KOSTİK MADDELERE MARUZİYET

KOSTİK MADDELERE
MARUZİYET
OKTAY ERAY
AÜTF ACİL TIP AB
GİRİŞ
“ ABD’de
yılda 100.000 vaka.
“ Dermal, oküler veya oral.
“ Çoğu kasıtlı değil.
“ 6 yaşından küçüklerde sık.
“ 1996’da 167 morbidite, 16 ölüm.
“ Sanayide kullanılan çoğu kimyasal
kostik.
Alkaliler
“ Sodyum
hidroksit: Sanayide, su borusu
ve fırın temizleyicilerde.
“ Potasyum hidroksit: Su borusu
temizleyicilerde, pillerde.
“ Kalsiyum hidroksit: Çimentoda.
“ Lityum hidroksit: Pillerde.
“ Sodyum tripolifosfat: Deterjanlarda.
“ Sodyum hipoklorit: Çamaşır suyunda.
Asitler
Sülfirik asit: Akülerde, su borusu
temizleyicilerde, patlayıcılarda, gübrelerde.
“ Asetik asit: Dezenfektanlarda.
“ Hidroklorik asit: Temizleyici ajanlarda, metal
temizleyicilerde.
“ Hidroflorik asit: Pas kaldırıcılarda, mücevher
temizleyicilerde, petrol sanayide.
“ Formik asit: Deri ve tekstil üretiminde.
“ Kromik asit: Metal kaplamada.
“
PATOFİZYOLOJİ
“ Alkaliler
likefaksiyon nekrozu ve derin
doku yaralanması yapar.
“ Solid ve granüler olanlar orofarenks ve
proksimal özefagusu yaralar.
“ Likit alkaliler özefagial hasar yapar.
“ Çamaşır suyu (sodyum hipoklorit).
PATOFİZYOLOJİ
“ Asitler
koagülasyon nekrozu yapar.
“ Eskar formasyonu.
“ Derin doku yaralanması nadirdir.
“ Özefagial hasar?
“ Asitlerin sistemik emilimi.
KLİNİK
Şiddetli ağrı.
“ Odinofaji.
“ Disfoni.
“ Oral-fasial yanma.
“ Solunum güçlüğü.
“ Karın ağrısı.
“ Öksürük.
“ Kusma.
“
YÖNETİM
Öncelikle kendini koru!
“ Havayolu.
“ Fiberoptik değerlendirme.
“ Kör nazotrakeal entübasyon kontrendike.
“ Oral entübasyon ilk seçenek.
“ Alınan madde tipi ve miktarı.
“ Kasıtlı mı, kaza mı?
“
Laboratuar
Kan gazı.
“ Elektrolitler.
“ Hepatik profil.
“ Tam kan.
“ Koagülasyon profili.
“ AC ve karın grafisi.
“ Kasıtlı alımlarda EKG, aspirin ve
asetaminofen düzeyi.
“
Gastrik dekontaminasyon
“ Aktif
kömür yararlı değil.
“ Gastrik lavaj ve ipeka kullanılmaz.
“ NG tüp takımı tartışmalı.
“ Asit alımlarda endoskopi aracılığında
ince NG tüp.
Nötralizasyon ve dilüsyon
“ Hayvan
modellerinde su ve süt ile alkali
dilüsyonu, doku hasarında azalma
göstermiştir.
“ Literatürde de su veya süt, alkali alımda
önerilebilmektedir
“ Perforasyon ve havayolu hasarında
kontrendike
“ Nötralizasyon kontendike
Endoskopi
“ Hasarın
yerini ve ciddiyetini belirlemede
en önemli araçtır.
“ Bazıları tüm hastalara önerir.
“ Zargar ve arkadaşları endoskopik
derecelendirme sistemi geliştirmişlerdir.
“ Endoskopi ilk birkaç saat içinde önerilir.
Endoskopik derecelendirme
“ Grade
0: Normal.
“ Grade 1: Mukozal ödem ve hiperemi.
“ Grade 2a: Hemoraji, erozyon ve yüzeyel
ülserasyon.
“ Grade 2b: Ek olarak derin
sirkumferensiyal ülserasyon.
“ Grade 3a: Küçük dağınık nekroz.
“ Grade 3b: Geniş nekroz.
Steroidler
Tartışmalı bir konu.
“ Striktür formasyonunu azaltması açısından
kullanılır.
“ Büyük bir çalışma yararını gösterememiştir.
“ İnfeksiyon, perforasyon ve hemoraji riskini
arttırır?
“ Grade 2b lezyonlarda düşünülebilir.
“ Kullanılacaksa erken başlanmalıdır.
“
Antibiyotikler
“ Profilaktik
kullanım gereksizdir.
“ Steroid kullanılıyorsa bazı kanıtlar
infeksiyon riskini azalttıklarını
göstermiştir.
Kostik maruziyet
Oral alım
Tedbirli ol!
Havayolu güvenliği
Anamnez, FM, Laboratuar.
Asit
Alkali
NG tüp
Dilüsyon
Sistemik asit
Toksisitesi için
monitörizasyon
ENDOSKOPİ
Perforasyon bulguları
Cerrahi konsültasyon
Grade 2b alkali yaralanmada
Steroidleri düşün
Sistemik toksisite
“ Asit
alımlarda:
“ Ciddi
asit-baz bozuklukları.
“ Hemoliz.
“ Böbrek yetmezliği görülebilir.
“ pH
7.1 altındaysa sodyum bikarbonat
gerekebilir.
Oküler maruziyet
“ Görmeyi
engelleyebilir.
“ ABD’de 1995’te yapılan korneal
nakillerin 1000 tanesinden 300’ünde
kimyasal yaralanma etyolojik faktör.
“ Alkali yaralanmalar daha ciddi.
“ Havayastığı.
Oküler Maruziyet
Özellikle alkali maruziyette bol
irrigasyon
Oküler pH testi ( pH 7.5- 8.0 olmalı)
Tam göz muayenesi
Göz konsültasyonu
Dermal yaralanma
“ En
sık ekstremitelerde görülür.
“ Çoğu yaralanma lokal irrigasyona iyi
cevap verir.
“ Alkali yaralanmalarda aldatıcı olarak
yüzeyel görülebilir.
Dermal maruziyet
Bol irrigasyon, kontamine giysilerin çıkarılması
Hidroflorik asit
Yaralı alanı Ca
glukonata koy
Devamlı ağrı
1) Lokal Ca glukonat enjeksiyonu
2) İntraarteriyel infüzyon
Hastaneye yatış:
1) Ekstansör veya fleksör alanı geçen hasar
2) Fasial yaralanma
3) Perineal yaralanma
4) Vücut yüzey alanının %10-15 yaralanması
5) Tüm tam kat yaralanmaları
6) Ekstrem yaşlardaki daha az ciddi
yaralanmalar
Taburculuk
“ Tüm
semptomatik hastalar yatırılmalı.
“ Grade 1 ve 2a lezyonlar iyileşir ama
gözlem için yatırılmalı.
“ Çoğu oküler yaralanma göz
konsültasyonu ve izlem gerektirir.
“ Hafif ve orta dermal yaralanmalar
irrigasyon, pansuman ve takip ile
taburcu edilebilir.
Düğme piller
ABD’de heryıl 2000 alım.
“ Özellikle 6 yaş altı çocuklarda.
“ Çoğu pil sindirim sisteminden sorunsuzca
geçer.
“ AC ve karın grafisi.
“ Havayolu veya özefagustakiler acilen
çıkarılmalı.
“ Özefagogastrik bileşkeyi geçtiyse piloru da
geçtiğini göstermek için 24-48 saat içinde
grafi.
“
Hidroflorik asit
Sanayide kullanılan göreceli olarak zayıf bir
asittir.
“ Krom tekerlek temizleyicilerde ve pas
kaldırıcılarda da bulunabilir.
“ Mortalite ve morbidite açısından büyük bir
potansiyel taşır.
“ Hasar mekanizması; florid iyonlarının vücut
kalsiyum ve magnezyumu ile birleşmesi
sonucu hücre ölümü.
“
Hidroflorik asit
“ Çoğu
yaralanma üst ekstremitede.
“ Benign gözüken bir yara ile muazzam
ağrı.
“ Hipokalsemi, hipomagnezemi,
hiperkalemi, asidoz ve ventriküler
disritmiler.
“ %2.5-22 vücut yüzeyini içeren
yaralanmalarda VF ve ölüm bildirilmiş.
Hidroflorik asit
“ Minör
“ Su
yaralanmada:
ile irrigasyon.
“ Alanın Ca glukonat veya benzalkonyum
klorit solüsyonuna konması.
“ Çevre dokuya Ca glukonat veya Mg sülfat
enjeksiyonu.
“ Distal üst ekstremite yaralanmalarında
intraarteriyel Ca glukonat infüzyonu.
Hidroflorik asit
“ Şiddetli
yaralanmalarda İV rejyonel blok
ve Ca glukonat.
“ Oral alımlarda mortalite sık.
“ NG
tüp ve gastrik lavaj önerilir.
“ Oral ve İV Mg ve Ca verilmelidir.
“ Hemodinamik monitörizasyon yapılmalı.
“ Serum Ca ve Mg takibi.
Uzun dönem morbidite
“ Çoğu
uzun dönem sekel sindirim
sistemi yaralanmasından kaynaklanır.
“ Asit alımlarda pilor stenozu.
“ Alkali alımlarda özefagal striktür.
“ Özefagus kanseri.