VIII. Ünite – I. DÜNYA SAVAŞI

I. DÜNYA SAVAŞI
İTİLAF
İTTİFAK
•İngiltere
•Fransa
•Çarlık Rusya
•Almanya
•Avs-Mac
•İtalya
Hakan DOĞAN
Tarih Öğretmeni
Osmanlı Devleti; İngilizlerin yanında savaşma düşüncesi
İngilizler tarafından reddedilince, Alman hayranı olan
İttihatçılar Almanya ile gizli bir antlaşma yaparak İTTİFAK
grubunun yanında savaşa girdi. İtilaf donanmasından kaçan iki
Alman gemisi (Goben-Breslav) Osmanlı Devletine sığındı.
Osmanlı Devleti bu iki gemiyi (YAVUZ-MİLDİLLİ) satın aldığını
duyurdu, bu gemilerle ODESA VE SİVASTOPOL limanlarını
bombalayarak resmen savaşa girmiş oldu. Genel seferberlik
ilan ederek KAPİTÜLASYONLARI tek taraflı olarak kaldırdığını
ilan etti.
*İtalya 1915 Londra Antlaşmasıyla (Gizli Ant) taraf
değiştirerek İTİLAF grubuna geçti.
*Osman Devleti Almanya ile anlaşarak Ekim 1914 de İTTİFAK
grubunun yanında savaşa girdi.
*Çanakkale Cephesindeki başarımızdan dolayı Bulgaristan
İTTİFAK grubunun yanında savaşa girdi.
*Japonya, Sırbistan, Romanya, Belçika, Karadağ, Portekiz,
ABD, Yunanistan İTİLAF grubuna geçti.
OSM Savaşa Girmesiyle
1. Cephe alanı genişledi
2.Almanya Avrupa
Cephesinde rahatladı
3.Savaşın süresi uzadı
4.İtilaf Devletleri
arasında ki bağlantı
kesildi.
SAVAŞIN NEDENLERİ
OSMANLININ SAVAŞTIĞI CEPHELER
GENEL
1.SÖMÜRGECİLİK YARIŞI
2.MİLLİYETÇİLİK
3.SİLAHLANMA
4.DEVLETLERARASI BLOKLAŞMA
TAARRUZ CEPHELERİ
MÜTTEFİKLERİNE YARDIM
AMAÇLI SAVAŞTIĞI CEPHELER
KAFKAS CEPHESİ
ÖZEL
1.SİYASİ BİRLİKLERİN
TAMAMLANMASI (Alm-İt)
2.ALSAS LOREN MESELESİ (ALMFRS)
3.BALKANLARA HÂKİM OLMA
MÜCADELESİ - PANSLAVİZM
(RUSYA - AVS MAC)
4.KUZEY AFRİKANIN
PAYLAŞILMASI (FRS-İTLY)
5.AKDENİZE ULAŞMA – SICAK
DENİZLERE İNME POLİTİKASI
6.UZAKDOĞU’DA JAPONYA’NIN
YAYILMA POLİTİKASI
NOT: Avs Mac veliahdının
öldürülmesi ile I. Dünya Savaşı
başlamış oldu; bu durum savaşın
çıkmasında bahane olmuştur.
Savaşın nedenleri arasında yer
almaz.
*İlk açılan cephe(Kafkaslara geçerek Turan İmp. Kurmak)
*Cephe Komutanı ENVER PAŞA
*Yenildik Ruslar Trabzon Gümüşhane Erzincan Erzurum Muş ve
Bitlis’i işgal etti.
*M. Kemal 1916 da MUŞ ve BİTLİSİ Ruslardan geri aldı.
*Rus ilerleyişini kolaylaştıran ve bölgede taşkınlık çıkartan
ERMENİLER için Tehcir Kanunu çıkarılarak Ermeniler Suriye ve
Filistin bölgesine zorunlu göçe tabi tutuldu.
*3 Mart 1918 de Brest-Litowks Ant ile cephe kapandı. Ruslar
Kars Ardahan ve Batum’u geri vererek D. Anadolu’yu boşaltılar.
KANAL CEPHESİ
ROMANYA
GALİÇYA
MAKEDONYA
*Almanya’nın isteği üzerine açıldı.
*Amaç İngilizlerin sömürgeleriyle
bağlantısını kesmek ve Mısır’ı almak.
*Arapların İngilizlerin yanında yer
almasından dolayı başarısız olduk.
*ÜMMETÇİLİK akımı önemini yitirdi.
SAVUNMA CEPHELERİ
ÇANAKKALE CEPHESİ
*İngilizlerin RUSYA’YA yardım götürmek aynı zamanda İSTANBUL’U işgal
ederek Osmanlı Devletini savaş dışı bırakma amacıyla açıldı.
*Deniz Savaşlarında NUSRET mayın gemisinin yerleştirdiği mayınlar
sayesinde İtilaf donanması boğazlardan geçemedi. Bu defa denizden
karaya asker çıkarmak isteyen İtilaf Devletleri Mustafa Kemal’in başarılı
savunmasıyla geri çekilmek zorunda kaldılar.
*Osmanlı’nın I. Dünya Savaşında başarılı olduğu tek cephedir.
*SONUÇ; Rusya’ya gönderilmek istenen yardım ulaşmayınca Rusya’da
devrim gerçekleşti. BULGARİSTAN başarımızdan dolayı DİMETOKA
karşılığında İttifak Devletlerinin yanında savaşa katıldı. Savaşın süresi 2
yıl kadar daha uzadı. M. Kemal içte ve dışta ün kazandı.
IRAK CEPHESİ
*Amaç Rusya’ya yardım
ulaştırmak ve Ortadoğu
petrollerini ele geçirmek
*KUTÜ’L AMARE’de
Osmanlı’nın bir başarısı
söz konusu olsa da cephe
genelinde başarısız oldu.
*Bağdat ve Kerkük
elimizden çıktı.
SURİYE-FİLİSTİN CEP
*Kanal cephesindeki
yenilgi üzerine geri
çekilen Türk orduları
Suriye üzerinde yeni bir
savunma hattı oluşturdu.
*M. Kemal Halep’te
İngiliz saldırısını durdu.
*Alman komutanın istifa
etmesiyle M. Kemal
Yıldırım orduları grup
komutanı olarak atandı.
*En son kapanan cephe
HİCAZ-YEMEN CEP
*Kutsal Toprakları korumak
için açıldı.
*Mekke Şerifi Hüseyin’in
İngilizlerle iş birliği
yapmasıyla bu cephede de
Osmanlı Devleti başarısız
oldu.
Hakan DOĞAN
Tarih Öğretmeni
YAPILAN GİZLİ ANTLAŞMALAR
1-İSTANBUL ANTLAŞMASI
İngiltere- Fransa- Rusya
İngiliz ve Fransız donanmalarının
Çanakkale Boğazına saldırması
üzerine, Rusya’nın isteğiyle imzalandı.
İstanbul ve Boğazlar Rusya’ya
bırakıldı.(1915)
2-LONDRA ANTLAŞMASI
İngiltere-Fransa-İtalya-Rusya
İtalya’nın taraf değiştirdiği
antlaşmadır. Rodos ve 12 Ada ile
Antalya ve çevresi İtalya’ya
bırakılmıştır.(1915)
3- SKEYS-PİCOT ANTLAŞMASI
İngiltere- Fransa
Arap toprakları ve petrol bölgeleri
İngiltere ve Fransa arasında paylaşıldı.
(1916)
ABD’nin SAVAŞA GİRİŞİ
*Almanya ABD gemilerini İtilaf
Devletlerine silah taşıdığını bahane
ederek batırması üzerine, Nisan
1917’de ABD Almanya’ya savaş ilan etti
I. DÜNYA SAVAŞININ SONUÇLARI
1.Yenen devletler, Yenilen devletlerden
toprak ve savaş tazminatı talep
etmeyecek
2.Gizli Antlaşmalar yapılmayacak
3. Uluslar arası barışı korumak için,
Uluslar arası kurul oluşturulacak.
(CEMİYETİ AKVAM)
SAVAŞ
DEVAM
ETTİĞİ
SIRADA
YAŞANAN
GELİŞMELER
4-MC. MAHON ANTLAŞMASI
İngiltere-Mekke Emiri
4. Silahlanma yarışı sona erecek, sadece
iç güvenliği sağlayacak kadar silah
bulundurulacak
5.Rusların işgal edilmiş toprakları geri
verilecek.
6.Deniz ticareti serbest yapılacak,
Boğazlar herkese açık hale gelecek.
7.Osmanlı Devleti sınırları içinde
Türklere egemenlik hakkı verilecek, Aynı
haklar diğer milletler içinde geçerli
olacak
5- PETROGRAD ANTLAŞMASI
İngiltere- Fransa- Rusya
Doğu Karadeniz ve Doğu Anadolu
Ruslara bırakıldı.(1916)
6-ST. JEAN DE MAVRİANNA
ANTLAŞMASI
İngiltere-Fransa-İtalya
İzmir, Antalya, Aydın ve Konya
İtalya’ya bırakıldı.(1917)
WİLSON İLKELERİ(1918)
AMAÇ: Olası yeni bir savaşı engellemek.
1. İtalya’nın taraf değiştirmesi ve
ABD’nin İtilaf Devletlerinin yanında
savaşa girmesiyle savaşı İtilaf Devletleri
kazandı.
2. Osmanlı İmparatorluğu, Avs-Mac
İmparatorluğu, Çarlık Rusya’sı ve
Almaya yıkıldı.
3.Dünyanın siyasi haritası değişti.
Avusturya, Macaristan, Çekoslovakya,
Yugoslavya, Letonya, Estonya, Litvanya,
Ukrayna, Polonya gibi yeni devletler
kuruldu.
4. Avrupa’da yenen ve yenilen devletler
içinde büyük ekonomik sıkıntılar
yaşandı.
Diktatörlükler oluştu; Komünizm,
Faşizm, Nazizm
5.Cephe kavramı değiştiği için, Sivil
Savunma Teşkilatı kuruldu.
6.Milletler Cemiyeti (CEMİYET_İ
AKVAM)
7. Sömürgecilik MANDATERLİK adı
altında devam etti.
8.Bağımsız POLANYA kurulacak,
BELÇİKA’YA egemenlik hakkı tanınacak
9.ALSACE LOREN Fransa’ya verilecek
ANTLAŞMALAR
OSMANLI
SEVR
AVUSTURYA
ST. GERMEN
MACARİSTAN
TRİANNON
ALMANYA
VERSAY
BULGARİSTAN
NÖYYİ
10.Balkanlı devletlerin Sınırları
Milliyetçilik esasına göre belirlenecek.
En karlı devlet; İNGİLTERE ve JAPONYA
En ağır antlaşma; OSMLANLI DEVLETİ
En erken ayrılan; JAPONYA
En son katılan; YUNANİSTAN
Taraf değiştiren; İTALYA
Rejim değiştiren; RUSYA