ESDEP kapsamında TOKİ tarafından mali kaynağı sağlanmış

EKONOMİK GELİŞMELER
Mayıs – 2012
Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)
AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ
TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
EKONOMİK RAPOR – MAYIS 2012
İÇİNDEKİLER…………………………………………………………………………………
1
GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH) ………………………………………………
2
İSTİHDAM - İŞSİZLİK VE İŞGÜCÜ HAREKETLERİ………………..………………
2
İTHALAT – İHRACAT VE DIŞ TİCARET AÇIĞI………………………………………
3
TURİZM GELİRİ ve GİDERİ………………………………………………………………
5
TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ (TÜFE)………………………………………………
6
ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (ÜFE)…………………………………………………………
6
GRAFİKLER
Grafik 1 : Dış Ticaret Grafiği………………………………………………..……………
3
Grafik 2 : Çalışan Sayısına Göre Dış Ticaret ……………………………………….
4
TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
1
EKONOMİK RAPOR – MAYIS 2012
Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH)
 2011 yılı üçüncü döneme ilişkin hesaplanan gayri safi yurtiçi hasıla değeri bir önceki
yılın aynı dönemine göre sabit fiyatlarla % 5,2 artış göstermiştir.
 Üretim yöntemi ile hesaplanan gayri safi yurtiçi hasıla tahmininde, 2011 yılı
dördüncü üç aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre cari fiyatlarla
gayri safi yurtiçi hasıla %14,9’luk artışla 339 755 Milyon TL olmuştur.
 2011 yılının dördüncü üç aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre sabit
fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla % 5,2’lik artışla 29 515 Milyon TL olmuştur.
 2011 yılı gayri safi yurtiçi hasıla değeri cari fiyatlarla %17,8’lik artışla 1 294 893
Milyon TL, sabit fiyatlarla % 8,5’lik artışla 114 874 Milyon TL olmuştur.
 2011 yılında kişi başına gayri safi yurtiçi hasıla değeri cari fiyatlarla 17 510 TL, ABD
doları cinsinden 10 444 Dolar olarak hesaplanmıştır.
İstihdam – İşsizlik ve İşgücü Hareketleri
 2012 yılı Mart döneminde, Türkiye'de kurumsal olmayan nüfus bir önceki yılın aynı
dönemine göre 1 milyon 312 bin kişilik bir artış ile 73 milyon 326 bin kişiye,
kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus ise 1 milyon 196 bin kişi artarak 54
milyon 438 bin kişiye ulaşmıştır.
 Mart 2012 döneminde işgücüne katılma oranı % 48,6’dır.
 Tarım dışı istihdam 704 bin kişi artmıştır.
 2012 yılı Mart döneminde istihdam edilenlerin sayısı, geçen yılın aynı dönemine
göre 531 bin kişi artarak 23 milyon 817 bin kişiye yükselmiştir. Bu dönemde, tarım
sektöründe çalışan sayısı 173 bin kişi azalırken, tarım dışı sektörlerde çalışan
sayısı 704 bin kişi artmıştır.
 İşsizlik oranı % 9,9’dur.
 Mart 2012 döneminde 1 milyon 777 bin kişi işe yeni başlamış veya iş değiştirmiş
olup, bunun toplam istihdam içindeki oranı % 7,5'tir. İşe yeni başlayan veya iş
değiştirenlerin % 30,7'si 25-34 yaş grubundadır.
 Bu dönemde işe başlayan veya iş değiştirenlerin % 20,4’ü "sanayi", % 37,5'i
"hizmetler", % 23,1'i "inşaat" sektöründe, % 19'u ise "tarım" sektöründe işe
başlamıştır.
 Mevcut işsizlerin % 10,9’unu (285 bin kişi) bu dönemde işten ayrılanlar
oluşturmaktadır.
TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
2
EKONOMİK RAPOR – MAYIS 2012
İthalat – İhracat ve Dış Ticaret Açığı
 Türkiye İstatistik Kurumu ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliğiyle oluşturulan
geçici dış ticaret verilerine göre; 2012 yılı Nisan ayında, 2011 yılının aynı ayına göre
ihracat %6,8 artarak 12 676 milyon dolar, ithalat %8 azalarak 19 274 milyon dolar
olarak gerçekleşti. Aynı dönemde dış ticaret açığı 9 080 milyon dolardan, 6 597
milyon dolara geriledi.
 Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2012 yılı Nisan ayında önceki yılın
aynı ayına göre ihracat %10,4 artarken, ithalat %4,2 azaldı. Mevsim ve takvim
etkilerinden arındırılmış seriye göre ise; 2012 Nisan ayında bir önceki aya göre
ihracat %6,4 arttı, ithalat %0,8 azaldı.
 2011 Nisan ayında %56,7 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2012 Nisan ayında
%65,8’e yükseldi.
 2011 Nisan ayında %48,9 olan Avrupa Birliği’nin (AB) ihracattaki payı, 2012 Nisan
ayında %37,6’ya geriledi. AB’ye yapılan ihracat, 2011 yılının aynı ayına göre %17,8
azalarak 4 770 milyon dolar olarak gerçekleşti.
 2012 Nisan ayında en fazla ihracat yapılan ülke İran oldu. Bu ülkeye yapılan ihracat
2011 Nisan ayına göre %438,2 artarak 1 471 milyon dolar (1 208 milyon doları
altın ihracatı) olurken, İran’ı sırasıyla Almanya (1 100 milyon dolar), Irak (806
milyon dolar), İngiltere (651 milyon dolar) ve Rusya Federasyonu (536 milyon
dolar) takip etti.
 Rusya Federasyonu ithalatta ilk sırada yer aldı. Bu ülkeden yapılan ithalat %24,3
artarak 1 983 milyon dolar olarak gerçekleşti. Rusya Federasyonu’nu sırasıyla
Almanya (1 610 milyon dolar), Çin (1 583 milyon dolar) ve İran (1 467 milyon
dolar) izledi.
 2012 Nisan ayında fasıllar düzeyinde en büyük ihracat kalemi, “inciler, kıymetli veya
yarı kıymetli taşlar, kıymetli metaller” (1 531) olurken; bu fasılı “motorlu kara
taşıtları ve aksam parçaları” (1 375 milyon dolar); “kazanlar, makinalar, mekanik
cihazlar ve aletler; bunların aksam ve parçaları” (990 milyon dolar), “demir ve
çelik” (930 milyon dolar) ve “elektrikli makina ve cihazlar, bunların aksamparçaları” (822 milyon dolar) izledi.
Grafik 1. Dış Ticaret Grafiği
TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
3
EKONOMİK RAPOR – MAYIS 2012
 İhracatın %60,1’ini KOBİ’ler gerçekleştirdi.
 2010 yılında 48 009 girişim ihracat, 55 119 girişim ithalat yaptı. İhracatın %60,1’i
0-249 kişi çalışan ve KOBİ olarak değerlendirilen girişimler tarafından
gerçekleştirildi. İthalatın ise %42,1’i KOBİ’ler tarafından yapıldı.
 İhracatta 0-9 kişi çalışan mikro girişimlerin payı %16,4 olurken, %24,6’sı 10-49 kişi
çalışan küçük ölçekli girişimler, %19,2’si 50-249 kişi çalışan orta ölçekli girişimler
ve %39,6’sı 250+ kişi çalışan girişimler tarafından gerçekleştirildi.
 İthalatın %57,8’i 250+ kişi çalışan büyük girişimler tarafından gerçekleştirilirken, 09 kişi çalışan mikro ölçekli girişimlerin payı %6,7, 10-49 kişi çalışan küçük ölçekli
girişimlerin payı %16,1 ve 50-249 kişi çalışan orta ölçekli girişimlerin payı %19,2
oldu.
 Dış ticarette sanayi sektörü ilk sırada
 Girişim ana faaliyetleri esas alındığında ihracatın %60,4’ü, ithalatın ise %54,5’i
sanayi sektöründe faaliyet gösteren girişimler tarafından yapıldı. Ana faaliyeti ticaret
olan girişimlerin ihracattaki payı %34,9, ithalattaki payı ise %32 düzeyinde
gerçekleşti.
Grafik 2. Çalışan Sayısına Göre Dış Ticaret
Çalışan Sayısına Göre Dış Ticaret(%)
İhracat
İthalat
70
57,8
60
50
39,6
40
30
20
10
24,6
16,4
16,1
19,2 19,2
6,7
0,3 0,1
0
0-9
10-49
50-249
250+
Belirsiz
 Sanayi sektörü ihracatının %61,5’i 250+ kişi çalışan büyük girişimler tarafından
yapıldı. Ticaret sektörünün ihracatında ise %44,6 payla 10-49 kişi çalışan küçük
ölçekli girişimler en yüksek paya sahip grup oldu. Sanayi sektörü tarafından yapılan
ithalatta %72,2 payla 250+ kişi çalışan büyük girişimler, ticaret sektörü tarafından
yapılan ithalatta ise %31,3 payla 10-49 kişi çalışan küçük ölçekli girişimler ilk sırada
yer aldı.
TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
4
EKONOMİK RAPOR – MAYIS 2012
Turizm Geliri ve Gideri
 Turizm geliri geçen yılın aynı dönemine göre % 9,7 azaldı.
 Ocak, Şubat ve Mart aylarından oluşan I. Dönemde turizm geliri, geçen yılın aynı
dönemine göre % 9,7 azalarak 2 799 744 250 $ oldu. Turizm gelirinin % 72’si
yabancı ziyaretçilerden, % 28’i ise yurt dışında ikamet eden vatandaş
ziyaretçilerden elde edilmiştir.
 Ziyaretçiler, seyahatlerini kişisel veya paket tur ile gerçekleştirmektedir. Bu
dönemde yapılan harcamaların 2 497 453 236 $’ını kişisel, 302 291 014 $’ını ise
paket tur oluşturmaktadır.
 2012 I. Dönemde kişi başına ortalama harcama 664 $’dır. Bu dönemde yabancıların
ortalama harcaması 594 $, yurtdışında ikamet eden vatandaş ziyaretçilerin
ortalama harcaması ise 943 $’dır.
 Ziyaretçi sayısı geçen yılın aynı dönemine göre % 4,1 azaldı.
 2012 yılı I. Dönemde ülkemizden çıkış yapan ziyaretçi sayısı 4 219 161 kişidir.
Bunun 3 374 732 kişisini yabancı, 844 429 kişisini ise yurt dışında ikamet eden
vatandaşlar oluşturmaktadır.
 Turizm gideri geçen yılın aynı dönemine göre % 36,6 azaldı.
 Yurt içinde ikamet edip başka ülkeleri ziyaret
harcamalarından oluşan turizm gideri, geçen yılın aynı
azalarak 759 092 463 $ olmuştur. Bunun 739 715 476 $’ı
paket tur harcamalarıdır. Yurt dışını ziyaret eden 1 263
ortalama harcaması 601 $’dır.
eden vatandaşlarımızın
dönemine göre % 36,6
kişisel, 19 376 987 $’ı ise
166 vatandaşın kişi başı
TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
5
EKONOMİK RAPOR – MAYIS 2012
Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE)
 TÜFE’de aylık değişim %-0,21 olarak gerçekleşti.
 2012 yılı Mayıs ayında 2003 Temel Yıllı Tüketici Fiyatları Endeksi’nde bir önceki aya
göre %-0,21düşüş, bir önceki yılın Aralık ayına göre %2,87, bir önceki yılın aynı
ayına göre %8,28 ve on iki aylık ortalamalara göre %8,68 artış gerçekleşmiştir.
 Ana harcama grupları itibariyle bir ay önceye göre en yüksek artış %8,60
ile giyim ve ayakkabı grubunda gerçekleşmiştir. Mayıs ayında endekste yer
alan gruplardan eğitimde %1,10, lokanta ve otellerde %0,92, eğlence ve kültürde
%0,33, çeşitli mal ve hizmetlerde %0,23, alkollü içecekler ve tütünde %0,14,
sağlıkta %0,10, konutta %0,04 artış, haberleşmede %-0,20, ev eşyasında %-0,48,
ulaştırmada %-1,36, gıda ve alkolsüz içeceklerde %-2,40 düşüş gerçekleşmiştir.
 Bir önceki yılın aynı ayına göre TÜFE’de en yüksek artış %18,70 ile alkollü
içecekler ve tütün grubunda gerçekleşmiştir. Çeşitli mal ve hizmetler
(%15,15), konut (%12,54), ev eşyası (%9,89), lokanta ve oteller (%9,43), giyim
ve ayakkabı (%8,58) artışın yüksek olduğu diğer harcama gruplarıdır.
Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE)
 ÜFE’de aylık değişim %0,53 olarak gerçekleşti.
 2012 yılı Mayıs ayında 2003 Temel Yıllı Üretici Fiyatları Endeksi’nde bir önceki aya
göre %0,53, bir önceki yılın Aralık ayına göre %1,27, bir önceki yılın aynı ayına
göre %8,06 ve on iki aylık ortalamalara göre %10,57 artış gerçekleşmiştir.
 Aylık değişim tarım sektöründe %3,65, sanayi sektöründe %-0,12 olarak
gerçekleşti.
 Tarım sektörü endeksinde, bir önceki yılın Aralık
aynı ayına göre %7,72 ve on iki aylık
gerçekleşmiştir. Sanayi sektörü endeksinde ise
%0,57, bir önceki yılın aynı ayına göre %8,13
%12,01 artış gerçekleşmiştir.
ayına göre %4,63, bir önceki yılın
ortalamalara göre %3,96 artış
bir önceki yılın Aralık ayına göre
ve on iki aylık ortalamalara göre
 ÜFE sonuçları sanayinin alt sektörleri bazında değerlendirildiğinde en
yüksek aylık artış %1,70 ile tütün ürünleri imalatı alt sektöründe
gerçekleşti.
Sanayinin üç sektöründen, elektrik, gaz ve su sektöründe %0,89, madencilik ve
taşocakçılığı sektöründe %0,25 artış, imalat sanayi sektöründe %-0,26 düşüş
gerçekleşmiştir.
 Bir önceki aya göre endekslerin en fazla artış gösterdiği alt sektörler tütün ürünleri
imalatı (%1,70), ham petrol ve doğalgaz çıkarımı (%0,95), gıda ürünleri ve içecek
imalatı (%0,94), suyun toplanması, arıtımı ve dağıtımı (%0,94), taşocakçılığı ve
diğer madencilik ürünleri (%0,91), elektrik, gaz üretimi ve dağıtımı (%0,88) alt
sektörlerdir. Buna karşılık kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri (%-6,45),
büro makineleri imalatı (%-4,26), mobilya ve başka yerde sınıflandırılmayan
ürünlerin imalatı (%-1,68), ana metal sanayi (%-1,15), basın ve yayım (%-1,10),
motorlu kara taşıtı imalatı (%-1,02), metal cevheri (%-1,01) bir ay önceye göre
endekslerin en fazla gerilediği alt sektörler olmuştur.
TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
6