İMKB`NİN 2011 YILI FAALİYETLERİ VE 2012 YILI HEDEFLERİ

İMKB’NİN 2011 YILI FAALİYETLERİ
VE 2012 YILI HEDEFLERİ
İbrahim TURHAN
İMKB Başkanı
TBMM KİT Alt Komisyonu Toplantısı, 29 Şubat 2012
2
İMKB PİYASALARI
HİSSESTOCK
SENETLERİ
PİYASASI
MARKET
101
Üye
Total 103 Members
Takas ve Saklama T+2
Clearing&Settlement
T+2
Ulusal Pazar
National
Market
(242
(242şirket)
co.s)
İkinciNational
Ulusal Pazar
Second
Market
(62
(37şirket)
co.s)
Gözaltı
Pazarı
Watch
List Companies
(11
şirket)
Market (11 co.s)
Kurumsal
Ürünler
Pazarı
Collective
Products
(53)
Market
BYF Pazarı (12 BYF)
TAHVİL
PİYASASI
BONDSVE
& BONO
BILLS MARKET
Outright
Purchases and
Sales
Kesin Alım-Satım
Pazarı
Market
125 Üye
Total Kurum,
130 Members
85 Aracı
40 Banka
89
Brokerage
Houses,
41 Banks
Takas ve Saklama
T+0….T+90
Clearing&Settlement T+0….T+90
Repo/Ters Repo
Repo/Reverse
RepoPazarı
Market
91 Üye
Total 94
Members
Aracı Kurum,
39 40
Banka
54 52
Brokerage
Houses,
Banks
Takas ve Saklama T+0….T+7
Clearing&Settlement
T+0….T+7
OfferingYatırımcıya
Market forİhraç
Qualified
Nitelikli
Pazarı
Investors
125 Üye
Total Kurum,
130 Members
85 Aracı
40 Banka
89Takas
Brokerage
Houses,
41 Banks
ve Saklama
T+0….T+7
Clearing&Settlement T+0….T+7
Menkul
Kıymet
Repo
Pazarı
Repo
Market
forTercihli
Specified
Securities
60
Üye
Total 59 Members
Aracı Kurum,
27 27
Banka
32 33
Brokerage
Houses,
Banks
Takas
ve
Saklama
T+0….T+7
Clearing&Settlement T+0….T+7
Interbank
Repo/Reverse
Bankalararası
Repo/Ters Repo
Market
Pazarı
Total 40
Members
39 Üye
40 Banka
Banks
39
Clearing&Settlement
T+0….T+7
Takas ve Saklama T+0….T+7
MKYO, GMYO, Girişim
Sermayesi (53 şirket)
Varant Pazarı
(134 kontrat)
YABANCI MENKUL KIYMETLER
FOREIGN SECURITIES
PİYASASI MARKET
Uluslararası Bonds
Tahvil Pazarı
International
Market
Total 125
130 Üye
Members
85 Aracı Kurum,
40 Banka
89 Brokerage
Houses,
41 Banks
Takas ve Saklama T+3….T+15
Clearing&Settlement
T+3….T+15
EMERGING
COMPANIES
GELİŞEN
İŞLETMELER
PİYASASI
MARKET
(2 şirket)
Total 103
101 Members
Üye
Clearing&Settlement
Takas ve Saklama T+2T+2
3
Verilerle İMKB Piyasaları
(Milyar ABD Doları)
Hisse Senetleri Piyasası
Aracı Kuruluş Sayısı
İşlem Gören Şirket Sayısı
İşlem Gören BYF Sayısı
İşlem Gören Varant Sayısı
İhraç Edilen Özel Sektör Borçlanma Aracı Sayısı
Toplam Piyasa Değeri
Günlük Ortalama İşlem Hacmi
Toplam İşlem Hacmi
2011
2010
Değişim
101
363*
12
134
56
202
1,67
424
103
338
12
22
11
308
1,70
426
-1.9%
7.4%
0.0%
509.1%
409.1%
-34.4%
0.0%
-0.5%
Tahvil ve Bono Piyasası Kesin Alım Satım Pazarı
İMKB Günlük Ortalama İşlem Hacmi
Borsa-Dışı Günlük Ortalama İşlem Hacmi
Toplam İşlem Hacmi (İMKB + Borsa Dışı)
1,15
0,9
526
1,27
0,7
466
0.0%
28.6%
12.9%
Tahvil ve Bono Piyasası Repo-Ters Repo Pazarı
İMKB Günlük Ortalama İşlem Hacmi
Borsa-Dışı Günlük Ortalama İşlem Hacmi
Toplam İşlem Hacmi (İMKB + Borsa Dışı)
6,9
1,3
2.059
8,0
1,2
2.316
-13.8%
8.3%
-11.1%
Günlük Ortalama İşlem Hacmi (İMKB + Borsa Dışı)
Toplam İşlem Hacmi (İMKB + Borsa Dışı)
12
3009
12.8
3208
-6.3%
-6.2%
* 27 Şubat 2012 tarihi itibariyle işlem gören şirket sayısı GİP dahil 364, hisse senedi toplam
piyasa değeri ise 257 milyar $'dır.
4
İMKB Piyasa Değerinin Gelişimi
• Ülkemizde 2003-2010 yılları arasında GSYİH 1,5 kat, İMKB piyasa değeri (PD) ise 4 kat
artmıştır. İMKB’de işlem gören şirket sayısı ise 285’den 364’e yükselmiştir. PD/GSYİH oranı
%21’den %43’e çıkmıştır.
• 2023 yılına kadar GSYH'nın 3 kat artması beklenmektedir. Buna paralel olarak, İMKB piyasa
değerindeki artışın ivme kazanarak PD/GSYH oranının % 40’lardan % 80’lere çıkması
hedeflenmektedir.
Dönem
GSYİH
(Milyon TL)
İMKB Toplam PD
(Milyon TL)
PD/GSYİH
(%)
2003
454,781
96,073
21.13
2004
559,033
132,556
23.71
2005
648,932
218,318
33.64
2006
758,391
230,038
30.33
2007
843,178
335,948
39.84
2008
950,534
182,025
19.15
2009
952,559
350,761
36.82
2010
1,103,750
472,553
42.81
5
Ekonomiye Kazandırılan Fonlar
23,812
19,814
12,877
10,264
7,473
6,584
3,202
6.691
5,686
4,204
779 606
1986-1989
1990-1994
1995-1999
2000-2004
Halka Arz ve Bedelli Sermaye Artırımı
Toplam 51.6 Milyar ABD $
2005-2009
2010-2011
Nakit Temettü
Toplam 50.4 Milyar ABD $
6
Gelişmiş / Gelişmekte Olan Piyasalar ve İMKB
İMKB 100 (ABD $) ve MSCI Endeksleri Karşılaştırması
MSCI Ülke Ağırlıkları
(1/2/2009=100)
300
250
200
150
100
50
09/01/09
08/02/09
10/03/09
09/04/09
09/05/09
08/06/09
08/07/09
07/08/09
06/09/09
06/10/09
05/11/09
05/12/09
04/01/10
03/02/10
05/03/10
04/04/10
04/05/10
03/06/10
03/07/10
02/08/10
01/09/10
01/10/10
31/10/10
30/11/10
30/12/10
29/01/11
28/02/11
30/03/11
29/04/11
29/05/11
28/06/11
28/07/11
27/08/11
26/09/11
26/10/11
25/11/11
25/12/11
24/01/12
23/02/12
0
MSCI Gelişmekte Olan
Kaynak İMKB, Bloomberg
MSCI Gelişmiş
İMKB 100 (ABD $)
Çin
Brezilay
Kore
Tayvan
Hindistan
G. Afrika
Rusya
Meksika
Malezya
Endonezya
Tayland
Türkiye
Şili
Polonya
Kolombiya
Peru
Filipinler
Mısır
Çek Cum.
Macaristan
Fas
Kaynak: MSCI, Aralık 2010
%
2,34
1,99
1,89
1,72
1,15
1,08
0,79
0,58
0,40
0,32
0,25
0,23
0,23
0,22
0,10
0,09
0,08
0,07
0,05
0,04
0,02
7
Dünya Borsaları ve İMKB
8
Dünya Borsalarında Piyasa Değeri/GSYİH
2011 yılında, İMKB’nin PD/GSYİH oranı %26 iken, bu
oran Malezya’da %160, İngiltere’de %132 ve Şili’de %111
olarak gerçekleşmiştir.
Ülkeler
Malezya
İngiltere
Şili
Kanada
Lüksemburg
Amerika
Filipinler
Tayland
Japonya
İsrail
İrlanda
Peru
Endonezya
Meksika
Almanya
Sri Lanka
TÜRKİYE
Polonya
Mısır
Avusturya
Macaristan
Macaristan
Arjantin
Yunanistan
Hindistan
İspanya
Kolombiya
2010
1.72
1.61
1.68
1.38
1.83
1.19
0.79
0.87
0.70
1.05
0.29
0.67
0.51
0.44
0.44
0.40
0.42
0.41
0.39
0.33
0.21
0.21
0.17
0.22
1.00
0.83
0.72
Kaynak: IMF, WFE, SPK
* GSYİH rakamları IMF tahminidir.
2011(*)
1.60
1.32
1.11
1.09
1.07
1.04
0.76
0.79
0.60
0.64
0.49
0.49
0.47
0.34
0.33
0.33
0.26
0.26
0.21
0.20
0.13
0.13
0.10
0.11
-
9
Sermaye Piyasalarındaki Gelişmeler
Son dönemde sermaye piyasalarına satınalmalar ve
birleşmeler yön vermektedir.
WFE üye borsaların hukuki yapıları, 2010
Kar
odaklı
olmayan
; 18%
Kar
odaklı;
82%
Yıl
Satın Alan
Hedef Kurum
Durum
2011
TMX Group
Bermuda SE
Tamamlandı
2011
Osaka SE/Tokyo SE
Tokyo SE/Osaka SE
Beklemede
2011
BATS Global Markets
Chi-X Europe Ltd.
Tamamlandı
2011
Deutsche Börse
NYSE Euronext
Beklemede
2011
LSE Group
TMX Group
İptal edildi
2011
MICEX
RTS
Tamamlandı
2010
SGX
ASX
İptal edildi
2009
LSE Group
Turquoise
Tamamlandı
İşlem gelirleri dağılımı, ürün bazlı 2010
100%
diğer; 4%
90%
hisse 49%
türev; 45%
Borsalardaki Gelir Dağılımı
14%
80%
14%
70%
6%
60%
50%
8%
5%
3%
26%
finansal gelirler
58%
63%
36%
10%
0%
kotasyon gelirleri
diğer
30%
20%
25%
30%
40%
tahvil; 2%
6%
3%
3%
2002
2007
2010
hizmet gelirleri
işlem gelirleri
10
11
2011 Yılında Uygulamaya Konulan Yenilikler
UYGULAMA KONUSU
UYGULAMA
BAŞLANGIÇ TARİHİ
Katılım Endeksi hesaplanmaya başlandı
06.01.2011
Bankalararası Repo Ters Repo Pazarı faaliyete geçti
07.01.2011
İMKB Otomatik Seans Durdurma Sistemi devreye alındı
Kamuyu Aydınlatma Platformu Mobil Bilgi Servisi devreye
alındı
Veri yayın sözleşmesinde önemli değişiklikler yapıldı
Birincil Piyasada uygulanan mevcut yönteme ilave olarak
iki yeni Halka Arz Yöntemi uygulamaya alındı
Temettü Endeksi hesaplanmaya başlandı
İMKB Günlük Bülteni’nin kağıt ortamında basılı
yayınlanmasına son verilerek KAP’ta elektronik olarak
yayımına başlandı
Risk Bazlı İş Süreçleri Modelleme ve Dokümantasyonu ve
Operasyonel Risk Analizi projesi tamamlandı
İnsan Kaynakları Performans Yönetim Sistemi Kurulumu
gerçekleştirildi
Serbest İşlem Platformu (SİP) devreye alındı
10.01.2011
18.03.2011
01.04.2011
04.04.2011
01.07.2011
22.08.2011
Kasım 2011
Aralık 2011
29.12.2011
11
12
Halka Arz Seferberliği
3,500
40
35
35
3,000
29
Hasılat
(Milyon US$)
2,500
25
2,000
1,500
1,000
Ortalama Halka Arz Sayıları
25
27
29
27
22
20
14
15
2010-2011
24
6
25
15
12
10
9
4
1
2
9
10
2 1
5
0
0
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2001-2009
25
20
16
500
1990-2000
30
Halka Arz Sayısı
Hasılat (Milyon $)
Halka Arz Sayısı
35
13
Gelişen İşletmeler Piyasasına Yönelik
Çalışmalarımız
14
Uluslararası Alandaki Faaliyetlerimiz
 Saraybosna Borsası’na %5’lik sermaye payını satın alarak ortak olunmuştur.
 2011 yılı Ocak ayında International Islamic Financial Market’e gözlemci üye
olunmuştur.
 17-18 Mayıs 2011 tarihlerinde Almanya’da Düsseldorf ve Köln’de, 23 Kasım 2011
tarihinde ise Frankfurt’ta Türk kökenli yatırımcılara yönelik tanıtım amaçlı "Türkiye'de
Yatırım, Borsa ve Sermaye Piyasası" toplantılarını düzenlenmiştir.
 17-18 Eylül 2011 tarihlerinde OIC Member States’ Stock Exchanges Forum toplantısına
ve “Capital Market Linkages and Technology” konulu seminere ev sahipliği yapılmıştır.
15
EFİKAP-7 Protokolu İmzalanması
İMKB’nin 1998 yılında Milli Eğitim
Bakanlığı’na tahsis ettiği fon ile
sürdürdüğü Eğitime Fiziksel Katkı
Projesi kapsamında Bakanlık ile 8.
Protokol
(EFİKAP-7)
imzalanarak
Bakanlığın ihtiyaç duyduğu okul
inşaatları için 140 milyon TL destek
taahhüt edildi.
Yaklaşık 1 milyar 400 milyon TL fon
tahsis edilerek 74 il 243 ilçede 400
adet okul yapımının finansmanı
sağlanmıştır
16
17
Hedeflerimiz
 Kurumsal Yapının Reorganizasyonu
 Piyasaların Geliştirilmesi ve Teknolojinin Güçlendirilmesi
 Halka Arz Potansiyelinin Harekete Geçirilmesi
 Ürün Çeşitliliğinin Sağlanması
 Yatırımcı Tabanının Genişletilmesi, Finansal Okur Yazarlık
 Kurumsal Yatırımcılar Yoluyla Sermaye Piyasasına Erişimi
 İstanbul Finans Merkezi Hedefine Odaklı Bölgesel Liderlik
18
Kurumsal Yapının Reorganizasyonu
• Borsalar yalnızca kotasyon ve alım-satım platformu olmanın ötesine geçerek, farklı
ihtiyaç ve tercihlere cevap veren geniş bir ürün yelpazesine sahip, veri dağıtımı,
takas ve saklama hizmetleri veren, ihraççı ve yatırımcılara yönelik farklı hizmetler
geliştiren, teknoloji üreticisi konumunda şirketlere dönüşmektedir
• İMKB’nin hedeflerine ulaşması için etkin, etkili ve rekabetçi bir borsa olarak küresel
gelişmelere uyum sağlayabilecek esnek bir yapıya kavuşması ve en kısa zamanda
anonim şirkete dönüştürülmesi gerekmektedir
• Uçtan uca tüm hizmetleri veren ve bölge çapında etkin bir borsa Türkiye’nin küresel
rekabet gücünü artıracaktır
19
Piyasaların Geliştirilmesi ve
Teknolojinin Güçlendirilmesi
HİSSE SENETLERİ PİYASASI (HSP) PROJELERİ
• HSP Alım Satım Sistemi yazılım ve donanım alt yapısının değiştirilmesi
• Kapanış seansının devreye alınması
• Fiyat adımlarının küçültülmesinde ikinci aşamaya geçilmesi
• Dark Pool işlem platformları benzeri Büyük Emirler Pazarının oluşturulması
TAHVİL VE BONO PİYASASI PROJELERİ
• Hisse senedi tercihli repo pazarı açılması
• Özel sektör borçlanma araçları ikincil piyasasında likiditeyi artırmak amacıyla piyasa
yapıcılığı uygulamasının başlatılması
• İhraç edilecek faizsiz ürünlerin ikinci el piyasa işlemlerine yönelik olarak, ilk olarak
kira sertifikalarının alım satımının yapılmasına imkan verecek “Faizsiz Ürünler
Pazarı”nın açılması
20
Piyasaların Geliştirilmesi ve
Teknolojinin Güçlendirilmesi
 İstanbul Finans Merkezi projesi de dikkate alınarak, Borsamızca, piyasa güveninin artırılması
amacıyla 2012 yılından itibaren gözetimde yeni bir modele geçilmek suretiyle önleyici,
bütüncül, sistematik ve dinamik bir yapı içeren “Entegre Gözetim Stratejisi” oluşturulmuştur.
 Entegre Gözetim Stratejisi, özetle;
▫
“Piyasa bozucu fiil ile (piyasa, menkul kıymet, aracı kurum, şirket ve yatırımcı
bazında) mücadele edilmesini ve bunun için gerekli olan idari, yasal ve teknik alt
yapının oluşturulmasını”
ifade etmektedir.
 Sistemin iki önemli bileşeni:
-
Yatırımcı bazında tedbirler sistemi,
-
Aracı kurum bilgilendirme sistemi.
 Sistemin tasarlama, yasal altyapı ve yazılım çalışmaları halen devam etmekte olup, 2012
yılında devreye alınması planlanmaktadır.
21
Piyasaların Geliştirilmesi ve
Teknolojinin Güçlendirilmesi
 Yeni Veri Merkezi Projesi
 Co-location ve backup merkezi yapılması, elektro-mekanik altyapının tamamen
yenilenmesi
 Bütün Bilgi Sistemleri ihtiyaçlarının tek bir çatı altında yeni teknolojilere göre
yeniden kurulması
 Borsamız İş Sürekliliği gereksinimleri , yüksek hızlı işlemler (HFT) ve düşük gecikme
(low latency) hususlarıyla birlikte ve İFM kapsamında yürütülen çalışmalar
çerçevesinde değerlendirilmektedir.
“Geçici Yedek Merkez”  “İkiz Merkez”
 “İkiz Merkez”: Ana Merkez ile eşit altyapıda ve eşit kapasitede olacak şekilde,
yedekli tasarıma sahip veri merkezini de içeren çalışma ortamı
“Veri Merkezi”  Olağanüstü Durum Merkezi (ODM)
İstanbul dışında oluşturulacak olan ve her iki merkezin de aynı anda devre dışı
kalması durumunda üyelere yedeksiz erişim ve altyapı olanakları sunan yapı
Kamuyu Aydınlatma Platformu 3. Etap Geliştirme Projesi (KAP 3.0)
22
Halka Arz Potansiyelinin Harekete
Geçirilmesi
 2015 Yılı sonuna kadar :
 Piyasa değerinin 1 Trilyon TL’ye yükseltilmesi
 Mevcut durumda %40’lar seviyesinde olan şirketlerimizin piyasa değeri/GSYİH oranının
dünya ortalaması olan %70-80’ler seviyesine çıkarılması
 1000 şirket
 Ekonominin itici gücü olan KOBİ’lerin, finansman ihtiyaçlarının sermaye piyasaları yoluyla
karşılanması için kurulmuş olan Gelişen İşletmeler Piyasası’nda işlem gören şirket sayısının
artırılması
 Halka Arz Seferberliği çalışmalarının devamı (Ankara ve İzmir Zirvesi )
23
Ürün Çeşitliliği
 Gayrimenkule dayalı finansal ürünler
 Varlık teminatlı menkul kıymetler
 Türkiye-Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Ortak Endeksi
 İslam Konferansı Teşkilatı (OIC) Üyesi Ülkeler Menkul Kıymet Borsaları Ortak Endeksi
 İMKB Sürdürülebilirlik Endeksi
 Büyük altyapı ve gayrimenkul projelerinin ihraç edilecek menkul kıymetlerle finanse edilmesi
ve bu menkul kıymetlere likit bir ikincil piyasa yaratılması
 Bölge ülkelerinde uluslararası standartları sağlayan menkul kıymetlerin İMKB’de işlem
görmesi
24
Yatırımcı Tabanının Genişletilmesi
 Finansal okur yazarlığın artırılması kapsamında e-öğrenme projesi olan
“Bilincliyatirimci.org” sitesinin devreye alınması

Anadolu Üniversitesi ile finansal okur yazarlığın artırılması amacıyla başta TV
programları olmak üzere çeşitli faaliyetlerin başlatılması
 İMKB web sitesinin yatırımcı taleplerine daha iyi cevap verebilmesi kapsamında içerik,
işlevsellik ve tasarım olarak yenilenmesi
25
İstanbul Finans Merkezi Hedefine Odaklı
Bölgesel Liderlik
 Stratejik önceliğimiz, İMKB’nin Türkiye sermaye piyasalarında izlediği öncü rolü İFM
Projesi’nde de sürdürerek, bu projede etkin bir görev üstlenmesidir.
 Bölge ülkelerinde uluslararası standartları sağlayan yabancı şirketlere ait menkul
kıymetlerin de İstanbul’da işlem görmeleri planlanmaktadır.
 Uluslararası stratejik işbirliklerine gidilebilecektir.