mali piyasalarda gelişmeler

T.C.
BAŞBAKANLIK
DEVLET PLANLAMA TEŞKİLATI
MÜSTEŞARLIĞI
MALİ PİYASALARDA GELİŞMELER
YILLIK PROGRAMLAR VE KONJONKTÜR DEĞERLENDİRME
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
AĞUSTOS 2006
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2006
İÇİNDEKİLER
ÖZET
..............................................................................................................iii
I.
PARA VE KUR PROGRAMINDAKİ GELİŞMELER............................................1
II.
a. Merkez Bankası Analitik Bilançosu Gelişmeleri .....................................1
b. Temel Parasal Büyüklüklerdeki Gelişmeler ...........................................3
c. Merkez Bankası Döviz Alım-Satımları....................................................5
BORÇLANMA PROGRAMINDAKİ GELİŞMELER.............................................6
III. SERMAYE PİYASASINDA GELİŞMELER ......................................................11
a. İMKB Hisse Senedi Piyasası.................................................................11
b. Tahvil ve Bono Piyasası Kesin Alım-Satım Pazarı ................................14
c. Tahvil ve Bono Piyasası Repo-Ters Repo Pazarı..................................15
d. Takasbank Borsa Para Piyasası ...........................................................16
e. Altın Borsası .........................................................................................16
f. Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası..........................................................17
IV. BANKACILIK SEKTÖRÜNDE GELİŞMELER ..................................................19
a. Mevduatlar ...........................................................................................19
b. Krediler ................................................................................................20
c. Menkul Kıymetler.................................................................................23
d. Yabancı Para Pozisyonu.......................................................................24
IV. KATILIM BANKALARI..................................................................................25
V.
PORTFÖY TERCİHLERİ ................................................................................26
VI. ULUSLAR ARASI PİYASALARDA GELİŞMELER............................................29
VII. HUKUKİ VE KURUMSAL DÜZENLEMELER ...................................................32
EKLER
1. Merkez Bankası Analitik Bilançosu
: http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/08/tcmb.xls
2. İç Borçlanma Faiz Oranları
: http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/08/icborc.xls
3. Mali Tasarruf Araçları Faiz Oranları ve Menkul
Kıymetler Borsasında Çeşitli Göstergeler
: http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/08/maliarac.xls
4. Bankacılık Sektörü Mevduat Hacmi
: http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/08/mevduat.xls
5. Bankacılık Sektörü Kredi Hacmi
: http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/08/kredi.xls
6. Bankacılık Sektörü Menkul Kıymetler Portföyü
: http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/08/menkulde.xls
Rapor hakkındaki görüş, öneri ve değerlendirmelerinizi abakdur@dpt.gov.tr, adincer@dpt.gov.tr,
cavdaroglu@dpt.gov.tr, bgumrah@dpt.gov.tr e-posta adreslerine bildirebilirsiniz.
DPT-YPKDGM
i
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2006
TABLOLAR
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
1. Merkez Bankası Net Döviz Pozisyonu..............................................................................................1
2. Merkez Bankası Analitik Bilançosu..................................................................................................2
3. Merkez Bankası Faiz Oranlarında Gelişmeler ...................................................................................3
4. Parasal Büyüklüklerdeki Gelişmeler ................................................................................................4
5. TCMB Döviz Alımları-Satımları........................................................................................................5
6. Hazine İç Borç İhaleleri.................................................................................................................6
7. İç Borç Stokunun Vade Yapısı........................................................................................................7
8. İç Borç Stoku Döviz-Faiz Yapısı......................................................................................................8
9. İç Borç Stokunun Alıcılara Göre Dağılımı.........................................................................................9
10. Konsolide Bütçe Dış Borç Stoku .................................................................................................10
11. İMKB 100 Endeksinin Getirisi ..................................................................................................... 11
12. İMKB’de Çeşitli Göstergeler .......................................................................................................12
13. İMKB 100 Endeksine İlişkin Göstergeler......................................................................................13
14. İMKB’de İşlem Gören Şirketlerin Piyasa Kapitalizasyonu ve Yabancı Portföy Oranı ......................... 14
15. Kamu Menkul Kıymetleri Kesin Alım-Satım ve Repo-Ters Repo Pazarı ........................................... 15
16. Takasbank Borsa Para Piyasası O/N İşlem Hacmi ve Faiz Oranı.................................................... 16
17. Vadeli İşlemler Piyasası .............................................................................................................17
18. Bankacılık Sektöründe Kredi ve Mevduatların Gelişimi..................................................................19
19. Mevduat Bankaları Yurtiçi Kredilerinin Türlerine Göre Dağılımı ..................................................... 21
20. Tüketici Kredisi Faiz Oranları .....................................................................................................21
21. Yabancı Para Pozisyonları ..........................................................................................................24
22. Katılım Bankalarının Seçilmiş Bilanço Büyüklükleri .......................................................................25
23. Yurtiçi Yerleşiklerin Portföy Tercihlerinin Dağılımı ........................................................................26
24. Yurtdışı Yerleşiklerin Portföy Yatırım Stoku .................................................................................28
25. Uluslar Arası Piyasalarda Gelişmeler ...........................................................................................29
GRAFİKLER
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
1. Merkez Bankası Net Rezervler ve Net Döviz Pozisyonu Gelişimi .......................................................1
2. Merkez Bankası ve İkincil Piyasa Gösterge Tahvil Bileşik Faiz Oranları..............................................3
3. Parasal Büyüklüklerdeki Reel Gelişmeler (2003 =100 Bazlı Endeks) .................................................4
4. Para Çarpanları ............................................................................................................................4
5. Borçlanma / İtfa Rasyosu .............................................................................................................6
6. Faiz Oranlarında Gelişmeler ..........................................................................................................7
7. İç Borç Stokunun Döviz-Faiz Yapısı................................................................................................8
8. Mali Baskınlık (İç Borç Stoku/M2Y, Nakit İç Borç Stoku/M2Y) ..........................................................9
9. İMKB 100 Bileşik Endeksi............................................................................................................13
10. YP Mevduat/Toplam Mevduat ................................................................................................... 19
11. 3 Ay ve Daha Kısa Vadeli YTL Mevduat/Toplam YTL Mevduat.....................................................20
12. YTL ve YP Mevduatların Ortalama Vadesi...................................................................................20
13. Tüketici Kredilerinin Türlerine Göre Reel Gelişimi (2002 yılı Fiyatlarıyla) ....................................... 21
14. Mevduat Bankaları Kredileri/Toplam Mevduatlar .........................................................................22
15. TGA/Krediler ............................................................................................................................ 22
16. Banka Grupları Bazında Menkul Kıymetler Portföyü.....................................................................23
17. Mevduat Bank. Menkul Değerleri/Toplam Mevduatlar .................................................................24
18. Yurtiçi Yerleşiklerin Başlıca YTL Portföy Tercihleri .......................................................................27
19. Yurtiçi Yerleşiklerin YP Portföy Tercihleri ....................................................................................27
DPT-YPKDGM
ii
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2006
Mali Piyasalarda Gelişmeler
YILLIK PROGRAMLAR VE KONJONKTÜR DEĞERLENDİRME
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
ÖZET
•
Temmuz ayında Merkez Bankası Net Döviz Pozisyonu 0,7 milyar dolar azalarak 21
milyar dolara gerilemiştir.
•
Net İç Varlıklar 2 milyar YTL artarak 12,1 milyar YTL’ye yükselmiştir.
•
Merkez Bankası Parası 1,3 milyar YTL azalarak, 43,6 milyar YTL’ye gerilemiştir.
•
Temmuz ayı içerisinde gerçekleştirilen olağan toplantısında Para Politikası Kurulu
faiz oranlarını 25 baz puan arttırmıştır.
•
M1, M2 ve M2Y para arzları Temmuz ayında reel olarak azalmıştır.
•
Hazine iç borçlanma ihaleleri aylık ortalama bileşik faiz oranı Temmuz ayında yüzde
22,8 düzeyinde gerçekleşmiştir.
•
Temmuz ayında Hazinenin iç borç stoku bir önceki aya göre 0,6 milyar YTL artarak
249,7 milyar YTL’ye yükselmiştir.
•
İç borç stoku/M2Y oranı 3 puan artarak 95,4 puana yükselmiştir.
•
Temmuz ayı sonu itibarıyla İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi yüzde 1,7 oranında
artmıştır.
•
İMKB günlük ortalama işlem hacmi bir önceki aya göre yüzde 26,4 oranında
gerileyerek 1.049 milyon YTL seviyesinde gerçekleşmiştir.
•
İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi risk göstergeleri olarak kullanılabilecek aylık
standart sapma değerinde gerileme görülürken yıllık standart sapma değerinde
artış görülmüştür.
•
Borsada işlem gören hisselerin piyasa değeri Temmuz ayında bir önceki ay sonu
değeri olan 64,8 milyar YTL seviyesinden 66,4 milyar YTL seviyesine çıkmıştır. 1
yeni halka arzla İMKB’de işlem gören şirket sayısı 317’ye yükselmiştir.
•
Tahvil ve Bono Piyasası Kesin Alım-Satım Pazarında günlük işlem hacmi bir önceki
aya göre yüzde 6,8 oranında gerileyerek 1.402 milyon YTL’ye inmiştir. Ortalama
basit faiz oranı yüzde 20,10 olmuştur.
•
Repo-Ters Repo Pazarında Temmuz ayında 240,5 milyar YTL işlem hacmi
gerçekleşmiştir. Ortalama basit faiz oranı bir önceki aya göre 247 baz puan artarak
yüzde 17,60’a çıkmıştır.
DPT-YPKDGM
iii
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
•
Ağustos 2006
Takasbank Borsa Para Piyasasında Temmuz ayında gecelik işlemlerde 2,9 milyar
YTL işlem hacmi gerçekleşmiş ve faiz oranı 211 baz puan yükselerek yüzde
17,02’ye çıkmıştır. Piyasada Temmuz ayında gecelik işlemler tüm işlemlerin yüzde
92,8’ini oluşturmuştur.
•
Günlük işlem hacminde kısmi oranda artış olmasına karşın toplam işlem hacminde
Temmuz ayında Haziran ayına göre 1 iş günü az olması sebebiyle gerileme
görülmüştür.
•
Temmuz ayı sonunda açık pozisyon sayısı, Haziran ayı sonuna göre önemli oranda
artarak 119.175 adet olarak gerçekleşmiştir.
•
Temmuz ayında YTL mevduatlar azalırken, YP mevduatlar artmıştır.
•
YTL mevduatların ortalama vadesi kısalmıştır.
•
Temmuz ayında mevduat bankaları kredileri gerilemiştir.Kredilerdeki gerilemeye
rağmen, mevduat hacminin daha yüksek oranda azalması nedeniyle kredilerin
mevduatlara oranı yükselmiştir.
•
Temmuz ayında mevduat bankalarının tahsili gecikmiş alacaklarının (TGA) kredilere
oranında, özel bankaların söz konusu oranındaki artışın etkisiyle sınırlı bir yükseliş
olmuştur.
•
Temmuz ayında mevduat bankalarının menkul kıymetler portföyü ve menkul
kıymetler portföyünün mevduatlara oranı azalmıştır.
•
Bankacılık sektörünün bilanço içi döviz pozisyonu artarken, net genel pozisyonu
fazla vermiştir.
•
Temmuz
ayında
katılım
bankalarının
topladıkları
fonlar
azalmış
ancak
kullandırdıkları fonlardaki artış eğilimi devam etmiştir.
•
Temmuz ayında yurtiçi yerleşiklerin portföy tercihleri arasında en büyük artışlar
YTL DİBS, YP mevduat ve hisse senedinde görülmüştür.
•
Mayıs ve Haziran aylarında uluslararası likidite gelişmelerine bağlı olarak azalan
yabancıların ülkemize yönelik portföy yatırım stoku, Temmuz ayında yükselmiştir.
•
Japon Merkez Bankası, Temmuz ayında 6 yıldan aradan sonra ilk kez faiz
oranlarında artırıma gitmiş ve sıfır düzeyinde olan faiz oranlarını yüzde 0,25’e
çıkartmıştır.
•
Temmuz ayında euro/dolar paritesi euro lehine gelişmiştir.
DPT-YPKDGM
iv
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
I.
Ağustos 2006
PARA VE KUR PROGRAMINDAKİ GELİŞMELER
a.
Merkez Bankası Analitik Bilançosu Gelişmeleri
Merkez Bankası Net Döviz Pozisyonu Temmuz ayında 0,7 milyar dolar azalarak 21
milyar dolara gerilemiştir.
Grafik 1. Merkez Bankası Net Rezervler ve Net Döviz Pozisyonu Gelişimi
(Milyar Dolar)
60 53 45 38 30 23 15 8
30
28
26
24
22
20
18
16
14
12
10
8
6
4
2
0
7
5
6
3
4
2
12
2006
-1
10
11
8
9
6
7
4
5
3
2
2005
-1
11
12
9
10
7
8
6
4
5
2
3
2004
-1
0
Net Rezervler (Sol Eksen)
Net Döviz Pozisyonu (Sağ Eksen)
Temmuz ayında, Net Dış Varlıkların 0,2 milyar dolar artarken, İç Döviz
Yükümlülüklerinin 0,9 milyar dolar artmasıyla, Merkez Bankası Net Döviz Pozisyonu 0,7
milyar dolar azalarak 21,7 milyar dolardan 21 milyar dolara gerilemiştir. Bu dönemde
Merkez Bankası Net Rezervleri 0,4 milyar dolar artış göstermiştir.
Tablo 1. Merkez Bankası Net Döviz Pozisyonu
(Milyon Dolar)
2004
2005
Aralık
Aralık
2.736,4
- Net Dış Varlıklar
Net Rezervler
KMDTH ve SDMH(-)
Net Döviz Pozisyonu (NDP)
Diğer
- İç Döv. Yük.
2006
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
15.499,1
24.516,9
25.586,8
21.715,4
21.042,6
17.173,1
36.843,1
46.009,4
45.564,3
43.347,3
43.568,1
35.189,7
49.371,8
58.768,2
58.584,6
55.789,3
56.189,2
18.602,5
15.576,4
16.022,2
16.321,0
15.930,0
16.085,2
586,0
3.047,6
3.263,5
3.300,7
3.488,0
3.464,1
22.525,5
14.436,6
21.344,0
21.492,5
19.977,5
21.631,9
Döv. Olarak T.Mev.
4.544,7
10.331,0
10.925,0
9.598,8
10.319,5
11.965,1
Hazine Mevduatı
3.837,5
8.735,2
10.360,5
9.061,5
9.712,8
11.499,4
Bankaların Döviz Mev.
9.891,9
11.013,0
10.567,5
10.378,7
11.312,4
10.560,3
Kaynak: Merkez Bankası
Net İç Varlıklar Temmuz ayında 2
milyar YTL artarak 12,1 milyar YTL’ye
yükselmiştir.
Temmuz ayında, Toplam İç Kredilerin 1,7 milyar YTL, Diğer Hesabının 0,2 milyar
YTL artmasıyla, Net İç Varlıklar 2 milyar YTL artarak 12,1 milyar YTL’ye yükselmiştir.
Toplam İç Kredilerdeki artış, temelde döviz kurundaki gerileme sonucunda Değerleme
DPT-YPKDGM
1
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2006
Hesabında görülen 2,1 milyar YTL’lik artıştan kaynaklanmıştır. Hazinenin Borçları Hesabı
bu dönemde 0,3 milyar YTL gerilemiştir.
Temmuz ayında Merkez Bankası Parası 1,3 milyar YTL azalarak, 43,6 milyar YTL’ye
gerilemiştir.
Bilançonun pasif kalemleri incelendiğinde, Temmuz ayında Merkez Bankası Parasının
1,3 milyar YTL azalarak, 43,6 milyar YTL’ye gerilediği görülmektedir. Emisyon ve Bankalar
Mevduatındaki sırasıyla 0,4 ve 2,1 milyar YTL’lik azalma sonucu Rezerv Para bu dönemde
2,5 milyar YTL gerilemiştir. APİ’den Borçlar 1,7 milyar YTL azalarak 3,3 milyar YTL’ye
gerilerken Kamu Mevduatı 2,9 milyar YTL artarak 6 milyar YTL’ye yükselmiştir.
Tablo 2. Merkez Bankası Analitik Bilançosu
(Milyon YTL)
Net Döviz Pozisyonu+Net İç
= MBP
Varlıklar
Net Döviz Pozisyonu(NDP)
2004
Aralık
2005
Aralık
24.743,1
38.547,7
51.028,4
51.160,2
44.916,7
43.615,2
Nisan
2006
Mayıs
Haziran
Temmuz
3.672,6
20.815,3
32.350,0
39.393,5
Net İç Varlıklar (I+II)
I- Top. İç Kred. (1+2+3+4+5)
1- Hazinenin Borçları
a. DİBS
b. Dövize Endeksli DİBS
c. Diğer
2- Değerleme Hesabı
3- IMF Acil Yardımı
4 - Bankalara Açılan Krd.
5- TMSF'na Kullan. Krd.
II- Diğer
23.048,0
19.375,4
21.070,6
25.581,9
23.239,4
19.577,2
3.715,3
-53,0
2.032,4
0,0
7,7
302,3
-4.511,3
49.480,2
28.664,9
17.732,4
21.440,2
19.429,1
19.470,0
0,0
-40,9
2.009,6
0,0
1,4
0,0
-3.707,8
60.709,4
28.359,4
18.678,4
21.193,4
19.536,0
19.582,9
0,0
-46,9
1.655,3
0,0
2,1
0,0
-2.515,0
70.150,8
30.757,3
11.766,7
14.375,3
18.658,6
18.698,0
0,0
-39,4
-4.285,4
0,0
2,2
0,0
-2.608,6
34.807,6
69.481,4
34.673,8
10.109,0
13.273,5
19.300,7
19.347,9
0,0
-47,2
-6.028,9
0,0
1,6
0,0
-3.164,4
31.551,3
65.326,0
33.774,7
12.063,9
15.004,7
18.955,6
19.001,0
0,0
-45,4
-3.951,9
0,0
1,1
0,0
-2.940,8
REZERV PARA
Emisyon
Bankalar Zor. Karş.
Bankalar Serbest Mevduat
Diğer
PARASAL TABAN
APİ’den Borçlar
MERKEZ BANKASI PARASI
Kamu Mevduatı
20.327,7
13.465,2
3.115,3
3.608,0
139,2
23.949,7
3.622,1
24.743,1
793,4
32.696,4
19.612,0
0,0
12.898,9
185,5
37.679,4
4.983,0
38.547,7
868,3
35.332,0
21.381,5
0,0
13.858,7
91,8
48.739,1
13.407,1
51.028,4
2.289,4
35.675,5
22.723,7
0,0
12.830,3
121,6
50.682,8
15.007,3
51.160,2
477,4
36.780,3
23.275,7
0,0
13.344,1
160,5
41.846,3
5.066,1
44.916,7
3.070,3
34.306,1
22.872,1
0,0
11.214,4
219,6
37.643,7
3.337,6
43.615,2
5.971,6
- Net Dış Varlıklar
- İç Döviz Yükümlülükleri
Kaynak: TCMB günlük vaziyet
(1) Rakamlar ayın son cuma günü itibarıyladır. Toplamlar yuvarlama sonucu tutmayabilir.
Temmuz ayı içerisinde gerçekleştirilen olağan toplantısında Para Politikası Kurulu
faiz oranlarını 25 baz puan arttırmıştır.
Temmuz ayında yapılan Para Politikası Kurulu toplantısında, petrol ve emtia
fiyatlarındaki artışın devam etmesi ve beklentilerin henüz orta vadeli hedeflerle uyumlu
olmamasından hareketle temkinli olmanın gereğine işaret ederek politika faizlerini 0,25
DPT-YPKDGM
2
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2006
baz puan artırmıştır. Böylelikle gecelik borçlanma faiz oranı yüzde 17,50’ye borç verme faiz
oranı ise yüzde 22,50’ye yükselmiştir.
IMKB bünyesindeki ikinci el tahvil ve bono piyasasında en çok işlem gören kağıdın
gün sonu faiz oranının Temmuz ayında boyunca Merkez Bankası faiz oranının üzerinde
seyretmeye devam etmiştir. Söz konusu tahvili faiz oranı 18 Temmuz tarihinde yüzde 22,3
seviyesine kadar yükselirken, ay sonunda yüzde 19,6 seviyesinde kapanmıştır.
Tablo 3. Merkez Bankası Faiz Oranlarında Gelişmeler
(Yüzde, Basit)
2006
Basit Faiz
Gecelik Borç Alma
02.Oca
13,50
27.Nis
13,25
07.Haz
15,00
25.Haz
17,25
28.Haz
17,25
20.Tem
17,50
Gecelik Borç Verme
16,50
16,25
18,00
20,25
22,25
22,50
Haftalık Piy. Yap. Bankalar REPO
15,50
15,25
17,00
19,25
21,25
21,50
Geç Lik. Pen. Borç Verme
19,50
19,25
21,00
23,25
25,25
25,50
Geç Lik. Pen. Borç Alma
9,50
9,25
11,00
13,25
13,25
13,50
Kaynak: TCMB
Grafik 2. Merkez Bankası ve İkincil Piyasa Gösterge Tahvil Bileşik Faiz Oranları
25,00
22,00
19,00
16,00
13,00
10,00
2005-12
b.
2005-12
2
3
2. El Bileşik
4
5
6
7
MB Gecelik Bileşik
Temel Parasal Büyüklüklerdeki Gelişmeler
M1, M2 ve M2Y para arzları Temmuz ayında reel olarak azalmıştır.
Temmuz ayında M1, M2 ve M2Y para arzlarında gerileme görülmüştür. YTL
mevduatlardaki azalma sonucunda M1 para arzı bir önceki aya göre yüzde 5,8 oranında
gerileyerek 43 milyar YTL’ye, M2 para arzı ise yüzde 2,4 oranında gerileyerek 172,6 milyar
YTL’ye inmiştir. Temmuz ayında YP mevduatlardaki artışa rağmen, YP mevduatın YTL
değerinin gerilemesiyle birlikte M2Y para arzı da yüzde 2,9 oranında azalarak 261,7 milyar
YTL’ye inmiştir. Temmuz ayında TÜFE’nin yüzde 0,83 oranında arttığı göz önüne
alındığında M1, M2 ve M2Y para arzları Temmuz ayında reel olarak azaldığı görülmektedir.
DPT-YPKDGM
3
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2006
Tablo 4. Parasal Büyüklüklerdeki Gelişmeler
(Milyon YTL)
2005
2006
Aralık
Şubat
Mart
Yüzde Değişme
Nisan
Mayis
Haziran
Temmuz
Tem./Haz.
Dolaşımdaki Para
18.276
18.192
18.957
20.211
21.579
21.720
21.793
0,34
TL Vadesiz Mevd.
23.483
19.861
21.433
21.201
22.611
23.862
21.163
-11,31
M1
41.759
38.053
40.390
41.413
44.190
45.582
42.956
-5,76
TL Vadeli Mevd.
111.387
116.681
121.823
124.532
129.700
131.331
129.642
-1,29
M2
153.146
154.734
162.212
165.945
173.890
176.913
172.598
-2,44
76.440
79.574
78.818
77.584
91.982
92.665
89.127
-3,82
229.587
234.308
241.030
243.529
265.872
269.578
261.725
-2,91
122,7
123,8
124,2
125,8
128,2
128,6
129,7
0,83
Yurtiçi Yer. DTH
M2Y
TÜFE
Kaynak: Merkez Bankası, DPT, TÜİK
Grafik 3. Parasal Büyüklüklerdeki Reel Gelişmeler (2003 =100 Bazlı Endeks)
Emisyon
M2
7
5
6
4
3
2
20 12
06
-1
9
10
11
8
7
6
5
4
3
2
20 12
05
-1
9
10
11
8
7
6
5
4
3
2
20
04
-1
230
210
190
170
150
130
110
90
70
M2Y
Haziran ayında para çarpanlarının seyri incelendiğinde; Rezerv Para yüzde 6,7
oranında azalırken, M2 ve M2Y’deki azalışın sırasıyla yüzde 2,4 ve yüzde 2,7 oranlarında
gerçekleşmesiyle; M2/RP para çarpanının 4,8’dan 5 puana, M2Y/RP çarpanının 7,3’den
7,6 puana yükseldiği görülmektedir.
Grafik 4. Para Çarpanları
10
8
6
4
M2/RP
DPT-YPKDGM
M2Y/RP
4
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/08.pdf
7
6
5
4
3
2
12
2006
-1
11
9
10
8
6
7
5
4
3
2
-1
2005
12
10
11
9
8
7
6
5
4
2
3
2004
-1
2
Mali Piyasalarda Gelişmeler
c.
Ağustos 2006
Merkez Bankası Döviz Alım-Satımları
Merkez bankası 15 Mayıs tarihinde, temelde küresel likidite koşullarındaki
gelişmelerin etkisiyle döviz arzında yaşanan azalma ve piyasada derinliğin kaybolmasından
hareketle döviz alım ihalelerini durdurmuştur. Haziran ayında ise Merkez Bankası
spekülatif hareketlerin kurda yarattığı dalgalanmaların önüne geçmek amacıyla döviz satım
ihaleleri yapma kararı almıştır. Bu doğrultuda 26 ve 27 Haziran tarihlerinde günlük 500
milyon dolar olmak üzere toplamda 1 milyar dolarlık döviz satımı gerçekleştirmiştir. Merkez
Bankası 13, 23 ve 26 Haziran tarihlerinde döviz piyasasına doğrudan satım yönünde
müdahalede bulunmuş olup toplamda 2,1 milyar dolarlık döviz satımı yaptığı tahmin
edilmektedir. Temmuz ayında ise döviz kurlarındaki volatilitenin azalmasıyla birlikte Merkez
Bankası tarafından döviz satım ihalesi veya döviz satım müdahalesi gerçekleştirilmemiştir.
Tablo 5. TCMB Döviz Alımları-Satımları*
(Milyon Dolar)
Döviz Alım-Satım İhaleleri
Günlük
Ortalama
Teklif
80,1
80,7
82,8
92,7
81,5
Teklifin Karşılanma Döviz AlımOranı (%)
Satım
Miktarı
5.653
4.104
7.460
57,0
640
47,5
690
47,2
899
38,8
647
37,7
338
-1.000
Doğrudan
Döviz Müda.
TOPLAM
2003 TOP.
4.808
10.461
2004 TOP.
1.283
5.387
2005 TOP.
14.501
21.961
2006- Ocak
0
640
Şubat
5.500*
6.190
Mart
0
899
Nisan
0
647
Mayıs
0
338
Haziran
-2.100*
-3.100
Kaynak: TCMB
* Pozitif değerler alım negatif değerler satımları göstermektedir. Doğrudan döviz alım miktarı Merkez Bankası
günlük vaziyetlerinden türetilen net döviz pozisyonu verileri kullanılarak ve bu büyüklüğü etkileyebilecek diğer
döviz işlemleri de göz önüne alınarak hesaplanmıştır.
DPT-YPKDGM
5
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
II.
Ağustos 2006
BORÇLANMA PROGRAMINDAKİ GELİŞMELER
Hazine iç borçlanma ihaleleri aylık ortalama bileşik faiz oranı Temmuz ayında yüzde
22,8 düzeyinde gerçekleşmiştir.
Tablo 6. Hazine İç Borç İhaleleri
Net
12 Aylık
Borç.(1)
İtfa(2)
Bileşik
TÜFE
Vade
(Mil.
(Mil.
Borç/İtfa
Faiz
Beklentisi
Reel Faiz
(Gün)
YTL)
YTL)
Oranı
(Yüzde)
(3)
(Yüzde)
2005 Oca-Ara
560
134.241
150.690
89,1
16,9
2005 Ocak
428
20,9
8,1
11,8
15.297
14.337
106,7
Şubat
654
17,8
7,7
9,4
12.561
10.309
121,8
Mart
720
18,0
7,2
10,1
6.995
10.695
65,4
Nisan
560
17,6
7,1
9,8
14.722
14.457
101,8
Mayıs
625
17,8
7,1
10,0
10.692
13.470
79,4
Haziran
663
17,2
6,9
9,6
5.174
12.504
41,4
Temmuz
318
15,8
6,7
8,6
12.433
14.237
87,3
Ağustos
688
16,8
6,5
9,7
13.156
14.021
93,8
Eylül
613
15,3
6,4
8,4
8.063
6.642
121,4
Ekim
582
15,2
6,2
8,5
9.582
12.916
74,2
Kasım
575
13,9
6,1
7,4
13.138
13.586
96,7
Aralık
890
14,1
5,8
7,8
12.428
13.516
91,9
2006-Ocak
1.070
10.512
11.603
90,6
14,5
5,5
8,5
Şubat
873
12.810
15.026
85,3
14,5
5,5
8,5
Mart
7.629
9.249
82,5
5,4
8,3
792
14,2
Nisan
11.243
11.896
94,5
5,5
8,2
810
14,1
Mayıs
6.990
10.350
67,5
5,8
8,6
941
15,0
Haziran
5.123
6.630
72,3
7,9
9,0
558
17,6
Temmuz
12.731
13.864
91,8
8,1
13,6
422
22,8
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı, DPT
(1) Net borçlanma piyasadan yapılan YTL cinsi borçlanmayı göstermekte olup, döviz cinsinden ihale tutarları
dahil edilmemiştir.
(2) İtfa rakamları, ÇTTH dahil edilerek piyasaya yapılan YTL cinsi ödemeleri göstermektedir.
(3) Merkez Bankası tarafından ayda iki defa yayınlanan ve ekonomik birimlerin ekonomik değişkenlere yönelik
tahminlerini içeren geniş katılımlı “Beklenti Anketi”nden alınmıştır. 12 aylık TÜFE beklentisi, söz konusu ayın
üçüncü haftası itibariyle piyasa katılımcıları tarafından tahmin edilen değerlerin uygun ortalamasıdır.
Temmuz ayında Hazine ihalelerinde oluşan ağırlıklı ortalama bileşik faiz oranı, bir
önceki aya göre 5,2 puan artarak, yüzde 22,8 düzeyinde gerçekleşmiştir. Aynı dönemde
ihalelerde oluşan ortalama vade 422 gün olmuştur. Temmuz ayında piyasaya YTL bazında
13,9 milyar YTL itfası bulunan Hazinenin, piyasadan net olarak 12,7 milyar YTL
borçlanmasıyla, borçlanma/itfa rasyosu 91,8 puan düzeyinde gerçekleşmiştir.
14.500
120,0
12.500
100,0
10.500
80,0
8.500
60,0
6.500
40,0
4.500
2.500
20,0
20051
DPT-YPKDGM
Yüzde
Milyon YTL
Grafik 5. Borçlanma / İtfa Rasyosu
2
3
İTFA
4
5
6
7
8
9
10
BORÇLANMA
6
11
12 20061
2
3
4
5
6
7
BORÇLANMA/İTFA
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2006
Merkez Bankası Temmuz ayı ikinci dönem beklenti anketi sonuçlarına göre, Haziran
ayında yüzde 7,9 olan 12 aylık enflasyon beklentisi, Temmuz ayında yüzde 8,1 düzeyinde
gerçekleşmiştir. Diğer yandan, Hazine ihalelerinde oluşan aylık bileşik faiz oranının önceki
aya göre 5,2 puan artarak, yüzde 22,8 düzeyinde gerçekleşmesiyle, Hazine ihalelerinde
oluşan reel faiz oranı Temmuz ayında 4,6 puan artarak, yüzde 13,6 düzeyinde
gerçekleşmiştir.
Grafik 6. Faiz Oranlarında Gelişmeler
(Bileşik, Yüzde)
25
20
15
10
5
ihale DIBS
interbank
07
06
05
04
03
02
12
'2
00
61
11
10
09
08
07
06
05
04
03
02
20
05
-
1
0
TÜFE Beklentisi
Temmuz ayında Hazinenin iç borç stoku bir önceki aya göre 0,6 milyar YTL artarak
249,7 milyar YTL’ye yükselmiştir.
Temmuz ayında iç borç stoku, nakit dışı borç stokundaki 1,6 milyar YTL azalmaya
karşın nakit borç stokunda görülen 2,3 milyar YTL artış sonucu, Haziran ayına göre 0,7
milyar YTL yükselerek 249,7 milyar YTL’ye ulaşmıştır.
Tablo 7. İç Borç Stokunun Vade Yapısı
2005 Aralık
Genel Top.
Nakit
-Tahvil
-Bono
Nakit Dışı
2006 Haziran
Genel Top.
Nakit
-Tahvil
-Bono
Nakit Dışı
2006 Temmuz
Genel Top.
Nakit
-Tahvil
-Bono
Nakit Dışı
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
DPT-YPKDGM
Miktar
(Milyon YTL)
Yüzde
Dağılım
Ort. Vadeye
Kalan Süre (Ay)
244.782
194.153
176.335
17.818
50.629
100,0
79,3
72,0
7,3
20,7
23,5
19,6
21,2
3,7
38,7
249.085
199.589
188.730
10.859
49.495
100,0
80,1
75,8
4,4
19,9
24,5
22,2
23,4
2,8
33,8
249.738
201.891
189.545
12.346
47.847
100,0
80,8
75,9
4,9
19,2
24,1
21,8
23,0
2,8
33,9
7
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2006
Temmuz ayında, iç borç stoku içindeki YTL cinsi sabit faizli kağıtların oranı aynı
kalırken döviz cinsi ve dövize endeksli kağıtların oranı azalış ve YTL cinsi değişken faizli
kağıtların oranı artış göstermiştir.
Tablo 8. İç Borç Stoku Döviz-Faiz Yapısı
(Milyon YTL)
Aralık 2005
Yüzde
Haziran 2006
194.153
79,3
199.589
101.444
41,4
106.364
Değişken faizli
57.907
23,7
Döviz cinsinden
30.762
12,6
Nakit
Sabit getirili
Yüzde Temmuz 2006
201.891
80,1
Yüzde
42,7
106.507
43%
56.879
22,8
61.416
25%
36.346
14,6
33.968
14%
0%
81%
4.040
1,7
-
0,0
-
-
0,0
-
0,0
-
0%
-Takas
4.040
1,7
-
0,0
-
0%
-Diğer
-
0,0
-
0,0
-
0%
19%
Dövize endeksli
-IMF kredisi
50.629
20,7
49.495
19,9
47.847
-
0,0
-
0,0
-
0%
Değişken faizli
47.501
19,4
46.440
18,6
45.379
18%
Döviz cinsinden
1.598
0,7
1.143
0,5
667
0%
0,8
1.800
1%
100,0
249.738
100%
Nakit Dışı
Sabit getirili
Dövize endeksli
1.530
Toplam Stok
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
244.782
0,6
1.912
100,0
249.085
Grafik 7. İç Borç Stokunun Döviz-Faiz Yapısı
Döviz
Cinsi Dövize
Endeksli
%15,5
Döviz
Cinsi Dövize
Endeksli
%14,3
Ara. 2005
Tem. 2006
Sabit
Faizli
%41,4
Sabit
Faizli
%42,7
Değişken
Faizli
%42,8
Değişken
Faizli
%43,3
Temmuz ayında iç borç stokunun ilk satıştaki alıcılara göre dağılımı Haziran ayı ile
karşılaştırıldığında, piyasanın payının ve kamunun payının 0,1 oranında değişerek, sırasıyla
yüzde 69,8 ve yüzde 30,2’lik seviyelerinde gerçekleştikleri görülmektedir.
DPT-YPKDGM
8
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2006
Tablo 9. İç Borç Stokunun Alıcılara Göre Dağılımı
YTL Miktarı
(Milyon YTL)
2005 Aralık
Genel Top.
Kamu
Merkez Bankası
Kamu Bankaları
TMSF
Diğer Kamu
Piyasa
2006 Haziran
Genel Top.
Kamu
Merkez Bankası
Kamu Bankaları
TMSF
Diğer Kamu
Piyasa
2006 Temmuz
Genel Top.
Kamu
Merkez Bankası
Kamu Bankaları
TMSF
Diğer Kamu
Piyasa
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
USD Miktarı
(Milyon Dolar)
Yüzde Pay
(Yüzde)
244.782
75.468
18.427
25.037
4.496
27.508
169.314
182,4
56,2
13,7
18,7
3,4
20,5
126,2
100,0
30,8
7,5
10,2
1,8
11,2
69,2
249.085
75.427
18.228
24.582
4.878
27.738
173.658
155,4
47,1
11,4
15,3
3,0
17,3
108,3
100,0
30,3
7,3
9,9
2,0
11,1
69,7
249.738
75.357
18.078
24.106
4.766
28.406
174.381
167,0
50,4
12,1
16,1
3,2
19,0
116,6
100,0
30,2
7,2
9,7
1,9
11,4
69,8
İç borç stoku/M2Y oranı Temmuz ayında 3 puan artarak 95,4 puana yükselmiştir.
Grafik 8. Mali Baskınlık (İç Borç Stoku/M2Y, Nakit İç Borç Stoku/M2Y)
(Yüzde)
140
130
120
110
100
90
80
70
2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 - 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 -1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 -1 2 3 4 5 6 7
-1 305
06
04
02200
0
20
20
20
2
İç Borç/M2Y
Nakit İç Borç/M2Y
Temmuz ayında, M2Y para arzı döviz kurunda yaşanan gerilemenin etkisiyle yüzde
2,9 oranında azalırken, iç borç stokunun yüzde 0,3 oranında artmasıyla mali baskınlık
oranı yükselmiştir. Nitekim; kamunun mali piyasalardaki ağırlığının bir göstergesi olan iç
borç stokunun M2Y’ye oranı, bu dönemde 3 puan yükselerek 95,4 puana ulaşmıştır. 2001
Şubat krizinden sonra kamu bankaları, Merkez Bankası ve TMSF’ye uzun vadeli olarak
DPT-YPKDGM
9
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2006
verilen nakit dışı borç stokunun hesaplamaya katılmadığı, Nakit İç Borç Stokunun M2Y’ye
oranı ise bu dönemde 74 puandan 77,1 puana yükselmiştir.
Tablo 10. Konsolide Bütçe Dış Borç Stoku
(Milyon Dolar)
Toplam
2004
2005
Aralık
Aralık
2006
Ocak Şubat
68.473
64.445
0
0
Mart
Nisan Mayıs Haziran Temmuz
66.169 65.395 65.602 65.576 64.698
64.161
64.763
0
0
Vade Yapısı
Kısa Vade
0
0
0
0
0
2.508
2.544
2.691
2.587
2.601
2.513
2.566
63.661 62.851 62.912 62.989 62.098
61.648
62.197
33.030 31.485 31.484 31.619 30.452
30.226
30.184
22.098
22.104 20.558 20.472 20.412 19.175
19.303
19.183
14.647
14.632 13.065 12.975 13.085 11.752
11.398
11.232
5.280
5.059
5.071
5.997
5.864
5.931
33.139 33.910 34.118 33.957 34.247
33.935
34.578
Orta Vade
6.123
2.434
Uzun Vade
62.350
62.012
Kredi
38.781
32.986
Uluslararası Kuruluşlar
26.211
(IMF Sağlanan Krediler)
18.445
Hükümet Kuruluşları
6.534
5.219
5.222
5.146
5.100
5.235
Ticari Bankalar
6.036
5.669
5.705
5.781
5.912
5.972
29.692
31.460
Alacaklıya Göre
Tahvil
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
Haziran ayında 64,2 milyar dolar düzeyinde bulunan konsolide bütçe dış borç
stoku, tahvil stokundaki artışın etkisiyle Temmuz ayında 64,8 milyar dolara yükselmiştir.
Söz konusu dönemde, konsolide bütçe dış borç stokunun vade kompozisyonunda, uzun
vadeli borçların oranı yüzde 96’lık, orta vadeli borçların oranı ise yüzde 4’lük oranını
korumuştur.
DPT-YPKDGM
10
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2006
III. SERMAYE PİYASASINDA GELİŞMELER
a.
İMKB Hisse Senedi Piyasası
Temmuz ayı sonu itibarıyla İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi yüzde 1,7 oranında
artmıştır.
Temmuz ayında İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksinde bir önceki aya göre yüzde 1,7
oranında artış gerçekleşmiştir. Bunun yanında, 2005 yılı Temmuz ayında yüksek artış
gerçekleşmiş olmasından dolayı Endeksin yıllık getirisinde bir önceki ay sonu değerine göre
önemli gerileme yaşanmış ve yıllık getiri yüzde 21,8 oranında gerçekleşmiştir. Endeksin
reel getirisine bakıldığında ise yıllık bazda ÜFE’ye göre yüzde 6,5, TÜFE’ye göre yüzde 9
oranında getiri sağladığı görülmektedir. İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksinde dolar bazında
aylık yüzde 7,8, yıllık yüzde 8,6 oranında getiri sağlanmıştır.
Tablo 11. İMKB 100 Endeksinin Getirisi
(Yüzde)
Aylık Bazda
Nominal
Getiri
Yıllık Bazda
Nominal Getiri
Aylık
Yıllık
16,8
43,0
35,9
13,7
18,8
39,9
43,9
46,6
46,5
45,5
36,1
66,7
23,2
45,0
38,3
17,3
21,0
35,9
37,7
41,7
41,7
40,6
29,8
57,4
34,4
17,1
11,3
8,0
-14,5
-10,2
9,3
8,5
10,9
2,3
8,3
-4,1
18,4
110,8
38,1
61,0
55,4
23,2
34,0
62,7
66,6
69,2
70,4
69,4
52,9
78,9
Aralık
4,4
4,5
4,0
59,3
55,2
47,9
2006-Ocak
12,1
9,9
11,3
63,2
55,2
51,2
Şubat
5,4
5,2
5,2
65,6
57,3
53,1
Mart
-8,7
-9,0
-9,0
67,9
61,1
55,2
Nisan
2,3
0,3
0,9
86,0
77,2
70,9
Mayıs
-13,1
-15,4
-14,7
51,1
40,4
37,5
Haziran
-7,0
-10,6
-7,3
31,5
16,9
19,4
Temmuz
1,7
0,9
0,9
21,8
6,5
9,0
Kaynak: TÜİK, İMKB
(*) Getiri, dönem sonu itibarıyla bir önceki dönem sonuna göre hesaplanmaktadır.
5,1
14,0
6,6
-11,2
4,3
-26,7
-7,6
7,8
60,6
64,3
62,1
68,5
95,7
31,2
11,7
8,6
DPT-YPKDGM
26,8
11,1
9,4
3,9
-10,0
-7,7
7,0
6,8
9,9
4,4
7,8
-4,1
19,2
26,2
12,3
9,9
3,8
-11,1
-8,8
6,8
7,3
10,7
3,3
7,0
-4,8
20,3
Nominal
Getiri
Dolar Bazında
Reel Getiri
ÜFE
TÜFE
2003- Aralık
2004- Aralık
2005- Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Reel Getiri
ÜFE
TÜFE
26,2
10,7
8,8
3,9
-10,2
-8,3
6,0
6,7
10,5
3,5
6,8
-5,8
17,5
78,7
34,7
58,4
50,3
26,6
30,9
47,7
50,0
52,8
52,9
51,8
39,6
69,4
11
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2006
Temmuz ayında İMKB günlük ortalama işlem hacmi bir önceki aya göre yüzde 26,4
oranında gerileyerek 1.049 milyon YTL seviyesinde gerçekleşmiştir.
Temmuz ayında İMKB günlük ortalama işlem hacmi bir önceki ay ortalamasına göre
yüzde 26,4 oranında gerileyerek 1.049 milyon YTL seviyesine inmiştir. Bu gelişmeler
sonucunda, Temmuz ayı aylık işlem hacmi 22 milyar YTL olmuştur.
Tablo 12. İMKB’de Çeşitli Göstergeler
İMKB 100
İMKB 100
İMKB
İş günü
Günlük Ort.
sayısı
İşlem Hacmi
Dönemler
Dönem Sonu 30 Günlük HO. İşlem Hacmi (1)
2003 Aralık
18.533
16.915
24.411.936
23
1.061.389
2004 Aralık
24.972
23.546
20.706.001
21
986.000
2005 Ocak
27.330
25.542
23.499.205
19
1.236.800
Şubat
28.396
27.387
24.995.845
20
1.249.792
Mart
25.558
26.435
23.957.636
23
1.041.636
Nisan
23.592
24.808
15.485.854
21
737.422
Mayıs
25.236
24.573
15.062.779
21
717.275
Haziran
26.957
25.817
17.403.868
22
791.085
Temmuz
29.615
27.946
20.768.694
21
988.985
Ağustos
30.908
29.257
20.614.430
22
937.020
Eylül
33.333
31.915
29.976.881
22
1.362.585
Ekim
31.964
32.757
23.844.036
21
1.135.430
Kasım
38.089
33.913
25.651.146
20
1.282.557
Aralık
39.778
37.991
28.670.982
22
1.303.226
2006 Ocak
44.590
41.329
27.654.302
17
1.626.724
Şubat
47.016
45.089
33.553.231
20
1.677.662
Mart
42.911
44.639
37.027.931
23
1.609.910
Nisan
43.880
43.567
28.128.599
20
1.406.430
Mayıs
38.132
41.904
32.824.478
22
1.492.022
Haziran
35.453
35.494
31.258.544
22
1.420.843
Temmuz
36.068
34.804
22.022.761
21
1.048.703
07 Temmuz
36.202
35.301
5.408.153
5
1.081.631
14 Temmuz
33.832
34.773
4.213.054
5
842.611
21 Temmuz
34.989
34.370
5.255.824
5
1.051.165
28 Temmuz
36.102
34.762
6.014.479
5
1.202.896
Kaynak: İMKB Aylık Bülten
(1) Borsaya kote olan şirketlere ait hisselerde tüm piyasalarda gerçekleştirilen işlem hacmidir. Böylece bu
değer; Ulusal, İkinci Ulusal, Yeni Ekonomi ve Gözaltı Pazarlarına ait işlemleri kapsamaktadır.
(*) İMKB 100 Endeks Değerleri, 30 günlük Hareketli Ortalama; İşlem Hacimleri, Bin YTL
(**) HO: Hareketli Ortalama
İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi risk göstergeleri olarak kullanılabilecek aylık
standart sapma değerinde gerileme görülürken yıllık standart sapma değerinde artış
görülmüştür.
Temmuz ayında İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksinde aylık (20 günlük) getiri yüzde
1,7 oranında gerçekleşirken, yıllık (250 günlük) getiri yüzde 22,1 oranında gerçekleşmiştir.
Temmuz ayında bir önceki ay sonuna göre İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi aylık standart
sapma değerinde gerileme görülürken yıllık standart sapma değerinde artış görülmüştür.
DPT-YPKDGM
12
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2006
Nitekim, Temmuz ayı sonu itibarıyla aylık standart sapma değeri Haziran ayı sonu değeri
olan 12,1’den 10,1’e inmişken, yıllık standart sapma değeri ise 28,7’den 30,1’e çıkmıştır.
Bu dönem sonu itibarıyla İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi ile uluslararası korelasyon
katsayıları incelendiğinde, FTSE-100 endeksiyle 0,85, Nikkei-225 endeksiyle 0,74 ve Dow
Jones Industrial endeksiyle 0,77 olarak gerçekleştiği görülmektedir.
Tablo 13. İMKB 100 Endeksine İlişkin Göstergeler
Nominal Getiri
Standart Sapma (2)
Korelasyon Katsayıları
Aylık (1) Yıllık (1)
Aylık
Yıllık FTSE 100
Nikkei 225 Dow Jones
2003 Aralık
14,54
70,28
8,11
40,54
2004 Aralık
10,69
36,51
6,16
28,10
0,79
0,88
0,88
2005 Ocak
9,60
52,67
6,13
26,49
0,12
-0,59
-0,65
Şubat
3,90
51,15
6,76
25,31
-0,30
-0,03
0,26
Mart
-7,26
25,76
10,67
26,72
0,90
0,68
0,92
Nisan
-8,35
33,45
7,58
26,21
0,82
0,87
0,90
Mayıs
4,06
49,62
7,07
25,33
-0,08
-0,04
-0,30
Haziran
4,49
46,38
4,44
24,67
0,86
0,93
-0,35
Temmuz
7,24
50,35
4,03
24,61
0,72
0,87
0,82
Ağustos
4,62
50,58
6,20
24,60
-0,21
-0,24
-0,25
Eylül
5,15
51,60
5,15
23,78
0,64
0,82
-0,34
Ekim
-6,81
36,38
9,26
24,82
0,93
0,63
0,14
Kasım
19,16
65,54
5,74
24,70
0,60
0,94
0,89
Aralık
3,12
61,95
5,13
24,30
0,70
0,65
-0,31
2006 Ocak
14,29
59,61
7,61
24,93
0,34
-0,28
-0,34
Şubat
5,44
72,69
6,56
24,72
0,76
-0,40
0,61
Mart
-7,45
68,64
9,65
24,36
-0,31
-0,45
-0,22
Nisan
2,26
80,93
6,86
23,89
0,62
-0,10
0,64
Mayıs
-14,14
47,80
12,99
26,41
0,95
0,96
0,85
Haziran
-9,76
27,98
12,11
28,74
0,51
0,68
0,54
Temmuz
1,72
22,08
10,08
30,08
0,85
0,74
0,77
Kaynak: İMKB Aylık Bülten
(1) Aylık ve yıllık getiri, sırasıyla dönem sonu itibarıyla 20 ve 250 işgünü öncesine göre nominal getiridir.
(2) Aylık standart sapma, dönem sonu itibarıyla son 20 işgününe ait günlük getirinin 20 işgünü üzerinden
aylıklandırılmasıyla hesaplanmıştır. Yıllık hesaplamalar 250 işgünü üzerinden yapılmıştır.
Grafik 9. İMKB 100 Bileşik Endeksi
50.000
2.200
45.000
2.000
YTL
1.600
35.000
1.400
30.000
1.200
İMKB-100 Endeks (YTL)
7
6
5
4
3
2
20 12
06
-1
10
11
9
8
7
6
5
800
4
20.000
3
1.000
2
25.000
20
05
-1
Dolar
1.800
40.000
30 Günlük Har. Ort. (YTL)
İMKB-100 Endeks (Dolar)
DPT-YPKDGM
13
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2006
Borsada işlem gören hisselerin piyasa değeri Temmuz ayında bir önceki ay sonu
değeri olan 64,8 milyar YTL seviyesinden 66,4 milyar YTL seviyesine çıkmıştır. 1 yeni halka
arzla İMKB’de işlem gören şirket sayısı 317’ye yükselmiştir.
10 Temmuz tarihinde Tacirler Yatırım Ortaklığının Ulusal Pazarda işlem görmeye
başlamasıyla İMKB’de işlem gören şirket sayısı 317’ye yükselmiştir. Borsa piyasa değeri,
Temmuz ayında bir önceki ay sonuna göre yüzde 2,4 oranında artarak 66,4 milyar YTL
olarak gerçekleşmiştir. Buna paralel olarak, Borsada işlem gören şirketlerin toplam piyasa
kapitalizasyonu da 3,1 milyar YTL artarak 204,3 milyar YTL’ye çıkmıştır. Borsada işlem
görmekte olan hisselerden Merkezi Kayıt Kuruluşu nezdinde kayıtlı olan hisselerin yabancı
sahiplik oranı Temmuz ayı sonunda yüzde 65,6 oranında gerçekleşmiştir.
Tablo 14. İMKB’de İşlem Gören Şirketlerin Piyasa Kapitalizasyonu ve Yabancı
Portföy Oranı
Takasbankta Saklı
İşlem Gören Şirketlerin Toplam Piyasa
Hisseler (1)
Kapitalizasyonu
Şirket
Piyasa
Yabancı
Toplam/GSMH
Sayısı
değeri
Payı
Oranı
Tarih
(Milyon YTL) (Yüzde) (Milyon YTL) (Milyon Dolar)
(Yüzde)
2003 Aralık
285
23.563
51,5
96.073
68.828
26,9
2004 Aralık
297
37.641
54,9
132.556
98.073
30,9
2005 Ocak
297
40.970
56,9
144.116
108.472
Şubat
297
42.275
58,0
148.600
116.312
Mart
297
38.239
57,8
134.350
99.866
30,3
Nisan
299
36.980
59,6
123.820
89.504
Mayıs
300
39.178
59,1
133.120
98.309
Haziran
298
43.000
60,8
141.328
106.038
30,9
Temmuz
300
46.888
62,8
156.257
118.349
Ağustos
299
48.262
63,9
163.230
121.234
Eylül
300
53.950
65,8
174.322
129.965
36,9
Ekim
301
50.810
64,7
167.685
125.063
Kasım
303
64.152
67,1
207.153
153.549
Aralık
304
68.389
66,3
218.318
162.814
44,9
2006 Ocak
304
76.789
67,7
242.766
184.053
Şubat
306
82.513
67,3
260.194
199.367
Mart
306
75.478
66,1
237.563
177.180
47,6
Nisan
308
76.396
66,1
244.414
185.923
Mayıs
311
69.760
65,1
216.525
138.896
Haziran
316
64.827
65,2
201.202
128.268
Temmuz
317
66.353
65,6
204.299
138.031
Kaynak: İMKB Aylık Bülteni, Takasbank, Merkezi Kayıt Kuruluşu, DPT
(1) Takasbank saklama bakiyelerine ait verileri göstermektedir. 28 Kasım 2005 tarihinden itibaren söz konusu
veri Merkezi Kayıt Kuruluşu tarafından ilan edilmektedir.
b.
Tahvil ve Bono Piyasası Kesin Alım-Satım Pazarı
Tahvil ve Bono Piyasası Kesin Alım-Satım Pazarında günlük işlem hacmi Temmuz
ayında bir önceki aya göre yüzde 6,8 oranında gerileyerek 1.402 milyon YTL’ye inmiştir.
Ortalama basit faiz oranı yüzde 20,10 olmuştur.
DPT-YPKDGM
14
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2006
Tahvil ve Bono Piyasası Kesin Alım-Satım Pazarında günlük işlem hacmi Temmuz
ayında bir önceki aya göre yüzde 6,8 oranında gerileyerek 1.402 milyon YTL’ye inmiştir.
Aylık işlem hacmi de buna paralel şekilde gerileyerek 29,5 milyar YTL seviyesinde
gerçekleşmiştir. Pazarda gerçekleşen ortalama basit faiz oranı da önemli oranda artarak
yüzde 20,10 olmuştur.
Tablo 15. Kamu Menkul Kıymetleri Kesin Alım-Satım ve Repo-Ters Repo Pazarı
Kamu Men. Kıy. Kesin Alım-Satım Pazarı
İşlem Hacmi
Günlük Ort.
İşl. Hacmi
Faiz Oranı
Dönemler
(Milyon YTL)
2003-Aralık
24.972
2004-Aralık
41.453
2005-Ocak
39.953
Şubat
46.155
Mart
56.204
Nisan
40.380
Mayıs
45.054
Haziran
40.608
Temmuz
31.316
Ağustos
34.159
Eylül
41.411
Ekim
38.346
Kasım
32.122
Aralık
40.966
2006-Ocak
29.862
Şubat
30.063
Mart
53.493
Nisan
40.184
Mayıs
42.747
Haziran
33.103
Temmuz
29.447
Kaynak: İMKB Aylık Bülteni
(Milyon YTL)
1.086
1.974
2.103
2.308
2.444
1.923
2.145
1.846
(Yüzde)
26,33
22,53
20,07
18,14
17,20
17,60
17,47
16,45
16,26
16,41
15,76
14,94
14,23
14,24
13,85
13,97
13,94
13,99
15,12
19,06
20,10
c.
1.491
1.553
1.882
1.826
1.606
1.862
1.757
1.503
2.326
2.009
1.943
1.505
1.402
Repo-Ters Repo Pazarı
İşlem Hacmi
Günlük Ort.
İşl. Hacmi
(Milyon YTL) (Milyon YTL)
121.301
5.274
154.463
7.355
110.894
5.837
128.323
6.416
155.026
6.740
149.411
7.115
176.546
8.407
171.866
7.812
156.513
160.310
163.699
156.904
157.264
172.957
137.537
159.303
213.089
211.970
243.219
270.464
240.543
7.453
7.287
7.441
7.472
7.863
7.862
8.090
7.965
9.265
10.598
11.055
12.294
11.454
Faiz Oranı
(Yüzde)
26,07
19,68
17,77
17,12
16,00
15,20
14,91
14,63
14,49
14,40
14,72
14,11
14,08
13,79
13,51
13,56
13,50
13,49
13,25
15,13
17,60
Tahvil ve Bono Piyasası Repo-Ters Repo Pazarı
Repo-Ters Repo Pazarında Temmuz ayında 240,5 milyar YTL işlem hacmi
gerçekleşmiştir. Ortalama basit faiz oranı bir önceki aya göre 247 baz puan artarak yüzde
17,60’a çıkmıştır.
Temmuz ayında Repo – Ters Repo pazarında günlük ortalama işlem hacmi yüzde 6,8
oranında gerileyerek 11,5 milyar YTL olarak gerçekleşmiştir. Bu gelişme neticesinde
Temmuz ayı toplam işlem hacmi bir önceki aya göre 30 milyar YTL azalarak 240,5 milyar
YTL’ye inmiştir. Söz konusu dönemde ortalama basit faiz oranı bir önceki aya göre 247
baz puan artarak yüzde 17,60 olmuştur.
DPT-YPKDGM
15
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
d.
Ağustos 2006
Takasbank Borsa Para Piyasası
Takasbank Borsa Para Piyasasında Temmuz ayında gecelik işlemlerde 2,9 milyar YTL
işlem hacmi gerçekleşmiş ve faiz oranı 211 baz puan yükselerek yüzde 17,02’ye çıkmıştır.
Piyasada Temmuz ayında gecelik işlemler tüm işlemlerin yüzde 92,8’ini oluşturmuştur.
Takasbank Borsa Para Piyasasında (TBPP) gecelik işlemlerin tüm işlemlere oranı
Temmuz ayında yüzde 92,8 seviyesinde gerçekleşmiştir. Temmuz ayında O/N işlemlerde
aylık işlem hacmi 2,9 milyar YTL seviyesinde gerçekleşirken, gecelik faiz oranı 211 baz
puan yükselerek yüzde 17,02’ye çıkmıştır.
Tablo 16. Takasbank Borsa Para Piyasası O/N İşlem Hacmi ve Faiz Oranı
İşlem Hacmi
Dönemler
( YTL)
2003 Tüm Yıl
124.950.015.000
2004 Tüm Yıl
84.172.239.000
2005 Ocak
5.174.803.000
Şubat
6.549.073.000
Mart
5.415.869.000
Nisan
4.673.999.000
Mayıs
5.154.879.000
Haziran
5.244.118.000
Temmuz
4.417.076.000
Ağustos
6.912.974.000
Eylül
4.634.556.000
Ekim
4.404.811.000
Kasım
3.570.270.000
Aralık
4.201.522.000
2006 Ocak
2.284.312.000
Şubat
2.977.140.000
Mart
3.319.567.000
Nisan
2.775.548.000
Mayıs
3.241.420.000
Haziran
3.112.700.000
Temmuz
2.943.076.000
Kaynak: Takasbank, İMKB
e.
Günlük Ortalama O/N İşlemlerin Toplam
İşlem Hacmi
İşlemlere Oranı
( YTL)
507.926.890
338.041.120
272.358.053
327.453.650
235.472.565
222.571.381
245.470.429
238.369.000
210.336.952
314.226.091
210.661.636
209.752.905
178.513.500
190.978.273
134.371.294
148.857.000
144.329.000
138.777.400
147.337.273
141.486.364
140.146.476
(Yüzde)
93,94
89,13
71,06
72,98
67,41
65,55
66,62
66,22
62,34
55,77
58,07
62,03
54,58
62,88
70,19
72,27
73,78
76,84
77,12
81,80
92,76
Faiz Oranı
(Yüzde)
36,43
21,45
16,91
16,29
15,32
14,42
14,23
13,94
13,70
13,64
13,91
13,39
12,97
13,02
12,88
12,91
12,87
12,74
12,42
14,51
17,02
Altın Borsası
Londra Borsasında oluşan altının ons fiyatı, Temmuz ayında bir önceki ay ağırlıklı
ortalama değerine göre yüzde 6,4 oranında artarak 603,1 dolardan 641,5 dolara çıkmıştır.
İstanbul Altın Borsasındaki Temmuz ayı altın işlem hacmine bakıldığında YTL bazında 27,2
milyon YTL, dolar bazında 327,6 milyon dolar işlem hacmi gerçekleştiği görülmektedir. Bu
gelişmeler sonucunda, miktar bazında işlem hacmi 16 tondan 17,1 tona çıkmıştır.
DPT-YPKDGM
16
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
f.
Ağustos 2006
Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası
Temmuz ayında günlük işlem hacminde kısmi oranda artış olmasına karşın toplam
işlem hacminde Temmuz ayında Haziran ayına göre 1 iş günü az olması sebebiyle
gerileme görülmüştür.
Tablo 17. Vadeli İşlemler Piyasası
Hacim-Miktar
(Adet)
Şubat 2005
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
Ocak 2006
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Hacim (YTL)
İş Günü
(Gün)
Günlük Hacim
(YTL)
Dönem Sonu
Mevcut Açık
Poz. (Adet)
2.438
6.468
12.106
16.268
22.242
74.335
89.377
157.997
111.949
164.914
140.159
161.639
113.369
144.065
67.725
80.319
7.088
21.774
32.991
56.953
143.088
176.743
253.097
256.040
346.361
320.268
156.905
162.177
226.794
316.909
321.867
634.942
16.038.406
40.901.166
58.813.365
94.245.919
215.257.257
273.217.824
380.258.495
404.788.733
550.941.624
539.738.731
345.277.411
421.409.152
631.304.516
821.141.714
817.294.622
1.487.260.725
17
23
21
21
22
21
22
22
21
20
22
17
20
23
20
22
943.436
1.778.312
2.800.636
4.487.901
9.784.421
13.010.373
17.284.477
18.399.488
26.235.315
26.986.937
15.694.428
24.788.774
31.565.226
35.701.814
40.864.731
67.602.760
Haziran
Endeks
Faiz
G-DİBS
Döviz
Emtia
Altın
767.403
1.731.746.731
22
78.715.761
77.902
173.070
0
166
593.921
0
246
748.102.563
0
1.250.730
981.639.422
0
754.017
34.004.662
0
56.851
44.619.974
0
34.273
11.268
0
397
66.152
0
85
Temmuz
Endeks
Faiz
G-DİBS
Döviz
Emtia
Altın
Kaynak: VOB
731.106
1.681.309.777
80.062.370
119.175
160.471
0
15
570.600
0
20
703.018.433
0
113.935
978.109.289
0
68.121
33.477.068
0
5.425
46.576.633
0
3.244
22.390
0
173
96.598
0
14
21
Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsasında (VOB) bir önceki aya göre günlük işlem
hacminde yüzde 1,7 oranında artış görülmüş ve 78,7 milyon YTL’den 80,1 milyon YTL’ye
yükselmiştir. Buna karşın, Temmuz ayında Haziran ayına göre bir iş günü az olması
sebebiyle aylık toplam işlem hacmi yüzde 2,9 oranında gerileyerek 1.731,7 milyon YTL’den
1.681,3 milyon YTL seviyesine inmiştir. Sözleşme bazında bakıldığında, faiz ve emtia bazlı
sözleşmelerde hiç işlem gerçekleşmemiş olması işlem ağırlığının belli sözleşmelerde
DPT-YPKDGM
17
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2006
yoğunlaşmasına neden olmuştur. Tüm bu gelişmeler yanında işlem ağırlığının yoğunlaştığı
sözleşme türleri içinde belli bir konsantrasyon bulunmaktadır. Nitekim, endeks bazlı
sözleşmelerin işlem hacmi 703 milyon YTL olurken, İMKB-30 endeksine dayalı Ağustos
2006 vadeli sözleşmelerde işlem hacmi 681,8 milyon YTL olarak gerçekleşmiştir. Ayrıca,
döviz bazlı sözleşmelerin işlem hacmi 978,1 milyon YTL olurken, dolar bazlı Ağustos 2006
vadeli sözleşmelerde işlem hacmi 473,2 milyon YTL olarak gerçekleşmiştir.
Temmuz ayı sonunda açık pozisyon sayısı, Haziran ayı sonuna göre önemli oranda
artarak 119.175 adet olarak gerçekleşmiştir.
Temmuz ayı sonunda açık pozisyon sayısı, Haziran ayı sonuna göre önemli miktarda
artarak 77.902 adetten 119.175 adete çıkmıştır. Temmuz ayı sonu itibarıyla faiz ve emtia
sözleşmelerinde hiç açık pozisyon bulunmazken, endeks ve döviz bazlı sözleşmelerde
yoğunlaşma görülmüş, altın sözleşmelerinde 14 ve G-DİBS sözleşmelerinde ise 173 adet
açık pozisyon gerçekleşmiştir.
DPT-YPKDGM
18
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2006
IV. BANKACILIK SEKTÖRÜNDE GELİŞMELER
a.
Mevduatlar
Temmuz ayında YTL mevduatlar azalırken, YP mevduatlar artmıştır.
Temmuz ayında bir önceki aya göre yurtiçi yerleşiklerin YTL mevduatları
yüzde 3,7 oranında azalarak 161,5 milyar YTL’ye gerilemiştir. Aynı dönemde YP
mevduatlar yüzde 2,8 oranında artarak 59,4 milyar dolara yükselmiş, ancak YP
mevduatların YTL değeri döviz kurundaki gerileme sonucunda yüzde 3,8 oranında
azalmıştır. Bankalararası hariç toplam mevduat hacmi ise, YTL mevduatlardaki
gerileme ve YP mevduatları YTL değerinin azalmasıyla birlikte bir önceki aya göre
yüzde 3,7 oranında azalarak 263,9 milyar YTL’den 254,1 milyar YTL’ye inmiştir.
Tablo 18. Bankacılık Sektöründe Kredi ve Mevduatların Gelişimi
Toplam Mevduat (Bankalar arası Hariç)
Yurtiçi Yerleşikler Toplam YTL Mevduat
Yurtiçi Yerleşikler Toplam YP Mevduat ($)
Temmuz 06/
Haziran 06
-3,7
-3,6
2,8
Temmuz 06/
Aralık 05
12,4
10,5
4,4
4,4
4,5
4,5
4,6
1,6
26,9
27,6
26,4
33,9
14,1
Toplam Krediler
Mevduat Bankaları Yurtiçi Kredileri
Mevduat Bankaları Yurtiçi YTL Kredileri
Mevduat Bankaları Yurtiçi YP Kredileri
Kalkınma Yatırım Bankaları Kredileri
Kaynak: TCMB Haftalık Bültenleri
(Yüzde Değişim)
Temmuz 06 /
Temmuz 05
27,2
30,4
8,1
60,5
64,1
71,5
35,3
20,7
65
270.000
240.000
210.000
180.000
150.000
120.000
90.000
60.000
30.000
0
55
35
25
Yüzde
45
15
5
YP M evduat
T oplam M evduat
6
7
5
3
4
2
200
12
6-1
9
10
11
8
7
6
5
4
3
2
11
200
12
5-1
9
10
7
8
6
5
4
3
4-2
200
11
12
4-1
200
9
10
6
8
7
5
3
4
200
2
-5
2-1
2
200
3-1
Milyon YTL
Grafik 10. YP Mevduat/Toplam Mevduat
YP M evduat/T oplam M evduat
Temmuz ayında YTL mevduatların ortalama vadesi kısalmıştır.
Temmuz ayında 3 ay vadeli YTL mevduatlarda artış görülürken, diğer vadedeki YTL
mevduatlar gerilemiştir. 3 ay ve daha kısa vadeli YTL mevduatların toplam mevduatlar
DPT-YPKDGM
19
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2006
içindeki payı artarak yüzde 89,9’dan yüzde 91,4’e yükselmiştir. YTL mevduatların ortalama
vadesi ise kısalarak 2,5 aydan 2,4 aya gerilemiştir. Aynı dönemde YP mevduatların
ortalama vadesi 2,8 ay olarak gerçekleşmiştir.
Grafik 11. 3 Ay ve Daha Kısa Vadeli YTL Mevduat/Toplam YTL Mevduat
94
92
90
Yüzde
88
86
84
82
80
6
7
7
4
4
5
3
3
6
2
2
5
2 0 12
06
-1
11
9
10
8
7
6
5
4
3
2
11
20 12
05
-1
9
10
8
7
6
5
4
3
2
20
04
-
1
78
Grafik 12. YTL ve YP Mevduatların Ortalama Vadesi
3,4
3,2
Ay
3,0
2,8
2,6
2,4
YTL Mevduatın Ortalama Vadesi
20 12
06
-1
10
11
9
8
7
6
4
5
3
2
20 12
05
-1
10
11
9
8
7
6
5
4
3
2
20
04
-1
2,2
YP Mevduatın Ortalama Vadesi
* 1 yıldan uzun vadeli olan mevduatların vadesi 1 yıl kabul edilmiştir.
b.
Krediler
Temmuz ayında mevduat bankaları kredileri gerilemiştir.
Temmuz ayında mevduat bankalarının yurtiçi kredileri bir önceki aya göre yüzde 0,3
oranında azalarak 154 milyar YTL’ye gerilemiştir. Bu dönemde ticari krediler azalırken,
tüketici kredilerinin artış hızı da önemli ölçüde azalmıştır. Temmuz ayında taşıt kredileri
azalmış, konut kredileri nominal olarak sınırlı ölçüde artış kaydetmiş anacak reel olarak
gerilemiştir.
DPT-YPKDGM
20
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2006
Tablo 19. Mevduat Bankaları Yurtiçi Kredilerinin Türlerine Göre Dağılımı
Aralık 2005
Haziran 2006
Temmuz 2006
Aralık
Önceki
Önceki
Önceki
2005’e
Milyon yıla Yüzde Milyon aya
Yüzde Milyon aya
Yüzde
göre
YTL
Pay
YTL
göre
göre
Pay
YTL
göre
Pay
yüzde
değ.
değ.
değ.
değ.
MEVD. B. YURTİÇİ KR. 120.994
54,6
100,0 154.375
4,5
100,0 153.973
-0,3
27,3
100,0
Ticari Krediler
48,9
54,3 82.790
3,6
53,6 81.820
-1,2
24,5
53,1
65.730
Tüketici Kre. ve Kre. K. 45.509
70,6
37,6 61.455
5,9
39,8 61.899
0,7
36,0
40,2
-Tüketici Kredileri
28.474
120,3
23,5 42.000
5,6
27,2 42.313
0,7
48,6
27,5
-Konut Kredileri
12.357
367,8
10,2 20.557
6,9
13,3 20.698
0,7
67,5
13,4
6.089
40,9
5,0
6.843
2,1
4,4
6.688
-2,3
9,8
4,3
10.029
68,2
8,3 14.601
5,4
9,5 14.927
2,2
48,8
9,7
17.034
23,9
14,1 19.455
6,7
12,6 19.586
0,7
15,0
12,7
9.755
31,2
8,1 10.130
3,5
6,6 10.254
1,2
5,1
6,7
-Taşıt Kredileri
-Diğer Tüketici Kredileri
-Kredi Kartları
İhtisas Kredileri
-Tarımsal Kredi
5.084
36,0
4,2
4.291
1,9
2,8
4.349
1,3
-14,5
2,8
-Küçük Esn. Sanat. Kredi.
3.281
18,1
2,7
4.297
5,7
2,8
4.356
1,4
32,8
2,8
-Diğer
Kaynak: TCMB
1.391
50,9
1,1
1.541
2,2
1,0
1.549
0,5
11,4
1,0
Grafik 13. Tüketici Kredilerinin Türlerine Göre Reel Gelişimi (2002 yılı Fiyatlarıyla)
30.000
Milyon YTL
25.000
20.000
15.000
10.000
5.000
Konut Kredileri
Taşıt Kredileri
2
3
4
5
6
11
12
200
6-1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
7
8
9
10
11
12
200
5-1
2
3
4
5
6
200
2200 12
3-1
2
200
4-1
0
Diğer Tüketici Kredileri
Haziran ayında önemli ölçüde artan tüketici kredisi faiz oranları, Temmuz ayında
önemli bir değişim göstermemiştir.
Tablo 20. Tüketici Kredisi Faiz Oranları
(Yüzde)
İhtiyaç
Taşıt
Konut
Min.
Max.
Ort.
Min.
Max.
Ort.
Min.
Max. Ort.
2004 Aralık
2,35
2,40
2,35
1,95
2,15
2,04
1,80
2,10
1,93
2005 Ocak
2,20
2,40
2,26
1,85
1,90
1,87
1,70
1,90
1,74
Aralık
1,70
1,89
1,77
1,25
1,30
1,28
1,06
1,10
1,08
2006 Ocak
1,70
1,89
1,77
1,20
1,30
1,27
1,06
1,10
1,08
Şubat
1,70
1,89
1,76
1,25
1,30
1,28
1,06
1,10
1,08
Mart
1,60
1,89
1,71
1,15
1,30
1,24
1,06
1,10
1,08
Nisan
1,60
1,75
1,64
1,15
1,20
1,17
1,06
1,10
1,08
Mayıs
1,60
1,75
1,64
1,20
1,25
1,24
1,06
1,20
1,16
Haziran
2,10
2,45
2,30
1,90
2,05
2,00
1,90
2,00
1,94
Temmuz
2,10
2,45
2,30
1,90
2,05
2,00
1,90
2,00
1,94
Kaynak: Reuters, bankaların web siteleri
(*) Faiz oranlarının minimum, maksimum ve ortalama değerleri bulunurken, aktif büyüklüğü itibariyle en
büyük beş bankanın oranları esas alınmıştır.
DPT-YPKDGM
21
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2006
Kredilerdeki gerilemeye rağmen, mevduat hacminin daha yüksek oranda azalması
nedeniyle kredilerin mevduatlara oranı Temmuz ayında artmıştır.
Haziran ayı sonunda yüzde 59,1 seviyesinde olan mevduat bankaları yurtiçi
kredilerinin mevduatlara oranı, Temmuz ayında yüzde 61,1’e yükselmiştir.
3 0 0 .0 0 0
70
2 5 0 .0 0 0
60
50
2 0 0 .0 0 0
40
1 5 0 .0 0 0
30
1 0 0 .0 0 0
Yüzde
Milyon YTL
Grafik 14. Mevduat Bankaları Kredileri/Toplam Mevduatlar
20
5 0 .0 0 0
10
Yurtiçi Şubelerin Kredileri
M e v d u a t la r
6
4
-2
12
20
06
10
8
6
4
-2
12
20
05
8
10
6
4
2
12
8
10
6
20
2
4
0
02
- 12
0
K r e d ile r / M e v d u a t la r
Temmuz ayında mevduat bankalarının tahsili gecikmiş alacaklarının (TGA) kredilere
oranında, özel bankaların söz konusu oranındaki artışın etkisiyle sınırlı bir yükseliş
olmuştur.
Grafik 15. TGA/Krediler
Yüzde
40
20
M e v d u a t b a n k .T G A /k re d i
K a m u m e v d u a t b a n k .T G A /k re d i
Ö ze l m e v d u a t b a n k .T G A /k re d i (T M S F d a h il)
Yabancı bank.TGA/kredi
7
6
5
4
3
2
20 12
06
-1
9
10
11
8
7
6
5
4
3
2
20 12
05
-1
9
10
11
8
7
6
5
4
3
2
20
03
-1
20 2
04
-1
0
Temmuz ayında mevduat bankaları TGA’larının kredilere oranı yüzde 4,6’dan yüzde
4,7’ye yükselmiştir. Bu dönemde söz konusu oran özel bankalarda yüzde 4,1’den yüzde
4,2’ye yükselirken, yabancı bankalarda yüzde 3,4’ten yüzde 3,2’ye gerilemiş, kamu
bankalarında ise değişmeyerek yüzde 6,7 olarak gerçekleşmiştir.
DPT-YPKDGM
22
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2006
Temmuz ayında tasfiye olunacak kredi kartlarının toplam kredi kartlarına oranında
sınırlı bir düşüş görülmüş, söz konusu oran yüzde 8,3’den yüzde 8,2’ye gerilemiştir.
c.
Menkul Kıymetler
Temmuz ayında mevduat bankalarının menkul kıymetler portföyü ve menkul
kıymetler portföyünün mevduatlara oranı azalmıştır.
Temmuz ayında mevduat bankalarının hem alım satım amaçlı ve satılmaya hazır
menkul kıymetler portföyü (ticari portföy) hem de vadeye kadar elde tutulacak menkul
kıymetler portföyü azalmıştır. Bu dönemde mevduat bankalarının ticari portföyü yüzde 0,6
oranında azalarak 94,5 milyar YTL’ye, vadeye kadar elde tutulacak menkul kıymetleri ise
yüzde 2,5 oranında azalarak 48,1 milyar YTL’ye gerilemiştir. Mevduat bankalarının toplam
menkul kıymetler portföyü ise bir önceki aya göre yüzde 1,9 oranında azalarak 142,3
milyar YTL’ye inmiştir. Bu gerilemeye karşın, mevduatların daha yüksek oranda gerilemesi
nedeniyle, mevduat bankalarının menkul kıymet portföyünün mevduatlara oranı yüzde
55’den yüzde 55’e gerilemiştir.
Grafik 16. Banka Grupları Bazında Menkul Kıymetler Portföyü
80
70
Milyar YTL
60
50
40
30
20
10
Kamu Mevduat Bankaları
Özel Mevduat Bankaları
7
6
5
4
3
2
20 12
06
-1
9
10
11
8
7
6
5
4
3
2
20 12
05
-1
9
10
11
8
7
6
5
4
3
2
20
0
20 2-1
03 2
20 12
04
-1
0
Yabancı Mevduat Bankaları
Mevduat bankalarının menkul kıymetlerindeki artışa karşın, mevduatlardaki artışın
daha yüksek olması sonucunda, Mayıs ayında menkul kıymetlerin mevduatlara oranı yüzde
58’den yüzde 56’ya yükselmiştir.
DPT-YPKDGM
23
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2006
5 0 0 0 0
5 0
0
4 5
6
12
4
12
10
20
03
8
Yüzde
5 5
4
10 0 0 0 0
2
6 0
10
15 0 0 0 0
8
6 5
6
20 0 0 0 0
2
7 0
6
25 0 0 0 0
4
7 5
2
30 0 0 0 0
- 12
Milyon YTL
Grafik 17. Mevduat Bank. Menkul Değerleri/Toplam Mevduatlar
Menkul Değerler
d.
M e v d u a t la r
Menkul Değerler/Mevduatlar
Yabancı Para Pozisyonu
Temmuz ayında bankacılık sektörünün bilanço içi döviz pozisyonu artarken, net
genel pozisyonu fazla vermiştir.
Haziran ayı sonunda 5.796 milyon dolar olan bankacılık sektörünün bilanço içi
yabancı para pozisyon açığı, Temmuz ayı sonunda 8.148 milyon dolara yükselmiştir. Ancak
döviz pozisyon açığının bilanço dışı işlemlerle kapatılması sonucunda bankacılık sektörü
Temmuz ayında 159 milyon dolar net genel pozisyon fazlası vermiştir.
Tablo 21. Yabancı Para Pozisyonları
2002-12
2003-12
4
194
227
Bilanço İçi Döviz Pozisyonu
382
183
67
-40
111
40
-20
Özel Bank.
-454
-367
-1.758
-2.538
-3.507
-4.512
-4.182
-4.236
-5.469
Yabancı B.
42
82
-98
49
-1.109
-2.302
-1.868
-1.017
-2.140
-367
1
-
-
-
-
-
-
-
34
37
88
-235
-379
-412
-385
-431
-518
-551
-20
-1.386
-2.540
-4.928
-7.267
-6.323
-5.796
-8.148
252
227
Net Genel Döviz Pozisyonu
382
182
134
-131
72
-8
139
Özel Bank.
-288
-135
-515
-365
-586
-714
-1.031
-471
-111
Yabancı B.
58
39
20
-55
-22
-18
51
67
83
TMSF B. (1)
34
1
-
-
-
-
-
-
-
KYB
177
137
75
44
55
57
42
49
47
Toplam
173
269
-38
-194
-419
-806
-866
-362
159
TMSF B. (1)
KYB
Toplam
Kamu B. (1)
2005-12
(Milyon Dolar)
5
6
2006-3
Kamu B. (1)
2004-12
Kaynak: BDDK
(1) 12.11.2004 tarihinden itibaren TMSF bünyesindeki Pamukbank'ın Halkbank ile birleşmesi sonucu TMSF
bünyesinde bir banka kaldığından, TMSF grubundaki bankanın açık pozisyon verileri Kamu Bankaları grubuna
dahil edilmiştir.
DPT-YPKDGM
24
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/08.pdf
7
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2006
IV. KATILIM BANKALARI
Temmuz ayında katılım bankalarının topladıkları fonlar azalmış ancak kullandırdıkları
fonlardaki artış eğilimi devam etmiştir.
Temmuz ayında katılım bankalarının topladıkları fonlar bir önceki aya göre yüzde 1,8
oranında azalarak 9,9 milyar YTL’ye gerilemiştir. Aynı dönemde katılım bankalarının
varlıkları arasında likit değerler azalırken, kullandırılan fonlar yüzde yüzde 1,5 oranında
artarak 8,1 milyar YTL’ye çıkmıştır. Haziran ayında yüzde 79,5 olan kullandırılan fonların
toplanan fonlara oranı ise Temmuz ayında yüzde 82,1’e yükselmiştir.
Tablo 22. Katılım Bankalarının Seçilmiş Bilanço Büyüklükleri
(Milyon YTL)
5
6
2002-12
2003-12
2004-12
2005-12
2006-3
4
7
799
956
1.547
1.891
1.594
1.638
2.003
2.177
1.984
1.735
2.542
4.255
6.062
7.069
7.318
7.770
8.016
8.136
374
511
744
718
745
756
826
887
873
495
719
568
216
215
207
206
210
213
259
232
91
105
134
127
111
131
138
575
872
1.327
1.630
1.724
1.766
2.090
2.028
1.999
2.532
3.164
4.707
6.348
6.831
7.089
7.678
8.061
7.906
3.107
4.036
6.034
7.978
8.555
8.855
9.768
10.088
9.905
Açık Pozisyon
(Milyon $)
Bilanço İçi Poz.
-20
-65
21
77
266
141
258
340
267
Net Genel Poz.
-20
-65
1
6
23
29
63
6
10
Kullanımlar
Likit Değerler
Kullandırılan
Fonlar
Finansal
Kiralama
Alacakları
Sabit Kıymet.
(Net)
Tahsili
Gecikmiş
Alacaklar (Net)
Kaynaklar
Cari Hesaplar
Katılma
Hesapları
Toplanan
Fonlar
Kaynak: BDDK
DPT-YPKDGM
25
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
V.
Ağustos 2006
PORTFÖY TERCİHLERİ
Temmuz ayında yurtiçi yerleşiklerin portföy tercihleri arasında en büyük artışlar YTL
DİBS, YP mevduat ve hisse senedinde görülmüştür.
Temmuz ayında yurtiçi yerleşiklerin portföy tercihleri arasında en büyük artışlar YTL
DİBS, YP mevduat ve hisse senedinde görülmüştür. Yurtiçi yerleşiklerin YP mevduatlarının
YTL değeri ise döviz kurundaki gerilemenin etkisiyle azalmıştır. Temmuz ayında yurtiçi
yerleşiklerin YTL mevduatları ve yatırım fonları ise gerileme gösteren yatırım araçları
olmuştur.
Tablo 23. Yurtiçi Yerleşiklerin Portföy Tercihlerinin Dağılımı
(Milyon YTL)
Tarih
2003
2004
2005 Mart
Haziran
Eylül
Aralık
2006 Oc.
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Yurtiçi
Yer.
DTH
68.932
76.074
72.320
71.599
76.830
76.440
78.550
79.574
78.818
77.584
91.982
92.665
89.127
Yurtiçi
Yer.
YTL
Mevd.
75.677
103.240
106.943
116.782
129.861
145.191
143.601
145.129
153.442
155.177
164.386
166.422
160.408
Yurtiçi
Yer.
DTH
29,5
25,7
24,3
23,2
23,6
22,1
22,5
22,6
22,0
21,6
23,9
24,1
23,7
Yurtiçi
Yer.
YTL
Mevd.
32,3
34,9
35,9
37,8
39,8
42,0
41,2
41,2
42,8
43,1
42,7
43,3
42,6
Repo
3.079
1.651
1.702
1.688
1.498
1.486
1.762
2.032
2.145
2.396
2.663
3.456
3.179
YTL
DİBS
(1)
44.841
56.624
59.137
57.671
54.806
53.504
52.877
51.985
51.854
50.909
50.539
54.097
56.960
YP
DİBS
(1)
2.285
2.578
2.825
2.462
1.851
1.767
1.720
1.691
1.759
1.462
1.735
1.718
1.619
Euro
bond
(1)
4.347
5.503
5.718
5.840
5.659
5.344
5.289
5.232
5.331
5.302
6.100
6.299
6.314
Yat.
Fonu
17.299
24.573
26.587
28.028
28.508
29.342
29.889
29.804
29.589
30.421
31.208
25.991
24.437
Kat.
Bank.
Katılma
ve Cari
Hesabı
4.036
6.034
6.234
6.981
7.577
8.518
8.235
8.196
8.555
8.855
9.768
10.088
9.905
Yat.
Fonu
7,4
8,3
8,9
9,1
8,7
8,5
8,6
8,5
8,2
8,5
8,1
6,8
6,5
ÖFK
Katılma
ve Cari
Hesabı
1,7
2,0
2,1
2,3
2,3
2,5
2,4
2,3
2,4
2,5
2,5
2,6
2,6
Hisse
sen.
(2)
11.433
16.962
16.120
16.900
18.464
22.862
25.193
26.857
25.612
25.882
24.499
21.762
22.667
Emeklilik
Yatırım
Fonu
43
296
450
640
888
1.219
1.348
1.475
1.570
1.683
1.781
1.883
2.041
Toplam
233.975
295.539
298.036
308.591
325.942
345.673
348.464
351.975
358.675
359.671
384.661
382.282
376.657
(Toplam İçindeki Pay – Yüzde)
Tarih
2003 Ara.
2004 Ara.
2005 Mart
Haziran
Eylül
Aralık
2006 Oc.
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Repo
1,3
0,6
0,6
0,5
0,5
0,4
0,5
0,6
0,6
0,7
0,7
0,9
0,8
YTL
DİBS
(1)
19,2
19,2
19,8
18,7
16,8
15,5
15,2
14,8
14,5
14,2
13,1
14,1
15,1
YP
DİBS
(1)
1,0
0,9
0,9
0,8
0,6
0,5
0,5
0,5
0,5
0,4
0,5
0,4
0,4
Euro
bond
(1)
1,9
1,9
1,9
1,9
1,7
1,5
1,5
1,5
1,5
1,5
1,6
1,6
1,7
Hisse
sen.
(2)
4,9
5,7
5,4
5,5
5,7
6,6
7,2
7,6
7,1
7,2
6,4
5,7
6,0
Emeklilik
Yatırım
Fonu
0,0
0,1
0,2
0,2
0,3
0,4
0,4
0,4
0,4
0,5
0,5
0,5
0,5
Toplam
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
Kaynak: TCMB, BDDK, Takasbank, SPK
(1) Bankaların emanetinde yurtiçi yerleşikler adına tutulan kamu menkul kıymetlerinin piyasa değerleri.
(2) Hisse senedi değeri alt kalemler bazında ayrıştırılamadığından, tablodaki değer bankalar ve mali
kuruluşların portföyünde bulunan hisse senetlerinin piyasa değerini de içermektedir.
DPT-YPKDGM
26
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2006
Grafik 18. Yurtiçi Yerleşiklerin Başlıca YTL Portföy Tercihleri
180000
1,2
160000
1
140000
120000
Milyon YTL
0,8
100000
0,6
80000
60000
0,4
40000
0,2
20000
YTL Mevduat
Banka Dışı Kesim YTL DİBS
Yatırım Fonu
2
3
4
5
6
7
10
11
20 12
06
-1
2
3
4
5
6
7
8
9
0
20
03
20 12
04
-1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
20 12
05
-1
0
Hisse Senedi
7.000
70.000
6.000
60.000
5.000
50.000
4.000
40.000
3.000
30.000
2.000
20.000
1.000
10.000
0
200
3
200-12
4-1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
200 12
5-1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
200 12
6-1
2
3
4
5
6
7
0
Milyon Dolar
Milyon YTL
Grafik 19. Yurtiçi Yerleşiklerin YP Portföy Tercihleri
Banka Dışı Kesimin YP DİBS Portföyü (Milyon YTL)
Banka Dışı Kesimin Eurobond Portföyü (Milyon YTL)
Yurtiçi Yerleşiklerin DTH Hesapları (Milyon Dolar)
Mayıs ve Haziran aylarında uluslararası likidite gelişmelerine bağlı olarak azalan
yabancıların ülkemize yönelik portföy yatırım stoku, Temmuz ayında yükselmiştir.
Temmuz ayında yabancı yatırımcıların hisse senedi ve DİBS portföylerinde artıiş
gerçekleşmiştir. Temmuz ayında bir önceki aya göre yabancıların ülkemize yönelik hisse
senedi portföyü 26,4 milyar YTL’den 28,5 milyar YTL’ye, DİBS portföyü ise 13,8 milyar
YTL’den 15,5 milyar YTL’ye yükselmiştir. Hisse senedi ve DİBS portföyündeki bu artışlarla
birlikte, yabancı yatırımcıların ülkemize yönelik portföy yatırım stoku 44,5 milyar YTL’den
48,3 milyar YTL’ye inmiştir.
DPT-YPKDGM
27
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2006
Tablo 24. Yurtdışı Yerleşiklerin Portföy Yatırım Stoku
(Milyon Dolar)
Tarih
Hisse Senedi
DİBS
Eurobond
Mevduat
TOPLAM
2003 Aralık
8.691
3.895
1.293
3.024
16.903
2004 Aralık
15.408
12.570
1.135
3.696
32.809
2005 Mart
16.138
14.918
1.122
3.249
35.427
Haziran
19.402
16.923
821
3.628
40.774
Eylül
25.169
18.051
704
3.589
47.513
Aralık
33.812
20.370
634
3.434
58.250
2006 Ocak
40.080
21.084
655
3.378
65.197
Şubat
41.777
21.383
628
3.311
67.099
Mart
37.166
21.443
638
3.339
62.586
Nisan
Mayıs
38.398
21.519
629
3.551
64.097
29.407
15.731
615
3.578
49.331
Haziran
26.361
13.798
727
3.646
44.532
Temmuz
28.486
15.547
783
3.488
48.304
2003 Aralık
51,4
23,0
7,6
17,9
100,0
2004 Aralık
47,0
38,3
3,5
11,3
100,0
2005 Mart
45,6
42,1
3,2
9,2
100,0
Haziran
47,6
41,5
2,0
8,9
100,0
Eylül
53,0
38,0
1,5
7,6
100,0
Aralık
58,0
35,0
1,1
5,9
100,0
2006 Ocak
61,5
32,3
1,0
5,2
100,0
Şubat
62,3
31,9
0,9
4,9
100,0
Mart
59,4
34,3
1,0
5,3
100,0
Nisan
59,9
33,6
1,0
5,5
100,0
Mayıs
59,6
31,9
1,2
7,3
100,0
Haziran
59,2
31,0
1,6
8,2
100,0
Temmuz
59,0
32,2
1,6
7,2
100,0
(Toplam İçindeki Pay – Yüzde)
Kaynak: Takasbank, TCMB Basın Bülteni, BDDK Haftalık Bülteni verileri
DPT-YPKDGM
28
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
VI.
Ağustos 2006
ULUSLAR ARASI PİYASALARDA GELİŞMELER
Tablo 25. Uluslar Arası Piyasalarda Gelişmeler
2003
2004
2005
Aralık
Aralık
Aralık
2006
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Faiz
Oranları
3 Ay Vadeli
Dolar Libor
Faiz Oranı
3 Ay Vadeli
Euro Libor
Faiz Oranı
Eurobond
Spread
(1) (bps)
1,15
2,56
4,54
4,68
4,82
5,00
5,13
5,24
5,48
5,47
2,12
2,17
2,49
2,55
2,66
2,82
2,85
2,93
3,06
3,16
Türkiye
306
217
137
131
103
117
124
173
290
211
Arjantin
6.978
4.873
6.129
7.047
6.694
6.589
7.671
7.476
7.522
6.961
Brezilya
371
270
166
96
61
82
47
117
106
87
Rusya
140
110
43
60
62
63
79
83
103
91
Kaynak: BDDK, Reuters
(1) Ülkelerin 2009 veya 2009’a en yakın vadeli tahvillerinin ABD’nin 2009 vadeli Hazine kağıtlarına göre
spreadleri
Japon Merkez Bankası, Temmuz ayında 6 yıldan aradan sonra ilk kez faiz oranlarında
artırıma gitmiş ve sıfır düzeyinde olan faiz oranlarını yüzde 0,25’e çıkartmıştır.
Japon Merkez Bankası, Temmuz ayında 6 yıldan aradan sonra ilk kez faiz oranlarında
artırıma gitmiş ve sıfır düzeyinde olan faiz oranlarını yüzde 0,25’e çıkartmıştır. Faiz
kararından sonra yapılan açıklamada bundan sonraki faiz artırımları için temkinli olunması
gerektiği ve oranların muhtemelen bir sure daha çok düşük seviyelerde kalacağı
belirtilmiştir.
Temmuz ayında faiz oranlarında değişikliğe gitmeyen Avrupa Merkez Bankası, 3
Ağustos tarihindeki toplantısında gösterge faiz oranlarını beklentilere paralel olarak 25 baz
puan artırarak yüzde 3'e yükseltmiştir. Son aylarda ekonominin yavaşladığına ilişkin
sinyaller veren ABD’de ise, 2004 yılı Haziran ayından bu yana 17 kez faiz artırımına
giderek faiz oranını yüzde 5,25’e yükselten FED, 9 Ağustos tarihindeki toplantısında faiz
oranlarını değiştirmemiştir.
FED’in faiz artırımlarına ara vereceği beklentilerinin de etkisiyle, Temmuz ayında
gelişmekte olan ülkelere yönelik risk algılaması azalmıştır.
Gelişmekte olan ülkelere yönelik risk algılamasının azalmasıyla, uluslararası
yatırımcılar bu ülkelere tekrar yönelmeye başlamışlardır. Bu ay içinde gelişmekte olan
ülkelerin eurobond spreadlerinde gerileme ve borsa endekslerinde yükselme görülmüştür.
DPT-YPKDGM
29
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2006
Grafik 11. Gelişmekte
(02.05.2006=100)
Olan
Ülkelerin
Borsa
Endekslerinin
Gelişimi
1 1 0 ,0
1 0 5 ,0
1 0 0 ,0
9 5 ,0
9 0 ,0
8 5 ,0
8 0 ,0
7 5 ,0
7 0 ,0
6 5 ,0
02
.0
5
04 .20
.0 06
5
08 .20
.0 06
5
10 .20
.0 06
5
12 .20
.0 06
5
16 .20
.0 06
5
18 .20
.0 06
5
22 .20
.0 06
5
24 .20
.0 06
5
26 .20
.0 06
5
30 .20
.0 06
5
01 .20
.0 06
6
05 .20
.0 06
6
07 .20
.0 06
6
09 .20
.0 06
6
13 .20
.0 06
6
15 .20
.0 06
6
19 .20
.0 06
6
21 .20
.0 06
6
23 .20
.0 06
6
27 .20
.0 06
6
29 .20
.0 06
6.
20
06
6 0 ,0
T ü rk iye İM K B -1 0 0
B re zilya B o v e s p a
A rja n tin M e rv a l
M e k s ik a IP C
R u s ya
Grafik 12. Gelişmekte Olan Ülkelerin Eurobond Spreadlerinin Gelişimi
400
300
200
100
31
.07
.20
06
24
.07
.20
06
17
.07
.20
06
10
.07
.20
06
03
.07
.20
06
26
.06
.20
06
19
.06
.20
06
12
.06
.20
06
05
.06
.20
06
29
.05
.20
06
22
.05
.20
06
15
.05
.20
06
-100
08
.05
.20
06
01
.05
.20
06
0
-200
-300
-400
- Türkiye
DPT-YPKDGM
- Brezilya
- Meksika
30
- Rusya
- Kore
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2006
Grafik 13. Gelişmekte Olan Ülkelerin Yerel Paralarının Dolar Karşısında Gelişimi
( 01.05.2006=100)
140
130
120
110
100
90
01
.0
5.
04 200
.0
5 6
09 .200
.0
6
5.
12 200
.0
6
5
17 .200
.0
5 6
22 .200
.0
5. 6
25 200
.0
6
5
30 .200
.0
5 6
02 .200
.0
6
6
07 .200
.0
6 6
12 .200
.0
6
6.
15 200
.0
6
6
20 .200
.0
6 6
23 .200
.0
6
6
28 .200
.0
6 6
03 .200
.0
7 6
06 .200
.0
6
7.
11 200
.0
7 6
13 .200
.0
6
7.
18 200
.0
6
7
21 .200
.0
7 6
27 .200
.0
6
7.
20
06
80
YTL
Brezilya Real
Arjantin Peso
Meksika Peso
Rusya Ruble
Temmuz ayında euro/dolar paritesi euro lehine gelişmiştir.
Haziran ayı sonunda 1,25 seviyesinde olan euro/dolar paritesi, FED’in faiz
artırımlarına ara vereceğine yönelik beklentilerin de etkisiyle, Temmuz ayı sonunda 1,27’ye
yükselmiştir.
DPT-YPKDGM
31
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2006
VII. HUKUKİ VE KURUMSAL DÜZENLEMELER
•
12.07.2006 tarihli Resmi Gazetede Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulunun
Çalışma Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmelik yayımlanmıştır.
•
17.07.2006 tarihli Resmi Gazetede Türkiye Bankalar Birliği Statüsü yayımlanmıştır.
•
18.07.2006 tarihli Resmi Gazetede Portföy Yöneticiliği Faaliyetine ve Bu Faaliyette
Bulunacak Kurumlara İlişkin Esaslar Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ
yayımlanmıştır.
•
22.07.2006 tarihinde Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu Tarfından
Yapılacak denetime İlişkin Usul ve esaslar Hakkında Yönetmelik Resmi Gazetede
yayımlanmıştır.
•
27.07.2006 tarihinde Bağımsız Denetim Standartları hakkında Tebliğde Değişiklik
Yapılmasına Dair Tebliğ Resmi Gazetede yayımlanmıştır.
DPT-YPKDGM
32
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/08.pdf