Ünite III Arayış Yılları (XVII. Yüzyıl

Çetin Sungur&Murat Köyden - 10. Sınıf Tarih
Soru Bankası
www.CepSitesi.Net
için d ekiler
Ö n s ö z ................................................................................................................................ vii
Ü n ite I
Beylikten Devlete (1 3 0 0 -1 4 5 3 ) ................................................................................. 1
Ü nite II
Dünya Gücü: Osmanlı D evleti ( 1 4 5 3 -1 6 0 0 ) ...................................................... 3 5
Ü nite III
Arayış Yılları (X V II. Y ü zy ıl)......................................................................................... 7 9
Ü nite IV
A vrupa ve Osmanlı Devleti (X V III. Y ü z y ıl)........................................................... 1 1 5
Ü nite V
En Uzun Yüzyıl ( 1 8 0 0 - 1 9 2 2 ) ...................................
153
Ünite I
Beylikten Devlete (1300 - 1453)
Ünite İçindekiler:
Osmanlı D evleti'nin K u ru lu şu ..................................
3
Balkanlardaki F e tih le r..................................................
3
A nadolu'da Siyasi Birliği S ağlam a F aa liy etle ri...
4
Ankara Savaşı ve Fetret D e v r i.................................
4
Balkanlarda Osm anlı H âkim iyetinin Güçlenm esi
4
Osmanlı Kültür ve M ed e niye ti..................................
5
Ne Öğreneceğiz?
Osmanlı Devleti'nin kurulduğu yıllarda Yakın Doğu ve Avrupa'nın
siyasal, sosyal ve dini durumunu,
Osmanlı Devleti'nin kuruluşunu, ilk fetihleri.
Balkanlardaki fetihleri,
İskân politikasının özellikleri ve amacını,
OsmanlIların Anadolu'da siyasi birliği sağlama faaliyetlerini,
Ankara Savaşı'nın neden ve sonuçlarını,
Fetret Devri'ni,
Anadolu ve Balkanlarda Osmanlı hâkimiyetinin yeniden
güçlenmesini,
Osmanlı devlet teşkilatı ve özelliklerini,
Osmanlı ordu teşkilatını,
Osmanlı ekonomisini öğreneceğiz.
ilctem D(sw!®t® Î130û“=14i3!
Osmanlı Devleti'nin Kuruluşu (1300 - 1 45 3)
©
Osmanlı Beyliği'nin kurulduğu yıllarda Yalcın Doğu (Ön Asya)'da İlhanlIlar,
Türkiye Selçuklu Devleti, Anadolu Beylikleri, Bizans ve Memlukler bulu­
nuyordu.
©
Balkanlar ve Avrupa'da güçlü devletler yoktu. Birçok Avrupa ülkesinde de­
rebeylik (feodalite) rejimi vardı.
©
Bizans İmparatorluğu, Selçuklular karşısında tutunam am ış, İstanbul ve
Marmara civarına çekilmişti. Osmanlı Beyliği'nin kurulduğu sırada tekfur
denen Bizans valileri merkezi dinlemiyor, halkı baskı altında tutuyorlardı.
Balkan ulusları da siyasal ve dinsel çekişmeler içindeydi.
@
Oğuzların Kayı boyuna mensup olan OsmanlIlar, I. Alaeddin Keykubat za­
manında Ankara yakınlarında Karacadağ yöresine yerleştirildiler. Daha son­
ra Ertuğrul Bey yönetimindeki Kayılar, Söğüt ve Domaniç'e yerleştiler.
©
1281 yılında Ertuğrul Bey'in ölümü üzerine Kayı Boyu'nun başına Osman
Bey geçti. Osman Bey Bizans tekfurlarından Karacahisar, Yarhisar ve
Bilecik'i aldı. Koyunhisar'da yapılan ilk Osmanlı - Bizans savaşını kazandı.
®
Orhan Bey uzun zamandan beri kuşatm a altında tutulan Bursa'yı fe t­
hetti ve başkent yaptı. Iznilc'in yardım ına giden Bizans im paratorunu
Pelekanon (Maltepe) Savaşı'nda yenilgiye uğrattı. İznik ve İzmit'i fethet­
ti. Karesioğullarının iç çekişmelerle uğraşmasından yararlanarak bu beyli­
ği ele geçirdi. Böylece OsmanlIlar ilk defa donanmaya sahip oldular.
Balkanlardaki Fetihler
©
Kantakuzen'in Bizans imparatoru olmasını sağlayan Orhan Bey, onun yar­
dım çağrılarına olumlu cevap vermiş, Kantakuzen de bu yardımlar karşılı­
ğında Gelibolu'da Çimpe Kalesi'ni OsmanlIlara vermiştir (1353). Böylece
OsmanlIlar Rumeli'ye geçmiş oldular.
©
I. M urat, Bulgar ve Bizans kuvvetlerini Sazlıdere Savaşı'nda yenerek
Edirne'yi feth etti (1363). Bir süre sonra Edirne başkent yapıldı.
©
OsmanlI Çinisi
Edirne'nin ardından Filibe'nin fethi üzerine, Papa V. Urban'ın çağrısıyla
oluşturulan Haçlı ordusu bugün Sırpsındığı denen yerde yenilgiye uğratıl­
dı (1364).
©
Sırpsındığı'nın intikamını almak isteyen Sırplar ile yapılan Çirmen Savaşı'nı
©
OsmanlIların Batı Anadolu ve Ege kıyılarında tekrar üstünlük sağlamala­
rı bölgede çıkarları olan Venedik'i rahatsız etti. Osmanlılar ile Venedikliler
da OsmanlIlar kazandı (1371).
arasındaki ilk deniz savaşını Osmanlılar kaybetti (1416).
©
Osmanlı Devleti'nin Balkanlardaki ilerleyişi yeni bir Haçlı ordusunun oluş­
turulmasına neden oldu. Yapılan I. Kosova Savaşı'nı Osmanlılar kazandı
©
©
II. Murat zamanında Haçlı ordusuyla yapılan savaşın kaybedilmesiyle Edirne
(1389). I. M urat savaş alanında şehit oldu. OsmanlIların ilk defa top kul­
- Segedin Antlaşması imzalandı (14 44 ). Bu antlaşma ile Sırbistan bağım­
landığı I. Kosova Savaşı sonucunda Tuna Nehri'nin güneyindeki Balkan
sız olacak, Eflâk vergi vermek koşuluyla Macaristan'ın himayesine bırakı­
topraklarında OsmanlIlara karşı koyacak önemli bir güç kalmadı.
lacaktı.
Bizans'ın sürekli olarak Avrupa devletlerini kışkırtması üzerine Yıldırım
©
Edirne - Segedin Antlaşmasından sonra II. M urat, tahtı oğlu II. Mehm et'e
Bayezid, İstanbul'u kuşattı. Bu kuşatma Haçlıların Niğbolu'ya gelmesi üze­
bırakarak M anisa'ya çekildi. Bu durumu fırsat olarak gören AvrupalIlar
rine kaldırıldı. Niğbolu Savaşı'ndan sonra İstanbul tekrar kuşatıldı. Ancak
güçlü bir Haçlı ordusu meydana getirdiler. II. M urat bu durum üzerine tek­
rar tahta geçti. Varna'da yapılan savaşı Osmanlılar kazandı (1444). Varna
bu kez de Timur'un Anadolu'ya girmesi üzerine bu kuşatma da kaldırıldı.
Savaşı OsmanlIların Balkanlarda daha önce aldığı yenilgilerin izlerini orta­
©
Osmanlı Devleti'nin Balkanlarda ilerlemesi ve İstanbul'u kuşatması üzeri­
dan kaldırdı ve Balkanlarda Osmanlı egemenliğini güçlendirdi.
ne Avrupa'da büyük bir Haçlı ordusu oluşturuldu. Yıldırım Bayezid bu or­
duyu Niğbolu'da yenilgiye uğrattı (1396). Bu zaferle Osmanlı Devleti'nin
©
Varna yenilgisinin intikamını alm ak isteyen AvrupalIlar, A rn avu tluk'ta
İskender Bey'in isyan etmesinden yararlanarak yeni bir Haçlı ittifakı oluş­
Avrupa üzerindeki etkisi arttı, Bulgar Krallığı'na tamamen son verildi.
turdular. Kosova Ovası'nda yapılan savaşı (II. Kosova Savaşı) Osmanlılar ka­
Anadolu'da Siyasi Birliği Sağlama Faaliyetleri
©
zandı (1448). Böylece Balkanlarda Osmanlı egemenliği pekişti. AvrupalIlar
Anadolu'da Türk siyasi birliğini sağlama çalışmaları ilk kez Orhan Bey
Türkler karşısında savunma durumuna geçtiler.
Döneminde Karesioğulları Beyliği'nin alınmasıyla başladı. I. M urat akraba­
lıklar kurarak sınırlarını genişletti. Yıldırım Bayezid ise beyliklerin birçoğu­
na son vererek Anadolu Türk siyasi birliğini büyük ölçüde sağlamış oldu.
Osmanlı Kültür ve M edeniyeti (1 3 0 0 -1 4 5 3 )
©
Osmanlı devlet teşkilatı ve idari yapısında Müslüman Türk devletlerinin
kurumlan ile Orta Asya Türk devlet geleneğinin derin etkisi vardır.
Ankara Savaşı ve Fetret Devri
©
Timur ile Yıldırım Bayezid arasındaki rekabet, kendilerine sığınanların da kış­
yönetme yetkisinin Tanrı tarafından verildiğine olan inanış (kut anlayışı)
kazandı. Ankara Savaşı sonunda Anadolu'da sosyal ve ekonomik düzen
sürdürüldü. I. M urat zamanında bu anlayış "Ülke padişah ve oğuHannın-
bozuldu. Timur, Anadolu beyliklerine topraklarını geri vererek, Anadolu
dır." şeklini aldı.
leme gecikti. Osmanlı Devleti'nde Fetret Devri başladı.
Ankara Savaşı'ndan sonra Yıldırım Bayezid'in oğulları arasında iktidar mü­
cadelesine sahne olan ve 1413 yılına kadar süren döneme Fetret Devri de­
©
©
Mehmet Çelebi, Anadolu'da Türk siyasi birliğini yeniden sağlamak için giri­
kuruldu. Divanıhümayun'a padişah, veziriazam, vezirler, kazasker, defter­
dar ve nişancı katılırdı.
©
Beylerbeyliği kuruldu. Eyaletler, sancaklara, sancaklar kazalara, kazalar
ise köylere ayrıldı.
Mehmet Çelebi, Şeyh Bedrettin ve kardeşi Mustafa Çelebi isyanlarını bas­
tırdı.
©
Mehmet Çelebi Anadolu'da iç istikrarı sağladıktan sonra Balkanlara yönel­
di. Eflâk ve Bosna'da yeniden egemenlik sağladı.
I. M urat zamanında tımar sistemi kuruldu. Dirlik adı verilen topraklar ge­
lirine göre haraç, zeamet ve tım ar şeklinde bölümlere ayrılmaya başlandı.
Balkanlarda Osmanlı Hâkimiyetinin Güçlenmesi
©
Sınırların genişlemesine bağlı olarak ülke yönetim bölümlerine ayrıldı.
İlk olarak Rumeli Beylerbeyliği, Yıldırım Bayezid zamanında da Anadolu
Beyşehir ve Seydişehir'i aldı. Saruhanoğullarına son verdi.
©
Orhan Bey zamanında devlet işlerinin görüşülüp karara bağlanması ama­
cıyla daha önceki Türk - İslam devletleri örnek alınarak Divanıhümayun
son vermiştir.
şimlerde bulundu. Aydınoğullarından İzmir'i; Karamanoğullarından Akşehir,
Şehzade adı verilen hükümdar çocukları, devlet yönetiminde deneyim ka­
zanmaları için lala denilen görevliler eşliğinde sancaklara gönderilirdi.
nir. Bu mücadeleden M ehm et Çelebi galip olarak çıkmış ve Fetret Devri'ne
©
OsmanlIların ilk yıllarında, Orta Asya Türk devletlerinde görülen devleti
kırtmasıyla savaşa dönüştü. 1402 yılında yapılan Ankara Savaşı'nı Timur
Türk siyasi birliğini bozdu. Türlderin İstanbul'u fethi ve batı yönünde iler­
©
©
©
İznik'i fetheden Orhan Bey burada ilk Osmanlı medresesini açtı. Daha son­
ra Bursa ve Edirne'de de medreseler açılarak eğitim faaliyetlerinin gelişti­
rilmesine çalışıldı.
©
Osmanlı Devleti'nde ordu Osman Bey zamanında aşiret kuvvetleri ve gö­
nüllülere dayanıyordu. Sınırların genişlemesiyle birlikte bu kuvvetlerin ye­
tersiz olduğu görülünce Orhan Bey zamanında "yaya" ve "müsellem" adı
verilen birliklerden oluşan sürekli bir ordu kuruldu.
©
kerleri üç ayda bir ulufe adı verilen maaş alırlardı.
A) İlhanlı Devleti
Osmanlı ordusunun en büyük bölümünü ve temelini tımarlı sipahiler oluş­
B)
Aşağıdakilerden hangisinin ikinci duruma örnek
olduğu söylenebilir?
turmaktaydı. Kendilerine dirlik verilenler gelirleri oranında atlı asker bes­
C) Latin İmparatorluğu
da devşirme usulüne dayalı olarak Kapıkulu Ocakları kuruldu. Kapıkulu as­
©
XIII. yüzyıl sonlarında Anadolu'da aşağıdaki dev­
İlhanlı Moğolları Ön Asya'da egemenliklerini ya
doğrudan doğruya ya da egemenliği yerel ege­
menlerin elinde bırakarak etkinliklerini sürdür­
müşlerdir.
Rumeli fetihleriyle daha fazla askere ihtiyaç duyulunca I. M urat zamanın­
lemek zorundaydı. Tımarlı sipahilerin tüm giderleri tım ar sahiplerince kar­
şılanırdı.
Bizans İmparatorluğu
A) Bağdat'ı ele geçirerek Abbasi Devleti'ni yık­
maları
D) Trabzon Rum İmparatorluğu
E)
©
4.
letlerden hangisi yoktur?
B) Türkiye Selçuklu sultanlarını kendilerinin ata­
ması
Türkiye Selçuklu Devleti
OsmanlIlarda denizcilik faaliyetleri Karesioğulları Beyliği'nin alınmasıyla
C) OsmanlIların Bizans ile savaşmasına karış­
mamaları
başladı. Yıldırım Bayezid zamanında Gelibolu'da bir tersane kuruldu.
©
D) Memluklerle Ayn Calut Savaşı'm yapmaları
Osmanlı Devleti'nde ekonominin temeli tarıma dayanıyordu. Ekilebilen top­
E)
rakların çoğu devletin malıydı. Bu tür topraklara miri arazi adı verilirdi. Miri
araziler dirlik, mukataa, yurtluk, ocaklık ve paşmaklık gibi birimlere ayrıl­
mıştı. Bu sistemde toprağı kullanma hakkı reayaya bırakılıyordu. Ekip, biç­
mek ve boş bırakmamak şartıyla bu topraklar reayanın tasarrufunda ka­
lırdı.
©
M ülkiyeti kişilere ait topraklara "mülk arazi" adı verilirdi. Bu topraklar
Osmanlı Beyliği'nin kurulduğu yıllarda İran, Irak
ve Doğu Anadolu'da etkin olan devlet aşağıdakilerden hangisidir?
A) Altınorda
B)
İlh a n lIla r
Müslümanlara ait ise "öşri toprak", gayrimüslimlere ait ise "haraci toprak"
adı verilirdi. Bu tür arazi sahipleri topraklarını satar, bağışlar veya vakfe-
Harzemşahlar Devleti'ne son vermeleri
C) Kubilay Hanlığı
«*5.
Osmanlı Beyliği'nin kurulduğu dönemde (X III.
1
yüzyıl sonları - X IV . yüzyıl başları) Balkanlarda
1
görülen aşağıdaki siyasi güçlerden hangileri Or­
todoks mezhebine bağlı değildir?
debilirdi.
D) Karahıtaylar
Vakıf topraklar ise gelirleri ilmi ve sosyal kurumların giderleri için ayrılan
E)
A) Venedik - Macar Krallığı
©
Safeviler
B)
topraklardı.
Bulgar ve Sırp Krallıkları
C) Bizans İmparatorluğu
@
Tarımsal faaliyetlerden başka ekonominin önemli unsurlarından biri de hay­
D) Eflâk ve Boğdan Beylikleri
vancılıktı. Hayvancılıkla özellikle konargöçerler uğraşmaktaydı.
©
Osmanlı Devleti'nin kurulduğu topraklar ticaret yollarının kesiştiği yerler­
di. Bu nedenle OsmanlIlar kuruluş yıllarından itibaren ticaretin gelişm e­
sine önem verdi. Bu amaca yönelik olarak, ticareti özendirdikleri gibi, bu
işle uğraşan tüccarlara çeşitli kolaylıklar sağladılar. Han, kapan, kervan­
X III. yüzyılın ikinci yarısında A nadolu'da S el­
E)
Bosna - Hersek Beylikleri
çukluların, İstanbul'da Bizans İmparatorluğu'nun
zayıflam ası, İlhanlı egem enliğinin merkezinin
Tebriz'de olmasının sonucu aşağıdakilerden han­
gisidir?
saray, çarşı, kapalıçarşı, bedestenler yaptılar.
6 . A şağıdakilerden hangisi, A nadolu'da kurulan
beyliklerin tarihsel önemini yansıtmaz?
A) Anadolu'da bulunan Türkmen boylarının ba­
©
Osmanlı Devleti'nde esnaflar Ahiliğin bir kolu olan lonca teşkilatına bağ­
ğımsız hareket etmeleri
A) Anadolu'daki siyasal kargaşaya son verilmesi
Haçlı ordularının Anadolu'da kolayca ilerle­
B)
lıydılar. Her esnafın ayrı bir loncası vardı.
B)
meleri
C) Hristiyan - Müslüman çatışmasının yoğun­
C) Anadolu'da tasavvuf akımının güçlenmesine
yardım edilmesi
laşması
D) Kara ticaretinin güvenden yoksun olması
Moğol baskısına karşı siyasal mücadelenin
yürütülmesi
D) Anadolu'nun pek çok yerinde sanat eserleri­
nin yapılması
E)
Güney bölgelerinde Memluk saldırılarının art­
ması
E)
Anadolu'da Türk kültürünün geliştirilmesinin
sağlanması
7
7. Batı Anadolu'nun sahil bölgelerinde Bizans
İmparatorluğu’nun zayıflaması ile uç boylarındaki
9.
•
Kendilerini Türkiye Selçuklu Devleti'nin miras­
i
şı politikalarını ona göre düzenlemişlerdir.
Türkmenler yerli halkı da yanlarına alarak beylikler
oluşturdular.
®
V ,!:
ı > • ' > /f Y , 1 ■ - J \ Mj 1
v j ı —' a ‘ı
r - 'a M[
~
-p
v
y
ı
m
j
y
s
ı
i
z
k
< v -v " '<z j .
t
-
y
v
4Lİ .
-
-
Anadolu'da kurulan beylikler içinde en güçlü
olanıdır.
Aşağıdakilerden hangisi bu beyliklerden biri değil­
dir?
®
Osmanlı Devleti'nin rakipleriyle işbirliği yapmış­
lar ve zaman zaman Osmanlı topraklarına sal­
A) Aydınoğulları
B)
V '
çısı saymışlar ve diğer Anadolu beyliklerine kar­
Karamanoğulları
C) Menteşeoğulları
Yukarıdaki bilgiler aşağıdaki hangi Türk beyliğine
aittir?
D) Karesioğulları
A) Ramazanoğulları
E)
B)
Dulkadiroğulları
C)
Karamanoğulları
Saruhanoğulları
niç bölgesine yerleşen Kayı boyunun (OsmanlIla­
rın) kısa sürede gelişip güçlenmesinin nedenleri
arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz?
Bu durumun Anadolu'da aşağıdaki gelişmelerden
hangisine neden olduğu söylenemez?
A) Coğrafi konum itibarıyla karışıklık içinde bu­
lunan Bizans'a komşu olması
A) Türkler arasında birlik ve beraberliğin sağlanamamasına
B)
D) Karesioğulları
E)
Sakarya Vadisi'ni takip ederek Söğüt ve Doma­
Osmanlı Devleti'nin kurulduğu yıllarda Anadolu'da
varlığını sürdüren beylikler arasında Türkiye Sel­
çuklu Devleti'nin mirasını elde etmek amacıyla sü­
rekli çatışma ve savaşlar yaşanmıştır.
dırmışlardır.
B)
Batı yönündeki Türk ilerleyişinin bir süre dur­
masına
Hoşgörü ve adalete dayalı bir yönetim anlayı­
şını benimsemeleri
C) Anadolu'daki iç kavgalardan uzak gelişmeye
Germiyanoğulları
C) Türk siyasi birliğinin oluşturulamamasına
uygun bir ortam bulmaları
D) Anadolu'da güçlü siyasi birliğin kurulamama­
sına
E)
D) Beylikler arası mücadeleye katılmamaları ne­
deniyle diğer Türk beyliklerinden destek gör­
Anadolu'da Türk kültürünün zayıflamasına
meleri
10.
Türk devletleri ile Bizans İmparatorluğu arasın­
da yapılan;
I.
A) Anadolu'nun özellikle sınır bölgelerinde Türkmen beylikleri kurulmuştur.
*
B) Bizans taht kavgaları nedeniyle askerî ve siyasi etkisini kaybetmiştir.
Koyunhisar,
II. Miryokefalon,
8 . 1071 Malazgirt Zaferi'nden sonra kafileler halin­
de Anadolu'ya gelen Türkmen boyları, aşiret li­
derlerinin sevk ve idaresindeydi. Bu aşiret lider­
lerine daha sonra "Uçbeyi" denilmiştir. Uçbeyleri
Türkiye Selçuklu sultanına bağlı olmakla beraber,
III. Maltepe
ruluş Dönemi'nde gerçekleşmiştir?
A)
Yalnız I
B) I ve III
Yalnız II
C) I, II ve III
E) II ve III
ğüne sahiptiler. X III. yüzyılın sonlarından itiba­
ren uç beyleri daha serbest hareket etmeye baş­
ladılar. Bu durumun sonucu olarak Anadolu'nun
3.
özellikle batı bölgelerinde Türkmen beylikleri ku­
Bu bilgilere göre,
I.
Anadolu'nun merkezi otoriteden yoksun kaldı­
11. Osmanlı Devleti'nin Kuruluş Dönemi'nde,
I.
ğı,
II. Fetret Devri'nin başlaması,
III. Anadolu'da Türk birliğinin oluşturulduğu
III. iskan politikasının uygulanması
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
gelişmelerinden hangilerinin fetih hareketlerini
C) I ve II
A)
D) I ve III
Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
E) I, II ve III
D)
I ve II
II. Balkanlardaki Türk nüfusunu artırmak,
.....
A) Ele geçirilen bölgelere Türkmen aileleri yer­
leştirmek
B) Yerli halka vergi muafiyeti getirmek
yavaşlattığı savunulabilir?
B) Yalnız III
elde tutulmasını ve savunulmasını kolaylaştır­
mak,
amacıyla aşağıdakilerden hangi yola başvurmuş­
tur?
II. Selçuklu sultanlarının güç kaybettiği,
A) Yalnız I
Babailer Ayaklanması Anadolu'da merkezi
otoritenin yeniden güç kazanmasına neden
olmuştur.
III. Türk kültürünü yaymak
taht kavgalarının yaşanması,
E) I, II ve III
w
■§
S
|
Osmanlı Devleti fethedilen bölgelerin,
I.
rulmaya başlamıştır.
rını hanedan üyeleri arasında paylaştırmaları
D) Türk beylikleri arasında üstünlük kurma mü­
cadelesi sürmektedir.
E)
D)
Merkeziyetçi bir politika yerine ülke toprakla­
C) Anadolu'da en önemli askerî ve siyasi güç
Moğollardır.
savaşlarından hangileri Osmanlı Devleti'nin Ku­
çoğu konularda bağımsız hareket etme özgürlü­
E)
2. Osmanlı Beyliği'nin kurulduğu X III. yüzyılla ilgi­
li olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
C) Hristiyanları devşirme sistemiyle Osmanlı or­
dusuna almak
D) Balkan topluluklarını göçe zorlamak
E)
Konargöçerleri yerleşik hayata geçirmek
5.
Osmanlı Devleti'nin Kuruluş Dönemi'nde,
I.
Karesi Beyliği'nin topraklarının ele geçirilerek
deniz gücüne sahip olunması,
II. Bizans İmparatoru Kantakuzen'in Edirne'yi ku­
şatan Sırp ve Bulgarlara karşı Orhan Bey'den
yardım istemesi,
III. doğudan göçlerle gelen Türkm en nüfusuna
yurt bulma arayışı
durumlarından hangileri Rumeli'ye geçişi kolay­
laştıran sebepler arasındadır?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) II ve III
C) I ve II
E) Yalnız III
9
6.
XIV. yüzyılda Balkan devletleri ve ulusları arasın­
da siyasi, özellikle de mezhep ayrılıkları bakımın­
dan büyük düşmanlık ve çatışma vardı. Sırp ve
Bulgarlar, Bizans ile mücadele ederek sınırlarını
genişletmekteydiler. Balkan Yarımadası'ndaki di­
ğer devletler ise Bulgaristan'ın kuzeyindeki Eflâk
ve Boğdan voyvodalıkları ile M acar Krallığı idi.
Bosna ve Hırvat kralları genelde Macar Krallığı'na
bağlıydı. Katolik M acar Krallığı Balkanları ele ge­
çirerek Ortodoks halkı mezhep değiştirmeye zor­
luyordu.
.
9.
Osmanlı Devleti nin beylikten devlete geçiş sü­
recinde görülen,
I.
şehzadeler arasındaki tah t kavgaları,
II. Türk beyliklerini egemenlik altına alma çaba­
ları,
III. Rumeli'de iskân politikasını uygulamaları
gelişmelerinden hangileri OsmanlIların birlik ve
1 . Osmanlı Devleti'nin Kuruluş Dönemi'nde,
I.
beraberliğini olumsuz etkilememiştir?
A)
Yalnız I
D)
B) Yalnız III
II ve III
C) I ve II
Bizans im paratorları ve tekfurların ın Osmanlı
Beyliği'nin saldırı ve fetih hareketlerini durdurmak için,
I.
Osmanlı Beylîği'ne savaş açma,
II. Avrupa'dan yardım isteme,
|
|
|
»•
«M»
E)
yöntemlerinden hangilerine başvurduğu söylene­
bilir?
'
B) Yalnız II
D) I, II ve III
III. Bölge halkının din ve inanışlarına hoşgörülü
yaklaşılması
IV. İskân yapılırken öncelikle Türkmenlerin tercih
ti'nde görev alması
edilmesi
aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir?
Y u k a rıd a k i b ilg ile rd e n h a n g ile ri O s m a n lı
Devleti'nin Balkanlardaki iskân ve fetih politika­
ları arasında yer almaz?
A) Osmanlı yöneticilerinin hoşgörülü uygulama­
ları
Devşirme sisteminin başarılı olması
A)
I ve III
C) Balkan devletleri arasındaki mezhep çatışm a­
ları
Bizans imparatorluğunda sık sık iç çatışmalar
ve taht kavgalarının yaşanması
B) II ve IV
D) III ve IV
C) Yalnız II
E) 1 ve II
D) Rumeli ve Balkanlarda alınan vergilerin artı­
rılması
E)
Anadolu'da Türk siyasi birliğinin sağlanması
I
1e.
D) Diğer Türk beyliklerinin Hristiyanlarla sava­
şan Osmanlıları zaman zaman desteklemeleri
1
Balkanlara yerleşenlerden Anadolu'dakilere
oranla daha yüksek vergi alınması
III. bazı yerel Bizans yöneticilerinin Osmanlı Devle­
C) Anadolu'da güçlü Türk siyasal birliğinin bu­
lunmaması
III. Osmanlı Beyliği'nin rakipleriyle işbirliği yapma |
A) Yalnız I
II.
lIlara karşı ayaklanma çıkmaması,
B)
Göç ettirilenlerden belli bir süre vergi alınma­
ması
II. Ankara Savaşı'ndan sonra Balkanlarda Osman­
E) I, II ve III
A) Bizans İmparatorluğu bölgede en önemli
askerî ve siyasi güçtür.
i
B) Batı Avrupa'daki feodalite yerini güçlü mo­
narşilere bırakmıştır.
10. Osmanlı Beyliği'nin kuruluş döneminde Bizans
C) Balkanlar dini birlikten ve siyasi istikrardan
ve Balkanlardaki fetihlerini kolaylaştıran sebep­
yoksundur.
ler arasında aşağıdakilerden hangisi yer alm az?
D) Devletler arasındaki askerî ve siyasi çatışma­
lar yerini işbirliğine bırakmıştır.
A) Balkanlarda dinsel ve siyasal birliğin bulun­
E) Katolik ve Ortodoks kilisesi işbirliği içindedir.
maması
B)
I.
Rumeli ve Balkanlardaki fetihlerin kolayca ger­
çekleşmesi,
Yukarıdaki bilgilere bakarak Osmanlı Devleti'nin
kurulduğu yıllarda Balkan devletleriyle ilgili aşa­
ğıdaki hangi sonuca ulaşılabilir?
7.
3.
Balkanlarda bulunan devletler arasında ege­
menlik kavgasının olması
C) I ve II
E) II ve III
11. Osmanlı padişahlarının,
I.
8 . İlk kez Orhan Bey döneminde Rumeli'de toprak
Rumeli'de ele geçirdiği yerlere Anadolu'dan gö­
çebe Türkmenleri götürüp yerleştirmesi,
Osmanlı Devleti'nin Kuruluş Dönemi'nde;
I.
mesi
ve göreneklerine karışmamaları, dini inançla­
III. Katolik ve Ortodoks mezheplerinin etkinlik kur­
rını özgürce yerine getirmelerini sağlamaları
ma çalışmaları sonucu mezhep çatışmalarının
yaşanması
aşağıdakilerden hangisine yol açmıştır?
aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir?
A) Fethedilen yerlerde daimi egemenlik kurul­
mak istenmesiyle
B) Balkanlar ve Rumeli'nin ikinci plana düşme­
siyle
C) Rumeli'deki yerli halktan ve devletlerden çekînilmesiyle
D) Hanedan içi kavgalardan uzaklaşmak isten­
mesiyle
E) Konargöçerlerin yerleşik yaşama geçirilmek
10
j'; '1
Bu durum aşağıdakilerden hangisinin göstergesi­
A) Türkiye Selçuklu Devleti'nin yıkıldığının
B) Türkleştirme çabalarının başarılı olmasına
A) Anadolu Türk birliğinin kurulmasının gecik­
mesine
C) Ticaret yollarının güvenlik altına alınmasına
B)
D) Çimpe Kalesi'nin Osmanlı yönetimine bırakıl­
masına
C) Merkezi yönetimin etkinliğini yitirmesine
C) Anadolu'daki Türk nüfusunun arttığının
D) Fetihlerin daha çok Rumeli ve Balkanlarda
yoğunlaşmasına
D) Anadolu'da Türkler arası mücadelenin varol­
E)
l - İ - T İ -'%-içi-ÇV'/ 6. C
Türkiye Selçuklu Devleti 124 3 yılında yapılan Kösedağ Savaşı sonrasında siyasi ve askerî gücünü
yitirerek İlhanlIlara bağlı hale geldi. İlhanlIların ege­
menliğini kabul etmeyen Türkmen beyleri çoğun­
lukla Anadolu'nun batı bölgelerinde beylikler kur­
dular.
dir?
Balkan ulusları arasında çatışmaların artm a­
sına
‘
E)
^T ;:i
4.
aşağıdakilerden hangisine yol açmıştır?
A) Rumeli ve Balkanların Osmanlı Devleti'ne
bağlı kalmasına
'
;
Balkanlarda güçlü siyasi birliklerin olmaması
II. Balkan devletlerinin birbirleriyle mücadele et­
II. fethedilen bölgelerde yaşayan halkın gelenek
II. toprakları ele geçirilen ülkelerdeki yerli halktan
ayaklanma çıkarma olasılığı olanları başka yer­
lere nakletmeleri
istenmesiyle
2.
öncelikle anlaşmazlık içinde olan ailelerden bi­
rini yerleştirmeleri,
sahibi olan OsmanlIların,
I.
Rumeli ve Balkanlarda ele geçirilen bölgelere
l.7khC V; 8. A> i i
10. C
Hristiyan çocuklardan devşirme toplanması­
na
İlhanlı egemenliğinin Doğu Anadolu ile sınırlı
kalmasına
B) Anadolu'da Türk siyasi birliğinin bozulduğu­
nun
duğunun
E)
Türkmen beylerinin, İlhanlı denetimi altına
girdiğinin
11
5.
X III. yüzyılda Balkanlar ve Avrupa ile ilgili olarak
Bizans İmparatorluğu nun,
aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
I.
A) Bizans İmparatorluğu, Rumeli ve Balkanlar­
daki topraklarının büyük kısmını kaybetmiş­
tir.
B)
Anadolu ve Balkanlardaki topraklarının büyük
kısmını kaybetmesi,
III. İmparatorların ve tekfur adı verilen yöneticile­
rin halka baskı uygulaması
dele söz konusudur.
aşağıdakilerden hangisine neden olmuştur?
yasi birlikleri engellemiştir.
D) Bulgaristan ve Sırbistan sınırlarını Bizans
ve
Kiev
Knezlikleri
Avrupa'nın
önemli güçlerindendir.
4.
1. Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti'nin ku­
, ;■
|,^
i
■
y
r
,■ v\
;
{X
\
X III. yüzyılın sonlarına doğru Konya'da bulunan
Türkiye Selçuklu sultanları etkinliklerini kaybet­
rucusu Osman Bey dönemine aittir?
miş, İlhanlIlar Anadolu'yu doğrudan doğruya yö­
A) Balkanlarda kesin egemenliğin sağlanması
İskân politikasından sonuç alınamamasına
netir olmuştu. Osmanlı Beyliği de İlhanlı valileri­
nin sözlerine uymaya özen göstermekteydi. Os­
B) Bizans'tan Çimpe Kalesi'nin alınarak Rume­
C) Ahilerin Osmanlı Devleti'ne maddi ve manevi
desteğinin artmasına
aleyhine genişletme eğilimindedir.
Moskova
:
A) Osmanlı Devleti'nin Batı Anadolu'da ilerle­
mesinin kolaylaşmasına
B)
,,
A-i, ~
w v \ , , " S,•
II. Elinde kalan toprakları yönetm ekte zorlanma­
sı,
Ortodoks ve Katolik kiliseleri arasında müca­
C) Balkanlarda siyasi ve dini çatışmalar güçlü si­
E)
, , ,, , . ,,
manlIların tam anlamıyla bağımsız olması İlhanlı
li'de ilk kez toprak sahibi olunması
Devleti'nin yıkılmasından sonra gerçekleşmiştir.
C) Bulgar Krallığı'nın Osmanlı Devleti'ne vergi
D) Anadolu Türk birliğinin yerini beylikler döne­
mine bırakmasına
Bu durum aşağıdaki hangi Osmanlı hükümdarı
vermeyi kabul etmesi
zamanında gerçekleşmiştir?
E)
6.
D) Şeyh Bedrettin Ayaklanması’nın çıkması
Kayı Boyu'nun kışlak ve yaylak arasında ge­
liş gidişinin kolaylaşmasına
E)
Türkiye Selçuklu Devleti'nin siyasi otoritesini kay­
Koyunhisar Savaşı'nda yenilgiye uğratılması
betmesinden sonra Anadolu'da kurulan Türk bey­
likleri, Türkiye Selçuklularının bıraktığı boşluğu
I.
doldurma mücadelesi içinde olmuşlardır.
Aşağıdakilerden hangisi bu mücadelenin dışında
kalarak, sınırlarını Bizans'a doğru genişletmiş, bu
II.
nedenle Ahilerin ve Türkmen topluluklarının des­
teğini almıştır?
B)
Karamanoğulları Beyliği
B)
D) Aydınoğulları Beyliği
I.
II. Yeni yerleştirilenlere ihtiyacı olan malzemenin
verilerek bir süre vergi alınmaması,
III. Müslüman olmayanlardan haraç ve cizye alın­
ması,
IV. Fethedilen bölgelerden devşirme çocuk top ­
lanması
Yukarıdakilerden hangileri Osmanlı Devleti'nin
fethettiği yerlerde kalıcı egemenlik kurma ama­
cına yöneliktir?
B) II ve IV
1. Aı V] , 2 ; D
12
Sırpsındığı
II.
II. Kosova
C) Yıldırım Bayezid
D) II. Murat
III. Pelekanon
IV. Bafeon (Koyunhisar)
Yukarıdaki savaşlardan hangileri Haçlı devletle- 1
tiyle yapılmamıştır?
|
B) II ve IV
D) III ve IV
Barışçı bir politika izleme
3.
C)
ve II
4. B
Askerî güç kullanma
C) II ve III
E) I ve II
Kösedağ Savaşı'ndan sonra Türkiye Selçuklu
D evleti, İlhanlIların denetim ine girmiş merkezi
otorite gücünü kaybetm işti. Anadolu'nun özel­
likle Batı bölgelerinde Osmanlı Beyliği'nin de için­
de yer aldığı birçok Türk beyliği kurulmuştu. Bu
beylikler arasında Türkiye Selçuklu Devleti'nin
yerini alabilmek ve Türk birliğini kurmak amacıy­
la kendi aralarında mücadeleler olmuştur.
Göçmenlerin iskân yerine yakın yerlerden se­
çilmesi
Aşağıdakilerden hangisi Orhan Bey döneminden
itibaren Anadolu Türk birliğini sağlamak isteğin­
de olan Osmanlı Devleti'nin uygulamalarından bi­
ridir?
C) Göçmenlerin geçerli neden olmadan eski ye­
rine dönmesinin yasak olması
A) Bizans İmparatorluğu'nun başkenti İstanbul'u
kuşatma
D) Özellikle anlaşmazlık içinde olan ailelerden
birinin tercih edilmesi
B)
A) Öncelikle konargöçerlerin tercih edilmesi
B)
E) II ve II
3. C
I.
A) I ve III
10. Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti'nin Ru­
meli ve Balkanlarda uyguladığı iskân politikası­
nın özelliklerinden biri değildir?
E)
D) III ve IV
2.
I. Murat, Hamitoğulları Beyliği'nden para kar­
şılığı Akşehir, Beyşehir, Yalvaç, Seydişehir ve
İsparta'yı almıştır.
D) Akrabalık kurma
Fethedilen yerlere Anadolu'dan getirilen Türklerin yerleştirilmesi,
A) I ve III
B) I. M urat
C) Ekonomik gücünü kullanma
Menteşeoğulları Beyliği
E)
7.
A) Orhan Bey
E) Fatih Sultan Mehm et
A) İç çatışmalardan yararlanma
C) Saruhanoğulları Beyliği
E)
Germiyanoğlu Süleyman Şah, kızını I. Murat'ın
oğlu Yıldırım Bayezid ile evlendirmiş, bu evli­
likle Kütahya, Emet, Simav, Tavşanlı çeyiz ola­
rak OsmanlIlara geçmiştir.
Yukarıdaki uygulamalar, I. Murat'ın Anadolu Türk
siyasi birliğini kurma çalışmalarında nasıl bir yol
izlediğinin göstergesidir?
A) Osmanlı Beyliği
Bizans'ın destek verdiği Rum tekfurlarının
\ 5 . b . .- : ;''6 .:.a -
İskân edilenlerden yerli halka oranla daha
yüksek vergi alınması
7.
ç;
.8 .a
• . 9 .;b
m ö /e -'..:
5.
1353 yılında Orhan Bey'in desteği ile Bizans ta h ­
tını ele geçiren Kantakuzen, Balkanlarda çıkan
ayaklanmaların bastırılmasında, Sırp ve Bulgarlara karşı mücadelesinde sık sık Orhan Bey'den
yardım istedi. Kantakuzen bu yardımlara karşılık
Çimpe Kalesi'ni OsmanlIlara verdi.
Bu olayın önemi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Osmanlı, Bizans savaşlarının sona ermesi
B)
Venedik ile ticaret antlaşmaları yapma
Osmanlı Beyliği'nin merkezi bir yapıya kavuş­
ması
C) Germiyanoğulları ile kurulan akrabalık sonra­
sı bazı toprakları elde etme
C) Devşirme sisteminin benimsenmesi
D) Kapıkulu Ocaklarını kurma
E)
E)
Bizans içindeki tah t kavgalarına karışma
D) Beylikten, devlete geçilmesi
OsmanlIların Rumeli'de yerleşiminin başlan
gıcı olması
13
Karesi Bey'in ölümüyle, oğulları arasındaki taht
kavgasından yararlanan Orhan Bey'in 1 3 4 5 y ı­
lında Karesioğulları Beyliği'ni sınırları içine kat­
ması, OsmanlIlara en çok aşağıdaki hangi alan­
da katkıda bulunmuştur?
9.
A şa ğ ıd akilerd en hangisi Orhan Bey dönem i
(1324 -1 36 1 ) olaylarından biridir?
A) Balkanlarda Türk egemenliğinin kesin olarak
sağlanması
B)
A) Ekonomik gücün artmasında
~ V > K b w U
m U A 'M A -
' Z ' l
Birleşik Haçlı ordusunun Çirmen Savaşı'nda
yenilgiye uğratılması
B)
OsmanlIların Rumeli'ye geçmesinde
C) Bizans İmparatorluğu'na yapılan yardım so­
C) Deniz gücünün oluşturulmasında
D) Bizans İmparatorluğu'nun yıkılmasında
E)
nucu Çimpe Kalesi'nin alınması
1 . Karesioğulları Beyliği'nin Osmanlı Devleti tarafın­
4.
OsmanlIların Kuruluş Dönemi'nde görülen,
dan alınmasının sonuçları arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz?
I.
A) Anadolu Türk birliğini sağlamak yolunda atı­
II. Balkanlarda Osmanlı egemenliğinin kurulmaya
Bizans ile bağlantısının kesilmesi,
D) Tavşanlı, Simav ve Emet'in çeyiz olarak Germiyanoğullarından alınması
Anadolu Türk birliğinin sağlanmasında
E)
Bizans
İmparatorluğu'nun
başkenti
lan ilk adımdır.
İstan­
B)
bul'un ilk kez kuşatılması
başlanması,
III. hanedan üyesi şehzadelerin lala adı verilen
İpek ticaret yolu Osmanlı kontrolüne girmiş­
deneyimli yöneticiler eşliğinde sancaklara va­
tir.
li olarak gönderilme geleneğini başlatılması
C) Balıkesir ve çevresi Osmanlı topraklarına ka­
gelişmeleri aşağıdaki hangi hükümdar zamanında
tılmıştır.
gerçekleşmiştir?
D) Osmanlı Devleti ilk kez donanma sahibi ol­
I.
Şehzade Mustafa'nın çıkardığı ayaklanmanın
1 0 . 1.
İlk düzenli askerî birliklerin oluşturulması,
muştur.
A) I. M urat
B) Osman Bey
Osmanlılar tarafından ele geçirilen ilk Türk
C)
D) I. Bayezid
bastırılması
II.
E)
Bursa'nın başkent yapılması.
II. Niğbolu Savaşı'nda Macar kralının komutasın­
daki Haçlı ordusunun yenilgiye uğratılması
Makedonya'da bulunan Sırplar ve Bulgarların
Orhan Bey
beyliğidir.
III. Hamitoğulları Beyliği'nin bazı topraklarının sa­
E)
II. Murat
tın alınması,
III. Maltepe Savaşı'nı kazanarak İznik ve İzmit'in
Bizans İmparatorluğu'ndan alınması
IV. Osmanlı Devleti'nin ilk gümüş parasının bas­
IV. Fetret Devri'nin başlaması
Yukarıdakilerden hangileri Orhan Bey dönem i
olayları arasında ver almaz?
tırılması
Yukarıdaki bilgilerden hangileri Orhan Bey döne­
A) I ve II
D) I ve III
mi ile ilgilidir?
A)
I ve III
B) II ve IV
B) II ve IV
D) III ve IV
C) II ve III
E) III ve IV
2. Osmanlı Devleti kurulduğu andan itibaren sınır
komşusu olduğu Bizans İmparatorluğu ile müca­
dele ederek sınırlarını Bizans aleyhine genişlet­
meye çalışmıştır.
Buna göre,
I.
A) Çimpe
Orhan Bey
11. iznik'in 1331 yılında fethedilmesinden sonra Or­
han Bey, Osmanlı Devleti'nin ilk medresesini bu­
rada açmış, eşi Nilüfer Hatun bir imaret, oğlu Sü­
D)
ile mücadele edildiği söylenemez?
A) Yalnız I
B) Yalnız III
D) II ve III
te kısa süre içerisinde çok sayıda Türk aile yer­
C) I ve II
E) Bursa
I. M urat'ın,
-
kızı Nefise Sultanı, Karamanoğulu A laettin
Bey'le evlendirmesi,
-
oğlu Yıldırım Beyazid'i Germiyanoğulları beyi­
nin kızı ile nikahlaması
Bu uygulamanın İznik'te,
gelişmeleri,
şim yerlerinden önemli miktarda Türk nüfus yer­
I.
leştirilmiştir.
II. dinsel,
ları arasında yer almaz?
Rumeli'ye ilk iskân aşağıdaki hangi Osmanlı hü­
III. kültürel
A) Çimpe Kalesi'nin alınarak Rumeli'ye geçilme­
II. M urat
6.
E) Yalnız II
leştirilmiştir.
A)
Çorlu
C) Gelibolu
dönemlerinin hangilerinde Bizans İmparatorluğu
leyman Paşa ise bir medrese inşa ettirmiştir. Ken­
kümdarı zamanında gerçekleştirilmiştir?
B) Edirne
III. II. Bayezid
E) II ve III
Osmanlı Devleti'nin Rumeli'ye geçmesiyle birlikte
Bizans İmparatorluğu'nun Balkanlarda Bulgar ve
Sırp Krallığı ile bağlantısının kesilmesi aşağıdakilerden hangisini kaybetmesiyle gerçekleşmiş­
tir?
II. I. M urat
C) I ve II
ele geçirilen topraklara Anadolu'nun çeşitli yerle­
5.
sosyal,
3. Aşağıdakilerden hangisi Orhan Bey dönemi olay­
I.
Anadolu Türk birliğinin sağlanmaya çalışıldığı,
II. Türk beylikleriyle akrabalık bağı kurulduğunu,
si
alanlardan hangilerinde değişikliğe neden oldu­
B) I. M urat
ğu savunulabilir?
D) Orhan Bey
A)
III. Bizans İmparatorluğu'na karşı birlikte mücade­
le edildiği
B)
Bizans'tan alınan İznik'in başkent yapılması
durumlarından hangilerine kanıt olarak gösterilebi­
C) Yıldırım Bayezid
E) Osman Bey
Yalnız I
D)
B) Yalnız II
I ve II
C) Yalnız III
C) Bizans İmparatoru ile Maltepe Savaşı'nın ya­
lir?
pılması
E) I, II ve III
D) Yaya ve müsellem birliklerinin oluşturulması
E)
Devşirme yasasının düzenlenmesi
A)
Yalnız I
D)
B) Yalnız II
II ve III
C) I ve II
E) I, II ve III
15
7.
Osmanlı Devleti'nin ikinci hükümdarı olan Orhan
Bey döneminde,
I.
Yaya - müsellem adıyla düzenli ordu kurulmuş,
10. Avrupa ve Balkanlarda bulunan devletlerin Os­
manlI Devletî'ne yönelik saldırıları sonucu yapı­
lan,
II. Divan kurularak, gümüş para bastırılmış,
o
III. İznik'te ilk medrese açılmış,
® I. Kosova
IV. şehirlerin güvenlikleri subaşılara bırakılmıştır.
© Niğbolu
Buna göre aşağıdaki hangi alanda çalışma ve dü­
zenleme yapılmamıştır?
A) Dini
B) Eğitim
C) İdari
D) Ekonomik
savaşlarının ortak nedeni aşağıdakilerden hangisi­
dir?
A) Osmanlı Devleti'nin İstanbul'u kuşatmasını
önlemek
B)
E) Askerî
Sırpsındığı
Şehzadeler arasındaki taht kavgalarından ya­
rarlanmak
Osmanlı D evleti'nin Balkanlarda ilerlem esi ve
İstanbul'u kuşatması sonucu Papa IX. Bonifas'ın
girişimleriyle Macar Kralı Sigismund komutasın­
daki Haçlı ordusuyla yapılan savaş aşağıdakilerden hangisidir?
A) Sırpsındığı
B) I. Kosova
C) Niğbolu
D) Varna
C) İpek ticaret yolunun kontrolünü ele g e ç irm e k
4.
I.
Türk geleneklerine göre Türk devletlerinde hü­
E)
kümdara devleti yönetm e hakkı tanrı tarafından
Avrupa devletlerinin ordularından oluşan Haç­
lı saldırıları,
II. surları yıkacak yeterlilikte silahlara sahip olun­
maması,
III. doğuda Timur tehlikesinin ortaya çıkması
E) II. Kosova
durumlarından hangilerinin etkili olduğu savunu­
labilir?
D) İlhanlIların Batı Anadolu'da denetim kurması­
nı engellemek
8.
Yıldırım Bayezid'in İstanbul kuşatmalarının başa­
rısız olmasında,
A) Yalnız I
OsmanlIların Balkanlarda ilerleyişini durdur­
mak
B) Yalnız II
D) II ve III
C) I ve II
E) I, II ve III
verildiğine inanılırdı. Tanrının verdiği siyasi ikti­
dar, ülke hanedanın (ailenin) ortak malı sayılırdı.
Osmanlı D evleti’nde "ülke hanedanın ortak ma­
lıdır" anlayışının yerine "ülke padişah ve oğullarınındır" anlayışının alması aşağıdaki hangi hü­
11. Aşağıdakilerden hangisi Ankara Savaşı'nın so­
nuçlarından biri değildir?
A)
B)
B)
Balkanlarda ilerlemelerin durması
A) Osman Bey
B)
Orhan Bey
C) Osmanlı Devleti'nin dağılma tehlikesi geçir­
mesi
C)
I. Murat
D) Anadolu Türk birliğinin kurulması
E)
li doğru bir bilgidir?
A) Fetret Devri'nin başlaması
kümdar döneminde olmuştur?
D) Yıldırım Bayezid
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti'nin 1396
yılında Haçlılar ile yaptığı Niğbolu Savaşı'yla ilgi­
E)
Fatih Sultan M ehm et
Bulgaristan Krallığı'na
tamamen sonverildi,f
ea
Balkanlarda Osmanlı egemenliğinin sağlam «g
temellere oturtulması sağlandı.
C)
Edirne ele geçirilerek Bizans'ın Balkanlar ile
bağlantısı engellendi.
5.
Osmanlı Devleti'nde tah t kavgalarının başla­
ması
D) Anadolu Türk birliği kesin olarak sağlandı.
E)
Osmanlı Devleti'nin Kuruluş Dönemi'nde,
I.
Osmanlı şehzadelerine deneyim kazandırmak
için sancaklara vali olarak gönderilme gelene­
ğinin başlatılması,
larının Ploşnik'te Sırp ve Bulgar kuvvetlerine ye­
OsmanlIların Balkanlarda ilerleyişini durdurmak
aşağıdaki hangi hükümdar zamanında gerçekleş­
miştir?
OsmanlIlarla, Haçlı ordusu arasında yapılan sa­
vaş aşağıdakilerden hangisidir?
A) Osman Bey
B) Orhan Bey
A) I. Kosova
B) II. Kosova
C) I. M urat
D) II. M urat
C) Varna
D) Çirmen
cesiyle yeni bir Haçlı ordusu oluşturulmuştur.
I.
Bizans'ın Osmanlı Devleti'ne karşı Avrupa dev­
A) Osmanlı Devleti'nde merkezi siyasi otoritenin
bozulduğunun
letlerini kışkırtması,
II. Bizans'ın Karamanoğulları Beyliği ile ittifak ha­
B) Timur ile OsmanlIlar arasındaki tampon dev­
letlerin oluştuğunun
linde olması,
III. doğuda Timur tehlikesinin belirmesi
C) Rumeli ve Balkanlardaki fetih çalışmalarının
sona erdiğinin
durumlarından hangileri Yıldırım Bayezid'in İstan­
E) I. M ehm et
bul'u kuşatmasının nedenleri arasındadır?
D) Bizans İmparatorluğu’nun Anadolu'daki et­
kinliğinin arttığının
E) Niğbolu
A) Yalnız I
B) Yalnız III
C) II ve III
E)
7. A-
16
8. 0:
10
Ç f& 'l y îÇ ^ Ö ;1
Yıldırım Bayezid'in çocukları arasında iktidar
mücadelesinin başlaması,
aşağıdakilerden hangisine kanıt olarak gösterile­
bilir?
nilmesi üzerine, Sırp Kralı Lazar'ın öncülüğünde
II. Balkanlarda Osmanlı egemenliğinin kurulmaya
başlaması
I.
II. Karamanoğulları, Germiyanoğulları, Aydınoğulları, Saruhanoğulları, Menteşeoğulları ve Hamidoğulları beyliklerinin Timur'un egemenliğinde
yeniden kurulması
12. Lala Şahin Paşa komutasındaki Osmanlı akıncı­
ve daha önceki savaşların intikamını alma düşün­
Ankara Savaşı'ndan sonra,
Haçlıların Osmanlı Devleti üzerindeki baskısı
sona erdi.
9.
s
V |.
D) I ve II
E) I, II ve III
Ele geçirilen bölgelerin fetheden beye aittir
anlayışının benimsendiğinin
6.
I.
Çin üzerine sefer düzenlemek isteyen Timur'un
arkasında güçlü bir devletin olmasını isteme­
mesi,
II. Yıldırım Bayezid'in Anadolu fetihleri sonucun­
da, Osmanlı Devleti ile Timur Devleti'nin sınır
komşusu olması
9.
Osmanlı Devleti'nde,
I.
Ankara Savaşı'nın kaybedilmesi
II. Şehzadeler arasında tah t kavgasının başlama­
sı
III. Türk beyliklerinin yeniden kurulması
aşağıdakilerden hangisine neden olmuştur?
aşağıdakilerden hangisine yol açmıştır?
A) İran'da Safevi hanedanının iktidarı kolayca
ele geçirmesine
A) Orduda devşirme uygulamasının sona erdiril­
mesine
B)
B)
Memluk Devleti'nin Ramazanoğulları Beyliği
üzerindeki etkinliğini yitirmesine
Osmanlı Devleti'nin
son vermesine
İstanbul
kuşatmasına
C) Osmanlı Devleti'nin batı yönünde genişleme­
sine
C) Avrupa Haçlı kuvvetleriyle Niğbolu Savaşı'nın
yapılmasına
D) Osmanlı Devleti ile Timur arasında Ankara
Savaşı'nm yapılmasına
D) Anadolu'da siyasi kargaşanın başlamasına
E)
E)
Anadolu'da kurulmuş olan beyliklerin siyasi
varlıklarının sona ermesine
Timur'un Anadolu'da
zayıflamasına
B)
Rumeli'de ayaklanmalar nedeniyle
toprak kaybının yaşanması
önemli
C) Anadolu Türk beyliklerinin yeniden kurulması
D) Yıldırım Bayezid'in oğulları arasında tah t kav­
galarının başlaması
E)
Anadolu Türk siyasi birliğinin bozulması
4.
Yıldırım Bayezid tarafından toprakları alınan
Anadolu beylerinin Timur'a sığınarak, onu kış­
kırtmaları,
A) Devlette yaşanan kargaşayı sona erdirmek
B) Anadolu ve Rumeli'de eyaletler kurmak
C) Karamanoğulları ile akrabalık bağı kurmak
I. M ehm et (Çelebi)
D) Batılı devletlere ekonomik ayrıcalıklar tan ı­
mak
E)
D) II. M urat
durumlarından hangilerinin neden olduğu söyle­
nebilir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
E)
II. M ehm et (Fatih)
5.
Aşağıdakilerden hangisi II. M urat dönemi olay­
larından bîri değildir?
2. Aşağıdakilerden hangisi I. Mehmet (Çelebi) dö­
nemi olaylarından biridir?
A) Cem Sultan olayının uluslararası bir sorun
haline gelmesi
A) Savaşlarda ilk kez top kullanılması
B)
B)
Şeyh Bedrettin Ayaklanması'nın bastırılması
Donanmanın Trabzon Rum İmparatorluğu'nu
tehdit eder hale gelmesi
C) Germiyanoğulları Beyliği'ne son verilmesi
C) I ve II
C) Bizans'ın etkisiyle şehzade Mustafa ayaklan­
D) Anadolu Hisarı'nın yapılması
D) II ve III
Bizans İmparatorluğu'nun başkenti İstanbul'u
kuşatmak
II. Timur'un Osmanlı Devleti'ne sığınan Irak hü­
kümdarı Ahmet Celayir ile Karakoyunlu hüküm­
darı Kara Yusuf'un geri gönderilmesini isteme­
si,
III. Timur'un Çin'e yapmayı düşündüğü sefer ön­
cesinde arkasında güçlü bir devlet bırakmak
istemesi
M urat dönemlerinde meydana gelen ortak ge­
lişmelerdendir?
Bu savaş aşağıdaki hangi padişah dönem inde
gerçekleşmiştir?
B)
Aşağıdakilerden hangisi hem I. Bayezid hem de
II.
C) I. M urat
I.
A) Osmanlı Devleti'nin dağılma tehlikesi geçir­
mesi
Akdeniz'de Venediklilere bağlı gemilerin Osmanlı
ticaret gemilerine saldırması üzerine Çalıbey ko­
mutasındaki Osmanlı donanması, Venedik donan­
ması ile ilk ciddi savaşını yapmıştır.
A) Orhan Bey
kurduğu üstünlüğün
10. Osmanlı Devleti ile Timur arasında 1 4 0 2 yılında
yapılan Ankara Savaşı'na,
Yıldırım Bayezid ile Tim ur arasında 1 40 2'd e ya­
pılan Ankara Savaşı'nın sonuçları arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz?
1.
E) I, II ve III
E)
masının çıkması
Topçu Ocağının kurulması
D) Türklerin Balkanlara kesin olarak yerleşmesi
8 . Ankara Savaşı'ndan sonra Timur'un,
I.
Ele geçirdiği toprakları Yıldırım Bayezid'in dört
oğlu arasında paylaştırması,
II. Osmanlı Devleti'ne bağlanan Anadolu beylik­
lerini tekrar eski beylerine vermesi
11. Kuruluş Dönemi'nde Bizansla sürekli savaşan Os­
manlI Devleti, Balkanlardaki feodal işleyişe son
vererek, bölge halkının ürettiğinin çoğuna sahip
olmasına izin verdi. Bu politika OsmanlIların Bal­
kanlarda kolayca etkinlik sağlamasını sağladı.
aşağıdakilerden hangisine yol açmıştır?
Sonraki dönem lerde yaşanan hangi gelişm e,
Anadolu'nun siyasal birliğini bozarken. Balkan­
A) Osmanlı Devleti'nin Fetret Dönemi'ne girme­
sine
ları bu anlamda etkilememiştir?
B) Akkoyunlu Devleti'nin OsmanlIları tehdit et­
meye başlamasına
C) Balkanlarda toprak kayıplarının artmasına
nın kaldırılmasının nedeni aşağıdakilerden han­
gisidir?
Çirmen Savaşı
B)
C) İstanbul'un fethi
-
I. M ehm et
-
II. M urat
Mustafa'yı
kışkırtarak
Osmanlı ordularının İzladi Derbent'te yenilgi­
ye uğraması
nemi hükümdarlarının aşağıdaki hangi ortak et­
kinlikte bulundukları söylenebilir?
A) Venedik'e ticari ayrıcalıklar vermek
D) Haçlı birliklerinin saldırılarının yoğunlaşması­
na
D) Haçlı saldırıları
C) Edirne-Segedin Antlaşması'nın imzalanması
B)
E)
E)
D) İzmir ve Manisa'da Şeyh Bedrettin Ayaklanması'nın çıkması
C) Altın para bastırmak
Karadeniz'de Pontus Rum İmparatorluğu'nun
kurulmasına
Şeyh Bedrettin Ayaklanması
E)
G:r' V;
18
.....
6.
Varna ve II. Kosova Savaşlarının kazanılması
Yukarıda verilen Osmanlı Devleti'nin Kuruluş Dö­
A) Bizans'ın şehzade
ayaklandırması
A) Ankara Savaşı
B)
3. II. M urat döneminde yapılan İstanbul kuşatması­
E)
;1 3. D -xş \ 4."E - " j -5. A : V] S . D / ; j 'T v B ' -;] X A ; ;1
J
i]
Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan'ın Doğu
Anadolu'yu tehdit etmesi
Macarlarla savaşmak
D) İstanbul Boğazı'nda hisar yapmak
E)
Şehzade M ustafa ayaklanmasıyla uğraşmak
I.
I. b â y e z îa ( îîia ir im )
II.
II. M urat
10 Aşağıdakilerden hangisHE Kosova Savaşı'yla il­
gili değildir?
Yukarıdaki Osmanlı hükümdarlarının ortak özel­
liği aşağıdakilerden hangisidir?
A) Balkanlardaki Osmanlı egemenliği
kazandı.
A) Veraset sisteminde düzenleme yapmaları
B)
B) Taht kavgalarına son vermeleri
C) Bizans'ın başkenti İstanbul'u kuşatmaları
D) Venedik ile savaşmaları
E)
Bizans ile akrabalık kurmaları
II. M urat Edirne'de barış antlaşmasını imzalaya­
rak antlaşmanın metnini bir Osmanlı heyetiyle
Macaristan'a yolladı. Macaristan kralı da bu ant­
laşmayı Segedin'de imzaladı.
Edirne-Segedin Antlaşması adıyla anılan antlaş­
manın maddeleri şunlardı.
I.
Bulgaristan'daki Osmanlı egemenliği tanına­
cak,
II. Sırp Krallığı yeniden kurulacak, ancak Osman­
lIlara vergi verecek,
ı -< .
t y -m . n
C -/V / - - I l ı - < . < ı J f ' ı
i / f - ' " t/ k \ iv
C) Bizans'ın İstanbul'u kurtarmak için Haçlılar­
dan yardım alma ümitleri azaldı.
I. Aşağıdaki olaylardan hangisi II. M urat dönemi­
D) Macarların öncülüğünde hazırlanan Haçlı or­
dusu ağır bir yenilgiye uğradı.
A) Macaristan'la Edirne - Segedin Antlaşması'nın
yapılması
E)
B) Mustafa Çelebi (Düzmece Mustafa) ayaklan­
masının çıkması
Bu olaydan sonra II. M urat yerini 12 yaşında­
ki oğlu II. M ehm et'e (Fatih) bıraktı.
ne ait değildir?
C) Germiyan Beyliği'nin topraklarının miras yo­
luyla elde edilmesi
11. Macar, Sırp, Bosna ve Eflâk kuvvetlerinin oluş­
turduğu Haçlı ittifakına karşı Osmanlı kuvvetleri­
nin İzladi Derbent denilen yerde başarısız olması
ve Karamanoğullarının Osmanlı topraklarına sal­
dırması üzerine II. M urat barış istemek zorunda
kaldı.
IV. Tuna Nehri iki taraf arasında sınır olacak ve iki
taraf on yıl savaşmayacaktı.
A) Osmanlı Devleti'nin Balkanlarda imzaladığı
ilk antlaşmadır.
D) Otlukbeli Savaşı'yla Akkoyunlu Devleti'nin
yıkılması
E)
Osmanlı hükümdarlarının padişah unvanını
kullanmaları
B)
İlk kez Balkanlarda sınır kavramı kullanılarak
Tuna Nehri sınır olarak çizilmiştir.
i. I.
II. Macaristan ile antlaşma imzalanması,
III. Tahtın 12 yaşındaki II. M ehm et'e bırakılması
gelişmelerinden hangileri II. M urat döneminde
gerçekleşmiştir?
B) Yalnız II
I ve II
E)
Eflâk üzerinde Macaristan'ın hâkimiyeti ka­
bul edilmiştir.
Yıldırım Bayezid'in Boğazı'n Anadolu yakasın­
da Güzelcehisar'ı (Anadolu Hisarı) yaptırması
II.
II. M ehm et'in İstanbul Boğazı'nın Avrupa ya­
kasına Rumeli Hisarı'nı yaptırması
aşağıdaki hangi amaca yöneliktir?
A) Bizans’ın Sırp ve Bulgar devletleriyle bağlan­
tısını kesmek
B)
Bizans'taki taht kavgalarına daha rahat mü­
dahale etmek
Bizans'a Karadeniz'den gelebilecek yardımı
önlemek
ması,
8 0 .0 0 0 altın vererek Akşehir, Yalvaç, Beyşe­
hir, Karaağaç ve Seydişehir'i alması,
III. II. M urat zamanında Osmanlılar ile iyi geçi­
nen Germiyanoğuliarının topraklarının, Yakup
ması
12. Osmanlı Devleti'nin,
I.
Osmanlı Devleti'nin yukarıdaki uygulamalarına
İslam dünyasındaki saygınlığının artması,
II. Balkan egemenliğinin sağlam tem ellere otur­
ması,
İstanbul'un kuşatılması,
D)
k »t
Bey'in vasiyeti gereğince, OsmanlIlara bırakıl­
Rumeli ve Balkanlarda uygulanan iskân poli­
tikasının yararlı olmadığı ortaya çıkmıştır.
Yalnız I
->
-
noğulları beyinin kızı ile nikahlayarak Kütah- 1
sınırları
Osmanlı Devleti'nde,
A)
I.
E)
II. I. M urat'ın Hamitoğullarından Hüseyin Bey'e
I.
-
Osmanlı hükümdarlarından,
(5
I. M urat'ın, oğlu Yıldırım Bayezid'i Germiya- s
D) Osmanlı Devleti, İstanbul kuşatmasını kaldır­
mak zorunda kalmıştır.
E)
'
'
rin elinden almak
B)
Balkanlardaki
u
D) Deniz ticaret yolunu Venedik ve Cenevizlile­
C) Osmanlı Devleti, Sırp Krallığı'nın yeniden ku­
rulmasını onaylamıştır.
D) Osmanlı Devleti'nin
tespit edilmiştir.
k
engel olmak
A) Osmanlı Devleti vergi gelirlerini korumaya
özen göstermiştir.
Eflâk'ın Macaristan egemenliğine girmesi ka­
bul edilmiştir.
\ / î —\ " v k \ h
TTT
C) Haçlıların Niğbolu Kalesi'ni ele geçirmesine
ya, Tavşanlı, Simav ve Emet'i çeyiz olarak al­
C)
T :' 7 % \ ^
Hristiyan Avrupa devletleri Osmanlılar karşı­
sında savunmaya çekildi.
III. Eflâk Beyliği OsmanlIlara vergi verme koşuluy­
la Macaristan'ın himayesinde kalacak,
Eflâk ve Sırbistan üzerindeki Osmanlı ege­
menliği zayıflamıştır.
ı ~
kesinlik
Aşağıdakilerden hangisi bu gelişmeler sonucun­
da imzalanan Edirne-Segedin Antlaşm ası'yla il­
gili doğru bir bilgi değildir?
Bunlarla ilgili aşağıdaki yargılardan hangisine ula- f
sılamaz?
H
---------m
•< w U ' t ' ı —
C) Yalnız III
III. Balkanlarda ilerleyişini engelleyecek hiç bir gü­
cün kalmaması
aşağıdaki savaşlardan hangisine bağlı olarak or­
taya çıkmıştır?
A) Niğbolu
B) I. Kosova
C) Ploşnik
D) II. Kosova
bakılarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşı­
labilir?
A) İç çatışmaların beylikler arast işbirliğine yol
açtığı
I.
Rumeli'de iskân politikasının başlatılması
II. Varna Savaşı'nın kazanılması
III. Pençik uygulamasının başlatılarak Yeniçeri
Ocağı'nın kurulması
B) Ülkenin küçük eyaletlere bölündüğü
IV. Venedik'le ilk deniz savaşının yapılması
C) Osmanlı Devleti'nin siyasi bir güç haline gel­
diği
Yukarıdaki gelişmelerin aşağıdakilerden hangisi
ile ilgisi yoktur?
D) Anadolu Türk birliğinin barışçı yöntemlerle
E) I, II ve III
E) Çirmen
E)
sağlanmak istendiği
A) Orhan Bey
B) I. Murat
Beyliklerin birbirleriyle üstünlük mücadelesi­
C)
D) II. Murat
nin sona erdiği
I. M ehm et
E)
Yıldırım Bayezid
21
5.
Osmanlı Devleti'nin Kuruluş Dönemi'nde yapılan,
I,
8.
Çirmen
II. Varna
i
Bu sorun ilk kez aşağıdaki hangi Osmanlı padişa­
hının döneminde yaşanmıştır?
; III. Niğbolu
savaşlarının kronolojik sırası aşağıdakilerden han­
gisidir?
A)
Osmanlı Devleti'nin ilk yıllarında beyliğin başına ki­
min geçeceğinin saptanmaması ailenin bütün fert­
lerinin ülke yönetimi üzerinde söz sahibi olmasına
neden olmakta idi.
A) Osman Bey
II - III - I
D)
B) I - III - II
II - I - III
B)
C) III - I - II
E)I - II - III
■j
I. Mehm et
4.
I.
D) I. Murat
II.
A) Beylik örgütlenmesinden devlet örgütlenme­
sine geçildiğinin
III. Yıldırım Bayezid döneminde Anadolu beyler
B) Devletin egemenlik alanının küçük bir bölge­
yi kapsadığının
aşağıdakilerden hangisinin göstergesidir?
C) Merkezi otoritenin güçlendirilmek istendiği­
nin
A) Devlet adamlarının yönetim deneyimi edin­
diklerinin
D) Bölgede egemenliğin kalıcı hale getirilmek is­
tendiğinin
B)
Yıldırım Bayezid
Osmanlı D evleti'nin kuruluş devrinde Osman
Bey'in bastırdığı ilk para bakırdan iken, 1329 yı­
lında Orhan Gazi zamanında ilk gümüş para bas­
tırılmıştır.
B) Askerî seferlerde bol ganimet kazanıldığının
D) Komşu devletlerle ticari ilişkilerin arttığının
beyliğinin kurulması
E)
C) Venedik'e Osmanlı başkentinde elçi bulun­
durma hakkının tanınması
Devlet örgütlenmesinin başladığının
D) Bizans'a karşı üstünlük kurulmaya çalışıldığı­
nın
E)
Sırbistan'ın Osmanlı egemenliğine alınması
E)
ülkenin sancaklara ayrılarak şehzadelerin ye- |j
tiştirilmesi için sancağa çıkma sisteminin ku- J!
rulması,
III. özel yönetimli eyaletlerin oluşturulması
10.
Osmanlı Devleti'nin Kuruluş Dönemi'nde,
I.
A) Tımar sisteminin oluşturulması
gelişmelerinden hangileri Kuruluş Dönemi’ne ait
değildir?
B) Yeniçeri Ocağı'nın kurulması
A) Yalnız I
C)
sınırların batıya doğru genişletilmesi,
B) Yalnız II
C) Yalnız III
II. Türkmen toplulukların iskan politikasıyla yer­
D) II ve III
leşik hayata geçirilmesi,
E)
politikalarının ekonomik, siyasal ve sosyal alan­
larla ilişkisi aşağıdakilerden hangisinde doğru ola­
rak verilmiştir?
Ekonomik
7.
Osmanlı hükümdarlarının ilk kez sultan unvanını
kullanmaları ve Haçlı ordularıyla ilk kez mücade­
le etmeleri hangi dönemde gerçekleşmiştir?
A)
C)
Orhan Bey
B) Yıldırım Bayezid
I. M urat
D) II. M urat
E)
Osman Bey
Siyasal
Sosyal
3. Osmanlı Devleti'nin ilk yıllarında devlet yöneti­
minde görev alan görevli sayısı azken, zamanla
sayıları artmış ve yönetimde hukuksal, yönetsel
ve askerî düzenlemeler yapılmıştır.
Donanmanın kurulması
D) Gümüş paranın bastırılması
E) I ve II
III. büyük şehirlerde bedesten ve kapan hanları­
nın yapılması
Anadolu Türk siyasi birliğinin sağlandığının
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti'nin Ku­
ruluş Dönemi’nde gerçekleşmemiştir?
II. tımarlı sipahi teşkilatının kurulması,
D) Şeyh Bedrettin Ayaklanması'nın çıkması
Devlet örgütlenmesine gidildiğinin
C) Veraset yasasının düzenlendiğinin
E) Türk hoşgörü ve anlayışının ispatlanmak is­
tendiğinin
I.
I. M urat döneminde defterdarlık makamının
kurularak mali teşkilatın temellerinin atılması,
2. Osmanlı Devleti'nde,
9
•8
Orhan Bey döneminde gümüş paranın bastırıl­
ması ve yaya-müsellem ordusunun kurulması,
C) Ülke topraklarının genişlediğinin
İznik'te ilk Osmanlı medresesinin kurulması
Osmanlı Devleti’nde,
Orhan Bey zamanında yapılan yukarıdaki çalışma­
lar aşağıdakilerden hangisinin kanıtıdır?
A) Çirmen Savaşı'nın kazanılması
B)
V KONU TARAMA 0 -
C) Orhan Bey
A) Devletin ekonomik yönden güçlendiğinin
Osmanlı Devleti'nin Kuruluş Dönemi'nde gerçek­
leşen olaylar arasında aşağıdakilerden hangisi
ver almaz?
Divanıhümayun'un kurulması
II. Düzenli ordunun oluşturulması
Bu durum aşağıdakilerden hangisinin gösterge­
sidir?
6.
|.
'
III. Akçe adı verilen paranın bastırılması
E)
9.
(1 3 0 0 -1 4 5 3 )
Bu durumun temel nedeni aşağıdakilerden han­
gisidir?
Kayı Boyu’nun Osmanlı Beyliği’ne ve devletine
geçiş sürecinde beyin veya hükümdarın ölümün­
den sonra yerine kimin geçeceği konusunda be­
lirsizlik yaşanmıştır.
tam hazırlamıştır?
A)
II
A) Devletin sağlam temellere oturtulmak isten­
mesi
B)
I
B)
İç çatışmaların önüne geçilmek istenmesi
6.
Süleymaniye Medresesinin kurulması
Bu durum aşağıdaki gelişmelerden hangisine or­
A) Taht kavgalarının yaşanmasına
C)
C) Devletin sınırlarının genişlemesi
D)
D) Devletin gelir kaynaklarının artırılmak isten­
mesi
C) Padişahların dinsel güçlerinin artmasına
E)
D) Başkentin sık sık değiştirilmesine
E)
Hükümdarın görev yükünün azaltılmak isten­
mesi
B)
E)
Merkezi otoritenin güçlenmesine
Veraset hukukunun düzenlemesine
23
Kısa süreli de olsa Bizans İmparatorluğu, Türki­
ye Selçuklu Devleti ve Osmanlı Devleti'ne baş­
kentlik yapan kent aşağıdakilerden hangisidir?
A) İznik
B) Bursa
C) Konya
D) İstanbul
E) Edirne
10. OsmanlIların denizcilik faaliyetleri XIV. yüzyılda
Karesi Beyliği'nin ele geçirilmesiyle başlam ış­
tır. Osmanlı Devleti gerçek anlamda tersaneyi
Gelibolu'da kurmuştur.
Osmanlı Devleti'nin bu ilk tersanesi aşağıdaki
hangi padişah döneminde inşa edilmiştir?
A)
Orhan Bey
B) I. M urat
C)
Yıldırım Bayezid
D) II. M urat
1 , Orhan Bey zamanında,
|.
Venedik deniz savaşını, OsmanlIlar kaybetmişler­
dir.
Yaya ve Müsellem birliklerinin oluşturulması,
E) Fatih
Osmanlı Devleti'nin Kuruluş Dönemi'nde yaşanı­
II. İznik'te ilk Osmanlı medresesinin kurulması,
lan bazı gelişmeler şunlardır:
a
Fetihlerle topraklar genişletildi.
11. Osmanlı Devleti'nde
I.
e
Nüfusun artm asına bağlı olarak devlet işleri
çoğaldı.
Bu gelişmelerin aşağıdakilerden hangisine yol aç­
tığı söylenebilir?
A) Devlette idari, askerî ve hukuki düzenlemeler
Bu durumun,
III. illere kadılar atanması
İlk medrese ve vakıf sisteminin kurulması
II. Düzenli ordu ve deniz gücüne sahip olunması
aşağıdaki hangi hükümdar zamanında gerçekleş­
miştir?
A)
Osman Bey
B) Orhan Bey
C)
I. Murat
D) I. Bayezid
yapılmasına
E) II. Murat
B) Veraset sisteminin düzenlenerek taht kavga­
I.
gelişmelerinin adalet, askerlik ve eğitim alanları
ile eşleştirilmesi aşağıdakilerden hangisinde doğ­
ru olarak verilmiştir?
Adalet
Askerlik
Eğitim
A)
I
II
III
B)
I
III
C)
II
II. Osmanlı Devleti'nin sınırları Venedik'e kadar
genişlemiştir.
III. Osmanlı Devleti ile Venedik'in çıkarları çatış­
maktadır.
yargılarından hangilerine kanıt oluşturduğu söyle­
nebilir?
D)
A) Yalnız I
E)
larının sınırlandırılmasına
12. Söğüt ve Domaniç çevresinde kurulan Osman­
lI Beyliği, 1326 yılında Bursa'yı fethedince bu­
den yararlanma yoluna gidilmesine
|
rasını başkent yapmış, 1331 yılında İznik şehri­
ni ele geçirince başkenti buraya taşımıştır. Kısa
D) Tımarların gelirlerinin hizmet karşılığı olarak 1*
bir süre sonra başkent tekrar Bursa'ya, ardından
askerlere ve memurlara verilmesine
j|
Edirne'ye ve nihayet İstanbul'a taşınmıştır.
E) Toprağı boş bırakarak çift bozan olanların "
OsmanlIların başkentlerini değiştirmeleri aşağı-
Osmanlı deniz gücü henüz Venedik ile boy öl­
çüşecek seviyede değildir.
B) Yalnız
D) I ve III
C) I ve II
E)
ve III
C) Pençik kanununun çıkarılarak savaş esirlerin­
şiddetle cezalandırılmasına
dakilerden hangisiyle açıklanabilir?
A) Bizans İmparatorluğu'nun saldırılarının ön­
lenmek istenmesiyle
B)
Devletin sınırlarının batı yönünde genişleme­
siyle
delerin belli bir yaşa gelince sancaklarda vali ola­
C) Türk beyliklerinin baskılarından kurtulmanın
amaçlanmasıyla
rak görevlendirilmesi geleneği başlatıldı. Şehza­
D) Ticaret yollarını kontrol altına almak isteğiyle
Osmanlı Devleti'nin Kuruluş Dönemi'nde, şehza­
delere bu görevlerinde lala adı verilen deneyimli
E)
ve bilgili kişiler yardımcı olurlardı.
I.
B) Yönetim deneyimi kazanmalarını sağlamak
den hangisi doğru değildir?
A) Orhan Bey -» Yaya ve müsellemler
C) Taht kavgalarını önlemek
D) Yabancıların devletin iç işlerine karışmasını
önlemek
Merkezi otoriteyi korumak
B)
I. M urat - * Kapıkulu Ocağı
C) I. Murat -> Tımar sistemi
D) Orhan Bey -» Divanıhümayun
E)
II. Murat - * İlk Osmanlı medresesi
I
III. savaşlarda yararlılık gösteren askerlere tım ar
arazisi verilmesi
uygulamalarından hangilerinin, devletin sınırları­
nın genişlemesine katkı yaptığı savunulabilir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
C) Yalnız III
E) I, II ve III
5.
I.
13. Osmanlı Devleti'yle ilgili aşağıdaki eşleştirmeler­
I
II. ele geçirilen ganimetlerden askerlere pay ve­
rilmesi,
3. Ankara Savaşı'nın bazı sonuçları şunlardır:
dir?
A) Şehzadeleri merkezden uzaklaştırmak
gaza ve cihat anlayışının benimsenmesi,
İskân politikasının başarılı olmasını gerçek­
leştirme çabalarıyla
Bu uygulamanın amacı aşağıdakilerden hangisi­
E)
2. Osmanlı Devleti'nin Kuruluş Dönemi’nde,
İstanbul'un fethi gecikmiştir.
II. Timur, Yıldırım Bayezid'in son verdiği beylikle­
ri yeniden kurmuştur.
III. Yıldırım Bayezid'in çocukları bulundukları şe­
hirlerde hükümdarlıklarını ilan etmişlerdir.
Anadolu'da Türk siyasi birliğini kurma çalışma­
ları Orhan Bey döneminde başladı. Bu amaçla ilk
o la ra k ............................. Beyliği, Osmanlı toprakla­
rına katıldı.
Yukarıdaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi ge­
tirilmelidir?
A) Karesioğulları
Bunlardan hangileri Anadolu'da Türk siyasi birli­
ğinin bozulduğunun göstergesidir?
B)
Germiyanoğulları
C)
Karamanoğulları
A) Yalnız I
D) Candaroğulları
B) Yalnız II
D) II ve III
C) I ve II
E) I, II ve III
E)
Aydınoğulları
25
8.
İstanbul, ilk defa Yıldırım Bayezid döneminde ku­
şatılmıştır. Ancak birtakım gelişmeler bu kuşat­
maların kaldırılmasına neden olmuştur.
Buna göre,
I.
Bu durumun aşağıdakilerden hangisine neden ol­
duğu söylenemez?
Haçlıların Niğbolu Kalesi önlerine gelmesi,
A) Balkan uluslarının bağımsızlık için ayaklan­
malarına
II. Timur'un Anadolu'ya girmesi,
III. Şeyh Bedrettin Ayaklanması'nın çıkması
B)
gelişmelerinden hangilerinin bu duruma neden ol­
duğu söylenebilir?
A) Yalnız I
B) Yalnız III
D) II ve III
Tim ur, Anadolu dan ayrılm adan önce Yıldırım
Bayezid'in son verdiği beylikleri yeniden kurmuş,
Osmanlı topraklarını ise Yıldırım Bayezid'in ço­
cukları arasında paylaştırmıştır.
1 , Osmanlı Devleti’nin fethettiği bölgelerde takip et­
Osmanlı Devleti'nin dağılma tehlikesi geçir­
mesine
I.
C) Şehzadeler arasında tah t kavgalarının başla­
masına
C) I ve II
Göç ettirilenlerin iskân yerine yakın yerlerden
olmasına çalışılmıştır.
II. Göçmenlere yeni yerleşim bölgelerinde arazi,
D) Anadolu Türk siyasi birliğinin bozulmasına
E) I, II ve III
4.
tiği iskân politikasının bazı özellikleri şunlardır:
Yukarıdaki boşluklara sırasıyla aşağıdakilerden
hangileri getirilmelidir?
tarım araç ve gereçleri verilerek, bir süre ver­
E)
Osmanlı Devleti'nin sınırlarının daralmasına
gi alınmamıştır.
A) Yurtluk - Paşmaklık - Mukataa
III. Anadolu'da aralarında anlaşmazlık bulunan ai­
lelerden bir kısmı Rumeli'ye göç ettirilmiştir.
9.
B)
Bunlardan hangilerinin göç edenlerin yeni yerleri­
ne uyum sürecini hızlandırdığı söylenebilir?
Osmanlı Devleti'nin Kuruluş Dönemi'nde,
A) Yalnız I
Yıldırım Bayezid'in Anadolu Beylerbeyliği'ni
B) Yalnız II
D) II ve III
kurması aşağıdakilerden hangisinin kesin kanıtı­
dır?
D) Tımar - Zeam et - Has
C) I ve II
E)
E) I, II ve III
5.
A) Anadolu'da siyasal birliğin sağlandığının
(3
B)
Osmanlı Devleti'nin Anadolu ve Balkanlarda
toprak sahibi olduğunun
C) Balkanların tamamına egemen olduğunun
D)
7.
I.
Miri arazi
Mülkiyeti devlete ait olan
ladığının
topraklardır.
II.
Akıncılar
E)
Sınırların güvenliğini sağ­
2. Bizans, Osmanlı Beyliği'nin kurulduğu yıllarda 5
Balkanlar'da Sırp ve Bulgarların saldırıları, tah t J
kavgaları ve tekfur denen valilerinin kendi başla­
rına hareket etmesi gibi sorunlarla uğraşmaktay­
dı.
M
ğinin
lamak için kurulmuş atlı
askerî birliklerdir.
re dayanırken, Orhan Bey döneminde düzenli or­
duya geçilmiştir.
durumlarından hangilerinin OsmanlIların Bizans
aleyhine genişlemesini kolaylaştırdığı söylenebilir?
Bunda,
A) Yalnız I
kapalı pazar yerleridir.
V.
Yukarıda verilen terim lerin hangisinin karşılığı
yanlış verilmiştir?
C)
. 3. D
26
D) IV.
/
D) I ve II
B) Yalnız II
D) I ve II
C) Yalnız III
E) I, II ve III
C) Yalnız III
E) I, II ve III
Orhan Bey döneminde meydana gelen aşağıda­
ki gelişmelerden hangisi OsmanlIların Balkanla­
ra geçişi kolaylaştırmıştır?
A) Karesi Beyliği'ne son verilmesi
oluşturmaları
ve güvenliğini sağlayan
görevliler
B) II.
II. Osmanlı Devleti'nin çok uluslu bir yapı kazan­
ması,
III. AvrupalIların, OsmanlIlara karşı Haçlı birlikleri
çitlerin denetimini yapan
A) I.
B) Yalnız II
II. Bizans hücum ve baskılarının artması,
Ana yollar üzerindeki ge­
Derbentçiler
III. merkezi otoriteyi kaybetmesi
sınırların genişlemesi,
haraç ve cizye gelirlerinin artması,
A) Yalnız I
raklardır.
I.
I.
durumlarından hangilerine ortam oluşturduğu sa­
vunulabilir?
iç karışıklıklarla uğraşması,
mek üzere ayrılmış top­
da dağıtımının yapıldığı
Bu gelişmenin,
I.
10. Osman Bey döneminde askerî birlikler gönüllüle­
sinin toptan satışının, ya
Osmanlı Devleti'nde yaşayan gayrimüslimlerin sa­
yısında Kuruluş Dönemi'nden itibaren giderek yük­
selen bir artış gözlenmektedir.
III. gayrimüslimlerin yönetime katılması
ya devlet hâzinesine git­
Tek cins ticaret madde­
IV. Kapan hanı
Zeamet - Tımar - Has
Buna göre Bizans'ın,
II. batısındaki devletlerle savaş halinde olması,
Gelirleri doğrudan doğru­
I. Ocaklık
Has - Zeam et - Tımar
C) Has - Yurtluk - Ocaklık
I. Murat'ın Rumeli Beylerbeyliği'ni,
&
Osmanlı Devleti'nde geliri yüz bin akçeden faz­
la olan dirliklere..................... gelirleri yirmi bin ile
yüz bin akçe arasında olan d irliklere.................. .
gelirleri üç bin ile yirmi bin akçe arasında olan dir­
liklere is e .............................adı verilirdi.
3.
durumlarından hangilerinin etkili olduğu savunu­
labilir?
kesin olarak Osmanlı egemenliğine girmiştir.
A) Yalnız I
Yukarıdaki boşluğa, aşağıdakilerden hangisi ge­
tirilmelidir?
B) Yalnız II
D) I ve II
E) V.
0
B ulgaristan................................ Savaşı'ndan sonra
C) Yalnız III
E) I, II ve III
B)
Bizans imparatorunun komuta ettiği ordunun
Maltepe Savaşı'nda yenilmesi
A) Koyunhisar
B) Niğbolu
C) Pelekanon (Maltepe)
D) Sırpsındığı
C) Tımar sisteminin kurulması
D) Tekfurların, Bizans yönetimini dinlememesi
E)
Haçlı ordusunun Sırpsındığı Savaşı'nda ye­
nilgiye uğratılması
8.; A f
-"'9! B^'
E) II. Kosova
7.
10. Aşağıdakilerden hangisi Moğolların baskısı ne­
Osmanlı Devleti Kuruluş Dönemi'nde Marmara,
Karadeniz ve Ege kıyılarının önemli bir bölümünü
ele geçirmiştir.
deniyle Batı Anadolu'ya yığılmış ve sıkışmış bu­
lunan Türkmenlerin geniş bir yayılma alanı bul­
Bu gelişmenin,
malarına ortam hazırlamıştır?
I. Venedik ve Cenevizliler ile iyi ilişkiler kurulma­
A) İstanbul'un kuşatılması
sı,
B) Timur'un Anadolu'ya gelmesi
II. güçlü bir deniz gücüne sahip olunması,
C) OsmanlIların Rumeli'ye geçmesi
III. dirlik sistemine geçilmesi
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
ETKİNLİK - 1
D) Safevilerin Türkmen topluluklara yurt sağla­
durumlarından hangilerini zorunlu hale getirdiği
savunulabilir?
ması
E)
C) Yalnız III
OsmanlIların denizciliğe önem vermesi
E) I, II ve III
Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun kelimelerle tamamlayınız.
1.
Ertuğrul Bey yönetimindeki Kayı Boyu ............................... 'ü kışlak, ..................................... ’i ise
yaylak olarak kullandılar.
11. OsmanlIların Balkanlarda ilerlemeleri Balkan ulus­
larını bir araya getirmiş ve OsmanlIlara karşı Haç­
lı orduları oluşturmuşlardır.
8 . Osmanlı Devleti'nde X V . yüzyılda meydana ge­
len,
I.
Şeyh Bedrettin Ayaklanması
2.
Orhan Bey, İznik ve İz m it'i...............................Savaşı'ndan sonra egemenliği altına aldı.
3.
Memluklerin himayesindeki Abbasi h a life s i.................................................Savaşı'nı kazandığı için
Yıldırım B ay ezid 'e .................................................. unvanını verdi.
4.
Aşağıdaki savaşlardan hangisinin Balkan ulusla­
rıyla yapıldığı söylenemez?
II. Mustafa Çelebi Ayaklanması
...................................... adı verilir. Bu devir
•9
A) Koyunhisar
B) Sırpsındığı
gelişmelerinden hangileri dini, sosyal içerikli bir
olaydır?
C) Niğbolu
D) I. Kosova
B) Yalnız II
D) I ve II
9.
5.
E) Varna
C) Yalnız II
E)
'nin hükümdarlığıyla sona
erdi.
III. Şehzade Mustafa Olayı
A) Yalnız I
Osmanlı tarihinde 1402'den 1413 yılına kadar süren taht kavgaları ve karışıklık dönemine
Kuruluş Dönemi'nden itib aren .....................................adı verilen hükümdar çocukları sancaklara
gönderilir v e ......................... denen deneyimli kişilerce yetiştirilirlerdi.
ve
Osmanlı Devleti kurulduğu andan itibaren güçlü
bir merkeziyetçi yapı benimsediği halde sık sık
12. Osmanlı Devleti, kendinden önce kurulan Türkİslam devletlerinden daha uzun ömürlü olmuştur.
taht kavgaları yaşamıştır.
Bu durumun temel nedeni aşağıdakilerden hangi­
sidir?
Bu durumun temel nedeni aşağıdakilerden han­
A) Güçlü devletlerle sınırının olmaması
gisidir?
B)
Halka adaletli ve hoşgörülü yaklaşması
6.
Osmanlı Devleti ilk deniz g ü c ü n e .................................Beyliği'nin alınmasıyla sahip oldu.
7.
Yeniçeriler üç ayda b ir .............................. denen maaş alırlardı.
8.
Geliri yüz bin akçeden fazla olan d irliklere...................... , yirmi bin ila yüz bin akçe arasında olan
d irliklere............................. üç bin ila yirmi bin akçe arasında olan dirliklere is e ............................
denir.
9.
Osmanlı Devleti'nde hayvancılıkla uğraşanlardan...................................... adlı vergi alınırdı.
A) Bizans'ın isyancı şehzadeleri desteklemesi
B) Veraset sistemindeki belirsizlik
C) Merkeziyetçi bir yönetim anlayışı benimse­
mesi
C) Şehzadelerin yeterli eğitim almayışı
D) Düzenli bir orduya sahip olması
D) Valide sultanların kışkırtmaları
E)
E) Gaza ve cihat anlayışının benimsenmesi
Askerî ve ekonomik bir uygulama olan tımar
sistemini uygulaması
10.
Her biri tek cins ticaret maddesinin toptan satışı ya da dağıtımının yapıldığı kapalı pazar yer­
lerine ....................... adı verilir.
ETKİNLİK - 3______________________________
ETKİNLİK - 2
Aşağıdaki ifadelerden doğru olanın karşısına (D), yanlış olanın karşısına (Y) harfi yazınız.
Doğru
Yanlış
Aşağıdaki bilgileri karşılarındaki uygun kavramlarla eşleştiriniz.
1.
Gelirleri kale muhafızlarına ve tersane giderlerine ay­
rılan topraklardır.
1.
A) Akçe
Osmanlı Beyliği'nin kurulduğu yıllarda Yakın Doğu'nun en güçlü devleti
Bizans'tı.
2.
Anadolu'ya gaza yapmak için gelen Türkmen toplu­
luklar.
2.
Kayı Boyu Ertuğrul Bey döneminde Söğüt'ü kışlak, Domaniç'i yaylak
olarak kullandılar.
3.
Osmanlı Devleti'nin Rumeli'de ele geçirdiği yerlere
Anadolu'dan Türk aileler yerleştirmesi.
3.
Bizans'ın askerî, siyasi ve ekonom ik açıdan son derece za y ıf olması O s­
4.
Osman Bey zamanında bastırılan ilk Osmanlı parası.
5.
Sınırların güvenliğini sağlamak için kurulmuş atlı
manlI Devleti'nin genişlemesini kolaylaştırm ıştır.
4.
B) Akıncılar
OsmanlIların Bizans'a karşı kazandığı ilk savaş Pelekanon (Maltepe)
askerî birlikler.
C) Tahrir
D) Ocaklık
E) İskân siyaseti
Savası'dır.
6.
5.
OsmanlIların sınırlarına kattığ ı ilk beylik Karesioğulları'dır.
6.
Osmanlılar, Edirne'yi Sırpsındığı Savaşı'nı kazandıktan sonra ele geçir­
7.
mişlerdir.
7.
Osmanlılar, topu ilk defa I. Kosova Savaşı'nda kullandılar.
Osmanlı Devleti'nde fethedilen yerlerin ve burada
yaşayan insanların kaydedilmesi.
Gelirleri sınır boylarındaki askerlere verilen topraklar­
dır.
8.
9.
Kunduracılık, demircilik, marangozluk gibi küçük el
sanatlarına verilen genel ad.
İ) Yurtluk
Anadolu Türk siyasal birliği, Yıldırım Bayezid döneminde kesin olarak
sağlanmıştır.
10. Gelirleri doğrudan doğruya devlet hâzinesine alınan
topraklar.
10.
I) Hirfet
Yıldırım Bayezid, İstanbul kuşatması sırasında Bizans'a gelebilecek yar­
dımları engellemek için Anadolu Hisarı'nı yaptırdı.
9.
H) Muhtesip
Çarşı ve pazar yerlerinde satılan malların kalitesini
ve fiyatını kontrol eden görevli.
8.
F) Gaziyanırum
Fetret Devri, Mehmet Çelebi'nin kardeşlerini yenmesiyle sona ermiştir.
11. Şeyh Bedrettin Ayaklanması, Osmanlı tarihindeki ilk dinsel ve sosyal
içerikli isyandır.
12. II. Kosova Savaşı, OsmanlIların Balkanlardaki egemenliğini kesinleştir­
miştir.
13. I. Murat zamanında "Ülke hanedanın ortak malıdır." anlayışı benimsen
mistir.
J) Mukataa
6 . Osmanlı Devleti'nin Balkanlarda uyguladığı iskân politikası hakkında bilgi veriniz.
ETKİNLİK - 4_______________'_____________________________________
YAZILI SINAVA HAZIRLIK
1.
Osmanlı Beyliği'nin kurulduğu yıllarda Bizans'ın içinde bulunduğu durumu ve bunun Osman­
lIların ilerleyişine etkisini yazınız.
7.
2.
Ankara Savaşı'nın sonuçlarını yazınız.
Karesioğulları Beyliği'nin OsmanlIlara katılmasının sonuçları ve önemini belirtiniz.
8 . Fetret Devri nedir? Nasıl sona ermiştir?
3.
OsmanlIların Rumeli'ye geçmesine neden olan gelişmeleri yazınız.
9.
4.
II. Kosova Savaşı'nın sonuçları ve önemini belirtiniz.
I. Kosova Savaşı'nın neden ve sonuçlarını yazınız.
10. Sancağa çıkma uygulaması hakkında bilgi veriniz.
5.
Yıldırım Bayezid döneminde İstanbul kuşatmaları hakkında bilgi veriniz.
..................
V '/D
i i 'y K V iN
r--'7 ',~ V
11. Orhan Bey ve I. Murat zamanlarında devlet teşkilatlanması konusunda neler yapılmıştır?
Ünite II
Dünya1Gücü: Osmanlı
Devleti (1453 - 1000)
12. Devşirme sistemi hakkında bilgi veriniz.
Ünite İçindekiler:
II. M e h m e t (Fatih) D ö n e m i..............................................................................3 7
Osm anlIlarda Y önetim , A skerî T eşkilat ve E ğ itim ................................. 3 8
A vrupa'daki G elişm eler ................................................................................... 3 8
I.
S elim (Yavuz) D ö n e m i............................................................................... 3 9
Kanuni Sultan Süleym an Dönem i ............................................................... 3 9
13. Tımar sistemi nedir? Bu sistemin Osmanlı ordusuna olan katkısını belirtiniz.
Osm anlIlarda Hukuk, Bilim , Teknoloji ve S an at Alanındaki
G e liş m e le r............................................................................................................ 4 0
14.
Mülk arazi hakkında bilgi veriniz.
Ne Öğreneceğiz?
İstanbul'un fethinin neden ve sonuçlarını,
Fatih Sultan M ehm et döneminde Balkanlarda, Anadolu'da ve de­
nizlerdeki gelişmeleri,
Osmanlı Devleti'nde merkezi yönetim, taşra ve eyalet yönetimi,
askerî teşkilat, eğitim faaliyetleri, hukuk alanında gelişmeleri.
15. Osmanlı Devleti'nin Kuruluş Dönemi’nde iç ticareti anlatınız.
Yeni Çağ'da Avrupa'daki gelişmeleri, coğrafi keşifler, Rönesans ve
Reform hareketlerinin neden ve sonuçlarını,
Yavuz Sultan Selim döneminde Osmanlı-İran ve Memluk ilişkile­
rini,
Kanuni Sultan Süleyman döneminde Osmanlı Devleti'nin Batı ile
olan ilişkilerini, denizlerdeki gelişmeleri, Fransa'ya verilen kapitü­
lasyonları öğreneceğiz.
-i
i
\
■ M p t e S B il
T"'
ı
■
gSjğ^ggjgijgSH
\
s
ya Oücü: Osmanlı D@wl@tti
f i 453 - 1SÛ0! :
■ i■
Fatih Sultan Mehm et'in gemileri karadan yürütmesi
!
mm
Nakkaş Osman'ın Kanuni Sultan Süleyman minyatür;
II. M ehm et (Fatih) Dönem i
©
II. M ehm et tahta çıktığı sıralarda Bizans, OsmanlIlar için bir tehlike oluş­
turmuyordu. Ancak stratejik konumu, AvrupalIları OsmanlIlara karşı kış­
kırtması, isyancı Osmanlı şehzadelerini desteklemesi, kara ve deniz tica­
ret yollarının üzerinde bulunması İstanbul'un alınmasını zorunlu hale geti­
riyordu.
©
Gerekli hazırlıklar yapıldıktan sonra 6 Nisan 1453 tarihinde başlayan ku­
şatma 29 M ayıs'a kadar sürdü. İstanbul'un feth i Türk ve dünya tarihi
açısından önemli sonuçlar meydana getirdi. Osmanlı Devleti, Yükselme
Dönemi'ne girdi. İstanbul başkent yapıldı. İstanbul'dan geçen deniz tica­
ret yolu OsmanlIların eline geçti. Bu gelişme coğrafi keşiflerin nedenlerin­
den biridir. Surların toplarla aşılabileceği anlaşıldı. Bu durum Avrupa'da
feodalitenin yıkılmasında etkili oldu.
©
Fatih Sultan M e h m e t, İs ta n b u l’un feth ed ilm esin d en sonra Osmanlı
Devleti'nin siyasi, ekonomik ve askerî alanda güvenliğini sağlamak ama­
Rumeli Hisarı
cıyla yeni fetih hareketlerine girişti.
©
Balkanlarda Sırbistan, Mora, Eflâk, Boğdan, Arnavutluk, Bosna ve Hersek'i;
Anadolu'da Amasra ve Sinop'u aldı. Trabzon İmparatorluğu'na son vere­
rek Karamanoğulları Beyliği'ni egemenliği altına aldı.
©
İstanbul'un güvenliği açısından önemli Ege adalarını fe th e tti. Kırım
Hanlığı'nı Osmanlı Devleti'ne bağladı. Böylece İpek Yolu'nun Karadeniz'de
sona eren bölümü OsmanlIların eline geçti. 1 48 0 yılında İtalya'ya sefer ya­
IS
pan Osmanlı donanması, Napoli Krallığı'ndan Otranto'yu fethetti.
S':* M
■PaK M İ
■H n
©
II . Bayezid dönemi iç karışıklıklarla geçti. Onun hükümdarlığını tanımayan
Cem Sultan, taht,için ayaklandı. Mücadeleyi kaybeden Cem, önce Mısır'a,
ardından Rodos şövalyelerine sığındı. Böylece bir iç sorun olarak başlayan
Cem Olayı, bir dış sorun hâline geldi. Cem Sultan’ın bir tehdit unsuru ola­
rak kullanılması II. Bayezid döneminin askerî başarılar açısından durgun
geçmesine neden olmuştur.
Kristof Kolomb'un Amerika kıtasına çıkısı
OsmanlIlarda Yönetim, Askerî Teşkilat ve Eğitim
© Osmanlı Devleti merkeziyetçi bir özelliğe sahipti. Padişahlar mutlak yönetme
©
Pusulanın Avrupalılarca tanınması, gemicilikte ilerlemeler, okyanus dalga­
larına dayanıklı hızlı gemilerin yapılması coğrafi keşifleri kolaylaştırdı.
gücüne sahipti. Osmanlı padişahı hem devlet başkanı hem Divanıhümayun
denen hükümetin başkanı hem de ordunun başkomutanıydı. Fatih döne­
©
lerini, bitki ve hayvan türlerini keşfettiler, sömürge imparatorlukları kurdu­
minde Divan'a başkanlık etme görevi veziriazamlara bırakıldı. Ülke ve top ­
lar. Coğrafi keşifler başta Osmanlı Devleti olmak üzere tüm Türk ve İslam
lumu ilgilendiren her konu Divanıhümayun'da görüşülür ve karara bağla­
dünyasını olumsuz etkiledi.
nırdı.
©
Divanıhümayun, padişaha ait olan yasama, yürütme ve yargı güçlerini pa­
©
kuk bürokrasisi) ve kalemiye (sivil bürokrasi) adı verilen kollardan oluşu­
Skolastik anlayışın yerini pozitif ve özgür düşünce aldı. Osmanlı Devleti
yordu. Seyfiyenin Divan'daki temsilcileri veziriazam, vezirler ve kaptanı-
bu gelişmeleri takip edemedi. Bu durum Osmanlı Devleti'nin geri kalma­
deryadır. İlmiye sınıfının Divan'daki temsilcileri şeyhülislam ve kazasker­
sında rol oynayan etkenlerden biri oldu.
ler; kalemiye sınıfının temsilcileri ise defterdarlar ve nişancıdır.
©
©
şan eyaletlerdi. Eyaleti beylerbeyi yönetirdi. Sınırların genişlemesine bağlı
Martin Luther'in öncüsü olduğu hareket, Katolik kilisesi tarafından tepkiyle
olarak eyaletler de artmıştır. Daha sonra sancak gelirdi. Kazaların birleş­
karşılandı. M artin Luther aforoz edildi. Ancak Luther'in görüşleri kısa za­
mesinden meydana gelen sancakları, sancak beyi yönetirdi. Kazaları ise
manda yayıldı. Kutsal Roma-Cermen İmparatorluğu Augsburg (Ogsburg)
kadı yönetirdi. Kadı, askerlik dışındaki tüm işlerden sorumluydu. En kü­
Antlaşması ile (1555) Protestanlığı resmen kabul etti. Fransa'da, Kalven'in
çük yönetim birimi ise köydü. Köyün yöneticisi köy kethüdası idi.
başlattığı Reform hareketleri sonucunda Kalvenizm, Nant Fermanı ile ta ­
nındı (1598). Reform hareketleri sonunda Avrupa'da mezhep birliği par­
Eyaletler; salyaneli (yıllıklı, gelirlerin doğrudan merkeze aktarıldığı, tım ar
çalandı, yeni mezhepler ortaya çıktı. Papa ve din adamlarının etkisi azal­
dı. Eğitim ve öğretim kilisenin elinden alınarak laik eğitim sistemi kuruldu.
uygulandığı eyaletler) ve özel yönetimi olan (iç işlerinde serbest, dış işle­
rinde Osmanlı Devleti'ne bağlı) eyaletler olarak üç gruba ayrılırdı.
Sınırların genişlemesine bağlı olarak asker ihtiyacı da artmış, buna bağlı
I. S e im {Yavuz) Dönem i
©
rini İran üzerine yaptı. Çaldıran Savaşı'nda Safevileri yenerek Anadolu'ya
cıları, lağımcılar, humbaracılar ve bostancılar, Kapıkulu süvarilerine sağ
yönelik İran tehdidini bir süre için önledi. Doğu ve Güneydoğu Anadolu
ulufeciler, sol ulufeciler, sağ garipler ve sol garipler eklenmiştir.
Osmanlı Devleti'nde eğitimin ilk basamağı sıbyan mektebi idi. Eğitimin ikin­
ci basamağını oluşturan medrese eğitimi haşiyeyi tecrit, hariç ve dâhil aşa­
topraklarını sınırlarına kattı.
©
Memlukleri yenerek Suriye ve Mısır'ı ele geçirdi. Halifelik, OsmanlIlara geç­
ve Harem'de verilirdi. Acemi Ocağı'nda başlayan askerî eğitim ise kapıku­
ti. Böylece Osmanlı Devleti, İslam dünyasında en etkin güç haline geldi.
lu ordusunu oluşturan ocaklarda devam ederdi. Dini eğitimin yanı sıra tıp,
Mısır ve Suriye'de sona eren Baharat Yolu, Osmanlı Devleti'nin kontrolü
matematik, astronomi eğitimi veren medreseler vardı.
larda önemli sonuçlar meydana getirdi. AvrupalIlar bu seferler sırasında
barut, pusula, kâğıt, baskı tekniği vb. yenilikleri öğrenerek, bunları daha
da geliştirdiler. Bu gelişmeler bir yandan coğrafi keşiflere, öte yandan
Rönesans ve Reform hareketlerine ortam hazırladı.
®
Doğu ticaret yollarının (İpek ve Baharat yolları) Müslümanların kontrolün­
de olması, Avrupa'da güçlenen merkezi krallıkların ekonomik alanda birbirleriyle rekabeti, coğrafi keşiflere neden oldu.
Türk ve İslam dünyasını birleştirmeye yönelik bir politika izleyen Yavuz
Sultan Şelim, Mısır Seferi'ne çıktı. Mercidabık ve Ridaniye Savaşlarında
malarından oluşuyordu. Mesleki eğitim loncalarda, saray eğitimi Enderun
Avrupa'daki Gelişmeler
© Orta Çağ'daki Haçlı Seferleri Avrupa'da siyasi, sosyal ve ekonomik alan­
Yavuz Sultan Selim daha Trabzon'da vali iken Safevilerin Anadolu'ya yöne­
lik faaliyetlerini yakından takip etmişti. Bu nedenle padişah olunca ilk sefe­
olarak Kuruluş Dönemi'nde oluşturulan Kapıkulu piyadelerine; top araba­
©
Rönesans hareketleri, Reform hareketlerine de yol açtı. Dinde yenilik ve
yeni düzenleme anlamına gelen Reform, önce Almanya'da ortaya çıktı.
Osmanlı Devleti’nde en büyük yönetim birimi sancakların birleşmesiyle olu­
sisteminin uygulanmadığı eyaletler), salyanesiz (yıllıksız, tım ar sisteminin
©
Yeni Çağ'da Avrupa'da meydana gelen önemli bir gelişme de Rönesanstır.
İtalya'da başlayan Rönesans, zamanla diğer Avrupa ülkelerine de yayıldı.
dişah adına kullanan seyfiye (askerî bürokrasi), ilmiye (din, eğitim ve hu­
©
Coğrafi keşifler sonunda AvrupalIlar, dünyanın o ana kadar bilinmeyen yer­
altına girdi.
K e b î h iI
®
S îiîa ıa S ü s fia a B Dönsmi
Kanuni Sultan Süleyman daha çok batıya yönelik bir politika izledi. 1521
yılında Belgrad'ı fethetti. Mohaç Meydan Savaşı'nı kazanarak Macaristan'ı
ele geçirdi. Macaristan üzerinde hak iddia eden Avusturya üzerine sefere
çıkarak Viyana'yı kuşattı. Ancak kışın yaklaşması üzerine kuşatma kaldırıl­
dı. 1533 yılında yapılan İstanbul Antlaşması'yla Avusturya, Macaristan'daki
Osmanlı egemenliğini tanıdı.
_
©
,,
, .,
^
x
^ .,
,, ,N
__ .
j'.-k 'î / 1 ’
î-L l
Kanuni, Safevilerin doğu sınırındaki faaliyetleri üzerine İran üzerine sefer­
ler düzenledi. 1555 yılında yapılan Amasya Antlaşması'yla İran; Karabağ,
Nahçıvan, Revan ve Bağdat'ı OsmanlIlara bıraktı. Amasya Antlaşm ası,
Osmanlı Devleti'nin İran ile yaptığı ilk resmî antlaşmadır.
1.
©
Kanuni döneminde denizcilik faaliyetlerine de önem verildi. Stratejik bir
I.
öneme sahip olan Rodos fethedildi. 1538 yılında büyük bir Haçlı filosu
Preveze'de yenilgiye uğratıldı. Akdeniz'de üstünlük OsmanlIlara geçti. 1551
©
I.
M ora’daki despotlukların Osmanlı yönetimine
alınması,
Güneydoğu Asya ve Hindistan'dan gelen tica­
ret yolunun tamamen OsmanlIların eline geç­
II. Karadeniz'deki Pontus Rum İmparatorluğu'nun
yıkılması,
Portekizlilerin, Hindistan'daki faaliyetleri ve Baharat Yolu'nu kontrolleri al­
III. Bosna ve Hersek'in Osmanlı yönetimini kabul
etmesi
sonucu Avrupa'da derebeyliklerin yıkılma sü­
gelişmelerinden hangileri Bizans İmparatorluğu'nu
diriltme umutlarını sona erdirme amacına yöne­
liktir?
III. Osmanlı Devleti'nin Ortodoks halkın koruyu­
A)
durumlarından hangilerine neden olduğu söyle­
nebilir?
geden çıkarılamadı.
Kanuni döneminin önemli gelişmelerinden biri de Fransa'ya verilen kapi­
tülasyonlardır. Kanuni, Avrupa'nın birleşmesini önlemek, Akdeniz ticare­
Yalnız I
tini tekrar güçlendirmek için karşılıklılık esasına dayalı olarak Fransızlara
D)
B) Yalnız III
I, II ve III
mesi,
II. topların surlar üzerindeki etkisinin anlaşılması
recinin hızlanması,
cusu durumuna gelmesi
C) II ve III
E) I ve II
1535'te kapitülasyon adı verilen bazı ayrıcalıklar tanıdı.
©
Osmanlı Devleti'nin İstanbul'u fethetmesinin,
yılında Saint Jean şövalyelerinin elinde bulunan Trablusgarp fethedildi.
tına almaları üzerine Hint deniz seferleri yapıldı. Ancak Portekizliler böl­
©
4.
Fatih döneminde,
A) Yalnız I
B) Yalnız III
D) I, II ve III
Sokollu M ehm et Paşa, Kanuni'nin son yıllarında getirildiği veziriazamlık
C) II ve III
E) I ve II
görevini, II. Selim ve III. M urat dönemlerinde de sürdürdü. Onun zam a­
nında Yemen ve Kırış fethedildi. Lehistan himaye altına alındı. Don-Volga
Osmanlı Devleti'nde kanunların ilk defa yazılı hale gelmesi Fatih Sultan
Osmanlı Devleti'ni Bizans İmparatorluğu'nun baş­
kenti İstanbul'u almaya zorlayan nedenler arasın- ^
da aşağıdakilerden hangisi yer almaz?
1
.
I
A) Osmanlı ordusunun İstanbul Boğazı üzerin­
den Rumeli'ye geçişlerini engellemesi
M eh m et zam anında oldu. Fatih, kendinden önce yapılan kan u n la ­
B)
ve Süveyş kanal projeleri gündeme geldi. Ancak değişik nedenlerden do­
2.
layı gerçekleştirilemedi.
OsmanlIlarda Hukuk, Bilim, Teknoloji ve Sanat Alanındaki Gelişmeler
©
rı Kanunname-i Âli Osman adı altında bir araya topladı. Kanuni Sultan
Süleyman sosyal, askerî, idari ve toprak yönetimi ile ilgili birçok kanun çı­
C) AvrupalIları O sm anlIlara karşı kışkırtm ası
kardı.
©
İstanbul'un Asya'yı Avrupa'ya bağlayan kara
ve deniz ticaret yolları üzerinde bulunması
D) Osmanlı Devleti'nin Anadolu ve Rumeli'deki
toprakları arasındaki bütünlüğü bozması
Yükselme Dönemi'nde başkent İstanbul bir bilim ve kültür konumuna yük­
seldi. Bilimsel çalışmalar padişahlar tarafından desteklendi. Fatih Sultan
E)
Hristiyanlığın Ortodoks mezhebinin merkezi
olması
I.
Surları yıkacak özelliklere sahip topların yapıl­
Mehmet, Sahnıseman; Kanuni Sultan Süleyman, Süleymaniye medrese­
lerini yaptırdı. Sabuncuoğlu Şerafettin tıp alanında önemli eserler verdi.
Coğrafya ve astronomi alanında Piri Reis, Ali Kuşçu, Şeydi Ali Reis çalış­
malarıyla ön plana çıkmış önemli bilim insanlarıdır.
©
3.
gelişen divan edebiyatı; dini içeriğiyle öne çıkan tasavvuf edebiyatı; halk
II.
©
Minyatür, hat, tezhip, ciltçilik, ebru, kakmacılık, çinicilik gibi sanat dalla­
Boğazın en dar kesiminde Anadolu Hisarı'nın
karşısına Rumeli Hisarı'nın yapılması,
arasında rağbet gören halk edebiyatı gelişti.
Osmanlı hükümdarı II. M ehm et hazırlıklarını ta ­
mamladıktan sonra elçi göndererek Bizans impa­
ratorundan İstanbul'un teslim edilmesini istemiş­
tir. Bizans imparatorunun bunu reddetmesi üze­
rine 6 Nisan 1 45 3 tarihinde İstanbul kuşatması
başladı. Osmanlı ordusu kenti karadan ve deniz­
den kuşatma altına aldı. Zor durumda kalan Bi­
zans imparatoru, şehri Türklere karşı koruyabil­
mek amacıyla Avrupa'dan ve papadan yardım is­
tedi.
Bizans imparatoru bu yardımı alabilmek için aşağıdakilerden hangi yola başvurmuştur?
ması,
İran ve Arap edebiyatlarından etkilenerek saray ve medrese çevrelerinde
5.
III. Balkanlardaki bazı devletlerle ve Karamano-
A) Papa V. Nikola'ya Ortodoksluk ve Katolik
mezheplerini birleştirmek için başvurdu.
B)
ğullarıyla antlaşmalar yapılması
rında önemli eserler verildi.
Yukarıdakilerden hangileri II. M ehm et'in İstan­
bul'un fethi amacıyla yaptığı çalışmalardandır?
A)
Yalnız I
D)
B) Yalnız II
I ve II
C) II ve III
E) I, II ve III
Cenevizlilerin deniz gücünden yararlanarak
Halic'in iki yanını zincirle kapattı.
C) Bütün limanlarını ve Galata'yı AvrupalI dev­
letlere açtı.
D) Yardım gönderilmez ise Osmanlı egemenliği­
ni kabul edeceğini açıkladı.
E)
Bizanslı bilim ve sanat adamlarını Rönesans'a
katkıda bulunmaları için İtalya'ya gönderdi.
6. Osmanlı Devleti'nin 1453 yılında İstanbul'u fet­
hetmesi, gerek Türle gerekse Avrupa dünyası açı­
sından önemli sonuçlar doğurmuştur. Bu sonuç­
lardan hangisi Avrupa'ya olumlu katkıda bulun­
muştur?
A) Osmanlı Devleti'nin İslam dünyasında say­
gınlığının artması
B) İstanbul'dan ayrılan BizanslI sanat ve bilim
adamlarının İtalya'ya gitmesi
.
C) OsmanlIların Anadolu'dan Rumeli'ye geçişi­
nin kolaylaşması
D) Osmanlı Devleti'nin başkentini Edirne'den
İstanbul'a taşıması
E) Ortodoks kilisesinin OsmanlIların denetimine
girmesi
9.
I.
Eflâk ve Boğdan'ın Osmanlı himayesine gir.
mesi
II. Arnavutluk'un ve Belgrat hariç Sırbistan'ın
fethedilmesi
III. İtalya'nın güneyindeki Otranto Limanı'nın ele
geçirilmesi
Aşağıdaki hangi Osmanlı hükümdarı zamanında
gerçekleşmiştir?
1
Bizans İmparatorluğu'nun başkenti İstanbul'un
3.
Osmanlı Devleti tarafından alınmasını zorunlu kı­
A) Fatih Sultan Mehmet
lan nedenler arasında aşağıdakilerden hangisi yer
B)
almaz?
II. Bayezid
C) Yavuz Sultan Selim
Fatih Sultan M ehm et,
I.
Papalığa karşı bir güç oluşturmak,
II. Osmanlı sınırları içindeki Hristiyanların dinsel
konularda özgür olduğunu ortaya koymak,
A) Avrupa'daki devletleri OsmanlIlara karşı kış­
III. Hristiyan mezheplerinin birleşmesini önlemek
kırtmaları
amacıyla aşağıdaki hangi yöntem e baş vurmuş­
D) Kanuni Sultan Süleyman
B) OsmanlIların Anadolu ve Rumeli toprakları
E)
II. Murat
tur?
arasında geliş gidişe engel oluşturması
A) Fener Patrikhanesi'nin devamına izin vererek
C) Osmanlı Devleti'nde görülen şehzadeler ara­
7. Fatih Sultan Mehmet yayınladığı fermanla,
I.
Fener Rum Patrikhanesi de denilen Ortodoks
Patrikhanesi'ne yasal statü ve süreklilik kazan­
dırmış,
10. Osmanlı Devleti'nin,
I.
Ege Denizi'nde yer alan Limni, Midilli, Sema-
E)
II. Akdeniz'de yer alan Eğriboz ve Kıbrıs adaları­
nı alması
III. Cenevizlilere Galata'da yaşama hakkı vermiş­
tir.
'
III. Arnavutluk ve Yunan adalarını ele geçirmesi
Bu uygulamaların amacı aşağıdakilerden hangi­
siyle açıklanabilir?
§’
aşağıdaki devletlerden hangisinin Akdeniz'de
B) Hristiyanlarla olan ticari ilişkilerin geliştiril­
mek istenmesi
C) Batıda OsmanlIlara karşı oluşabilecek Haçlı
birliğini önleme düşüncesi
D) Osmanlı yönetiminin Müslümanların adaleti­
ni AvrupalIlara ispat etme arzusu
E)
İmparatorluğun sağlam temellere oturtulmak
istenmesi
B)
D) Önemli ticaret yolunun üzerinde bulunması
Ortodoks mezhebinin lideri patriğin İstan­
C) İstanbul'un askerler tarafından yağma edil­
bul'da bulunması
mesini önledi.
D) Venediklilerin kurduğu kolonilerin devamını
sağladı.
E)
askerî ve siyasi güç kaybetmesine neden olmuş­
tur?
I.
Karadeniz'in tamamen Türk gölü haline gel­
mesi
II. İpek Yolu'nun Karadeniz'in kuzeyinde sona
eren kolunun denetim altına alınması
Aşağıdaki olaylardan hangisi ile gerçekleşmiştir?
A) Kırım'ın fethi
4.
B)
Ceneviz
C) Saint Jean (Sen Jan) şövalyeleri
D) Memluk
E)
Mora despotlukları
diğerlerinden daha önce tanınmıştır?
dünya çapında güçlü bir konuma getirmek ama­
cıyla Doğu Roma İm paratorluğu'nun başkenti
11. Doğu Karadeniz'in denetiminin OsmanlIların eli­
ne geçmesi ve Anadolu topraklarındaki son Hristiyan devletin yıkılmasına neden olan olay aşağıdakilerden hangisidir?
B) Venedik
C) İngiltere
D) Fransa
E) İspanya
rafından fethinin sonuçlarından biridir?
A) Karadeniz'den gelecek yardımları engelleye­
bilmek için Rumeli Hisarı'nın yapılması
A) Kırım'ın Osmanlı kontrolüne girmesi
B) Trabzon-Rum İmparatorluğu'nun sona erdiril­
mesi
A) Portekiz
Aşağıdakilerden hangisi İstanbul'un Türkler ta ­
B) Rumeli ve Balkanlarda Osmanlı egemenliği­
nin kesinleşmesi
C) Mora'nın İstanbul'a yardım yapmasının ön­
D) Arnavutluk'un fethi
D) Ceneviz kolonisi Amasra'nın fethedilmesi
D) OsmanlIların Anadolu ve Rumeli toprakları
E) Amasra'nın alınması
E)
C) Bizans'ın yıkılması
Osmanlı Devleti, Doğu Akdeniz'e eski ticari can­
lılığını kazandırmak amacıyla bazı Avrupalı dev­
letlere ekonomik, ticari ve siyasi ayrıcalıklar ta ­
nımıştır.
Bu ayrıcalıklar aşağıdaki devletlerden hangisine
2. Osmanlı padişahı II. M ehm et, Osmanlı Devleti'ni
C) İstanbul'un alınarak Bizans İmparatorluğu'na
son verilmesi
B) Trabzon'un alınması
İstanbul'dan ayrılanların dönmesine izin ver-
A) Venedik
İstanbul'u fethetti.
8.
Galata’da yaşayan Cenevizlilerin ticari faali­
yetlerini yasakladı.
direk, Gökçeada ve Bozcaada'yı fethetmesi,
II. Ortodoks Hristiyanlara din, gelenek ve göre­
neklerinde serbestlik tanımış,
A) Akkoyunlulara yönelik sefer öncesinde Avru- ğ
pahların desteğine ihtiyaç duyulması
s
Osmanlıya bağladı.
sındaki taht kavgalarına karışmaları
lenmesi
arasındaki bütünlüğün sağlanması
İtalya'nın Otranto Kalesi'nin ele geçirilmesi
E)
Osmanlı şehzadeleri arasında taht kavgaları­
nın sona ermesi
5.
Türkiye Selçuklu Devleti'nin merkezi otoritesinin
zayıflaması sonucu kurulan aşağıdaki Türk bey­
liklerden hangisinin siyasi varlığına II. M ehm et
döneminde tam am en son verilmiştir?
A) Karamanoğulları
B)
Ramazanoğulları
C) Dulkadiroğulları
D) Candaroğulları
E)
Kadı Burhanettin
Osmanlı Devleti'nin Yükselme Devri'nde meyda­
9.
na gelen,
I
I.
Sinop ve Amasra'nın alınması
II. Trabzon ve Kırım'ın fethi
Eflâk ve Boğdan'ın Osmanlı himayesine girme­
III. Mora ve Girit'in ele geçirilmesi
si,
IV. Sırbistan ve Macaristan'ın fethi
II. İsfendiyaroğulları Beyliği'ne son verilmesi,
Yukarıdaki olaylardan hangileri Osmanlı Devle­
ti'nin Karadeniz'de siyasi ve ekonomik açıdan
III. Yunanistan'ın batısında bulunan Zenta, Ayamevra ve Kefalonya adalarının fethedilmesi
1.
güçlenmesine katkı yapmıştır?
g e lişm elerin d e n hangileri Fatih S u lta n M e h m e t
A)
I ve III
B) II ve IV
C) II ve III
zam a nında g erçekleşm iştir?
A)
Yalnız I
B) Yalnız III
D) I ve III
D)
C) II ve III
I ve II
E) III ve IV
Tarihçiler tarafından Yeni Çağ olarak isimlendi­
rilen süreç, Osmanlı Devleti'nin İstanbul'u fe t­
hederek Bizans'a son verdiği dönemle, Fransız
İhtilali'ne kadar geçen dönemi kapsamaktadır.
4.
A) Doğu Akdeniz ticaretinin önemini kaybetme­
si nedeniyle Türk ve Müslüman ülkelerin eko­
nomik yönden gerilemesi
A şağıdakilerden hangisi bu dönem e a it özellik­
lerden biri değildir?
E) I, II ve III
B)
A) Batı Avrupa'da papanın halk üzerindeki etki­
sinin azalması
B)
10.
Fatih Sultan Mehmet döneminde,
I
Ortodoks kilisesinin ve patrikliğin himaye al­
tına alınması,
II Akkoyunlu Devleti'nin 1473'de Otlukbeli Sava-
III. Akdeniz'in bir Türk gölü haline gelmesi
şı'nda yenilgiye uğratılması,
gelişmelerinden hangileri II. M ehm et döneminde
meydana gelmemiştir?
||| Kırım Hanlığı'nın 1475 yılında OsmanlIlara bağ­
lanması
«3
A)
Yalnız I
D)
g ö steren d e v le tle ri e tk isiz k ılm a k iç in y a p ılm ış
B) Yalnız III
I ve II
C) II ve III
E) I ve III
A)
Yalnız
B) Yalnız II
D) I ve
C) II ve III
2.
Kavimler Göçü'nden sonra Avrupa'da egemen si­
yasal sistem olan derebeyliğin yıkılışını hızlandı­
ran, yerini merkezi krallıklara bırakmasını sağla­
yan gelişme aşağıdakilerden hangisidir?
A) Kâğıt ve matbaanın Avrupalılarca öğrenilme­
si
D) Antikite eserlerinin Avrupalılarca tanınması
11. Osmanlı Devleti'nin,
I.
Aşağıdakilerden hangisi Fatih'in Anadolu ve
Keşfedilen ülkelere Avupa'dan göçün başla­
ması
C) Pusulanın sapma açısının hesaplanması
E) I, II ve
Midilli, Sakız ve Sisam adalarını fethetmesi,
II. Kırım'da Kefe, Menküp ve Azak şehirlerini ege­
menliği altına alması,
Avrupa'da yaptığı fetihlerin sonuçları arasında
E)
Barutun ateşli silahlarda kullanılması
Bu durumun nedeni aşağıdakilerden hangisi ile
açıklanabilir?
A) Ege ve Karadeniz kıyılarında Osmanlı üstün­
lüğünün kurulması
aşağıdaki devletlerden hangisinin ticari ve eko­
B)
nomik kayba uğramasına neden olmuştur?
A) Diğer Avrupa devletleriyle.ilişkilerinin sınırlı
olması
Eflâk Prensliği ve Boğdan Beyliği'nin Osman­
lIlara bağlanması
C) Baharat ticaret yolunda Osmanlı kontrolünün
sağlanması
D) İtalya'nın Otranto Kalesi'nin OsmanlIların eli­
A) Venedik
B) Akkoyunlu
C) Ceneviz
ne geçmesi
E)
Sinop'un alınarak Candaroğulları Beyliği'ne
son verilmesi
D) Napoli
5.
Hristiyan dünyasında Katolik ve Ortodokslu­
ğun yanı sıra yeni mezheplerin ortaya çıkma­
sı
Yeni Çağ'da görülen aşağıdaki olaylardan hangi­
si diğerlerinden daha sonra gerçekleşmiştir?
A) Topun icat edilmesiyle barutun öneminin an­
laşılması
B)
Güney Amerika kıyılarından dolaşılarak ilk
kez Büyük Okyanus'un aşılması
C) Bizanslı bilginlerin AvrupalIlara İlk Çağ eser­
lerini tanıtıp eski Yunan dilini öğretmeleri
D) Katolik kilisesinden ayrılan ülkelerde, kilise­
nin topraklarına ve mallarına el konulması
E)
Açık denizlere açılmak için kadırga, karavel
denilen dayanıklı gemiler yapılması
3. Yeni Çağ'ın başlarında Avrupa'da güçlü merkezi
otoriteye dayanan devletler ortaya çıkarken İtal­
ya bunun dışında kalmıştır.
III. İpek Yolu'nun Karadeniz'de sona eren kolunu
denetim altına alması
yeralm az?
E)
E) Ticaretle uğraşan burjuva sınıfının zenginleş­
mesi
B)
ça lışm a la r arasındadır?
D) Fransa ile İngiltere arasında yapılan Yüzyıl
Savaşları'nın Avrupa'nın siyasi yapısını de­
ğiştirmesi
D) Otuz Yıl Savaşları'nın sona ermesi
II. Venedik'e İstanbul'da elçi bulundurma hakkı­
nın tanınması,
rılması,
Kralların derebeylerin yaşadıkları kale ve şa­
toları ele geçirerek feodaliteye son vermeleri
C) Skolastik felsefenin yıkılarak bilim ve sanat­
ta özgür düşüncenin etkili olması
İngiltere'de Magna Carta'nın imzalanması
C) Protestanlığı yok etm ek için Engizisyon mah­
kemelerinin kurulması
Osmanlı Devleti'nde,
I.
IV. Haçlı Seferi sırasında kurulan Trabzon Rum
İmparatorluğu'nun 1461 yılında ortadan kaldı­
g e liş m e le rin d e n h a n g ile ri A n a d o lu 'd a fa a liy e t
Aşağıdakilerden hangisi Yeni Çağ'da meydana
gelen gelişmelerden biri değildir?
B) Hür düşüncenin egemen olduğu aristokratik
cumhuriyetlerden oluşan şehir devletlerin­
den oluşması
C) Burjuva sınıfının diğer ülkelere oranla erken
gelişmesi
D) Hümanizm hareketlerinin öncelikle İtalya'da
görülmesi
E) Trabzon Rum İmparatorluğu
E)
Doğu ticaret yollarının tümüyle Türk ve M üs­
lümanların denetimine girmesi
6 . Venedik ve Cenevizli gemicilerin AvrupalIların ih­
tiyaç duyduğu malları tüm üyle Türk ve Müslümanlardan alarak Avrupa pazarlarına götürm e­
leri ve pahalıya satmaları aşağıdakilerden han­
gisine neden olmuştur?
A) Venedik ve Ceneviz'de monarşilerin kurulma­
sına
B) Akdeniz ve Karadeniz'de Türk egemenliğinin
başlamasına
C) AvrupalIların coğrafi keşiflere yönelmesine
D) Reform hareketlerinin İtalya dışında da etkili
olmasına
E)
Avrupa'da derebeylik sisteminin yıkılmasına
7.
10.
Avrupa tarihinde meydana gelen,
I.
Avrupa'da halkın yokluk ve yoksulluk içinde ol­
ması, buna karşın doğu ülkelerinin zenginlikleri
Rönesans hareketleri,
ve verimli toprakları AvrupalIların ilgisini çekiyor­
II. Coğrafi keşifler,
du.
III. Haçlı Seferleri
gelişmelerinden hangileri, AvrupalIların Doğu'nun
zenginliklerinden yararlanmak istemeleriyle ilgi­
lidir?
Avrupa tarihinde,
I.
Kavimler Göçü,
II. Sanayi Devrimi,
A) Yalnız I
B) Yalnız III
D) I ve II
8.
E) II ve III
Avrupa'da,
I.
Haçlı Seferleri sırasında pusulayı tanıyan Av­
rupalI gemicilerin, pusulanın açılarıyla ilgili he­
sapları geliştirerek açık denizlere çıkmaları,
n u ç la r ın d a n o ld u ğ u s ö y le n e b ilir?
IV. Haçlı Seferleri
A) Avrupa'da kiliseye güven azalırken Hristiyanlığın yeni ülkelere yayılması
gelişmelerinden hangilerinin AvrupalIların doğu
ülkelerinin zenginliklerinden yararlanma amacı­
na yönelik olduğu söylenebilir?
A)
I ve II
III. coğrafya bilgisindeki ilerleme sonucu hurafe­
lere inanmayan cesur gemicilerin ortaya çık­
ması
aşağıdakilerden hangisini doğrudan etkilemiştir?
A) Kralların derebeyler karşısında güç kazanma­
sını
B)
B) III ve IV
D)
II ve IV
E) II ve III
D) Ceneviz ve Venedik limanlarının önem ka­
zanmasını
C)
D) Ticaret
I.
Mimari
Hümanizm hareketleri
B)
ili. Haçlı Seferleri
’S
a
£
M
IV. Dünyanın dolaşılması
V. Magna Carta'nın imzalanması
gelişmelerden hangileri Osmanlı Devleti'nin ku­
ruluşundan önce meydana gelmiştir?
B) I ve IV
E) II ve IV
servet edinmeleri
Portekiz ve İspanya'nın bu konuda öncelik yap­
masının nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
Yüzyıl
C) Gemicilik ve denizcilik alanlarında gelişmiş
olmaları
ması ve zengin devletler haline gelmeleri
aşağıdaki hangi olaya bağlı olarak ortaya çıktığı
savunulabilir?
A) Coğrafi keşifler
I,
Osmanlı Devleti'nin Hint ticaret yolunun hâ­
kimiyeti için Portekizliler ile mücadele etmek
zorunda kalması,
II. İpek ve Baharat yollarının Osmanlı denetimine
girmesi sonucu birkaç kez el değiştiren ürün­
lerin pahalıya mal olması,
B)
Müslümanlara yönelik düzenlenen Haçlı Se­
ferleri
C) OsmanlIların Memluk Devleti'ni yıkmaları
D) Siyasi ve mali açıdan güçlü krallıklara sahip
olmaları
D) Bizans İmparatorluğu'nun yıkılması
E)
E)
Müslümanların askerî ve siyasi baskısında ol­
maları
3.
III. Pusulanın geliştirilerek sapma açısının düzel­
tilmesi,
IV. Yeni ırklar, kültürler, hayvanlar ve bitkilerin ta ­
nınması
Gemicilik sanatında ve coğrafya bilgilerinde­
Yukarıdaki gelişmelerden hangisi coğrafi keşif­
ki ilerlemeler
lerin sonuçları ile ilgilidir?
Hümanizma hareketlerinin Avrupa'yı etkile­
mesi
D) Avrupa'da yeni mezheplerin ortaya çıkması
E)
Okyanus koşullarına dayanıklı gemilerin ya­
pılması
Yeni Çağ'da AvrupalIlar bilinmeyen ülkeleri bul­
mak, yeni ticaret merkezleri kazanmak amacıy­
la XV. yüzyılın sonlarından başlayıp X V I. yüzyıl
boyunca süren keşiflere yöneldiler.
Buna göre,
I.
keşfedilen yerlerden Avrupa'ya getirilen bol
miktarda altın ve gümüş paranın Osmanlı ül­
kesine gelmesi sonucu, akçenin değerinin düş­
mesi,
II. keşfedilen ülkelere Avrupa'dan yapılan göçler
sonucu Avrupa'da nüfus azalırken Amerika kı­
tasında nüfusun artması,
III. İstanbul'un fethinden sonra Karadeniz'deki ti­
caret merkezlerinin Türklerin eline geçmesi so­
nucu AvrupalIların Uzakdoğu mallarını pahalı­
ya almaları
durumlarından hangileri coğrafi keşiflerin sonuç­
ları ile ilgili değildir?
A) Yalnız
A) I ve IV
D) I ve
46
B) Yalnız
C) II ve
C) II ve IV
B) II ve
D) I ve II
E) I ve II
C) I ve
Venedik, Cenova, Napoli gibi şehirlerin büyük
II. İtalyan şehir devletlerinin siyasi güçlerinin art­
C) II ve III
C) Antikite eserlerinin yeniden incelenmesi
E) Bankacılık
I.
B) II ve IV
A) Barutun öneminin anlaşılması
II. Sanayi Devrimi
A) II ve III
I ve III
Yeni Çağ'da görülen olaylardan hangisi diğerlerin­
den daha sonra gerçekleşmiştir?
Kıta Avrupası'nda meydana gelen,
Bu durum Avrupa'da aşağıdakilerden hangisinin
Dogmatik düşüncelerin gündelik yaşamda da
etkin olmasını
İngiltere ve Fransa arasında olan
Savaşları'nın etkisinde bulunmaları
A)
D) III ve IV
D) III ve V
B)
IV. Ceneviz
devletlerinden hangilerinin coğrafi keşiflerden
olumsuz etkilendikleri söylenebilir?
D) Akdeniz limanlarının önem kazanması
11. Coğrafi keşifler sırasında yeni keşfedilen ülkeler­
den bol miktarda kıymetli maden Avrupa'ya geti­
rildi. Ekonomide altın ve gümüş kullanımının mik­
tarı arttı. Bu gelişme ticaret ve para piyasasını
canlandırdı.
B) Dokumacılık
nedeniyle tahrip
III. Osmanlı,
tem eleri
A) Toprak
A) Ülkelerinin din savaşları
edilmiş olmaları
İspanya,
II. Portekiz,
E) A vrupalIların Çin ve Hindistan'a u laşm ak is­
önemini yitirmesine yol açmıştır?
Coğrafi keşiflere ilk başlayanlardan Baltelmi Diyaz, Portekiz adına; Cenova'lı Kristof Kolomb, İs­
panya adına bu faaliyetleri yürütmüşlerdir.
I.
C) Açık denizlere açılmak için dayanıklı gemiler
yapılması
12. X II. yüzyıldan itibaren,
9.
Buna göre,
B) Gemicilerin coğrafya bilgisindeki ilerleme so­
nucu daha cesur hareket etmeleri
C) I ve III
Uzakdoğu ve Hindistan'a giden yeni ticaret
yollarının bulunmasını
&
S
C) Papalara ve Katolik kilisesine olan güvenin s
sarsılmasını
I
E)
Yeni Çağ'da yapılan coğrafi keşifler bazı ülkeleri
olumsuz olarak etkilemiştir.
A ş a ğ ıd a k ile r d e n h a n g is in in c o ğ r a fi k e ş if le r in s o ­
III. Coğrafi keşifler,
II. Müslümanlardan, dünyanın düz ve ortasında
■
da Kudüs'ün olmadığını öğrenmeleri,
■
1
C) I ve III
E)
E) I ve II
ve IV
47
7.
I.
Venedik
10. Aşağıdakilerden hangisi Rönesans'ın İtalya'da
başlamasının nedenlerinden biridir?
II. Ceneviz
III. İspanya
A) Kiliseye duyulan güvenin azalması
IV. Portekiz
B)
Yukarıdaki devletlerden hangileri Yeni Çağ başla­
rında Batı Asya'da Bizans İmparatorluğu'na, Su­
riye ve Mısır'da Memluk Devleti'ne ulaşan Asya
mallarının, Avrupa'ya taşınmasını yapmışlardır?
C) İtalyan şehirlerinin değişik uygarlıklarla etki­
A) III ve IV
B) II ve IV
D) I ve II
8.
I.
Müslüman dünyasından öğrendikleri matbaa­
yı geliştirmeleri
leşim içinde olması
D) İncil'in Avrupa dillerine çevrilmesi
C) I ve III
E)
E) II ve III
1.
Fatih'in ölümüyle oğulları II. Bayezid ve Cem Sul­
tan arasında başlayan tah t kavgası sırasında,
I.
Pozitif düşüncenin ve yeni buluşların ortaya
çıkması
Yeni kıta ve uygarlıkların bulunması,
11. Yeni Çağ başlarına kadar Avrupa'da bilim adam­
si ve önem kazanması,
ları ve sanatçılar çalışmalarında kilise ve İncil ile
III. Türklerin ve diğer Müslümanların ekonomik
çelişmemek zorundaydılar.
kayba uğraması
Bu durum aşağıdakilerden hangisini güçleştir-
Yukarıdakilerin hangileri coğrafi keşiflerin sonuç­
tışmalar,
II. Osmanlı Devleti'nde uygulanan devşirme sis­
teminin ortaya çıkardığı olumsuzluklar,
III. Karamanoğulları Beyliği'nin kışkırtmaları
III. Şah İsmail'in Doğu ve Güneydoğu Anadolu'yu
gelişmeleri Osmanlı Devleti ile aşağıdaki hangi
devletin ilişkilerinin gerginleşmesine yolaçmıştır?
IV. Rodos şövalyeleri ve papalığın Cem Sultan'a
A) Akkoyunlu
sığınma hakkı vermeleri
B)
gelişmelerden hangileri Osmanlı Devleti'nde içinde
yaşanan taht kavgasının büyümesinde etkili oldu­
ğu söylenemez?
A) I ve III
B) Yalnız II
B) II ve III
D) Memluk
C) I ve IV
D) III ve IV
D) I, II ve III
B)
E) I ve II
9. Yeni Çağ'da Avrupa'da görülen,
C) Papalığın siyasal bir güç haline gelmesini
D) Coğrafi keşiflerin başlamasını
E)
ulaşması,
ması
aşağıdakilerden hangisi ile ilgilidir?
12. Yeniden doğuş (Rönesans) kelimesi İtalya'da sa­
natsal ve bilimsel gelişmeyi ifade eder. Bu söz­
cük ilk kez İtalyan sanatçı Giorgio Vasari tarafın­
dan kullanılmıştır.
Aşağıdakilerden hangisi Rönesans'ın başlaması­
nın nedenlerinden biridir?
A) Hareketli harf sistemine dayanan matbaanın
bulunması ve yaygınlaşmasıyla
III. Safevi hükümdarı Şah İsmail'in Anadolu'da kış­
kırtıcı propaganda yürütmesi
D ulkadiroğlu Beyi A la ü d d e vle 'y e Osmanlı
Devleti'nin yardım etmesi
Yukarıdaki gelişmeler aşağıdaki hangi hükümdar
döneminde Osm anlı-Memluk savaşına neden ol­
muştur?
A)
II. M urat
B) II. Mehmet
C)
II. Bayezid
D) I. Selim
E)
I. Süleyman
durumlarından hangilerine neden olduğu söyle­
nebilir?
A) Yalnız I
B) Yalnız III
C) I ve III
hareketlerinin
Sanayi
Devri-
D) II ve III
E) I ve II
Katolik kilisesine bağlı din adamlarının güç
kaybetmesi
C) Gözlem ve deneyin önem kazanarak akılcılı­
ğın egemen olmaya başlaması
D) Makyavelizmin yönetimde etkin ve egemen
olması
3. Osmanlı D evleti'nde yaşanan aşağıdaki hangi
olaydan yararlanmak isteyen Avrupalı Hristiyan
güçler Osmanlı Devleti’ne karşı yeni bir Haçlı Se­
feri düzenlemeye çalışmışlardır?
A) Cem Sultan Olayı
6 . Aşağıdaki olaylardan hangisi II. Bayezid'in oto­
nın başlamasına ortam hazırlamıştır?
E)
Avrupa'da sanattan zevk alan zengin bir sını­
fın ortaya çıkması
C) Şeyh Bedrettin Ayaklanması
Cem
Sultan'a
destek
vermesi
B)
Şah İsmail'in etkisiyle Şahkulu Ayaklanması'nın çıkması
C) Mora'da Venediklilerin elinde kalan kale ve li­
manların alınması
B) Şahkulu Ayaklanması
E) Bizans İmparatorluğu'nun yıkılmasından son­
ra BizanslI bilim insanlarının İstanbul'dan ay­
rılmalarıyla
-
A) Karamanoğullarının
B)
D) Derebeyleri yenilgiye uğratan kralların güç
kazanmasıyla
Memluk Sultanı Kayıtbay'ın tah t kavgasında
Cem Sultan'ı desteklemesi
mi'nin etkisiyle sona ermesi
C) İspanya ve Portekiz öncülüğünde başlayan
coğrafi keşiflerin başarıya ulaşmasıyla
-
ritesini sarsmış, oğulları arasında tah t kavgası­
A) Sömürgecilik
B) Orta Çağ'ın dogmatik skolastik felsefesinin
sona ermesiyle
2. Fatih'in ölümüyle şehzadeleri arasında başlayan g’
taht kavgasının,
1
II. Memluklerin ve papalık kurumunun OsmanlI­
lara yönelik olumsuz politika izlemeleri,
II. Hümanizm hareketinin doğması ve çabuk ge­
III. Katolik kilisesi karşıtı hareketlerinin yaygınlaş­
Ramazanoğulları
E) II ve IV
I. eski güç ve kuvvetlerine kavuşmak isteyen Ka- ş
ramanoğullarınm OsmanlIların içişlerine karış­
maları,
Bilimsel faaliyetlerin gelişmesini
I. Yeni düşünce ve anlayışların halka daha hızlı
lişme göstermesi
E)
Merkezi krallıkların kurulmasını
5.
E
EfVı
m
m
ifc»
m
Safevi
C) Venedik
A) Feodalitenin sona ermesini
C) II ve III
Hicaz su yolları sorunu,
II. Dulkadiroğulları Beyliği'nde ortaya çıkan iç ça­
mistir?
ları arasındadır?
Fatih döneminde,
I.
Karamanoğulları ile Memlukların OsmanlIlara
yönelik izlediği politikalar,
ele geçirmek için yaptığı çalışmalar,
II. Atlas Okyanusu liman ve kentlerinin gelişme­
A) Yalnız I
4.
D) Memluklerin Dulkadiroğulları beyleri arasın­
daki iç kavgalara karışması
D) Bozoklu Celal Ayaklanması
E)
E) Vezir Ahm et Paşa Ayaklanması
Endülüs Müslümanlarına gereken yardımın
yapılamaması
7.
II. Bayezid dönemi önceki dönemlere göre olduk­
10. Cem Sultan Olayı ile ilgili,
ça sönük geçmiş, büyük fetihler olmamıştır.
I.
Bu durumun nedenleri arasında aşağıdakilerden
hangisi yoktur?
Batılı devletlerin Osmanlı Devleti'nin iç işleri­
ne karışmasına olanak tanımıştır.
II. Osmanlı Devleti'nin batıya yönelik seferlerinin
durmasına neden olmuştur.
A) Osmanlı - Avusturya çatışma ve savaşları­
nın yoğunlaşması
III. Bayezid'in kendi şehzadeleri arasında taht kav­
galarının başlamasına yol açmıştır.
B) Sağlığında oğullan arasında taht kavgaları
başlaması
C) AvrupalIların Cem'i OsmanlIlara karşı koz
olarak kullanmaları
1
Osmanlı Devleti'nin,
bilgilerinden hangileri doğru değildir?
Osmanlı Devleti'nin Kuzey Afrika'daki fetihleri,
aşağıdaki hangi padişah döneminde başlamıştır?
A) Yalnız I
A) II. M urat
II. Sünni İslam dünyasının siyasi lideri durumuna
gelmesi
B) Yalnız III
D) II ve III
C) I ve III
aşağıdakilerden hangisiyle gerçekleşmiştir?
C) II. Bayezid
E) Şah İsmail'in Anadolu'yu ele geçirmek için
II. Bayezid döneminde Antalya ve çevresinde çı­
B) Baba İshak Ayaklanması
Yavuz Sultan Selim'in tahta geçmesinde aşağıdakilerden hangisinin desteğini alması etkili olmuş­
tur?
C) Şeyh Bedrettin Ayaklanması
A) Tımarlı sipahiler
A) Şahkulu Ayaklanması
Osmanlı Devleti'nde mutlak ve devredilemez hak­
lara sahip padişah Osmanlı hanedanına mensup­
B)
İstan­
Kanuni'nin İran'ı yenilgiye uğratarak Bağdat'ı
alması
D) Şeyhülislamın Divanıhümayun'un doğal üye­
si olması
2.
B) Şeyhülislam ve ulema sınıfı
lâ1’
f
m
m»
s
Kanuni Sultan Süleyman
başkenti
C) Safevilerin etkisiyle çıkan Şahkulu Ayaklanması'nın bastırılması
Osm anlIların I. Selim dönem inde fe th e ttiğ i,
I.
D) Baba Zünnun Ayaklanması
9.
E)
11. Babası II. Bayezid'in doğudaki Safevi tehlikesine
karşı önlem almaması üzerine Yavuz Sultan Se­
lim kendisinden önceki hükümdarlardan farklı ola­
rak babasını tahttan indirerek hükümdar oldu.
kan isyan aşağıdakilerden hangisidir?
Kalender Çelebi Ayaklanması
A) Bizans İmparatorluğu'nun
bul'un fethi
D) Yavuz Sultan Selim
Anadolu'da isyanlar çıkarması
E)
kutsal topraklara egemen olması,
B) Fatih Sultan M ehm et
E) I, II ve III
D) II. Bayezid'in savaştan hoşlanmaması
8.
I.
E)
I. Selim'in Mısır seferini gerçekleştirmesi
Suriye,
II. Filistin,
C) Yeniçeriler
i
III. Mısır
D) Divanıhümayun üyeleri
¥
bölgeleri, aşağıdaki hangi savaşlardan sonra Os- |
E)
manii Devleti sınırlarına katılmıştır?
Anadolu ve Rumeli beylerbeyleri
tu. Tahtın boşalması durumunda oraya kimin ge­
A) Çaldıran - Turnadağ
çeceği konusunda kesin bir belirlemenin olmama­
sı en önemli iç sorun olan taht kavgalarına neden
olmaktaydı.
Fatih'in ölümünden sonra oğulları Cem Sultan ile
Bayezid arasındaki hükümdar olma mücadelesi
sırasında Cem Sultan'ın,
I.
Sen Jan (Saint Jean) şövalyelerinin davetiyle
Rodos'a sığınması,
B) Pasinler - Dandanakan
12. II. Bayezid döneminde, Kemal Reis komutasında­
daki Müslüman ve Yahudileri, Katoliklerin katli­
D) Mercidabık - Ridaniye
amından kurtarmıştır. Yahudilerin bir kısmı Os­
E) Ankara - Otlukbeli
İslam dünyasının siyasi liderliğinin yanı sıra dini
liderliğinin de Osmanlı Devleti'nin eline geçmesi
aşağıdaki olaylardan hangisiyle gerçekleşmiştir?
manlI ülkesine getirilerek yerleştirildiler.
Bu gelişme,
I.
II. Avrupa'ya götürülerek Vatikan'da ve Fransa'da
tutulması,
C) Hittin - Ayn Calut
ki Osmanlı donanması İspanya'ya giderek, bura­
Katoliklerin dini hoşgörüye sahip olmadığı,
A) II. M ehm et'in İstanbul’u fethederek Bizans
II. Osmanlı ülkesinde yaşayan gayrimüslim sayı­
İmparatorluğu'na son vermesi
sının arttığı,
III. Memlukların davetiyle gittiği Kahire'de padi­
şah gibi karşılanıp himaye görmesi
B)
III. OsmanlIların yardıma muhtaçlar konusunda din
ayrımı yapmadığı
3.
gelişmelerinden hangileri Cem Sultan Olayı'nın
önceleri bir iç sorun iken giderek devletlerarası
sorun haline gelmesine neden olmuştur?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
C) II ve III
E) I, II ve III
durumlarından hangilerine kanıt olarak gösterilebi­
lir?
Kanuni Sultan Süleyman'ın Mohaç Savaşı'nı
kazanarak Macaristan'ı fethetmesi
Yavuz Sultan Selim döneminde Dulkadiroğulları
C) II. Bayezid'in Safevi Devleti'nin etkisiyle baş­
Beyliği'nin yıkılarak Anadolu Türk birliğinin sağ­
layan Şahkulu isyanını bastırması
lanması aşağıdaki hangi savaşla sağlanmıştır?
D) Fatih'in
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
C) Yalnız III
E) I, II ve III
A) Turnadağ
B)
Mercidabık
C) Ridaniye
D)
Irakeyn
E)
Çaldıran
Karamanoğulları Beyliği'ni yıkarak
Anadolu Türk birliğini sağlaması
E)
Yavuz Sultan Selim'in Memluk Devleti'ni yı­
karak halifelik makamını ele geçirmesi
6
Yavuz Sultan Selim döneminde yapılan Mısır
Seferi'nin sonuçları arasında aşağıdakilerden
hangisi yer almaz?
A) Suriye, Filistin ve Mısır'ın fethedilmesi
B) Halifeliğin OsmanlIlara geçmesi
C) Kutsal emanetlerin İstanbul'a getirilmesi
D) Kıbrıs için Venediklilerden vergi alınmaya
başlanması
E) Sii tehlikesinin tamamen sona erdirilmesi
9.
Yavuz Sultan Selim’in,
I.
M.
1516 yılında yapılan M ercidabık Savaşı'nda
Memluk Sultanı Kansu Gavri'yi,
II. 1517 yılında yapılan Ridaniye Savaşı’nda Mem­
luk Sultanı Tumanbay'ı
£
yenilgiye uğratmasının sonuçları arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz?
^
B) Suriye, Filistin, Mısır ve Hicaz yöresi Osman­
Osmanlı Devleti'nde görülen yukarıdaki ayaklan­
malardan hangileri Anadolu topraklarında çıkma­
A) Yalnız I
D) I ve
E) Yalnız
Suriye, Filistin ve Mısır'ın Osmanlı hâkimiyetine
2. Osmanlı D evleti'nin göçebe Türkmenleri kont­
rol altına alm ak istem esi ve D ulkadiroğulları
Beyliği'ne bağlı olan sipahilerin dirliklerinin elle­
rinden alması sonucu. Hacı Bektaşi Veli soyun­
dan geldiğini ileri süren Safevi Devleti'nin de des­
teğini alan bir kişi tarafından çıkarılan, 1 5 2 7 yı­
lında sadrazam İbrahim Paşa tarafından bastırı­
lan ayaklanma aşağıdakilerden hangisidir?
luğu'nun Yükselme D ev ri’nde m eydana gelen
girmesi,
gelişmeler arasında yer almaz?
10. A şağıdakilerden hangisi O sm anlı İm parator-
A) Fransa ve Venedik'e ticari ayrıcalıklar tanın­
ması
B)
sı
C) Yalnız III
C)
E) II ve III
rulması
D) Girit Adası'nın fethedilmesi
uygun olarak daha çok Müslüman olmayanlarla
A) Bulgaristan'ın Osmanlı kontrolüne girmesi
savaşarak sınırlarını genişletmiştir.
B) Macaristan'ın Osmanlı egemenliğine girmesi
C) Denizlerde Osmanlı üstünlüğünün sağlanma-:
nek olarak gösterilemez?
sı
A)
Bosna
B)
C)
Kıbrıs
D) Trabzon
E)
Suriye
Amasra
D) Mısır ve Suriye’de egemen olan Memluk i
Devleti'ne son verilmesi
E)
Doğu ticaret yollarının OsmanlIların deneti­
mine girmesi
Viyana'nın kuşatılması
II. Trablusgarp'ın alınması
A) I. M ehm et
D) Şehsuvaroğlu Ali Bey
B) I. Selim
C) Sokollu M ehm et Paşa
D) I. Süleyman
3. Osmanlı Sadrazamı Piri M ehm et Paşa'nın emekli
arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz?
I.
C) Hain Ahm et Paşa
İran'da egemen olan Safevi Devleti ile ilk j
Osmanlı Devleti, İslamiyet'teki cihat geleneğine
Şahkulu
aşağıdaki hangi dönemde gerçekleşmiştir?
j
dolu ve Avrupa'da yaptığı savaşların sonuçları
E)
B) Canberdi Gazeli,
(
11. Osmanlı Devleti'nin XV. ve X V I. yüzyıllarda Ana­
Aşağıdaki bölgelerden hangisinin fethi buna ör­
Baba Zünnun
III. Rodos ve Sakız adalarının fethi
resmî antlaşmanın yapılması
8
B)
A) Kalenderoğlu
E) Baba Zünnun
E)
A) Canberdi Gazali
D) Kalender Çelebi
II
I ve II
C) Yalnız II
Mukaddes emanetler arasındaki Hz. Muham-
Baharat Yolu'nun kontrol altına alınması,
D)
aşağıdakilerden hangisidir?
C) Vezir Ahm et Paşa
I
B) Yalnız II
te geçen Şam beylerbeyinin çıkardığı ayaklanma
karıştı.
feri sonunda,
Yalnız I
B) II ve III
med'in sancağı ve kılıcı İstanbul'a getirildi.
Yavuz Sultan Selim döneminde yapılan Mısır Se­
A)
Memluk Devleti'ni yeniden kurmak için hareke­
mıştır?
D) Bu zaferlerle birlikte Memluk Devleti tarihe
Venediklilerin Kıbrıs için Memluklere ödediği
vergiyi Osmanlıya ödemeye başlaması
•a
gelişmelerinden hangilerinin Osmanlı hâzinesine
î
uzun süre katkı sağladığı söylenemez?
Yavuz'un ölümünden sonra M ısır'ı ele geçirerek
III. Canberdi Gazali
kaldırıldı.
E)
Eski bir Mem luk beyi iken Yavuz'un Mısır sefe­
ri sırasında Osmanlı Devleti'nin hizmetine giren,
II. Vezir Ahm et Paşa
C) Doğuda ortaya çıkan Şii tehlikesi ortadan
III.
4.
Baba Zünnun
A) Baharat ticaret yolu tamamen OsmanlIların
eline geçti.
lI sınırlarına katıldı.
7
I.
E) II. Bayezid
olmasından sonra, ikinci vezir olmasına rağmen
sadrazamlığa getirilmeyen, atandığı Mısır valili­
ği sırasında da Memluklu devlet adamlarını çev­
resinde toplayarak kendini sultan ilan edip adına
sikke kestirip, hutbe okutarak isyan eden devlet
Kanuni döneminde yapılan Viyana kuşatmasının
adamının çıkardığı ayaklanm a aşağıdakilerden
başarısız olmasında,
hangisidir?
I.
kent surlarının güçlülüğü,
A) Baba İshale
II. uygun olmayan iklim koşulları,
B) Baba Zünnun
III. Kırım Ham'nın verilen görevi yapmaması
C) Ahm et Paşa
durumlarından hangilerinin etkili olduğu söylene­
bilir?
D) Kalendar Çelebi
E) Şahsuvaroğlu Alibey
A)
Yalnız I
D)
B) Yalnız III
II ve III
C) I ve II
E) I ve III
■■■ ■
.
— .......... vssm ■-
•..............
7. Macar Kralı II. Layoş'un, Şarlken ve Ferdinand'a
’ güvenerek Osmanlı Devleti aleyhine çalışması
üzerine sefere çıkan Kanuni, Macar Krallığı'na
son vererek Erdel Beyi Yanoş'u Macar kralı yap­
10. Osmanlı Devleti'nin Akdeniz'de kesin üstünlük
sağlaması aşağıdaki hangi olayla gerçekleşmiş.
tir?
A) Preveze Deniz Savaşı
mıştır.
Osmanlı Devleti'ne Orta Avrupa egemenliğini
sağlayan bu gelişme aşağıdaki hangi olay sonu­
cunda meydana gelmiştir?
A) Preveze Deniz Savaşı'nın kazanılmasıyla
B) Rodos Adası'nın fethi
C) Cerbe Deniz Savaşı
1
D) Hint Deniz Seferleri
E)
1 5 3 8 yılında Süveyş'ten hareket eden Hadım Sü­
Kanuni döneminde,
I.
leyman Paşa komutasındaki Osmanlı donanması­
Irakeyn
nın başlattığı Hint deniz seferleri aşağıdaki hangi
Malta Kuşatması
II. Nahçıvan
devletin faaliyetlerine engel olmak amacıyla dü­
B) Viyana'nın kuşatılmasıyla
seferleri aşağıdaki hangi devlete yönelik olarak
C) Belgrad'ın fethedilmesiyle
yapılmıştır?
D) Mohaç Meydan Savaşı'nın kazanılmasıyla
A) Akkoyunlu
B) Safevi
C)
D) Timur
E)
Fransa'ya kapitülasyonların tanınmasıyla
Memluk
E)
zenlenmiştir?
A) İspanya
B) Portekiz
C) Hollanda
D) Fransa
E) İngiltere
Pontus Rum
11. Fatih Sultan Mehmet ve Kanuni Sultan Süleyman
Karadeniz ve Akdeniz'de egemenlik kurmak ama­
cıyla büyük bir mücadele içinde olmuşlardır.
Aşağıdakilerden hangisinin bu amaca yönelik ol­
2. Osmanlı Devleti, Yavuz Sultan Selim dönem in­
duğu söylenemez?
8. "Avusturya arşidükü protokolde Osmanlı sadra‘ zamına eşit sayılacaktır." maddesi aşağıdaki han­
C)
Amasya
Ferhat Paşa
C) Preveze Deniz Savaşı
Nasuh Paşa
İstanbul
D) Kırım'ın fethi
E)
Serav
E)
5.
I. doğu bölgesinde etkili olan Şii tehdidini önle­
B) Irakeyn Seferi
gi antlaşmada yer almıştır?
A)
den itibaren,
A) Girit'in fethi
mek, sınırlarını güvence altına almak,
taya çıkmıştır?
II. kışkırtmalar sonucu çıkan ayaklanmaları önle- J!
yerek, Anadolu'nun güvenliğini sağlamak,
Sakız Adası'nın alınması
Hint deniz seferleri aşağıdaki olaylardan hangi­
sinin neden olduğu gelişmelere bağlı olarak or­
^
A) Coğrafi keşifler
«
amacıyla Safevi Devleti'yle sık sık savaşmak zo­
runda kalmıştır.
B)
Haçlı Seferleri
Bu savaşlar sonunda yapılan ilk resmi antlaşma
aşağıdakilerden hangisidir?
D) Süveyş Kanalı'nın açılması
C) Rönesans hareketleri
E)
Reform hareketleri
A) Amasya
B) Ferhat Paşa
C) Serav
12. Kanuni Sultan Süleyman döneminde OsmanlIla­
D) Nasuh Paşa
rın,
I.
9.
Akdeniz'de Osmanlı egemenliğini sağlayan Bar­
baros Hayrettin Paşa'dır. Barbaros Hayrettin Pa­
sa aşağıdaki hangi Osmanlı padişahı zamanında
Osmanlı Devleti'nin hizmetine girmiştir?
A) II. Murat
B) Fatih Sultan Mehmet
C) II. Bayezid
D) II. Selim
E)
Kanuni Sultan Süleyman
Roma-Germen İmparatorluğu'na karşı
Fransa'ya destek vermeleri,
E)
Kasrışirin
6.
II. Reform hareketleri sırasında Protestanları des­
teklemeleri,
III. Portekizlilere karşı Hint deniz seferleri yapma­
ları
politikalarından hangilerinin, Avrupa Hristiyan bir­
liğini önlemeye yönelik olduğu savunulabilir?
A) Yalnız I
B) Yalnız III
D) II ve III
C) I ve II
E) I, II ve III
Hint deniz seferlerinde,
I.
3.
Denizcilikte yetersiz oldukları için ticaret yolla­
rının ve Kızıldeniz'in güvenliği için Portekizlilere
karşı Osmanlı Devleti'nin yardımını isteyen dev­
let aşağıdakilerden hangisidir?
Osmanlı gemilerinin okyanus şartlarına uygun
olmaması,
II. seferlere gereken önemin verilmemesi,
III. yerel Müslüman hükümdarların gereken yardı­
mı yapmaması
A) Memlukler
B) Eyyubiler
durumlarından hangileri bu seferlerin başarıya ula­
şamamasının nedenleri arasındadır?
C)
D) Tolunoğulları
A) Yalnız I
Beni Ahmer
E)
Fatımiler
D)
B) Yalnız III
I ve II
C) II ve III
E) I, II ve III
55
7.
10.
Osmanlı Devleti Yükselme Dönemi'nde,
I.
Mısır,
Kanuni döneminde ülke nufusu 12 milyondan 22
milyona çıkmıştır.
1
W 7İ-İ-7 l v
Bu durumun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
II. Suriye,
A) İsyanların yaşandığı bölgelerden yapılan göç.
III. Cezayir
ler
topraklarından hangilerini savaş yapmaksızın
B)
egemenliği altına almıştır?
Kaybedilen topraklardan yapılan göçlerin art-5
t.
ması
A) Yalnız I
B) Yalnız III
C) I ve II
I.
C) Savaşlarda yeni yerlerin fethedilmesi
E)
D) II ve
I, II ve
Osm anlı Devleti’nde,
3.
Osmanlı padişahları, iktidarlarına karşı devlet yö­
Kuruluş Dönemi'nde hükümdarlığın babadan
neticilerinin bir tehdit oluşturmalarını önlemek
oğula geçecek şekilde düzenlenmesi,
amacıyla aşağıdakilerden hangi önlemi almıştır?
D) Coğrafi keşiflerle yeni bulunan ülkelerin etki- f
II. Fatih'in yayınladığı kanunname ile tahta geçen
leri
A) Ölen ya da öldürülen yöneticinin mallarına el
kişinin kardeşlerini öldürmesini yasal hale ge­
E)
Balkanlarda devşirme alınanların sayılarının *
koymuşlardır.
tirmesi,
B)
artması
III. I. Ahm et döneminde yapılan düzenleme ile Os­
manlI ailesinden en yaşlı ve akıllı kişinin hü­
C)
kümdar olmasının zorunlu hale getirilmesi
uygulam alarından hangileri veraset sistem ini
I.
B) Yalnız
D) II ve
İnebahtı'da Osmanlı donanmasının yakılması
Enderuna sadece devşirmelerin alınmasını
sağlamışlardır.
D) Anadolu ve Rumeli beylerbeyliklerini kur­
muşlardır.
esaslara bağlama amacına yöneliktir?
A) Yalnız I
Devlet yönetiminde Türklere öncelik vermiş­
lerdir.
C) I ve
E)
E) I, II ve
Yeniçerilerden oluşan özel bir birlik kurmuş­
lardır.
II. Malta Adası'nın kuşatılması
III. Tunus'un fethedilmesi ve Fas'ın OsmanlIlara
bağlanması
m
_
Yukarıdakilerden hangileri Kanuni dönemi olay- ^
Osmanlı Devleti'nde,
ları arasındadır?
I.
A)
Yalnız I
D)
B) Yalnız II
I ve III
C) Yalnız III
E) II ve III
OsmanlIlarda tahta çıkan padişahlar hükümdar
II. Edirne,
adayı şehzadelerini yönetim konusunda deneyim
III. İstanbul
kazanmalarını sağlamak amacıyla Amasya, Kü­
tahya, Manisa ve Trabzon sancaklarına vali ola­
11.
Osmanlılar, Kanuni Sultan Süleyman zamanın­
da, Portekizlilerin Müslüman tüccarların Baharat
Yolu'ndan faydalanmalarım engellemesi ve Kızıldeniz yoluyla hacca giden Müslümanlara saldır­
9.
Osmanlı Devleti'nde Kanuni Sultan Süleyman za­
maları üzerine Hint deniz seferlerini başlattılar.
manında bütçe giderlerinin gelirinden fazla oldu­
Buna göre Hint deniz seferlerinin başlamasında,
rak atarlardı. Daha sonraki yıllarda uygulama de­
ğişmiş ve yalnızca büyükoğullar valiliğe atanmış­
tır.
I.
Bu bütçe açığının en önemli nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
dini,
mesine
II. sosyal,
-
ne geçilmesine
nedenlerden hangilerinin etkili olduğu savunula­
Doğu ve Batı'ya sık sık yapılan seferler
C) Fransa'ya tanınan ekonomik ayrıcalıklar
D) Bağlı devletlerin ödediği vergilerin azalması
B) Yalnız III
D)
I ve III
C) II ve III
E) I, II ve III
bilir?
I.
öncelik kazanmasına
A) Yalnız I
D)
B) Yalnız II
I ve III
C) I ve II
D) İç çatışmalarla kardeş kanının dökülmesinin
önlenmesine
E) I, II ve III
Çift bozanların sayısının artması
E) Sancağa gidemeyen şehzadelerin bilim ala­
^ -;5 .'A - V^ ■'6^E >
/ 7. B M
8. 6 yi > 9 . B .:
\ 11.'' j^ \
/. \ j y \
Osmanlı Devleti yöneticilerinden bazıları şunlar­
dır:
Nişancı,
C) Büyük çocukların tahta geçme konusunda
nında çalışmalara yönelmesine
tacL-
I ve II
.......
B) Şehzadeler arasındaki taht kavgalarının önü­
III. ekonomik
^ % B < y ; 2; Â y
A)
Bu durum aşağıdakilerden hangisine yol açm ış­
tır?
A) Tımarlı sipahi sayısının çoğalması
E)
kentlerinden hangileri devlete başkentlik etmiş­
tir?
A) Düzenli işleyen bir veraset sisteminin getiril­
ğu görülmüştür.
B)
Bursa,
II. Kaptanıderya,
III. Kazasker
Bunlardan hangileri Divanıhümayun üyeleri ara­
sındadır?
A)
Yalnız I
D)
B) Yalnız III
II ve III
C) I ve II
E) I, II ve III
6.
I.
9.
Resmi işlerle ilgili fetva vermek,
II. DivanıhümayuıVa başkanlık etmek,
III. emrindeki kalem lerle devletin yazışm alarını
yapmak
Orhan Bey döneminde kurulan Divanıhümayun'a ;
önceleri padişahlar başkanlık ederken aşağıdaki
hangi padişahtan itibaren Divanıhümayun'a ve­
ziriazamlar başkanlık etmeye başlamışlardır?
"71-XJ,
-6=©lv
! ', V, I ■
•
"
A) Kanuni Sultan Süleyman
i / V / \
Yukarıdakilerin hangileri sadrazamın görevleri
arasındadır?
B)
İ 4% -M
y- a v V ^ ı
\
\
»
*
\ /
/
\
t
\'j
v~r-
II. Bayezid
C) Yavuz Sultan Selim
A)
Yalnız I
B) Yalnız II
C) I ve II
1,
D) Fatih Sultan Mehmet
D)
I ve III
Osmanlı Devleti'nde Ermeniler, Yahudiler ve Sür-
3.
yaniler milli ve dini kimliklerini korumuşlardır.
E) II ve III
E)
II. Selim
;
Bu durumun,
I.
10. Osmanlı Devleti'nde,
7.
Osmanlı Devleti'nde aşağıdaki görevlilerin görev­
şulup karara bağlandığı,
f
kontrol eder.
A) Divanıhümayun
|
Kazasker: Adalet ve eğitim işlerinden sorum­
B)
İ
durumunu
D) Tımarlı sipahilerin ihmal edilmesine
ludur.
C) Reisülküttap: Yabancı devletlerle ilişkileri dü­
zenler.
Beylerbeyi
lenebilir?
j
D) Kapan Emini
j
E)
i
Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
4.
D)
I ve II
E) I, II ve III
&
5
I
|
D) Nişancı: Fethedilen toprakları gelirlerine göre ğ
ayırıp dağıtımını yapar.
E)
Müftü:
Sadrazam
«
olmadığı zaman divana
başkanlık yapar.
11. Osmanlı devlet yönetimiyle ilgili aşağıdaki bilgi- f
lerden hangisi doğru değildir?
f
8 . Divanıhümayun ile ilgili,
I.
Son sözün padişaha ait olması nedeniyle da­
D) Sınırların genişlemesiyle birlikte devlette ça- f
lisanların sayısı arttı.
|
nışma organı niteliğindedir.
E)
II. Ülke topraklarının genişlemesi ile divan üyele­
A)
II ve III
D)
B) I ve II
Yalnız III
C) II ve III
E) I, II ve III
12.
Osmanlı İmparatorluğu'nda İstanbul'da elçi bu­
lundurma hakkını elde eden ilk devlet aşağıdakilerden hangisidir?
A)
Ceneviz
B) Fransa
2.
Osmanlı Devleti'nde,
I.
Kuruluş Dönemi'nde önce Rumeli Beylerbeyli­
ği, ardından Anadolu Beylerbeyliğinin,
Venedik
E)
Devlet gelirlerinin artırılmak istenmesi
5. Osmanlı Devleti'nin başkenti İstanbul'un yöneti­
mi ile ilgili eşleştirmelerden hangisi doğru değil­
dir?
A) Taht kadısı - Şehrin en yüksek mülki amiri
B) Devletin teokratik yapı kazanmasının
B) Yeniçeri ağası -
Şehrin güvenliğinden so­
rumludur.
C) Devletin
C) Hollanda
E) İngiltere
D) Yönetimde bürokrasiyi azaltmanın amaçlan­
ması
A) İstanbul'da Sahnıseman medreselerinin ku­
rulmasının
sınırlarının
Avrupa'dan
Kuzey
Afrika'ya kadar genişlemesinin
D)
Eyalet sayısının artması
C) Tımar sisteminde görülen düzensizlik
aşağıdaki gelişmelerden hangisinin sonucu ola­
rak ortaya çıkmıştır?
III. Tüm Osmanlı vatandaşları isterlerse bizzat
bilgilerinden hangileri doğrudur?
B)
II. Yükselme Dönemi'nde bağlı beylik ve hükümet
sistemi ile özel yönetimli eyaletlerin kurulması
1876'da ilk Osmanlı anayasası Kanunuesasi
hazırlandı.
rinin sayısı artmıştır.
Divan'a çıkarak hak arayabilirlerdi.
Bunun nedeni aşağıdakilerden hangisiyle açıkla­
nabilir?
başlaması
Padişahlar Divan'a Fatih'ten itibaren başkan- f
lık etmeye başladı.
I
C) I. Ahmet zamanında ekber ve erşet usulü ka- f
bul edildi.
|
Beylerbeyleri, Paşa sancağı denilen vilayet mer­
kezinde otururdu. Beylerbeylerinden, Rumeli Bey­
lerbeyi terfi ederse vezir olarak Divan üyesi, Ana­
dolu Beylerbeyi terfi ederse Rumeli beylerbeyi
olurdu. Başlangıçta beylerbeyi sayısı bir iken zamanla artmıştır.
A) Şehzadelerin sancağa çıkması geleneğinin
A) Hükümdarın danışma organı olan Divanıhü- §
mayun Orhan Bey zamanında kuruldu.
{
B)
Yeniçerilerin taht kavgalarında taraf olması­
na
yargılarından hangilerine kanıt oluşturduğu söy­
C) Şehremini
Muhtesip
E)
mektedir.
A)
B)
C) Taht kavgalarının savaşlara neden olmasına
şı benimsemiştir.
I
kurum aşağıdakilerden hangisidir?
gelir-gider
B) Yabancıların devletin iç işlerine karışmasına
III. Gayrimüslimler de devlet yönetimine katılabil­
|j
Devletin
maktadır.
II. Toplumu ilgilendiren her türlü konunun konu- I
III. Halkın şikâyetlerini iletebildiği
A) Defterdar:
A) Askerî giderlerin önemli hale gelmesine
II. Osmanlı Devleti hoşgörülü bir yönetim anlayı­
leriyle ilgili eşleştirmelerden hangisi doğru değil­
dir?
Osmanlı Devleti farklı ırk ve dinlerden oluş­
Devletin idari, mali ve askerî konularda karar- J
ların alındığı,
\
I.
Şehzadelerin sancak beyliğine gönderilip kendi
kapı halkına sahip olup, gereğinde ordu kurması
aşağıdakilerden hangisine yol açmıştır?
;
C) Şehremini - Şehrin belediye işlerinden so­
rumludur.
D) Veraset sisteminin sağlam esaslara bağlan­
masının
D) Mimarbaşı - İmar işlerini düzenlerdi.
E)
E)
Devletin kuruluşunun tamamlanmasının
Muhtesip - Şehrin adalet işlerini yürütürdü.
6.
I.
Kazalardaki en yüksek görevlidir.
II.
Kazalarda askerlik dışındaki tüm işlerden so­
rumludur.
1 0 . 1.
Devletin çok dinli ve değişik etnik kökenli in­
sanlardan oluşması
II.
X V II. yüzyıla kadar hükümdar olma hakkının
hükümdar çocukları ile sınırlı olması
III. Kazaların güvenliğinden sorumludur.
Yukarıdakilerden hangileri Osmanlı Devleti'nde
kadıların özellikleriyle ilgilidir?
A) Yalnız I
B) Yalnız III
D) II ve II
)\
m u t
III. Katoliklerin koruyuculuğunun üstlenilmesi
IV. Fatih Kanunnamesi ile halkın yönetime katıl­
ması
C) I ve III
E) I, II ve III
1.
Yukarıdakilerden hangisi Osmanlılar için söyle­
Osmanlı Devleti, ticareti geliştirmek ve korumak
için çeşitli önlemler almıştır.
nemez?
Buna göre,
A) I ve II
B) III ve IV
D) II ve IV
C) II ve III
I.
Aşağıdakilerden hangisi Kapıkulu askerleri ile il­
gili değildir?
A) Devletten üç ayda bir maaş alırlardı.
derbentçiler,
B)
II. mekkâri taifesi,
E) I ve III
lerden oluşurdu.
III. yaya ve müsellem
7.
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti'nin en
üst yönetim organı Divanıhümayun'un üyelerin­
den biri değildir?
A) Sadrazam
B) Nişancı
C) Kazasker
D) Beylerbeyi
E)
Reisülküttap
C)
gruplarından hangilerinin ekonomik faaliyetler ile
11.
lunurdu.
B) Yalnız
D) I ve
C) Yalnız
E)
E)
ve
Kazaların üst idari birimi olan sancakların en
yetkili yöneticisidir.
Osmanlı mâliyesinin farklı gelir kaynaklarının ba­
şında halktan toplanan vergiler gelmektedir. Zo­
II. Sancağındaki tımarlı sipahilerin ve zeamet sa­
runlu ihtiyaçlardan doğan ve örfe dayanan ver­
hiplerinin komutanıdır.
Aşağıdaki eyaletlerden hangisi özel yönetimli eya- ■§
'
O
letlerden biri değildir?
I
e3
B) Kırım
A) Hicaz
D)
C) Bağdat
Erdel
Sadece süvari birliklerinden oluşurlardı.
Sancak beyinin görevleriyle ilgili,
I.
8.
İlk kez I. M urat zamanında kurulmuştur.
D) Önemli bir bölümü İstanbul ve civarında bu­
ilgili olduğu söylenebilir?
A) Yalnız
Hristiyan kökenli savaş esirleri ve devşirme­
III. Sefer sırasında kendisine bağlı askerlerle se­
2.
fere katılır.
bilgilerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
E) Eflâk
B) Yalnız III
D) I ve II
Buna göre,
I.
Yukarıdaki boşluklara sırasıyla aşağıdakilerden
C)
E)
gilere örfi vergiler denilmektedir.
Güzel yazı yazma sanatı o la n
, Türklerin İslamiyeti kabul etmesiyle önem kazanmıştır. Bu sa­
natla uğraşanlara
adı verilir.
II. Avarız
hangileri getirilmelidir?
ve
III. İspenç
A) Hat - Nakkaş
I, II ve
Öşür
IV. Haraç
B)
Hat - Hattat
V. Çiftbozan
C) Minyatür - Tasvir
vergilerinden hangileri örfi vergiler arasında yer
D) Nakış - H attat
E)
9.
almaz?
Minyatür - Hat
A) I ve III
Aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi doğru değil­
dir?
A) Subaşı - Kazaların güvenliğinden sorumlu­
dur.
B) Yiğitbaşı - Köylerin güvenliklerinden sorum­
ludur.
C) Sakalar gruptur.
Ordunun su ihtiyacını sağlayan
D) Şehremini - İstanbul'da belediye işlerinden
sorumludur.
E)
Sancakbeyi - Yeniçerilerin en üst komutanı­
dır.
D)
12.1.
B) I ve IV
II ve V
C) IV ve V
E) II ve III
İç işlerinde serbest dış işlerinde Osmanlı
Devleti'ne bağlıdırlar.
II. Yöneticileri padişah tarafından belirlenirdi.
6.
Tünel kazarak ve fitil döşeyerek kale ve surların
yıkılmasını sağlayan Kapıkulu askerî aşağıdakilerden hangisidir?
Osmanlı İmparatorluğu'nda II. Bayezid dönemi­
nin sonlarında Anadolu ve Rumeli'deki halktan
önceleri olağanüstü durumlarda alınırken daha
sonraki dönemlerde mali sorunlar nedeniyle de­
vamlı hale getirilen vergi aşağıdakilerden hangi­
sidir?
A) Bostancılar
B) Lağımcılar
A) Müsadere
B) İltizam
C)
D) Deliler
C)
D) Avarız
III. Tımar sisteminin uygulandığı eyaletlerdi.
Özel yönetimli eyaletlerle ilgili, yukarıdaki bilgi­
lerden hangileri doğrudur?
A)
Yalnız I
D)
B) Yalnız II
I ve II
C) II ve III
E) I, II ve III
3.
Sakalar
E)
Humbaracılar
Öşür
E)
Ağnam
61
I.
Osm anlIlarda halkın ve yöneticilerin mal var­
lığının bir bölüm üne ya da tü m ü n e d evlet ta ­
rafından el konulm asıdır.
10.
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı toprak yönetim
birimlerinden biri değildir?
A) Dirlik
II. Temel amacı önemli rütbelere yükselen kişi­
lerin ölümlerinden sonra varislerine birşey bı­
rakamayacaklarını düşünerek dürüst davran­
malarını sağlamaktır.
III. Devlet adına çalışırken kazanılan malların ka­
muya ait sayılması kuralına dayanılarak uygu­
lanan sistemdir.
II. M ahm ut'un ancak kamu malı olduğu mahke­
me kararıyla saptanan servetlere uygulanması
kuralını getirm esiyle uygulamalardan kaldırılan
sistem aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ayanlık
B) Müsellem
D) Müsadere
C) Mültezim
E) İltizam
B) Sancak
D)
Ocaklık
C) Mukataa
f
E) Mülk
1.
11.1.
Sultan II. M urat zamanında oluşturulan kurum
gerçek kimliğine Fatih Sultan M ehm et zama­
nında kavuşmuştur.
II.
I.
Yukarıda bazı özellikleri verilen kurum aşağıdakilerden hangisidir?
başlattığı Reform hareketleri sonunda Protestan­
lık mezhebinin resmen tanınması ve yasallaşma­
sı aşağıdakilerden hangisiyle gerçekleşmiştir?
A) Vestfalya Barışı
B)
yoktur?
Ogsburg Antlaşması
C) Nant Fermanı
A) Kavimler Göçü'yle yeni millet ve toplulukların
İmarethane
ortaya çıkması
D) Versay Antlaşması
B) Rönesans ile skolastik felsefenin zayıflaması
D) Encümenidaniş
E)
Prusya'nın Alman birliğini sağlaması
I.
Almanya'da başlayan Reform hareketleri 1555
ve pozitif düşüncenin gelişmesi
Darülfünun
C) İncil'in ulusal dillere çevrilmesi
şılanması
D) Dünya'nın yuvarlaklığının anlaşılması sonucu
III. Halkın eğitim ve öğretim alanındaki gereksi­
kilise bilgilerinin yanlış olduğunun ortaya çık­
nimlerinin karşılanması
ması
B) Yalnız II
D) II ve III
C) I ve II
E) I, II ve III
III.
t
•8
Yukarıda verilen özelliklerden hangileri Osman­ ,§ 1 2 . 1. Asya, Afrika ve Avrupa'ya uzanan te k Türk
S
devleti olması
lI Devleti'nde kurulan vakıfların amaçları arasın­
m
II. Yönetimde teokratik yapının etkili olması
dadır?
A) Yalnız I
sarsılması,
gelişm elerinde aşağıdakilerden hangisinin etkisi
A) Medrese
E)
Kilisesi'nin kapısına Endüljans'a karşı çıkan fikir­
lerini içeren; 9 5 maddeden oluşan bildiriyi asarak
III. devlet yönetiminde laikliğin benimsenmesi
Kervansarayların yapımı ve işletilmesi
II. Yerleşim yerlerinin kültürel ihtiyaçlarının kar­
‘
Katolik kilisesinin halk üzerindeki otoritesinin
azalması,
C) Enderun
I.
f
Martin Luther'in Almanya'da 1517'de VVittenberg
II. din adamlarının toplum daki saygınlıklarının
Devletin ihtiyaç duyduğu mülki, idari ve diğer
önemli kadrolara görevli yetiştirmiştir.
B)
A vru pa'd a,
C
E)
Papaların Haçlı Seferleri sırasında verdikleri $
vaatlerin doğru çıkmaması
Augsburg Antlaşması ile sona erdi. Protestan­
Türkler tarafından kurulan en uzun süreli dev­
let olması
lık resmen tanındı.
II.
Yukarıdaki bilgilerden hangileri Osmanlı Devleti
ile ilgilidir?
Fransa'da mezhep çatışmaları Kalvenizm mez­
hebinin Nant Fermanı ile tanınmasıyla sona er­
di (1598).
A) Yalnız I
B) Yalnız III
C) I ve III
III. İngiltere kralı Anglikan kilisesini kurarak Re­
D)
II ve III
E) I, II ve III
form h a re k e tle rin i b a ş la ttı; A n glikan izm
Osmanlı askerî ve sivil yöneticisi olarak yetişti­
İngiltere'ye yerleşti.
rilenler devlette Türkçe konuşmak zorundaydı­
Yukarıdaki gelişmelere bakarak aşağıdakilerden
lar. Türkçe bilmeyenlerin devlette yönetici olma
hangisi savunulabilir?
şansları yoktu.
1 3 . 1. Fethedilen toprakları dirliklere ayırarak dağı­
tır.
Bu uygulamanın,
I.
resmi dilin Türkçe olması,
II.
II. yöneticiliğin sadece Türklere ait olması,
Padişahın mutlak vekili olarak padişahın müh­
rünü taşır.
2.
Avrupa'da meydana gelen,
I.
A) Matbaada basılan dini eserlerin geniş kitlele­
Coğrafi keşifler,
B)
II. Haçlı Seferleri,
III. Yargı işlerinden birinci derecede sorumludur.
III. Reform hareketleri
durumlarından hangileriyle ilgili olduğu savunu­
Yukarıdakilerden hangileri Divanıhümayun üye­
lerinden nişancının görevleri arasında yer alır?
gelişmelerinden hangileri Katolik kilisesine ve din
adamlarına duyulan güvenin azalmasına yol aç­
A)
mıştır?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
C) Yalnız İli
E) I, II ve III
Yalnız I
B) I ve III
C) Yalnız II
Laik eğitimle birlikte kilisenin eğitim ve kültür
üzerindeki baskının kalktığı
III. devletin geniş sınırlara ulaşması
labilir?
re ulaştığı
'
C) Pozitif düşüncenin giderek güç ve önem ka­
zandığı
D) İslam uygarlığının Batı'ya kültürel etkisinin
arttığı
D)
Yalnız III
E) II ve III
A)
Yalnız II
D)
B) Yalnız III
II ve III
C) I ve II
E) I, II ve III
E)
Avrupa'da Hristiyanlar arasında mezhep birli­
ğinin parçalandığı
63
8.
Avrupa tarihinde görülen,
I.
Milano Fermanı
rek, halka karşı yapması gereken dinsel ve sos­
II. Nant Fermanı
yal görevleri ihmal etmeye başlamasıyla ortaya
III. Ogsburg Antlaşması
'
çıkmıştır. Reform hareketleri bazı Avrupa ülke­
gelişmelerden hangileri Reform hareketlerinin so­
nucu olarak ortaya çıkmamıştır?
A) Yalnız I
Reform hareketleri Katolik kilisesinin bozulması,
bazı din adamlarının çıkarlarına göre hareket ede­
B) Yalnız II
"
lerinde yönetime karşı bir hareket olarak başla­
yıp gelişirken bazı ülkelerde kralların himayesin­
C) Yalnız III
1 , Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti'nin Yük­
de gelişme göstermiştir.
4.
selme Dönemi'nden önce meydana gelmiştir?
D) I ve III
mıştır?
A) Fransa
B) Almanya
C) İngiltere
D) İspanya
A şağ ıdaki g elişm ele rd en hangisi O rta Çağ
güçle artırmak istediklerinin göstergesidir?
9.
Haçlı Seferleri düzenlemeleri
C) Skolastik düşüncenin, yerini bilimsel düşün­
ceye bıraktığının
D) Müslüman doğu kültürünün Avrupa'yı etkile­
meye başladığının
E)
Avrupa'da Katolik kilisesinin etkinliğinin azal­
dığının
Taraf
A) Turnadağ
Konya
Ramazanoğulları
B)
Mercidabık
Suriye-Filistin
Memluk
C)
Çaldıran
Doğu Anadolu
Safevi
D)
Ridaniye
Mısır
Memluk
E)
Mohaç
Macaristan
Macaristan
II.
Mehmet
I.
Selim
Şah İsmail'in, Anadolu'ya gönderdiği adam­
ların Şahkulu Ayaklanması'nı çıkarması
Katolik kilisesinin kendini düzeltmeye ve yeni­
ikleşmesi,
Krallığı babadan oğula geçer şekilde düzenle­
meleri
Eğitimin kilise dışına taşınarak laik eğitimin
başladığının
E)
II. kilisenin kontrolündeki eğitim ve öğretimin la­
Portekizliler, coğrafi keşiflerde öncü rol oynayarak
Afrika'nın güneyinden geçerek Hint Okyanusu'na
gelişmelerinden hangilerinin bilimsel alanda ça­
a,
8
lüman devletlere saldırması üzerine Osmanlı Dev- ■
~(3
_
leti, Hint deniz seferlerini düzenledi.
I 5'
lışmaların önünü açtığı savunulabilir?
Bu seferlerde,
A) Yalnız II
I.
III. Reformun başarıya ulaştığı yerlerde kilise mal­
larının yağmalanması
â
«
B)
B) Venedik ve Ceneviz'in Ege ve Karadeniz'de
ticari güçlerinin azalması
Bölge
den örgütlemeye başlaması,
D) Toplar sayesinde derebeylerin yaşadığı şato­
ları yıkmaları
A) Papaların aforoz ve enterdi yetkilerinin sona
erdiğinin
Reform hareketleri sonunda,
I.
C) Papaların elinden törenle taç giymeleri
Bu durum aşağıdakilerden hangisinin göstergesi­
dir?
Savaş
D) Bozok'ta çıkan Baba Zünnun Ayaklanması'nın bastırılması
A) Burjuvaların elindeki ticareti ele geçirmeleri
Orta Çağ boyunca zenginleşen ve gücünü artı­
ran kilise ve papalığın, siyasetle ve dünyasal et­
kinliklerle daha fazla ilgilenmeye başlaması Re­
form öncesinde birçok din adamının tepkisini çek­
mişti. Reform hareketleri XV I. yüzyılda ilk defa
Almanya'da Martin Luther ile başladı. Reform ha­
reketleri sonunda Avrupa'da en etkin mezhep olan
Katolik mezhebinin etkili olduğu İngiltere'de Ang­
likan, Almanya'da Protestan ve Fransa'da Kalvenizm gibi yeni mezhepler kuruldu.
A) Don-Volga ve Süveyş kanallarının açılması
girişimlerinin yapılması
C) Hristiyanların OsmanlIları Balkanlardan atma
umutlarının kesin olarak sona ermesi
E) İtalya
Avrupası'nda kralların monarşik güçlerini dinsel
E)
ğıdaki eşleştirmelerden hangisi doğru değildir?
Aşağıdaki ülkelerden hangisinde Reform, kralın
E) II ve III
liderliğinde başlamış ve millî bir karakter kazan­
B)
Osmanlı Devleti'nin yaptığı savaşları ile ilgili aşa­
B) Yalnız III
D) II ve III
C) I ve II
ulaştılar. Portekizlilerin bu bölgede bulunan Müs-
E) I, II ve III
Gücerat sultanının Osmanlı donanmasına yar­
dım etmemesi,
II. Portekizlilerin Basra Körfezi ile Kızıldeniz'den
çıkışı engellemeleri,
III. Osmanlı gemicilerinin Hint Okyanusu'nu iyi ta ­
nımamaları
durumlarından hangileri bu seferlerin başarısız­
lıkla sonuçlanmasının nedenleri arasındadır?
10. F ransa'd a L u th e r'in fik irle rin i b en im seyen
Kalven'in düşünceleri sadece Fransa'da değil; İs­
viçre, Hollanda ve İskoçya'da da benimsenmiştir.
B) Yalnız III
D) I ve II
A) Abbasiler
D) Vestfalya Barışı
E)
Nant Fermanı
B) Akkoyunlular
Doğu ticaret yollarını ele geçirmeleri
C) Bizans'ın başkenti İstanbul'u kuşatmaları
D) Karamanoğulları ile savaşmaları
Safevi Devleti ile mücadele etmeleri
E) I, II ve III
A) Milano Fermanı
C) Magna Carta
B)
C) II ve III
Osmanlı Devleti aşağıdaki devletlerden hangisi
ile bir süre de olsa aynı çağda yaşamıştır?
Ogsburg Barışı
A) Venediklilere ayrıcalık tanımaları
E)
A) Yalnız I
Fransa'da mezhep çatışm alarının durması, hal­
ka inanç serbestliğinin tanınm ası ve Kalvenizm
mezhebinin kabul edilmesi aşağıdakilerden han­
gisiyle gerçekleşmiştir?
B)
Yukarıda verilen Osmanlı padişahlarının ortak
özelliği aşağıdakilerden hangisidir?
6 . Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti'nin Yük­
C) Harzemşahlar
selme Dönemi'nde ele geçirdiği yerler arasında
yer almaz?
D) Gazneliler
A) Mısır
E)
Eyyubiler
B) Rodos
D) Edirne
C) Kıbrıs
E) Macaristan
65
I.
Saruhanoğulları
II.
Candaroğulları
10. Osmanlı Devleti'nin, Fatih döneminde,
-
Ortodoks kilisesini koruyarak, Venediklilere ti­
cari ayrıcalıklar vermesi,
ll|. Ramazanoğulları
IV.
I. Süleyman (Kanuni) döneminde,
Germiyanoğulları
-
Osmanlı Devleti Yükselme Dönemi'nde yukarıda­
ki Anadolu beyliklerinden hangileriyle mücadele
etmemiştir?
A)
I ve IV
D)
B) II ve III
III ve IV
C) I ve III
Avrupa'daki Reform hareketlerini destekleme­
si ve Fransa'ya kapitülasyonlar vermesi
1 , Osmanlı kuvvetlerinin,
aşağıdakilerden hangisine yöneliktir?
.
|.
A) Kuşatma sırasında AvrupalIların Viyana'ya
destek olmasını engellemek
E) II ve IV
B)
II.
Batı'dan m üttefik kazanarak doğu ve batı ti­
caretini geliştirmek
D) Bizans İmparatorluğu'nun yeniden canlan­
masını engellemek
Kırım'ın Osmanlı Devleti'ne bağlanması,
E)
II. Amasra ve Trabzon'un Osmanlılarca fethedil­
B) Sırpsındığı
C)
D) Varna
Pelekanon (Maltepe)
AvrupalIların oluşturmaya çalıştığı Hristiyan
birliğini önlemek
E)
2. Yükselme Dönemi'nde OsmanlIların,
I. Anadolu'daki son Ortodoks devletini yıkm ala­
rı,
Yukarıdaki gelişmeler, aşağıda verilen devletler­
den hangilerinin ekonomik çıkarlarına zarar ver-
II. Karadeniz'den geçen ticaret yolları üzerindeki
etkinliklerini artırmaları,
mistir?
A) İspanya - Portekiz
B)
ta*
f3
III. Karadeniz'in güney kıyılarının fethini tam am ­
layarak önemli bir limana sahip olmaları
Memluk - Safevi
A) Akkoyunluların Otlukbeli Savaşı'nda yenilgi­
ye uğratılması
D) Venedik - Ceneviz
E)
B)
Macaristan - Avusturya
B) Trabzon Rum İmparatorluğu'nun ortadan kal­
dırılması
C) Kırım Hanlığı'nın Osmanlı Devleti'ne bağlan­
ması
11. Osmanlı tarihinde İstanbul'un fethiyle başlayıp,
sadrazam Sokollu M ehm et Paşa'nın ölümüne ka­
dar geçen süre, Yükselme Dönemi olarak adlan­
dırılmaktadır.
Osmanlı Devleti'nin X V . ve X V I. yüzyıldaki siya­
si ve askerî faaliyetleri ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Padişahlıların halife ünvanı almaları
C)
Batıda en geniş sınırlara ulaşması
D) Yavuz Sultan Selim
5.
E)
I. Süleyman (Kanuni)
I.
II. M urat zamanında kurulup Fatih döneminde
geliştirilmiştir.
II.
Hristiyan ailelerden devşirilen çocukların zeki
olanları saraya alınarak özel bir şekilde yetiş­
tirilmiştir.
III. Devletin ihtiyaç duyduğu gerekli mülki ve ida­
ri kadroyu yetiştirmek amacıyla oluşturulmuş­
tur.
A) Enderun
B)
Hendesehane
C) Darülmuallimin
D) Sahnıseman Medresesi
E)
Sanayiinefise Mektebi
6 . Bizans'ın,
I.
B) Taşra teşkilatında "özel yönetimli" eyaletler
II. OsmanlIlara karşı Avrupa devletleriyle işbirliği
yapması,
sisteminin getirilmesi
C) Haçlı donanmasının İnebahtı'da Osmanlı do­
nanmasını yenilgiye uğratması
D) Kuzey Afrika'nın fethedilmesi
E)
E)
pılması
Eğitim faaliyetlerini ve varlığını X X . yüzyıl baş­
larına kadar sürdüren saray okulu aşağıdakilerden hangisidir?
A) Edirne'nin fethedilerek başkent yapılması
D) Fransa'ya kapitülasyonların tanınması
Safevi Devleti ile Amasya Antlaşması'nın ya­
E) Arnavutluğun fethedilerek Osmanlı sınırları­
na katılması
Aşağıdakilerden hangisi bu dönemde görülen ge­
lişmelerden biri değildir?
A) Anadolu Türk birliğinin sağlanması
B)
D) Kastamonu ve Sinop'un alınarak Candaroğulları Beyliği'ne son verilmesi
II. M ehm et
C) II. Bayezid
İngiltere - Fransa
aşağıdaki hangi olayla gerçekleşmiştir?
C)
A) I. M ehm et
Niğbolu
mesi,
III. Kıbrıs’ın Osmanlı sınırlarına katılması
ki hangi Osmanlı hükümdarı zamanında gerçek­
leşmiştir?
İznik'i kuşatması
A) Koyunhisar
Müslümanlarca kutsal sayılan Hicaz bölgesi ile
Kudüs'ün Osmanlılarca ele geçirilmesi aşağıda­
Kocaeli Y arım adası'ndaki kaleleri feth ed ip
İstanbul'a yaklaşması,
üzerine Bizans İmparatoru III. Andronikos ile Os­
manlI ordusu arasında yapılan savaş aşağıdakilerden hangisidir?
C) Hristiyan - Müslüman yakınlaşmasını sağla­
mak
I.
4.
3.
I.
C ezayir'in Osm anlı D evleti'ne katılm ası,
Osmanlı şehzadelerini kışkırtması,
III. Osmanlı toprakları arasında bağlantıyı kesme­
si
II. Trablusgarp'ın fethedilmesi
III. Venediklilerden Kıbrıs'ın alınması
Yukarıdakilerden hangileri Kanuni dönemi olay­
ları arasında yer alm az?
durum larından hangileri O sm anlı D evleti'n in
İstanbul'u fethetm esini zorunlu kılan nedenler
arasındadır?
A)
A)
Kıbrıs Adası'nın Venediklilerin elinden alın­
ması
Yalnız I
B) Yalnız III
D) I ve II
C) II ve III
E) I ve III
Yalnız I
D)
B) Yalnız III
I ve III
C) II ve III
E) I, II ve III
67
10. Aşağıdakilerden hangisi II. M ehm et (Fatih) dö­
Osmanlı Devleti'nin bir iç sorunu iken uluslara­
rası bir sorun haline gelen "Cem Olayı" aşağıda­
neminde gerçekleşmemiştir?
ki hangi gelişmeyle sona ermiştir?
A) Şehzadelerin sancaklara gönderilme gelene­
ğinin başlatılması
A) Cem'in Yenişehir Ovası'nda II. Bayezid'e ye­
B) Osmanlı donanmasının ilk deniz aşırı seferini
yapması
nilmesiyle
B)
Sen Jan şövalyelerinin davetiyle Rodos'a git­
C) Padişahların divan başkanlığını veziriazamla­
ra bırakması
mesiyle
I.
C) Cem'in şövalyeler tarafından İtalya'ya götü­
D) Trabzon Rum İmparatorluğu'nun ortadan kal­
dırılması
rülmesiyle
E)
D) Cem Sultan’ın 1495 tarihinde zehirlenerek
öldürülmesiyle
E)
II. M ehm et'in,
Venediklilere İstanbul'da
hakkı tanınması
elçi
bulundurma
Cem'in Memluk Devleti'ne sığınmasıyla
11. Yeni Çağ başlarında Avrupa'da,
I.
pusula,
II. kâğıt ve matbaa,
III. surları yıkabilecek büyüklükte toplar döktür­
mesi
III. Yavuz Sultan
Selim
faaliyetlerinden hangilerinin Bizans'a, Karade­
niz'den gelebilecek yardımları önleme amacına
yönelik olduğu söylenebilir?
IV. Kanuni Sultan
Süleyman
A) Yalnız 1
V. II. Selim
I.
larda meydana getirdiği değişiklik aşağıdakiler-
|
'
W
f3
Yalnız III
D)
B) II ve III
I ve III
C) I ve II
E) I, II ve III
Osmanlı Devleti'nin,
I.
Orta Avrupa'daki egemenliğini sağlam laştır­
ması,
II. Macaristan'ı himayesi altına alması,
III. Avusturya ile uzun süre devam edecek müca­
delelere başlaması
aşağıdaki hangi olayla gerçekleşmiştir?
A) Preveze Deniz Savaşı
B)
Mohaç Meydan Savaşı
Ekonomik
Kültürel
Siyasi
A)
1
II
III
B)
1
III
II
C)
II
III
1
D)
III
1
II
E)
III
II
1
C) Viyana kuşatması
D) Belgrad'ın fethi
E)
1533 İstanbul Antlaşması
12. AvrupalI devletlerin coğrafi keşifler sonunda Ümit
Burnu'nu dolaşarak Hint Deniz Yolu'nu bulmala­
rı, İpek ve Baharat ticaret yollarının yön değiştir­
mesine, bu ise Akdeniz ticaretinin eski önemini
yitirmesine neden olmuştu. Bu durum Osmanlı
Devleti'nin hem ticaret hem de gümrük gelirleri­
nin azalmasına yol açmıştır.
Bu durumu önlemek isteyen Osmanlı Devletî aşa­
ğıdaki hangi önlemi almıştır?
A) Batı'daki gelişmeleri izleyerek ıslahat yapma
E) 1, II ve III
Doğu ve Güneydoğu
Anadolu'nun Osmanlı
Hint deniz seferlerinin ya­
pılması
Osmanlı sınırlarının Ha­
nişlemesi
Yukarıdaki eşleştirmelerden hangisinin doğru ol­
duğu söylenemez?
I.
A) 1.
B) II.
C) III.
D) IV.
E) V.
4
s
Akdeniz’de Osmanlı etkinliğinin genişlemesi, 1
Is
II. Mısır, Suriye ticaret yolunun güvenliğinin sağ- ra
lanması,
III. Anadolu ve Ege kıyılarının güvenliğinin artma
sı
durumlarından hangilerine ortam hazırladığı söy­
lenebilir?
A) Yalnız I
D)
B) Yalnız II
I ve II
C) Yalnız III
E) I, II ve III
5.
3.
Fatih Sultan Mehm et zamanında kuşatıldığı halde
alın m ayan .......................... v e ........................... A da­
sı, Kanuni Sultan Süleyman zamanında fethedil­
miştir.
-
.....
Yukarıdaki cümledeki boşluklar, sırasıyla aşağı-
Aşağıdakilerden hangisi Fatih Sultan M ehm et'in
Anadolu'da siyasal birliği sağlamaktan çok, ko­
rumaya yönelik faaliyetlerinden biri olduğu söy­
lenebilir?
A) Amasra'daki Ceneviz egemenliğine son veril­
mesi
B)
dakilerden hangisiyle doldurulmalıdır?
B)
Cem Sultan olayının bir
egemenliğine alınması
C) Yalnız III
Bunun,
alınmıştır?
II. Bayezid
dış sorun haline gelmesi
Kanuni Sultan Süleyman döneminde Saint Jean
(Sen Jan) şövalyelerinin elinde bulunan Rodos
Adası fethedilmiştir.
den hangisinde doğru olarak verilmiştir?
şehirlerinden hangileri Bizans İmparatorluğu'ndan ,§
A)
B) Yalnız II
Osmanlı Devleti'nde ilk
altın paranın bastırılma­
sı.
II.
D) 1 ve II
kullanılmasının ekonomik, kültürel ve siyasi alan­
III. İstanbul
Fatih Sultan
Mehm et
zar D enizi'ne kadar ge­
Osmanlı Devleti'ne başkentlik yapan şehirlerden,
II. Edirne,
1.
II. Balkan uluslarıyla barış antlaşmalarını yenile­
mesi,
III. barut
Bursa,
4.
Anadolu Hisarı'nm karşısına Rumeli Hisarı'nı
yaptırması,
Karamanoğullarından Konya ve Karaman'ın
alınması
Merkezi otoriteyi güçlendirme
A) Belgrad - Rodos
C) AvrupalI devletlere kapitülasyon verme _
C) Akkoyunlularla, Otlukbeli Savaşı'nın yapılma­
sı
B) Viyana - Kıbrıs
D) Yönetimde devşirmelere öncelik tanıma
D) Trabzon İmparatorluğu'na son verilmesi
C) Mora - Rodos
E)
Halifelik unvanından yararlanma
D) Belgrad - Girit
E)
Mora - Kıbrıs
E)
Sinop ve Kastamonu civarında hüküm süren
İsfendiyaroğulları Beyliği'nin egemenlik altı­
na alınması
69
6.
Orta Çağ'da Avrupalı sanatçı ve bilginler çalış­
malarında ve faaliyetlerinde kilise kuralları ile çe­
lişmek zorundaydılar.
9.
Coğrafi keşifler yalnız siyasi ve ekonomik değil,
bilimsel sonuçlar da ortaya çıkarmıştır.
Bu gelişmenin Avrupa'da,
Aşağıdakilerden hangisi bu yargıya kanıt olarak
gösterilebilir?
I.
A) Dünyanın yuvarlak olduğunun kanıtlanması
sosyal sınıflar,
II. bilimsel özgürlük,
D)
B) Yalnız II
I ve II
I,
C) Burjuva sınıfının güçlenmesi
durumlarından hangilerinin olmadığına kanıt ola­
rak gösterilebilir?
Yalnız 1
'<3 >r
B) Akdeniz limanlarının öneminin azalması
III. sanatsal faaliyetler
A)
j
i
C) Yalnız III
Coğrafi keşiflerden,
İngiltere'de baskıcı hükümet uygulamalarını ya­
sadışı sayan 1 6 8 9 tarihli İngiliz Yurttaş Hakları
D) Sömürge imparatorluklarının kurulması
;
I.
E)
ı
II. Venedik,
Hristiyanlığın yeni ülkelere yayılması
Osmanlı,
Beyannamesi'nde yer alan,
© Parlamento üyelerinin seçimi serbest olacak,
III. İspanya,
E) II ve III
© Parlamentodaki tartışmalar ve görüşmeler, so­
ruşturma ya da mahkemede suçlama konusu
yapılmayacak,
IV. Portekiz
devletlerinden hangilerinin olumsuz etkilendiği
söylenemez?
A) Yalnız I
D)
7.
Coğrafi keşiflerden önce büyük ticari önem ta ­
şıyan Venedik, Ceneviz ve Floransa gibi şehirle­
rin coğrafi keşiflerden sonra önemleri azalırken,
Lizbon, Amsterdam, Bordeaux, Londra gibi liman
şehirleri ön plana çıkmıştır.
10.
Yalnız III
maddeleri aşağıdakilerden hangisine kanıt ola­
rak gösterilebilir?
E) III ve IV
Reform hareketlerinden sonra Katolik kilisesi za­
yıflamış, yeni mezhepler ortaya çıkmıştır.
A) Yönetimde kilisenin etkisinin kalmadığına
B)
2.
B)
Mezhep birliğinin bozulmasına
E)
C)
donanmaya önem vermesi,
diğine
III. şehzade sancaklarının sayısını artırması
E)
faaliyetlerinden hangileri sınırların genişlemesi­
ne doğrudan katkı yaptığı savunulabilir?
Avrupa'da Katolik sayısının azalmasına
A)
Yalnız I
D)
D) Avrupa'da burjuva sınıfının güçlenmesi
B) Yalnız
I ve III
C)
E)
Kralın yetkilerinin sınırlandırıldığına
D) ABD'nin yönetim biçiminin İngiltere'yi etkile­
II. tımar sistemini yaygınlaştırması,
D) Katolik kilisesinin yeni düzenlemeler yapma­
sına
C) İpek ve Baharat yolları taşımacılığının Batı
Avrupa limanlarına kayması
Osmanlı Devleti'nin Yükselme Dönemi'nde,
i.
C) Papanın nüfuz ve etkinliğinin sona ermesine
İspanyolların Amerika kıtasını keşfetmeleri
Cumhuriyet yönetimine geçilerek vatandaş­
ların yönetime katıldığına
A) Mezhep mücadelelerinin yaşanmasına
A) Osmanlı Devleti'nin doğu ticaret yollarını ele ğ
geçirmesi
s
E)
© Parlamentonun onayı olmadan yasalar yürür­
lükten kaldırılmayacak
C) II ve III
Bunun aşağıdakilerden hangisine neden olduğu
söylenemez?
Bu durumun tem el nedeni aşağıdakilerden han­
gisidir?
B)
B) I ve II
Burjuva sınıfının yönetimdeki etkisinin azal­
dığına
I ve
I ve III
OsmanlIların Akdeniz'de üstünlük sağlaması
3.
I.
Muhtesip
Esnafı ve üretimin kali­
tesini kontrol eden, f i­
yatları denetleyen gö­
11.
8.
I.
Dulkadiroğulları,
I.
II.
Ramazanoğulları,
II.
III. Karamanoğulları
j
Osmanlı Devleti'nin Yükselme Dönemi'nde,
imparatorluk haline gelmesi,
|
çeşitli etnik ve dinsel gruplardan oluşan bir :
toplumsal yapının ortaya çıkması,
j
III. ülke sınırlarının genişlemesi
revli.
II.
Sakalar
Ordunun su ih tiyacın ı
durumları aşağıdakilerden hangisinde verilen sı- ;
raya göre gerçekleşmiştir?
ı
A)
A) I, II, III
III. İcazet
B) Yalnız II
C) Yalnız III
B) I, III, II
C) II, III, I
I.
Lonca teşkilatında ustalık
A)
C oğrafi keşiflerin
yapılması
Sömürge imparator­
luklarının kurulması
B)
Haçlı S eferlerin in
başarısız olması
Kilise ve papalığın
nüfuzunun artması
C)
Feodalitenin y ıkıl­
ması
Merkeziyetçi krallık­
ların kurulması
D)
Reform hareketleri­
nin başlaması
Laik eğitimin başla­
ması
E)
Yeni m ezheplerin
ortaya çıkması
Mezhep birliğinin bo­
zulması
belgesi alma işi.
IV. Mekkâri taifesi
T icaret yolları üzerinde
taşımacılık yapan grup.
V. Kalemiye
Yalnız I
Avrupa tarihi ile ilgili olarak aşağıdakilerden han­
gisinde I. incide verilenin il. inciye ortam hazır­
ladığı savunulamaz?
karşılayan grup.
’j
Osmanlı Devleti ile Memlukler yukarıdaki beylik­
lerden hangileri üzerinde egemenlik kurmak için
birbirleriyle mücadele etmişlerdir?
5.
Yönetim ve askerlik göre­
i
vi olan bürokrasi
Yukarıdakilerden hangisinin açıklaması karşısın­
da yanlış verilmiştir?
A) I.
B)
C)
III.
D) IV.
E) V.
71
6.
1 5 3 3 yılında Osmanlı Devleti ile Avusturya ara­
sında imzalanan İstanbul Antlaşması'nın,
I.
9.
I.
Avusturya arşidükü protokol bakımından Os­
manlI veziriazamına denk sayılacak,
I ve II
A) Yalnız I
E) II ve III
10.
OsmanlIların İstanbul'u fethetm elerinden sonra
Avrupalı devletler coğrafi keşifleri başlatmışlar­
dır.
’
1.
Fatih'ten itibaren Divan'a başkanlık etme g ö re v i.......................................... verildi.
2.
Divanıhümayun Osmanlı bürokrasinin temelini oluşturan ............................. (askerî bürokrasi),
İstanbul'un fethinin,
.............................. (din, eğitim ve hukuk bürokrasisi) ve ...........................
I.
oluşmaktaydı.
Bizanslı bilgin ve sanatçıların İtalya'ya gitme­
si,
II. barutun ateşli silahlarda kullanımıyla surların
yıkılabileceğinin anlaşılması,
3.
Taşra teşkilatının en büyük birimi sancakların birleşmesiyle o lu ş a n ...................................di.
4.
Türkiye Selçuklularındaki esnaf teşkilatı olan ......................... Osmanlı Devleti'nde ....................
sonuçlarından hangilerinin bu duruma ortam
oluşturduğu söylenebilir?
&
savaşlarından hangilerinin Anadolu'da siyasal bir- ,§
liğin sağlanmasına ve korunmasına katkı yaptığı jf
söylenebilir?
B) Yalnız
A)
Yalnız I
B) Yalnız II
teşkilatı olarak devam ettirildi.
C) Yalnız III
5.
D) I ve II
E) I, II ve III
E)
6.
I, II ve
Osmanlı Devleti'nin Yükselme Dönemi’nde mey­
dana gelen aşağıdaki gelişmelerden hangisinde
l.'de verilenin II.'ye neden olduğu söylenemez?
Osmanlı Devleti'nde Divanıhümayun üyelerin­
den veziriazam , ............................. kazaskerler,
............................ ve defterdarlar ise .......................
bürokrasisine mensuptular.
Yukarıdaki cümledeki boşluklar sırasıyla aşağıdakilerden hangisiyle doldurulmalıdır?
Karadeniz'in bir Türk
gölü haline gelmesi
B)
Yavuz Sultan
Halifeliğin OsmanlI­
lara geçmesi
8 ...............................................projesinin amaçlarından biri Hazar Denizi'ne ulaşarak Rusların Orta As­
Portekizlilerin Ba­
harat Yolu'nu kont­
rolleri altına alması
Hint deniz seferleri­
nin yapılması
9.
İnebahtı Savaşı
Kıbrıs'ın fethi
Selim 'in M ısır Se­
feri
C)
D)
ya Türk hanlıklarını ile geçirmesini önlemekti.
Fatih Sultan M ehm et, kendinden önceki kan u n ları................................................... adı ile bir araya
toplamıştır.
10. Avrupa'da Reform hareketleri öncesinde papalar ve din a d a m la rı................................. denen bel­
E)
D) Kalemiye - İlmiye - Seyfiye
72
............................ Antlaşması'dır.
Kırım'ın fethi
İlmiye - Seyfiye - Kalemiye
K ıb rıs A d a s ı'n ın
fethedilmesi
İlmiye - Kalemiye - Seyfiye
^ %jL^'Y-j j : £ . -;j%*eY-Yj
Osmanlı Devleti ile Safeviler arasındaki ilk resmî antlaşma .................... yılında yapılan
A)
A) Seyfiye - İlmiye - Kalemiye
C) Seyfiye - Kalemiye - İlmiye
Yavuz Sultan Selim ................. Savaşı ile Safevilerin Doğu Anadolu'daki etkisini kırmış,
........................Savaşı ile d e ............................................ Beyliği'ne son vermiştir.
7.
E)
düşünce yıkılarak, yerini deney ve gözleme dayalı
....................... düşünceye bıraktı.
I.
B)
Rönesans sonucunda
C) I ve II
11.
8.
(sivil bürokrasi)'den
III. doğu ticaret yollarının Türklerin eline geçmesi
III. Ridaniye
D) II ve
ETKİNLİK - 1
E) I, II ve III
C) Yalnız III
Çaldıran,
Yalnız
C) Yalnız III
Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun kelimelerle tamamlayınız.
II. Turnadağ,
A)
Devfeti ( 1453-16001
B) Yalnız II
D) I ve II
Yavuz Sultan Selim döneminde yapılan,
I.
*
"
V ETKİNLİKLER
projelerinden hangilerinin coğrafi keşiflerin ne­
den olduğu ekonomik olumsuzlukları gidermeye
yönelik olduğu söylenebilir?
maddelerinden hangilerinin Osmanlı Devleti'nin
Avusturya'ya diplomatik üstünlüğünü kabul et­
tirdiğine kanıt oluşturduğu savunulabilir?
D)
S/
Dünya Gieü^ÖsfiTiaıılıı
III. Marmara-Karadeniz
III. Avusturya, Osmanlı Devleti'ne yılda 3 0 .0 0 0
düka altını verecek
B) Yalnız II
Don-Volga,
II. Süveyş Kanalı,
II. Avusturya, Macaristan üzerinde hak talep et­
meyecek,
A) Yalnız I
Osmanlı Devleti’nin X V I. yüzyılda,
’-j4.jgV-.Y; | . a y !-
j
Doğu Akdeniz'in gü­
venliğinin sağlanma­
sı
8. Â- >!ZşYtY Y; j& jg - Y j
ge karşılığı Tanrı adına insanları bağışlayabiliyor, kişileri ................................ ederek dinden çı­
kartabiliyorlardı.
Yjj
73
ETKİNLİK - 3
ETKİNLİK - 2
BEN KİMİM?
Aşağıdaki ifadelerden doğru olanın karşısına (D), yanlış olanın karşısına (Y) harfi yazınız.
Doğru
1.
II. M ehm et, Fatih unvanını İstanbul'un fethinden sonra aldı.
Yanlış
1.
Padişahın m utlak vekiliyim. Devlet yönetiminde pa­
dişahtan sonra en yetkili kişiyim. Ben Kimim?
2.
Divanıhümayunda alınan kararların İslam dinine uy­
gun olup olmadığı konusunda fetva veririm. Ben Ki­
2.
İstanbul'un fethi ile İlk Çağ sona erdi, Orta Çağ başladı.
3.
Kırım'ın fethi ile Karadeniz bir Türk gölü haline geldi.
mim?
3.
4.
Cem Sultan Olayı bir iç sorun olarak başlamış, zamanla bir dış sorun
Sancakların birleşmesiyle oluşan eyaletleri yöneti­
rim. Eyaletimde padişahın temsilcisiyim. Ben Kimim?
4.
Taşradan büyük şehirlere gelen mal ve ürünlerin tar­
tılması ve adaletli bir şekilde dağıtılmasını sağlarım.
haline gelmiştir.
Ben Kimim?
5.
Enderun, Topkapı Sarayı'nda hükümdar ve ailesinin bulunduğu bölüm­
dür.
5.
Kazaların güvenliğinden ben sorumluyum. Ben Ki­
mim?
6.
Osmanlı padişahları Fatih'ten itibaren cülus töreni ile tahta çıkarak kılıç
kuşanmaya başladılar.
7.
Divanıhümayun'da seyfiye, mali ve idari işlerin yönetilmesinden sorum­
ETKİNLİK - 4
lu bürokrasiyi oluştururdu.
Aşağıdaki bilgileri uygun olaylarla eşleştiriniz.
8.
Salyanesiz eyaletler, tımar sisteminin uygulandığı eyaletlerdir.
9.
Coğrafi keşifler sonucu ilk sömürge imparatorluklarını İngilizler ve Fransızlar kurdular.
BİLGİ
1.
rı arasında bütünlük sağlandı.
10. Coğrafi keşifler sonunda Akdeniz limanlarının önemi daha da arttı.
Karadeniz bir Türk gölü haline geldi.
b. Mısır Seferi
3.
Akdeniz limanlarının önemi azaldı.
c. İstanbul'un fethi
4.
Halifelik, OsmanlIlara geçti.
d. Ogsburg Antlaşması
5.
Macaristan Krallığı yıkıldı ve başkent Budin fet­
12. Yavuz Sultan Selim'in Mısır Seferi sonunda halifelik OsmanlIlara geçti.
13. Kanuni Sultan Süleyman ilk seferini Rodos üzerine yaptı.
14. Cerbe Deniz Savaşı'ndan sonra OsmanlIların Kuzey Afrika'daki üstünlü­
6.
Avusturya arşidükü, Osmanlı sadrazamına denk
sayılacaktı.
7.
Alman imparatoru Protestan mezhebinin varlığını
resmen tanıdı.
74
e. Kırım'ın fethi
hedildi.
ğü kesinleşmiş oldu.
15. Reform hareketlerinden sonra Avrupa'da mezhep birliği parçalandı.
a. Mohaç Savaşı
2.
11. Rönesans hareketleri sonunda deney ve gözleme dayalı pozitif düşün­
cenin gelişmesine ortam sağladı.
Osmanlı Devleti'nin Anadolu ve Rumeli toprakla­
OLAY
f. 1533 İstanbul
Antlaşması
g. Coğrafi keşifler
6 . Kanuni Sultan Süleyman zamanında Fransa'ya kapitülasyon verilmesinin nedenlerini yazınız.
4
t
ETKİNLİK - 5
YAZILI SINAVA HAZIRLIK
t
İstanbul'un fethi Avrupa'da hangi gelişmelere neden olmuştur?
7.
2.
Kırım'ın alınmasının neden ve sonuçlarını belirtiniz.
Kanuni döneminde denizcilik alanındaki faaliyetler hakkında bilgi veriniz.
t
8 . Hint deniz seferleri niçin yapılmıştır? Sonuçları nelerdir?
3.
Cem Sultan Olayı nedir? Niçin bir iç sorun iken dış sorun haline gelmiştir?
!
I
S
.
9.
Don-Volga ve Süveyş Kanalı projelerinin amaçları nelerdir?
4. Yavuz Sultan Selim'in İran seferinin neden ve sonuçlarını yazınız.
i
10. Divanıhümayun hangi üyelerden oluşmaktadır? Görevleri nelerdir?
5.
(Vlısır Seferi'nin ekonomik ve dinsel sonuçları nelerdir?
Ünite III
Arayış Yılları (XVII. Yüzyıl}
12.
Coğrafi keşiflerin nedenlerini yazarak, Osmanlı Devleti'ne etkilerini açıklayınız.
Ünite İçindekiler:
X V II. Yüzyılda Asya ve A v ru p a ......................................................................... 81
Osm anlı D evleti'nin D uraklam a D önem i'ne Girmesinin N edenleri .... 81
O sm anlı Devleti'nde Dış İliş k ile r...................................................................... 8 2
A y a k la n m a la r...........................................................................................................8 4
X V II. Yüzyıl Is la h a tları..........................................................................................8 4
13. Rönesans nedir? Sonuçlarını açıklayınız.
Ne Öğreneceğiz?
X V II. yüzyılda Avrupa ve Asya'nın genel durumunu,
X V II. yüzyılda Osmanlı Devleti'nin genel durumunu,
Osmanlı-Avusturya ve İran ilişkilerini,
X V II. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde görülen ayaklanmaların neden
14. Reform hareketlerinin neden ve sonuçlarını yazınız.
?
ve sonuçlarını,
X V II. yüzyıl ıslahat hareketleri ve özelliklerini,
IV.
15. Reform hareketlerinin Osmanlı Devleti'ne etkilerini yazınız.
Murat ve IV. M ehm et dönemlerinin özelliklerini öğreneceğiz.
XVII. Yüzyılda Asya ve Avrupa
© X V II. yüzyılda Avrupa'da mutlak monarşi yönetimleri egemendi. Coğrafi
keşiflerle zenginleşen Avrupa devletleri birbirleriyle sömürge yarışına gir-
Sultan Ahmet Camii
mislerdi. Bu devletler iç ve dış ticarete önem verdiler. Merkantilizm adı ve­
rilen daha çok madene ve paraya sahip olma anlayışıyla yeni ham madde
ve pazar arayışına girdiler.
IV. M urat
©
Sömürgeci devletler, ekonomik ve siyasi bakımdan diğer devletlere karşı
üstün duruma geldiler. Elde ettikleri ekonomik güç sayesinde büyük do­
nanmalara sahip oldular. Osmanlı Devleti, Avrupa'daki bu gelişmelere ya­
bancı kaldı. X V II. yüzyıldan itibaren Avrupa, OsmanlIlardan ileri bir duru­
ma geçti.
©
Kutsal Roma-Germen İmparatorluğu içinde başlayan mezhep savaşları kısa
sürede diğer Avrupa devletlerine sıçradı. Otuz Yıl Savaşları denen bu kan­
lı mücadele sonunda Vestfalya Antlaşması imzalandı (1648). Bu anlaşma
ile Avrupa halkına mezhep seçme özgürlüğü verildi.
©
X V II. yüzyılda Rönesans ve Reform hareketlerinin oluşturduğu düşünce
ortamı aklı ön plana çıkardı. Modern bilimin temelleri atıldı. Bilimsel çalış­
maların hızla arttığı bu dönem Akıl Çağı olarak adlandırılmıştır.
Osmanlı Devleti'nin Duraklama Dönemi'ne Girmesinin Nedenleri
Revan Köşkü
Merkezi Yönetimin Bozulması
©
I. Ahm et zamanında şehzadelerin sancağa çıkma usulünün kaldırılması,
onların devlet idaresinde tecrübe kazanmalarını önlemiştir. Bu durum sa­
ray ağaları ve padişah annelerinin yönetim üzerinde etkili olmasına neden
olmuştur. Böylece merkezi otorite zayıflamaya başlamıştır.
©
Bu dönemde devlet adamlarının pek azı makamlarının gerektirdiği tecrübe
ve bilgiye sahipti. Daha önceki devirlerde göreve getirilecek devlet adam­
larında tecrübe ve bilgiye bakılırken, X V II. yüzyılda rüşvet ve iltimasla ata­
malar yapıldı.
©
Önemli görevlere atanan memurların sık sık görevlerinden alınmaları, pa­
dişahların tecrübeli yardımcı ve danışmanlardan yoksun kalmaları, devlet
adamlarının kişisel çıkarlarını öne çıkarmaları, devlet otoritesinin bozulma­
sında etkili olmuştur.
3 0 Yıl Savaşları
;
İç Nedenler:
Ekonominin Bozulması: Coğrafi keşiflerle ticaret yollarının yön değiştirme­
si Akdeniz ve Karadeniz limanlarından elde edilen gümrük ve ticaret gelirlerinin
azalmasına yol açmıştır. Doğuda ve batıda yıllarca süren savaşlar askerî harca­
maları artırmış, hâzineye peşin para sağlamak amacıyla tımarlar iltizama verilme­
ye başlanmıştır. Bunun sonucunda tımarlı sipahilerin sayısı azalırken, maaşlı as­
ker sayısı artmıştır.
Ordu ve Donanmanın Bozulması
© III. M urat döneminden itibaren Kapıkulu Ocaklarına devşirme kanununa
aykırı olarak asker alınmış, askerî düzen ve disiplin bozulmuştur. Özellikle
yeniçeriler, devlet için ciddi bir sorun hâline gelmiş, "ocak, devlet içindir."
anlayışı yerine, "devlet, ocak içindir." anlayışı gelişmiştir. Ayrıca Osmanlı
ordusunun Avrupa'daki gelişmeleri takip edememesi de askerî gücünün
zayıflamasında etkili olmuştur.
©
XV II. yüzyılda denizci yetiştirilmesinde güçlük çekilmiş, donanma daha çok
kıyıların ve limanların güvenliğini sağlamakla görevlendirilmiştir. Denizcilikle
ilgisi olmayanların kaptanıderya olması, denizciliğin gelişmesini olumsuz
şekilde etkilemiştir.
Osmanlı Devleti bu yüzyılda en çok Avusturya ile savaştı. Sınır sorun­
ları nedeniyle 1 5 9 3 yılında başlayan savaşlar 1 6 0 6 yılına kadar devam
etti. Bu süreçte OsmanlIlar Haçova Meydan Savaşı'nı kazandı. Kanije ve
Estergon kalelerini aldılar. 1606 yılında yapılan Zitvatorok Antlaşması ile
A vusturya arşidükü, Osmanlı padişahına denk sayıldı. Bu antlaşma ile
Osmanlı Devleti'nin Avusturya üzerindeki üstünlüğü sona erdi.
Avusturya ile sağlanan barış A vusturya'nın Erdel Beyliği'nin iç işlerine
karışmasıyla bozuldu. 1 662'd e başlayan savaşlar 1 6 6 4 yılında Vasvar
Antlaşması'yla sona erdi. Bu antlaşma ile Avusturya, Uyvar ve Neograd
kalelerini OsmanlIlara verdi.
Kanuni döneminde Safevilerle yapılan 1555 Amasya Antlaşması ile sağ­
lanan barış 1 57 8'd e bozuldu. 1 5 9 0 yılına kadar süren savaşlar Osmanlı
D evleti'nin üstünlüğü ile sona erdi. 1 5 9 0 yılında yapılan Ferhat Paşa
Antlaşması'yla Osmanlı Devleti sınırlarını Hazar Denizi'ne kadar genişlet­
ti. Ancak İranlIlar Osmanlı Devleti'nin batıda Avusturya ile savaş halinde
olmasından ve Celali ayaklanmalarıyla uğraşmasından yararlanarak kay­
bettiği toprakları geri aldılar. X V II. yüzyılda İran ile yapılan savaşlar so­
Eğitim Sisteminin Bozulması
© Osmanlı Devleti'nde X V II. yüzyılın sonlarından itibaren temel eğitim ku­
rumu olan medreselerde bozulma görülmeye başlandı. Bu kurumlarda ye­
tişen yöneticilerin ve bilim adamlarının sayısı önemli ölçüde azaldı. İlmiye
sınıfı eski önemini kaybetti, ilmi makamlar rüşvet karşılığında alınıp satıl­
maya başlandı.
©
©
Medrese eğitimi almayan birçok kişiye ilmi rütbeler verilmeye başlandı.
Bazı kişilerin yeni doğmuş çocuklarına müderris unvanı verildi. Böylece
"beşik ulemalığı" denen bir sınıf ve sistem ortaya çıktı.
Osmanlı bilginleri Avrupa'daki gelişmeleri takip edemedi. Tıp, felsefe, ma­
tematik gibi bilimlerde ders okutabilecek müderris yetişmedi. Pozitif bilim­
ler tamamen ihmale uğradı.
nunda sırasıyla Nasuh Paşa Antlaşması (1612), Serav Antlaşması (1618)
ve Kasrışirin Antlaşması (1639) yapılmıştır. Kasrışirin Antlaşması ile bu­
gün de geçerli olan Türkiye-İran sınırı büyük ölçüde çizilmiştir.
Venediklilerin elinde bulunan ve fırsat buldukça Osmanlı gemilerine saldı­
ran korsanların üslendiği Girit 1 64 5 yılında kuşatıldı. Kuşatma 2 4 yıl sür­
dü ve Girit 166 9 yılında fethedildi. Kuşatmanın bu kadar uzaması Osmanlı
donanması ve askerî gücünün giderek zayıfladığını göstermektedir.
II. Osman'ın Lehistan seferi sonunda, 1621 yılında im zalanan Hotin
Antlaşması'yla Lehistan, Boğdan'ın Osmanlı Devleti'ne ait olduğunu ve
her yıl Kırım Hanlığı'na vergi vermeyi kabul etmişti. Lehistan'ın OsmanlIlara
bağlı Ukrayna Kazaklarına saldırmasıyla barış bozuldu. Osmanlı orduları
bazı kaleleri ele geçirdi. 1672 yılında yapılan Bucaş Antlaşması'yla Lehistan
Dış Nedenler
© Üç kıta üzerinde, çok geniş bir coğrafi alana yayılmış olan Osmanlı Devleti,
doğuda ve batıda büyük ve güçlü devletlerde komşu oldu. Doğal sınırlara
ulaştı.
©
Rönesans ve Reform hareketleri ile bilim ve teknikte ilerleyen AvrupalIlar,
coğrafi keşiflerle ekonomik yönden de güçleniyorlardı. Osmanlı Devleti,
Avrupa'daki bu gelişmeleri takip edemedi.
güney topraklarını (Podolya arazisi) OsmanlIlara verdi. Bucaş Antlaşması,
Osmanlı D evleti'nin batıda toprak kazandığı son antlaşm adır. Osmanlı
Devleti bu antlaşmayla batıda en geniş sınırlara ulaştı.
Avusturya egemenliğinde yaşayan Protestan Macarlar, Katolik Avusturya'nın
baskısı altındaydı. M acarların yardım çağrısı üzerine Osmanlı D evleti,
Avusturya üzerine sefere çıktı. Viyana kuşatıldı (1683). Kuşatma sürer­
ken Lehistan ordusu Tuna'yı geçerek Osmanlı ordusunu kuşattı. İki ateş
©
OsmanlIlar, Balkanlara adım attıkları andan itibaren AvrupalIların tepkisiy­
le karşılaştı. Zaman zaman OsmanlIlara karşı ittifaklar kuruldu. Avrupa or­
duları, X V II. yüzyıldan itibaren önce dengeyi sağladılar, daha sonra da üs­
tünlüğü ele geçirdiler.
Osmanlı Devleti'nde Dış İlişkiler
© Osmanlı D evleti X V II. yüzyıla K afkasya’dan H ab eşistan 'a (bugünkü
Etiyopya), Yemen'den, Polonya'nın güneyine kadar uzanan geniş sınırlar­
la girmişti. Ancak yönetim, askerlik, eğitim, ekonomi alanlarında önemli
sorunlarla karşı karşıya idi.
arasında kalan Osmanlı ordusu ağır bir bozguna uğradı. Bu gelişme üzeri­
ne papa, Avrupa devletlerini OsmanlIları Avrupa'dan atmak amacıyla bir­
likte hareket etm eye çağırdı. Osmanlı Devleti, papanın çağrısıyla oluşan
Kutsal İttifak devletlerine (Avusturya, Lehistan, Venedik, Malta ve Rusya)
karşı on altı yıl savaşmak zorunda kaldı. Askerî ve ekonomik açıdan zor
durumda kalan Osmanlı Devleti barış istemek zorunda kaldı. 169 9 yılın­
da yapılan Karlofça Antlaşması'yla Osmanlı Devleti önemli ölçüde toprak
kaybetti ve Avrupa'dan geri çekilmeye başladı.
1 ?T"\ A A -' V A A ^ >A A 1 > " 1'■- '4 I
-VV
' ' ' • A ı ' ' A , 1 > ' 1 '7- i
TTTV'" A
/T ?TA,
— ıA r v a *' i.-7 - iA r v h / ' w a ıA r v ^ / ' a a i A r v a i ' a a A t v a /' A A A t v Ayaklanmalar
© İstanbul Ayaklanmaları: Kapıkulu askerlerince çıkarılmıştır. Bu ayaklanma­
larda merkezi otoritenin bozulması, askerlerin maaşının zamanında ödenme­
mesi, bazı devlet adamlarının kışkırtmaları etkili olmuştur. İstanbul ayak­
lanmaları sonucunda başkent İstanbul'da asayiş ve güven bozulmuş, ye­
niçeriler devlet içinde büyük bir güç haline gelmişlerdir.
©
©
Celali Ayaklanmaları: Anadolu'da çıkan ayaklanmalardır. Bu ayaklanma­
ların çıkmasında tım ar sisteminin bozulması, eyalet ve sancaklardaki gö­
revlilerin keyfi ve haksız uygulamaları, vergilerin ağırlaştırılması etkili ol­
muştur. Bu ayaklanmalar sonucunda Anadolu'da güven ve huzur bozuldu.
Üretim azaldı. Osmanlı ekonomisi ve merkezi otorite bozuldu.
Eyalet Ayaklanmaları: X V II. yüzyılda Osmanlı Devleti uzak eyaletlerde­
ki otoritesini kaybetti. Buna bağlı olarak eyaletlerde ayaklanmalar çıktı.
Ayaklanmalar zorlukla bastırıldı.
A A A
-v \ ı ’
,\r
ıJiT
Şehzadelerin yönetim deneyimi kazanmalarına
neden olan sancaklarda görevlendirme uygula­
masının kaldırılarak, padişahlığın babadan oğula değil, Osmanlı hanedanı içinde "ekber ve er­
şed" yani en büyük ve en akıllısına geçmesi esa­
sının benimsenmesi aşağıdakilerden hangisi za­
manında yasallaştırılmıştır?
A) IV. M urat
B) I. Ahm et
C) IV. Mehmed
D) II. Osman
E) I. M ustafa
Osmanlı D evleti’nde veraset sistemiyle ilgili ola­
rak yapılan,
I.
hükümdarlığın babadan oğula geçer hale gel­
mesi,
II. padişah olan kişinin kardeşlerini öldürmesinin
yasallaşması,
III. Osmanlı ailesinin en yaşlı ve en akıllı erkek üye­
sinin padişah olması
düzenlemelerden hangileri I. A hm et zamanında
yapılmıştır?
X V II. Yüzyıl Islahatları
© X V II. yüzyıl ıslahatları kişilere bağlı kaldığı için sonuca ulaşamamıştır.
Avrupa'daki gelişmelerden yararlanılmamıştır. Devlet otoritesini sağlamak
için şiddet kullanılmıştır. Ayaklanma nedenleri ortadan kaldırılmadığı için
sorunlar devam etmiştir.
©
©
©
I. A hm et döneminde ekber ve erşed sistemi kabul edilerek şehzadelerin
sancağa gönderilmesi uygulamasına son verildi. Ancak bu durum şehza­
delerin yönetim deneyimi kazanmadan tahta geçmelerine neden olmuştur.
II. (Genç) Osman, şeyhülislamın ve ilmiye sınıfının yetkilerini sınırlandırdı.
Lehistan seferinde yeniçerilerin disiplinsizliğini görmüş ve Yeniçeri Ocağını
kaldırmayı düşünmüştür. Onun düşüncesini öğrenen yeniçeriler ayaklana­
rak II. Osman'ı tahttan indirmişler, daha sonra da öldürmüşlerdir.
IV. M urat, İstanbul'da düzen ve güvenliği sağlamak için kahvehaneler­
de içki ve tütün içmeyi yasaklamış, gece sokağa çıkma yasağı getirmiş­
tir. Anadolu ve eyaletlerdeki ayaklanmaları şiddet kullanarak bertaraf et­
miştir. Devletin kötü gidişinin nedenleri ve çözüm yolları hakkında devlet
ileri gelenlerine raporlar hazırlatmıştır. Bu raporlardan Koçi Bey ve Kâtip
Çelebi'nin raporları önemlidir. Ancak IV. M urat genç yaşta öldüğü için bu
raporlardan yararlanamamıştır.
©
©
Tarhuncu Ahm et Paşa sadrazamlığa getirildiğinde maliye konusuna öncelik
verdi. Modern anlamda ilk kez bütçe çalışması yaptı. Devlete borcu olup
da ödemeyenlerin borçlarını zorla tahsil ettirerek, saray masraflarını kıstı.
Bu durumu çıkarlarına aykırı görenlerin entrikaları sonucu idam edildi.
2. Osmanlı Devleti'nin Duraklama Dönemi'ne girme­
sinde etkili olan devlet mâliyesinin bozulmasın­
da aşağıdakilerden hangisinin etkisi olmamıştır?
A) Yeniliklere karşı ulemanın direnmesi ve tepki
göstermesi
B) Lüks ve şatafat nedeniyle saray masrafları ve
israfın artması
C) Sık sık padişah değişikliği yüzünden ödenen J
cülus bahşişlerinin artması
2
D) Ganimet, vergi ve hediyelerin azalırken savaş
giderlerinin çoğalması
E) Geleneksel ticaret yollarının önemini kaybet­
mesiyle vergi gelirlerinin azalması
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
C) Yalnız III
E) I, II ve III
X V II. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde padişahların,
I.
sancağa çıkma usulünün kaldırılmasıyla yöne­
tim konusunda tecrübe kazanmadan tahta çık­
maları,
II. küçük yaşta tahta çıkmaları nedeniyle yöne­
timde valide sultanların ve saray ağalarının et­
kili olması,
III. yetersiz olmaları nedeniyle saray görevlileri,
yeniçeri ağaları ve ulemaların yönetime karış­
ması
durumlarından hangilerinin merkezi otoritenin bo­
zulmasına neden olduğu savunulabilir?
3. XV II. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde,
A) Yalnız I
I. devlet işleriyle ilgilenmeyen zayıf iradeli padi­
şahların küçük yaşta ve yetersiz olarak tahta
geçmesi,
II. padişah eşleri ile valide sultanların devlet yö­
netimine karışması,
...
.....
III. "Ocak devlet içindir." anlayışının yerine "Dev­
let ocak içindir." anlayışının yaygınlaşması
Köprülü M ehm et Paşa kendisine sadrazamlık teklif edildiğinde bazı ko­
şullar ileri sürdü. O, böylece kendisine uygun bir çalışma ortamı oluştur­
mayı amaçlamıştır. Kendisinden sonra da ailesinden üç kişi sadrazamlık
yaptığı için bu süreç Köprülüler Dönemi olarak adlandırılır. Bu dönemde
ordu ve donanma yeniden düzenlenerek, bütçe açığı önemli ölçüde azal­
tıldı. Ayaklanmalar bastırılarak merkezi otorite güçlendirildi. Girit, Uyvar
A) Merkezi devlet otoritesinin bozulmasına
ve Podolya alındı. Bu nedenlerle Köprülüler Dönemi, Duraklama Dönemi
D) İltizam sisteminin uygulanmasına
aşağıdakilerden hangisine neden olmuştur?
B) Yalnız
D) I ve
ve Protestan prensliklerin mücadelesi ile başla­
yıp, kısa sürede Avrupa’ya yayılan Otuz Yıl Sa­
vaşları (1618 -1 64 8 ) aşağıdaki hangi antlaşma ile
sona ermiştir?
A) Nant Fermanı
B)
Ogsburg Barışı
C) Kapıkulu sayısının artmasına
E) Şiddetin devlet politikası haline gelmesine
E) I, II ve
Kutsal Roma-Germen İmparatorluğu'nda Katolik
B) Celali ayaklanmalarının yaygınlaşmasına
içinde "Yükselme Dönemi" olarak kabul edilir.
C) Yalnız
C) Viyana Kongresi
D) Vestfalya Antlaşması
E)
Magna Carta
vsi i
7.
1 0 . 1.
Aşağıdakilerden hangisinin X V II. yüzyılda Avru­
pa kıtasındaki Hristiyan mezhepler (Katolik - Pro­
testan) arasında yapılan Otuz Yıl Savaşlarıyla il­
gili olduğu söylenemez?
II.
Savaşlar sonunda Kutsal Roma
İmparatorluğu'nun parçalanması
[/ — ;>
Y..\ f ; ; ^
i/ :
IV. Devlet topraklarının mültezimlere kiralanması.
Osmanlı Devleti'nde mali sorunların çıkmasına
neden olan yukarıdaki gelişm elerden hangileri
Germen
Avrupa'daki gelişmelere bağlı olarak ortaya çık­
mıştır?
C) Savaşa katılan devletlerde ekonomik çökün­
tünün başlaması
A)
D) Prusya'nın Alman birliğini sağlamayı başar­
ması
E)
^ K..İ (V
Osmanlı parasının değerinin düşmesi,
III. Cülus bahşişlerinin hâzineyi etkilemesi,
A) Avrupanın gördüğü son büyük mezhep sava­
şı olması
B)
OsmanlInın ticaret gelirlerinin azalması,
II ve III
D)
B) I ve II
II ve IV
C) I ve III
E) III ve IV
Osmanlı Devleti Zitvatorok Antlaşması'nın aşa­
ğıdaki hangi hükmü ile Avusturya üzerindeki bu
siyasi üstünlüğünü yitirmiştir?
A) Avusturya arşidükü
denk sayılacak
Fransa'nın Avrupa'nın en güçlü devleti duru­
muna gelmesi
Bugünkü Türkiye-İran sınırının büyük ölçüde be­
lirlenmesi, Azerbaycan ve Revan'ın İran'a, Irak'ın
Osmanlı Devleti'ne bırakılması, IV . Murat Döne­
minde yapılan aşağıdaki hangi antlaşmaya aittir?
1533 yılında imzalanan İstanbul Antlaşması'yla
Avusturya, Osmanlı Devleti'nin siyasi üstünlüğü­
nü kabul ediyordu.
Osmanlı
A) Serav Antlaşması
padişahına
B) Eğri, Kanije ve Estergon kaleleri OsmanlIlar­
da kalacak
X V II. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde sık sık taht
değişikliği görülmesinin,
I.
cülus bahşişlerinin bütçeye ek yük getirmesi,
II. barışçıl bir dış politika izlenmesi,
8. İlk kez parlamento tarafından hazırlanan "İnsan
Haklan Bildirisi"ni kabul ve ilan eden devlet aşa- ,Ş
ğıdakilerden hangisidir?
A)
|j
t
A) İngiltere
B) Avusturya
C) Fransa
D) Macaristan
Yalnız I
D)
B) Yalnız II
I ve II
C) Yalnız III
E) II ve III
E) ABD
C)
Ferhat Paşa Antlaşması
E)
E) Avusturya arşidükü Kutsal Roma Germen
İmparatoru olarak kabul edilecek
5.
2. Avrupa'da görülen aşağıdaki olaylardan hangisi
Osmanlı Devleti'nin,
-
Avusturya ile savaş halinde olması
-
Anadolu'da Celali ayaklanmalarıyla uğraşıyor
olması
Osmanlı Devleti'nin doğuya (İran'a) sefer düzen­
lemesini kolaylaştırmıştır?
aşağıdaki hangi devletin Osmanlı Devleti’ne sa-
A) Yüz Yıl Savaşları
vas açmasına neden olmuştur?
B) Reform hareketleri
A) Venedik
B)
Rusya
C) Otuz Yıl Savaşları
C) Safevi
D)
Lehistan
E)
D) Coğrafi keşifler
E)
12.
9. Coğrafi keşifler sonrasında yeni bulunan yerler­
3. 1681 yılında Osmanlı Devleti ile Rusya arasında
askerî ve ekonomik alanda bozuklukların ortaya
yapılan Cehrin Antlaşması'nın önemi aşağıdaki-
rak İran'ı kuzeyden kuşatmak ve doğu Türk dün­
çıkmasıyla doğrudan bir ilgisi yoktur?
lerden hangisidir?
yasıyla bağlantı kurmak amacıyla başlattığı İran
A) Rüşvet ve adam kayırmanın yaygınlaşması
A) Osmanlı Devleti ile Rusya arasında yapılan ilk
B) Yeniçerilerin sık sık ayaklanarak istediklerini
yaptırmaya başlaması
hale etmesi
Avrupa'da altın ve gümüşün artm ası Osmanlı
A) Dini
B) Ekonomik
D) Teknik
D) Ayaklanmaların artması sonucu köylülerin
topraklarını terk ederek şehirlere göç etmesi
C) Askerî
E) Siyasi
Kavimler Göçü
Aşağıdakilerden hangisinin X V II. yüzyılda Os­
C) Saray kadınlarının devlet yönetimine müda­
Devleti’ni hangi açıdan etkilemiştir?
İspanya
manlI ülkesinde merkezi yönetim in bozulması,
den Avrupa'ya bol miktarda altın gümüş gelmiş­
tir.
Nasuh Paşa Antlaşması
D) Avusturya, Osmanlı Devleti'ne savaş tazm i­
natı ödeyecek
III. merkezi otoritenin güçlenmesi
durumlarından hangilerine neden olduğu söyle­
nebilir?
Kasrışirin Antlaşması
D) Amasya Antlaşması
C) Avusturya'nın OsmanlIlara verdiği vergi kal­
dırılacak
11.
B)
E)
Uluslararası güç dengelerinin Avrupa'nın le­
hine değişmesi
antlaşma olması
B) Osmanlı Devleti'nde Ortodoks sorununu or­
taya çıkarması
C) Kırım'ın Osmanlı Devleti'nden ayrılarak ba­
ğımsız olmasını sağlaması
D) Rusya'nın Osmanlı Devleti'nin iç işlerine ka­
rışmasına olanak tanıması
E) Osmanlı Devleti'nin ilk kez halifelik unvanını
kullanması
6.
Osmanlı Devleti'nin Kafkasya taraflarına uzana­
savaşları, III. M urat zamanında OsmanlIları do­
ğuda en geniş sınırlarına ulaştıran antlaşmanın
imzalanmasıyla sona ermiştir.
Bu antlaşma aşağıdakilerden hangisidir?
A) Serav Antlaşması
B) Amasya Antlaşması
C) Ferhat Paşa Antlaşması
D) Kasrışirin Antlaşması
E)
Nasuh Paşa Antlaşması
7.
10.
Osmanlı Devleti'nin X V II. yüzyılda imzaladığı,
Osmanlı Devleti X V II. yüzyılda sınırlarını geniş,
letmiş ve büyütmüş olmasına rağmen devlet için­
I.
Serav
de bazı sorunlar yaşamıştır.
II. Nasuh Paşa
Osmanlı Devleti'nin,
III. Hotin
I.
antlaşmalarından hangileri Safevilerle yapılmış­
II. değişik din ve etnik kökenden oluşan bir yapı­
ya sahip olması,
X V II. yüzyılda İstanbul'da çıkan ayaklanmaların
III. tımar sisteminin bozulması
nedenleri arasında aşağıdakilerden hangisi yer
durumlarında hangileri sorunların oluşmasının te­
mel nedenleri arasındadır?
almaz?
tır?
A)
Yalnız I
D)
B) Yalnız II
II ve III
C) I ve II
E) I, II ve III
eğitim sisteminin yetersiz kalması,
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve III
3.
II. Osman
zamanında İstanbul ayaklanmaları çıkmıştır?
B) Cülus bahşişi almak amacıyla kapıkullarının
D)
C) İstanbul'da asayiş ve güven ortamının bozul­
Osmanlılar ile İran arasında II. Bayezid dönemin­
den itibaren bozulan ilişkiler I. Selim döneminde
ve Kanuni dönemlerinde savaşlara yol açmıştır.
E)
II ve III
C) I ve
I, II ve III
ması
D) Bazı devlet adamlarının yeniçerileri kışkırt­
Aşağıdakilerden hangisi X V II. yüzyılda yapılan
Osmanlı-İran savaşları sonunda im zalanan so­
11. Yeniçeri Ocağı'ndaki asker sayısı II. Selim za­
maları
manında 1 2 .0 0 0 kişi civarındayken, X V II. yüz­
nuncu antlaşmadır?
E) Yeniçeri Ocağına usulsüz ve rastgele kişilerin
yıl başında 3 7 .0 0 0 'e , X V III. yüzyıl ortalarında ise
A) Serav Antlaşması
7 0 .0 0 0 'e çıkmıştır.
B) Amasya Antlaşması
Bu durumun aşağıdakilerden hangisine neden ol­
alınması
duğu söylenebilir?
C) Ferhat Paşa Antlaşması
D) Kasrışirin Antlaşması
|
E) Nasuh Paşa Antlaşması
-g
4.
li
A) Askerî giderlerin bütçedeki payının artması­
Aşağıdaki Osmanlı hükümdarlarından hangisi is­
tanbui ayaklanmalarında sadece tahttan indiril­
memiş aynı zamanda öldürülmüştür?
na
Sınırların genişlemesine
A)
III. Murat
B) IV. Mehmet
C) Askerî başarıların artmasına
C)
II. Osman
D)
B)
E)
D) Merkezi otoritenin güçlenmesine
E)
9.
B) Yalnız II
A) Yalnız
sık sık padişah değiştirmek istemeleri
8.
II.
Yukarıdaki Osmanlı hükümdarlarından hangileri
verilmemesi
E) I, II ve III
III. M urat
İli. IV. M ehm et
A) Kapıkulu askerlerinin maaşlarının zamanında
C) II ve III
I.
II. Selim
IV. Murat
Yayılmacı bir politika izlenmesine
Osmanlı Devleti'nin XV II. yüzyılda yaşadığı so­
runların oluşmasındaki en önemli etkenlerden bi­
risi de başta padişahlar olmak üzere devleti yöne­
tenlerin yetersizlikleri sonucu oluşan otorite boş­
2.
luğudur.
Aşağıdakilerden hangisi buna bağlı olarak orta­
ya çıkmamıştır?
A) Yeniçeri ayaklanmalarının artması
B) Mâliyede gelir gider dengesinin bozulması
C) Yabancı devletlerin verdikleri vergilerin azal­
ması
D) Geleneksel ticaret yollarının değişmesi
12.
Aşağıdakilerden hangisi X V II. yüzyılda Osmanlı
I.
ğildir?
II. dirliklerin sipahiler yerine saraydaki bazı görev­
lilere verilmesi
A) Anadolu'da sık sık ayaklanmaların çıkması
B)
İltizam sisteminin yaygınlaşması
C) Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılması
D) Hükümdar annelerinin yönetimde etkin olrru
sı
E)
Kapıkulu askerlerinin ulufelerinin zamanında
ödenmemesi,....................................................
Devleti'nde ortaya çıkan gelişmelerden biri de;
E) Haremağaları ve valide sultanların yönetime
karışması
Osmanlı Devleti'nde X V II. yüzyılda,
5.
I.
II. Osman
II. IV. M ehm et
III. bazı devlet adamlarının yeniçerileri kışkırtma­
III. III. M urat
sı
Yukarıdaki Osmanlı hükümdarlarından hangile­
gelişmelerinden hangileri İstanbul ayaklanmala­
rıyla ilgili değildir?
A)
Yalnız I
B) Yalnız II
miştir?
C) II ve III
Tahta geçiş sisteminin değişmesi
D)
I, II ve III
ri yeniçeri ayaklanmaları sonucu tahttan indiril­
E) I ve II
A)
Yalnız II
B)
D)
l, ve
Yalnız
C) I ve
E) I ve II
9.
6 . X V II. yüzyılda,
I.
Yeniçerilerin istemedikleri padişahları tahttan
indirmeleri,
X V II. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde görülen ayak­
lanmaların nedenleri arasında aşağıdakilerden
hangisi yer almaz?
/ 7 İ7 V
V ■' > ' / V. I ' ' l NI ) V
V
A) Kapıkulu askerlerinin ayarı düşük akçeyle
maaş almak istememeleri
II. Yeniçeri Ocağı'na, yeniçeri olma yeteneğine
sahip olmayan kişilerin alınması,
B)
III. Yeniçerilerin askerlik dışında başka işlerle uğ­
A) Tımarlı sipahi sayısının artırılmasına
B) Yeniçeri Ocağfnın kaldırılması düşüncesinin
s
S Ni ı V
i ■, V I N ' 1 .M, / > ■ ' ! '
k -^ y h r / T
■if
y y y y
1 . Aşağıdakilerden hangisi Anadolu'da çıkan Celali
I.
Anadolu'da Celali ayaklanmalarının çıkması,
ayaklanmalarının nedenleri arasında yer almaz?
II.
D) Tımarlı sipahilerin işsizlik yüzünden eşkıyalı­
ğa başlamaları
A) Eyalet askerlerinin
Devletin para bulmak amacıyla tımarları mül­
tezimlere vermesi,
E)
Rusya'nın Panslavizm politikasını takip etmesi
maaşlarının zamanında
III. Sipahilere verilmesi gereken dirliklerin asker­
likle ilgisi olmayan kişilere verilmesi
ödenmemesi
B) Bozulan bütçe dengeleri sonucu halkın vergi
yükünün artması
C) Savaşlarda öncelikle ateşli silahların kullanıl­
A) Anadolu'da tım ar düzeninin bozulması
tan para alması
D) Yeniçeri maaşlarının ayarı düşük akçe ile
D) Savaşların
ödenmesine
giderlerini
karşılayabilmek
için
10.
Osmanlı Devleti'nde X V II. yüzyılda yapılan Isla­
E)
C)
Ekonomik durumun bozuk olması
D) Kapıkulu Ocaklarına asker alımında gelenek­
lere uyulmaması
hatlarda,
I.
Osmanlı Devleti'nin başkenti İstanbul'da çıkan
E)
III. Avrupa'daki bilimsel ve teknik çalışmaların dik­
"Devlet ocak içindir." anlayışının yaygınlaşma- ^
kate alınmaması
|
%
s |,
II. merkezi otoritenin sarsılması,
uygulamalarından hangileri ayaklanmaların arta­
rak devam etmesine neden olmuştur?
2. XV II. yüzyılda Osmanlı Devleti doğuda İran, ba­
tıda ise Avusturya ile yıllarca süren savaşlar yap­
mış, tımarlı sipahiler bu nedenle tımar bölgelerin­
den uzak kalmışlardır.
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
la ödenmesi
D)
durumlarından hangilerine neden olduğu söyle­
I ve III
E) II ve III
D)
B) Yalnız III
I, II ve III
Celali ayaklanmalarının yaygınlaşması,
II. tarımsal üretimin azalması,
II.
nebilir?
A) Yalnız I
C) II ve III
E) I ve II
tımar bölgelerinde güvenlik sorunlarının orta­
ya çıkması
A) Yalnız I
D)
B) Yalnız II
nın sonuçlarından biridir?
I.
II.
B)
C) Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılması düşüncesinin
ortaya çıkması
D) Devşirme sisteminin bozulması
E)
Merkezi otoritenin zayıflaması,
II ve III
E) I, II ve III
3. XV II. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde görülen,
I. devletin, gelirlerini artırmak için reayadan alı­
Mali durumun bozulması,
nan vergileri artırması,
Padişahların ordu ile birlikte sefere çıkmama­
ları
Yeniçerilerin devlet içinde bir güç haline gel­
meleri
Celali ayaklanmalarının çıkması
-
Tımarlı sipahilerin sayısının azalması
-
Reayanın çiftbozan olması sonucu üretim in
azalması
aşağıdakilerden hangisinde görülen bozulmala­
rın sonucu ortaya çıkmıştır?
A)
Veraset sistemi
B) Tımar sistemi
C)
Kapıkulu sistemi
D) Ulema sınıfı
III. Halkın devlete olan güveninin azalması
II. tımarlı sipahilerin işsizlik yüzünden eşkıyalığa
Yukarıdakilerden hangileri X V II. yüzyılda Osman­
lI
Devleti'nde görülen ayaklanmalarının hem ne­
deni hem de sonucudur?
A)
Yalnız II
D)
II ve III
C) I ve II
E) I, II ve III
III. sancak beyi ve mültezimlerin adaletsiz yöne­
gelişmelerinden hangileri Celali (Anadolu) ayak­
lanmalarının nedenleri arasındadır?
A)
Yalnız I
B) Yalnız II
Kalemiyye örgütü
Osmanlı sadrazamı Kuyucu M urat Paşa devlet
otoritesini yeniden sağlamak amacıyla sert ön­
lemler alarak Celâli ayaklanmalarını bastırmıştır.
Ancak ayaklanmalar daha sonraki dönemlerde de
devam etmiştir.
Bu durumun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ayaklanmaların çıkmasına neden olan koşul­
ların ortadan kaldırılmaması
B)
başlayıp kargaşa yaratmaları,
timleri
B) Yalnız III
E)
C) I ve II
8 . Aşağıdakilerden hangisi İstanbul ayaklanmaları­
A) Tımarlı sipahi sayısının azalması
-
sonuçlarından hangilerine neden olduğu söyle­
nebilir?
11.
Osmanlı veraset sisteminin değişmesi
X V II. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde,
Bu durumun,
I.
III. Kapıkullarının maaşlarının değeri düşük paray­
Demokrasi hareketlerinin başlaması
baskı ve şiddetin, yöntem olarak kullanılması,
II. devlet adamlarından raporlar istenmesi,
ayaklanmaların,
B) Ticaret yollarının yön ve el değiştirmesi
köylüye ağır vergiler konulması
Yabancı uzmanlardan yararlanılarak Batı tar­
zı askerî okulların açılmasına
I.
X V II. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde görülen yu­
karıdaki gelişmelerin aşağıdakilerden hangisiyle
doğrudan ilişkisi vardır?
C) Yerel yöneticilerin kanuna aykırı olarak halk­
masına
7.
i" V ' PN
C) Yeniçeri askerlerinin cülus bahşişi istekleri
ortaya çıkmasına
E)
V, I ' -M .'ti i V 7 i r; v; r r '7 i ^
Osm anlIların doğuda ve batıda uzun süren
savaşlara girmesi
raşmaları
aşağıdakilerden hangisine yol açmıştır?
I ’ , V, 1'
C) II ve III
Safevi Devleti'nin Anadolu'da yaşayan Şiiler
üzerinde etkisinin devam etmesi
C) Zorla sağlanan güvenlik ortamının Yeniçeriler
tarafından ihmal edilmesi
D) Devşirme ve Türk kökenli yöneticiler arasın­
daki rekabetin yönetiminde de etkili olması
E)
Sadrazam Kuyucu M urat Paşa'nın erken dö­
nemde vefat etmesi
D)
I, II ve III
E) I ve II
91
7.
I. Ahm et döneminde sadrazamlık yapan Kuyu­
cu M urat Paşa, Celali ayaklanmaları nedeniyle
Anadolu'da yok olmaya başlayan devlet otorite­
10. X V II. yüzyıl başlarında Anadolu’yu kasıp kavuran
Celali ayaklanmalarını şiddetle bastırarak devlet
otoritesini yeniden sağlamayı başaran Osmanlı
devlet adamı aşağıdakilerden hangisidir?
sini yeniden sağlamak, asayiş ve güveni oluştur­
mak için aşağıdaki hangi yönteme başvurmuş­
A) Tarhuncu Ahmet Paşa
tur?
B) Sokullu M ehm et Paşa
A) Baskı ve şiddet yoluyla devlet otoritesini
B)
C) Kuyucu Murat Paşa
XV II. yüzyılda ordunun bozulması, yeniçerilerin
sağlamaya çalışmak
D) Ferhat Paşa
düzensiz ve disiplinsiz davranışları savaşlarda ba­
Devlet yönetimi ve askerlik alanlarında köklü
E)
şarısız sonuçlar alınmasında etkili olmuştur.
Köprülü M ehm et Paşa
Bu duruma Lehistan Seferi'nde şahit olan II. Os­
yenilikler yapmak
11. Aşağıdakilerden hangisi Eyalet ayaklanmalarının
nedenlerinden biridir?
mesi geleneğini başlatmak
D) Ulemanın devlet yönetimine müdahale etm e­
A) Yerel yöneticilerin merkezden ayrılmak iste­
meleri
sini önlemeye çalışmak
En büyük sorun olarak gördüğü gelir-gider
B)
dengesizliğini ortadan kaldırmak
8.
İşsiz kalan medrese öğrencilerinin huzursuz­
lukları
kilerden hangisini amaçlamıştır?
B)
line getirmek
C) Hatalı gördüğü devlet adamlarını belirlemeye
çalıştığının
son vermek
D) Yeniçerileri sınırlarda bulunan kalelerde gö­
dığı kişiler ile ayaklanmıştı. Bozoklu Celal'in adı­
D) Sipahilerin elindeki dirliklerin hâzineye geç­
mesi
na izafeten tarihçiler, bundan sonra Anadolu'da
E)
çıkan ayaklanmalara Celali demişlerdir.
Birçok insanın tarımdan ayrılarak toprağı boş
bırakması
D) Islahatlarda İstanbul halkının desteğine ihti­
yaç duyduğunun
çerileri eğitmek
E)
revlendirmek
E) Kapıkulu ordusunu kaldırarak yeni ordu kur­
mak
4.
Celali ayaklanmalarının,
I.
Anadolu ve Suriye'de çok sayıda kent ve ka­
12. X V II. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde görülen,
I.
sabanın tahrip olması,
II. güvenlik sorunları nedeniyle, ticaretin durma­
sı ve ekonomik durumun çok gerilemesi,
III. reayanın, çift bozan olup kasaba ve şehirlere
kaçması
durumlarından hangilerine neden olduğu söyle­
nebilir?
Yeniliklere karşı olan devlet adamlarını tespit
etmek istediğinin
B) Balkanlardan devşirme alma uygulamasına
C) Avrupa'dan askerî uzmanlar getirterek yeni­
ortaya çıkan Bozoklu Şeyh Celal, etrafına topla­
A) Olumsuzlukları gidermek amacıyla köklü ısla­
hat yapmak istediğinin
A) Askerliği, ocak sisteminden vatan görevi ha­
C) Yüksek vergileri ödemek istemeyen köylüle­
rin toprağı terketmesi
Yavuz Sultan Selim zamanında mehdilik iddiası ile
IV. Murat, devletin kötü gidişinin nedenlerini orta­
ya koymak ve yenilikler konusunda devlet adam­
larının düşüncelerini öğrenm ek amacıyla Koçi
Bey'e bir rapor hazırlatmıştır.
IV. Murat'ın bu uygulaması aşağıdakilerden han­
gisinin göstergesidir?
man bu duruma son vermek amacıyla aşağıda-
C) Padişahların saray dışından kişilerle evlen­
E)
3.
Yapılacak ıslahatlara karşı tepkileri önlemeye
çalıştığının
Aşağıdakilerden hangisi IV. M urat Dönemi yeni­
liklerinden biridir?
A) İstanbul'da Baruthane-i Amire adıyla barut
imalethanesinin kurulması
Celali
B)
Kötü gidişe son vermek için devlet adamla­
rından raporlar istenmesi
ayaklanmalarının ortak nedeni aşağıdakilerden
hangisidir?
C)
Eğitim faaliyetlerinin yeniden düzenlenmesi
A) Uzayan savaşların askerî giderleri arttırması
E)
II. İstanbul
III. Eyalet
B)
D) Yerli malları kullanımına önem verilmesi
Tahta geçiş sisteminde değişikliğe gidilmesi
Merkezi yönetimin eski gücünü kaybetmesi
C) Tımarlı sipahilerin ihmal edilmesi
A) Yalnız I
B) Yalnız III
C) II ve III
5.
D) Halktan alınan vergilerin sürekli artırılması
D) I ve II
E) I, II ve III
E)
X V II. yüzyılda Osmanlı D evleti’nde,
I.
Maaşların ayarı düşük para ile verilmesi
beşik ulemalığının ortaya çıkması,
II. Ekber ve Erşed Yasası'nın uygulanması,
9. Aşağıdakilerden hangisi Celali ayaklanmalarının
sonuçlarından biri değildir?
13. X V II. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde,
I.
Celali ayaklanmalarının yaygınlaşması,
2. İmparatorluğu çöküşe götüren akraba.kayırm a
ve rüşvet gibi olayları etkileyen gücün devşir­
meler olduğunu düşünen, bu nedenle de Yeniçe­
III. kapitülasyonların yaygınlaştırılması
uygulamaları yönetim , eğitim ve ekonomi alan­
larıyla eşleştirildiğinde aşağıdakilerden hangisi
doğru olur?
A) Anadolu'da dirlik ve düzenin bozulması
II. köylerden şehirlere göç edilmesi,
B) Ekonomik hayatın durgunlaşması
III. tarımsal faaliyetlerin azalması
C) Anadolu'nun tahrip edilmesi, üretimin azal­
gelişmelerinin oluş sırası aşağıdakilerden hangi­
nen Osmanlı hükümdarı aşağıdakilerden hangi­
A)
sinde doğru olarak verilmiştir?
sidir?
B)
ması
D) Halkın devlete olan güveninin azalması
E) Vaka-i Vakvakiye'nin yaşanması
A)
I, II ve III
D)
B) II, I ve III
III, II ve I
ri Ocağı'nı kaldırarak Anadolu ve Suriye'nin Müs­
lüman köylülerinden yeni bir ordu kurmayı düşü­
C) I, III ve II
E) II, III ve I
A) III. M urat
B) I. İbrahim
C) IV. M ehm et
D) II. Osman
Yönetim
Eğitim
Ekonomi
I
II
III
C)
D)
E)
E) IV. M urat
93
X V II, yüzyıl ıslahatçılarından bazıları şunlardır:
I.
9.
X V II. yüzyıl ıslahatlarında,
I.
II. Osman
~ t' > ;_/>
yeniçeriler ve çıkarları zedelenen devlet adam­
l \
ları ve ulemanın karşı çıkması,
II. Koçi Bey
II. yaşanan sorunların nedenlerinin doğru tespit
III. Tarhuncu Ahm et Paşa
edilememesi,
IV. Kuyucu M urat Paşa
III. yöntem olarak baskı ve şiddetin benimsenme­
Bunlardan hangileri yapmak istedikleri ıslahatlar
si
1
nedeniyle öldürülmüşlerdir?
A ş a ğ ıd a k ile r d e n
Osmanlı Devleti X V II. yüzyılda aşağıdaki devlet­
Köprülü M e h m e t
h a n g is i
Paşa'nın yap tığ ı ıslah atlar arasında yer alm az?
lerden hangisiyle savaşmamıştır?
A) İstanbul'da görüş ayrılığındaki ulemayı de­
A)
Rusya
B) İran
ğişik yerlere göndererek dinsel tartışmalara
C)
Venedik
D) Prusya
durumlarından hangileri ıslahatların başarılı ol­
A)
I ve il
B) II ve III
D)
II ve IV
C) I ve III
masını engellemiştir?
E) I ve IV
A) Yalnız I
D)
B) Yalnız III
II ve III
C) I ve III
son vermek
E)
E) I, II ve III
Lehistan
B) Erdel Beyi Rakoçi'nin ayaklanmasını bastıra­
rak devlet otoritesini sağlamak
C) Yönetimde ihmalleri ve hataları görülen dev­
10.
7.
Osmanlı Devleti X V II. yüzyılda nakit para sıkın­
let adamlarını cezalandırmak
Osmanlı hâzinesinin gelir kaynaklarından biri de
ganimetlerdir. Ganimet gelirlerinin X V II. yüzyıl­
da önemli ölçüde azaldığı görülmektedir.
D) Görevini yapmayan
Bu durumun,
E) Gereğinden fazla olan yeniçeri askerlerinin
tısını gidermek amacıyla aşağıdaki hangi yönte­
me başvurmuştur?
I.
A) Düyunuumumiye İdaresi'ni kurmuştur.
B)
bul Antlaşması'yla elde ettiği Avusturya üzerin­
sayısını azaltmak
deki siyasi üstünlüğü aşağıdaki hangi antlaşma
ile kaybetmiştir?
III. Osmanlı ordusu eski gücünü kaybetmiştir.
C) Yabancı devletlere borçlanma yoluna gitmiş­
yargılarından hangilerine kanıt oluşturduğu sa­
vunulabilir?
tir.
E)
Fetih politikasına son verilmiştir.
Osmanlı Devleti 1 5 3 3 yılında imzaladığı İstan­
II. Askerî başarılar azalmıştır.
Kağıt para uygulamasına geçmiştir.
D) Toprak gelirlerini iltizama vermiştir.
görevlilerin maaşlarını
kesmek
Ira
2. Osmanlı Devleti'nde X V II. yüzyılda yapılan,
I. modern anlamda ilk bütçenin hazırlanması,
A)
Yalnız l
Yeniçeri askerî sayısını azaltmıştır.
D)
B) Yalnız II
I ve II
ra
A) Vasvar
B)
Zitvatorok
C) Karlofca
D)
Bucaş
J
E)
C) Yalnız
Cehrin
II. gelir ve giderleri denkleştirmek amacıyla has
ve zeametlerin hâzineye bağlanması,
E) II ve III
III. saray masraflarının kısılması
yeniliklerden hangileri IV. M ehm et döneminde
sadrazamlık görevine getirilen Tarhuncu Ahm et
Paşa tarafından yapılmıştır?
1 6 6 4 yılında Osmanlı Devleti ile Avusturya ara­
A) Yalnız I
11. Aşağıdakilerden hangisi X V II. yüzyılda Osman­
lI Devleti'nde yapılmak istenen ıslahatların özel­
D)
likleri arasında yer almaz?
B) Yalnız III
I ve III
C)
E)
I ve
ve
sında imzalanan Vasvar Antlaşması'na göre,
o
Uyvar ve Neograd Kaleleri OsmanlI'ya bırakı­
lacak,
8.
X V II. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde,
I.
A) Islahatlar devlet politikası haline gelememiş­
mesi,
B)
Daha çok gündelik hayata yönelik düzenle­
III. Celali ayaklanmalarının uzunca bir süre devam
C) Avrupa'daki gelişmeler takip edilmemiş, dik­
etmesi
kate alınmamıştır.
durumlarından hangileri ordunun güç kaybettiği­
D) Baskı ve şiddet yoluyla uygulandığı için be­
ne kanıt olarak gösterilebilir?
Yalnız I
D)
B) Yalnız II
I ve II
3.
meler şeklinde olmuştur.
II. ganimet gelirlerinin azalması,
A)
o
nimsenmemiştir.
C) Yalnız III
E) I, II ve III
Avusturya savaş tazminatı ödeyecekti.
tir.
doğuda ve batıda girişilen savaşların uzun sür­
E)
Köklü çözüm yollan aranmamış, geçici ted­
birlere başvurulmuştur.
.
I.
Eflak
Buna göre,
II.
Boğdan
I.
Osmanlı Devleti egemenlik alanını genişletmiş­
tir.
III. Ukrayna
Yukarıdakilerden hangileri Osmanlı Devleti'nin
XV II. yüzyılda aşağıdaki hangi devletle ilişkileri­
II. Osmanlı Devleti savaştan kazançlı çıkmıştır.
III. Avusturya, Osmanlı Devleti'ne bağlı hale gel­
miştir.
nin odak noktasını oluşturmuştur?
A)
Venedik
B) Lehistan
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
C)
Avusturya
D) Rusya
A)
E)
Fransa
Yalnız I
D)
B) Yalnız II
II ve III
C) I ve II
E) I, II ve III
T ’y| h-r. -E-f" y \ 2 / D ■
94
95
7.
10. Osmanlı Devleti ile Venedik X V II. yüzyılda aşa-
Osmanlı Devleti'nin X V II. yüzyılda yaptığı,
I.
ğıdaki antlaşmalardan hangisini imzalamışlardır?
Hotin,
II. Nasuh Paşa,
A) Vasvar
B) Karlofça
III. Karlofça
C) Bucas
D) Zitvatorok
antlaşmalarını imzalayan devletler arasında aşa-
E) İstanbul
ğıdakilerden hangisi yer almaz?
3.
Osmanlı ordularının Avrupa'daki Hristiyan dev­
Osmanlı Devleti'nin 1 6 8 3 yılında Viyana'yı ikin­
A) İran
B)
Rusya
letleri telaşa ve heyecana düşürdüğü son seferi
ci kez kuşatması karşısında tek başına karşı ko­
C) Lehistan
D)
Avusturya
aşağıdakilerden hangisidir?
yamayacağını anlayan Avusturya imparatorunun
E)
yardım isteği sonucu Viyana'ya gelen Haçlı or­
A) Girit'in kuşatılması
Venedik
B)
11. Stratejik konumu ve adayı elinde tutan korsanla­
dusunda,
Hotin Seferi
I.
Lehistan,
C) Uyvar Seferi
II. İngiltere,
D) Haçova Savaşı
III. Hollanda
rın faaliyetleri X V II. yüzyılda Osmanlı Devleti'nin
aşağıdaki adalardan hangisinin fethini zorunlu kıl­
8.
X V II. yüzyılda Osmanlı Devleti ile Venediklile­
mıştır?
rin ilişki ve savaşlarının temelini aşağıdakilerden
A) Midilli
E)
devletlerinden hangileri yer almıştır?
II. Viyana kuşatması
A)
B) Sakız
Yalnız I
B) Yalnız III
D) II ve III
hangisi oluşturmuştur?
D) Rodos
C) I ve II
C) Cerbe
E) I, II ve III
E) Girit
A) Ege Denizi'ndeki üstünlük mücadelesi
B)
OsmanlIların Mora'daki egemenliği
C) Hint deniz yollarının denetimi
D) Baharat yolunu kontrol etme mücadelesi
E)
i?
1
I
■§
Osmanlı Devleti'nde yaşayan Katoliklerin du­
rumu
2. X V II. yüzyılın son çeyreğinde,
I.
Katolik A vusturya'nın, Protestan M acarlara
baskı yaparak mezhep değiştirmeye zorlama­
sı,
12. O sm anlı D evleti 1 6 4 5 y ılın d a k u ş a ttığ ı Gi­
rit Adası'nı 2 4 yıllık bir kuşatmadan sonra an­
9.
Osmanlı Devleti kuruluş sürecinde Çelebi M eh­
met döneminden itibaren Venedik ile mücadele
içinde olmuştur.
bu kadar uzamasında Venediklilerin Çanakkale
Boğazı'nı kapatarak OsmanlIların Girit'e yardım
Osmanlı Devleti'nden yardım istemesi,
III. Sadrazam Merzifonlu Kara Mustafa Paşa'nın
İmre Tökeli'yi Orta Macaristan kralı tanıyarak
göndermesini engellemeleri etkili olmuştur.
Buna göre,
I.
II. İmre Tökeli liderliğinde ayaklanan Macarların
cak 1669 yılında fethedebilm iştir. Kuşatmanın
Bu durum aşağıdakilerden hangisinin gösterge­
Kıbrıs'ın fethi,
sidir?
Macaristan'a yardım etmek istemesi
aşağıdaki olaylardan hangisine yol açmıştır?
A) Osmanlı donanmasının güç kaybettiğinin
B)
Venedik arasında savaşa neden olduğu söylene­
C) Yeniçerilerin görevlerini yapmadıklarının
mez?
D) AvrupalIların Haçlı anlayışıyla hareket ettik­
B) Yalnız III
II ve III
lerinin
C) I ve II
E) I ve III
E)
na
Merkezi otoritenin zayıfladığının
gelişmelerinden hangilerinin Osmanlı Devleti ile
D)
başarısızlığından yararlanan AvrupalIlar, aşağı­
A) OsmanlIların Viyana'yı ikinci kez kuşatması­
III. Amasra'nın fethi
Yalnız l
Osmanlı D evleti'nin II. Viyana kuşatmasındaki
daki hangi yola başvurmuşlardır?
II. Girit'in kuşatılması,
A)
4.
Padişahların ülkeyi yönetm ekte yetersiz kal­
dıklarının
B) İngiltere'ye ekonomik ayrıcalıklar tanınması­
na
A) İnebahtı'da Osmanlı donanmasının yakılması
B) OsmanlIlara karşı Kutsal İttifak kurulması
C)
lanmasının sağlanması
C) Rusya'yla Cehrin Antlaşması'nın yapılmasına
D) Papanın Kutsal İttifak'ı oluşturmasına
E)
D) Çanakkale Boğazı abluka altına alınarak Girit
Adası'nın kuşatılması
Avusturya'nın elindeki Uyvar Kalesi'nin alın­
masına
Kapitülasyonlardan diğer devletlerinde yarar­
E)
OsmanlIlarla savaşan İran ile işbirliği yapıl­
ması
96
97
5.
II. Viyana kuşatması sonunda Osmanlı ordusunun
8.
I.
AvrupalIlar Osmanlı Devleti karşısında savun­
71-
madan saldırıya geçtiler.
yenilmesinden yararlanarak Türklerî Avrupa'dan
atm ak iteğiyle Papa'nın öncülüğünde oluşturu­
II.
,K
Türklerin Avrupa'daki ilerleyişleri durdu ve ge.
lan Kutsal İttifak'a aşağıdaki devletlerden han­
ri çekilişleri başladı.
gisi katılmamıştır?
Yukarıdaki bilgiler aşağıdaki hangi antlaşmayla i|.
A) Rusya
B) Venedik
C)
D) Fransa
Lehistan
gilidir?
1
A) Pasarofça
B) İstanbul
Osmanlı Devleti'nin X V II. yüzyılda imzaladığı ant­
laşmaların bazı özellikleri şunlardır:
4.
özelliğine sahip değildir?
I. Avrupa'da toprak kazandığı son antlaşmadır.
E)
Malta
C)
Karlofça
D) Vasvar
E)
Zitvatorok
II. Batıda en geniş sınırlara ulaşmıştır.
A) Ahm et Paşa Antlaşması
III. Osmanlı Devleti'nin Orta Avrupa'daki egemen­
B)
liği sona ermiştir.
D) Hotin Antlaşması
Antlaşması’yla ilgilidir?
Osmanlı Devleti'nin imzaladığı antlaşmalarla il­
gili,
I.
E)
A) Yalnız I
D)
OsmanlIların Macaristan'ı Avusturya'ya bıra­
B) Yalnız II
II ve III
Karlofça Antlaşması
C) Bucaş Antlaşması
Bunlardan hangileri Lehistan ile yapılan Bucaş
9.
Osmanlı D evleti'nin X V II. yüzyılda imzaladığı
aşağıdaki antlaşmalardan hangisi ikili antlaşma
Vasvar Antlaşması
C) I ve II
E) I, II ve III
karak Orta Avrupa'daki egemenliğinin sona er­
6.
I.
İngiltere
II.
Hollanda
mesi,
II. Azak Kalesi'nin Rusya'ya bırakılarak Karade-
2. Osmanlı Devleti'nin X V II. yüzyılda imzaladığı,
nize çıkmasına olanak tanınması,
I.
III. Fransa
Bucaş
III. Osmanlı Türklerinin batıda ilk kez büyük ölçü­
IV. Malta
Karlofça Antlaşması yukarıdaki hangi devletlerin
bilgilerinden hangileri 1 6 9 9 yılında imzalanan Kar-
elçilerinin aracılık yapmasıyla başlayan görüşme­
lofça Antlaşması'yla ilgilidir?
A)
Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
C) II ve III
D)
II ve IV
dir?
A) Karlofça
B) Prut
C)
D) Cehrin
antlaşmalardan hangileri Lehistan ile imzalanma-
B) III ve IV
D)
nak tanıyan antlaşma aşağıdakilerden hangisi­
III. Zitvatorok
IV. Karlofça
ler sonucu imzalanmıştır?
A) I ve II
Rusya'nın İstanbul'da elçi bulundurmasına ola­
II. Hotin
de toprak kaybetmesi
I ve II
E) I ve III
mıştır?
A) Yalnız III
B) III ve IV
İstanbul
E)
C) II ve III
Pasarofça
E) I ve III
D)
10.
Aşağıdakilerden hangisi Karlofça Antlaşması'nın
O sm anlIlar açısından m eydana g etirdiği sonuç­
lar arasında ver alm az?
II ve IV
E) I ve III
3. 1700 yılında Osmanlı Devleti ile Rusya arasında
imzalanan İstanbul Antlaşması'nın,
o Azak Kalesi Rusya'ya verilecek,
A) Osmanlı Devleti Hollanda'ya kapitülasyonlar
vermek zorunda kaldı.
7.
I.
Venedik,
II.
Rusya,
B)
.
tikası sona erdi.
III. Avusturya
C) OsmanlIlar Avrupa karşısında savunma duru­
Yukarıdaki devletlerden hangileri Karlofça Antlaşması'nı imzalayan devletler arasında ver almaz?
A) Yalnız I
D)
Avrupa'daki Türk ilerleyişi ve genişleme poli­
B) Yalnız II
I ve II
maddeleri,
I.
........
Rusya'nın askerî ve siyasi açıdan güçlendiği,
II. Rusya'nın Karadeniz'e açılmak için fırsat elde
III. Karadeniz'in Osmanlı egemenliğinden çıktığı
D) Türkler Batı karşısında ilk kez toprak k a y b e t­
ti.
durumlarından hangilerine kanıt oluşturduğu sa­
vunulabilir?
E)
Osmanlı Devleti'nin Avrupa karşısındaki üs
tünlüğü sona erdi.
A)
6.
Rusların Karadeniz'e inme politikasına yönelik ola­
rak ilk adımı Azak Kalesi'nin ele geçirilmesiyle
atılmıştır.
ettiği,
muna.geçti.
C) Yalnız 111
E) II ve III
o Rusya, İstanbul'da sürekli elçi bulundurabilecek
Yalnız I
D)
B) Yalnız II
I ve II
C) Yalnız III
E) I ve III
Bu olay aşağıdaki hangi antlaşmayla gerçekleş­
miştir?
A) Cehrin
B) Karlofça
C)
D) İstanbul
Prut
E)
Pasarofça
99
7.
I.
10. Osmanlı Devleti'nin X V II. yüzyılda İran, Lehistan
ve Avusturya ile yaptığı antlaşmalar ve özellikle­
ri, aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak eş.
lestirilmiştir?
Bucaş
II. Vasvar
III. Karlofça
IV. İstanbul
Özellik
Antlaşma
OsmanlIların Batıda en
A) Vasvar
Osmanlı Devleti'nin X V II. yüzyılda imzaladığı yu­
karıdaki antlaşmalardan hangileri OsmanlIların le­
geniş sınırlara ulaştığı ant­
hine hükümler taşımaktadır?
laşmadır.
gelişmeler arasında aşağıdakilerden hangisi yer al­
Osmanlı İran savaşları sona
maz?
A) I ve II
B) II ve IV
B)
C) III ve IV
Bucaş
4.
1 . XV II. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde ortaya çıkan
I.
E) I ve III
C) Zitvatorok
A) Sınırların genişlemesi ve fetihlerin yavaşla­
Avusturya OsmanlIların
bul etmiştir.
B) Halkın devlete olan güveninin sarsılması
Doğuda en geniş sınırlara
C) Tımar ve devşirme sisteminin bozulması
D) Ferhat Paşa
I.
E)
sı
gelişmelerinden hangileri tım ar sisteminin bozul­
D) Balkanlarda bağımsız devletlerin ortaya çık­
Osmanlı Devleti Viyana
Karlofça
Ferhat Paşa (1590)
III. Anadolu'dan yeteri kadar asker toplanamama­
masına bağlı olarak ortaya çıkmıştır?
ulaşılmıştır.
8 . Osmanlı Devleti'nin imzaladığı,
namaması
ması
diplomatik üstünlüğünü ka­
Anadolu'da asayişin sağlanamaması,
II. tarım üretiminin azalması ve vergilerin topla­
ermiştir.
D) II ve III
Osmanlı Devleti'nde X V II. yüzyılda,
A) Yalnız I
ması
B) Yalnız III
C) II ve III
kuşatmasını kaldırmıştır.
E)
II. Bucaş (1672)
Rüşvet, iltimas ve adam kayırmanın yaygın­
D) I ve III
E) I, II ve III
laşması
antlaşm alarının ortak özelliği aşağıdakilerden
hangisidir?
2 . Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti'nin X V I.
A) Osmanlı Devleti'nin diplomatik güçsüzlüğü­
yüzyılda karşılaştığı problemler arasında yer al­
nü ortaya koymaları
maz?
B) XV I. yüzyıldan beri süren Osmanlı İran sa­
A) Rusya'nın Panslavizm politikasının Balkanları J
I
Yeniçerilerin isteksizliklerinin ortaya çıkması­ I
s
vaşlarına son vermeleri
C)
etkilemesi
B) Saray masraflarının artması sonucu bütçe
nı sağlamaları
açıklarının çoğalması
D) OsmanlIları doğu ve batıda en geniş sınırlara
C) Denizcilikten anlamayan kişilerin donanmaya
ulaştırmaları
E)
alınması
Osmanlı Devleti'nin mali açıdan zayıf düşme­
D) Eğitimde fen bilimlerine verilen önemin azal­
sine neden olmaları
11. Osmanlı Devleti 1 5 9 0 yılında İran'la imzaladı­
ğı Ferhat Paşa Antlaşm ası ile sınırlarını Hazar
Denizi'ne kadar genişletmiştir. Ancak bu durum
üzen sürmemiş, İranlılar X V II. yüzyılın başların­
da kaybettiği toprakları geri almıştır.
Bu duruma,
9.
Osmanlı Devleti'nin Kanuni Sultan Süleyman’ın
ölümünden sonra ele geçirdiği yerler ve hangi ül­
keden alındıkları ile ilgili eşleştirmelerden hangi­
si doğru olarak verilmemiştir?
I.
Ekber ve Erşed Yasası'nın benimsenmesi,
ması
E)
B) Valide sultanların ve padişah hanımlarının
hesinde bulunması
devlet yönetiminde etkili olmaları
gelişmelerinden hangilerinin neden olduğu söy­
lenebilir?
C) Devlet adamları arasında hizipleşmeler ve çı­
kar gruplarının oluşması
C) Tebriz - Safevi
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız İli
D) Podolya - Lehistan
D) I ve II
Uyvar - Macaristan
D) Devletin önemli görevlerine rüşvetle ve ka­
yırma ile atamaların yapılması
E) II ve III
E)
G
V j? / A '
: ^ ;D ' V] 4; b : .‘4
6. D ? ’
Vj
Ş. D-
:-j
Vj
,10. 0:
> j ,i 1 1 :
e. )
İstanbul ayaklanmaları sonunda devletin otorite­
si sarsılmış ve padişahların dokunulmazlığı sona
ermiştir.
Bu duruma,
I.
A) Tahta geçen padişahların, çocuk denilecek
yaşta ya da yetersiz olmaları
III. Osmanlı ordusunun uzun süre Avusturya cep­
B) Tunus - İspanya
Anadolu'da güven ve huzurun bozulması
3. Aşağıdakilerden hangisi merkezi yönetimin bo­
zulmasının nedenleri arasında yer almaz?
II. Celali ayaklanmalarının yaygınlaşması,
A) Kıbrıs - Venedik
E)
5
Uzun süren ve yenilgiyle sonuçlanan savaş­
ların artması
Genç Osman'ın tahttan indirilmesi ve öldürül­
mesi,
II. ayaklanmalar sonunda yeniçerilerin isteklerini
elde etmeleri,
III. harem ağalarının ve valide sultanların yöne­
timde etkilerinin artması
gelişmelerinden hangileri kanıt olarak gösterile­
bilir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
C) Yalnız III
E) I, II ve III
6.
I.
Devletin en önemli görevi olan sadrazamlık
9.
dâhil önemli görevlere rüşvet ve kayırma ile
atama yapılması,
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti'nin top.
rak sisteminin bozulmasına bağlı olarak ortaya
çıkmamıştır?
A) Anadolu'da ayaklanmaların çıkması ve yay­
II. İpek ve Baharat Yolu ticaretinin denizlere kay­
gınlaşması
ması,
III. Can ve mal güvenliği kalmayan köylülerin şe­
B) Yeniçerilerin devlet içinde büyük bir güç ol­
hirlere göç etmesi,
duklarını anlamaları
IV. Hristiyan devletlerin OsmanlIlara karşı birlikte
C) Devletten maaş alan kapıkulu asker sayısının
hareket etmesi
D) ÇiftboZariların artması sonucu toprak gelirle­
yaşadığı iç sorunlara bağlı olarak ortaya çıkmış­
E)
A) II ve III
D)
7.
B) I ve II
II ve IV
C) 1 ve III
ları
10.
C) Dirlik sisteminin bozulması
Bu gelişmeler Osmanlı Devleti'nde öncelikle aşağıdakilerden hangisinin oluşmasına yol açmıştır?
D) Devlet adamlarının sürekli değişmesi
A) İstanbul ayaklanmalarının çıkmasına
E)
B)
Sancağa çıkma uygulamasının terk edilmesi
Beşik uleması uygulamasının yaygınlaşması
Kapitülasyonların yaygınlaşmasına
D) Osmanlı ekonominin çökmesine
I.
2. Sadrazam Sokullu M eh m et Paşa'nın ölümüyle
hâzineden para harcamadan atlı birlikler yetiş­
A)
gelişmelerine imkân sağlayan uygulama aşağı-
başlamıştır?
III. üretimin sürekliliğinin sağlanması
C) Yalnız III
E) I, II ve III
B)
A) İltizam sistemi
C) II. Osman'ın öldürülmesi
B)
D) Sadrazam Köprülü M ehm et Paşa'nın ölümü
Devşirme sistemi
D) Vakıf sistemi
-
Devşirme sisteminin bozulması,
E)
-
Dirliklerin askerlikle ilgisi olmayan kişilere ve­
rilmesi,
-
Denizcilikle ilgisi olmayan kişiler donanmanın
başına getirilmesi
E)
Karlofça Antlaşması'nın imzalanması
II. Viyana kuşatmasının başarısızlıkla sonuç­
lanması
Lonca sistemi
3. X V II. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde meydana ge­
len bozuklukların aşağıdakilerden hangisine se­
11.
I.
Kapıkulu askerlerinin sayısının artması
II. Asker maaşlarının devlet hâzinesindeki payı­
A) Osmanlı ordusunun yapısının bozulmasında
C) Osmanlı Devleti'nin mâliyesinin bozulmasın­
da
A) Vaka-ı Vakvakiye (Çınar Vakası)
dakilerden hangisidir?
Osmanlı Devleti'nde,
B) Anadolu'da Celali ayaklanmalarının yoğun­
laşmasında
Tımarlı sipahilerin sayısının azaltılmasına
mi'ne bırakması aşağıdaki olaylardan hangisi ile
II. toprağın boş bırakılmaması,
Aşağıdakilerden hangisinin oluşmasında etkili ol­
muştur?
E)
(1579) başladığı kabul edilen Osmanlı Devleti'nin
Duraklama D önem i'nin, yerini Gerileme Döne-
tirilmesi,
gelişmelerinden hangileri tım ar sisteminin bozul­
ması ile ilgilidir?
nın çoğalması
A) Tahta geçen bazı padişahların küçük yaşta
B) Yeniçerilerin geçim sıkıntısını ileri sürerek as­
B)
Yukarıdakilerden hangileri tımarlı sipahi sistemi­
nin bozulmasına bağlı olarak ortaya çıkmıştır?
B) Yalnız III
I ve II
E) I, II ve İli
Mültezimlerin bulundukları yerlerde etkilerini
kerlik dışında işlerle uğraşmaları
artırmaları
C) Avrupada meydana gelen savaş teknolojisin­
C) İstanbul ve Anadolu'da ayaklanmaların çık­
deki gelişmelerin takip edilmemesi
ması
C) II ve III
Sancağa çıkma usulünün kaldırılmasında
D)
ve tecrübesiz olmaları
ödenmesi
mesleklerle uğramaları
Yalnız II
Duraklama Dönemi'nde ordunun bozulmasına yoIaçan etkenler arasında aşağıdakilerden hangisi
ver almaz?
A) Yeniçeri maaşlarının ayarı düşük para ile
III. Yeniçerilerin yasak olmasına rağmen başka
A)
5.
bep olduğu iddia edilem ez?
D) İmparatorluğun doğal sınırlara ulaşmasında
E)
Avrupa devletleriyle yapılan savaşların başa­
sipahi askerlerinin sayısının azalması
C) Tımar sistemi
8.
-
rısızlıkla sonuçlanması
Osmanlı Devleti'nde,
III. İstanbul ayaklanmalarının çıkması
I ve II
Yeniçeri Ocağı'ndaki asker sayısının a rttırıl­
ması
C) İlmiye sınıfının etkisini kaybetmesine
II. halkın toprağı boş bırakarak köylerden şehir­
lere göç etmesi,
D)
-
B)
E) III ve IV
I. tımarlı sipahi sayısının azalması,
B) Yalnız II
Doğu ticaret yollarının eski önemini kaybet­
mesi
Ordunun büyük bölümünü oluşturan tımarlı
Osmanlı Devleti’nde,
Yalnız I
-
A) Padişahların ordu ile birlikte sefere çıkmama­
rinin azalması
tır?
4.
den olmuştur?
artırılması
Yukarıdakilerden hangileri Osmanlı Devleti'nin
1. Aşağıdakilerden hangisi, Osmanlı Devleti’nin hem
ordusunun hem de mâliyesinin bozulmasına ne­
D) İltizam sisteminin yaygınlaşması sonucu t ı­
D) AvrupalIlarla yapılan savaşlarda başarısız so­
mar sisteminin önemini kaybetmesi
nuçlar alınması
E)
E)
Avrupa tarzı hukuk sisteminin uygulanması
III.
M urat
döneminden
itibaren
Kapıkulu
Ocaklarına kanunlara aykırı asker alınması
o.
M şagıuaıtııeruen nangısı u s m a n ıı D e v le tin d e t ı­
I.
m ar sistem inin bozulm asının en önem li nedeni­
dir?
şıyla hareket etm eleri
II.
A) Kapıkulu asker sayısının artırılması
B)
Reayanın köyden şehire göç etmesi
C) Halka ağır veriler konulması
Coğrafi keşifler nedeniyle Akdeniz ticaretini^
öneminin azalması
III. Medreselerin eğitim sisteminin günün gerek­
lerine göre yenilenememesi
IV. Tımar sisteminin bozulması nedeniyle köylü­
D) Köylünün toprağı bırakarak çiftbozan olması
E)
A vrupalIların O sm anlIlara karşı h a ç lı a n l a y ı . '
XV II. yüzyılda Anadolu'da çıkan Celali ayaklan­
1
maları Osmanlı ekonomisini olumsuz etkilemiştir.
nün toprağını terk etmesi ve tarımsal üretimin
azalması
Dirliklerin hak eden kişilere verilmemesi
Bu duruma,
Yukarıdakilerden hangileri Osmanlı Devleti'nin
I. vergi gelirlerinin azalması,
duraklamasının dış nedenlerini oluşturan geliş­
Yukarıdaki boşluklara sırasıyla aşağıdakilerden
hangileri getirilmelidir?
II. tarımsal üretimin düşmesi,
meler arasında yer alır?
III. iltizam sisteminin yaygınlaştırılması
A) I ve II
B) II ve III
D) II ve IV
7.
C) I ve III
E) III ve IV
............. Adası'nı elinde bulunduran Venedikliler
her fırsatta Osmanlı gemilerine saldırı düzenli­
yorlardı. Bu nedenle 1 64 5 yılında ada kuşatıldı.
2 4 yıl süren kuşatma .......
sadrazam­
lığında adanın fethi ile sonuçlandırıldı.
gelişmelerinden hangileri kanıt olarak gösterile­
A) Rodos - Köprülü M ehm et Paşa
bilir?
B)
Girit - Fazıl Ahm et Paşa
•
Osmanlı Devleti'nde X V II. yüzyılda,
A) Yalnız I
I.
B) Yalnız II
C) Yalnız III
C) Girit - Merzifonlu Kara M ustafa Paşa
savaşların uzun sürmesi,
D)
II. köylülerin şehirlere göç etmesi sonucu tarım
I ve II
E) I, II ve III
arazilerinin boş kalması,
2.
III. Avrupa ülkelerine tanınan kapitülasyonların
I. taşrada güvenlik sorunlarının artması,
da etkili olmuştur?
II. merkezi otoritenin zayıflaması,
D)
II ve III
E)
Sakız - Kılıç Ali Paşa
Osmanlı Devleti'nde X V II. yüzyılda tım ar siste­
gelişmelerinden hangileri mâliyenin bozulmasın­
B) I ve
Kıbrıs - Lala Mustafa Paşa
minin bozulmasının,
yaygınlaştırılması
A) Yalnız I
D)
C) I ve II
III. tımarlı asker sayısının artması
durumlarından hangilerine neden olduğu savu­
E) I, II ve III
nulabilir?
A)
10. X V II. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde,
Duraklama Dönemi'nde nakit para ihtiyacını kar­
şılamak isteyen Osmanlı Devleti, iltizam denilen
sistem ile topraklarının bir kısmını bir yıllığına pe­
şin parayla mültezim denilen kişilere kiralamaya
başladı.
I.
Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
E) I, II ve
D) I ve II
saray görevlileri, yeniçeri ağaları ve ulemanın
devlet yönetimine karışması,
II. devlet adamları arasında hizipleşmelerin baş­
laması
3.
I.
getirmesi
II. Osman (Genç)
III. önceki devirlerde olduğu gibi devlet adamla­
Bu durumun ortaya çıkardığı olumsuzluk aşağıdakiierden hangisidir?
Ekber ve erşed sistemini
I. Ahmet
önemli görevlerine rüşvetle ve iltimasla atama­
Kasrışirin Antlaşması'yla
III. IV. Murat
ların yapılması
A) Taşrada ayan denilen nüfuzlu kişilerin ortaya
çıkması
aşağıdakilerden hangisine neden olmuştur?
B)
A) Çok uluslu toplumsal bir yapının oluşmasına
Yeniçeri Ocağı'nı kaldır­
mak istemesi
rında tecrübe ve bilgiye bakılmadan devletin
bugünkü Türkiye-İran sı­
nırının büyük ölçüde çi­
zilmesi
Halkın devlete olan güveninin azalması
C) Müsadere uygulamasının yaygınlaşması
B)
D) Eyalet askerlerinin eşkıyalığa başlayıp karga­
şa yaratmaları
C) Kapıkulu sisteminin önemini kaybetmesine
Fetihlerin durması yüzünden ganimet gelirin­
de azalma görülmesi
E)
Anadolu'da güven ortamının bozulmasına
A) Osmanlı-İran mücadelesinin sona erdiğinin
B)
mesi
Merkezi yönetimin bozulmasına
tıd a en geniş sınırlara
C) Tarafların birbirlerine kesin üstünlük sağlaya
ulasması
madiğinin
Yukarıda verilen padişahların karşısındaki özel­
liklerden hangisi doğru değildir?
D) Doğu sınırlarının sık sık değiştiğinin
E)
A)
B)
C)
D) IV
Doğu Anadolu'nun savaş alanı haline geldiği
nin
Osmanlı Devleti'nin ba­
IV. Mehmet
D) Gelirler azalırken giderlerin çoğalmasına
E)
Bu durum aşağıdakilerden hangisinin kanıtı de­
ğildir?
Girit Adası'nın feth ed il­
IV. Sultan İbrahim
V.
X V II. yüzyıl başlarında 1 6 0 3 yılında başlayan
Osmanlı-İran savaşları kısa aralıklarla 1639 y ı­
lına kadar devam etmiştir.
E) V
Osmanlı Devleti ile Safevilerin rekabet halin
de olduğunun
105
6 . X V II. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde,
I.
9.
kapitülasyonların yaygınlaşması,
re yoğun göç yaşanmış ve tımarlı sipahi sayıSl
önemli ölçüde azalmıştır.
II. Kapıkulu askerlerinin sayısının artması,
III. doğuda ve batıda uzun süren savaşlara giril­
Buna göre tım ar sisteminin bozulmasının,
mesi
I.
gelişm elerinden hangilerinin hâzineyi olumsuz
Yalnız I
D)
B) Yalnız II
I ve II
sosyal,
3.
Osmanlı ordusunun en kalabalık kısmı tım arlı si­
II. ekonomik,
şekilde etkilediği savunulabilir?
A)
Osmanlı Devleti'nde tım ar sisteminin bozulma­
sıyla tarımsal üretim azalmış, köylerden kentle­
pahilerden meydana gelirdi. Tımarlı sipahilerin sa­
III. askerlik
C) Yalnız III
yısı ve önem i X V II. yü zyılda azalm ıştır.
alanlarından hangilerinde olumsuzluklara neden
olduğu savunulabilir?
E) I, II ve III
Bu gelişmenin,
I.
A)
Yalnız I
D)
B) Yalnız II
I ve II
C) Yalnız III
E) I, II ve III
askerî harcam aların azalm ası,
IV. M urat, devletin kötüye gidişinin nedenleri ve
bu kötü gidişin durdurulması için alınabilecek ted­
birlere ilişkin devletin ileri gelenlerine raporlar ha­
zırlattı. Bu raporlardan özellikle Koçi Bey ve Kâtip
Çelebi'nin raporları önemlidir.
II. taşrada güvenlik sorunlarının artm ası,
IV. M urat'ın bununla aşağıdakilerden hangisini
amaçladığı söylenebilir?
III. tarım sal üretim in sürekliliğinin sağlanam am a­
A) Bilimsel gelişmeleri hızlandırmayı
sı
B)
durumlarından hangilerine neden olduğu savu­
meyi
nulabilir?
7.
Osmanlı Devleti'nin X V II. yüzyılda yaptığı ısla­
hatlar halka maledilememiş ve kişilere bağlı kal­
mıştır.
10.
Aşağıdakilerden hangisi bu durumun bir sonucu­
dur?
A)
B)
Osmanlı Devleti'nin bazı gelir kaynakları şunlar­
dır:
I.
D)
B)
l ve II
ve III
C) I ve
Batı'daki gelişmelerden yararlanmayı
D) Halkın yönetime katılımını sağlamayı
E) I, II ve I
E)
Islahatları devlet politikası haline getirmeyi
ganimet gelirleri,
AvrupalI uzm an ve danışm anlardan yararla­
II. ticaret ve gümrük vergileri,
nılması
III. öşür, haraç ve cizye vergileri
Ira
Islahat hareketlerinin başarısız olması
Bunlardan hangilerinin X V II. yüzyılın sonlarına
ı
ra
kadar azaldığı söylenemez?
C) Avrupalı devletlerin Osmanlı Devleti'nin içiş­
lerine karışması
A)
D) Azınlıkların bağımsızlık için ayaklanması
E)
C)
A) Yalnız I
Karşılaşılan sorunlara kalıcı çözümler getir­
Yalnız I
D)
B) Yalnız II
ve
E)
C) Yalnız III
İv e
Islahatların yönetim ve askerlik alanında yo­
2.
ğunlaşması
X V II. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde,
I.
dinsel gerekçelerle bilimsel ve teknik gelişme­
lere yabancı kalınması,
II. şehzadelerin sancak beyi olarak atanmasına
son verilmesi,
11.
8 . Osmanlı Devleti'nde X V II. yüzyılda,
I.
halkın can ve mal güvenliğinin azalması,
II. Celali ayaklanmalarının artması,
III. köylülerin topraklarını terk ederek şehirlere göç
Osmanlı Devleti 1699 yılında imzaladığı Karlof­
ça Antlaşması'yla ilk defa geniş toprak kaybına
uğramıştır.
Bu durum aşağıdakilerden hangisinin gösterge­
si değildir?
III. tım ar sisteminin bozulması
gelişmelerinin yönetim , askerlik ve eğitim alan­
larıyla ilişkisi aşağıdakilerden hangisinde doğru
Yönetim
A) Askerî ve siyasi açıdan zayıfladığının
gelişmeleri aşağıdaldlerin hangisinde verilen sı­
B) Avrupa'daki varlığının sona erdiğinin
raya göre gerçekleşmiştir?
A) I,
B)
D)
I, III,
II, III, I
C)
E)
D) Sahip olduğu toplam nüfusun azaldığının
II, I
E)
^
106
E
B)
C) Vergi kaynaklarının azaldığının
II, I,
>
Egemenlik alanının daraldığının
£ - 7 Â B - Ç 8. C
^
V.
A)
Askerlik
Osmanlı Devleti'nin kapitülasyon verdiği İngiltere
ve Fransa gibi devletlere X V II. yüzyılda Hollanda
da eklendi. Kapitülasyon antlaşmalarına gümrük
vergilerinin düşürülmesi, ticarette serbestlik içe­
ren maddeler kondu.
Bu durumun Osmanlı D evleti'nde aşağıdakilerden hangisine neden olduğu söylenemez?
olarak verilmiştir?
etmeleri
4.
Eğitim
A) Pazarlara Avrupa mallarının hakim olması
B) Vergi gelirlerinde kayıplar görülmesi
C) Avrupa'daki ticari ve teknik gelişmelerin ör­
C)
nek alınması
D)
D) Yerli sanayinin gelişememesi
E)
E)
İşsizliğin artması
^ / rl M İ x ]
107
Avrupa'da Rönesans ve Reform hareketleri ile öz­
lar Avrupa'da sanayinin hızla gelişmesini sağla­
Osmanlı Devleti XV II. yüzyılda askerlik, ekonomi,
eğitim gibi alanlarda duraklama yaşamıştır. Du­
raklamanın en az hissedildiği alan ise güzel sa­
natlar ve mimari olmuştur.
dı.
Aşağıdakilerden hangisi bu yüzyılda yapılan dün­
gür düşünce ortamı oluşurken, akıl ön plana çık­
maya başladı. XV II. yüzyıldaki bilimsel çalışma­
ya çapında bir mimari eserdir?
Bu gelişmelerin Avrupa'da,
I.
A) Selimiye Camisi
modern bilimin temellerinin atılması,
II. bilimsel çalışmaların sanayide kullanılması,
B)
III. yeni hammadde ve pazar arayışlarının hızlan­
C) Sultan Ahm et Camisi
ması
Süleymaniye Camisi
ETKİNLİK - 1
D) III. Ahmet Çeşmesi
Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun kelimelerle tamamlayınız.
durumlarından hangilerine ortam oluşturduğu
E)
söylenebilir?
Revan Köşkü
1.
A) Yalnız I
B)
D)
ve II
Yalnız II
E)
İpek ve Baharat yollarının önemini kaybetmesi Osmanlı ekonom isini................................. yönde
C) Yalnız
e tk ile m iş ............................. gelirlerinin azalmasına neden olmuştur.
II ve III
Osmanlı Devleti'nde X V II. yüzyılda görülen aşa­
2.
X V II. yüzyılda Anadolu'da çıkan ayaklanm alara...................................................... adı verilir.
3.
Osmanlı Devleti'nde tımar sisteminin bozulması sonucunda hem ......................
ğıdaki gelişmelerden hangisinde l.'de verilenin
II.'ye ortam hazırladığı söylenemez?
I. Ahmet döneminde ekber ve erşed sistemi ile
azalmış, hem d e ............................................ sayısı azalmıştır.
A)
Osmanlı ailesi içinde yaşı en büyük ve olgun ola­
Çocuk yaşta padi­
şahların tahta çık­
ması
M erkezi otoritenin
bozulması
B)
Doğuda ve batıda
uzun süren savaş­
lar yapılması
Ganim et gelirlerinin
artması
c)
Sık padişah d eğ i­
şikliğinin görülmesi
Cülus bahşişlerinin
hâzineye ek yük ge­
tirmesi
D)
Beşik ulemalığının
yaygınlaşması
M edrese eğitiminin
yozlaşması
E)
T ım ar sistem in in
bozulması
T arım s a l ü retim in
azalması
nının tahta geçmesi benimsenmiş, şehzadelerin
sancağa çıkma uygulamasına son verilmiştir.
Aşağıdakilerden hangisi bu durum un m eydana
getirdiği sonuçlardan biri değildir?
a
■s
A) Şehzadelerin devlet yönetimi tecrübesi ka- ü
•
(t :
zanmadan padişah olmaları
B) Merkezi otoritenin bozulması
C) Padişahların saray kadınları ve diğer devlet
adamlarının etkisinde kalmaları
üretim
4.
pa d evletlerin i........................................... adı altında bir araya getirdi.
5.
D) Devletin monarşik yapısının değişmesi
Viyana bozgunu üzerine Türkleri Avrupa'dan tamamen atmak a m ac ıy la ........................... . Avru­
Osmanlı Devleti'nin XV II. yüzyıl başlarında b a tıd a ............................ . d o ğ u d a ..........................ile
savaş hâlinde o lm a s ı,................................ ayaklanmalarının genişlemesine ortam hazırladı.
6
.
X V II.
yüzyılda
OsmanlIların
denizlerde
kazandığı
en
önemli
başarı Venediklilerden
........................alınmasıdır.
7.............................. Antlaşması ile Avusturya arşidükü, Osmanlı p ad işahına....................sayılacak ve
kendisine ....................................denilecekti.
E) Veraset sisteminin belirli kurallara bağlanma­
sı
8
.
Rusya
170 0
yılında Osmanlı Devleti ile imzaladığı
...................................
Antlaşması'yla
................................ Kalesi'nia la ra k ,.................................... açılmak için bir fırsat ele geçirmiş oldu.
10. II. Osman’ın Yeniçeri Ocağı'm kaldırmak isteme­
sinde,
Aşağıdakilerden hangisinin X V II. yü zyıld a Os­
manlI bilim, sanat ve kültür hayatına katkı y a ­
I.
panlardan biri olduğu söylenemez?
II. yeniçerilerin askerî disiplinlerini kaybetmeleri,
A) Baki
III. kaybedilen toprakları geri almak istemesi
B) Evliya Çelebi
durumlarından hangilerinin etkili olduğu savunu­
merkezi otoriteyi yeniden sağlamak istemesi,
labilir?
9.
Osmanlı Devleti'nde tımar dışında kalan bölgelerin vergilerini ihale yoluyla toplayıp hâzine­
ye yatırma iş in e
...., bu işi yapan k iş ile re .......................... vergi kaynağı araziye ise
...................................... adı verilirdi.
1 0 .......................................... Osmanlı Devleti'nde modern anlamda ilk kez bütçe çalışması yaptı.
C) Kâtip Çelebi
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) I ve II
D) Naima
D) I ve III
E)
1 1.....................................almak isteyen Kapıkulu askerlerinin sık sık padişah değişikliği istemeleri
E) II ve III
.................................. ayaklanmalarının nedenlerindendir.
Karacaoğlan
12.
Fazıl Ahm et P aşa'nın................................... Kalesi'ni fethetmesinden sonra Avrupa'da "
önünde bir Türk gibi güçlü" sözü atasözü hâline geldi.
ETKİNLİK - 2
ETKİNLİK - 3
Aşağıdaki ifadelerden doğru olanın karşısına (D), yanlış olanın karşısına (Y) harfi yazınız.
Doğru
1.
Yanlış
BEN KİMİM?
1.
Osmanlı Devleti'nin veraset sisteminde değişiklik ya­
Osmanlı Devleti'nde ekber ve erşed uygulaması ile şehzadelerin sanca­
parak, padişahlığın Osmanlı soyu içinde en büyük ve
ğa çıkma usullerine son verilmiştir.
en aklı başında olana (ekber ve erşed) geçmesi uygu­
lamasını getirdim. Ben kimim?
2
.
İstanbul ayaklanmaları tımarlı sipahiler tarafından çıkarılmıştır.
2
3.
Celali ayaklanmaları Anadolu'da güven ve huzur ortamını bozmuştur.
4.
II. (Genç) Osman, Osmanlı Devleti'nde ilk ıslahatçı padişahtır.
.
IV. M urat'a, devletin kötüye gidişinin nedenleri ve bu
durumun düzeltilmesine yönelik önlemleri içeren bir
rapor hazırladım. Ben kimim?
3.
5.
6
.
Çıktığım Lehistan seferinde Yeniçeri Ocağı'nın bo­
Dirlik sisteminin bozulması tımarlı sipahi sayısının azalmasına neden ol­
zulduğuna bizzat tanık oldum ve bu ocağı kaldırma­
muştur.
ya karar verdim. Ben kimim?
X V II. yüzyılda sefere çıkan tek padişah II. (Genç) Osman'dır.
4.
İran üzerine iki sefer yaparak Revan ve Bağdat'ı geri
aldım. Devlet otoritesi ve toplumsal düzeni yeniden
7.
Kasrışirin Antlaşması, Osmanlı Devleti'nin İran ile imzaladığı son ant­
sağladım. Ben kimim?
laşmadır.
5.
8
.
Osmanlı Devleti batıda en geniş sınırlara Lehistan'la yaptığı Bucaş
Antlaşması'yla ulaşmıştır.
9.
IV. M urat döneminde yapılan İran savaşları sonunda Osmanlı Devleti'nin
doğu sınırları Hazar Denizi'ne ulaşmıştır.
10. 1681 yılında yapılan Cehrin Antlaşması, ilk Osmanlı, Rus antlaşmasıdır.
11. Osmanlı Devleti X V II. yüzyılda en çok Avusturya ve İran'la savaşmıştır.
12. Tımarlı sipahi sayısının azalması, Osmanlı askerî harcamalarının da
azalmasına neden olmuştur.
13. II. (Genç) Osman, yenilik yapmak istediği için öldürülen ilk Osmanlı pa­
dişahıdır.
14. Avrupa'da X V II. yüzyıl Akıl Çağı olarak adlandırılır.
15. Vestfalya Antlaşması ile Avrupa'da kişilere mezhep seçme özgürlüğü
tanındı.
110
Osmanlı Devleti'nde modern anlamda ilk bütçeyi ha­
zırladım. Saray masraflarını kıstım ve hâzineye borç­
lu olanlardan tahsilat yaptım. Ben kimim?
6 . Ferhat Paşa, Bucaş ve Kasrışirin antlaşmalarının önemlerini belirtiniz.
2*
ETKİNLİK - 4______________ ;____________________
YAZILI SINAVA HAZIRLIK
1.
İstanbul ayaklanmalarının nedenlerini ve tem el özellikleri belirtiniz.
7.
2.
II. Viyana Kuşatması'nın neden ve sonuçlarını yazınız.
Celali ayaklanmalarının Osmanlı dış politikası üzerindeki etkileri nelerdir?
8 . Merkantilizm hakkında bilgi veriniz.
3.
II. Osman'ın Yeniçeri Ocağı'nı kaldırmak istemesinin nedenlerini belirtiniz.
9.
4.
IV. M urat dönemi ıslahat hareketlerini anlatınız.
X V II. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde yapılan ıslahatların genel özellikleri nelerdir?
10. Tımar sisteminin bozulmasının sosyal ve ekonomik sonuçlarını belirtiniz.
5.
X V II. yüzyıl Osmanlı padişahlarının devlet yönetiminde yetersiz kalmalarının nedenleri neler­
dir?
112
11. Avrupa'da X V II. yüzyıla Akıl Çağı denmesinin nedenlerini belirtiniz.
Ünite IV
A w epa
12. Osmanlı Devleti'nde X V II. yüzyıl ıslahatları niçin başarılı olamamıştır?
Osmanlı Devleti
( CVIIL Yüzyıl)
5
Ü nite İçindekiler:
X V III. Yüzyılda A vrupa ve Osm anlı D evleti'nin Genel Durum u ...1 1 7
13.
X V III. Yüzyılda
Osm anlı
D evleti'n in Dış Politikası................. 117
X V III. Yüzyılda
Osm anlı
D evieti'ndeki Değişim ve Is la h a tla r.1 18
X V III. Yüzyılda
A v ru p a .............................................................................. 119
Girit kuşatmasının neden ve sonuçlarını yazınız.
Ne Öğreneceğiz?
14. Karlofça ve İstanbul (1700) antlaşmalarının önemlerini yazınız.
X V III. yüzyılda Avrupa ve Osmanlı Devleti'nin genel durumunu ve
dış politikalarını,
Osmanlı Devleti'nin Rusya, Venedik, Avusturya ve İran ile ilişkile- jj
rini,
III.
Ahm et dönemi ıslahatlarını.
Sanayi İnkılabı'nın neden ve sonuçlarını, Osmanlı Devleti'ne etki­
lerini,
15. Aşağıdaki kavramları açıklayınız.
Amerika Birleşik Devletleri'nin kuruluşunu ve sonuçlarını,
a) Kutsal İttifak
: ...................
b) İltizam
: ...................
lerini,
c) Vaka-i Vakvakiye
: ...................
X V III. yüzyıl ıslahatlarının genel özelliklerini,
d) Cülus bahşişi
: ..................
III.
Fransız İhtilali'nin neden ve sonuçlarını, Osmanlı Devleti'ne etki­
e) Ekber ve Erşed Yasası : ..............
Selim döneminin siyasi olaylarını ve ıslahatlarını öğreneceğiz.
¥ ® O s m a o İn D e w f l ® t î
(XVBflfl. Y ü ı y a l )
J j ). V I;' 1
XVIII. Yüzyılda Avrupa ve Osmanlı Devleti'nin Genel Durumu
© X V III. yüzyıl Avrupa tarihinde devletler arası politika ve çıkar çatışmaların­
da diplomasi ve ittifaklar ön plana çıkmıştır. Avrupa devletleri Makyavelizm
olarak bilinen "amaca ulaşmak için her türlü araca başvurulabileceği" an­
layışıyla hareket etmişler, sık sık birbirleriyle savaşmışlardır.
— ------
I)
III. Selim
©
Fransa, Osmanlı Devleti'nde büyük ekonomik çıkarları olduğu için dış po­
litikada OsmanlIların yanında gözükmüştür. Ancak İngiltere ile rekabet ha­
linde olduğu için Mısır'da egemenlik kurduğu takdirde İngiliz çıkarlarına
zarar vereceği düşüncesiyle Mısır'ı işgal etmekten geri durmamıştır.
©
X V III. yüzyılda dünyanın önde gelen devletlerinden biri olan İngiltere,
Akdeniz'de ve Osmanlı ülkesinde önemli ekonomik ve siyasi çıkarları ol­
duğu için X IX . yüzyılın sonlarına kadar Osmanlı toprak bütünlüğünü sa­
Levni'nin III. Ahm et minyatürü
I
i
vunan bir dış politika izledi.
©
Avusturya, sınırlarını Balkanlara doğru genişletm ek istediği için X V II.
ve X V III. yüzyıllarda Osmanlı Devleti ile sık sık savaşlara girdi. Osmanlı
Devleti'ne karşı Rusya ile işbirliği yaptı. Fransız İhtilali'nden sonra milliyet­
çilik fikirlerinin ülkesinde yayılmaması için çalıştı. Bu nedenle X V III. yüz­
yılın sonundan itibaren Osmanlı Devleti'ne karşı barışçı bir dış politika iz­
ledi.
©
h
H H H
h
İİİ #1111
Rus Çarı I. Petro, bütün Slav milletleri ve Ortodoksları Rusya'nın önder­
liği altında bir araya getirmeyi amaçlıyordu. Rusya'yı denizlerde de etkili
güç hâline getirmek amacıyla Kırım, Karadeniz ve İstanbul'u ele geçirme­
yi planlıyordu. Bu nedenle Rusya X V III. yüzyılda sık sık Osmanlı Devleti
ile savaşlar yaptı.
III. Ahmet Çeşmesi
X V III. Yüzyılda Osmanlı Devleti'nin Dış Politikası
© Karlofça (16 99 ) ve İstanbul (1700) antlaşmalarıyla ilk defa büyük çaplı
toprak kaybına uğrayan Osmanlı Devleti X V III. yüzyıl başlarında kaybet­
tiği toprakları geri almak için bir politika takip etti. Bu amaca yönelik ola­
rak Rusya, Avusturya ve Venedik ile savaşlara girdi. Geçici başarılar elde
etse de bu amacına ulaşamadığı gibi yeni topraklar da kaybetmiştir.
n
©
.
.1 ,
-
.
'
l
X
-
-> . , ,
J;
-
-.
. -
\ . ^ '■'30
K l
:i tr ,
'•■:
t< \.
■^ v /- ■
J ■' »/'
I ■
■'-'.-i—'<,
1'J
-'rlVîi
— . -rtr-jı.ij.
Osmanlı Rus İlişkileri: Rusya'nın sıcak denizlere ulaşmasını sağlayacak
bir başka yol ise Baltık Denizi kıyılarıydı. Rusya, Baltık kıyılarını ele geçir­
mek için İsveç'e saldırdı. Kaçan İsveç Kralı XII. Şarl'ı takip eden Rus bir­
likleri Osmanlı topraklarına girince Osmanlı Devleti, Rusya'ya savaş açtı.
Rus ordusu Prut'ta kuşatıldığı halde, yeniçerilerin disiplinsiz davranışları
yüzünden kesin sonuç alınamadı. Yapılan Prut Antlaşması (1711) ile Azak
Kalesi Ruslardan geri alındı.
Fransız İhtilali
117
©
Rusların 1736'da Kırım'ı işgal etmeleri üzerine Osmanlı Devleti, Rusya'ya
savaş açtı. Bu savaşta Avusturya, Osmanlı Devleti'ne karşı Rusya ile bir­
likte hareket etti. Osmanlı Devleti iki cephede savaşmasına rağmen ba­
şarılı oldu. Fransa'nın arabuluculuğu ile Avusturya ve Rusya ile ayrı ayrı
Belgrad Antlaşması imzalandı (1739). Avusturya, Belgrad'ı OsmanlIlara
geri verdi. Rusya, Karadeniz'de hiçbir savaş ve ticaret gemisi bulundurma­
mayı kabul etti. Belgrad Antlaşması, Osmanlı Devleti'nin Batı'da imzala­
dığı son kazançlı antlaşmadır. Antlaşmada arabuluculuk yapan Fransa'ya
yeni ayrıcalıklar verildi ve kapitülasyonlar sürekli hale getirildi (1740).
®
Rusya'nın Lehistan'a kral seçtirdikleri kişiye karşı Leh halkı ayaklanma çı­
kardı. Ruslar ayaklanmayı bastırdıktan sonra Osmanlı topraklarına sığı­
nan Lehleri takip bahanesiyle Osmanlı sınırlarını geçerek Türkleri de öl­
dürmeye başladılar. Bu durum yeni bir Osmanlı-Rus savaşına neden oldu
(1768). Altı yıl süren savaş, Rusların üstünlüğü ile sona erdi. Savaş sıra­
sında bir Rus filosu Cebelitarık Boğazı'nı geçerek Akdeniz'e girdi ve 1770
yılında Çeşme Limanı'na bir baskın düzenledi ve Osmanlı donanmasını yak­
tı. Savaş sonunda imzalanan Küçük Kaynarca Antlaşması ile (1774) Kırım
elden çıkmış, Rusya, Karadeniz'de etkinlik kurmuş ve Ortodoks Osmanlı
vatandaşlarının haklarını koruma yetkisini elde etmiştir.
©
Rusların Kırım ve Kafkasya'daki varlığı OsmanlIların güvenliğini tehdit edi­
yordu. 1768'de başlayan savaşta, Avusturya yine Rusya'nın yanında yer
aldı. Savaş sonunda imzalanan Yaş Antlaşması'yla Osmanlı Devleti, Kırım'ın
Rusya'ya ait olduğunu kabul etti.
©
O sm anlı-Venedik İlişkileri: Katolik Venedikliler Karlofça Antlaşm ası ile
aldıkları M ora'daki Ortodoks halka baskı yapıyorlardı. M ora halkının
Osmanlı Devleti'nden yardım istemesi üzerine Osmanlı ordusu Mora'yı
Venediklilerden geri aldı (1715).
©
Osmanlı Avusturya İlişkileri: Osmanlı Devleti'nin Azak ve M ora'yı alması,
Avusturya'yı kaygılandırdı. Avusturya, Karlofça Antlaşması'nın çiğnendi­
ğini ileri sürerek Osmanlı Devleti'ne savaş açtı (1716). Avusturya'nın üs­
tün olduğu savaş, İngiltere ve Hollanda'nın aracılığı ile yapılan Pasarofça
Antlaşması ile sona erdi (1718). Bu antlaşmayla Belgrad, Avusturya'ya
bırakıldı. Pasarofça Antlaşması'yla Osmanlı Devleti, kaybettiği toprakları
geri alma umutlarını kaybetti.
©
A vusturya, 1 7 3 6 -1 7 3 9 Osmanlı-Rus, 1787 Osm anlı-Rus savaşlarında
Ruslarla birlikte hareket etti. 1787 Osmanlı-Rus Savaşı'nda üstün durum­
da iken, Fransız İhtilali'nin yaydığı fikirlerden etkilenmemek için Osmanlı
Devleti ile 1791 yılında Ziştovi Antlaşması'nı yaptı. Bu antlaşmadan son­
ra Osmanlı Devleti ile Avusturya arasında bir daha savaş yaşanmadı.
X V III. Yüzyılda Osmanlı Devleti'ndeki Değişim ve Islahatlar
© Osmanlı Devleti X V III. yüzyılda Avrupa devletleri karşısında sık sık ye­
nilgiler aldı ve her alanda Avrupa'dan geri kaldığını anladı. Bu nedenle
Avrupa'da yaşanan gelişmeleri yakından takip etmiş ve Avrupa'nın biriki­
minden yararlanma ihtiyacı duymuştur.
©
X V III. yüzyılda alınan yenilgiler, daha çok askerî alanda ıslahat yapılması­
na neden oldu. Bu dönemde yapılan ıslahatlar da bir devlet politikası hali­
ne gelemedi. Söz konusu ıslahatlar bazı çıkar çevreleri, ulema ve Yeniçeri
Ocağı tarafından tepki gördüğü için tam anlamıyla başarılı olamadı.
@
Lale Devri: Osmanlı Devleti'nde 1718'de başlayıp 1730 yılındaki Patrona
Halil Ayaklanması'na kadar olan döneme Lale Devri adı verilir. Osmanlı
D evleti Batı'da olup bitenler hakkında ayrıntılı bilgi almak için önemli
Avrupa başkentlerine ilk defa elçiler gönderdi. Paris'e gönderilen elçiler­
den Yirmisekiz M ehm et Çelebi'nin oğlu Sait Efendi, İstanbul'da ilk matba­
ayı kurdu. Kitap basımı için Yalova'da bir kâğıt fabrikası kuruldu. Doğu ve
Batı uygarlıklarından eserler tercüme edildi. Yeniçerilerden bir itfaiye bö­
lüğü kuruldu. Çiçek aşısı uygulaması başlatıldı. Lale Devri, Patrona Halil
ayaklanmasıyla sona erdi (1730).
©
I. M ahm ut döneminde ilk defa Avrupa'dan danışman subaylar getirildi ve
173 4 yılında topçu subayı yetiştirmek için Mühendishane adıyla bir okul
açıldı.
©
III. Mustafa döneminde ilk defa iç borçlanma (esham) sistemi uygulanmış,
Sürat Topçu Ocağı kurulmuştur. 1770 yılında Rusların Çeşme'de Osmanlı
donanmasını yakm aları üzerine Avrupai tarzda denizci yetiştirm ek için
Mühendishaneibahrihümayun açılmıştır.
©
I. Abdülhamit döneminde İstihkam Okulu açıldı. Humbaracı ve Lağımcı
Ocakları yeniden düzenlendi.
©
III. Selim Dönemi: III. Selim, devleti bütün kurumlarıyla yenilemek tarafta­
rıydı. Sadece askerî alandaki ıslahatların yeterli olmayacağını düşünüyordu.
Ancak o da savaşlardaki yenilgileri dikkate alarak askerî alanda ıslahatla­
ra ağırlık verdi. III. Selim, devlet ve topluma yeni bir düzen vermek istedi­
ğinden dönemine Nizamıcedit (Yeni düzen) adı verilir. Nizamıcedit adıyla
yeni bir ordu kurdu. Bu ordunun eğitimi için Fransa'dan subaylar ve danış­
manlar getirtti. Kurduğu bu ordunun ihtiyaçlarını karşılamak için İradıcedit
denilen ve devletin bazı gelirlerinin aktarıldığı yeni bir hazine oluşturdu.
©
Mühendishaneiberrihümayun (Topçu Okulu) kuruldu (1793). Avrupa'nın
önemli merkezlerine sürekli elçilikler açıldı. Yerli malı kullanımını özendiri­
ci tedbirler alındı.
©
Islahatların öneminin halka yeterince anlatılamaması ve İradıcedit hâzi­
nesi için konulan yeni vergiler, toplumda huzursuzluk meydana getirdi.
Özellikle yeniçeriler, yapılan yeniliklerin çıkarlarına son vereceğini anla­
mışlardı. Kabakçı Mustafa Ayaklanması sonucu III. Selim tahttan indirildi
(1807) ve Nizam ıcedit ordusu dağıtıldı.
XV III. Yüzyılda Avrupa
© X V III. yüzyıl Avrupa tarihinin önemli olayları Yedi Yıl Savaşları (1756-1763),
ABD'nin kurulması ve Fransız İhtijali'dir......
©
Yedi Yıl Savaşları'nda İngiltere, Fransa'yı kesin bir yenilgiye uğratarak baş­
ta Kanada olmak üzere, Amerika kıtasındaki Fransız sömürgelerini ele ge­
çirdi.
©
Yedi Yıl Savaşları'nı kazanmasına rağmen ekonomisi bozulan İngiltere, sö­
mürgelerine, bu arada Kuzey Amerika'daki kolonilerine yeni vergiler koy­
du. Ancak bu koloniler bunu kabul etmediler ve ayaklandılar.
©
Fransızların da desteğini alan koloniler savaş sonunda galip geldiler.
İngiltere 1783 yılında Versay Antlaşması ile kolonilerin bağımsızlığını ta ­
nıdı. Böylece Amerika Birleşik Devletleri kurulmuş oldu.
©
Aydınlanm a Çağı: Avrupa'da X V II. ve X V III. yüzyıllarda bilim ve felse­
fe alanlarında büyük gelişmeler yaşandı. Bu gelişmenin X V II. yüzyılı Akıl
Çağı; X V III. yüzyılı ise Aydınlanma Çağı diye adlandırılır. Aydınlanma dü­
şüncesinde aklın doğru kullanılmasıyla doğru ve yararlı bilgiye ulaşılabile­
ceği görüşü hâkimdir.
©
Fransız İhtilali: 1789 yılında meydana gelen Fransız İhtilali sadece Fransız
ve Avrupa tarihinin değil, dünya tarihinin de en önemli olayları arasında
yer alır. Bu önemli olay Yakın Çağ'ın başlangıcı olarak kabul edilmektedir.
1,
©
Fransız İhtilali'nin Nedenleri: İhtilal öncesinde Fransa mutlakiyetle yönetili­
yordu. Halk yokluk çekerken krallar lüks ve eğlence içindeydiler. Masraflarını
karşılamak için halktan zorla vergi toplamaktaydılar. Fransız toplumu, ara­
larında eşitsizlikler olan soylular, rahipler, burjuvalar ve köylülerden oluş­
maktaydı. Köylüler ülke nüfusunun en büyük kısmını (% 90) oluşturdukla­
rı halde toprakların üçte birini ellerinde bulunduruyorlardı. Özellikle vergi­
ler bu sınıfa yüklenmişti. Bu karşılık hiçbir hakları yoktu.
©
Fransız İhtilali'nin en önemli ve yakın sebebi ekonomik durumun bozulma­
sıdır. Yedi Yıl Savaşlarında alınan yenilgi ve Am erika’daki kolonilerin ba­
ğımsızlık mücadelesine verilen destek Fransa hâzinesini boşaltmıştı.
©
Fransa Kralı X V I. Louis, ekonomik durumu düzeltmek için meclisi toplan­
tıya çağırdı. Toplantıda soylular, rahipler ve halk temsilcileri arasında an­
laşmazlık çıktı. Kral, meclisi zorla dağıtmak isteyince halk ayaklanma etti.
Böylece ihtilal başlamış oldu.
©
©
©
©
©
©
©
Fransız İhtilali'nin Sonuçlan: Soylular ve rahipler ayrıcalıklarını kaybetti­
ler. "Eşitlik, özgürlük ve adalet" ilkeleri kabul edildi. M illet egemenliği fikri
yaygınlaşarak, mutlak krallıkların yıkılabileceği anlaşıldı. Milliyetçilik dü­
şüncesi gelişti ve zamanla bütün Avrupa'yı etkisi altına aldı. Milliyetçilik
düşüncesi çok uluslu devletlerin parçalanmasında etkili oldu. İnsan hakla­
rı, demokrasi kavramları tüm dünyaya yayıldı.
Fransız İhtilali, Osmanlı D evleti'ni daha çok olumsuz yönde etkiledi.
Osmanlı Devleti'ndeki azınlıklar kendi devletlerini kurmak için ayaklandı­
lar. X IX . yüzyıl Osmanlı Devleti için "Ayaklanmalar yüzyılı" oldu. Fransız
İhtilali, Osmanlı aydınlarını da etkiledi. İhtilalin getirdiği insan hakları, eşit­
lik, hukukun üstünlüğü gibi düşünceler Tanzimat Fermanı ve meşrutiyetin
ilanında etkili oldu.
Sanayi İnkılabı: Coğrafi keşiflerin getirdiği zenginlik, Rönesans ile başla­
yan bilimsel gelişmeler sonucu modern bilimin temelleri atıldı. Bilimdeki
büyük buluşların teknolojiye aktarılması sanayileşmeyi başlattı. Bunun so­
nucunda insan ve hayvan gücüne dayalı üretim tarzından, makine gücü­
nün egemen olduğu üretim tarzına geçildi.
Buhar gücüyle çalışan makineler sayesinde üretim patlaması oldu. Üretim
ulusal ve uluslararası boyutlara ulaştı.
Osmanlı Devleti Rusya ve Avusturya ile X V III.
yüzyılda birçok kez savaşmıştır. Bu savaşlarda
bazı devletler arabulucu rol oynamışlardır. 1 7 3 6 ­
1739 ve 1 76 8-17 74 Osmanlı, Avusturya ve Rus
savaşlarında arabulucu olan devlet aşağıdakilerden hangisidir?
5.
Fransız donanm asını Ebukır'da yenerek
Napolyon'un Fransa ile ilişkisini kesen devlet aşağıdakilerden hangisidir?
A)
Rusya
D)
A) Fransa
B) İngiltere
D) Avusturya
2.
B) İngiltere
C) Hollanda
Osmanlı Devleti
E) Prusya
C) Rusya
E) İspanya
X V III. yüzyılın sonlarında Rusya'nın Ege adaların­
da, Rum halkı arasında milliyetçilik düşüncesini
yayması ve İngiltere'nin M ısır'a yerleşmek iste­
mesi, Osmanlı Devleti'nin aşağıdaki hangi dev­
letle yeniden dostluğa önem vermesine yolaçmıştır?
A) İsveç
B) İspanya
D) Fransa
C) İran
6
.
Fransa X V III. yüzyılın sonlarında;
I.
E) Avusturya
İngiltere'nin Hindistan yolunu ele geçirmek
II. Doğuya yönelen ilgisini Osmanlı Afrikası'nda
sürdürmek
3. Napolyon'un Mısır'a asker çıkarmasıyla başlayan «
Osmanlı-Fransız savaşı aşağıdaki hangi antlaş- |
mayla sona ermiştir?
A) El Ariş
B) Tilsit
D) Edirne
amacıyla aşağıdaki hangi yola başvurmuştur?
A) Amerikan kolonilerine askerî yardımda bulun­
C) Paris
du
E) Viyana
B)
Cezayir ve Tunus'u işgal etti
C) Rusya ile Tilsit Antlaşması'nı imzaladı
D) Ege Adaları'nı işgal etti
4. Fransa'nın Mısır'ı işgali ve devletin eski gücünü
E)
Mısır'a asker çıkardı
kaybettiğinin açıkça görülmesi Osmanlı Devle­
ti'nin dış politikada yalnız başına hareket edem e­
yeceğini ortaya koymuştu. Bu nedenle Osman­
lI
Devleti, Avrupa'daki devletler arasındaki çıkar
çatışmalarından yararlanarak"denge politikası iz­
Sanayi İnkılabı sonucunda küçük iş yeri ve atölyelerin yerini büyük işlet­
meler aldı. Büyük sermayeli firmalar ve bankalar kuruldu. Demir yolu ve
deniz ulaşımında önemli gelişmeler sağlandı. Çok uzak ülkelerden bol ve
ucuz hammadde getirildi.
lemiştir.
Sanayileşmeyle birlikte işçi sınıfı oluştu. Yeni hammadde ve pazar alanla­
rı arayışı Avrupa devletleri arasında rekabete yol açtı. Bu ise sömürgecili­
ğin daha da yayılmasına ortam sağladı.
I.
Sanayi İnkılabı sürecini yaşayamayan Osmanlı Devleti, X IX . yüzyılda dı­
şarıya hammadde satan ve dışarıdan mamul mal alan bir ülke haline gel­
di. Dışarıdan gelen bol ve ucuz mallar, yerli üretimi tamamen durdurdu ve
devletin ekonomik olarak çökmesine yol açtı.
III. Avusturya
Fransa'nın Mısır'ı işgali karşısında Osmanlı Dev­
leti,
Rusya
II. İngiltere
7.
Kanuni Sultan Süleyman dönem inde başlayan
Osmanlı-Fransız dostluğu aşağıdaki hangi böl­
devletlerinden hangileri ile ittifak yapmıştır?
genin Fransa tarafından işgaliyle bozulmuştur?
A) Yalnız I
A)
B) Yalnız II
D) I ve II
C) Yalnız III
E) I, II ve III
Mısır
B) Tunus
D) Kıbrıs
C) Cezayir
E) Ege Adaları
121
8
.
10. X V III. yüzyılda Osmanlı D evleti ile ilgili olarak
aşağıdakilerden hangisinde l'in cide verilenin
ll'nciye ortam hazırladığı söylenemez?
X V III, yüzyıl başlarında yapılan Osmanlı, Vene­
dik ve Avusturya savaşları sonunda imzalanan
Pasarofça Antlaşm ası'na aracılık yapan devlet­
ler aşağıdakilerden hangileridir?
I
A)
A) İngiltere - Hollanda
B)
Portekiz - İspanya
C) Rusya - Fransa
D) İran - Kırım
E)
B)
.
Rusya - Lehistan
C)
Çeşme'de Osmanlı
M o d e rn a n lam d a
donanm asının y a ­
denizcilik faa liy e t­
kılması
lerinin başlaması
Ruslara, Ortodoks­
R u sla rın , O sm an­
ların haklarını koru­
lI
ma yetkisinin veril­
rine karışma fırsatı
mesi
elde etmesi
Lale Devri'ne giril­
Batı ile diplom atik
ilişkilerin artması
mesi
D)
1,
|.
Devleti'nin iç işle­
Kırım'ın bağımsızlı­
Kaybedilen toprak­
ğını tanıması
ları geri alma poli­
1535 yılında Osmanlı Hükümdarı Kanuni Sultan 1"
11.
II.
manlI Devleti'ne sığınması
recek.
III. Kırım'ın Rusya'ya ait olduğu Osmanlı Devleti
III. Lehistan milliyetçilerini takip eden Rusların Os­
manlI topraklarını işgal etmesi ve Balkan mil­
tarafından kabul edilecek.
letlerini OsmanlIlara karşı kışkırtması
IV. Rusya Karadeniz'de hiçbir ticaret ve savaş ge­
misi bulunduramayacaktı.
Y u k arıd ak i b ilg ilerd e n h a n g ile ri 1 7 6 8 -1 7 7 4
Osmanlı-Rus savaşının nedenlerindendir?
Patrona Halil ve
Yenilik hareketleri­
ca Antlaşması ile ilgili değildir?
A) Yalnız II
K abakçı M u s ta fa
nin kesintiye uğra­
ayaklanmalarının
ması
A) I ve II
B) III ve IV
D) II ve IV
C) I ve III
D) II ve III
E) I, II ve III
İT
sıcak denizlere inmek istemesi,
II. Panslavizm politikası takip etmesi,
I
2.
Osmanlı Devleti'nin Karadeniz'deki üstünlüğü ve
Karadeniz'in Türk gölü olma özelliği, Kırım'ın ba­
Osmanlı Devleti’nin, Rusya'nın,
III. Kırım'ı ele geçirmek istemesi
ğımsızlığının kabul edildiği aşağıdaki hangi ant­
-
yonlar, 1569, 1581, 1597, 1614, 1673 ve 1740
faaliyetlerinden hangileri Osmanlı Devleti ile sa­
yıllarında yenilenmiştir.
vaşlar yapmasına neden olmuştur?
1 5 3 5 yılında yapılan antlaşmanın hangi madde­
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
C) I ve II
1
Süleyman'ın, Fransa'yı Avrupa Hristiyan birliğin- J
lında sürekli hale gelmiştir?
B) Yalnız III
E) I ve IV
X V III. yüzyılda Rusya'nın,
sinin değiştirilmesiyle kapitülasyonlar 174 0 y ı­
Lehistan'ı işgal eden Rusların isteklerine karşı
çıkan Lehistan milliyetçilerinin yenilerek Os­
Yukarıdaki hükümlerden hangileri Küçük Kaynar­
den uzak tutm ak ve coğrafi keşifler sonucu öne- «
landırmak amacıyla Fransa'ya verdiği kapitülas­
Rusya'nın ölen Lehistan kralının yerine kendi
adayını kral seçtirmek istemesi
mesi
I.
mini yitirmeye yüz tutmuş Akdeniz ticaretini can­
I.
II. Osmanlı Devleti, Rusya'ya savaş tazminatı ve­
çıkması
9.
4.
rabilecek.
tikasının benimsen­
E)
Rusya Balkanlarda istediği yerde konsolosluk
açabilecek ve İstanbul'da sürekli elçi bulundu­
Karadeniz ve Akdeniz'deki Türk sularında ser­
laşma ile yitirilmiştir?
best ticaret yapabileceği,
-
C) Yalnız III
Fransa ile İngiltere'ye tanınan kapitülasyonlar­
dan yararlanabileceğini
E) I, II ve III
A) Prut
B) Belgrad
C) Küçük Kaynarca
D) Yaş
kabul etmesi aşağıdaki hangi antlaşmayla ger­
E) Aynalıkavak Tenkihnamesi
çekleşmiştir?
A) Fransız ticaret gemileri Osmanlı karasuların­
A) Belgrad
B) Viyana
C) Ziştovi
da ve limanlarında serbestçe ticaret yapabi­
D)
lecekler
B)
Fransız tüccarlar, diğer devletlerin tüccarla­
rından daha az gümrük vergisi ödeyecekler
C) Osmanlı topraklarındaki Fransızlar arasındaki
davalara Fransız mahkemeleri bakacak
D) Osmanlılar ve Fransızlar arasındaki davalara
Osmanlı mahkemeleri bakacak ve bir Fransız
tercüman bulunacaktı
E)
Bu antlaşma her iki hükümdarın hayatta kal­
dığı süre içinde geçerli olacak
12.
Yaş
E) Küçük Kaynarca
Rusya'nın X V III. yüzyılda takip ettiği,
I.
Ortodoksların koruyucusu olma,
II. Baltık Denizi'ne açılma,
6
III. Slav birliğini sağlama
3.
Osmanlı Devleti'nin Ortodoks Hristiyanları bir­
. Osmanlı Devleti'nin Fatih Sultan M ehm et döne­
minde sağladığı Karadeniz'deki egemenliği aşa­
politikalarından hangilerinin Osmanlı Devleti'ni
leştiren güç olmaktan çıkması, Ortodokslar üze­
ğıdaki hangi bölgenin yitirilmesiyle sona ermiş­
doğrudan olumsuz etkilediği savunulabilir?
rinde Rus etkisinin güçlenmesi aşağıdaki hangi
tir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve III
C) I ve II
E) I, II ve III
antlaşmanın imzalanmasıyla gerçekleşmiştir?
A) Küçük Kaynarca
B) Ziştovi
C)
D) Prut
Yaş
A) Eflâk - Boğdan
B) Kırım
C) Lehistan
D) Kafkasya
E) Besarabya
E) Aynalıkavak
123
7.
Osmanlı D evleti’nin X V III. yüzyılda yaptığı,
I.
Küçük Kaynarca,
II. Aynalıkavak Tenkihnamesi,
III. Yaş
antlaşm alarından hangileri Karadeniz'in kapı­
sı durumunda olan Kırım'ın Osmanlı Devleti'nin
elinden çıkış süreciyle ilgilidir?
10. 1787 Osmanlı-Rus ve Avusturya Savaşları sıra­
sında AvusturyalIlar üstün durumda iken, Fran­
sız İhtilali'nin çıkması üzerine Osmanlı Devleti i|e
Ziştovi Antlaşması'nı yaparak savaştan çekilmiş­
lerdir.
B) I, II ve III
D) I ve II
I.
C) Yalnız II
E) II ve III
çok uluslu olması,
. Aşağıdakilerden hangisinde Osmanlı Devleti'nin
X V III. yüzyılda imzaladığı antlaşmalar ile özelli­
ği doğru eslestirilmemiştir?
A) Pasarofça
B)
Küçük Kaynarca
C) Belgrad
D) Yaş
E)
Ziştovi
V
r ü f i ı v e
!'
''
K O M Ü ıfA R A H A ;
1.
runmak istemesi,
I.
4.
çıkıp bağımsız bir devlet haline gelmesi aşağıda­
ki hangi antlaşma ile olmuştur?
III. Kırım'ı alıp Karadeniz'e çıkmak için OsmanlI­
larla
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve III
C) I ve II
E) II ve III
Fatih Sultan M ehm et döneminde Osmanlı ege­
menliğine giren Kırım'ın Osmanlı egemenliğinden
Baltık Denizi'ne hâkim olmak için İsveç,
için Lehistan,
nebilir?
Fransa işgal ettiği Mısır'ı
boşaltmak zorunda
kalmıştır.
Rusya, Osmanlı
Devleti'nin içişlerine
karışma olanağı elde
etmiştir.
Osmanlı Devleti'nin
X V III. yüzyılda imzaladı­
ğı son kazançlı antlaşma­
dır.
Kırım'ın Rusya'ya ait ol- s
duğu Osmanlı Devleti ta- 3
rafından onaylanmıştır,
r
Osmanlı Devleti ile
Avusturya arasındaki
savaş sonrası imzalanan
son antlaşmadır.
X V III. yüzyılda,
II. Balkanlar ve Orta Avrupa'ya egemen olmak
III. Ruslarla ilişkilerinin bozulması
durumlarından hangilerinin etkili olduğu söyle­
8
A
Avusturya'nın savaştan çekilmesinde,
II. Fransız İhtilali'nin getirdiği düşüncelerden ko­
A) Yalnız I
V I•
A) Prut
B) Küçük Kaynarca
C) Yaş
D) Belgrad
savaşan devlet aşağıdakilerden hangisidir?
A) İngiltere
B) Fransa
D) Avusturya
2. I.
E) Aynalıkavak
C) Venedik
E) Rusya
Osmanlı Devleti ile Rusya'nın aralarında İran
topraklarını paylaşmaları,
5.
Rusya karşısında elde edilen aşağıdaki hangi ba­
şarı 1 7 0 0 İstanbul Antlaşm ası'ndaki kayıpların
geri alınması, diğer cephelerde de aynı başarıla­
II. Fransa'nın araya girmesiyle Osmanlı Devleti JT
ile Rusya arasında imzalanan ilk işbirliği ant- ğ
rın elde edileceği inancının güçlenmesine yol aç­
mıştır?
laşması olması
Yukarıdaki özellikler, Osmanlı Devleti ile Rusya
arasındaki yapılan aşağıdaki hangi antlaşmaya ait­
tir?
'
A) Pasarofça
B) Belgrad
D) Ziştovi
C) Prut
E) Paris
A) 1724 İstanbul
9.
Osmanlı Devleti ile Rusya arasında 1774 yılında
imzalanan Küçük Kaynarca Antlaşması'nın bazı
maddeleri şunlardır;
I.
Ruslar, Osmanlı ülkesinde yaşayan Ortodoks­
ların haklarının koruyucusu olacak,
II. Ruslar, Eflâk ve Boğdan beylerinin haklarını ko­
ruyacak,
III. Osmanlı D evleti, Rusya'ya savaş tazm inatı
ödeyecek,
IV. Rus tüccarlar, Karadeniz ve Akdeniz'deki Türk
sularında serbestçe ticaret yapabilecek
Bu maddelerden hangilerinin Rusya'ya, Osmanlı
Devleti'nin iç işlerine karışma fırsatı verdiği sa­
vunulabilir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) I ve II
11. Rusya ile Osmanlı Devleti arasında 1 7 3 9 yılın­
da imzalanan Belgrad A ntlaşm ası'nın "Rusya,
Karadeniz'de ticaret ve savaş gemisi bulundur­
mayacak." maddesi,
I.
Rusya'nın sıcak denizlere inme politikasından
B)
1711 Prut
C)
1739 Belgrad
D)
1792 Yaş
rilen Çar I. Petro komutasındaki Rus ordusunun
1779 Aynalıkavak Tenkihnamesi
zor durumuna rağmen Osmanlı sadrazamı Balta­
E)
6 . Osmanlı, Kırım ve İsveç birlikleri tarafından çev­
cı M ehm et Paşa’nın şaşılacak kadar hafif şart­
vazgeçtiği,
larda barış antlaşmasını kabul etmesinde,
II. İstanbul ve Karadeniz'e yönelik Rus tehdidinin
I.
bir süre için önlendiği,
II.
III. Karadeniz'de Osmanlı etkinliğinin devam etti­
ği
durumlarından hangilerine kanıt olarak gösteri­
lebilir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
C) Yalnız III
E) II ve III
Yeniçeri Ocağı'na güvenememesi,
savaşın olumsuz sonuçlanacağından endişe
duyulması,
3. Rusya’nın Eflâk ve Boğdan beylikleri ile bütün
Osmanlı Rum-Ortodoks halkı hakkında koruyu­
cu sıfatıyla söz sahibi olması aşağıdaki antlaş­
malardan hangisiyle gerçekleşmiştir?
A) İstanbul
B) Ahmet Paşa
C) Aynalıkavak
D) Küçük Kaynarca
III. Osmanlı ordusunun askerî ve stratejik bakım­
dan üstün durumunun kavranamaması
durumlarından hangilerinin etkili olduğu söyle­
nebilir?
A) Yalnız III
B) I, II ve III
D) Yalnız I
C) II ve III
E) I ve II
E) Yas
125
7.
10. 1798 yılında Napolyon Bonapart komutasında­
F ra n s a , 1 7 9 8 y ılın d a M ıs ır'ı iş g al e d e re k
İngiltere’nin sömürgeleriyle olan bağlantısını kes­
ki Fransız ordusunun Mısır'ı işgal etmesi üzerine
mek istemiştir.
İngiltere ve Rusya bu duruma tepki göstermişler
ve Osmanlı Devleti'nin yanında yer almışlardır.
Buna göre, Fransa ile ilgili,
I.
I.
II. Osmanlı toprak bütünlüğünü koruma politika­
1,
II. Fransa'nın Mısır'ı işgali, İngiltere ve Rusya'nın
çıkarlarına aykırıdır.
III. İngiltere'yi ekonomik bakımdan zor duruma dü­
şürmek istemiştir.
III. İngiltere ve Rusya sömürgeciliğe karşıdır.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
D) l ve II
K Ö M
ü
'i A
h
A H 'A -
İngiltere ve Rusya, Osmanlı toprak bütünlü­
ğünden yanadır.
sından vazgeçmiştir.
B) Yalnız II
v ö > D ş f i i â f i l ı> Ö e M l f ® '
r
Bu durumun,
İngiltere ile mücadele halindedir.
A) Yalnız I
:j ş ö r i ü
yargılarından hangilerine kanıt oluşturduğu sa­
C) Yalnız III
vunulabilir?
E) l, II ve III
A) Yalnız I
4.
X V III. yüzyılda daha önceki dönemde kaybetti­
I.
Mısır-İstanbul arasında sefer yapan hac ve ti­
caret gemilerine saldırılması
ği toprakları geri almak isteyen Osmanlı Devleti,
Rusya'yı yenilgiye uğratarak Azak Kalesi'ni ge­
II.
ri almış daha sonra da Venedik ile savaşarak ba­
Katoliklerin zorba tutum undan rahatsız olan
Mora halkının yardım istekleri
şarılar elde etmişti.
Osmanlı Devleti'nin aşağıdaki hangi devletle sa­
Sıranın kendisine geleceğinden endişe duyarak
vaşmasının nedenleri arasındadır?
Venedik ile savaşan Osmanlı Devleti'nin Karlof­
B) Yalnız II
D) I ve II
C) Yalnız III
E) I ve III
A) Rusya
ça Antlaşmasfnı bozduğunu ileri sürerek Osman­
lI Devleti'ne karşı savaşa giren devlet aşağıdaki-
B) Avusturya
D) Hollanda
C) Fransa
E) Venedik
lerden hangisidir?
8
.
A) Malta
Osmanlı Devleti'nin X V III. yüzyıl boyunca en çok
B) Avusturya
D) Lehistan
mücadele ettiği, devletlerden biri de Rusya'dır.
C) Fransa
E) Papalık
Rusya'nın uyguladığı,
I.
Balkanlarda etkinliğini artırmak için Ortodoks­
ları himaye etme,
II.
K aradeniz'de üstünlük sağlam ak am acıyla
^ 5.
<§
ğ
2. Osmanlı Devleti, Avusturya ile aşağıdaki hangi S=l
m
antlaşmadan sonra bir daha savaş yapmamıştır?
Kırım'da egemenlik kurma,
III. Kuzey Buz Denizi ve Baltık Denizi'nde etkinlik |
sağlama
1
Osmanlı Devleti aşağıdaki hangi antlaşmayla Karlofça Antlaşması'yla Venedik'e bırakmak zorunda
kaldığı Mora Yarımadası'nı geri almıştır?
A) Pasarofça
B) Belgrad
C) Yaş
politikalarından hangileri X V III. yüzyılda Osman­
lI
Devleti ile Rusya arasında doğrudan savaşlar
yaşanmasının nedenleri arasındadır?
A) Yalnız I
B) Yalnız 111
D) II ve III
C) I ve III
E) I ve II
11. Osmanlı Devleti, 1 7 3 6 -1 7 3 9 yılları arasında iki
A) Pasarofça
B) Ziştovi
C) İstanbul
D) Belgrad
cephede savaşm asına rağm en A vu stu rya ve
E)
D) Ziştovi
E) İstanbul
Paris
Rusya'ya karşı önemli başarılar elde etmiş ve bu
devletlerle ayrı ayrı Belgrad Antlaşması imzala­
mıştır. Belgrad Antlaşması, Osmanlı Devleti'nin
9.
Osmanlı Devleti X V III. yüzyıla Karlofça ve İstan­
Batı'da imzaladığı son kazançlı antlaşmadır.
bul antlaşmalarının neden olduğu toprak kayıp­
Antlaşmanın,
larıyla girmiş, bu yüzyılın başlarında, kaybettiği
toprakları geri alma politikası takip etmiştir.
Osmanlı Devleti'nin bu amacına yönelik olarak,
I.
Rusya,
I.
6
Avusturya, Belgrad'ı OsmanlIlara geri verecek,
II. Azak Kalesi yıkılmak şartıyla Ruslara verile­
cek,
,
bulunduramayacak
maddelerinden hangileri bu yargıya kanıt oluş;
devletlerinden hangileriyle savaştığı savunulabi­
turm az?
lir?
A) Yalnız I
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) II ve III
C) I ve II
E) I, II ve III
Rusya Kırım'dan çekilecek,
_
Kalesi yıkılmak koşuluyla Azak, Rusya'ya bı­
rakılacak,
III. Rusya Karadeniz'de savaş ve ticaret gemisi
III. Fransa
B) Yalnız II
I.
3. I.
II.
III. Rusya, Karadeniz'de ticaret ve savaş gemisi
II. Venedik,
C) Yalnız III
bulundurmayacak
Karadeniz’in Türk gölü olduğunun Rusya tara­
fından onaylanması anlamına gelen bu maddeler
hangi antlaşmada yer almıştır?
D) I ve II
. Küçük Kaynarca Antlaşması'nın,
Rusya, işgal ettiği Eflâk, Boğdan ve Besarabya'dan geri çekilecek,
II. Rus Hristiyanları ve rahipleri, kutsal yerleri ser­
bestçe ziyaret edebilecek,
III. Kabartay arazisi, Azak Kalesi ve çevresi Rus­
lara verilecek,
IV. Kırım'a bağımsızlık verilecek
maddelerinden hangileri, Osmanlı Devleti'nin top­
rak kaybına uğradığının göstergesidir?
E) II ve III
A) Prut
B) Ziştovi
D) Belgrad
C) İstanbul
E) Küçük Kaynarca
A) Yalnız I
B) I ve II
D) III ve IV
C) II ve III
E) II, III ve IV
127
7.
Napolyon Bonapart 1 7 9 8 yılında M ısır'ı işgal
10.
1 70 0 yılında Osmanlı Devleti ile Rusya arasında
edince halka, "Girişimimiz Osmanlı padişahına
yapılan İstanbul Antlaşması'nın bazı maddeleri
karşı değil, İngilizlere karşı yapılmıştır. Müslü-
şunlardır:
manlara karşı saygılı olunacaktır." mesajını ya­
e
Azak Kalesi, Rusya'ya verilecek,
yınlamıştır.
Napolyon'un bununla,
® Rusya, İstanbul'da sürekli elçi bulundurabile­
cekti.
I.
Bu maddelerin,
İngiltere, Fransa ile yaptığı Yedi Yıl Savaşları so­
halkın, Fransızlara karşı direnişini önlemek,
I.
Rusya'nın Karadeniz'e açılması,
Amerika'da bulunan kolonilerine ağır vergiler koy­
III. Mısır halkının tepkisini engellemek
II. Osmanlı, Rus ilişkilerinin düzelmesi,
muş, buna karşılık Amerikan kolonileri bağımsız­
durumlarından hangilerini amaçladığı savunula­
III. Rusya'nın, Osmanlı Devleti'nde meydana ge­
B) Yalnız II
D) I ve III
C) I ve II
E) I, II ve III
8
lenebilir?
II. Hollanda,
. Rusya ile 1711 yılında imzalanan Prut Antlaşm a-
D) II ve III
B)
Fransa,
C)
III. İspanya
C) I ve III
D)
devletlerinden hangileri İngiltere'ye karşı A m eri­
E) I, II ve III
kan kolonilerini desteklemişlerdir?
I.
A) Yalnız I
recek,
B) Yalnız II
D) II ve III
Kurucu meclisin soyluların ve din adamları­
nın ayrıcalıklarına son vermesi
E)
Rusya, Azak Kalesi'ni Osmanlı Devleti'ne ve­
Fransa'nın eşitsizliğe dayanan toplumsal bir
yapıya sahip olması
sı'nın,
C) I ve II
İngiltere ile yapılan savaşların ekonomik fa ­
turasının halka vergi olarak yansıtılması
E) I, II ve III
II. Rusya, Lehistan'ın iç işlerine karışmayacak,
4.
-
Üretimde rüzgâr gücü yerine buhar gücünün
kullanılması
-
Endüstri üretiminin su kenarlarına bağımlı ol­
maktan kurtulması
III. Osmanlı Devleti'ne sığınan İsveç Kralı Demir­
baş Şarl, ülkesine serbestçe geri dönecek
s
maddelerinden hangileri Osmanlı Devleti'nin dış S1
politikada gücünü artırdığına kanıt olarak göste- S
rilebilir?
Monarşik yapının haksız uygulamalarına kar­
şı gelenlerin şiddetle cezalandırılması
I.
B) Yalnız II
etkilemesi
Amerikan bağımsızlık savaşında,
durumlarından hangilerine ortam hazırladığı söy­
A) Yalnız I
A) Aydınlanmacı düşünürlerin görüşlerinin halkı
lık savaşı başlatmıştır.
len gelişmeleri yakından takip etmesi
A) Yalnız I
Aşağıdakilerden hangisi Fransız İhtilali'ni başla­
tan nedenlerden biri değildir?
nucu ekonomik yönden sıkıntıya girmesi üzerine
II. Osm anlIlarla işbirliği yapm ak,
bilir?
3.
gelişmeleri aşağıdakilerden hangisiyle ilgilidir?
f
A) Sanayi İnkılabı
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
9.
C) Yalnız III
B)
E) I, II ve III
Milliyetçilik kavramı Fransız Devrimi sonrasında
C) Feodalitenin yıkılması
11. Fransa X V III. yüzyılda Osmanlı Devleti'nin, Rus­
ortaya çıkmış, İhtilal Savaşları ile Avrupa'da hız­
ya ve Avusturya ile yaptığı savaşlar sırasında ara­
la yayılmıştır. M illiyetçilik düşüncesinin etkisini
bulucu olmuş ve barış antlaşmaları imzalamasın­
Avrupa ülkeleri dışında Osmanlı topraklarında da
da etkili olmuştur.
göstermeye başlaması aşağıdakilerden hangisiy­
Bu gelişmenin,
I.
A) Avrupa ülkelerinin Osmanlı Devleti'ne karşı
B)
B)
Fransa ve İngiltere hanedanlarının akraba ol­
Kuzey Afrika'daki çıkarlarını tehdit etmesi
durumlarından hangilerine kanıt oluşturduğu sa­
İngiltere ve Fransa'nın müdahaleleri sonucu
A) Yalnız I
Rusya'nın bölgedeki etkisini kaybetmesiyle
128
A) Fransa'nın güçlenmesini çıkarları için tehlike­
]
^ ^
< >| b ş k '- V] {Ş ^D > >|
D) İngiltere'nin
B) Yalnız II
A) ABD'ye yapılan göçler sonunda Avrupa'da
işsizliğin azalması
B)
Demokratik bir yönetim kurularak Avrupa'ya
örnek olunması
C)
İngiliz parlamentosunun İnsan Hakları Bildirgesi'ni kabul etmek zorunda kalması
E) II ve
Vj (/8 ^ E > ^ 1 0 ;
Uzakdoğudaki
sömürgelerini
Fransız Devrimi'nden korumak istemesi
D) Avrupa'ya karşı yeni bir denge unsuru olması
Fransa'nın gelişen teknolojik yapısıyla sana­
E)
C) I ve II
E)
D) I ve
A ş a ğ ıd a k ile rd e n h an g is i A m e rik a B irle ş ik
Devletleri'nin kuruluşunun ortaya çıkardığı so­
nuçlar arasında yer almaz?
C) Osmanlı-Fransız yakınlaşmasının İngiltere'nin
mik çıkarları olduğu
vunulabilir?
183 0 ve 1 8 4 8 İhtilalleri
savaşan devletlerle birlikte Fransa'ya karşı mü­
maları
işçi sınıfının varlığıyla
E)
Fransız Devrim i'nin yaydığı düşüncelere karşı
III. Fransa'nın, Osmanlı ülkesinde önemli ekono­
D) Sanayi Devrimi sonucunda oluşan güçlü bir
>j 1; B - >i 2. ^ B > >
Hakları Bildirisi'nin kabul edildiği İngiltere'nin,
D) Viyana Kongresi'nin toplanması
li görmesi
duğu,
C) Osmanlı Devleti'nin çok uluslu yapısıyla
E)
Osmanlı Devleti'nin dış sorunların çözümünde
II. Fransa'nın sömürgecilik faaliyetlerine karşı ol­
nin gelişmemesiyle
1215 yılında Magna C arta, 1 6 8 9 yılında İnsan
siyle açıklanabilir?
yetersiz kalmaya başladığı,
Osmanlı Devleti'nde demokrasi hareketleri­
2.
cadele etmesinin nedeni aşağıdakilerden hangi­
le açıklanabilir?
düşmanca tutumuyla
Coğrafi keşifler
yileşmede İngiltere'nin önüne geçmesi
Avrupa uygarlığının yeni bir yayılma alanı
bulması
C "i
129
6
.
9.
I.
İngiltere
II.
Amerika Birleşik Devletleri
III. Venedik
Amerika'daki İngiliz kolonilerinin Ingiltere'ye kar­
şı mücadeleye başlamasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
mokrasi yolundaki gelişmeler Fransız Devrimi'nin
A) Yedi Yıl Savaşları'nda yenilgiye uğrayan
Fransa'nın, kolonileri İngiltere'ye karşı kış­
kırtması
başlamasında etkili olmuştur?
B)
Yukarıdaki devletlerin hangilerinde görülen de­
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) Yalnız III
C) I ve II
E) I, II ve III
I.
1
D) Filedelfiya (Philadelphia) Kongresi kararları­
nın İngiltere tarafından kabul edilmemesi
II. Türkler Rumeli'den atılabilirse merkezi İstanbul
olmak üzere eski Bizans İmparatorluğu yeni­
den kurulacak Çariçe Katerina'nın torunu kral
olacaktı.
Sanayi Devrimi'nin getirdikleri arasında yer
alan sosyalizm düşüncesinin Amerika'da ta­
raftar bulması
rini milli devletlere bırakması
III. Ekonomik açıdan güçlenen burjuvaların soy­
lularla aynı sosyal ve siyasal haklar istemeleri
Yukarıdakilerden hangileri Fransız Devrimi'nin ne­
denleri arasında yer almaz?
A)
I ve III
B) I ve II
D) III ve IV
C) II ve III
E) II ve IV
I.
B) Yalnız II
E) I, II ve III
B)
Üretimin bölgesel olmaktan çıkıp, uluslarara­
sı boyutlara ulaşması
E)
C) Hammadde kaynakları ve pazar sorununun
i*
deni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Fransız Devrimi'nin Avusturya'yı etkilemeye
başlaması
B)
C) OsmanlIların Avusturya'ya kapitülasyon hak­
4.
Osmanlı D evleti'nin X V III. yüzyılda im zaladığı
antlaşmalardan hangisi Rusya ile yapılmamıştır?
A) İstanbul
kını tanıması
B)
Prut
D) Özi Kalesi'nin Ruslar tarafından ele geçirilip
Tarımsal üretiminin yerini sanayinin almasıy­
la, köyden kente göçün başlaması
İsveç'in Avusturya'ya karşı Osmanlı Devle­
ti'nin yanında savaşa girmesi
C) I ve III
E) I, II ve III
Navarin Olayı
girişen Avusturya'nın 1791 yılında Ziştovi A nt-
D) İşçi sınıfı ve işçi hakları kavramının ortaya
E)
II ve III
E) l, II ve III
2. Rusya ile birlikte Osmanlı Devleti'ne karşı savaşa
AvrupalI devletler arasında rekabete yol aç­
çıkması
D)
D) II ve III
C) I ve II
ı
,
ması
B) Yalnız II
B) Yalnız II
D) Fransız Devrimi
Yukarıdakilerden hangileri Fransız Devrimi'nin so­
Yalnız I
A) Yalnız l
siyaset haline getirmeleri
lişmeye ve yerleşmeye başlaması.
A)
durumlarından hangilerinin göstergesidir?
laşması'nı imzalayarak savaştan ayrılmasının ne­
A) AvrupalI devletlerin merkantilizmi ulusal bir
liği prensibinin kabul edilmesi.
nuçları arasındadır?
III. denge politikası başlattığı
C) I ve III
kili olması.
III. demokrasi kavramının kıta Avrupası'nda da ge­
II. dış politikada köklü değişikliğe gittiği,
durumlarından hangilerinin etkili olduğu savunu­
labilir?
rak çok uluslu devletlerin parçalanmasında et­
II. tüm vatandaşların yasa ve yargı önünde eşit­
kendisini Avrupa'dan üstün görme politikasın­
dan vazgeçtiği,
III. güçlü ticaret filoları sayesinde deniz ticaretiy­
le uğraşıp yeterli sermayeye sahip olması
11. Aşağıdakilerden hangisi Sanayi İnkılabı'nın so­
nuçları arasında yer almaz?
Milliyetçilik ilkesinin siyasi bir nitelik kazana­
I.
C) Yedi Yıl Savaşları
II. dünyanın en büyük sömürge imparatorluğu ol­
masının bol hammadde kaynakları olanağı sağ­
laması,
D) I ve II
. I.
Bu gelişme Osmanlı Devleti ile ilgili,
B) Çeşme Olayı
sanayi için gerekli kömür ve demir yönünden
zengin yeraltı kaynaklarına sahip olması,
A) Yalnız I
8
mek için Avrupa'ya elçiler göndermiştir.
Ruslar, Eflâk ve Boğdan'ı işgal edecek, bura­
da Dakya Devleti kurulacaktı.
A) Otuz Yıl Savaşları
10. Sanayi İnkılabı'nın X V III. yüzyılda İngiltere'de
başlamasında,
IV. İnsan hakları, demokrasi ve milliyetçilik kav­
ramlarının tüm dünyaya yayılması
sonra Avrupa yönünde genişleme politikasından
Rusya ve Avusturya'nın yaptığı bu antlaşmanın
uygulamasını engelleyen olay aşağıdakilerden
hangisidir?
Kıta Avrupası'nda krallık monarşilerinin yerle­
Osmanlı Devleti 1718 Pasarofça Antlaşması'ndan
vazgeçmiş ve Avrupa'daki gelişmeleri takip et­
gizli antlaşmaya göre,
I.
Fransız aydınlarının eşitsizlik ve ayrıcalıklara
3.
aralarında paylaşmak için Avusturya ile yaptığı
karşı kamuoyu oluşturmaları
II.
Rus Çariçesi II. Katerina'nın Osmanlı Devleti'ni
C) Fransız Devrimi'nin eşitlik özgürlük kavram­
larının Amerika'da da yayılması
E)
7.
Fransa ile yaptığı savaşlar sonunda mali du­
rumu bozulan İngiltere'nin kolonilere yeni
vergiler koyması
E)
halkının katledilmesi
C) Küçük Kaynarca
Kırım'ın Rusya'ya ait olduğunun Osmanlılar­
D) Ziştovi
ca kabul edilmesi
E)
Yaş
131
5.
8
1711 yılında Osmanlı Devleti ile Rusya arasın­
da imzalanan Prut Antlaşması'nın bazı maddele­
ri şunlardır:
I.
Rusya, Lehistan'ın iç işlerine karışmayacak,
II. İsveç Kralı Demirbaş Şarl, ülkesine serbestçe
geri dönebilecek,
.
Rusya ile Osmanlı Devleti arasında 1 7 7 4 yılın­
da imzalanan Küçük Kaynarca Antlaşması'nın,
"Rusya, Balkanlarda istediği yerde konsolosluk
açabilecek ve İstanbul'da daimi elçi bulundurabi­
lecek." maddesi aşağıdakilerden hangisinin gös­
tergesi değildir?
A) Osmanlı Devleti'nin Balkanlardaki egemenli­
III. Azak Kalesi Osmanlı Devleti'ne geri verilecek­
ğinin sona erdiğinin
ti.
B)
İXVJ1L Yüzyiİ)
1
den sıcak denizlere inme politikasını olumsuz et­
ğinin
D) I ve II
C) Yalnız III
B) Sürat topçuları adıyla yeni bir askerî örgütün
ğının
E) I, II ve III
E)
Panslavizm
politikasına
linde düzenlenmesi
yönelik
adım attığının
D) K aram ühendishanesi'nin açılması
Osmanlı Devleti'nin siyasi açıdan zayıfladığı­
E) Yerli malı kullanımının özendirilmesi
^
A) Çeşme Vak'ası
oluşturulması
C) Osmanlı ordusunun bölük, tabur ve alay şek­
D) Rusya'nın
W,
İngilizlerin Yakın Doğu'da Fransız üstünlüğüne
son vermek am acıyla Ruslara yardım ıyla oluş­
turulan Aleksi Orlav komutasındaki Rus donan­
masının 1770 yılında Osmanlı donanmasını ya­
kıp batırdığı olay aşağıdakilerden hangisidir?
A) Yalova'da kağıt fabrikasının kurulması
C) Rusların Balkanlar üzerinde etkinliğinin arttı­
B) Yalnız II
4.
X V III. yüzyıl ıslahatlarından aşağıdakilerden han­
;-
V KOMU immA
'
gisi I. M ahm ut dönemine aittir?
meleri yakından takip etme imkânı elde etti­
A) Yalnız I
—
Rusların, Osmanlı Devleti'nde yaşanan geliş­
Bunlardan hangileri Rusya'nın Karadeniz üzerin­
kilemiştir?
:| ^ t İ p İ İ ¥ İ e ^ Ö
B)
İnebahtı Deniz Savaşı
C)
Sinop Baskını
D)
Preveze Deniz Savaşı
E)
Navarin Olayı
nın
6
.
Osmanlı Devleti X V III. yüzyılda girdiği savaşlar­
1740 yılında Fransa ile yapılan antlaşma ile ka­
da genellikle başarısız olmuştur.
5.
I. Abdülhamit zamanında Kaptanıderya Gazi Ha­
şan Paşa donanmaya subay yetiştirm ek için Ba­
ron dö Tot’un matematik okulunu geniş kapsam­
lı Mühendishaneibahrihümayun biçimine (Deniz
Mühendis Okulu) dönüştürmesinde etkili olan ge­
lişme aşağıdakilerden hangisidir?
pitülasyonlar sürekli hale gelmiştir.
Bu gelişmenin,
I.
Bunun,
Avrupa'nın üstünlüğünün kabul edilmesi,
II. eldeki toprakları koruma politikası takip edil­
mesi,
f
III. Avrupa devletleriyle diplomatik ilişkilerin g e - î
I.
2. Fransızların M ısır'ı işgali üzerine İstanbul'dan
Osmanlı yerli sanayisinin gelişmesi,
II. Fransız mallarının Osmanlı pazarlarındaki ora­
durumlarından hangilerine neden olduğu savu­
durumlarından hangilerine neden olduğu savu­
nulabilir?
nulabilir?
A) Yalnız I
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) II ve III
C) I ve II
E) I, II ve III
^
nın da yardımı ile Akka'da Fransız ordusunu ye- ’i
rakmıştır.
A) Rusların Mora'da yaşayan Rumları ayaklan­
maya teşvik etmesi
Fransızları durduran Osmanlı ordusu aşağıdaki-
B)
nerek Napolyon'u Filistin'de durmak zorunda bı- ı
nının artması,
III. Osmanlı Devleti'nde işsizliğin artması
liştirilmesi
gönderilen Osmanlı ordusu, İngiliz donanması-
lerden hangisidir?
Osmanlı donanmasının Çeşme'de Ruslar ta ­
rafından yakılması
C) Napolyon Bonapart'ın M ısır'ı işgal etmesi
B) Yalnız II
D) II ve III
C) I ve II
E) I, II ve III
A) Asakirimansureimuhammediye
B)
D) Portekizlilerin Hint deniz yolu ve Kızıldeniz'i
kontrol altına almaları
Sekbanıcedit
E)
C) Nizamıcedit
Ege ve Yunan adalarının Venediklilerin eline
geçmesi
D) Eşkinci Ocağı
E)
Sürat Topçuları
6
7.
Osmanlı Devleti'nin Kırım'a bağımsızlık verdiği ve
Kırım'ın Rusya'ya ait olduğunu onayladığı antlaş­
malar aşağıdakilerden hangisidir?
10. Rusya ile imzalanan Küçük Kaynarca Antlaşma­
sı ile Ruslar, Osmanlı ülkesindeki Ortodoks hal­
kın haklarını savunacaktı.
Bu durumun Osmanlı Devleti'nin aşağıdaki böl­
A) Küçük Kaynarca - Yaş
3. III. Selim döneminde kurulan Nizamıcedit Ocağının giderlerini karşılamak amacıyla Osmanlı Dev-
II. yabancı askerî danışmanların Müslüman olma­
ları zorunluluğunun kaldırılması,
A) Düyunuumumiye İdaresi kuruldu.
III. sivil mimarinin Batı tarzında gelişmesi
durumlarından hangileri I. Abdülhamit dönemi ile
kileyeceği söylenebilir?
C)
Prut - Belgrad
A) Kafkasya
B) Kuzey Afrika
B) Yabancı devletlerden borç alındı.
C) Anadolu
D) Balkanlar
C)
Pasarofça - Yaş
E) Orta Doğu
tercüme edilen eserlerin matbaada çoğaltıla­
rak basılmasıyla yeni gelişmelerin yakından iz­
lenmesinin sağlanması,
leti aşağıdaki hangi yöntem e başvurmuştur?
gelerden hangisindeki egemenliğini olumsuz et­
Küçük Kaynarca - Ziştovi
E)
X V III. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde,
I.
B)
D) Ziştovi - Yaş
.
İmdad-ı Seferiye vergisi düzenlendi.
D) İradıcedit Defterdarlığı (hâzinesi) kuruldu.
E)
Halktan borç alınarak ilk iç borçlanmaya gi-
ilgilidir?
A)
Yalnız I
B) Yalnız II
D) II ve III
C) I ve II
E) I, II ve III
dildi.
133
7.
10.
Osmanlı Devleti'nin 1 7 3 6 -1 7 3 9 Osmanlı, Rus ve
Avusturya savaşlarında iki cephede savaşması­
na rağmen başarılı olmasında,
I.
III. Selim, Nizam ıcedit yeniliklerinin giderlerini
karşılamak için İradıcedit adıyla yeni bir hazine
oluşturmuştur.
V .'
Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisine ula­
şılabilir?
Fransa'ya verdiği kapitülasyonları sürekli hale
getirmesi,
II. Avusturya ve Rusya'nın iç sorunlarla uğraş­
ması,
A) İslahatlar kişilere bağlı kalmıştır.
III. askerî alanda ıslahatlar yapması
B)
III. Selim Dönemi'nde sadece askerî alanda
'
1
ıslahat yapılmıştır.
durumlarından hangilerinin etkili olduğu söyle­
nebilir?
C) Ekonomiyi canlandıracak önlemler alınmıştır.
B)
A) Yalnız
D) I ve II
Yalnız II
C) Yalnız
D) AvrupalI devletlerin desteği alınmıştır.
E) II ve III
E)
Islahatlar ekonomik olarak desteklenmiştir.
'
.............................................
Osmanlı tarihinde 1718 Pasarofça Antlaşması'yla
başlayıp 1730 Patrona Halil Ayaklanması'na ka­
dar geçen 12 yıllık döneme Lale Devri denilmek­
tedir. Bu dönemin yenilikleri Padişah III. Ahm et
ile Sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa ta ­
rafından gerçekleştirilmeye çalışılmıştır.
B)
11.
Bu uygulamanın,
I.
III. Batılı devletlerle iyi ilişkiler kurulması
IH.
<§
durumlarından hangilerine neden olacağı savu- ^
nulabilir?
Yalnız I
B) Yalnız II
E)
B) Yalnız II
C) Yalnız III
I ve II
E) II ve III
E) I, II ve III
2.
Osmanlı D evleti’nde askerî yenilgilerin artması
sonucu aşağıdaki hangi hükümdar döneminden
itibaren dış politikada denge politikası uygulan­
maya başlanmıştır?
A) III. Ahm et
B) III. Selim
C) I. Abdülhamit
D) III. Mustafa
Aşağıdakilerden hangisi X V III. yüzyıl ıslahatçı­
larından biri değildir?
A) Tarhuncu Ahmet Paşa
A) Olağanüstü durumlarda vergi toplanması
B)
III. Ahmet
C) Nevşehirli İbrahim Paşa
C) Miri toprakların mukataaya çevrilmesi
E)
İç borçlanmaya gidilmesi
rifliğiyle suçlanan yöneticilerine karşı oluşan
olumsuz ortam
aşağıdakilerden hangisine neden olmuştur?
A) Patrona Halil Ayaklanması'na
B)
Edirne Olayı'na
C) Vaka-ı Vakvakiye (Çınar) Olayı'na
D) Kabakçı M ustafa Ayaklanması'na
Saray ve köşk yapımının yasaklanmasına
den hangisidir?
A)
I. Abdülhamit
B)
II. Ahm et
C)
III. Selim
D)
II. Mustafa
I. M ahm ut
Lale Devri'nde Avrupa'nın incelenmesi ve Osman­
D evleti'nde uygulanması mümkün olan yeni­
liklerin tespiti için Avrupa'ya gönderilen ilk elçi
Avrupa'da gördüklerini "Sefaretname" adlı ese­
rinde anlatmıştır.
sidir?
A) Ebubekir Ratıf Efendi
D) I. Mahmut
B)
E)
C) İbrahim Müteferrika
III. Selim
Halil Hamit Paşa
M ahm ut
Aşağıdakilerden hangisi 1 7 1 8 -1 7 3 0 yılları ara­
sında süren ve Lale Devri olarak adlandırılan dö­
nemle ilgili doğru bir bilgi değildir?
A) Batılılaşma hareketleri yüzeysel kalmış, daha
çok Batının yaşam biçimi taklit edilmeye baş­
lanmıştır.
B)
Bu Osmanlı devlet adamı aşağıdakilerden hangi­
B) Dış borçlanmaya gidilmesi
D) Memurlara dirlik yerine maaş ödenmesi
maları,
E) I.
lI
12.
larını ilan etmelerine rağmen isteksiz davran­
dan yararlanan Osmanlı hükümdarı aşağıdakiler-
Yalnız I
C) Yalnız III
Osmanlı Devleti'nde ilk defa X V III. yüzyılda uy­
gulamaya konulan "Esham usulü"nü aşağıdakilerden hangisi doğru olarak açıklar?
padişah ve sadrazamın İran seferine çıkacak­
Yapacağı yeniliklerde ilk kez yabancı uzmanlar­
E)
9.
II.
Esham sistemi uygulanarak ilk kez iç borç­
lanmaya gidilmesi
’
D)
D) I ve II
görülen gerileme
E)
_
1739 Belgrad
antlaşmalarından hangilerinden kazançlı çıkmış­
tır?
A)
A)
D) Yalova'da kâğıt fabrikası, İznik ve Kütahya'da
çini imalathaneleri kurulması
1700 İstanbul,
II. 1718 Pasarofça,
II. kapitülasyonların etkisinin azalması,
İstanbul'da yeniçerilerden oluşan ilk itfaiye
örgütü olan Tulumbacı Ocağı'nın kurulması
C) Fransız mimarisi örnek alınarak çeşme ve
köşk gibi sivil mimariye önem verilmesi
Osmanlı Devleti X V III. yüzyılda imzaladığı,
I.
işsizliğin azalması,
Tebriz'in düşmesi ve İran ordusu karşısında
III. İstanbul'da Lale Devri'nin zevk ve lüks müs­
A) Doğu ve Batı eserlerinin çevrilmesini sağla­
mak amacıyla bilim adamlarından tercüme
kurulu oluşturulması
. X V III. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde yerli malı kul­
lanımı özendirilmiştir.
I.
A şağıdakilerden hangisi bu dönem de gerçekleş­
m em iştir?
8
Osmanlı Devleti'nde,
.
Bu dönem adını lalenin ve lale motiflerinin
moda olmasından almıştır.
C) Başkent İstanbul başta olmak üzere eğlence
hayatı yaygınlaşmıştır.
D) Osmanlı Devleti'nde ilk kez bu dönemde çi­
çek aşısı uygulanmıştır.
E)
Ulema ve yeniçeriler tarafından desteklenen
D) Yirmisekiz M ehm et Çelebi
Kabakçı Mustafa Ayaklanması ile sona er­
E)
miştir.
Sait Efendi
135
7.
10.
Devletler arası ilişkilerde diplomasinin öneminin
III. Selim döneminde yapılan askerî yenilikler ara­
artması aşağıdaki hangi makamın önemini artır­
sında aşağıdakilerden hangisi yer almaz?
mıştır?
A) Askerlere düzenli talim yapması şartı getiril­
A) Nişancı
B) Defterdar
C)
D) Reisülküttap
Veziriazam
E)
mesi
B)
A sakirim ansureim uham m ediye
adıyla
yeni
bir ordunun kurulması
Kubbealtı Vezirliği
1.
C) Askerlerin maaşlarının artırılarak işe yarama­
yanların ordudan atılması
3.
Osmanlı Devleti X V III. yüzyılın sonlarında geniş­
O sm anlı D e v le ti'n d e B atıdan alınan ilk te k ­
nik araç m atbaa oldu. Sait Efendi ve İbrahim
lemeyi değil siyaset yoluyla iyi geçinerek barışı
Müteferrika'nın çalışmaları ve katkıları ile açılan
ve durumu korumayı amaçlamıştır.
bu ilk Türk matbaasında basılan ilk eser aşağıD) Dirliklerin saray görevlilerine değil askerlere
E)
8
.
III. Selim döneminde,
I.
Bu amacı gerçekleştirmek isteyen Osmanlı padi­
şahı III. Selim aşağıdaki hangi yönteme başvur­
Yeniçeri Ocağı'ndaki asker sayısının azaltıl­
muştur?
A) Tarih-i Hindi Garbi
ması
A) Avrupa başkentlerinde devamlı elçilikler açıl­
B)
ması
Avrupa devletlerini yakından tanımak,
E)
getirilmesi
bir şekilde izlemek
11.
amacıyla önemli Avrupa devletlerinin başkentle­
Osmanlı hükümdarı İli. Selim yaptığı askerî ye­
D) Matbaanın
niliklerde,
rinde sürekli elçilikler kurulmuştur.
I.
Prusya,
E)
II. Fransa,
ver almaz?
Viyana
ıslah
edilerek Matbaa-ı
Amire
adıyla devlet matbaasının kurulması
Aşağıdaki başkentlerin hangisi bunlar arasında
D)
4.
ne önem verilmesi
E) Berlin
nice eserler basılmıştır.
j
İstanbul'da Arap harflerine dayanan basımevinin
III. İsveç
H
devletlerinin hangilerinin askerî uzmanlarından
kurulması aşağıdaki hangi dönemde gerçekleş­
s
yararlanmıştır?
miştir?
I ve II
B) I, II ve III
Yalnız II
A) I. Mahmut
C) II ve III
olması nedeniyle yapılan yeniliklerde daha çok
Fransız uzmanlardan yararlanılması aşağıdakiler-
Avrupa ülkelerinden askerî uzmanların getir­
C) III. Selim
5.
X V III. yüzyılda Osmanlı hükümdarları AvrupalI­
ların ilerlemelerinin nedenlerini anlamak, onların
yaşam biçimlerini ve teknik açıdan gerçekleştir­
dikleri hakkında bilgi edinmek amacıyla aşağıda­
den hangisine yol açmıştır?
tilmesi
B) III. Ahmet
D) I. Abdülhamit E) III. Mustafa
E) I ve III
2. III. Selim döneminde Fransa'yla ilişkilerin yoğun
II.
„
m
D)
I.
Osmanlı Devleti'nde daha önceleri azınlıklara ait
matbaalarda Rumca, Ermenice, Latince ve İbra-
Yabancı dil öğrenimine ve kültür hareketleri­
C) Roma
A)
9.
Tacü't-Tevarih
C) Fransa, Prusya ve İsveç’ten askerî uzmanlar
III. Avrupa'da meydana gelen gelişmeleri sağlıklı
B) Paris
D) Vankulu Lügati
ğı kurulması
zam anında haberdar olm ak,
Londra
Seyahatname
C) Mevlit
B) Yeniçeri Ocağı’nın yanı sıra Nizamıcedit Oca­
II. O sm anlIlar aleyhine oluşturulan ittifa k la rd a n
A)
dakilerden hangisidir?
verilmesi
ki hangi yola başvurmuşlardır?
Nizamıcedit adıyla yeni bir askerî ocağın ku­
rulması
12. Devletin zaaflarının nedenleri ve alınması gere­
neminin başlamasına
ken tedbirler konusunda halkın görüşünü öğren­
III. Nizamıcedit Ocağı için Levent ve Selimiye'de
kışlaların oluşturulması
mek isteyen, bu amaçla da biri yerli, biri yabancı
teyen Osmanlı hükümdarı aşağıdakilerden han­
minde yapılan askerî yenilikler arasındadır?
gisidir?
A) 1 ve II
A) III. Selim
B) I. M ahm ut
C) III. Ahmet
D) I. Abdülhamit
B) II ve III
C) I, II ve III
E) Yalnız
_
Osmanlı Devleti ile İngiltere arasında siyasi
ilişkilerin bozulmasına
B)
Oluşturulan kurullar aracılığıyla yabancı eser­
lerin Türkçeye çevrilmesi
C)
Osm anlIlarda okullarda ilk kez yabancı dil
olarak Fransızcanın okutulm asına
E) IV. M urat
A) Avrupa'nın önemli başkentlerine elçiler gön­
derilmesi
B)
Hristiyan olmak üzere yirmi iki kişiden rapor is­
Yukarıdaki yeniliklerin hangileri III. Selim döne­
D) I ve
A) Kapıkulu ordusunun yerine Nizamıcedit dö­
C) Enderun ağalarından oluşan bir heyetin eği­
tim için Avrupa ülkelerine gönderilmesi
D) Medrese eğitiminin ve Arapçanın eski önemi­
ni yitirmesine
D) Avrupa
ülkelerinden,
özellikle
Fransa
ve
İsveç'ten uzmanlar getirilmesi
E)
Türkçenin bilim dili olarak gelişm esinin en­
gellenm esine
E)
Enderun müfredatına Avrupa ülkeleriyle ilgili
konuların eklenmesi
137
136
6 . X V III. yüzyılda,
1.
8.
Orta Asya'da VIII. yüzyılda devlet kuran U y g Ur
M ahm ut döneminde, yeniçeri maaşlarının dü­
Türklerinin matbaayı kullanmasına rağmen 0 S_
zenli ödenmesine özen gösterilmesi,
manii Türklerinin matbaayı kullanmaya başlama­
sı Lale Devri'nde (1718-1730) olmuştur. Bu mat­
III. Selim döneminde, yeniçeri subaylarına özel ar­
baada bilimsel ve edebi eserlerin basılmasına rağ­
mağanlar ve iltizamlar verilmesi
men dinsel içerikli kitaplar basılmamıştır.
aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir?
Bunun nedeni aşağıdakilerden hangisiyle açıkla­
nabilir?
A) Yeni kurulan orduya uyumlarını kolaylaştır­
1 , Osmanlı Devleti'nin 1 6 9 9 'd a imzaladığı Karlofça
mak
A) Osmanlı Türklerinin şiir ve edebi eserlere da­
ha çok ilgi duyması
B) Savaşlarda verilen görevleri daha titiz yerine
B)
Matbaayı kullananların gayrimüslim olması
nedeniyle ortaya çıkan dini endişeler
I.
1730 yılında III. A hm et'e karşı Patrona Halil,
II. 1807 yılında III. Selim'e karşı Kabakçı M usta­
fa
A) Ziştovi
B) Küçük Kaynarca
C) Edirne
D) Paris
ayaklanmalarının ortak özelliği aşağıdakilerden
hangisidir?
emirlerine uymalarını sağlamak
C) Geçimini yazıcılıkla sağlayan hattatların işsiz
D) Maaşlarının ayarı düşük parayla ödenmesine
Osmanlı Devleti'nde X V III. yüzyılda,
lunan toprakları koruma politikasına bırakmıştır?
getirmelerini sağlamak
C) Yabancı askerî uzmanların eğitimlerine ve
4.
ve 1 7 0 0 yılında Rusya ile imzaladığı İstanbul ant­
laşmalarıyla kaybettiği toprakları geri alma politi­
kası aşağıdaki hangi antlaşmadan sonra, elde bu­
A) Dini kitapların matbaalarda basılmasına tepki
E)
kalmasını önleme çabası
Yaş
olarak ortaya çıkmaları
tepkilerini engellemek
E)
D) Geleneklere bağlı halkın matbaada basılan
dini kitaplara ilgi göstermemesi
Yeniçerilerin ıslahatlara karşı çıkarak ayak­
B)
lanmaları önlemek
E)
Osmanlı Devleti'nde yönetimde dinsel anla­
yışın etkili olması
Padişahların halka yeni haklar tanımalarına
yol açmaları
C)
2. Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti'nin
X V III. yüzyılda içinde bulunduğu durumla ilgili doğ­
Rusya'nın kışkırtmaları sonucu oluşmaları
D) Fransız Devrimi'nin etkisiyle ortaya çıkmaları
ru bir bilgi değildir?
E)
A) Savaşların
ortaya
çıkardığı mali sorunları
Yeniliklerin kesintiye uğramasına neden ol­
maları
çözmek amacıyla ilk kez iç borçlanmaya gi­
dilmiştir.
ts»
S
m
s
B)
Batı tarzında subaylar yetiştirmek amacıyla
okullar açılmıştır.
C) Avrupa orduları karşısındaki yenilgiler askerî
alandaki ıslahatları hızlandırmıştır.
D) İlk kez bir Balkan ulusuna özerklik tanınm ış­
tır.
E)
Önemli Avrupa başkentlerine sürekli elçilikler
açılmıştır.
7.
Osmanlı Devleti'nde X V III. yüzyılda yapılan ıs­
lahatların önemli bir bölümü askeri alanda yapıl­
mıştır.
Aşağıdakilerden hangisi III. Selim dönemi yeni­
likleri arasında yer almaz?
Bu duruma,
I.
9.
5.
Avrupa devletleri karşısında alınan yenilgilerin
A) Nizamıcedit Ordusu'nun kurulması
artması,
B)
II. toprak kayıplarının çoğalması,
III. milliyetçi ayaklanmaların yaygınlaşması
gelişmelerinden hangilerinin neden olduğu söy­
lenebilir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) II ve III
Matbaa-ı Amire adıyla devlet matbaasının
kurulması
C) Yenilikleri devlet politikası haline getirmek
için devlet adamlarından raporlar istenmesi
D) Yabancıların
C) I ve II
E) I, II ve III
E)
Osmanlı
Devleti'nde
bedelini
3.
Osmanlı Devleti 1 7 0 0 yılında imzalanan İstanbul
Antlaşması'yla kaybettiği Azak Kalesî'ni geri al­
mak amacıyla X V III. yüzyılda,
I.
Rusya,
B)
III. Avusturya
İradıcedit adıyla yeni bir hazine oluşturulma­
devletlerinden hangileriyle savaşmıştır?
A)
Yalnız I
D)
138
A) Islahatların ana hattını hukuk ve yönetimin
oluşturması
II. Venedik,
ödeyerek mülk sahibi olmalarının sağlanması
sı
X V III. yüzyıl ıslahatlarının istenilen sonuçları ver­
memesinin nedenleri arasında aşağıdakilerden
hangisi ver almaz?
B) Yalnız II
I ve II
C) Yalnız III
E) II ve III
Islahatların sadece padişah ve diğer yönetici­
ler tarafından yürütülmesi
C) Islahatların yapılmasının zorunluluğunun hal­
ka benimsetilememesi
D) Yeniliklerden çıkarlarının zedeleneceğini dü­
şünen kesimlerin halkı kışkırtması
E)
Askerî yenilgilerin halkın güvenini sarsması
139
6
. X V III. yüzyıl ıslahatlarında devletin içinde bulun­
duğu durumun gerçek nedenleri tespit edilerek
çözümler aranmış ve Avrupa örnek alınarak ısla­
hatlara girişilmiştir. Savaşlardaki yenilgiler nede­
niyle ıslahatlar öncelikle askerî alanda yapılmış­
tır.
Askerî ıslahat çabalarının aşağıdakilerden han­
gisine katkıda bulunduğu söylenebilir?
A) Yeniliklerin resmî devlet politikası hâline gel­
B)
C)
9.
X V III. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde,
I. M ahm ut döneminde, subay yetiştirm ek ama­
cıyla Kara Mühendishanesi,
III. M ustafa döneminde, deniz subayı yetiştiril­
mek amacıyla Deniz Mühendishanesi,
I. Abdülhamit döneminde, sürat topçuları adı ve­
rilen topçu sınıfı kuruldu.
Yukarıdaki bilgilere baktığımızda X V III. yüzyılda
mesine
yapılan ıslahatlarda askerî düzenlemelere önce­
Gayrimüslim azınlıkların durumlarının düzel­
lik verildiği görülür.
tilmesine
Bu durumun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
Devletin yıkılma ve dağılmasının gecikmesi­
A) Devletin sınırlarını Yükselme Dönemi'ndeki
sınırların ötesine taşımak istenmesi
ne
D) Yeniçerilerin kendilerine çeki düzen vermele­
B)
rine
E)
Batı kültürünün Osmanlı topraklarına girme­
sine
7.
Bu durum aşağıdakilerden hangisinin gösterge­
|.
si değildir?
askerî alanda ıslahatlara öncelik verilmesi,
II. Avrupa'daki gelişmelere ilgi duyulması,
A) Siyasal sınırların değiştiğinin
III. diplomatik faaliyetlere önem verilmesi
B)
durum larından hangilerine neden olduğu söyle
C) Osmanlı Devleti'nin egemenlik alanının daral­
Balkanlarda yeni devletlerin kurulduğunun
dığının
nebilir?
Geleneksel askerî sistemin giderlerinin hâzi­
neye yük getirmesi
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D)
II ve III
D) Vergi kaynaklarının azaldığının
C) I ve II
E)
E) I, II ve III
Askerî yenilgilerin arttığının
D) Osmanlı eğitim sisteminin gerekli kadroları
yetiştirmekten aciz olması
Osmanlı Devleti X V III. yüzyıl başlarında, X V II.
E)
Batılı ülkelerle yapılan savaşlarda alınan ye­
çabasına girmiştir.
Osmanlı Devleti X V III. yüzyıla kadar kendisini
Avrupa'dan üstün görmüş, Avrupa'daki gelişme­
lere uzak kalmıştır.
Osm anlIların A vrupalIlara karşı böyle bir dış siya­
Osmanlı Devleti’nde meydana gelen,
set izlem esinde aşağıdaki antlaşm alardan hangi­
I.
2.
nilgilerin artması
sı,
I.
-
C) Zitvatorok - Karlofça
D) Bucaş - Vasvar
Hotin - Zitvatorok
III. Fransız İhtilali
gelişmelerinden hangileri Osmanlı Devieti'ni doğ­
r
rudan etkilemiştir?
Osmanlı hizmetine giren Fransız asıllı Humba-
III. kapitülasyonların yaygınlaştırılması
gelişmelerinden hangileri, Osmanlı Devleti'nin bu
nı ıslah etti.
düşüncesini değiştirdiğine kanıt olarak gösteri­
lebilir?
-
A) Yalnız I
Baron dö Tot, topçu ocağını ve tophaneyi dü­
D)
likleri şunlardır:
Bu bilgilere bakarak Osmanlı Devleti ile ilgili ola­
I.
rak aşağıdakilerden hangisini söylenebilir?
miştir.
II. Avrupa'nın etkisi görülmüştür ve Batılı uzman­
lardan yararlanılmıştır.
A) Askerî alandaki yeniliklerde AvrupalI uzman­
lardan yararlanılmıştır.
B)
III. Askerî eğitim kurumlarına önem ve öncelik ve­
rilmiştir.
Bunlardan hangileri X V III. yüzyıl ıslahatlarıyla il­
gilidir?
B) Yalnız III
Devlet yönetiminde halkın katılımı sağlan­
mıştır.
C) I ve II
I ve III
E) I, II ve III
3.
Osmanlı Devleti'nde X V III. yüzyılda askerî yenil:
giler ve toprak kayıplarının artmasının,
I.
.
I ve III
C) I ve II
E) I, II ve III
1 6 1 8 - 1 6 4 8 y ılla rı a rasın d a m eydana gelen
O tuz Yıl S avaşları'n ı sona erdiren V e s tfa ly a
Antlaşm asfnın bazı maddeleri şunlardır:
Alman prensleri istedikleri mezhebi seçebile­
II. Kutsal Roma-Germen imparatoru, Almanya'daki
prenslerin siyasi ve dini özgürlüklerini kabul
edecek,
askerlik,
III. Alman prensleri, seçtikleri mezhebi, uyrukları­
D) Eski ve dönemini kapatmış kurumların varlığı
sona ermiştir.
alanlarının hangisinde ıslahat yapılmasına neden
Osmanlı Devleti X V III. yüzyılda yayılmacı bir
politika izlemektedir.
6
B) Yalnız II
cek,
II. egemenlik,
E)
D)
I.
C) Batıya karşı üstünlük anlayışı devam etmek­
tedir.
C) I ve III
E) I, II ve III
B) Yalnız II
zene soktu.
8 . Osmanlı Devleti'nde yapılan ıslahatların bazı özel­
Avrupa'ya karşı üstünlük fikrinden vazgeçil­
A) Yalnız I
racı Ahmet Paşa, humbara ve topçu ocakları­
III. Mustafa döneminde,
Sanayi İnkılabı,
II. ABD'nin kurulması,
J'
yararlanılması,
1 0 . 1. M ahm ut döneminde,
Karlofça - İstanbul
D) II ve III
X V III. yüzyılda meydana gelen,
II. ıslahat hareketlerinde AvrupalI uzmanlardan
A) Serav - İstanbul
A) Yalnız I
5.
önemli Avrupa başkentlerinde elçilikler açılma- |
lerinin etkisi büyüktür?
E)
Osmanlı Devleti'nin sınırları X V III. yüzyılda da­
ralmıştır.
Bu durum un,
C) Ticaret yollarının kontrolünün ele geçirilme­
sinin amaçlanması
yüzyıl sonlarında kaybettiği toprakları geri alma
B)
4.
■I Osmanlı Devleti X V III. yüzyılda girdiği savaşlar­
' da genellikle başarısız olmuştur.
na kabul ettirm ekte serbest olacaklar.
III. hukuk
Bu maddelerden hangilerinin kişi hak ve özgür­
lüklerine aykırı olduğu savunulabilir?
olduğu söylenebilir?
A) Yalnız I
A)
Yalnız I
B) Yalnız II
D)
D)
I ve II
B) Yalnız II
C) Yalnız III
C) Yalnız III
I ve II
E) II ve III
E) II ve III
141
7.
Sanayi İnkılabı, Osmanlı Devleti'ni olumsuz yön­
de etkilemiştir.
10.
I.
Osmanlı Devleti'nde,
I.
T 'J , *
Fransız İhtilali'nin,
devletin katı bir mutlakiyetle yönetilmesi,
II. toplumun farklı hak ve yetkilere sahip sınıf­
lardan oluşması,
işsizliğin önemli boyutlara ulaşması,
III. kral ve yöneticilerin lüks, köylülerin sefalet
II. el tezgâhı ve atölyelerin kapanması,
içinde yaşaması
III. Avrupa mallarının Osmanlı pazarlarını ele ge­
nedenleri; sosyal, siyasal ve ekonomik nedenler
çirmesi
rak gösterilebilir?
D)
Sosyal
B) Yalnız II
I ve II
1
Osmanlı D evleti ile Rusya arasında im zalanan
Prut Antlaşması'nın, "Rusya, Lehistan'ın iç işle­
rine karışmayacaktır." maddesinin,
olarak gruplandırıldığında hangisi doğru olur?
gelişmelerinden hangileri bu duruma kanıt ola­
A) Yalnız I
:j^n^bjVle>.6knian
C) Yalnız III
E) I, II ve III
A)
I
B)
I
C)
II
D)
II
E)
III
Siyasal
I.
Ekonomik
^
Osmanlı Devleti X V III. yüzyıla kadar kendisini
Avrupa'dan üstün görmüş ve Batı'daki gelişme­
lere ilgisiz kalmıştır.
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti'nde bu
anlayışın değiştiğine kanıt olarak gösterilemez?
Prut Savaşı'nda Osmanlı Devleti ile Lehistan
işbirliği yapmıştır.
II. Lehistan'ın bağımsızlığı Osmanlı Devleti için
A) Hollanda ve Rusya'ya kapitülasyonlar veril­
önemlidir.
mesi
III. R usya'nın Lehistan üzerinde etkinlik kurm ası
B)
Batı dillerinden bilimsel eserlerin tercüme
Osm anlIların çıkarlarına aykırıdır.
edilmesi
yargılarından hangilerine kanıt oluşturduğu sa­
C)
Islahatlarda AvrupalI uzm anlardan yararlanıl­
vunulabilir?
ması
A) Yalnız I
8
.
Pasarofça Antlaşması'yla aşağıdaki bölgelerden
hangisinin elden çıkması, Osmanlı Devleti'nde
X V III. yüzyıl sonlarında kaybettiği yerleri geri al­
ma umudunun yok olmasına ve Avrupa'yı yakın­
dan tanıma çabası içerisine girmesine neden ol­
11.
Osmanlı Devleti'nde meydana gelen,
I.
D)
I ve II
C) Yalnız III
D) Batı tarzında eğitim veren askerî okulların
açılması
E) II ve III
kapitülasyonların sürekli hâle gelmesi ve yay­
gınlaşması,
II. dokuma tezgâhları ve atölyelerin kapanması,
E)
2.
I.
III. işsizliğin sosyal bir sorun haline gelmesi
Önemli Avrupa başkentlerine elçilikler açıl­
ması
X V III. yüzyılda meydana gelen,
Poltova Savaşı'nda Ruslara yenilen İsveç Kralı ^
muştur?
A)
B) Yalnız II
Demirbaş Şarl'ın Osmanlı Devleti'ne sığınma- "3
Mora
B) Belgrad
D)
Ege Adaları
gelişmelerinin oluş sırası aşağıdakilerden hangi­
sinde doğru olarak verilmiştir?
C) Azak
i
s | ,
II. Ruslara karşı ayaklanan Lehlerin, Osm anlIlara
E) Podolya
A)
I, II ve III
D)
B) III, II ve I
III, I ve II
C) II, III ve I
sığınm ası,
E) I, III ve II
III. Osmanlı Devleti'nin Küçük Kaynarca Antlaşması'yla Kırım'ın bağımsızlığını tanıması
12.
9.
Osmanlı Devleti'nde X V II. yüzyılda IV. M urat,
X V III. yüzyılda ise III. Selim öne çıkmıştır.
Aşağıdakilerden hangisi bu iki ıslahatçı hüküm­
darın ortak özelliğidir?
A) Avrupa'yı örnek almaları
B)
Osmanlı Devleti'nin X V III. yüzyıl politikasını belir­
leyen Kutsal İttifak'la imzaladığı Karlofça ve Rus­
ya ile imzaladığı İstanbul antlaşmaları olmuştur.
gelişmelerinden hangilerinin Osmanlı Devleti'nin
X V III. yüzyılda Osmanlı Devleti'nin uygulanma­
ya çalıştığı siyaset aşağıdakilerden hangisinde
doğru olarak verilmiştir?
A) Yalnız I
Islahatlarda baskı ve şiddet yöntemini be­
nimsemeleri
C) X V II. yüzyılda kaybedilen toprakları geri al­
mak
C) Devlet adamlarına raporlar hazırlatmaları
E)
Batılı uzman ve danışmanlardan yararlanma­
ları
D) Doğu Akdeniz ve Ege'de üstünlüğü tamamen
ele geçirmek
E)
AvrupalI devletler arasında denge politikası
X V III.
yüzyılda Osmanlı Devleti'nde,
ğu savunulabilir?
I.
B) Yalnız II
Esham adıyla iç borçlanmaya gidilmesi,
C) I ve II
II. Humbaracı Ocağı'nın ıslah edilmesi,
E)
D) I ve
I, II ve III
III. Batı'nın etkisiyle barok ve rokoko tarzında eser­
ler verilmesi
A) Rusya'ya karşı İngiltere ve Fransa ile ittifak
kurmak
B) Yeni ülkeler fethederek sınırlarını genişlet­
mek
D) Mali alanda ıslahatlara öncelik vermeleri
önemli bir siyasi güç olduğuna kanıt oluşturdu­
gelişmelerinin askerî, ekonomik ve mimari alan­
3.
Lale Devrinde görülen,
larla ilişkisi aşağıdakilerden hangisinde doğru
I.
olarak verilmiştir?
İlk Türk m atbaasının açılması,
II. Yeni kütüphanelerin kurulması,
Askerî
Ekonomik
Mimari
A)
I
II
III
B)
I
III
II
lişmesine katkı yaptığı savunulabilir?
C)
II
I
III
A)
D)
III
II
I
E)
II
III
I
III. Doğu ve Batı uygarlıklarına ait eserlerin tercü­
me edilmesi
faaliyetlerinden hangilerinin kültürel hayatın ge­
izleyerek varlığını sürdürm ek
Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
C) Yalnız III
E) I, II ve III
143
8
>. Osmanlı Devleti'nde ayanlar vergilerin belirlenme­
si ve toplanmasında görevlilere yardımcı olurlar­
dı. X V II. yüzyılda güçlenen âyanlar, İran ve Rus­
ya ile yapılan savaşlarda devlete para ve asker
yardımında da bulunmuşlar, Rumeli, Anadolu ve
Arap eyaletlerinde hanedanlık kurmuşlardı.
.
Bu durum aşağıdakilerden hangisinin gösterge­
si değildir?
Yukarıdaki paragrafın başına getirilecek en u y .
gun başlık aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ayanların süreç içerisinde önemli bir güç ha­
line geldiklerinin
B)
Kuzey Amerika ve Rusya ovalan bizim ekin tarlalarımızdır. Kanada ve Baltık bizim kereste or.
manlarımızdır. Avustralya'da koyun çiftliklerimi?
vardır. Peru altın gönderir, Güney Amerika altı­
nı Londra'ya akar. Hindular ve Çinliler bizim için
çay yetiştirirler. İspanya ve Fransa bizim bağlarımızdır. Akdeniz, meyve bahçemizdir.
.
A) İngiltere: Güneşin Üzerinde Batmadığı İmpa­
Ayanların ekonomik ve askerî güce sahip ol­
duklarının
B)
C) Osmanlı Devleti'nin merkezi otoritesinin za­
E)
ettiğinin
E)
3.
III. Selim'in kurduğu...................... ordusu Avrupalı
subaylar tarafından eğitildi. Bu yeni o rd u ..............
'da Fransız ordusunu yenilgiye uğrattı.
Yukarıdaki boşluklar aşağıdakilerden hangisiyle
Bunlardan,
Sömürgecilerin Gözüyle Dünya
I.
Sanayi İnkılabı,
II.
İşçi sınıfının o rtaya çıkm ası,
doldurulmalıdır?
D) Dünya İnsanlar İçin En Uygun Gezegendir
D) Ayanların taşrada Osmanlı Devleti'ni temsil
A kılcı ve A y d ın la n m a c ı d üşü n ü rlerin e tk is iy le
' Avrupa'da bilimsel, siyasi, ekonom ik ve to p lu m ­
sal alanda birçok gelişm e görüldü.
ratorluk
C) Dünyanın Zenginlikleri Herkese Yeter
yıfladığının
1
Dünya'nın Yeraltı ve Yerüstü Kaynaklarının
A) Nizamıcedit - Akka
III. Sosyalizm düşüncesi
B) Yeniçeri - Kosova
gelişmeleri, ekonomik, toplumsal ve siyasal alan­
C) Sekbanıcedit - Ebukır
larla ilişkilendiriidiğinde hangisi doğru olur?
D) Nizamıcedit - Mısır
Dağılımı
Taşrada devlet otoritesi dışında yerel güçle­
Ekonomik
Toplumsal
Siyasal
A)
m
II
1
B)
II
I
111
C)
l
il
111
D)
II
m
1
E)
III
1
11
E)
Eşkinci - Suriye
rin ortaya çıktığının
9.
I.
Makyavelizm
Avrupa'da X V III. yüzyıl­
da amaca ulaşm ak için
_
her türlü araca başvur-
8
manın uygun olduğunu
8
savunan düşünce.
II.
Aydınlanma
Aşağıdakilerden hangisi Sanayi İnkılabı'na bağlı
olarak ortaya çıkan gelişmelerden biri değildir?
A) Üretim alanında büyük artış yaşanması
B)
İşçi sınıfının ortaya çıkması
C) Sömürgeciliğin başlaması
D) Hammadde ve pazar arayışının artması
X V III. y ü z y ıl A v ru p a sı'nda aklı, deney ve göz­
E)
lemi esas alan anlayış.
III. Meternik sistemi
Kapitalizm, liberalizm ve sosyalizm gibi dü­
şüncelerin ortaya çıkması
Avrupa'nın herhangi bir
yerinde çıkacak milliyetçi
bir ayaklanmayı Avrupa
4.
devletlerinin birlikte bas­
İnsan ve hayvan gücü­
ne dayanan üretim tarzindan, makine gücünün
10. X V III. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde askerî ısla­
hatların öne çıkmasında,
I.
V.
Liberalizm
nomik faaliyetin devlet
III. geleneksel ordu sisteminin Avrupa orduları kar­
durumlarının hangilerinin etkili olduğu söylene­
IV. Azak Kalesi, Osmanlı Devleti’ne geri verilecek
nan düşünce
mez?
Bu maddelerden hangileri Osmanlı D evleti'nin
A) Yalnız I
C)
D) IV.
E) V.
B) Yalnız II
C) Yalnız III
II.
I. M ahm ut
Avrupa'ya ilk defa geçici
X V III. yüzyılda uluslararası politikada etkin bir
güç olduğuna kanıt olarak gösterilebilir?
E) II ve
A) I ve II
B) II ve III
mesi
III. III. Mustafa
Deniz subayı yetiştirmek
amacıyla Deniz Mühendishanesi'nin kurulması
IV. I. Abdülhamit
M e ş ru tiy e tin ilan edil­
mesi
V.
III. Selim
N izam ıcedit ordusunun
kurulması
Yukarıda verilen padişahların karşılarında verilen
bilgilerden hangisi doğru değildir?
C) I ve III
A) I
D) I, III ve IV
İlk defa Avrupa'dan da­
nışman subaylar getiril­
II. Rusya, İstanbul'da elçi bulunduramayacak,
III. Rusya, Lehistan'ın iç işlerine karışmayacak,
şısında yetersiz kalması
D) I ve
B) II.
......
eliyle yapılm asını savu­
Yukarıda verilen kavramların hangisinin açıkla­
ması yanlış verilmiştir?
A)
İsveç Kralı Demirbaş Şarl ülkesine serbestçe
dönebilecek,
II. toprak kayıplarının artması,
Her türlü üretim ve eko­
2. 1711 yılında Rusya ile Osmanlı Devleti arasın­
da imzalanan Prut Antlaşması'nın bazı maddele­
ri şunlardır:
I.
ganimet gelirlerinin azalması,
hakim olduğu üretim tar­
zına geçilmesi.
III. Ahm et
elçiler gönderilmesi
tırmasını öngören karar.
IV. Sanayi İnkılabı
I.
B) II
C) III
D) IV
E) V
E) II, III ve IV
145
5.
8
Fransız İhtilali’nden sonra yayınlanan İnsan ve
Vatandaş Hakları Bildirisi'nin,
I.
. 1 6 9 9 Karlofça ve 1 7 0 0 İstanbul antlaşm ala­
rı ile büyük toprak kayıplarına uğrayan Osmanlı
Devleti'nin,
Her insan doğuştan hürdür ve diğerleriyle eşit­
I.
tir.
sınırlarını genişletme,
II. kaybettiği toprakları geri alma,
II. Sadece milletin seçtiği temsilcilerin yönetme
III. denge politikası takip etme
hakkı vardır.
III. Millet, temsilcilerini de denetleyebilir.
durumlarından hangilerine yöneldiği söylenebi­
maddelerinden hangilerinin Avrupa’daki monar-
lir?
şik yönetimlerin tepkisine neden olduğu savunu­
A) Yalnız I
labilir?
D)
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) II ve III
I ve II
ETKİNLİK - 1
C) Yalnız III
B) Yalnız II
E) I ve III
Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun kelimelerle tam amlayınız.
C) I ve II
1.
E) I, II ve III
1740 yılına kadar padişahların saltanatı süresince geçerli olan kapitülasyonlar, bu tarihten iti­
baren ............................... hale geldi.
2.
9.
6
. X V III. yüzyıl Avrupa tarihinde meydana gelen ve
önemli sonuçlar doğuran,
I.
Osmanlılar, 1774 yılında imzalanan ........................... Antlaşması'yla ilk defa Ruslara
.........
ödedi.
3.
İngiltere 1783 yılında imzaladığı Versay A n tla ş m as ı'y la .....................................'nin bağımsızlığı­
nı tanıdı.
Buna göre, Rusya ile ilgili,
Fransız İhtilali,
I.
II. ABD'nin kuruluşu,
III. Yedi Yıl Savaşları
i
m
gelişmelerinin oluş sırası aşağıdakilerden hangi- ®
sinde doğru verilmiştir?
A) I, II, III
Rusya 1774 yılında Osmanlı Devleti ile yaptığı
Küçük Kaynarca Antlaşması'yla, ticaret gemile­
rinin Boğazlar'dan serbestçe geçmesi ve Rus tüc­
carların diğer Avrupa devletleri tüccarlarına tanı­
nan haklardan yararlanma hakkını elde etmiştir.
4.
Fransız İhtîlali'nin Osmanlı Devleti'ne etkisi daha ç o k ............................ yönde oldu.
5.
1815 yılında Viyana Kongresi'nde alınan ve ................................ sistemi adı verilen politikaya
II. Osmanlı Devleti'nden ticari ayrıcalıklar elde et­
miştir.
III. Ortodoks halkın koruyuculuğunu üstlenmiştir,
göre Avrupa'nın herhangi bir yerinde ............................. çıkması durumunda Avrupa devletleri
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
birlikte hareket edecekti.
1
B) II, I, III
D) III, I, II
Uluslararası politikada etkinliği artmıştır.
C) III, II, I
E) II, III, I
|
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
6
D)
I ve II
.
III. Selim zamanında yapılan yeniliklerin tü m ü n e .......................... adı
verilir.
E) I, II ve III
7.
Osmanlı Devleti'nde ilk Türk matbaası İstan b ul'd a ....................... Efendi i l e .......................... tara­
fından açılmıştır.
8
7.
Fransa, İngilizlerin sömürge yollarını kontrol altı­
na almak ve Orda Doğu'da etkinlik kurmak ama­
cıyla 1798 yılında Mısır'ı işgal etmiştir.
II
I.
9.
Fransızcadan m atem atik ve astronomi ile ilgi­
Fransa yayılmacı bir politika izlemektedir.
Osmanlı-Fransız ilişkileri bozulmuştur.
III. İngiltere ve Fransa rekabet halindedir,
II. Sürat Topçu Ocağı'nın kurulması,
gelişmelerinden hangilerinin askerî alanla ilgili ol­
A) Yalnız I
B) Yalnız II
E) I, II ve III
Nizamıcedit o rd u su ............................Ayaklanması sonucu kaldırılmıştır.
11.
X V III. yüzyılda Avrupa d ev le tleri..............................................olarak bilinen "amaca ulaşmak için
C) I ve II
C) Yalnız III
D) II ve III
D) I ve II
10.
her yola başvurulabilir." anlayışıyla hareket etmişlerdir.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
B) Yalnız II
Osmanlı Devleti ....................................... Antlaşması'yla Kırım'ın Rusya'ya ait olduğunu kabul
III. Mühendishaneibahrihümayun'un açılması
duğu söylenebilir?
A) Yalnız I
Lale D e v r i.........................................Ayaklanması ile 1730 yılında son bulmuştur.
etmek zorunda kalmıştır.
li kitapların tercüme edilmesi,
Buna göre,
l.
10. III. M ustafa döneminde,
.
E) I, II ve III
1 2 ..................................... sınıfı ve hakları kavramı Sanayi İnkılabı sonucunda ortaya çıktı.
ETKİNLİK - 2_________________________________________________
ETKİNLİK - 3
Aşağıdaki ifadelerden doğru olanın karşısına (D), yanlış olanın karşısına (Y) harfi yazınız.
Aşağıda verilen antlaşma maddelerini ilgili antlaşmalarla eşleştiriniz.
Prut
Doğru
1.
Yanlış
.
.
2
y'-r
-E<:
Küçük Kaynarca
V - ;v'V- yp;:o^V;.-V<v.
Rusya, 170 0 İstanbul Antlaşması'yla aldığı Azak
Karadeniz'in OsmanlI'ya ait olma özelliği son kez Pasarofça Antlaşması
Yedi Yıl Savaşları sonuçları itibarıyla hem ABD'nin kuruluşuna hem de
Karlofça Antlaşması'yla Venediklilere verilen Mora
geri alındı.
3.
Rusya, Balkanlarda istediği yerde konsolosluk açabi­
lecek ve İstanbul'da daimi elçi bulundurabilecekti.
ile korundu.
4.
Rusya, Karadeniz'de hiçbir ticaret ve savaş gemisi
bulundurmayacak.
Fransız İhtilali'ne neden olmuştur.
5.
5.
Yaş
Kalesi'ni OsmanlIlara geri verdi.
güçlendirmiştir.
4.
Pasarofça
Prut Antlaşması'yla Azak Kalesi'nin geri alınması, OsmanlIların Kar­
lofça Antlaşması'yla kaybettiği toprakları geri alabileceği düşüncesini
3.
Ziştovi
Osmanlı Devleti X V III. yüzyılda en çok Rusya ile savaşmıştır.
1.
2
Belgrad
A
Amerika Birleşik Devletleri, Vestfalya Antlaşması'yla kuruldu.
Osmanlı, Avusturya savaşlarına son verdi ve bu ant­
laşmadan sonra Osmanlı Devleti'yle Avusturya ara­
6
.
parçalanmasında etkili olmuştur.
7.
sında savaş yaşanmadı.
Fransız İhtilali'nin getirdiği milliyetçilik düşüncesi çok uluslu devletlerin
6
.
turya, Osmanlı Devleti'nin Balkan topraklarına yönel­
Osmanlı Devleti X V III. yüzyılda bütçe açıklarını kapatmak için esham
di.
adıyla iç borçlanmaya gitmiştir.
7.
8
.
Belgrad, Avusturya'ya verildi. Bundan sonra Avus­
Osmanlı Devleti Avrupa'da ilk sürekli yabancı elçilikleri Lale Devri'nde
Avusturya 1718'de aldığı Belgrad'ı, OsmanlIlara geri
verdi.
açmıştır.
8
9.
.
Avrupa mimari anlayışı X V III. yüzyıldan itibaren Osmanlı mimarisini et­
Kasrışirin
Antlaşması'nın
şartlarını
içeren
son
Osmanlı-İran Antlaşması'dır.
kilemeye başladı.
9.
10. Osmanlı, Fransız ilişkileri ilk olarak Napolyon Bonapart'ın Mısır'ı işgali
ile bozuldu.
11.
Sanayi İnkılabı, Osmanlı dokuma tezgahlarının kapanmasına yol açtı.
Rusya, Karadeniz ve Akdeniz'deki Türk sularında
serbestçe ticaret yapabilecek, Fransa ve İngiltere'ye
tanınan kapitülasyonlardan yararlanacaktı.
10. Osmanlı Devletî, Kırım'ın, Rusya'ya ait olduğunu ka­
bul etti.
12. Osmanlı Devleti X V III. yüzyılda fetihçi bir dış politika izlemiştir.
148
Kerden
G
6
.
Osmanlı Devleti X V III. yüzyılda en çok Rusya ile savaşmıştır. Rusya'nın takip ettiği politika­
ların bu duruma etkisini belirtiniz.
#
ETKİNLİK - 4_______________ __________________________
YAZILI SINAVA HAZIRLIK
1.
X V III. yüzyıl başlarında Osmanlı Devleti'nin takip ettiği dış politikayı yazınız.
7.
Küçük Kaynarca Antlaşması'yla Rusya'nın Osmanlı ülkesinde yaşayan Ortodoks halkın koru­
yuculuğunu üstlenmesini, Osmanlı Devleti açısından yorumlayınız.
2.
Lale Devri ıslahatları hakkında bilgi veriniz.
8
3.
.
Kırım'ın elden çıkış sürecini belirtiniz.
Lale Devri'nin, Osmanlı Devleti'nin Batı'ya açılması açısından önemini belirtiniz.
9.
Yedi Yıl Savaşları kimler arasında olmuştur? Bu savaşın ABD'nin kuruluşuna ve Fransız
İhtilali'ne etkisini belirtiniz.
4.
Sanayi İnkılabı nedir? Neden ve sonuçlarını yazınız.
10.
5.
Sanayi İnkılabı'nın Osmanlı Devleti'ne etkilerini yazınız.
Fransız İhtilali'nin nedenlerini yazınız.
',"7-
Ünite V
12. Fransız İhtilali'nin Osmanlı Devleti'ne etkilerini yazınız.
En Uzum Yüzyıl
(1800=1922)
Ünite İçindekiler:
II.
M a h m u t Dönem i Siyasi O la y la rı....................................................... 1 5 5
II.
M a h m u t Dönem i Is la h a tla rı................................................................1 5 6
T an zim at'tan M e ş ru tiy e t'e ......................................................................... 1 5 6
Osm anlı Devleti'nde A nayasal Düzene Geçiş ve Siyasi
13.
İVleternik sistemi ve amacı nedir?
G e liş m e le r........................................................................................................ 1 5 7
1 8 7 7 -1 8 7 8 Osmanlı Rus Savaşı (9 3 H a r b i)........................................ 1 5 8
D ağılm ayı Önlem e Ç a b a la rı........................................................................1 5 8
X X . Yüzyılda Osm anlı D evletî ve S a v a ş la r..........................................1 5 8
i\!e Öğreneceğiz?
II.
M ahm ut dönemindeki 1 80 6-18 12 Osmanlı-Rus Savaşı'nı, Sırp ve
Yunan ayaklanmalarını,
14.
III. Selim dönemi ıslahatlarını yazınız.
M ısır sorununun (Kavalalı M ehm et Ali Paşa Ayaklanması) ortaya çıkış ve
gelişimini,
II.
M ahm ut dönemi ıslahatlarını (askerî, idari, eğitim, kültür ve ekonomi),
Tanzim at Fermanı ve özelliklerini,
Kırım Savaşı'nın neden ve sonuçlarını,
Islahat Fermanı'nın ilanını ve özelliklerini,
15.
III. Selim döneminde önemli Avrupa başkentlerine sürekli elçilikler açılmasının nedenleri
nelerdir?
Osmanlı Devleti'nde anayasal düzene geçilmesini,
II.
Meşrutiyet'in ilanı ve siyasal gelişmeleri,
Dağılmayı önleme çabalarını,
X IX . Yüzyılda Osmanlı Devleti'nde kültürel gelişmeleri
X X . Yüzyılda Osmanlı Devleti ve savaşları (Trablusgarp, Balkan Savaşları
ve I. Dünya Savaşı), öğreneceğiz.
152
. M ahm ut Dönemi Siyasi Olayları
Beylerbeyi Sarayı
Dünya Savaşı'nda Amerikan Tankları
©
II. M ahm ut tahta çıktığında (1808), Osmanlı Devleti içte ve dışta birçok
sorunla karşı karşıyaydı. Bu sorunların başında Fransız İhtilali ile dünyaya
yayılan milliyetçilik akımının neden olduğu azınlık ayaklanmaları gelmek­
tedir.
©
Osmanlı D evleti'ne karşı ilk ayaklanmayı 1 8 0 4 yılında Sırplar başlattı.
Osmanlı Devleti ile Rusya arasında imzalanan Bükreş Antlaşması'yla (1812)
Sırplara bazı ayrıcalıklar tanındı. Bu gelişme diğer Balkan topluluklarının da
harekete geçmesine yol açtı. Sırplar Edirne Antlaşması'yla (1829) özerk­
lik, Berlin Antlaşması'yla da (1878) bağımsızlık kazandılar.
©
Osmanlı Devleti'nde azınlıklar içerisinde en fazla hakka sahip toplulukların
başında Rumlar geliyordu. Dil, din, ticaret özgürlüğüne sahip olan Rumlar,
Fransız İhtilali'nin etkisiyle Mora'da ayakladılar (1821). II. M ahm ut, ayak­
lanmayı bastıramayınca, Mısır Valisi Kavalalı M ehm et Ali Paşa'dan yar­
dım istedi. M ehm et Ali Paşa, Mora ve Girit valiliklerinin de kendisine ve­
rilmesi şartıyla bunu kabul etti. M ısır kuvvetleri ayaklanmayı kısa süre­
de bastırdı. Doğu Akdeniz'de kuvvetli bir valinin bulunmasını istemeyen
İngiltere, Fransa ve Rusya; Osmanlı Devleti'nden Yunanistan'a bağımsız­
lık verilmesini istediler. Böylece Yunan ayaklanması uluslararası bir sorun
haline geldi. İngiltere, Fransa ve Rusya'ya ait gemiler Mora Yarımadası'nda
M ustafa Kemal Çanakkale'de
Navarin Limanı'nda demirli bulunan Osmanlı ve Mısır donanmasını bir bas­
kınla yaktılar (1827). Rusya, Osmanlı Devleti'ne savaş açarak Edirne'ye
kadar ilerledi. Osmanlı Devleti barış istemek zorunda kaldı. Yapılan Edirne
Antlaşması'yla Yunanistan'a bağımsızlık verildi (1829). Böylece Yunanistan,
Tl
r
v, '
*
*1,\
Osmanlı Devleti'nden ayrılarak bağımsız olan ilk devlet oldu.
@
..
' .1
Yunanistan'ın bağımsız olması, Kavalalı Mehmet Ali Paşa'ya Mora valiliğinin
verilmesine engel oldu. Bunun üzerine Kavalalı, II. M ahm ut'tan Suriye ve
Girit valiliklerini istedi. II. Mahmut'un bunu kabul etmemesi üzerine Mısır
kuvvetleri, Osmanlı ordusunu yenerek Kütahya'ya kadar geldiler. Bu durum
üzerine II. M ahm ut, Ruslardan yardım istedi. Rus filosu İstanbul'a gelerek
Hünkâr İskelesi Limanı'na demirlediler. Bu gelişme İngiltere ve Fransa'yı
y .V
B B n
V v 'l
■
• • S
•
harekete geçirdi. Böylece Mısır sorunu Osmanlı Devleti'nin bir iç sorunu
v>j
olmaktan çıkarak devletler arası bir sorun haline geldi.
©
I.
Dünya Savaşını Tetikleyen Sanayi İnkılabı
İngiltere ve Fransa'nın baskısı sonucu M ehm et Ali Paşa ile II. M ahm ut ara­
sında Kütahya Antlaşması yapıldı (1833). Buna göre, M ehm et Ali Paşa'ya
Mısır'a ek olarak Suriye ve Girit valiliği, oğlu İbrahim Paşa'ya da Cidde ve
Adana valilikleri verildi.
©
Tanzim at'tan M eşrutiyet'e
®
II. M ahm ut, Rusya'nın desteğinin devam etmesi sağlamak amacıyla onlar­
Tanzimat Fermanı: 3 Kasım 1839'da ilan edilen Tanzimat Fermanı ile bütün
halkın can, mal ve ırz güvenliğinin sağlanması, mahkemelerin açık yapıl­
ması, vergilerin herkesin gelirine göre toplanması, askerliğin tüm Osmanlı
la bir ittifak antlaşması yaptı. Hünkar İskelesi Antlaşması'na (1833) göre
halkı için geçerli olması ve belirli bir süre ile sınırlandırılması esasları ka­
bul edildi.
Osmanlı Devleti'ne bir saldırı olursa Rusya, OsmanlIlara yardım edecekti.
Rusya'ya bir saldırı olursa Osmanlı Devleti, Boğazları Rusya'nın savaştığı
devlete kapatacak; Rus gemilerinin Boğazlar'dan geçişine izin verecekti.
©
Tanzimat Fermanı ile Osmanlı Devleti'nde ilk defa padişah, kendi gücü­
nün üstünde kanun gücü olduğunu kabul etmiştir. Bu durum hukuk devleti
©
Viyana Kongresi: Napolyon'un değiştirdiği Avrupa haritasını yeniden çiz­
ve anayasal düzene geçişin ilk aşaması sayılır. Ancak bu haklar İngiltere,
mek ve Avrupa'nın geleceğini belirlemek amacıyla 1815 yılında, Viyana'da
ABD ve Fransa'da olduğu gibi bir halk hareketi sonunda değil, padişah ta ­
İngiltere, Fransa, Rusya, Avusturya ve Prusya'nın katıldığı bir konferans
rafından verilmiştir.
düzenlendi. Konferansa A vusturya başbakanı M eternik başkanlık etti.
Konferans sonunda M eternik sistemi adı verilen bir politika oluşturuldu.
®
Kırım Savaşı (18 5 3 -1 8 5 6 ): Boğazlara hakim olmak ve Balkanları egemenli­
Bu sisteme göre Avrupa'nın herhangi bir yerinde ayaklanma çıkması duru­
ği altına almak isteyen Rusya, İngiltere'yi yanına almak için "Hasta Adam"
munda birlikte hareket edecekler ve ayaklanmayı bastıracaklardı. Viyana
diye adlandırdığı Osmanlı Devleti'ni paylaşmayı teklif etti. Ancak İngiltere
Kongresi'nde Avrupa devletlerinin sınırları yeniden çizildi. Ancak sınırlar
bu durumu çıkarlarına uygun bulmadığı için kabul etmedi. Bu nedenle tek
çizilirken, ırk, dil, din unsurları göze alınmadığı için istenen barış ortamı
başına harekete geçen Rusya, kutsal yerler sorununu ileri sürerek Osmanlı
sağlanamadı. Avrupa devletleri Yunan isyanı sırasında Osmanlı Devleti'ne
Devleti'ne savaş açtı. Ruslar, Sinop'ta bulunan Osmanlı donanmasını yak­
yardımcı olmadıkları gibi isyana destek verdiler. Hatta Navarin'de Osmanlı
tılar. Bunun üzerine İngiltere ve Fransa, Osmanlı Devleti'nin yanında sava­
donanmasını yaktılar (1827).
şa girdi. M üttefik güçlere yenilen Rusya barış istedi. Yapılan Paris Barış
Antlaşması'yla (1856) savaşa son verildi. Paris Antlaşması'yla Rusya'nın,
II. M ahm ut Dönemi Islahatları
©
Osmanlı Devleti üzerindeki emelleri bir süre için durdurulmuş oldu. Osmanlı
II. M ahm ut tahta çıkınca âyanlarla Senediittifak denilen bir sözleşme im­
Devleti bu antlaşma ile kendi toprak bütünlüğünü koruyamayacak kadar
zaladı (18 08 ). Bu sözleşme ile II. Mahmut, ayanların varlığını kabul etti.
güçsüz olduğunu kabul etti.
Buna karşılık ayanlar padişaha sadık kalacaklar ve ıslahat hareketlerini des­
tekleyeceklerdi.
©
Osmanlı Devleti ilk dış borçlanmayı Kırım Savaşı sırasında yaptı. İngiltere
ve Fransa'dan alman borç paralar gerekli şekilde kullanılamadı. Osmanlı
©
A s k e rî a lan d a ıs la h a tla r: K aldırılan N iza m ıc e d it ordusunun yerine
Devleti zamanla bu borçların faizini bile ödeyemez duruma düştü. Bunun
Sekbanıcedit Ocağı kuruldu. Yeniçeriler ayaklanması üzerine bu ocak da ka­
üzerine Avrupa devletleri Düyunuumiye (genel borçlar) İdaresi'ni kurarak
patıldı. Yerine Eşkinci Ocağı kuruldu. Yeniçerilerin bu ocağa karşı da ayak­
Osmanlı Devleti'nin gelir getiren kaynaklarına el koydular.
lanmaları üzerine Yeniçeri Ocağı kapatıldı (1826, Vakayıhayriye). Yeniçeri
Ocağı'nın yerine Asakirimansureimuhammediye ordusu kuruldu.
©
Islahat Fermanı (1856): Bu ferman, Tanzimat ile başlayan yenileşme hare­
ketlerinin bir aşamasıdır. Paris Konferansı'nın devam ettiği sırada Avrupa
©
Yönetim alanında ıslahatlar: Divanıhümayun kaldırıldı. Yerine nazırlıklar
devletlerinin istekleri doğrultusunda ilan edildi. Osmanlı Devleti bunun­
getirilerek kabine sistemine geçildi. Devletin kişilerin mallarına el koyma
la konferansta kendi lehine kararlar alınmasını sağlamayı düşünüyordu.
(müsadere) usulüne son verildi. Köy ve mahallelere muhtarlar tayin edildi.
Islahat Fermanı, gayrimüslimlerin hak ve imtiyazlarını genişletiyordu. Buna
Takvimivakayi adlı ilk resmî gazete çıkarıldı. İlk defa nüfus sayımı yapıldı.
rağmen Avrupa devletlerinin iç işlerine karışmasını önleyemedi.
Tımar sistemi kaldırılarak memurlara maaş ödenmeye başlandı.
Osmanlı Devleti'nde Anayasal Düzene Geçiş ve Siyasi Gelişmeler
©
Eğitim ve kültür alanında yapılan ıslahatlar: İstanbul'da ilköğretim zorunlu
hale getirildi. İlk defa Avrupa'ya öğrenci gönderildi. M ektebi Tıbbiye (Tıp
Fakültesi) ve M ektebi Harbiye (Harp Okulu) açıldı. Rüştiye adlı orta dere­
celi okullar açıldı. Mızıkayıhümayun (Bando ve Mızıka Okulu) açıldı.
©
Toplumsal ve ekonomi alanında yapılan ıslahatlar: Yerli malı kullanımı teş­
vik edildi. Dokuma fabrikaları kuruldu. Ticaret nezareti (bakanlık) kurula­
rak, tarım ve ticaret işleri düzene sokuldu. Kılık, kıyafette değişiklikler ya­
pıldı. Memurlara ceket, pantolon ve fes giyme zorunluluğu getirildi.
©
I. Meşrutiyetin İlanı (1876): Tanzimat Dönemi'nde Batı'yı yakından tanıyan
ve Jön Türkler (Genç OsmanlIlar) denilen aydınlar, Osmanlı Devleti'nin da­
ğılmaktan ancak anayasal ve parlamenter bir düzene geçmekle kurtulacağı­
nı savunuyorlardı. Genç OsmanlIların desteği ile tahta çıkan II. Abdülhamit
anayasa çalışmalarını başlattı. Bu sırada İstanbul'da Balkanlardaki karışık­
lıklara ve ayaklanmalara çözüm bulmayı amaçlayan bir konferans toplan­
mıştı. Osmanlı Devleti konferansta aleyhine bir karar alınmasını önlemek
için Kanunuesasi'yi ilan etti (1876).
©
Türk tarihinin ilk yazılı anayasası olan Kanunuesasi ile halk, ilk defa seç­
©
ği dindir. Hangi milletten olursa olsun bütün Müslümanların halifenin et­
rafında birleşmesi gerekir. I. Dünya Savaşı sırasında halifenin cihat çağ­
me ve seçilme hakkını elde ederek, yönetime ortak olmuştur.
©
İslamcılık: İslamcılık düşüncesini savunanlara göre toplumun temel dire­
Yapılan seçimler sonunda toplanan Meclisimebusan azınlık m illetvekil­
rısına rağmen Müslüman Arapların İngîlizler ile birlikte hareket etmesiyle
lerinin uzlaşmaz tutum ları nedeniyle bir m üddet sonra çalışam az hale
geçerliğini kaybetmiştir.
geldi. II. Abdülhamit, 1 87 7-18 78 Osmanlı-Rus Savaşı'nı bahane ederek
Meclisimebusan'ı kapattı. Bu durum demokratikleşme sürecini olumsuz
©
Türkçülük: Osmanlıcılık ve İslamcılık akımlarının Osmanlı Devleti'ni kurtar­
maya yetmediği görüldükten sonra, II. M eşrutiyet Dönemi'nde Türkçülük
etkiledi.
akımı güç kazandı. Türkçülük, Osmanlı sınırları içinde yaşayan Türkleri
dil ve kültür birliği etrafında birleştirm eyi am açlam ıştır. Turancılık ise
1877- 1 8 7 8 Osmanlı - Rus Savaşı (9 3 Harbi)
@
Türkçülüğün siyasi yönüdür. Amacı, bütün Türkleri bir devlet içinde, bir
İstanbul Tersane Konferansı'nda Osmanlı Devleti'nin bağımsızlığına ve
bayrak altında birleştirmektir.
egemenliğine aykırı kararlar alınmıştı. Osmanlı Devleti bu kararları kabul
etm eyince Londra'da yeni bir konferans toplandı. Avusturya, Almanya,
İngiltere, Rusya ve İtalya'nın katıldığı bu konferansa Osmanlı Devleti katıl­
©
madı . Osmanlı Devleti, katılmadığı bir konferansta alınan kararları tanıma­
hareketlerinde batılılaşmaya önem verildi. Bu düşünürlere göre AvrupalIların
dı. Bunun üzerine Rusya , Osmanlı Devleti 'ne savaş açarak, Romanya ve
seviyesine ancak AvrupalIların izlediği yol ile ulaşılabilirdi.
Kafkaslar üzerinden saldırıya geçti. Osmanlı Devleti iki cephede savaşmak
zorunda kaldı. Batıda ilerleyen Rus ordusunu Gazi Osman Paşa Plevne'de
durdurdu.Ancak Ruslar dört ay süren bir kuşatmadan sonra Plevne'yi al­
dılar. Bu sırada Ruslar tarafından silahlandırılan Bulgarlar, Müslümanlara
. Yüzyılda Osmanlı Devleti ve Savaşlar
©
dar ilerlediler. Kafkasya cephesinde ise Rus orduları Kars ve Ardahan'ı alıp
etti (1908). Kısa bir süre sonra meşrutiyet yönetimine karşı İstanbul'da
Erzurum'a kadar geldiler. Rus ilerleyişi Nene Hatun adlı bir Türk kadınının
bir ayaklanma çıkarıldı. 31 M art Olayı adı verilen bu ayaklanma Mustafa
gayretleriyle Aziziye tabyalarında durduruldu. Rusların İstanbul önlerine ka­
Kemal'in kurmay başkanlığı yaptığı Hareket Ordusu'nun İstanbul'a gel­
dar gelmeleri üzerine Osmanlı Devleti barış istedi. 3 M art 1878 'de yapılan
mesi ve ayaklanmaya müdahale etmesi ile bastırıldı. Bu olaydan sonra II.
Ayastefanos (Yeşilköy) Antlaşması ile Rusya'nın Balkanlarda önemli bir üs­
Abdülhamit tah ttan indirildi ve Kanunuesasi'de padişahın yetkilerini kısıt­
tünlük kazanması büyük Avrupa devletlerinin tepkisine neden oldu. Başını
layan, hak ve özgürlükleri artıran değişiklikler yapıldı.
İngiltere'nin çektiği Avrupa Berlin'de bir konferans düzenlediler. Konferansa
©
katıldı. İngiltere, Osmanlı Devleti'nden Ayastefanos Antlaşması'nın şart­
Trablusgarp Savaşı (1911): İtalya siyasal birliğini sağladıktan sonra hızla
sanayileşti. Diğer sanayileşen ülkeler gibi hammadde ve pazar arayışına
larının hafifletilmesi karşılığında Kıbrıs'ın yönetiminin kendisine verilme­
girdi. Bu arada gözlerini Trablusgarp'a çevirdi. 1911 yılında Trablusgarp'a
sini sağladı. Berlin Antlaşması ile (1878 ) Osmanlı Devleti önemli toprak
asker çıkardı. Osmanlı Devleti, İngilizlerin Mısır'ı işgal altında tutmasından
kayıplarına uğradı. Sırbistan, Karadağ ve Romanya bağımsız oldu. Kars,
dolayı karadan yardım gönderemedi. Deniz gücü de İtalya ile mücadele ede­
Ardahan ve Batum, Rusya'ya verildi. Osmanlı Devleti, Ermeni halk lehine
cek güçte değildi. Mustafa Kemal ve arkadaşları gizlice Trablusgarp'a gi­
ıslahat yapmayı kabul etti. Böylece Ermeni meselesi uluslar arası bir ant­
derek halkı teşkilatlandırdılar. Balkan Savaşlarının çıkması üzerine Osmanlı
laşmaya girmiş oldu.
Devleti barış istedi. Yapılan Uşi Antlaşması'yla (1912) Trablusgarp, İtalya'ya
verildi. Böylece Osmanlı Devleti'nin Kuzey Afrika'daki son toprağı da el­
Dağılmayı Önleme Çabalan
©
II. Meşrutiyetin İlanı: İttihat ve Terakki Cemiyeti mensupları m eşrutiyet
yönetimine yeniden geçmek için II. Abdülhamit yönetimine karşı müca­
dele başlattılar. Bu mücadele sonunda II. Abdülhamit, II. Meşrutiyeti ilan
karşı saldırıya geçtiler. Rus orduları Sofya ve Edirne'yi alıp Çatalca'ya ka­
Osmanlı Devleti, Rusya, Avusturya, İngiltere, Fransa, Almanya ve İtalya
Batıcılık: Osmanlı Devleti'nin birçok alanda Avrupa'dan geri kaldığı X V III.
yüzyıldan itibaren kabul edilmeye başlanmıştı. Bu dönemde yapılan ıslahat
den çıkmış oldu.
Osmanlı Devleti'nde padişahlar ve devlet adamları, devleti dağılmaktan
kurtarmak için birçok ıslahat ve reform yaptılar. Bunun sonucunda aydın­
©
Balkan Savaşları: Rusya'nın Panslavizm politikası ve milliyetçilik düşüncesi­
lar arasında devleti kurtarmaya yönelik fikir akımları ortaya çıktı. Bunların
nin etkisiyle harekete geçen Balkan ulusları Osmanlı Devleti'ne savaş açtı­
başlıcaları şunlardır:
lar. Karadağ, Sırbistan, Yunanistan ve Bulgaristan'ın ittifak yaptığı I. Balkan
Savaşı'nda OsmanlIlar yenildi. Bulgarlar, Çatalca önlerine kadar geldiler. Bu
©
Osmanlıcılık: Bazı Osmanlı aydınlarına göre azınlık ayaklanmalarını durdu­
arada Arnavutluk bağımsızlığını ilan etti. Avrupa devletleri durumu değer­
rup, ülke bütünlüğünü korumak için devletin sınırları içinde yaşayan bütün
lendirmek ve Balkanlardaki savaşı durdurmak amacıyla Londra'da bir konfe­
milletleri, Osmanlıcılık düşüncesi etrafında toplamak gerekiyordu. Bunun
rans toplanmasını sağladılar. Londra Konferansı sürerken İttihat ve Terakki
için dil, ırk ve din farkı gözetmeksizin herkesin aynı hak ve yetkilere sahip
Partisi, Babıali Baskını ile hükümeti ele geçirdi (23 Ocak 1913). Londra
olması şarttı. Osmanlıcılık görüşü milliyetçilik akımının güç kazanmasına
Konferansı sonunda Osmanlı Devleti ile Yunanistan, Bulgaristan, Sırbistan
paralel olarak etkisini kaybetti.
ve Karadağ arasında Londra Antlaşması imzalandı (30 Mayıs 1913).
Bu antlaşma ile Edirne, Kırklareli ve Trakya'nın tamamı Bulgaristan'a, Sela­
nik ve Girit Yunanistan'a verilecek ve Midye - Enez hattı sınır olacaktı. Os­
manlI topraklarının paylaşımında Balkan ulusları arasında anlaşmazlık çıktı.
Bu durum II. Balkan Savaşı'nın başlamasına neden oldu. Bu durumdan ya­
rarlanan Osmanlı Devleti, Edirne ve Kırklareli'ni geri aldı. Buna karşın Bal­
kanların ve Ege adalarının büyük bir bölümü kaybedildi.
©
4.
X IX . yüzyılda Mısır'ın siyasi ve ekonomik önemi­
ya Antlaşması'nı imzalamasına rağmen kendisi­
I. Dünya Savaşı ve Osmanlı Devleti'nin Sonu: X IX . yüzyılın sonlarına doğ­
ele geçirebilmek için rekabetin hızlanmasına ne­
ni güvende hissetmediği için 1 8 3 3 yılında Rus­
ru İtalya (1870) ve Almanya (1871) siyasi birliklerini kurarak sömürgeci­
den olan olay aşağıdakilerden hangisidir?
ya ile Hünkâr İskelesi adıyla anılan ittifak ve yar­
lik faaliyetlerine yöneldiler. Bu durum Avrupa'nın diğer ülkeleriyle ekono­
mik, askerî ve siyasi rekabete neden oldu. 1882 yılında Almanya, İtalya
dımlaşma antlaşmasını imzaladı.
A) Tunus'un Fransızlar tarafından işgal edilmesi
Bu antlaşma aşağıdaki hangi devletlerin çıkarla-
ve A vusturya-M acaristan İmparatorluğu Üçlü İttifak'ı (bağlaşma); 1907
B) Süveyş Kanalı'nın açılması
yılında ise İngiltere, Fransa ve Rusya, Üçlü İtila fı (anlaşma) oluşturdular.
C) Yunanistan'ın bağımsızlığını kazanması
rina aykırıdır?
A) Piyemonte - Prusya
A vusturya-M acaristan İmparatorluğu veliahtının bir Sırplı tarafından öl­
dürülmesiyle Sırbistan ve Avusturya-Macaristan İmparatorluğu arasında
D) Kavalalı M ehm et Ali Paşa'nın yaptığı ıslahat­
Avrupa savaşına, ardından dünya savaşına dönüştü (1914).
B)
lar
başlayan savaş, kısa bir süre içinde İtilaf ve İttifak devletleri arasında bir
©
E)
D) Avusturya - Prusya
onaylanması
Osmanlı Devleti'nin I. Dünya Savaşı'na Girmesi: Almanya, stratejik önemi
Osmanlı padişahının halifelik sıfatından da yararlanmayı planlamaktaydı.
Enver Paşa ve arkadaşları savaşı Almanya'nın kazanacağını, Almanya'nın
yanında savaşa girilirse son yıllarda kaybedilen toprakların geri alınabile­
ceğini ve Türk dünyası ile birleşebileceğini düşünüyorlardı.
Savaş başladığında Osmanlı Devleti , tarafsızlığını ilan etmiş ve kapitü­
lasyonları tek taraflı olarak kaldırmıştı. Bu durum İtilaf Devletlerini mem­
Sırbistan - Karadağ
C) Arnavutluk - Bulgaristan
Boğazların Osmanlı yönetiminde olduğunun
E)
nedeniyle Osmanlı Devleti'nin kendi yanında savaşa girmesini istiyordu.
©
II. M ahm ut, Kavalalı M ehm et Ali Paşa ile Kütah­
nin artmasına, İngiltere ile Fransa arasında Mısır'ı
Osmanlı Devleti'nin bir iç sorunu olan M ısır va­
lisi M ehm et Ali Paşa Ayaklanması'nın (Mısır so­
runu) uluslararası soruna dönüşmesinin yanı sı­
ra bir de uluslararası Boğazlar Sorunu'nun orta­
ya çıkması aşağıdaki hangi antlaşmanın imzalanması sonucu olmuştu?
İngiltere - Fransa
ra
g
A) Hünkâr İskelesi
nun etm edi. Diğer ta ra fta n Akdeniz de İngiliz donanm asından kaçan
Paris
Goben ve Breslav isimli Alman savaş gemileri Çanakkale Boğazı'nı geçe­
B)
rek İstanbul'a geldiler. Osmanlı Devleti bu gemileri satın aldığını bildirdi.
C) Londra (1841)
Yavuz ve Midilli olarak isimleri değiştirilen bu gemiler Karadeniz’e açılarak
Rusya'nın Sivastopol ve Odessa limanlarını bombaladı. Böylece Osmanlı
Devleti resmen I. Dünya Savaşı'na girmiş oldu (13 Kasım 1914).
©
E)
Kütahya
5.
Osmanlı Devleti I. Dünya Savaşı'nda; Kafkas ve Kanal cepheleri (taarruz
cepheleri), Çanakkale, Irak, Hicaz-Yemen, Suriye-Filistin cepheleri (savun­
ma cepheleri), M akedonya, Galiçya ve Romanya (müttefiklerine yardım
amacıyla açtığı cepheler) cephelerinde savaştı.
©
D) Berlin
Çarlık Rusyası'nın savaştan çekilmesiyle bir ara İttifak Devletleri grubu üs­
tünlüğü ele geçirdi. Ancak I. Dünya Savaşı başladığında tarafsız olan, buna
karşın İtilaf Devletleri'ne silah ve cephane satan ABD'nin İtilaf Devletleri
yanında savaşa girmesiyle durum değişti. Almanlar Batı Cephesi'nde yenil­
giye uğradılar. Bulgaristan ve Avusturya da yenilgiyi kabul etti. Bunun üze­
rine Osmanlı Devleti barış istemek zorunda kaldı. 3 0 Ekim 1918'de imzala­
nan Mondros Ateşkes Anlaşması'yla savaştan ayrıldı. İtilaf Devletleri'nin,
Mondros Ateşkes Anlaşması'ndan sonra Anadolu'yu yer yer işgalleri üze­
rine M ustafa Kemal Paşa önderliğinde Kurtuluş Savaşı başladı.
M ısır Valisi M eh m e t Ali Paşa'nın k u v ve tleri­
nin Osmanlı ordusunu önce Adana, daha son­
ra Konya'da yenilgiye uğratarak Kütahya'ya gir­
mesi sonucu II. M ahm ut Fransa ve İngiltere'den
destek almaya çalışmış, ancak istediğini bulama­
mıştı. Bunun üzerine II. M ahm ut'un Rusya'dan
yardım istemesi ve Rus donanmasının İstanbul'a
gelmesiyle Osmanlı Devleti'nin Rus koruyuculu­
ğu altına girmesinden çekinen İngiltere ve Fran­
sa, M ehm et Ali Paşa'ya baskı yaparak 1833'de
padişahla Kütahya Antlaşması'nı yaptırdılar.
Kavalalı M ehm et, Ali Paşa Mora Ayaklanması sı­
rasında donanmasını yardıma göndermiş, fakat
bunun karşılığında Mısır valiliğine ek olarak, M o­
ra ve Girit valiliklerini de istemişti. Ancak Mora
kaybedilince Mora yerine Suriye valiliğini istemiş
bu isteği Osmanlı Devleti'nce reddedilince ayak­
lanma etmiş ve Mısır sorununu ortaya çıkması­
na neden olmuştur.
Aşağıdakilerden hangisi Mısır sorununa bağlı olarak ortaya çıkan olaylardan biri değildir?
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti'nin Kü­
tahya Anlaşması'yla M ehm et Ali Paşa'ya ait ol­
duğunu kabul ettiği yerler arasında değildir?
A) Nizip Savaşı
B)
Kütahya Antlaşması
A) Girit
C)
Paris Antlaşması
D)
1 8 4 0 Londra Konferansı
E)
Hünkâr İskelesi Antlaşması
B) Cidde
D) Adana
C) Suriye
E) Mora
161
6
.
İngiltere ve Fransa'ya güvenem eyen Osmanlı
Osmanlı Devleti ile M ısır Valisi M ehm et Ali pa_
Devleti'nin 1 8 3 3 yılında Rusya ile yaptığı Hünkâr
İskelesi Antlaşm ası'yla ilgili,
şa arasındaki çatışmalar sonucu 1 8 3 3 'te ortaya
çıkan Mısır sorunu ile ilgili,
I.
Kavalalı M ehm et Ali Paşa Ayaklanması üzeri­
ne yapılmış, ancak İngiltere ve Fransa'nın tep­
I.
kisine neden olmuştur.
II. Osmanlı Devleti'nin isteği sonucu Rusya'nın as­
II. Osmanlı Devleti'nin elinde bulunan Boğazlar bu
Osmanlı Devleti kendi iç sorunlarını dahi çöze­
meyecek kadar güçsüz durumdadır.
ker yardımında bulunması Avrupa devletlerinin
müdahalesine yol açmıştır.
Başlangıçta Osmanlı hükümdarı II. M ahm ut ile
Mısır Valisi M ehm et Ali Paşa birliklerine karşı ba­
antlaşmayla uluslararası sorun haline gelmiştir.
Mısır valisi M ehm et Ali Paşa arasındaki impara­
şarı sağlayamayan Osmanlı ordusunda yeni ısla­
III. Rusya bu antlaşmayla Boğazlar üzerinde tüm
III. Avrupa devletlerinin araya girmesiyle Osmanlı
torluk içindeki iç sorun olan "Mısır Sorunu" aşa­
hatlar yapıldı. Osmanlı Devleti, İngilizler ve Prus­
Devleti'nin toprak bütünlüğü garanti altına alın­
mıştır.
ğıdaki hangi olaydan sonra uluslararası bir sorun
yalIlar başta olmak üzere birçok AvrupalI devlet­
haline gelmiştir?
ten askerî danışman ve teknisyen getirtti. Ancak
avantajlarını kaybetmiştir.
yargılarından hangileri doğru değildir?
A) Yalnız I
D)
B) I ve II
Yalnız III
değerlendirmelerden hangileri doğru değildir?
C) Yalnız II
A)
E) II ve III
Yalnız I
D)
B) Yalnız III
I ve III
Osmanlı Devleti'nin Fransa'dan yardım almama­
ne ek olarak Suriye valiliğinin verilmesi
C) II ve III
E) I ve II
Fransa'dan böyle bir istekte bulunmadı.
A) M ehm et Ali Paşa'ya Mısır ve Girit valilikleri­
sının nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
B) Rusya ile Osmanlı Devleti arasında Hünkâr
A) Fransız Devrimi'nin Osmanlı topraklarında da
İskelesi Antlaşması'nın imzalanması
yayılmasından çekinilmesi
C) Tanzimat Fermam'nm yayınlanarak padişah
B) Askerî teknik açısından Fransa'nın diğer ül­
tarafından onaylanması
7.
kelere göre geride kalması
D) İngiltere ve Fransa'nın baskısıyla Kütahya
Osmanlı Devleti île Rusya arasında imzalanan ve
C) İngiltere ve Rusya'nın Osmanlı Devleti'ne
Antlaşması'nın imzalanması
Rusya'nın Karadeniz'de güvenliğini sağladığı için
İngiltere ve Fransa'nın tepkisine neden olan ve
E)
Boğazlar sorununun ortaya çıkmasına yol açan
baskı yapması
Osmanlı Devleti'nin Rusya'dan yardım iste­
D) Fransa'nın Mısır Valisi M ehm et Ali Paşa'ya
mesi
antlaşma aşağıdakilerden hangisidir?
A)
yardım etmesi
Kütahya
I
I
*3
B)
Hünkâr İskelesi
C)
Londra (1841)
1
h
E)
Napolyon'un Osmanlı topraklarına asker çı­
karması
D) Ayastefanos
E)
Paris
2. Mısır ordusunun Osmanlı ordularını mağlup ede­
rek Kütahya'ya kadar ilerlemesi üzerine II. M ah­
10.
1 8 2 9 yılında Osmanlı Devleti ile Rusya arasında
imzalanan Edirne Antlaşması ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Osmanlı Devleti’nin bir iç sorunu olan M ısır so­
rununa Rusya'nın müdahil olmasından rahatsız
A) İlk kez Osmanlı sınırları içinde yaşayan bir
yan İngiltere ve Fransa, M ehm et Ali Paşa'ya bas­
kı yaptılar.
Bu baskı sonucu M eh m et Ali Paşa ile Osmanlı
İngiltere,
B)
Küçük Kaynarca'dan sonra imzalanan en ağır
antlaşmadır.
II. Fransa,
'
C) Sırbistan’a özerklik, Eflâk ve Boğdan'a ayrı­
III. Prusya
calıklar tanındı.
devletlerinden hangileri bu sorunu Avrupa sorunu
haline getirmişlerdir?
A)
Rusya'nın Boğazlara yerleşeceğinden endişe du­
ulus (Rumlar) bağımsız oldu.
olan,
I.
mut, Rusya'dan "denize düşen yılana sarılır di­
yerek" yardım istem iştir. Bu gelişme üzerine
Yalnız I
D)
D) Rus ticaret gemilerinin boğazlardan serbest­
B) Yalnız III
I ve III
C) II ve III
E) I ve II
E)
Devleti arasında imzalanan antlaşma aşâğıdakilerden hangisidir?
1 8 3 3 yılında Osmanlı Devleti ile Rusya arasın­
da yapılan Hünkâr İskelesi Antlaşm ası'nı yürür­
lükten kaldıran antlaşma aşağıdakilerden hangi-
A) Kütahya
sidir?
B)
A)
1841 - Londra
Hünkâr İskelesi
çe geçişi kabul edildi.
C) Londra
B)
1856 - Paris
Mehmet Ali Paşa'ya Mora yerine Girit Valiliği
D) Boğazlar Sözleşmesi
C)
1878 - Berlin
E)
D)
1 8 4 0 - Londra
E)
1838 - Balta Limanı
verildi.
Paris
163
5.
8
Rus Çarı I. Nikola'mn Osmanlı Devleti ile yaptığı
Hünkâr İskelesi Anlaşması'nda "Rusya bir sava­
şa girecek olursa Osmanlı Devleti Rusya'nın is­
teğine göre Boğazları kapatacak" hükmü yer al­
mıştır.
.
I.
Bu hükmün aşağıdakilerden hangi devletlere kar­
şı bir önlem olduğu savunulabilir?
Navarin'e yapılan saldırı sırasında donanması­
nı kaybetmiş,
II. kendisine söz verilen Girit ve Mora valiliklerini
alamamıştır.
A) Prusya - İsveç
B)
Yunan ayaklanmas surec nde Padişah II. Mah­
mut'un çağrısıyla asker gönderen Mısır Valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa, yaptığı yardımlar karşı­
sında bir şey elde edememiş üstelik,
İspanya - Portekiz
1.
Osmanlı Devleti'nin X V III. yüzyılda yaptığı sa­
Bu gelişmeler nedeniyle M ehm et Ali Paşa aşa­
X V III. yüzyılın sonunda bozulmuş, Kanuni döne­
C) Almanya - İtalya
ğıdaki hangi bölgenin valiliğinin kendisine veril­
minde başlayan geleneksel dostluk yerini çatış­
D) İngiltere - Fransa
mesini istemiştir?
maya bırakmıştır.
A)
Osmanlı Devleti ile Fransa arasında yüzyıllara
E)
Mısır - Yunanistan
Adana
B) Suriye
D) Rodos
C) Hicaz
E) Trablusgarp
1 8 0 4 yılında Sırp Ayaklanması'nın başlamasında
aşağıdakilerden hangisinin etkisi büyük olmuş­
tur?
vaşlarda arabuluculuk yapan Fransa île ilişkiler
A) Eflâk'ta yaşayan Rumların Rusya'nın deste­
ğiyle ayaklanmaları
B)
dayanan dostluğun yerini savaşın almasına yol
Sırbistan'da görev yapan yeniçerilerin halka
kötü davranmaları
açan olay aşağıdakilerden hangisidir?
C) Osmanlı Devleti ile İngiltere arasında Çanak­
6.
A) Fransa'nın Rusya ile Tilsit ve Erfurt antlaş­
Osmanlı ordusunun M ısır Valisi Kavalalı M eh ­
m et A li Paşa'nın ordusuna yenilm esi üzerine
İstanbul'u olası bir saldırıya karşı korumak ama­
cıyla Rus birliklerinin Boğaz kıyılarında mevzilenmesini çıkarları için tehlikeli gören,
I.
B) Fransa'nın
9.
İngiltere,
Osmanlı Devleti ile M ısır Valisi Kavalalı Mehmet
Ali Paşa arasında meydana gelen savaşın neden­
lanması
OsmanlIların
eğitim
ve
askerî
A) Osmanlı
Paşa'dan
devletlerden hangileri Osmanlı Devleti ile M eh­
m et Ali Paşa arasında bir antlaşması yapılması
sağlamak amacıyla müdahale etmişlerdir?
a*
B) Yalnız II
C) I ve II
i
Devleti'nin
Mısır'a
nanmasıyla
Kavalalı
Mehmet Ali
gönderilen
Osmanlı do­
birlikte Mısır donanmasını da
E)
E) I, II ve III
Paşa
ayaklanması
sırasında
M ehm et
Ali f
■3
S
Mısır valisinin olumsuz tarım politikası yü­
E)
Fransa'nın Kuzey Afrika'da Osmanlı Devleti
egemenliğinde olan Cezayir'i işgal etmesi
mesi isteğinin reddedilmesi
C) Kavalalı M ehm et Ali Paşa'nın Rus Seferi için
söz verdiği askerleri göndermeyip sadece pa­
7. Osmanlı ordusunun Kavalalı M ehm et Ali Paşa'nın
oğlu İbrahim Paşa'ya Suriye'nin kuzeyinde ve
Konya'da yenilmesi, Mısır ordusunun Kütahya'ya
gelmesi üzerine Osmanlı padişahı II. M ahm ut
Rusya'dan yardım istedi.
Rus Çarı Nikola'mn bu isteğe hiç duraksamadan
olumlu cevap vermesinin nedeni aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Osmanlı Devleti'ni himaye altına alma düşün­
cesi
ra yardımında bulunması
D) İstanbul'u olası bir saldırıya karşı korumak
amacıyla Rus askerlerinin boğazlara mevzilenmesi
E)
Mehmet Ali Paşa'nın Girit valiliğinin yanı sıra
Suriye valiliğinin verilmesi isteğinin Osmanlı
Devleti'nce kabul edilmemesi
D) İngilizlerin Arap halkının yaşadığı bölgeler
üzerindeki etkisini ortadan kaldırmak istemesi
Osmanlı Devleti'nin iç işlerine karışılmasını
önlemek istemesi
2. 1 8 1 2 yılında Osmanlı İm paratorluğu'nun tüm
askerî güçsüzlüğüne karşın Rus Çarı'nın Osman­
lIların koşullarını kabul ederek Bükreş Anlaşması'nı
imzalamasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Rusya da Pugaçev adlı bir kişinin köylü ayak­
4.
Çok uluslu bir yapıya sahip olan Osmanlı İmpara­
torluğu, Fransız İhtilali'nin getirdiği ulusçuluk akı­
mından en fazla etkilenen devletlerden biri olmuş­
tur. Osmanlı İmparatorluğu X IX . yüzyılda özellik­
le Balkanlarda çıkan ayaklanmalarla uğraşmak zo­
runda kalmıştır.
1 8 0 4 yılında Kara Yorgi liderliğinde başlayan ve
Osmanlı İmparatorluğu'nda Balkanlarda çıkan ilk
ayaklanma olan Sırp ayaklanmasının çıkmasının
nedenleri arasında aşağıdakilerden hangisi yer
almaz?
A) Sırpların Edirne Antlaşması'yla iç işlerinde
serbest, özerk bir devlet haline gelmesi
B)
lanmasını başlatması
Milliyetçilik akımının kendi sınırlarına yakın
bölgelerde etkin olmasını istememesi
C) Osmanlı Devleti'nin yıkılmasının çıkarlarına
ters olması
ğımsızlığını kazanması
D) Fransa'nın Mısır Valisi Kavalalı M ehm et Ali
Paşa'yı desteklemesi
B)
B)
C) OsmanlIların Rusya'ya Avrupa devletlerine
tanıdığı ayrıcalıkları tanıması
taya çıkmıştır?
A) I. Mahmut
İsveç ve Avusturya'nın Osmanlı Devleti'nin
yanında savaşa gireceğini açıklaması
10. X IX . yüzyılda görülen M ısır ve Boğazlar sorunu
aşağıdaki hangi Osmanlı padişahı zamanında or­
B) III. Selim
D) Abdülmecit
C) II. Mahmut
Yunanistan'ın Mora Ayaklanması sonucu ba­
etmek isteyen Fransa'nın Mısır'ı işgal etmesi
İstanbul'a göndermesini istemesi
zünden Suriye'ye kaçan çiftçilerin geri veril­
D) I ve III
E)
tahttan indirilmiş olması
yardımı yapmaması
C) İngiltere'nin Uzak Doğu sömürgelerini tehdit
İli. Prusya
B)
D) III. Selim'in Kabakçı M ustafa Ayaklanması ile
alanda yapmak istediği yenilikler için gerekli
leri arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz?
II. Fransa,
A) Yalnız I
kale (Kale-i Sultaniye) Antlaşması'nın imza­
malarını yapması
E)
C) Çıkarları nedeniyle Osmanlı topraklarıyla ya­
kından ilgilenen Rusya'nın Panslavist politi­
kasının etkili olması
lediği yardımı alamaması
D) X V III. yüzyıldan itibaren Osmanlı merkezi
otoritesinin zayıflaması ve toprak düzeninin
bozulması
Fransa İmparatoru Napolyon'un Rusya sefe­
E)
D) Rusya'nın, Eflâk ve Boğdan beylerinden bek­
E) II. Abdülhamit
1789 Fransız Devrimi'yle ortaya çıkan ba­
ğımsızlık ve hürriyet düşüncelerinin Sırplar
üzerinde etkili olması
rine çıkması
Osmanlı-Rus
ve
Avusturya
savaşlarında
Sırbistan'ın savaş alanı haline gelmesi
165
5.
8 . 1 8 0 6 yılında başlayan Osmanlı-Rus Savaşı'nda,
Fransız Devrimi'nin milliyetçilik akımı bütün çok
uluslu devletleri olduğu gibi Osmanlı D evleti’ni
I.
Osmanlı Devleti'nin Fransa ile ilişkilerini kes­
de X IX . yüzyılda yoğun bir şekilde etkilemiştir.
mesini,
OsmanlIlara karşı Sırplar tarafından başlatılan ilk
milliyetçilik ayaklanmasının başlamasında;
II. Çanakkale istihkam larının kendisine teslim
edilmesini,
I.
III. Eflâk ve Boğdan'ın Rusya'ya bırakılmasını
Rusya,
II. Fransa,
isteyerek Rusya'nın yanında Osmanlı Devleti'ne
karşı savaşa giren ve donanm asını İstanbul'a
III. İngiltere
gönderen devlet aşağıdakilerden hangisidir?
devletlerinden hangilerinin kışkırtmalarının da et­
1 . Osmanlı ve Mısır donanmalarının yakılıp, binler­
3.
sonra eski güç ve kuvvetini kaybetmeye başla­
ması tarafından öldürülmesiyle sonuçlanan olay
yan Osmanlı Devleti'nin temel siyasi, askerî ve
aşağıdakilerden hangisidir?
kili olduğu savunulabilir?
A) Avusturya
B) İngiltere
ekonomik alanlardaki çözülme X IX . yüzyılda ar­
C) İspanya
tarak devam etti.
A) Çeşme Baskını
A)
C) Yalnız
B) Yalnız II
Yalnız I
D) Prusya
E) Piyemonte
Osmanlı Devleti'nin X IX . yüzyılda,
B)
D)
I ve II
Navarin Olayı
I.
ve
E)
Sadrazam Sokullu M ehm et Paşa'nın ölümünden
ce denizci askerîn İngiliz, Rus ve Fransız donan­
9.
C) İnebahtı Deniz Savaşı
X IX . yüzyılda Osmanlı Devleti'nin,
-
Fransa'da imparator ilan edilen Napolyon'un
imparatorluk unvanını tanıması,
-
D) Sinop Baskını
E)
II.
M alta Kuşatması
III. Yeniçeri Ocağı'nı kaldırarak Asakîrimansureimuhammediye adıyla yeni bir ordu kurması
Boğdan beylerini görevden alması,
6 . X IX .
rine kapatması
aşağıdakilerden hangisinin ortaya çıkmasında et­
sı, Osmanlı Devleti'nin aşağıdaki hangi devletle
kili olmuştur?
A)
Avusturya
C) İngiltere
E)
İ?
’S
B)
Prusya
D)
Hollanda
A)
I
B)
hangileri
Osmanlı
İmparatorlu­
ğu'nun güçsüzlüğünün kanıtı olarak gösterilemez?
leti aleyhine antlaşmalar ve görüşmeler yapm a­
yakınlaşmasına yol açmıştır?
gelişmelerinden
İstanbul ve Çanakkale boğazlarını Rus gemile­
yüzyıl başlarında Fransa'nın Osmanlı Dev­
Paris Antlaşması'yla toprak bütünlüğünü A v­
rupalI devletlerini kefilliğine bırakması,
Fransa'nın isteğiyle Rus yanlısı olan Eflâk ve
-
Senediittifak Sözleşmesi ile âyanların varlığı­
nı ve haklarını tanıması,
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
E) I, II ve III
s
1806-1812 Osmanlı Rus Savaşı'nın başlama­
■3
sına
I
&
İngiliz donanmasının
C) Yalnız III
Fransız donanmasını
Ebukırda yok etmesine
İspanya
C) Fransa'nın
Cezayir'i
işgaline
Osmanlı
Devleti'nin tepkisiz kalmasına
D) Mısır Valisi Kavalalı M ehm et Ali Paşa'nın
E)
Osmanlı Devleti'ni Rusya ile savaşa iten ancak
ayaklanmasına
Aşağıdakilerden hangisi Kırım Savaşı'ndan son­
ra 1 8 5 6 yılında imzalanan Paris Antlaşması'nın
Sırpların Kara Yorgi liderliğinde ayaklanarak
sonuçları arasında yer almaz?
Belgrad'ı ele geçirmelerine
A) Osmanlı İmparatorluğu'nun kendi toprak bü­
tünlüğünü koruyamayacağı daha açık ortaya
daha sonra Rusya ile yaptığı,
I.
4.
2. Paris Antlaşması'nın aşağıdaki hangi maddesiy­
Tilsit Antlaşması'na (1807) Osmanlı Devleti'nin
le İngiltere ve Fransa, Akdeniz'deki güvenlikleri­
aleyhine hükümler koyduran,
ni korumuşlardır?
A) Boğazların Osmanlı denetimine bırakılması
Devleti'ni paylaşma planları
yaparak Eflâk ve Boğdan'ın Rusya tarafından iş­
galini kabul eden devlet aşağıdakilerden hangi­
10. Osmanlı Devleti'nin Yunan ayaklanmasıyla uğ­
B)
A) Prusya
D) Avusturya
E) Hollanda
B) İngiltere
D) Avusturya
C) Osm anlIlar galip devlet olm asına rağm en y e ­
nik devlet durum una düştü.
D) Osmanlı Devleti, ilk kez bir Avrupa devle­
kılması
C) Fransa
A) Prusya
Karadeniz'in tarafsız deniz olması ve savaş
C) Tuna Irmağı üzerindeki ticaretin serbest bıra­
dakilerden hangisidir?
B) İsveç
Rusya'nın Akdeniz'e inmesini engellenerek
rı güvenliğe kavuştu.
gemisi bulundurulmaması
raşması ve Rusya ile savaşmasını fırsat bilerek
1 8 3 0 yılında Cezayir'i işgal eden devlet aşağı-
sidir?
B)
İngiltere ve Fransa'nın Akdeniz'deki çıkarla­
II. Erfurt Görüşmesi'nde (1809) Rusya ile Osman­
lI
___
çıktı.
C) Rusya
E) Fransa
ti olarak kabul edildi ve Avrupa hukukundan
yararlanması kararlaştırıldı.
D) Eflâk ve Boğdan'a özerklik verilmesi
E)
AvrupalIların, Osmanlı Devleti'nin toprak bü­
tünlüğünü garanti altına alması
E)
Osmanlı Devleti Girit'in Yunanistan'a ait ol­
duğunu kabul etti.
167
5.
8 . Kırım Savaşı sırasında İngiltere, Fransa ve Os­
Osmanlı Devleti Kırım Savaşı'ndan olumsuz etki­
lenerek büyük zarar görmüş ve ilk dış borcunu bu
savaş sırasında almıştır.
manlI Devleti'nin Kırım'a asker çıkarmasının,
I.
Osmanlı Devleti'nin ilk kez borç aldığı devlet aşağıdakilerden hangisidir?
A) İngiltere
D)
B) Fransa
Prusya
Rusya'yı barışa zorlamak,
II. Rusya'nın Kırım'daki deniz ve kara kuvvetle­
riyle tersanesini yok etmek,
C) Avusturya
III. Avusturya'yı kendi yanlarında savaşa sokmak
E) Piyemonte
amaçlarından hangilerine yönelik olduğu söyle­
nebilir?
3.
1. Aşağıdakilerden hangisi 1 8 5 3 -1 8 5 6 yılları ara­
B) Yalnız II
Rusya'nın 1821 yılında Mora Yarımadası'nda
başlayan Yunan ayaklanmasını desteklemesi
sında yapılan Kırım Savaşı'nın nedenleri arasın­
da ver almaz?
A) Yalnız I
I.
II.
C) Yalnız III
A) Rusya'nın Londra Boğazlar Sözleşmesi ile
D)
I ve II
E) I, II ve III
İli. Yunanistan'ın bağımsızlığını kazanarak Osman­
kaybettiği ayrıcalıkları tekrar kazanmak iste­
lI
mesi
B)
6.
1 8 5 6 Paris Antlaşması'yla,
I.
II.
9.
tolik Hristiyanlar lehine ayrıcalık tanıması
rayarak ekonomik sıkıntı içerisine girmesi
C) Rusya'nın Kudüs'te Katoliklere verilen hakla­
Yukarıdakilerden hangileri 1 8 2 8 -1 8 2 9 OsmanlıRus Savaşı'nın nedenlerindendir?
İtalyan birliğini kurmasına engel olan Avusturya'ya
karşı İngiltere ve Fransa'nın sempatisini ve dost­
mileri bulundurmasının yasaklanması,
luğunu kazanm ak için R usya'ya karşı Kırım
rın Ortodokslara da verilmesini isteyerek kut­
Savaşı'na katılan devlet aşağıdakilerden hangi­
sal yerler sorununu gündeme getirmesi
sidir?
ğinin kırılması,
kapatılması
D)
B) Piyemonte
Napoli
C) Venedik
İngiltere
B) Avusturya
D) Piyemonte
C) Prusya
E) İspanya
B) II ve IV
D) III ve IV
C) I ve II
E) II ve III
Boğdan'ı işgal etmesi
E) Malta
E)
İngiliz ve Fransız donanmalarının Boğazları
geçerek İstanbul önlerine gelmesi
aşağıdaki devletlerden hangisinin Akdeniz'deki çı­
karlarını güvence altına almıştır?
A)
A) I ve III
D) Rusya'nın Osmanlı toprağı olan Eflâk ve
A) Prusya
III. Boğazların bütün devletlerin savaş gemilerine
Devleti içindeki diğer uluslara örnek olması
IV. Osmanlı Devleti'nin büyük toprak kaybına uğ­
Osmanlı Devleti'nin Fransa'ya Kudüs'teki Ka­
Rusya'nın Karadeniz'de tersane ve savaş ge­
Rusya'nın Akdeniz'i tehdit edebilecek etkinli­
Rusya'nın İngiltere ile birlikte Navarin'de 1827
yılında Osmanlı ve Mısır donanmasını yakması
î
I
m
¥
J 10. Rusya'nın Kırım Savaşı öncesinde hasta adam
İs
dediği
j
ma teklifini siyasi ve ticari çıkarlarından dolayı
Osmanlı Devleti'nin topraklarını paylaş-
reddeden devlet aşağıdakilerden hangisidir?
A) Avusturya
B) Fransa
C)
D) Prusya
İngiltere
4.
E)
7.
Sardunya
Osmanlı D evleti'nde yaşayan Yunanların ayak­
lanmalarında aşağıdakilerden hangisinin etkisi
Kırım Savaşı sonrasında yapılan Paris A ntlaş-
olmamıştır?
ması'nda "Osmanlı Devleti bir Avrupa devleti sa­
A) Rumların okullar ve cemiyetler kurarak yapa­
yılacak ve toprakları Avrupa devletlerinin koruyu­
cakları ayaklanma hareketlerine ortam hazır­
culuğu altında olacaktır." maddesi yer almıştır.
lamaları
Bu antlaşmayla Osmanlı Devleti'nin toprakları''n ın bütünlüğü öncelikle aşağıdaki Batılı devlet­
11.
I.
II.
Avusturya
2. -
Prusya
lerden hangilerinin korumasına bırakılmıştır?
III. Piyemonte
A) Prusya - Avusturya
B) Rusya - Lehistan
C) İsveç - Macaristan
,
IV. İngiltere
-
Osmanlı Devleti, Karadeniz'de donanma bu­
lundurmayacak,
ması
Yukarıdaki devletlerden hangileri Kırım Savaşı'na
rak bütünlüğü Avrupa devletlerinin garantisi
garlığını meydana getirenlerin torunları ola­
katılmadığı halde savaş sonrasında toplanan Pa­
altına alınacak
rak görerek desteklemeleri
A)
I ve II
B) I ve IV
Yukarıda verilen bilgiler aşağıdaki hangi antlaş­
D) Avrupa devletlerinin çıkarlarını gerçekleştir­
ma ile ilgilidir?
C) II ve IV
me doğrultusunda Rumları ayaklanmaya kış­
İngiltere - Fransa
D) I ve
E)
A) Paris
II ve
B) Belgrad
D) Edirne
ş\
Fransız İhtilali'nin getirdiği milliyetçilik, ba­
ğımsızlık akımlarının Yunanlar arasında yayıl­
C) Avrupalı aydınlarının Rumları eski Yunan uy­
D) Piyemonte - Venedik
168
B)
Osmanlı Devleti, Avrupa devleti sayılacak top­
ris Konferansı'na katılmışlardır?
E)
Karadeniz tarafsız hale getirilecek, Rusya ve
\}\
yj
>'] { î ö f c \}\
\
kırtmaları
C) Berlin
E) Londra
E)
Eflâk ve Boğdan'ın özerklik kazanması ile
Romanya'nın temellerinin atılması
169
5.
I.
Osmanlı ordusunun Navarin'de yakılması so­
8.
nucu Ruslara karşı deniz gücünün kalmaması
II. Yeniçeri Ocağı'nın yerine kurulan ordunun eği­
timini tamamlayamaması nedeniyle savaşacak
Rusya'nın gereğinden fazla güçlenmesi
-
Büyük Bulgaristan'ın kurulması
letlerinin bu antlaşmayı tanımaması sonucu 1878
III. Rusların Eflâk ve Boğdan'ı işgal ederek Edirne'yi
yılında toplanan Berlin Konferansı'na aşağıdaki
devletlerden hangisi katılmam ıştır?
almaları
B) Yalnız III
3.
1 . Balkanlarda yaşayan Müslüman olmayan millet­
lerin çıkardığı ayaklanmalara çözüm bulmak ama­
Yukarıdakilerden hangileri Osmanlı Devleti'nin
Rusya ile yaptığı 1 8 2 8 -1 8 2 9 savaşlarında yenilgi­
ye uğramasının nedenleri arasında ver almaz?
D) I ve III
-
gelişmelerini çıkarlarına aykırı gören Avrupa dev­
güçte olmaması
A) Yalnız I
Yeşilköy (Ayastefanos) Antlaşm ası'yla
A)
Osmanlı İmparatorluğu
C)
Fransa
B) İngiltere
cıyla toplanan İstanbul (Tersane) ve Londra Kon­
D) İtalya
feranslarında alınan kararların, Osmanlı Devleti
A) Sırbistan, Karadağ ve Romanya bağımsız ol­
muştur.
tarafından egemenliğine müdahale sayılarak ka­
B)
E) Prusya
C) II ve III
bul edilm em esi, aşağıdakilerden hangisine yol
açmıştır?
E) I, II ve III
na - Hersek'i işgaline
B) Düyunuumumiye İdaresi'nin kurulmasına
D) Trablusgarp'ı ele geçirmekte zorlanan İtalyanlar On İki Ada ve Rodos'u işgal etmiştir.
C) Sinop'ta Osmanlı donanmasının yakılmasına
. O sm anlı D e v le ti, 1 8 7 7 -1 8 7 8 O s m a n lı-R u s
Savaşı'ndan sonra Rusya, İngiltere, Alm anya,
E)
9.
İngiltere'nin Berlin Antlaşması'yla Osmanlı İmpa­
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, İtalya Kral­
ratorluğu'nun toprak bütünlüğünü koruma poli­
lığı ve Fransa'nın katıldığı Berlin Konferansı'ndan
tikasından vazgeçmesi üzerine Osmanlı Devleti
sonra imzalanan Berlin Antlaşması ile büyük top­
aşağıdaki hangi devlet ile yakınlaşm aya başla­
rak kaybına uğramıştır (1878).
mıştır?
Aşağıdakilerden hangisi bu savaş sonucunda
A)
Fransa
B) Avusturya
İngiltere Kıbrıs'a yerleşerek Osmanlı Devleti­
nin parçalanma girişimlerine katılmaya başla­
mıştır.
C) Osmanlı Devleti'nin Balkanlarda büyük top­
rak kaybına uğraması sonucu yapılan güçler
nedeniyle Rumeli'de Türk nüfusu azalmıştır.
A) Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun Bos­
6
A şağ ıd aki b ilgilerden hangisi Berlin A n tla ş ması'yla ilgili değildir?
D) Fransa'nın Tunus, İngiltere'nin Mısır'ı işgali­
Kars, Ardahan ve Batum Rusya'ya, Doğu Bayezit Osmanlı Devleti'ne bırakılmıştır.
ne
E)
1 87 7-18 78
Osmanlı-Rus Savaşı'nın başla­
masına
î
C) İtalya
kaybedilen yerlerden biri değildir?
l
D)
Almanya
E) Rusya
4.
A) Kars, Ardahan ve Batum
Karadağ Prensliği'nin Osmanlı ülkesine saldırı
için askerî hazırlıklara başlaması üzerine, çıka­
cak bir savaşa engel olmak isteyen Avrupa dev­
B) Girit, Doğu Beyazıt ve Eleşkirt
letleri Londra'da bir konferans topladılar. Konfe­
C) Sırbistan, Romanya ve Karadağ
rans sonunda "Londra Protokolü" adı verilen bir
D) Bosna-Hersek
antlaşma imzalayarak Osmanlı Devleti'ne tebliğ
ettiler. Osmanlı İmparatorluğu ile Karadağ ara­
E) Teselya
sında barış yapılmasını, Osmanlı Devleti'nin si­
lahlarını azaltmasını, Osmanlı ülkesindeki Hıristi­
yanların durumunun düzeltilmesini ve yapılacak
10.
Osmanlı D evleti Balkan sorunlarını görüşmek
üzere toplanan İstanbul (Tersane) Konferansı'na
7. Ayastefanos (Yeşilköy) Antlaşması'nın 16., Ber­
lin Antlaşması'nın 61. maddesinde Osmanlı İm ­
paratorluğu içinde yaşayan Ermeniler lehine hü­
küm yerleştirerek Ermeni sorununu uluslararası
bir belgeye koydurarak dünya kamuoyunun gün­
B) Prusya
C) Rusya
D) Fransa
E) İngiltere
2. İngiltere'nin Berlin Kongresi'nden sonra artık Os­
etki ederek, konferansı gereksiz kılmak amacıy­
manlI İmparatorluğu'nun toprak bütünlüğünün
la aşağıdaki hangi yönteme başvurmuştur?
korunamayacağını anlayarak, kendisi için önemli
A) Muharrem Kararnamesini yayınladı.
olan stratejik noktaları ele geçirmek yolunu tu t­
tuğunun ilk göstergesi aşağıdakilerden hangisi­
B)
Balkanlardan ve doğudan Rusya'ya saldırıya
dir?
geçti.
demine sokan devlet aşağıdakilerden hangisidir?
A) Avusturya
ıslahatların İstanbul'daki elçileri aracılığıyla de­
C)
Kıbrıs'ın yönetimini İngiltere'ye bıraktı.
D) Kanunuesasiyi ilan etti.
E)
Sırbistan ve Karadağ'ın bağımsızlığını onay­
ladı.
A) Kıbrıs Adası'nı yönetimi altına alması
B)
Mısır'ı işgal etmesi
C) Rusya ile Reval Görüşmesini yapması
D) Romanya'nın bağımsızlığını onaylaması
netlenmesini istediler.
Yukarıdaki bilgiler aşağıdakilerden hangisine ka­
nıt olarak gösterilemez?
A) Osmanlı Devleti'nin askerî ve siyasi açıdan
güçsüz olduğuna
B) Avrupalı devletlerin OsmanlIların içişlerine
karıştıklarına
C) Avrupalı büyük devletlerin Osmanlı başken­
tinde elçi bulundurduklarına
D) Osmanlı Devleti'nde yaşayan halk arasında
eşitlik olmadığına
E)
E) Yeşilköy Antlaşması'na karşı çıkması
Osmanlı Devleti'nin yaşadığı azınlık sorunla­
rını tek başına çözebildiğine
171
8
1 8 7 7 -1 8 7 8 Osm anlı-Rus Savaşt'nın sonuçları
arasında aşağıdakilerden hangisi ver almaz?
. Aşağıda verilen antlaşmalardan hangisi, Osman­
lI Devleti ile Rusya arasında X IX . yüzyılda imza­
lanan antlaşmalardan biri değildir?
A) Sırbistan ve Karadağ prensliklerinin bağımsız
olması
A) Berlin Antlaşması
Paris Antlaşması
B) Türk tarihinin ilk anayasası Kanunuesasi'nin
yürürlüğe konulması
B)
C) Osmanlı tarihinde ilk defa Ermeni sorununun
gündeme gelmesi
D) Edirne Antlaşması
C) Bükreş Antlaşması
E)
1.
9.
ması
B)
1841 Londra Antlaşması
i.
C)
1856 Paris Antlaşması
D)
1876 İstanbul Konferansı
m
I
E)
1878 Berlin Antlaşması
aşağıdakilerden hangisinin sonucudur?
A) Tanzimat Fermam'nın getirdiği anayasacılık
hareketinin
B)
E)
Yunanistan - Sırbistan
A) Kendi sınırlarını koruyamayacak derecede
zayıf düştüğünün
B)
Sorunlarını çözmede Avrupa hukukundan ya­
rarlanmak istediğinin
C) Askerliğin vatan görevi haline getirilmesinin
Osmanlı ordusuna katkı yapmadığının
D) Osmanlı halkının demokrasi taleplerinin ulus­
Osmanlı Devleti'nin borçlarını ödeyemez hale
gelmesinin
Yabancı güçlerin Osmanlı Devleti'nin iç so­
runlarına kolayca müdahale ettiğinin
Karadağ
B) AvrupalI devletlerin Osmanlı Devleti'nin iç iş­
lerine karıştığı
D) Bulgaristan
E)
Ermenilerin Osmanlı Devleti'nde yaşayan di­
ğer toplulukların baskısına uğradığı
2.
C) Romanya
E)
Kars, Ardahan ve Batum
İngiltere'nin Rusya'yı Osmanlı Devleti'ne karşı iz­
lediği politikada serbest bırakarak X IX . yüzyılda
uyguladığı Osmanlı toprak bütünlüğünü savun­
ma politikasını tam am en değiştirdiği antlaşm a
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Reval
B) Tilsit
C) Erfurt
D) Sykes-Picot
E) M ac-M ahon
Avrupa’da milliyetçi düşüncelerin birleştirici rol
oynayarak (Almanya ve İtalya'da olduğu gibi) ta ­
raftar kazanması üzerine Rusya, yeni bir ideolo­
jiye sarıldı. Ortodoksluk ve milliyetçilik parolası
üzerine inşa edilen ve Panslavizm olarak adlandı­
rılan bu yeni politikaya dayalı olarak Rusya, Bal­
kanlarda yaşayan Slav, Ortodoks toplulukları kış­
kırttı.
Rusya'nın uyguladığı Panslavizm politikasından,
5. 1 8 7 6 -1 9 0 9 yılları arasında 3 3 yıl hükümdarlık
yapan II. A bdülham it dönemi olayları arasında
aşağıdakilerden hangisi ver almaz?
A) Tunus'un Fransızlar tarafından işgal edilmesi
Osmanlı Devleti'nin yanı sıra sınırlarında birçok
B)
Slavın yaşaması nedeniyle rahatsızlık duyan dev­
C) Ermeni sorununun uluslararası politika konu­
su haline gelmesi
let aşağıdakilerden hangisidir?
lararası boyutlara ulaştığının
E)
A) Sırbistan
B)
II. Mısır Valisi M ehm et Ali Paşa'nın ayaklanması
üzerine Rusya'dan yardım istemesi,
aşağıdaki yargılardan hangisinin göstergesi sa­
yılabilir?
Ayastefanos Antlaşması yerine imzalanan Ber­
lin Antlaşması ile aşağıdakîlerin hangisinin du­
rumunda değişiklik yapılmıştır?
A) Osmanlı Devleti'nin askerî ve siyasi açıdan
güçlü olduğu
D) Osmanlı Devleti'nin topraklarında yaşayan S’
insanlar arasında eşitlik olmadığı
g
Mora'da başlayan Yunan ayaklanmasını bastı­
rabilmek için Mısır Valisi Kavalalı M ehm et Ali
Paşa'dan yardım istemesi,
III. 1 8 7 7 -1 8 7 8 Osm anlı-Rus Savaşı'nda Paris
Antlaşması'nın Rusya tarafından bozulduğu­
nu ileri sürerek İngiltere'den yardım istemesi
1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nda yenilgiye uğ­
rayan Osmanlı Devleti, Rusya'yla Ayastefanos
Antlaşması'nı yapmak zorunda kaldı. Bu antlaş­
mayla Rusların, Osmanlı Devleti'ni istediği gibi
parçalamasından rahatsız olan Avrupa devletle­
rinin bu durumu tanımama sonucunda Ayastefa­
nos (Yeşilköy) Antlaşması yürürlüğe girmedi.
C) Osmanlı topraklarında milliyetçilik akımının
güç kazandığı
•
10. X IX . yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu'nun;
D) Medreselerin yanında kurulan yeni okulların
getirdiği eğitim sisteminin
E)
hükümlerine göre aşağıdakilerden hangisi söyle­
nemez?
■
I.
Osmanlılar yaptıkları ıslahatları AvrupalI dev­
letlere belli sürelerle bildirecekti.
D) Hollanda - Prusya
Azınlıkların ekonomik yönden güçlenmesinin
C) Fransız İhtilali'nin ortaya çıkardığı milliyetçi­
lik anlayışının
-
C) İspanya - Piyemonte
1 8 4 0 Londra Sözleşmesi
Ermeniler, Osmanlı Devleti'nde yaşayan diğer
toplulukların saldırılarına karşı korunacak,
B) Avusturya - İngiltere
A)
II. Balkanlarda gayrimüslim azınlıkların bağımsız­
lık amacıyla ayaklanmalar çıkararak, ayrılıkçı
çalışmalara başlamaları
-
A) Fransa - Almanya
Aşağıdakilerden hangisi bu duruma örnek olarak
aösterilemez?
Rusların Osmanlı egemenliğinde yaşayan Hris­
tiyan halk üzerinde etkili olmaları,
1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sonrasında Os­
manlI Devleti ile Rusya arasında imzalanan Ayas­
tefanos Antlaşması Rusya'ya sıcak denizlere in­
me konusunda Balkan ve doğu koridorunu açmış­
tır.
Rusya'nın Doğu Akdeniz'de ve Balkanlarda güç­
lenmesini istemeyen aşağıdaki hangi devletlerin
itirazı ile Ayastefanos Antlaşması yürürlüğe gir­
memiştir?
X IX . yüzyılda birlikte hareket etmeyi askerî ve si­
yasi çıkarları açısından yararlı gören İngiltere ve
Fransa, Osmanlı Devleti'ne karşı da çoğu kez bir­
likte hareket etmişlerdir.
I.
Osmanlı Devleti Girit Adası'nda ve Ermenilerin
yaşadığı Anadolu illerinde ıslahat yapacak,
Bulgaristan prensliğinin kurulması ve Os­
manlI Devleti'ne vergi vermesinin onaylan­
X IX . yüzyıldan itibaren,
3.
maddesinde yer alan,
Balta Limanı Antlaşması
D) Romanya'nın bağımsızlığının, Osmanlı Dev­
letince kabul edilmesi
E)
187 8 yılında imzalanan Berlin Antlaşması'nın 61.
A) Sırbistan
B) Avusturya
C) İngiltere
D) Yunanistan
D) Arnavutluk, Batı Trakya, Makedonya, Ege
adalarının kaybedilmesi
E)
E) Piyemonte
Bulgaristan'ın bağımsızlığını kazanması
Osmanlı tarihinde ilk kez siyasi partilerin ku­
rulması
* 173
6 . Osmanlı İm p arato rlu ğ u n d a 1 8 0 4 yılında çıkan
9.
Fransız Devrimi'nin milliyetçilik alcımı, imparator­
Sırp ayaklanmasını destekleyen A vusturya'nın,
daha sonraki dönem lerde Osm anlı İm p a rato r­
lu ğ u n da çıkan ayaklanm aları desteklem em esi­
ni" en önemi] nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
Avrupalı devletten daha fazla etkilem işti. Buna
A) Balkanlarda Rusya'nın etkisinin artmasından
çekinmesi
ğımsız devletlerini kurmaya başlamışlardı. Berlin
B) Avusturya'nın
devlet olması
birçok milletten
oluşan
'
bir
C) Avusturya’nın Osmanlı Devleti'nin de içinde
bulunduğu İttifak grubunun içinde yer alması
D) M eternik sisteminin aldığı kararlara sadık
kalması
E)
Osmanlı azınlıklarıyla mezhep farklılığının ol­
ması
luk olan (çok uluslu) Osmanlı Devleti'ni bir çok
bağlı olarak X IX . yüzyılda Balkanlarda yaşayan
azınlıklar Osmanlı Devleti'nden ayrılarak kendi ba­
Antlaşması'yla birden fazla Balkan ulusu bağım­
1.
sız olmuştur.
Aşağıdakilerden hangisi Berlin Antlaşması'yla ba­
ğımsız olan devletlerden biridir?
A) Bulgaristan
B) Yunanistan
C) Romanya
D) Arnavutluk
mesi ve Akdeniz'e yaklaşmasından rahatsız olan
Osmanlı Devleti Avrupa karşısında başarısız ol­
dukça, ıslahat adı verilen yeniliklere girişmiştir.
İngiltere, yapılacak barış konferansında,
Aşağıdakilerden hangisi ıslahat niteliği taşım az?
-
Ayastefanos'un şartlarını hafifletmek
-
Osmanlı Devleti'ni Rusya'ya karşı korumak
10. Osm anlı İmparatorluğu'nun sınırları içinde yer
B) Tunus
D)
Rodos
B)
C) Kıbrıs
C) Said Efendi ve İbrahim Müteferrika tarafın­
dan ilk Osmanlı matbaasının kurulması
E) Suriye
alan,
I.
Subay yetiştirm ek amacıyla Mühendishanei
berrihümayun'un açılması
D) Divanıhümayun'un kaldırılarak yerine bugün­
kü anlamda bakanlıkların kurulması
Tunus
2. Sıcak denizlere inerek Batı ile yarışabilecek gü­
A * °.? ™ .anİ1 Devleti'nin egemenliğine aykırı gör­
düğü Londra Konferansı kararlarını kabul et­
memesi
II. Cezayir
III. Mısır
için Osmanlı Devleti'yle uzun süre mücadele et­
Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılarak yerine Asakîri
mansureimuhammediye adıyla yeni bir askerî
B)
ülkelerinden hangileri İngiltere tarafından işgal
miştir.
örgütün kurulması
edilen yerler arasında yer alamaz?
Rusya'nın X IX . yüzyılda,
A) Yalnız I
I.
Ermenilerin yaşadığı yerlerde ıslahat yapıla­
cağı ilkesinin Osmanlılarca kabul edilmemesi
C) Osmanlı ordularının Hersek ayaklanmasını
bastırması, Sırbistan ve Karadağ'ı yenilgiye <§
uğratması
s
E)
İngiltere'nin Kıbrıs’ı, Fransa'nın Tunus'u işgal
etmesi
'
B) Yalnız III
C) I ve II
II.
III. Osmanlı Devleti'nde çıkarları olan devletlerle
11. X IX . y ü zy ılın son çeyreğ in e kadar Osmanlı
lüğünü korumasına destek olan İngiltere, Osman­
lI,
Alman yakınlaşmasından rahatsızlık duyarak
ittifak kurma
girişimlerinden hangileri sıcak denizlere inebil­
mek amacıyla uyguladığı yöntemlerdendir?
A)
bu politikasından vazgeçmiştir.
Yalnız I
D)
B) Yalnız II
I ve II
C) Yalnız III
Rusya'nın yeniden harekete geçerek 1 87 5 yı­
lI topraklarının parçalanmasına katılmaya başla­
mıştır?
Tüm bu çalışma ve gelişm eler aşağıdakilerden
hangisinin oluşumuna ortam hazırlamıştır?
3. A şağıdaki ıslahatlardan hangisi 1 8 0 8 yılından
1 8 3 9 yılına kadar Osmanlı Devleti'nde hüküm­
A) Araplar arasında ümmetçiliğin önemini kay­
Berlin Antlaşması'nın imzalanması
A)
B)
C)
D)
Mısır'ın işgal edilmesi
Paris Konferansı
Berlin Antlaşması
Yeşilköy Antlaşması
C) Trablusgarp'ın İtalyanlar tarafından işgal edil
E)
İstanbul (Tersane) Konferansı
E)
mesi
D) Osmanlı Devleti'nin meşrutiyeti ilan etmesi
A) Osmanlı Devleti'nde yaşayan azınlıkların
haklarının korunmasının gündeme gelmesi
darlık yapan II. M ahm ut dönemine aittir?
betmesi
B)
Js
I
III. Selim dönem inde A vrupa'da daimi elçilik­
ler kurulmaya başlanmıştır. 1 7 9 3 'te ilk olarak
Londra'ya Yusuf Agâh Efendi daimi elçi olarak
gönderildi. 1 79 5 'te Prusya ve Avusturya'ya dai­
mi elçiler gönderildi. Gittikleri devletlerin kurum­
sal olarak neler yaptıklarını, ne gibi değişiklik­
ler yaşadıklarını bildirmeleri istenen elçiler, A v­
rupa başkentlerinde görev yaparken milletlera­
rası durumu ve Batılı devletlerin yapısını da ta ­
nıma olanağı buldular. Bunun sonunda Osman­
lI Devleti'nde diplomasi ve ekonomik konularda
uzmanlaşmış yeni bir bürokrat sınıfı ortaya çıktı.
E) I, II ve III
Aşağıdaki hangi olaydan sonra İngiltere, Osman­
lında Balkanlardaki Slavları kışkırtarak Osman­
lI Devleti üzerinde baskı kurmaya başlaması
Ingiltere'nin çıkarlarına aykırıydı.
İngiltere, Balkan milletlerinin sorunlarına çözüm
bulmak amacıyla aşağıdakilerden hanginin ger­
çekleşmesini sağlamıştır?
II. savaş yoluyla Balkanlar ve Karadeniz'de etkin­
lik kurma,
letlerin saldırılarına karşı koruyarak toprak bütün­
Avrupa’da Almanya ve İtalya’nın kurulmasıyla
siyasal dengelerin değişmesi Rusya'nın Paris
Antlaşması nın bazı hükümlerini tanımadığını
ilan etmesi,
yaptığı antlaşmalarda Slav topluluklara ayrıca- « 5.
Iıklar sağlama,
E) II ve III
Devleti'ni başta Rusya olmak üzere Avrupalı dev­
I.
E)
ce ulaşmak isteyen Rusya, bu amacına ulaşmak
D) I ve III
D) Osmanlı Devleti'nin Muharrem Kararnamesi *
ile AvrupalIlara olan borçları ödeyemeyeceği­
ni ilan etmesi
8.
ması
karşılığında aşağıdakilerden hangisinin yöneti­
A) Mısır
Osmanlı Devleti'nin Rusya ile yaptığı 1 8 7 7 -1 8 7 8
(9 3 Harbi) S avaşı'nın nedeni aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Devletin fethettiği Balkan topraklarındaki
genç ve yetenekli Hristiyan çocukları topla­
minin kendisine verilmesini istemiştir?
E) Macaristan
7.
4.
Rusya'nın Ayastefanos Antlaşması'yla güçlen­
B)
A) Avrupa başkentlerinde sürekli elçiliklerin ku­
rulması
B)
D) İlk Osmanlı medeni hukuku Mecelle'nin hazır­
Düyunuumumiye İdaresi'nin kurulması
lanması
E)
C) Gayrimüslimlerle ilgili yapılmaya çalışılan ye­
Mühendishaneiberrihümayun'un kurulması
C) Tımar ve zeamet sisteminin kaldırılması
Düzenli itfaiye örgütünün kurulması
Devlet yönetiminde köklü yenilikler yapma
düşüncesinin ortaya çıkmasına
niliklerin yavaşlamasına
D) İngiltere ve Fransa başta olmak üzere Avru­
p a lI devletlerin iç işlerine karışmasına
E)
Mısır'da M ehm et Ali Paşa'nın başlattığı ısla­
hatların Osmanlılar tarafından desteklenme­
sine
175
Aşağıdakilerden hangisi diğerlerinden daha öıv
9.
ce meydana gelmiştir?
A) İngiltere ile Osmanlılar arasında Balta Limanı
Ticaret Antlaşması'nın yapılması
B)
OsmanlIların bir Avrupa devleti sayılması ve
II. Mahm ut'u tahta çıkartan ve onun tarafından
sadrazam lık görevine getirilen Rusçuk âyanı
Alemdar Mustafa Paşa'nın,
-
âyanların yeniliklere muhalefetini önlemek,
-
sarsılan devlet otoritesini yeniden kurabilmek
am acıyla başvurduğu yöntem aşağıdakilerden
hangisidir?
Avrupa hukukundan yararlanması
C) Osmanlı Devleti'nin âyanlarla Senediittifak'ı
B)
Devlet memurlarına maaş bağladı.
Osmanlı Devleti'nde halkın yerel güvenliğini sağ­
lamak amacıyla Redif birliklerinin kurulması aşa­
ğıdaki hangi dönemde gerçekleşmiştir?
C)
El koyma (müsadere) yöntemine son verdi.
A) II. M ahm ut
A) Yeniçeri Ocağı'nı kaldırdı.
imzalaması
i.
4.
II. M ahm ut döneminde,
-
devletin eğitim işini bir kamu hizmeti olarak
görmesi,
-
eğitim hizmetinin yerine getirilmesini üstüne
alması
-
devletin vatandaşlarının eğitimine karşı gös­
terdiği ilgisizliğin sona ermesi
D) OsmanlIların Fransa'nın başkenti Paris'e ilk
kez geçici elçi göndermeleri
E)
Kızıldeniz ile Akdeniz'i birleştiren
D) Âyanlarla Senediittifak sözleşmesini imzala­
dı.
Süveyş
Kanalı'nın açılması
E)
İşkence, dayak ve angaryayı yasakladı.
10. Aşağıdakilerden hangisi II. M ahm ut döneminde
yapılan ıslahatlar arasında yer almaz?
I.
A) Memurların merkezden atanarak maaşa bağ­
lanması
Önemli Avrupa başkentlerinde daimi elçilikle­
rin kurulması
II.
B)
İlk devlet matbaasının kurulması
III. Memurlara kıyafet zorunluluğunun getirilmesi
IV. Avrupa'ya ilk kez öğrenci gönderilmesi
Yukarıdaki gelişmelerden hangileri il. M ahm ut J
dönemine ait değildir?
A)
i ve 111
D)
II.
B) II ve IV
I ve II
|ş
C) II ve III
E) III ve IV
M ahm ut döneminde Osmanlı vatandaşı esnaf
ve tüccarların, ürettikleri malların Avrupa île re­
kabet edebilmesini sağlamak amacıyla aşağıda­
ki hangi yönteme başvurulmuştur?
*
İmparatorluğun her kentinde Müslüman
ya da gayrimüslim tüm mahallelere muhtar
atanması
C) Ordunun eğitilmiş subay eksikliğini gidermek
amacıyla Mektebi Harbiye'nin kurulması
D) Batı düşüncesini ve gelişmeleri öğrenmek
amacıyla Avrupa'ya ilk defa öğrenci gönde­
rilmesi
E)
Askerliğin ocak şeklinden vatan görevi biçi­
mine dönüştürülmesi
11. Osmanlı İmparatorluğu'nda ilk nüfus sayımı II.
M ah m u t zam anında yap ılm ıştır. A nadolu ve
Rumeli'de yapılan sayım sırasında sadece erkek­
ler sayılmıştır.
B)
İngiltere'yle Balta. Limanı Ticaret Antlaşması'nın imzalanması
C) Müsadere uygulamasına son verilmesi
D) İngiltere ve Fransa'dan borç para alınması
E)
Kaime adıyla kağıt para basılması
C) Abdülmecit
D) I. M eşrutiyet
E)
uygulaması aşağıdakilerden hangisi ile sağlan­
mıştır?
II. Abdülhamit
A) İlköğretimin İstanbul'da zorunlu hale getiril­
mesiyle
A) Osmanlı Devleti'nin teokratik yapısının ko­
runmak istenmesi
B)
Sayımın vergilendirme ve askerî amaçlı olma­
sı
,
C) Yeniçeri Ocağı'nın kaldırabilmesi için askere
ihtiyaç duyulması
D) Yapılacak yeniliklerin hedefinin doğru tespit
edilmek istenmesi
E)
Osmanlı vatandaşları arasındaki ayrıcalıkla­
rın giderilmesinine çalışılması
B)
2. X IX . yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu'nda yaşa­
nan,
I.
Mektebimaarifiadliye'nin açılmasıyla
C) Gayrimüslimlerin kendi okullarını açabilmele­
rine olanak tanınmasıyla
devlet memurlarının niteliklerine göre grupla­
ra ayrılarak, memurların özlük işlerinin kural­
lara bağlanması,
D) Medreselerin yanı sıra Rüştiye ve İdadiler'in
açılmasıyla
II. yapılacak yenilikleri düşünüp planlamak am a­
cıyla yeni meclis ve komisyonların kurulması,
E)
Kız öğrenciler için okulların açılmasıyla
III. padişahın yetkilerine dokunulmamakla birlikte
Osmanlı İmparatorluğu'nda meşrutiyet döne­
minin başlaması
gelişmelerinden hangileri II. Mahmut dönemine
ait değildir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve III
C) Yalnız III
E) II ve III
Bu durumun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Esnaf ve tüccarlara bazı gümrük kolaylıkları
getirilmesi
B) Tanzimat Fermanı
5.
3. Sadrazam Alemdar M ustafa Paşa tarafından ya­
pılan yenilikler arasında aşağıdakilerden hangisi
yer almaz?
A) Yeniçerilere eğitim zorunluluğunun getirilmesi
B)
Merkezi otoritenin zayıflaması sonucu ül­
kenin birçok yerinde ortaya çıkan âyanlarla
Senediittifak'ın imzalanması
C) Başkent İstanbul ve taşrada merkezi otorite­
nin sağlanması
D) Almanya ile antlaşma sağlanarak demir yolu
yapımına önem verilmesi
E)
Nizamıcedit'in yerine Sekbanıcedit adlı yeni
II. M ahm ut döneminde,
I.
ilk kez Avrupa'ya eğitim amaçlı öğrenci gön­
derilmesi,
II. devlet memurları için "Mektebimaarifiadliye",
askerler için "Mektebi Harbiye"nin açılması,
III. medreselerin yanı sıra Avrupa tarzında eğitim
veren Rüştiye ve Mektebiulumuedebîye adıy­
la orta öğretim kurumlarının açılmaya başlan­
ması
gelişmeleri aşağıdaki hangi alanda çalışmalar ya­
pıldığının göstergesidir?
A) Sanat
B) Askerlik
D) Yönetim
C) Hukuk
E) Eğitim
bir ocak kurulması
177
6
.
9.
Osmanlı İmparatorluğu'nda yapılan aşağıdaki ıs­
lahatlardan hangisi II. İVIahmut döneminde yapıl­
X IX . yüzyılda Osmanlı Devleti'nde,
I.
ıslahat hareketlerinin başarılı olabilmesi için re­
formların yalnızca askerî kurumlan değil tüm
Osmanlı kurumlarını ve toplumunu kapsama­
sı gerekir,
II.
ıslahat yapılan kurumların çalışabilmesi için
eski kurumlar ortadan kaldırılmalıdır,
mıştır?
A) Yabancıların ilk defa özel mülkiyet edinme
hakkına kavuşmaları
B)
Osmanlı kanunlarının ilk defa azınlıkların dili­
ne çevrilmesi
III. ıslahatlar dikkatle planlanmalı ve gerekli alt
yapı sağlanmalıdır
C) İlk düzenli posta örgütünün kurularak, özel
posta yollarının yaptırılması
anlayışını uygulamaya geçiren ilk Osmanlı hü­
kümdarı aşağıdakilerden hangisidir?
D) İlk Osmanlı medeni hukuku olan Mecelle'nin
E)
1.
hazırlanması
A) III. Ahm et
B) Abdülmecit
Osmanlı Devleti'nde kaime adıyla ilk kâğıt
paranın basılması
C) II. Mahm ut
D) Abdülaziz
Aşağıdaki hangi belgede,
-
padişah aşırı vergi koymayacak,
-
vergiler eşit ve adaletli olacak,
-
vergiler devletin koyduğu kurallara göre topla­
nacak
E) I. Abdülhamit
Osmanlı Devleti X V III. yüzyılda I. M ahm ut döne­
10.
-
minden itibaren savaşlardaki askerî yenilgiler ne­
deniyle artan toprak kayıplarını engellemek ama­
cıyla I. Mahmut döneminden itibaren Avrupa tar­
-
Islahatlara karşı İstanbul'da ayaklanma çıka­
cak olursa, âyanlar İstanbul'a gelerek ayak­
lanmanın bastırılmasına yardım edecekler,
-
âyanlar, bulundukları bölgede devletin asker
ve vergi toplamasına yardımcı olacaklar
zında yeni askerî kurumlar oluşturmaya çalışmış­
tır.
Bu askerî kurumlardan biri olan ve İstanbul'daki
Yeniçeri askerlerinden seçilen kişilerden oluşan
8
S
Sa
m
A) Tanzimat Fermanı
B)
B)
Senediittifak
C) III. Selim Dönemi
C)
Kanunname-i Ali Osman
D) Tanzimat Dönemi
D) Kanunuesasi
E)
E)
Meşrutiyet Dönemi
. Yönetici sınıfın ölen üyelerinin mülklerinin hâzi­
neye devredilmesini öngören müsadere sistemi­
nin (kişinin malına ve mülküne devlet tarafından
el konulması) kaldırılarak, miras hakkının tanın­
ması aşağıdaki hangi hükümdar döneminde ger­
çekleşmiştir?
Islahat Fermanı
11. Er ve subay olmak üzere on bin kişiden oluşan,
temelini Karaman Valisi Kadı Abdurrahman Pa­
şa ile Karaosmanoğulları ve Çapanoğulları gibi
âyanların oluşturduğu, sadrazam Alemdar Mus­
tafa Paşa tarafından IMizamıcedit'in yerine kuru­
lan askerî birlik aşağıdakilerden hangisidir?
A) II. Abdülhamit
A) Sekbanıcedit
B) Abdülmecit
B)
C) III. Selim
D) Abdülaziz
E)
II. Mahmut
si
Islahat Fermanı
D) AvrupalIlara
tanınan
ayrıcalıklar nedeniyle
yurda güm rüksüz m alların girm esi
Kanunname-i Ali Osman
E)
Devletin esnaftan aldığı vergileri sürekli ola­
rak artırması
Halepa Fermanı
4 . 1699 yılında imzaladığı Karlofça Antlaşması'nda
ilk kez büyük toprak kaybeden Osmanlı Devleti,
1
toprak kayıplarının ve savaş yenilgilerinin artması
%
üzerine X V III. yüzyıldan itibaren yeni askerî ocak­
lar ve kurumlar kurmuştur.
Yukarıdaki gelişmeler aşağıdakilerden hangisine
bağlı olarak ortaya çıkmıştır?
A) Lale Devri
II. Mahmut Dönemi
C) A vrupalIların yeni kıta ve bölgeleri k e şfetm e­
D) Senediittifak
E)
Hint
g-
"Eşkinci Ocağı" aşağıdaki dönemlerden hangi- |
sinde kurulmuştur?
C)
Akdeniz'den
B) Avrupa ülkelerindeki bilim ve teknik alanın­
daki gelişmelerin takip edilememesi
A) Kanunuesasi
Ayanlar, devletin kanun ve emirlerine mutlaka
uyacaklar, Osmanlı Devleti de âyanların varlı­
ğını ve haklarını resmen tanıyacak,
Osmanlı Devleti'nde küçük atölyelerin kapanma­
ya başlaması ve el sanatlarının önemini kaybet­
mesinin temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Uluslararası
ticaretin
Okyanusu'na kayması
hükümlerinin yer alması ile Osmanlı padişahına
ait olan vergi yetkisi ilk kez sınırlandırılmıştır?
B)
7.
3.
Eşkinci Ocağı
Bunlardan biri olan Sekbanıcedit aşağıdaki dö­
nemlerden hangisinde kurulmuştur?
2.
A) Lale Devri
İnsan.ve hayvan gücünün yerini makinelerin al­
masına Sanayi Devrimi denilmiştir. X V III. yüzyı­
lın ikinci yarısında önce İngiltere'de başlayan ma­
kineleşme, kısa zaman sonra diğer Avrupa ülke­
lerinde yayılmış, ancak Osmanlı Devleti'nde ge­
lişme olanağı bulamamıştır.
B)
III. Selim dönemi
C)
II. M ahm ut dönemi
D) Tanzimat Dönemi
E)
Bunun en önemli sebebi aşağıdakilerden hangi­
sidir?
Meşrutiyet Dönemi
A) Eğitilmiş eleman ve yeterli iş gücünün olma­
yışı
B)
Uzun ve sonuç alınamayan savaşların ortaya
çıkardığı mali sorunlar
C) Osmanlı imparatorluğu'ndaki küçük atölyele­
5.
Yabancı ülke vatandaşlarının Osmanlı Devleti'nde
bedelini ödeyerek mal ve mülk sahibi olabilmele­
rine olanak sağlayan belge aşağıdakilerden han­
gisidir?
rin ortadan kalkması
C) A sakirim ansureim uham m ediye
A) I. Meşrutiyetin ilanı
D) Balkanlardaki Osmanlı topraklarında yaşayan
D) Redif birlikleri
E)
Sürat topçuları
milletlerin ayaklanmaları
E)
A vrupalI devletlere tan ın an ekonom ik ayrıca­
lıklar
B) Tanzimat Fermanı
C)
Kanunuesasi
D) Senediittifak
E)
Islahat Fermanı
179
6
II.
M ahm ut döneminde;
de, 1881 yılında çıkarılan Muharrem Kararname­
-
si ile kurulan, Lozan Antlaşması'yla varlığına son
verilen Düyunuumumiye İdaresi'nin bir sonucu­
Sekbanıcedit Ocağı'nın yerine Eşkinci Ocağı
adıyla yeni bir ocak kuruldu.
-
1 8 2 6 ’da Yeniçeri Ocağı'nın kaldırarak (Vaka-i
Hayriye) yerine Asakirimansureimuhammediye adlı çağdaş nitelikli bir ordu kuruldu.
-
Savaş zamanında kullanılmak üzere Redif adı
altında taşrada kuvvetler oluşturuldu.
. Aşağıdakilerden hangisi II. Abdülhamit dönemin­
dur?
A) Osmanlı
İmparatorluğu'nda
Müslümanlarla
azınlıkların, her alanda eşit olduğunun dev­
letçe kabul edilmesi
B)
İngiltere'nin Doğu Akdeniz'deki çıkarlarının
güvenceye kavuşması
Osmanlı Devleti'nin X IX . yüzyıl başında askeri
konularda yaptığı bu çalışmalarla ilgili,
I.
Osm anlIlarda merkezi o torite yeniden güçlen­
C) Batılı devletlerin Osmanlı İmparatorluğu üze­
m eye ve hüküm darlar y ö netim e yeniden ege­
rinde mali egemenlik kurmaları
Osmanlı Devleti'nde,
-
padişahın yetkilerinin sembolik bir düzeye in­
dirilerek, bakanlar kurulunun meclise karşı so­
rumlu hale gelmesi,
-
çok partili rejim ve parlamenter sistemin ger­
çekleştirilmesi,
men olm aya başlamışlardır.
D) Osmanlı İmparatorluğu'nda Ermeni sorunu­
II. yeniliklerin daha rahat bir ortamda yapılması­
na imkan sağlanmıştır.
nun gündeme gelmesi
E)
3.
Osmanlı Devleti’nde X IX . yüzyılda medeni hukuk
alanındaki bölünmüşlüğe son vermek amacıyla
Sultan Abdülaziz döneminde Ahmet Cevdet Pa­
şa başkanlığındaki bir komisyon tarafından ha­
zırlanmaya başlanan ve II. Abdülhamit dönemin­
de tamamlanan modern anlamda Osmanlı mede­
ni hukuk eseri aşağıdakilerden hangisidir?
Osmanlı İmparatorluğu'nun doğu bölgesinin
Mecelle
aşağıdakilerden hangisinin sonunda gerçekleş­
C) Meclis-i Ahkam-ı Adliyye
miştir?
D) Adaletname
A) I. M eşrutiyet
B) Tanzimat Fermanı
E)
C) Senediittifak
D) II. M eşrutiyet
kan âyanların varlığı ve hakları resmen tanın­
Rus işgaline açık hale gelmesi
mıştır.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
ilk kez siyasi partilerin kurulması, halka örgüt­
lenme hakkının tanınması
B)
III. X V III. yüzyılda devletin güç kaybıyla ortaya çı­
-
A) Kanunuesasi
Kanunname-i Ali Osman
C) Yalnız III
E) Islahat Fermanı
E) I, II ve
D) I ve II
I(3
•P
7.
II. Mahmut döneminde yapılan bazı yenilikler şun- 1
.
Osmanlı İmparatorluğu,
I.
lardır:
I.
4.
İlkö ğretim in m ecbur olduğu ilan edilerek
Avrupa'ya ilk defa öğrenciler gönderildi.
II. Gerileme Dönemi'nde Batı'dan geride kaldığı­
nı kabul ederek yüzeysel bir Batılılaşma çaba­
sı içinde olmuş,
II. Avrupa tarzında pozitif bilimlerin okutulduğu
okullar açılarak Avrupa'dan ders araç ve ge­
reçleri getirtildi.
III. Mektebi Tıbbiye, Mızıkayıhümayun gibi yük­
sek okullar açıldı.
II. Mahmut döneminde yapılan yukarıdaki uygu­
I.
lamalar,
I.
II.
II. Batı'nın üstünlüğünün kabul edildiği,
Gayrimüslim erkekler için bedel yöntemi kabul
edilerek bedelli askerlik uygulamasının başla­
tılması,
III. Batı'daki bilimsel gelişmelerin takip edilmek is­
durumlarından hangilerine kanıt olarak gösteri­
Askerlik ödevi düzene konularak askerliğin
ocak şeklinden, vatan görevi haline getiril­
mesi,
eğitim ve kültür faaliyetlerine önem verildiği,
tendiği
III. Gayrimüslimleri küçük düşürücü ifadelerin kul­
lanılmasının yasaklanması
Yukarıdakilerden hangileri Tanzimat Fermanı ile
lebilir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
Osmanlı Devleti Galata bankerleri ile bürokrasinin
de telkinleri üzerine, savaş giderlerini karşılaya­
bilmek, mali darlığı ve krizi aşabilmek için, ilk kez
Kırım Savaşı (1 8 5 3 -1 8 5 6 ) sırasında dış borçlan­
maya gitmek zorunda kaldı. Fakat Osmanlı Dev­
leti bu borçlar ve faizlerini ödemekte güçlük çek­
miştir.
....
Aşağıdakilerden hangisi bu durumun sonucu ola­
rak ortaya çıkmıştır?
III. X IX . yüzyılda bozuklukların sadece askerî kurumlardan gelmediğinin farkına varılarak kök­
lü bir Batılılaşma sürecini başlatmak istemiş­
tir.
Zaman içerisinde Osmanlı İmparatorluğu’nda gö­
rülen bu değişimin nedeni aşağıdakilerden han­
gisiyle açıklanabilir?
A) Osmanlı İmparatorluğu'nun tüm kurumlarının
Avrupa'dan geri kaldığının kabul edilmesiyle
B)
A) İltizam sisteminin kaldırılması
B)
Nizamıcedit'in kurulması
ilgilidir?
Hükümdarın mutlak otoritesinin korunmak is­
tenmesiyle
C) Islahat çalışmalarının Avrupalı devletler tara­
fından desteklenmesiyle
C) Islahat Fermanı'nın ilan edilmesi
A)
D) I ve II
Duraklama Dönemi'nde yenileşmeyi güçlü bir
yönetim kurmak ve devlet otoritesini sağlamak
olarak görmüş,
Yalnız I
B) Yalnız II
D) Yenilik karşıtlarının ortadan kaldırılmasıyla
C) Yalnız III
E) 1, II ve 111
D) Tanzimat Fermanı'nın yayınlanması
D) I ve II
E) I, II ve III
E)
Düyunuumumiye İdaresi'nin kurulması
E)
Yöneticilerin daha önceki dönemlere göre
daha becerikli olmasıyla
■
5.
Aşağıdakilerden hangisi Islahat Fermanı'nın ge­
Osmanlı yöneticilerinin Tanzimat ve Islahat Fer­
manlarını yayınlayarak ulaşmak istedikleri temel
amaç aşağıdakilerden hangisidir?
tirdiği yeniliklerden biridir?
A) Müsadere uygulamasının kaldırılması
A) Modern kurumlarla birlikte, geleneksel ku­
rumlan korumak.
B)
B) Türk tarihinde ilk kez anayasanın yürürlüğe
girmesi
Batı uygarlığına geçişi ve yeniliklerle Avrupa­
lI devletlerin desteğini sağlamak.
C) Harp Okulu ve askerî tıbbiyenin açılması
D) Mahkeme kararı olmadan kimseye ceza veri­
C) Osmanlı Devleti'ni parçalanmaktan kurtar­
lememesi
mak.
D) Reformlarının toplumsal bir taban bulmasını
E)
Azınlıkların devlet memuru olabilmesinin
önündeki engellerin kaldırılması
sağlamak.
E)
1 . Aşağıdakilerden hangisi Padişah Abdülmecit dö­
B)
6 . 1 8 3 9 yılında yayınlanan Gülhane H attı Hümayu9.
nu'nun (Tanzimat Fermanı) OsmanlIlar açısından
II.
memurların "dahiliye" ve "hariciye” olarak iki
sınıfa ayrılması
gisidir?
II. Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılması
A) İngiltere'nin Kıbrıs'ı işgal etmesi, Fransa'nın
II.
Tunus'a asker çıkarması
ilköğretimin zorunlu kılınması
yeniliklerden hangileri II. M ahm ut dönemine ait­
Osmanlı Devleti'nin Avrupa devletler toplulu- JT
tir?
|j
A)
C) Osmanlı Devleti'nin Yunanistan'ın bağımsız­
kaldırılarak
III. Herkes mülkiyet hakkına sahip olacak, miras
bırakabilecek ve müsadere usulü kaldırılacak,
IV. Azınlıklara banka ve şirket kurma, il ve bele­
nazırlıkların
diye meclislerine girebilme hakkı tanınacak
Yukarıdakilerden hangileri Islahat Fermanı'yla il­
gili değildir?
Yerli malı (kumaş) kullanımının zorunlu kılın­
ması
D)
lığını tanımak zorunda kalması
A) I ve III
2. Osmanlı Devleti'nde en büyük güç ve otorite hü­
kümdarlardaydı. En üst yönetim organı olan Di­
vanıhüm ayun ise danışma organı niteliğindey­
di. Osmanlı hüküm darlarının güç ve nü fu zla­
rı Kanunuesasi'nin kabulünden sonra "Anayasa
hükmü" ile sınırlandırılmıştır.
B) l ve III
II ve III
S
* 5.
w
1
C) l ve II
A) Meşrutiyet
B) Aristokrasi
C) Oligarşi
D) Teokrasi
E) I, II ve III
3. Genç OsmanlIlar (Jön Türkler) adı verilen aydın­
lar, Osmanlı İmparatorluğu'nun sınırları içinde ya­
şayan insanlar arasında dil, ırk ve din bakımından
hiçbir ayrım gözetmeksizin, aynı haklara sahip ol­
dukları kabul edilirse Osmanlı toplumu içinde bir
kaynaşma ve dayanışma sağlanacağı anlayışıy­
la Osmanlıcılık düşüncesini savunmuşlardır.
İngiltere ve Rusya arasında Boğazlar sorunu
10.
Osmanlı Devleti'nde,
I.
ilk kez hukukun üstünlüğünün kabul edilmesi,
bağlı olarak ortaya çıkmamıştır?
A) Mahkemelerin herkese açık olması
II. azınlıkların askerlikleri ile ilgili bedel ödemele­
rinin kararlaştırılması
,
B) Mahkeme kararı olmadan kimsenin cezalan­
III. kişilerin miras bırakabilmesinin kabul edilmesi
C) Vergilerin herkesin gelirine göre alınması
D) Azınlıkların il genel meclislerine üye olmaları­
nın sağlanması
E)
Askerliğin vatan görevi haline gelmesi
I. Meşrutiyet
Monarşi
C) Babıali Baskını
nedeniyle oluşan anlaşmazlığın sona ermesi
d ırılm am ası
E) I ve II
Osmanlı vatandaşı
olan azınlıkların kendi din ve
*
dillerinde eğitim yapan ilk, orta ve yüksek dere­
celi okullar açma hakları aşağıdakilerden hangi­
siyle yasal güvence altına alınmıştır?
B)
E)
rına engel olması
7. Aşağıdakilerden hangisi Tanzim at Ferm am 'na
C) II ve III
A) Senediittifak
D) Balkanlarda yaşayan milletlerin ayaklanmala­
E)
B) II ve IV
D) III ve IV
Bu yönetim şekli aşağıdakilerden hangisidir?
Yalnız I
Halk yönetime katılacak ve parlamenter siste­
me geçilecek,
Osmanlı Devleti'nde X IX . yüzyılda yapılan,
I.
dış politikadaki yansıması aşağıdakilerden han­
ğuna alınmasında etkili olması
rebilecek,
C) Gülhane Hattı Hümayunu'nun yayınlanması
E)
Irk ve din farkı gözetilmeksizin herkes devlet
memurluklarına, okul ve askerî hizmetlere gi­
Memurlara fes giyme zorunluluğunun getiril­
mesi
D) Divanıhümayun'un
kurulması
B)
I.
A) Asakirimansureimuhammediye ordusunun
kurulması
Tüm Osmanlı vatandaşlarını kendi aralarında
eşit kılmak
4.
neminde gerçekleşmiştir?
gelişmelerinden hangileri Tanzim at Fermanı ile
ilgili değildir?
A)
Yalnız l
D)
B) Yalnız II
II ve III
C) I ve II
E) I, II ve İli
Aşağıdaki olaylardan hangisi Osmanlıcılık düşün­
cesinin gerçekleşmesinin mümkün olmadığını or­
taya koymuştur?
...
....
D) II. M eşrutiyet
E)
6
Islahat Fermanı
. Askerlik yapmak istemeyen gayrimüslimler için
askerlik vergisi olan "bedel vermek" yönteminin
kabul edilerek askerlik görevinden muaf olma
hakkının tanınması
A) Balkanlarda yaşayan azınlıkların bağımsızlık­
larını kazanması
aşağıdakilerden hangisinde yer almaktadır?
B) Azınlıkların kendi mahkemelerini kurmaları
A)
II. Meşrutiyet
C) Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun Bosna-Hersek'i ilhak etmesi
B)
Senediittifak
D) Çok partili siyasal sisteminin bulunmayışı
D)
Islahat Fermanı
E)
I. Meşrutiyet
E)
Meclisi Mebusan'ı açma, kapama yetkisinin
C) Tanzimat Fermanı
padişahta olması
183
7.
Müslüman olmayan vatandaşlarla, yabancılara
10, I.
Mısır ve Boğazlar konusunda Batılı devletle­
rin desteğini kazanmak
yargılama bakımından tanınan ayrıcalıkların, aşa­
ğıdaki durumlardan hangisine neden olduğu sa­
II.
vunulabilir?
III. Örgütlenme özgürlüğü ve parti kurma hakkını
getirerek toplumu demokratik yapıya kavuş-,
turmak
A) Mecelle'nin hazırlanması
B)
Hukuk birliğinin bozulması
C)
Kanunuesasi'nin hazırlanmasına
D) Hukuk devleti anlayışının doğmasına
E)
AvrupalI büyük devletlerin içişlerim ize karış­
m asına engel olmak
.
Jön Türk hareketinin başlamasına
1 8 3 9 yılında ilan edilen Tanzim at Fermanı'nın
yayınlanma nedenleri arasında yukarıdakilerden
hangisi yer almaz?
A) Yalnız II
B) Yalnız III
D) I ve
E)
C)
II ve
1 . 2 3 Aralık 1876'da Padişah II. Abdülhamit tara­
A) Tanzimat ve Islahat fermanlarının devletin
I ve III
sorunlarını çözmede yetersiz kalması
B)
1 1 . Aşağıdakilerden hangisi 1 8 3 9 yılında Mustafa
8.
Osmanlı Devleti'nde,
-
bütün yurttaşların din ve ırk ayrımı gözetmek­
Reşit Paşa tarafından ilan edilen ve padişah Ab­
C) İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin halkın yöne­
tim e katılmasını sağlamak amacıyla yaptığı
nı (Gülhane Hattı Hümayunu) ile ilgili olarak söy­
çalışmaları durdurmak
devletin geleceği ile ilgili konularda Osmanlı
Osmanlı vatandaşlarını bağlamaktadır.
toplumunun karar verecek olması
aşağıdakilerden hangisinin amaçları arasında ol­
B)
B) Tanzimat Fermanı
E)
temel hakları güvenceye alınmıştır.
E)
devlet okullarında okuyabilmesi kabul edil­
D) Osmanlı Devleti'nin tutumundan rahatsız
olan Trablusgarp halkının İtalyanlarla işbirli­
ği yapması
miştir.
E)
Hristiyanların
devlet
memuru
olabilmesi,
rın (Jön Türkler) çalışm alarıyla 1 8 7 6 yılında
Kanunuesasi'nin yürürlüğe konulması ve meş­
mak isteğiyle ayaklanmaları üzerine olaya Avru­
rutiyetin ilan edilme nedenleri arasında ver al­
pa devletlerinin müdahele etmesini önlemek is­
maz?
C)
Halepa Fermanı
Kanunuesasi
D) Islahat Fermanı
E)
Kanunname-i Ali Osmanı
A) Prusya ve Belçika anayasalarını inceleyen bir
komisyon tarafından hazırlanmıştır.
A) Osmanlı Devleti'ni dağılmaktan kurtarmak
B) Azınlıkların devlete bağlılığını artırmak
Osmanlı İmparatorluğu'na ilk kez parlamento
kavramını getirmiştir.
C) Mebusan Meclisi ile üyeleri padişah tarafın­
dan atanan Ayan Meclisi'nden oluşmuştur.
C) Halkı yönetime katarak ayrılıkçı ayaklanma­
ları engellemek
D) Osmanlı Devleti'nde vatandaşların yöneti­
me katılmasını sağlayan M eşrutiyet dönemi­
D) Merkezi otoriteyi güçlendirmek
ni başlatmıştır.
E)
AvrupalIların,
sini önlem ek
Karayolu ile bölgeye gönderilen Osmanlı or­
dusunun savaş bölgesine ulaşamadan geri
çağırılması
2. Aşağıdakilerden hangisi 1876 yılında kabul edi­
len Kanunuesasi ile ilgili değildir?
B)
teyen Osmanlı Devleti, Giritlilere vergi m uafiye­
B)
31 M art Olayı sonunda gerçekleşen padişah
değişikliği nedeniyle Osmanlı Devleti'nde iç
karışıklıkların çıkması
C) Sultan Abdülaziz döneminde oluşturulan do­
nanmanın II. Abdülhamit döneminde bakım­
sızlıktan çürümesi
D) Müslümanlarla birlikte gayrimüslimlerin de
G irit'te yaşayan Rumların, Yunanistan'a bağlan­
A) Gülhane Hattı Hümayunu
B)
verme yetkisinden vazgeçilmiştir.
Islahat Fermanı
ti getiren aşağıdaki hangi belgeyi yayınlamıştır?
amacıyla topla­
nan Tersane Konferansı'nı etkilemek
Osmanlı tarihinde ilk kez bir padişah kendi is­
12. A ş a ğ ıd a k ile rd e n h a n g is i G en ç O s m a n lıla ­
9.
Balkan sorunları görüşmek
C) Padişahlara tanınan mutlak bir hak olan ceza
C) Babıali Baskını
D) i. M eşrutiyet
E)
A) İngiltere ve Fransa başta olmak üzere Avru­
palI büyük devletlerin İtalya'yı desteklemesi
teğiyle kendi yetkilerini kısıtlamıştır.
duğu savunulabilir?
A) Senediittifak
OsmanlIlardan ayrılmalarını engellemek
A) Padişah buyruğu olduğu için tüm ülkedeki
İtalya 187 0 yılında siyasi birliğini sağladığında
sömürgecilik hareketlerinin dışında kalmıştı. Bu
nedenle İtalya, Kuzey A frika'da kalan son Os­
manlI toprağı olan Trablusgarp'la ilgilenmeye baş­
ladı. Osmanlı Devleti'ne bir ültimatom vererek
Trablusgarp'ın İtalyan yönetimine bırakılmasını
talep e tti. Bu isteğin reddedilmesi üzerine Os­
manlI Devleti'ne savaş ilan eden İtalya, 3 0 Eylül
1911'de Trablusgarp kıyılarına asker çıkardı. Bu
durum üzerine Osmanlı Devleti, AvrupalI devlet­
lerden aracılık yapmasını istediyse de başarılı ola­
madı.
Osmanlı Devleti'nin bu girişimden sonuç alam a­
masının nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
D) Gayrimüslimlerin bağımsızlıklarını ilan ederek
sizin kaynaştırılması,
-
Batılı devletlerin ülkenin içişlerine karışması­
nı önlemek
dülmecit tarafından onaylanan Tanzimat Ferma­
lenemez?
3.
fından ilan edilen Kanunuesasi'nin ilan edilme
nedenleri arasında aşağıdakilerden hangisi yer
almaz?
devletin iç işlerine müdahale­
E)
"Kanunsuz suç ve ceza olmaz", "yargılamasız kimseye ceza verilemez" ilkesi ilk kez ta ­
nınmıştır.
4.
1 8 7 7 - 1 8 7 8 O s m an lı Rus S a v a ş ı'n a k a d a r
Rusya'nın Panslavizm politikalarına karşı duran
İngiltere'nin, bu politikasından vazgeçtiğini gös­
teren olay aşağıdakilerden hangisidir?
A) Uşi Antlaşması
B)
Bükreş Antlaşması
C) Babıali Baskını
D) Reval Görüşmeleri
E)
31 M art Olayı
185
I. Balkan Savaşı'ndan sonra imzalanan Londra
Antlaşması'yla, Osmanlı İmparatorluğu'ndan en
büyük payı aşağıdaki devletlerden hangisinin ala­
rak sınırlarını Ege kıyılarına ulaştırması, II. Bal­
İttih at ve Terakki C em iyeti’nin temeli, 1 8 9 3 yı­
lında İstanbul'da askerî tıbbiyede atıldı. Kurucu­
ları İshak Sükuti, Abdullah Cevdet, İbrahim Temo ve Şerafettin Mağdumi olan cemiyetin ama­
cı özgürlüğe, eşitliğe, mal ve can güvenliğine yer
veren bir yönetimin kurulmasını sağlamaktı.
kan Savaşı'na neden olmuştur?
C em iyet, aşağıdaki uygulamalardan hangisinin
gerçekleşmesinde etkin bir rol üstlenmiştir?
A) Bulgaristan
B) Arnavutluk
C) Karadağ
D) Yunanistan
E) Sırbistan
A) Osmanlı medeni hukuku Mecelle'nin hazır­
lanmasında
.
B)
Islahat Fermanı'nın yayınlanmasında
C) Halepa Fermanı'nın ilan edilmesinde
I.
Dedeağaç, Bulgaristan'a bırakıldı.
D) II. Meşrutiyetin ilan edilmesinde
II.
Meriç Nehri iki devlet arasında sınır kabul edil­
di.
E)
Muharrem Kararnamesi'nin yayınlanmasında
I. Balkan Savaşı'na katılmadığı halde I. Balkan
Savaşı sonrasında Balkanlardaki güç dengesi­
nin Bulgaristan'ın yararına değişmesinden endi­
şe duyan ve bu nedenle II. Balkan Savaşı'nda
Bulgaristan'a karşı savaşa giren devlet aşağıdakilerden hangisidir?
A) Sırbistan
B) Romanya
C) Karadağ
D) Yunanistan
III. Edirne, Kırklareli ve Dimetoka OsmanlIlarda
kaldı.
A) Bükreş
A) Ordu arasında düzenli haberleşme sisteminin
olmayışı
B) Askerlerin elinde yeterli miktarda cephane­
nin bulunmayışı
D) Gelişmeleri iyi takip edemeyen Osmanlı Dev­
leti'nin savaş tehlikesine rağmen askerlerin
büyük bölümünü terhis etmesi
C) Atina
E)
şı'ndan sonra imzalanan aşağıdaki hangi antlaş­
mayla sona ermiştir?
A)
B) İstanbul
Aşağıdakilerden hangisi I. Balkan Savaşı'nda Os­
manlI ordusunun bütün cephelerde yenilgiye uğ­
ramasının nedenleri arasında yer almaz?
C) Ordudaki askerler arasındaki siyasi görüş ay­
rılıklarının olması
E) Avusturya
Yukarıdaki kararlar, II. Balkan Savaşı'ndan son­
ra Osmanlı Devleti ile Bulgaristan arasında im­
zalanan hangi antlaşmada yer almıştır?
6 . OsmanlIların Balkan egemenliği I. Balkan Sava-
4.
D) Londra
E) Edirne
İmroz ve Gökçeada dışında tüm adaları işgal
etmesi
B) Londra
İstanbul
D) Atina
C) Mondros
s
E) Sevr
m
10 , Osmanlı Devleti'nin Midye-Enez hattını aşıp Bulgarlardan Kırklareli ve Edirne'yi geri alması aşa­
İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin başbakanlığa bas­
kın yaparak düzenlediği hükümet darbesiyle yö­
netim e el koyduğu olay aşağıdakilerden hangi­
sidir?
A) 31 M art Olayı
I.
23 Ocak 1913'te Babıali Baskım'nı düzenleyen
İttihat ve Terakki'nin, yönetime el koyması,
II.
Osmanlı askerî gücünün Balkan devletleri or­
duları karşısında yetersiz kalması,
ğıdaki hangi antlaşmanın Osmanlı Devleti tara­
fından ihlal edildiği anlamına gelmektedir?
A)
7.
Yunanistan'ın Ege Adaları'na asker çıkararak
İstanbul
D)
A şağıdakilerden hangisi Balkan Savaşları'nın
B) Bükreş
İstanbul
C) Londra
E) Atina
B)
III. Askerî birlikler arasında uyum sağlanamama­
sı,
C) Babıali Baskını
IV. A v u s tu ry a -M a c a ris ta n İm parato rlu ğ u 'n u n
Bosna-Hersek'i topraklarına katması
D) Alemdar M ustafa Paşa Olayı
E)
Osmanlı Devleti'nde meydana getirdiği sonuç­
Londra Antlaşması
Patrona Halil Ayaklanması
Yukarıdakilerden hangileri Osmanlı İmparatorlu­
ğu'nun Balkan Savaşı'nda Balkan birliği karşısın­
da yenilgiye uğramasının nedenlerindendir?
lar arasında yer almaz?
A) İmroz ve Bozcaada dışında tüm Ege adaları­
A) I ve II
nın yitirilmesi
B)
OsmanlIların
Balkanlardaki
egemenliğinin
dan eğitilmesi
D) Doğu Cephesi
Osmanlı Devleti'nin, Balkan Savaşları'nda On İki
Ada'nın Yunanlılar tarafından işgal edileceği en­
dişesi nedeniyle Balkan Savaşı bitinceye kadar
İtalya'ya geçici olarak bırakması hükmü, aşağı­
daki antlaşmalardan hangisinde yer almıştır?
E)
A) Uşi
B)
Çanakkale Cephesi
C) Galiçya Cephesi
düştüğünün o rtaya çıkm ası
Ümmetçilik politikalarının yerini Osmanlıcılık
anlayışına bırakması
186
Yi
f
6 . Aşağıdaki devletlerden hangisinin Balkanlardan
A) Trablusgarp Savaşı
Osm anlIların kendisinden ayrılan küçük dev­
j 1r C -Y
> |% A f V-j 4 , D
E) I ve IV
hangi savaşta göstermiştir?
letlerle bile baş edem eyecek kadar güçsüz
E)
C) III ve IV
halkı örgütleyerek direnişi örgütlediği aşağıdaki
C) Osmanlı ordusunun Alman subayları tarafın­
D)
D) I ve III
11 M ustafa Kemal ilk önemli askerî başarısını yerli
Doğu Trakya ile sınırlanması
B) II ve III
>| 5. D
Yi
Sakarya Savaşı
13. B • Y; ,7. E- Y; 8 .,A
Yj 9. B Yi 10. C Y[ 11. A Yi >
B) Londra
D) Mondros
C) İstanbul
E) Atina
çekilen Osmanlı Devleti'nin topraklarından en bü­
yük payı alması, II. Balkan Savaşı'nın başlama­
sında etkili olmuştur?
A)
Sırbistan
B) Romanya
C) Bulgaristan
D) Karadağ
E) Yunanistan
7.
1.
Balkan devletlerinin OsmanlIları Balkanlardan
atarak topraklarını genişletmeyi istemeleri
II.
Çarlık Rusyası'nın Balkan devletleri arasında
uyguladığı Panslavizm propagandası
11. Osmanlı Devleti'nin I. ve II. Balkan Savaşları so­
nundaki durumuyla ilgili olarak aşağıda verilen
bilgilerden hangisi doğrudur?
A) Osmanlı Devleti'nin Almanya'ya yaklaş­
masından rahatsız olan İngiltere, Rusya'yı
III. Rusya'nın Balkan devletleriyle anlaşarak Os­
manlI İmparatorluğu'nun Balkanlardaki varlı­
ğına son vermek istemesi
Balkanlar'da serbest bıraktı.
B)
Yukarıda verilenlerden hangileri 1. Balkan Savaşfnın çıkmasının nedenleri arasındadır?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
Rodos'un da içinde bulunduğu Ege Adaları
İtalya'nın yönetimine bırakıldı.
C) Osmanlı Devleti yeni kurulan Balkan devlet­
C) Yalnız III
lerini büyük bir yenilgiye uğrattı.
Uşi Antlaşması'yla On İki Ada'yı Balkan Savaş­
ları sonuçlanıncaya kadar geçici olarak İtalyanlara bırakmasının nedeni aşağıdakilerden hangi­
sidir?
D) Osmanlı Devleti çok sayıda okumuş gencini
A) Balkan Savaşları'nda İtalya'nın askerî deste­
ve aydınını kaybetti.
E)
Osmanlı Devleti'nin batı sınırı Doğu Trakya
B) Adaların Yunanistan donanmasının işgaline
D) İstanbul (1913)
D) Balkan devletlerinin Osmanlı Devleti'nden al­
dıkları toprakları paylaşamamaları
D) Almanya ve Avusturya'nın Osmanlı Hükümeti
E)
üzerindeki siyasi baskısını önlemek
12
I. Balkan Savaşı sonunda Bulgaristan'ın sınırla­
E)
bağımsızlığını
büyük kısmını alması
lanmayı bastırmak
E) Atina (1913)
Arnavutluk'un
C) Yunanistan'ın Girit adasını ve Makedonya'nın
C) Arnavutluk'ta İtalya'nın etkisiyle çıkan ayak­
ki hangi antlaşma ile sona ermiştir?
OsmanlIların
kabul etmemesi
uğraması tehlikesini önlemek
letler arasında yapılan I. Balkan Savaşı, aşağıda­
C) Uşi (1912)
B)
ğini sağlamak
ile sınırlandırıldı.
8 . Osmanlı Devleti ile Balkan birliğini oluşturan dev­
B) Bükreş (1913)
A) İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin Babıali Baskı­
nı ile Osmanlı yönetimine el koymaları
E) I, II ve III
A) Londra (1913)
Karadağlıların Osmanlı toprağı Yenipazar'a sal­
dırmasıyla başlayan I. Balkan Savaşı'nın nedeni
aşağıdakilerden hangisidir?
1 . Osmanlı Devleti'nin 1912 yılında İtalya ile yaptığı
Yeni kurulan Balkan devletlerinin sınırlarını
genişletmek istemeleri
İtalya'nın, İngiltere'nin başını çektiği Üçlü İti­
laf grubuna girmesini önlemek
rının Ege'ye ulaşmasından rahatsız olan Balkan
devletlerinin ittifakını kendi çıkarları için tehlike­
İ
B alkan birliğini o lu ştu ran d e v le tle rin O sm an . 1
lı D evleti'nden M akedonya'da ıs la h a t y a p ılm a ­
sı isteklerinin reddedilm esi üzerine 1 9 1 2 y ılın ­
da OsmanlIlara savaş ilan etm eleriyle başlayan
I. Balkan Savaşı'na aşağıdaki devletlerden h an ­
li bulan Bulgaristan'ın, Sırbistan ve Yunanistan'a
■§ 4 .
Osmanlı İmparatorluğu'nun Balkan toprakların-
saldırısıyla başlayan II. Balkan Savaşı sonunda,
|
da yaşayan,
I.
*
Karadağ,
II. Atina
II.
Bulgaristan,
III. Bükreş
III. Arnavutluk
antlaşm alarından hangileri im zalanm ıştır?
m illetlerinden hangileri X X . yü zyılda Osm anlIlar­
dan ayrılarak bağım sızlığına kavuşmuştur?
I.
İstanbul
gisi katılmam ıştır?
A) Yunanistan
B) Karadağ
C) Sırbistan
D) Romanya
B) I ve
A) Yalnız
D) I ve
C) Yalnız
A) Yalnız I
E) I, II ve
B) Yalnız II
D) I ve II
E)
C) Yalnız III
E) II ve III
Bulgaristan
2. Alm anya'nın m üttefiki olan İtalya'nın, Trablusgarp'ı işgaline İngiltere, Fransa ve Çarlık Rusya'sının
onay vermesinin amacı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Arapların Osmanlı yönetimine karşı ayaklan­
1 3 . 1. Balkan Savaşı'nda birlikte olduğu m üttefikle­
10. Balkan Savaşları sonunda Osmanlı Devleti ile Yu­
nanistan arasında yapılan aşağıdaki hangi ant­
onlara karşı savaşan devlet aşağıdakilerden han­
laşmayla Meriç Nehri iki ülke arasında sınır ola­
gisidir?
Devleti tarafından Yunanistan'a bırakılmıştır?
A) Bükreş
C) Londra
B) İstanbul
D) Atina
E) Uşi
B)
Doğu Akdeniz'deki Osmanlı etkinliğini orta­
dan kaldırmak
rak kabul edilmiş; Yanya, Selanik ve Girit Osman­
lI
masını sağlamak
riyle anlaşmazlığa düşerek II. Balkan Savaşı'nda
A) Yunanistan
B) Bulgaristan
C) Sırbistan
D) Romanya
C)
Balkanlarda Osmanlı Devleti'ne yönelik ayak­
lanmaları hızlandırmak
D) İtalya'yı Almanya'nın başını çektiği Üçlü İtti­
E) Karadağ
fak grubundan ayırmak
E)
Osmanlı Devleti'nin Kuzey Afrika sahillerini
5.
I. Balkan Savaşı sonunda yapılan Londra Antlaşması'nda Osmanlı Devleti'nden alman yerlerin
paylaşımı konusunda çıkan anlaşmazlık, Balkan
devletleri arasında II. Balkan Savaşı adıyla anı­
lan yeni bir savaşa neden oldu.
Balkan devletleri arasındaki bu savaş kendi arala­
rında 1 91 3'te imzaladıkları aşağıdaki hangi ant­
laşmayla sona ermiştir?
A) Bükreş
B) Atina
D) Paris
C) Uşi
E) İstanbul
kontrol etmesini önlemek
189
6
.
I.
Ege Denizi'nin İtalya'nın kontrolünde olması
II.
9.
Aşağıdakilerden hangisi II. M eşrutiyet Dönemi
olayları arasında ver almaz?
..... x.,.
r:
İngilizlerin Mısır'ı işgal altında tutmaları
III. Osmanlı donanmasının bir kısmının tahrip edil­
mesi, diğer kısmının Çanakkale'nin savunul­
ması için ayrılması nedeniyle deniz yoluyla as­
paratorluğu tarafından ilhak edilmesi
B)
rüşmelerinin yapılması
gelişmeleri aşağıdaki bölgelerden hangisinin savunulamamasına ve yitirilmesine yol açmıştır?
A)
Rodos
B) Tunus
C)
On İki Ada
D) Trablusgarp
Fas
'
İngiltere ile Çarlık Rusya'sı arasına Reval gö­
ker gönderilememesi
E)
KONU TARÂMA
A) Bosna-Hersek'in Avusturya-M acaristan İm­
Yavuz Sultan Selim döneminde M ısır'ın ele ge­
çirilm esiyle başlayan Osmanlı D evleti'nin Ku­
zey Afrika siyasi varlığı aşağıdaki hangi bölge­
nin İtalya'ya bırakılmasıyla sona ermiştir?
C) Osmanlı Devleti'nin doğusunda Ermenistan,
Gürcistan ve Azerbaycan devletlerinin kurul­
ması
A)
D) Batı Trakya'nın Yunanistan'a bırakılması
E)
Mısır
B) Cezayir
D) Trablusgarp
Ege Adalarının Yunanistan tarafından işgal
4.
I.
Rusları bu cepheye güç transferi yapmak zorun­
da bırakarak, Almanların Doğu Cephesi'ndeki
yüklerinin hafiflemesi
II.
93 Harbi'nden (1877-1878 Osmanlı-Rus Sava­
şı) beri Rusya'nın elinde olan Kars, Ardahan,
Artvin ve Batum illerininin geri alınması
C) Tunus
E) Fas
III. Trabzon, Erzincan, Muş, Van ve Hakkari'nin
Ruslar tarafından işgal edilmesi
edilmesi
IV. Bitlis'in Rus işgaline uğraması sonucu Do­
ğu A nadolu'yu Güneydoğu A nadolu'ya ve
Bağdat-Halep'e bağlayan geçitin kaybedilmesi
A şa ğ ıd ak ile rd en hangisi İta ly a 'n ın , O sm an ­
7.
Aşağıdaki ayaklanmalardan hangisi II. Abdülha­
lI Devleti'ne verdiği ültimatomla Trablusgarp'ın
mit döneminde İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin et­
İtalyan yönetimine bırakılmasını talep ederek Os­
kisiyle ilan edilen II. M eşrutiyet yönetimini yık­
maya yönelik olarak çıkmıştır?
A) Kabakçı M ustafa Ayaklanması
Şeyh Sait Ayaklanması
1 0 . 1. Dünya Savaşı öncesinde İngiltere'nin amacı sö­
I.
düşmesini sağlamaktı.
İngiltere bu dönemde en büyük rekabeti aşağı­
D) Kalenderoğlu Ayaklanması
daki hangi devletle yaşamıştır?
E)
A) Fransa
B) Almanya
D) Avusturya
II.
C) İtalya
siyasi birliğini kurmakta geciken İtalya'nın Av- f
rupa siyasetinde söz sahibi olmak amacıyla sö- ğ 5 . mürge elde etm ek istemesi,
‘
-
si,
Yukarıdaki gelişmeler, Osmanlı Devleti'nin Sov­
yet Rusya ile imzalandığı aşağıdaki hangi antlaş­
ma ile gerçekleşmiştir?
III. Balkan devletlerinin Çarlık Rusya'sının etki­
siyle aralarında Balkan birliği kurarak Osman­
lı Devleti'ne saldırmaları
E) Rusya
B) I ve
A) I ve II
8 . 1 9 0 8 yılında İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin çalış­
D) II ve
11. -
den hangisidir?
-
Rusların Kafkasları boşaltması sonucu Osman­
lI Devleti'ne Kafkasya yolunun açılması
B)
Kuvayımilliye
C) Redif birlikleri
D) Genç O sm anlIlar Cemiyeti
E)
Hamidiye Alayları
E) Yalnız I
Yukarıdaki hükümler Osmanlı Devleti'nin imzala­
dığı aşağıdaki antlaşmalardan hangisine aittir?
A) Uşi
B) Atina
D) Sevr
C) Londra
E) İstanbul
3.
I. Dünya Savaşı sırasında ekonomik durumu bo­
zuk olan Osmanlı Devleti'ne Alman yardım ları­
nın rahatça ulaştırılması aşağıdaki hangi devle­
tin İttifak Devletleri yanında savaşa girmesi so­
nucu kolaylaştırılmıştır?
A) Romanya
B) Bulgaristan
C) Avusturya-M acaristan
D) Karadağ
E) Sırbistan
B) Edirne
Ayastefanos
D) Sevr
C) Berlin
E) Brest-Litovvsk
C) Yalnız III
Trablus ve Bingazi'deki Osmanlı kuvvetleri çe­
kilecek; buna karşılık İtalya, Rodos ve çevre­
sindeki On İki Ada’yı geri verecek,
Trablus ve Bingazi'nin yönetimi özel bir sta­
tüye bağlanacak, burada halifeyi temsilen bir
naib ve kadı bulundurulacaktı
E) I ve III
1 8 7 8 Berlin A ntlaşm ası ile Ruslara verilen
Kars, Ardahan ve Batum'un geri alınması
A)
A) Hareket Ordusu
C) III ve IV
İtalya'nın ilerisi için köprü başı durumunda olan
Trablusgarp'ı egemenliği altına almak isteme­
nedenlerinden hangileri doğru bilgiler arasında
ver almaz?
malarıyla ilan edilen II. M eşrutiyet'ten kısa süre
sonra yenileşme ve ilerlemeye karşı yapılan 31
M a rt Ayaklanması'nı bastıran güç aşağıdakiler-
B) II ve III
D) II ve IV
Trablusgarp Savaşı'nın,
mürge imparatorluğunu korumak, ekonomi ala­
C) 31 M art Olayı
Babıali Baskını
A) I ve II
manlI Devleti'ne savaş ilan etmesiyle başlayan
nında ve deniz gücünde en büyük rakibinin zayıf
B)
Yukarıdakilerden hangileri Osmanlı Devleti'nin
I. Dünya Savaşı'nda Ruslara karşı açtığı Kafkas
Cephesi savaşlarının sonuçları arasında yer al­
maz?
6 . I. Dünya Savaşı başlarında
-
Osmanlı hükümdarının halifelik nüfuzunun gü­
cünden yararlanarak İngiltere'nin sömürgele­
rindeki Müslümanları ayaklandırmak,
-
Çanakkale ve İstanbul boğazlarını kapatarak
İtilaf Devletleri'nin Rusya ile karşılıklı yardım­
laşmalarını önlemek
amacıyla Osmanlı Devleti'nin kendi yanında sa­
vaşa katılmasını sağlamaya çalışan devlet aşağıdakilerden hangisidir?
A) İngiltere
B) Romanya
D) Fransa
C) Almanya
E) Bulgaristan
191
7.
9.
I. Dünya Savaşı sırasında Osmanlı H üküm eti
"Tehcir Kanunu"nu kabul etti. Bu kanuna daya­
narak Ermenileri yaşadıkları yerlerden başka yer­
lere (Suriye-Lübnan) göç ettirerek yerleştirmeye
Osmanlı ordusunun Doğu Cephesi'nde soğuk ve
salgın hastalıkların da etkisiyle yenilgiye uğraması
sonucu karşı saldırıya geçen Ruslar, Anadolu'da
birçok kenti işgal etmişlerdir.
Aşağıdaki kentlerden hangisi bunlar arasında yer
tabi tuttu.
almaz?
Osmanlı Devleti'ni böyle bir uygulama yapmaya
A) Erzurum
iten neden aşağıdakilerden hangisidir?
B) Sivas
D) Erzincan
A) İngiltere'nin Filistin'de kurmayı planladığı İs­
C) Muş
1.
E) Trabzon
rail Devleti'nin oluşumunu önlemek
B)
Ermenileri, Müslümanların çoğunlukta oldu­
ğu bölgelere göndererek, Osmanlıcılığın uy­
10.1.
gulanmasını sağlamak
C) İngiliz ordusunun Suriye ve Lübnan'a girişini
D) Ermenilerin Ruslarla işbirliği yaparak Osman­
E)
ordusuna zarar vermelerini önlemek
Ermeni
vatandaşlarını
Erzincan
III. Muş
engellemek
lI
Osmanlı Devleti'nin I. Dünya Savaşı başladığında
Almanya'nın yanında yer almasının nedeni aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir?
Erzurum
II.
VVilson
Osmanlı Devleti I. Dünya Savaşı başlamadan ön­
ce bir yandan İngiltere ve Fransa ile anlaşmaya
çalışırken, diğer yandan Almanya ile de ilişkileri­
ni sıkı tutmaya çalışmıştır. Bu diplomatik girişim­
ler çok yoğun olmuş öyleki görüşmeler son daki­
kaya kadar devam etmiştir.
IV. Bitlis
A) Amerika Birleşik Devletleri'nin ve İtalya'nın
İtilaf Devletleri'nin yanında savaşa girmesi
V. Trabzon
B)
OsmanlIların Kafkas Cephesi'nde yenilgiye uğra­
Prensipleri
ması sonucu Ruslar tarafından işgal edilen yuka­
Cemiyeti'nin etkilerinden korumak
C)
rıdaki Osmanlı şehirlerinden hangileri Edirne'den
Diyarbakır’a kaydırılan 16. Kolordu'nun komuta­
nı olarak göreve başlayan M ustafa Kemal Paşa
A) I ve II
|
8 . Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı D evleti'nin 1.
Dünya Savaşı'na girmesinin nedenleri arasında
ver almaz?
A) Son zamanlarda kaybettiği yerleri geri almak
istemesi
B) Osmanlı yönetimine egemen olan İttihat ve
D) IV ve V
gi önlemi almıştır?
A) Mustafa Kemal'i Doğu Cephesi komutanlığı­
na atamak
B)
Siyasi birliğini geç tamamlayan Almanya ve
İtalya'nın siyasi dengeleri değiştirmesi
başlayan savaşta tarafsızlığını ilan etmek.
B)
Müslümanlara cihat çağrısında bulunarak se­
ferberlik ilan etmek.
Çarlık Rusyası'nın Osmanlı Devleti'ne karşı
var olan tarihsel düşmanlığını devam ettir­
mesi
C) Çanakkale ve İstanbul boğazlarını her türlü
İtilaf Devletleri'nin Osmanlı sınırları içinde
yaşayan Arapları bağımsızlık vaadi ile ayak­
landırmaları
Rus limanlarını bombalamasını sağlamak.
gemi geçişine kapatmak.
D) Goben ve Breslav adlı iki savaş gemisinin,
E)
2.
Doğu Anadolu'da yaşayan Ermenileri Suriye
ve Lübnan'a göç ettirmek.
Osmanlı iktidarını elinde tutan İttihat ve '
Terakki’nin Almanya'nın savaştan galip çıka­
cağına dair inancı
Yaklaşmakta olan bir dünya savaşının farkında
olan Osmanlı Devleti, yalnız kalmamak için gele­
neksel dostları İngiltere ve Fransa ile ittifak kur­
maya çalışmış ancak olumlu cevap alamamıştı.
İtila f D evletleri'nin Osmanlı D evleti'nin ittifa k
önerisini reddetmelerinin temel nedeni aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir?
4 . - 2
Ağustos 1914 tarihli Osmanlı-Alman ittifa ­
kı,
-
İki Alman gemisinin Çanakkale Boğazı'na gir­
mesi,
-
OsmanlIların Karadeniz'de Rus donanmasına
saldırması
A) Osmanlı Hükûmeti'nin ittifak için savaş son­
rası toprak bütünlüğünün garanti altına alın­
masını istemesi
B)
I. Dünya Savaşı'nın ana gövdesinin Osmanlı
toprakları üzerinde devam ediyor olması
öncelikle aşağıdakilerden hangisine yol açmıştır?
A) İngilizlerin Kıbrıs'ı ilhak etmesine
B) Osmanlı Devleti'nin I. Dünya Savaşı'na gir­
mesine
C) Osmanlı halifesinin cihat çağrısının beklenen
lamak
D) Balkan Savaşları'nda Osmanlı ordusunun ne­
denli güçsüz olduğunun ortaya çıkması
D) İtilaf Devletleri grubunun yanında savaşa gir­
Kars, Ardahan ve Batum'un Rusya'ya ait ol­
E)
olan Suriye ve Lübnan'a göç ettirmek
D) Rusya ile Brest-Litovvsk Antlaşması'nı imza­
E)
A) Avusturya-Macaristan'la Sırbistan arasında
C) Osmanlı Devleti yönetiminin Almanya'ya
duyduğu hayranlığın İtilaf Devletleri'nce bi­
linmesi
C) Tehcir Yasası çıkararak Ermenileri savaş dışı
ti kurma gayesi
E)
Kafkaslardan Rusya'ya yönelik bir cephe aç­
E)
mak
temesi
D) Orta Asya Türkleri ile birleşerek Turan devle­
E) I ve V
Osmanlı Devleti bu durum üzerine aşağıdaki han­
C) Osmanlı Devleti'nin, son dönemde bozulan
ekonomisini Alman desteği ile düzeltmek is­
C) III ve IV
11. I. Dünya Savaşı sırasında Osmanlı Devleti, Rusya
ile savaşa başladığı anda Rusların Osmanlı sınır­
ları içinde yaşayan Ermenileri kışkırtarak silahlan­
dırması sonucu Ermeniler, Kafkasya Cephesi'nde
Türk ordusuna karşı Rusya'nın yanında yer almış­
lar ve bölge halkını katletmeye başlamışlardı.
Terakki Partİsi'nin savaşı Almanya'nın kaza­
nacağına inanması
B) II ve III
A vu s tu ry a -M a c a ris ta n İm paratorluğu v eiiah tı Franz F erd in a n d , 2 8 H aziran 1 9 1 4 günü
S araybosna'yı ziyaretinde bir Sırp m illiy etçi­
si tarafından öldürülmesiyle başlayan I. Dünya
Savaşı'nda Osmanlı Devleti'nin ilk tepkisi aşağıdakilerden hangisi olmuştur?
D) İngiltere'nin, Musul ve Abadan petrollerini
ele geçirmek amacıyla Basra'ya asker çıkar­
ması
1
tarafından geri alınmıştır?
§*
3.
duğunu onaylamak
İngilizlerin, Osmanlı padişahının halife sıfa­
tıyla cihat başlatarak sömürgelerinde karışık­
lık çıkartmasından endişe duymaları
etkiyi gösterememesine
mesine
E)
İtilaf Devletleri'nin Rusya'ya yardım için Ça­
nakkale cephesini açmasına
193
-
8 . 1915-19 16 yıllarında İtilaf Devletleri ile Osmanlı
İttih atçıların Kafkasları ele geçirerek Orta
Asya'daki Türkleri birleştirmek istemesi,
-
Devleti arasında Çanakkale'de yapılan deniz ve
kara savaşlarında İtilaf Devletleri'nin,
Hazar Denizi'nin doğusundan hareket ederek
İngiltere denetimindeki Hindistan'a saldırmak
düşüncesi
-
I.
Almanya'nın müttefiklerinden birini savaş dışı
bırakarak İttifak Devletleri'ni zayıflatmak,
Almanların Bakü petrollerini ele geçirmesi için
OsmanlI'yı kışkırtması
II. İstanbul ve Çanakkale boğazlarının kontrolünü
ele geçirerek Osmanlı İmparatorluğu'nun baş­
I. Dünya Savaşı sırasında Osmanlı D evleti'nin
aşağıdaki hangi cepheyi açmasına neden olmuş­
1.
kenti İstanbul'u almak,
III. ekonomik durumu bozuk Çarlık Rusyası'na eko­
tur?
nomik ve askerî yardım yaparak Rusya'nın sa­
B) Suriye-Filistin
A) Kanal
E) Hicaz
amaçlarından hangilerini hedefledikleri savunu­
B)
labilir?
C) Henüz savaşa girmemiş olan Balkan devlet­
lerinin İttifak Grubu'nun yanında savaşa gir­
mesini önlemek
A) Yalnız I
B) Yalnız
D) I ve
C) I ve II
E) I, II ve
Osmanlı Devleti'nin Kanal Cephesi'ni açmasın­
da,
Aşağıdakilerden hangisi I. Dünya Savaşı sırasın­
da Almanya'nın I. Osmanlı Devleti'nin kendi ya­
nında girmesini istemesinin nedenleri arasında
yer almaz?
A) Osmanlı ülkesinin stratejik ve jeopolitik ko­
numundan yararlanmak
Boğazlar yoluyla Rusya'ya yardım etmek
B)
C) Yakın Doğu ve Ön Asya petrol bölgelerinde
denetim kurmak
D) OsmanlIların halife unvanından yararlanarak
Ekonomik bakımdan sıkıntıda olan Rusya'ya
yardım ederek Avrupa'nın doğusunda
Almanya'ya karşı direnişi artırmak
İtilaf Devletleri'nin sömürgeleri olan Müslü­
man ülkeleri ayaklandırmak
E)
Mısır'ı İngilizlerden geri almak,
II. İngiltere'nin, Hindistan, Avustralya ve Yeni Ze-
9.
Savaşı geniş alanlara yaymak ve üzerindeki
savaş yükünü hafifletmek
D) İstanbul ve Boğazları ele geçirerek Osmanlı
Devleti'ni savaş dışı bırakmak
E)
I.
3.
A) Karadeniz'e çıkarak Kızılordu'ya karşı sava­
şan Çarlık yanlılarına yardım etmek
vaş gücünü arttırmak
D) Çanakkale
C) Kafkas
I. Dünya Savaşı içinde ayrı bir özelliği olan Ça­
nakkale Cephesi savaşlarının nedenleri arasında
aşağıdakilerden hangisi yoktur?
OsmanlIların Orta Asya Türkleri ile birleşe­
rek Turancılık düşüncesini gerçekleştirmesi­
İngilizlerin Irak'a asker çıkarmasının,
ni sağlamak
landa ile bağlantısını kesmek,
I.
III. Orta Asya Türklerini bir bayrak altında topla- g1
mak
g
amaçlarının hangilerinin etkili olduğu savunula­
bilir?
Abadan ve Musul petrollerini ele geçirmek,
I
I
II. Rusya'yla birleşerek OsmanlIların İran'a girip
Hindistan'ı tehdit etmesini önlemek,
III. OsmanlIların cihat çağrısının Araplar üzerinde
etkili olmasını önlemek
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
C) Yalnız III
E) I, II ve III
amaçlarından hangilerine yönelik olduğu söyle­
nebilir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
C) Yalnız III
E) I, II ve III
I. Dünya Savaşı'nın başında tarafsızlığını ilan eden
Amerika Birleşik Devletleri'nin İtilaf Devletleri'nin
yanında I. Dünya Savaşı'na girmesinin nedeni
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Almanya ve Avusturya-Macaristan toprakla­
rında yaşayan ABD vatandaşlarının tutuklan­
maları
Rusya'nın, Trablusgarp Savaşı devam ederken
Osm anlı D evleti'nin Balkanlardaki topraklarını
Balkan devletleri arasında paylaştırması ve bu
B)
devletlerin Osmanlı Devleti'nin aşağıdaki bölge­
lerden hangisinde ıslahat yapılmasını istem ele­
10. A şağıdakilerden hangisi O sm anlı İm p arato r­
rinin reddedilmesi, Balkan devletlerinin Osmanlı
luğu'nun I. Dünya Savaşı'ndan önce kaybettiği
Devleti'ne savaş ilan etmelerine yol açmıştır?
topraklar arasında yer almaz?
A) Bulgaristan
B) Galiçya
A) Girit
B) Filistin
C) Girit
D) Kilikya
C) Kıbrıs
D) Trablusgarp
E) Makedonya
2.
E) Bosna-Hersek
Denizaltı savaşına giren Almanya'nın sivil
ABD ticaret gemilerini batırması
C) Bulgaristan'ın savaştan çekilmesi üzerine
Almanya'nın savaşta güç kaybetmeye başla­
ması
D) Gücünü gittikçe artıran İngiltere'nin dünya li­
derliğine son verme arzusu
E)
4.
I.
İtalya ve Almanya'nın diğer Avrupa devletle­
riyle sömürge yarışına girmeleri
II.
Sömürgeciliğin yerini manda ve himayeye bı­
rakması
III. Faşizm ve Nazizm gibi demokratik olmayan to ­
taliter sistemlerin ortaya çıkması
IV. Fransa'nın Almanlara kaptırdığı Alsas Loren
bölgesini geri almak istemesi
Yukarıdakilerden hangileri I. Dünya Savaşı'nın
nedenleri arasında değildir?
A) I ve III
B) II ve IV
D) I ve IV
C) II ve III
E) I ve II
Rusya'da yönetimi ele geçiren Bolşeviklerin
Avrupa'daki ABD çıkarlarını tehdit etmesi
195
5,
Aşağıdakilerden hangisi I. Dünya Savaşı'nın so­
8
.
nuçları arasında yer almaz?
A) Avrupa'da Yugoslavya,
I. Dünya Savaşı'nın başlamasına yol açan olay
A vusturya-M acaristan Arşidükü Ferdinand ve
Polonya,
eşinin Saraybosna'da bir Sırp milliyetçisi ta ra ­
Çekoslo­
fından öldürülmesidir.
vakya gibi yeni devletlerin kurulması
Avusturya-M acaristan bu olaydan hangi devle­
B)
Osmanlı ve Avusturya-Macaristan impara­
ti sorumlu tutarak önce ültimatom vermiş daha
torluklarının parçalanması
sonra da savaş ilan etmiştir?
C) Yenilen devletlerle Çarlık Rusyası'nın yöne­
A) Rusya
B) İngiltere
1.
C) Romanya
tim sistemlerinde önemli değişiklikler olması
D) Sırbistan
D) Yenilen devletlerin imzaladığı ağır antlaşma­
E) Arnavutluk
ların İkinci Dünya Savaşı'nın çıkmasına or­
3.
Osmanlı Devleti'nde Osmanlıcılık anlayışı­
nın uygulama olanağının kalmadığının orta­
ya çıkması
6 . I. Dünya Savaşı'nda İtilaf Devletleri karşısında
yenilgiye uğrayan İttifak Devletlerince imzalanan
barış antlaşmaları ile imzalayan devletler, aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak eşleştirilmemistir?
A)
B)
Mondros - Osmanlı İmparatorluğu
1
Saint Germain - Avusturya
a
1876'da padişah olan ve tahtta en uzun kalan hü­
kümdarlar arasında yer alan II. Abdülhamit aşa­
ğıdaki hangi olay sonrasında tahttan indirilmiş-
III. İtilaf Devletleri'nin özellikle de Rusya'nın işinin
zorlaşması
durumlarından hangilerini ortaya çıkardığı savu­
nulabilir?
B)
Panturanizm
C)
Panislamizm (ümmetçilik)
tir?
D) Ademi Merkeziyetçilik
A) II. Meşrutiyetin ilanı
E)
B)
Çırağan Olayı
C)
Kanunuesasi'nin ilanı
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve III
C) Yalnız III
E) I, II ve III
Batıcılık
4.
D) 31 M art Olayı
E)
savaşın Avrupa kıtasının dışına çıkarak geniş
bir alana yayılması,
II. mevcut cepheler genişlerken yeni cephelerin
açılması,
A) Osmanlıcılık
9.
Almanya'nın savaşı kazanacağını ve kaybedilen
toprakların geri alınacağını düşünen Osmanlı yö­
netiminin Almanya'nın da içinde bulunduğu İtti­
fak Devletlerinin yanında savaşa katılmasının,
I.
Özellikle A rapların İngilizlerin savaştan sonra
kendilerine bağımsızlık sözü verilmesine inana­
rak Osmanlı ordularına karşı savaşmaları aşağı­
daki hangi düşünce akımının önemini kaybetti­
ğinin göstergesidir?
tam hazırlaması
E)
Osmanlı Devlet'inin Birinci Dünya Savaşı'nda ye­
nilgisini hazırlayan nedenlerden birisi de sınırla­
rı içinde yer alan çeşitli milletlerin etkin biçimde
Osmanlı Devleti ile savaşan devletlerin yanında
yer almasıdır.
Babıali Baskını
X IX . yüzyıl sonlarına doğru büyüyen ekonomisi­
nin ve artan nüfusunun gereksinimlerini karşıla­
yacak sömürgeler bulmak için dünyaya açılm a­
ya çalışan bu nedenle de birçok yerde İngiltere
olmak üzere diğer em peryalist devletlerle karşı
karşıya gelmeye başlayan devlet aşağıdakilerden
hangisidir?
C) Triyanon - Macaristan
D)
Nöyyi - Bulgaristan
E)
Versay - Almanya
A) Almanya
B) İtalya
C) Rusya
D) Bulgaristan
E) Avusturya-Macaristan
5.
2.
7.
X IX . yüzyıl ve X X . yüzyılda Osmanlı Devleti'nde
10. Aşağıdakilerden hangisi Çanakkale Savaşları'nın
Avusturya-Macaristan ile Sırbistan arasında baş­
layan ve kısa sürede Avrupa dışına taşarak dün­
ya savaşına dönüşen Birinci Dünya Savaşı ile il­
gili aşağıdaki bilgilerden hangisi doğru değildir?
Birinci Dünya Savaşı başladığında tarafsız ka­
lacağını açıklayan ve kapitülasyonları tek taraf­
lı olarak kaldıran Osmanlı İmparatorluğu'nun, I.
Dünya Savaşı'na fiilen katılmasına yol açan olay
aşağıdakilerden hangisidir?
yaşayan Slav topluluklar ayaklanarak bağımsız­
sonuçlarıyla ilgili değildir?
lıklarını kazanmışlar ve Rusya'nın Slavlar üzerin­
A) İstanbul ve Boğazların işgali önlendi.
A) Almanya, OsmanlIların halifelik ünvanından
beklediğini bulamamıştır.
...
A) Osmanlı vatandaşı olan Ermenilerin girdikleri
köy ve kasabalarda Müslümanları katletmesi
B) Turancılık politikasını uygulama olanağının
kalmadığı anlaşıldı.
B)
B)
deki etkinliği artmıştır. Bu durum sınırları içinde
milyonlarca Slav yaşayan aşağıdaki hangi dev­
letin kendi geleceğinden endişe duymasına ne­
C) İtilaf Devletleri, Çarlık Rusyası'na istedikleri
yardımı yapamadı.
den olmuştur?
A) İngiltere
B) Prusya
C) Avusturya-Macaristan
D) Bulgaristan
E) Sırbistan
S
196
: T; •Av
2,B
3. E
D) Osmanlı Devleti ile İtilaf Devletleri askerlerin­
den yarım milyona yakın insan öldü.
E) İngiliz ve Fransız donanmaları büyük kayıpla­
ra uğradı.
4. C
•5..-E
.6 : a
7.
Savaşın sonunda
İtalya'dır.
en
kârlı
çıkan
devlet
İngiltere’nin 1 87 8 'te yerleştiği Kıbrıs adasını
topraklarına kattığını ilan etmesi
C) İttifak Devletleri arasında yer alan İtalya, ta ­
raf değiştirerek İtilaf Devletleri'nin yanında
yer almıştır.
C) Bulgaristan'ın savaşa girmesiyle Alman yar­
dımlarının Osmanlı Devleti'ne doğrudan ulaş­
ması
D) Rusya rejim değişikliği nedeniyle savaştan
çekilmiştir.
D) Karadeniz'e açılan Goben ve Breslav adlı sa­
vaş gemilerinin Rus limanlarını bombalaması
E)
E)
İttifak Devletleri içinde ilk ateşkes isteyen
devlet Bulgaristan'dır.
Osmanlı ekonomisini düzeltmek için Düyunu­
umumiye İdaresi'nin kurulması
ç;
197
6
. I.
İslam toplumlarımn teknolojik ve kültürel se- ; 9.
Aşağıdakilerden hangisi Çanakkale Savaşları ile
viyelerinin çağının gerisinde bulunuşu ve sö­
ilgili olarak söylenemez?
mürgecilerin bunu iyi değerlendirmeleri
II.
A) Dünya tarihinde en yüksek kaybın yaşandığı
Emperyalist devletlerin İslam dinini iyi incele­
savaşlardan biridir.
yip kendi çıkarlarına uygun olarak kullanma­
B)
ları
İngiltere'nin Ortadoğu'daki varlığı ve etkinliği
sona ermiştir.
İttifak Devletleri'nin aşağıdakilerden hangisinden
beklenen sonucu alamamalarına yol açmıştır?
C) Osmanlı ordusunun savaş gücü ve başarısı I.
Dünya Savaşı'nın uzamasına neden olmuş­
A) Osmanlı padişahının halifelik unvanının Müs-
D) Osmanlı Devleti'nin başkenti İstanbul ile Bo­
Rusya'da yaşayan Türklerin Turancılık politi­
ğazlar mutlak bir istiladan kurtulmuştur.
kasının etkisiyle ayaklanmalarından
E)
C)
Kıta Avrupası'nda yaşanan Almanya-Fransa
Müttefiklerinden yardım alamayan Rusya'da
Bolşevik ihtilali olmuş ve Çarlık Rusyası yıkıl­
rekabetinin Fransa'yı ikinci plana düşürme­
ile Fransa rekabetinin çatışmaya dönüşme­
-
III. Osmanlı ekonomisinin Avrupa ekonomisinin
uydusu haline gelmesi
C) Sömürgecilik anlayışı sona erdi.
Kuzeye doğru ilerleyerek Ruslarla birleşmek ve
aşağıdakilerden hangisinin sonucudur?
A) Genel Borçlar İdaresi (Düyunuumumiye)'nin
kurulmasının
Dünya
barışını
sağlamak
için
merke­
zi Cenevre'de bulunan Milletler Cemiyeti
(Cemiyet-i Akvam) kuruldu.
B)
Anadolu'yu çember içine almak
Partisi arasında rekabetin olmasından
-
tan'ı tehdit etmesini önlemek
7.
I.
Galiçya
II.
Kanal
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Kanal
III. Yemen
B) Irak
D) Makedonya
IV. Makedonya
C) Çanakkale
E) Filistin
A)
I ve III
D)
B) II ve IV
I ve IV
C) 1 ve II
E) II ve III
11. Bulgaristan'ın Birinci Dünya Savaşı sırasında Os­
manlI Devleti'nin yer aldığı İttifak Devletlerinin
yanında savaşa girmesinin Osmanlı Devleti'ne
sağladığı yarar aşağıdakilerden hangisidir?
A) Sırbistan'ın Osmanlı D evleti’ne yönelik saldı­
8.
I. Dünya Savaşı'nda Osmanlı İmparatorluğu'nun
katıldığı cepheler ile savaştığı devletler aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak eşlestirilmemistir?
rılarının önlenmesi
Rusya'da çıkan Bolşevik İhtilali sonucu Erme­
nistan, Gürcistan ve Azerbaycan'ın bağımsız
olması
Sokullu M eh m e t Paşa'nın ölüm üyle Osmanlı
Devleti'nin Duraklama Dönemi'ne girdiği genel
kabul gören bir durumdur. X V II. yüzyıldan itiba­
ren başlayan ıslahat ve yeniden yapılanma hare­
ketleri ile X IX . yüzyılda girişilen "demokratikleş­
me" çabaları önemsenip, yöneticiler tarafından
desteklenmişse de yüzeysel olmaktan öteye gi­
dememiş ve kalıcı etkiler yapamamıştır.
C) Alman askerî yardımlarının Osmanlı Devle­
A) Islahatların tepeden yapılması sonucu halkın
bu hareketlere katılmaması
Balkan
topraklarında
ayaklanmaların engellenmesi
ti'ne kolayca ulaştırılmasına olanak sağlama­
sı
Suriye-Filistin Cephesi-İngiltere
D) Rusya'nın yıkıcı ve kışkırtıcı propagandaları­
nın sona ermesi
D) Hicaz-Yemen Cephesi-İngiltere ve Araplar
Galiçya Cephesi-İngiltere ve Anzaklar
D) Avusturya-Macaristan ile Rusya arasında
Balkanlara egemen olma konusunda siyasi
çekişme yaşanması
5.
Bu durumun temel nedeni aşağıdakilerden han­
gisidir?
OsmanlIların
B)
E)
Milliyetçilik akımının ülkedeki gayrimüslimler
arasında hızla yayılmasının
Siyasi birliklerini geç tamamlayan Almanya
ve İtalya'nın Avrupa'da siyasi dengeleri de­
ğiştirmesi
C) Fransızların Alsas-Loren bölgesini Alınanlar­
dan geri almak istemesi
E)
E)
çıkan
B)
A) Kafkasya CepHesi-Rusya
C) Irak Cephesi-İngiltere
D) İngiltere ile yapılan Baltalimanı Ticaret Sözleşmesi'nin
Aşağıdakilerden hangisi I. Dünya Savaşı'nın ne­
denleri arasında yer almaz?
|j
(3
A) Sanayisi gelişmiş emperyalist devletlerin "S
hammadde ve sömürge arayışı
B)
Osmanlı kuvvetlerinin müttefiklerine yardım et­
mek amacıyla savaştığı cepheler yukarıdakilerden hangileridir?
186 2 yılında Islah-ı Sanayi Komisyonu'nun
oluşturulmasının
C) Süveyş Kanalı'nın açılmasıyla Akdeniz'in tek­
rar önem kazanmasının
Osmanlı ordusunun İran'a girmesini ve Hindis­
amacıyla Osmanlı Devleti'ne karşı açtığı cephe
Osmanlı Devleti'nin Avrupa mallarının istilası­
na uğraması; Osmanlı Devleti'nin dışarıya ham­
madde satan ve dışarıdan mamul mal alan bir
ülke haline gelmesi
II. Osmanlı Devleti’nde küçük atölyelerin kapan­
ması sonucu işsizliğin artması, dış ticaret den­
gesinin bozulması
B) Avrupa ve Asya'da devletler arası dengeler
bozuldu, yeni devletler kuruldu.
E)
10. İngilizlerin I. Dünya Savaşı'nda,
İttihat ve Terakki Partisi ile Hürriyet ve İtilaf
A) Savaştan en kârlı İngiltere çıktı ve Avrupa'nın
en güçlü devleti oldu.
D) Osmanlı Devleti parçalandı, Hristiyan azınlık­
lardan sonra Müslüman Araplar da bağımsız­
lıklarını ilan ettiler.
D) İngilizlerin Mısır'ı işgaliyle başlayan İngiltere
E)
X IX . yüzyılın ortalarından itibaren,
I.
mıştır.
sinden
sinden
4.
tur.
lümanlar üzerindeki etkisinden
B)
A şağıdakilerden hangisi I. Dünya Savaşı'ndan
sonra ortaya çıkan gelişmeler arasında yer al­
maz?
E)
Çarlık Rusya'sı ile Sırbistan bağlantısını kes­
mesi
Osmanlı İmparatorluğu'nda meydana gelen aşa­
ğıdaki ayaklanm alardan hangisi Fransız Devrimi'nin yaydığı milliyetçilik akımının etkisiyle çı­
kan ayaklanmalar arasında yer almaz?
A) Sırp İsyanı
B) Mısır İsyanı
C) Yunan İsyanı
D) Eflâk İsyanı
E)
Bulgar İsyanı
B) Sanayileşmiş Avrupalı devletlere tanınan ay­
rıcalıklar
C) Divanıhümayun'un devlette gücünü ve yetki­
sini sürdürmesi
D) Uygulanan toprak sisteminin feodal yapıyı
güçlendirmesi
E)
Komşu devletlerle uzun ve yıkıcı savaşların
yapılması
6
.
Osmanlı Hariciye Nazırı M ustafa Reşit Paşa, M ı­
' sır Valisi Kavalalı M ehm et Ali Paşa'nın ayaklan­
masını bastırmak için İngilizlerden yardım istedi.
Bu yardıma karşılık olarak İngilizlere ticari bakım­
dan büyük ayrıcalıklar veren kapitülasyon siste­
mini sağlamlaştıran bir antlaşma imzalandı.
9.
Bu antlaşma aşağıdakilerden hangisidir?
Osmanlı Devleti'nin X IX . yüzyıldaki durumu ile
ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi doğru değildir?
A) Osmanlı Devleti ilk borç parayı Kırım Sa­
vaşı
sırasında
Abdülmecit
zamanında
İngiltere'den aldı.
B)
Memurların merkezden atanarak maaşa bağ­
lamasına Abdülaziz döneminde başlandı.
A) El Ariş Mukavelesi
1.
İngiltere,
-
X IX . yüzyılda Osmanlı Devleti'ni Rusya'ya kar­
şı destekleyerek Osmanlı Devleti'nin toprak bü­
tünlüğünü korumaya çaba harcamış,
-
X X . yüzyıl başlarında Rusya ile yaptığı Reval
görüşmesinden sonra bu politikasından vaz­
geçmiştir.
C) Osmanlı Devleti ilk kez Paris Antlaşması'yla
B)
Paris Antlaşması
Avrupa devletler hukukundan yararlanmaya
C)
Baltalimanı Sözleşmesi
başladı.
D) Osmanlı vatandaşlarının yönetime katılması
D) Hünkâr İskelesi Antlaşması
1. M eşrutiyet döneminde gerçekleşti.
Berlin Antlaşması
E)
E)
Mecelle, 1. M eşrutiyet döneminde uygulan­
maya başlandı.
3.
Avrupalı devletler X V II. yüzyılın sonlarından iti­
baren güç kaybeden Osmanlı Devleti'nin iç işle­
rine sürekli olarak müdahale etmeye başlamışlar­
dır.
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti’nin yö­
netimine kolayca müdahale etmelerini kolaylaş­
tıran en önemli nedendir?
İngiltere'nin X IX . ve X X . yüzyıllarda izlediği bu
politikalarla ulaşmak istediği amaç, aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir?
A) Balkanlarda yaşayan azınlıkların dinsel özerk­
liğe sahip olmamaları
B)
A) Balkanlarda yaşayan azınlıkların bağımsızlık­
larını sağlamak
B)
7.
Osmanlı İmparatorluğu X IX . yüzyılda,
I.
Kıbrıs,
II.
Mısır,
X IX . yüzyılda,
I.
III. Tunus
hangilerini İngiltere'ye bırakmak zorunda kalmış­ ^
H
tır?
M
|
C) I ve II
A) Yalnız 1
B) Yalnız II
D)
II ve III
m a n lI o r d u s u n u n s a v a ş la r d a k i b a ş a r ıs ız lığ ı
C) Osmanlı Devleti nüfusunun çoğunluğunun
Doğu Akdeniz'deki İngiliz çıkarlarını güvence
altına almak
gayrimüslimlerden oluşması
C) Çarlık Rusyası'nın OsmanlIlar üzerindeki is­
teklerini engellemek
10.
D) Kanunuesasi'nin
vatandaşlar arasında tek farkın yalnız ibadet
E)
m a s ın ı s a ğ la m a k
E)
olduğunu söylemesi.
yayınlanarak
meşrutiyet
sistemine geçilmesi
D) O s m a n lI la r ı n y e n i l i k ç a lı ş m a la r ı n ı n b a ş a r ı lı o l­
II. M ahm ut'un Müslümanlar ile gayrimüslim
Batı k a r ş ı s ı n d a k e n d is in i y e n ile y e m e m iş Os­
Devletin siyasal ve ekonomik durumunda gö­
rülen bozukluklar
Osmanlı Devleti ile Alman İmparatorluğu'nun JT
yakınlaşmasını önlemek
g
II. Tanzimat Fermanı'nda Osmanlı topraklarında
yaşayan Müslümanlar ile birlikte gayrimüslim
E) I, II ve III
halkın ırz, namus, can, mal güvenliği devletin
denetimi altına alınması
III.
Islahat Fermanı ile ırk ve din farkı gözetilmek­
sizin herkesin devlet memurluklarına, okul ve
askerî hizmetlere girebileceğinin kabul edilme­
si
aşağıdakilerden hangisinin göstergesidir?
8
. X IX . yüzyıl ıslahat çalışmalarının istenen sonu­
A) Avrupalı devletlerin, Osmanlı Devleti'nin iç
cu vermemesinde,
I.
yapılan ıslahatları yürütecek ve destekleyecek
B)
II. yeniliklere halkın katılımının sağlanamaması,
B) II ve III
D) 1 ve II
C) Yalnız III
E) I, II ve III
Rusya'nın uyguladığı Panslavist politikanın
A) Osmanlı Devleti'nin savaşlardaki yenilgileri­
nin önüne geçerek yıkılmasını engellemek
Hristiyanlara oranla eğitim
4.
B)
Batılı devletlerin azınlık hakları gerekçesiyle
devletin içişlerine karışmasını önlemek
C)
Müslüman ve gayrimüslim vatandaşlar ara­
sındaki ayrımı yok etmek
düzeyinin daha yüksek olduğunun
D) Osmanlı Devleti'nin vatandaşları arasında te­
nın
E)
D) Osmanlı Devleti'nden alacağı olan devletle­
rin Düyunuumumiye İdaresi'ni kurmalarını
engellemek
Müslüman olmayanların dinsel inanışlarını
yerine getirmekte zorlandıklarının
Osmanlı İmparatorluğu'nun X IX . yüzyılda imza
ladığı,
I.
mel eşitlik düşüncesini sağlamaya çalıştığı­
durumlarından hangileri neden olmuştur?
A) Yalnız II
gisi yoktur?
C) Müslümanların
III. yeniliklerin keyfi olması nedeniyle aydınlar ta ­
rafından tepkiyle karşılanması
işlerine karıştığının
Osmanlı vatandaşlarını etkilediğinin
kurumların olmayışı,
2. Osmanlı İmparatorluğu'nda X IX . yüzyılda yöne­
tim başta olmak üzere devletin tüm alanlarında
yenileşme çalışmalarına gidilmiştir. Bu kadar ge­
niş çaplı yenileşme çalışmalarına gidilmesi zorun­
lu kılan nedenler arasında aşağıdakilerden han­
E)
Osmanlı vatandaşlarını fark gözetmeksizin
kaynaştırarak bir Osmanlı toplumu yaratmak
Edirne (1829) Antlaşması ile özerklik,
II. Berlin (1878) Antlaşması ile bağımsızlık
kazanan devlet aşağıdakilerden hangisidir?
A) Sırbistan
B) Yunanistan
C) Karadağ
D) Bulgaristan
E) Arnavutluk
5.
Aşağıdaki verilen eşleştirmelerden hangisi doğ­
8
ru olarak verilmemiştir?
A)
Gülhane H attı
Hümayunu
. II. Abdülhamit'in Mebusan Meclisini kapatması
ve Kanuniesasi'yi yürürlükten kaldırmasına tepki
göstererek Avrupa'ya giden Ali Suavi, Namık Ke­
Vergilerin herkesin gelirine
göre düzenli bir şekilde alın­
mal, Ziya Paşa ve Agâh Efendi gittikleri ülkeler­
de çıkarttıkları gazetelerle istibdat rejimini eleş­
ması
B)
tirdiler.
Islahat Fermanı Azınlıkların il genel meclis­
lerine üye olabilmelerini
sağlaması
C)
II. M ahm ut
Divanıhümayun kaldırılarak
D)
II. Abdülhamit
Kanunuesasi olarak bilinen
Aşağıdakilerden hangisi muhalif Osmanlı aydın­
İtalyanlar, Trablusgarp Savaşı'nda kıyıdan iç ke­
II. M ahm ut döneminde,
larınca bu süreçte çıkarılan gazetelerden biri de­
simlere ilerleyemeyince Çanakkale istihkâmlarını
I.
ğildir?
bombaladılar ve On İki Ada'yı işgal ettiler.
II. ilköğretimin zorunlu hale getirilmesi,
İtalyanlar bununla,
III. Divanıhümayun'un kaldırılarak nazırlıklar ku­
rulması
bakanlıkların kurulması
A) Muhbir
Türk tarihinin ilk anayasası­
B) Ulum
D) İttihat
C) Hürriyet
I.
E) Ceride-i havadis
nın hazırlanması
E)
II. Meşrutiyet
Osmanlı Devleti'ni barışa zorlama,
II. Osmanlı D evleti'nin Trablusgarp'a denizden
yardım göndermesini önleme,
Bağdat-Berlin demir yolu­
nun yapımına başlanılması
müsadere uygulamasına son verilmesi,
gelişm elerinin eğitim , yönetim ve kişi h akla­
rı alanlarıyla ilişkisi aşağıdakilerden hangisinde
doğru olarak verilmiştir?
III. Balkan uluslarını Osmanlı Devleti'ne karşı ayak­
landırma
amaçlarından hangilerini hedeflediği söylenebi­
lir? *
A) Yalnız I
C) I ve II
B) Yalnız II
Yönetim
Kisi Hakları
A)
B)
C)
E) I, II ve III
D) II ve
Eğitim
D)
6
. Osmanlı Devleti'nin X IX . yüzyılda,
I.
Avusturya,
i 9.
II. İngiltere,
'
E)
|
t*
■g
g
III. Fransa
Osmanlı Devleti'nde başlatılan yenileşme (ısla­
I.
B) Yalnız II
D) I ve III
C) Yalnız III
E) I ve II
X V II. yüzyılda devlet otoritesinin sağlanmaya
çalışılması
devletlerinden hangileriyle savaştığı söylenemez? 13
A) Yalnız I
2.
hat) hareketlerinde,
II. X V III. yüzyılda Avrupa'nın bilim ve tekniğini
alarak Batılılaşma çabaları
I.
Namık Kemal
Osmanlıcılık
II.
M ehm et Akif
İslamcılık
III. Ziya Gökalp
Türkçülük
IV. Tevfik Fikret
Batıcılık
V. Ömer Seyfettin
Osmanlıcılık
Yukarıda verilen şair ve düşünürlerin temsilcile­
ri oldukları düşünce akımlarından hangisiyle eş­
leştirme yanlış verilmiştir?
III. X IX . yüzyılda yapılmaya çalışılan "yönetimde
demokratikleşme" mücadelesi
yüzeysel olmaktan öteye gidememiş ve kalıcı et­
A) l
kiler yapamamıştır.
B) II
C) III
D) IV
E) V
Bunun nedeni aşağıdakilerden hangisi ile açıkla­
nabilir?
A) Ayrıcalıklarını kaybetmekten korkan Avrupa­
lIların engellemeleri
7.
Osmanlı Devleti'nin X IX . yüzyılda yaptığı,
I.
II.
B)
Osmanlı Devleti l. Dünya Savaşı'nda Kafkasya
C e p h e s i'n d e .......................... Kanal Cephesi'nde
i s e ...............................savaşmıştır.
insanları yetiştirememesi
1 8 4 0 Londra
C) Islahatların Osmanlı vatandaşlarına mal edi­
1856 Paris
Yukarıdaki cümledeki boşluklara sırasıyla aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir?
A) İstanbul ve taşrada kız çocukları için okullar
A) Ermeniler - Araplar
B)
lememesi
III. 1878 Berlin
antlaşmalarından hangileri birden fazla devletle
imzalanmıştır?
A) Yalnız I
Eğitim sisteminin yenilikleri destekleyecek
3.
B) Yalnız II
D) I ve III
C) II ve III
E) I, II ve III
X IX . yüzyılda Osmanlı Devleti'nde meydana ge­
len aşağıdaki gelişmelerden hangisi, egemenlik
anlayışının değiştiğine kanıt olarak gösterilebi­
lir?
‘
açılması
D) İltizam sistemi ile ortaya çıkan âyanların
E)
1869 yılında Terakkiimuhadderat (Kadınların
Yükselişi) adlı ilk kadın dergisinin yayımlan­
olumsuz etkileri
B)
Uzun süren ve yenilgilerle sonuçlanan savaş­
C) Ruslar - Fransızlar
ların olumsuz etki yaratması
D) Ermeniler - Ruslar
E)
Ruslar - İngilizler
İngilizler - Fransızlar
ması
C) Tanzimat Fermanı'nın ilan edilmesi
D) Meşrutiyetin ilan edilmesi
E)
İlk kez Avrupa'ya öğrenci gönderilmesi
203
1 8 5 6 Paris Antlaşması'nın aşağıdaki maddelerin­
den hangisi İngiltere ve Fransa'nın Akdeniz'deki
9.
X IX . yüzyılda,
I.
çıkarlarını korumaya yöneliktir?
A) Rusya, Karadeniz kıyılarında tersane ve do­
Rusya'nın sıcak denizlere inme politikasını sür­
dürmesi
II. Süveyş Kanalı'nın açılması,
III. Orta Doğu'nun hammadde kaynaklarının orta­
ya çıkması
nanma bulundurmayacak
B)
Osmanlı Devleti, Avrupa devleti sayılacak
C)
Karadeniz, tüm devletlerin ticaret gemilerine
açık olacak
durumlarından hangilerinin Osmanlı Devleti'nin
parçalanmasını hızlandırdığı savunulabilir?
A) YalnızI
B) Yalnız II
1.
I.
D) II ve III
hatlar yapacak
E)
E) I, II ve III
10. X IX . yüzyıl sonları ve X X . yüzyıl başlarında Os­
manlI Devleti'nin genel nüfusu azalırken ülke sı­
nırları içindeki Türk nüfusta önemli bir artış göz­
lenmektedir.
II. Bulgarların bağımsız bir devlet kurmaları,
lenemez?
III. Arapların, İngilizlerle işbirliği yapması
A) 31 M art Olayı'nın meydana gelmesi
A) Yalnız I
D)
Bu duruma,
I.
gelişmelerden hangisinde Fransız İhtilali'nin ge­
tirdiği düşüncelerin etkili olduğu savunulamaz?
III. köylerden kentlere göçlerin yaşanması
A) Sırp ayaklanmasının çıkması
gelişmelerinden hangilerinin neden olduğu söy­
lenebilir?
B)
II ve III
2.
C) I ve II
B) Yalnız II
D) I ve III
gelmesi
E) I, II ve III
2
t
fl
III. gümrük vergileri
E) I, II ve III
Basın yayın özgürlüğünün getirilmesi
öşür,
II. haraç ve cizye,
C) I ve II
gelir kaynaklarından hangilerinin X IX . yüzyılda
önemli ölçüde azaldığı savunulabilir?
D) Kanunuesasi'nin ilan edilmesi
Mebusan Meclisi'nin açılması
11. Osmanlı Devleti, Kırım Harbi'nden sonra Avru­
p a lI devletlerden aldığı borçları ödeyemeyince,
alacaklı devletler Düyunuumumiye İdaresi'ni kur­
dular. Osmanlı Devleti'nin maden, orman, tütün,
tuz, gümrük gibi en önemli gelir kaynaklarına el
koydular.
1856 yılında ilan edilen Islahat Fermanı ile gay­
A) Yalnız I
D)
B) Yalnız II
II ve III
C) I ve II
E) I, II ve III
devlet memuru olabilme,
II. kendi okul ve hastanelerini açabilme,
III. belediye ve il meclislerine üye olabilme
O
hakları tanınmıştır.
Bu hakların hangilerinin Osmanlıcılık düşüncesi­
ne uygun olduğu savunulabilir?
Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
I ve II
E) i, II ve III
.
İnsan hakları düşüncesinin gelişmesinde,
İngiltere'de Magna Carta,
.
II. ABD'de İnsan Hakları Bildirgesi,
III. Fransız İhtilali'nden sonra yayınlanan İnsan ve
Vatandaş Hakları Bildirisi
j
Bu durum aşağıdakilerden hangisinin gösterge­
si değildir?
önemli bir yere sahiptir.
A) Osmanlı Devleti'nin ekonomik bağımsızlığını
kaybettiğinin
Buna göre ulaşılabilecek en genel yargı aşağıdakilerden hangisidir?
B) Osmanlı Devleti'nin uluslararası saygınlığının
azaldığının
C) Avrupalı devletlerin Osmanlı
kontrolleri altına aldıklarının
ekonomisini
D) Osmanlı Devleti'nin bütçe gelirlerinin azaldı­
ğının
E)
D)
5
I.
rimüslimlere,
A)
D) Hükümetin, parlamentoya hesap verir hale
Osmanlı Devleti'nin;
I.
M ehm et Ali Paşa'nın ayaklanması
A) Yalnız I
I.
C) Mebusan Meclisi'nin açılması
E)
C) Yunanistan'ın bağımsız olması
E)
B) Yalnız II
B) Yeni partilerin kurulması
Osmanlı Devleti'nin büyük toprak kayıpları ya­
şaması,
II. Balkanlar ve Kafkaslardan çok sayıda Türk ai­
lenin Anadolu’ya göç etmesi,
Osmanlı Devleti'nde meydana gelen aşağıdaki
mokratikleşme sürecine olumlu katkı yaptığı söy­
gelişmelerinden hangileri Osmanlıcılık düşünce­
sinin etkisini kaybettiğine kanıt olarak gösterile­
bilir?
Osmanlı Devleti, Eflâk ve Boğdan'a ayrıcalık­
lar tanıyacak
II. M eşrutiyet Dönemi'nde ortaya çıkan aşağıda­
ki gelişmelerden hangisi Osmanlı Devleti'nin de­
Girit parlamentosunun Yunanistan'a katılma
kararı alması,
Cilveli
D) Osmanlı Devleti, Hristiyan halk lehine ısla­
4.
X X . yüzyıl başlarında Osmanlı Devleti'nde,
Avrupalı devletlerin sanayileşme konusunda
Osmanlı Devleti'ne yardım ettiklerinin
3.
Osmanlı Devleti'nde X IX . yüzyılda meydana ge­
A) Anayasal düzene Yakın Çağ'da geçilmiştir.
len,
I.
Düyunuumumiye İdaresi'nin kurulması,
B)
İnsan hakları düşüncesinin gelişimine değişik
toplumlar katkı yapmıştır.
II. Avrupalı devletlerden borç para alınması,
III. Dömeke Meydan Savaşı'nda Yunan ordusunun
yenilgiye uğratılması
C) İnsan hakları düşüncesi ilk olarak İngiltere'de
gelişmeleri, aşağıdakilerden hangisinde verilen
sıraya göre gerçekleşmiştir?
D) İnsan hakları düşüncesinin oluşumuna Doğu
A)
E)
I, II, III
B) I, III, II
D) III, I, II
C) II, I, III
E) II, III, I
ortaya çıkmıştır.
uygarlıklarının katkısı olmamıştır.
İngilizler demokrasinin öncüsü rolünü oyna­
mışlardır.
İtalya ve Almanya siyasal birliklerini X IX . yüzyı­
9.
Sanayi İnkılabı'nın olumsuz etkilerini gidermek
lın sonlarına doğru tamamlamışlar ve hızla sana­
için kurulan Islah-ı Sanayi Komisyonu, esnafla­
yileşmişlerdir.
rın birleşerek şirketleşmesini önermiştir.
Bu gelişmenin Avrupa'da,
Bu öneri öncelikle aşağıdakilerden hangisine yö­
neliktir?
I.
siyasal güç dengelerinin değişmesi
II. Avrupa devletleri arasında ittifakların oluşma­
sı,
A) Sermaye yetersizliğini gidermeye
III. sömürgecilik yarışının hızlanması
B)
durumlarından hangilerine neden olduğu savu­
nulabilir?
C) Esnafın hammadde ihtiyacını karşılamaya
A) Yalnız I
B) Yalnız II
7.
Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun kelimelerle tam amlayınız.
Ülkede güven ortamını sağlamaya
E) i, II ve III
10. X IX . yüzyılda Osmanlı Devleti ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisinde l.'de verilenin, ll.'ye or­
tam hazırladığı savunulamaz?
Osmanlı Devleti'nde X IX . yüzyılda,
I.
ETKİNLİK - 1
D) Kapitülasyonları kaldırmaya
C) Yalnız III
E)
D) I ve II
İstihdamı artırmaya
1.
Osmanlı Devleti'nden bağımsız olmak için ayaklanan ilk to p lu lu k ............................ 'dır.
2.
Sırplar, ......................... Antlaşması ile ayrıcalık, ............................. Antlaşması ile özerklik,
...........................Antlaşması ile bağımsızlık kazandılar.
3.
Rum ayaklanmasının çıkmasında ...............................................
Senediittifak'ın yapılması,
I.
II.
Tanzimat Fermanı'nın
Hukuk devleti an­
ilan edilmesi
layışının başlaması
Milliyetçilik ayaklan­
Osmanlı sınırlarının
malarının yaygınlaş­
daralması
II. İlk kâğıt paranın basılması,
A)
III. Halkın yönetime katılmaya başlaması
IV. Mecelle'nin hazırlanması
V. Düyunuumumiye İdaresi'nin kurulması
gelişmelerinden hangisi kronolojik olarak en son
meydana gelmiştir?
A)
B) II
C)
III
D) IV
B)
ması
C)
.............................. cemiyetinin çalışmaları etkili olmuştur.
4.
Osmanlı Devleti, Mısır sorununun çözümünde İngiltere'nin desteğini almak için İngiliz tüccar­
lara geniş ayrıcalıklar s ağ la ya n ..........................................................................imzaladı.
II. M ahm ut i l e .............................. arasında im zalan an................................................sözleşmesi ile ilk
5.
Kırım Savaşı
A vrupa'dan ilkkez
E) V
getirdiği milliyetçilik akımı ve
kez padişahın mutlak otoritesi sınırlandırılmıştır.
borç para alınması
D)
Islahat Ferm anı'nın
A zın lıkların ayak­
ilanı
lanmalarının sona
6
.
Yeniçeriler bir süre sonra bu ocağın kapatılmasına neden oldular. Bunun üzerine II. Mahm ut,
ermesi
E)
Kanunuesasi'nin ilanı
II. M ahm ut, kaldırılan Nizamıcedit Ocağı'nın yerine, ........................................... Ocağı'nı kurdu.
................ Ocağı'nı kurdu.
M e b u s a n M e c lisi'nin toplanması
7.
I.
Yeniçeri Ocağı'nın kaldı­
II. Mahmut
.............................................. ile sağlanmıştır.
rılması
II.
T a n zim a t F e rm a n ı'n ın
Abdülmecit
8
ilan edilmesi
İlk defa bir Osmanlı pa­
III. Abdülaziz
dişahının Avrupa'ya git­
mesi
IV. II. Abdülhamit
Son devlet
A)
Sırbistan
Yunanistan
K a n u n u e s a s i'n in ilan
B)
Yunanistan
Arnavutluk
edilmesi
C)
Yunanistan
Bulgaristan
Yukarıda verilen padişahların karşılarındaki özel­
D)
Sırbistan
Romanya
liklerden hangisi doğru olarak verilmemiştir?
E)
Bulgaristan
Romanya
A)
B) II
C) III
•3'. -O
206
İlk devlet
D) IV
E) V
Osmanlı Devleti ilk dış borçlanmayı ..................... Savaşı sırasında .............................. 'den yap­
mıştır.
9.
H alkın y ö n e tim e k a tıl­
V. Mehmet Reşat
.
11. Balkanlarda Osmanlı Devleti'nden ayrılarak ba­
ğımsız olan ilk ve son devletler aşağıdakilerden
hangisinde doğru olarak verilmiştir?
ması
V.
Osmanlı Devleti'nde kanun kuvvetinin, padişahın iradesinin önüne geçmesi
1869 yılında Süveyş Kanalı'nın açılması...........................limanlarının yeniden önem kazanması­
nı s a ğ la rk e n ,........................... stratejik önemini de artırmıştır.
10.
Osmanlı Devleti'nin Kuzey Afrika'daki son toprağı olan .....................................
pılan savaştan s o n ra
11.
Antlaşması'yla elden çıkmıştır.
M ustafa Kemal I. Dünya Savaşı'nda sırasıyla
cephelerinde görev yapmıştır.
İtalyanlar ile ya­
«s
»
ETKİNLİK - 2
BEN KİM İM?
Aşağıdaki ifadelerden doğru olanın karşısına (D), yanlış olanın karşısına (Y) harfi yazınız.
Doğru
ETKİNLİK - 3
1.
Tanzimat Fermanı'nın ilanına onay verdim. Islahat
Fermanı benim zamanımda ilan edildi. Osmanlı ül­
1.
kesinde İzmir-Turgutlu arasında ilk demir yolu hattını
Yeniçeri Ocağı, II. M ahmut zamanında kaldırılmıştır.
yaptırdım. Ben Kimim?
2.
Osmanlı Devleti'nden bağımsız olmak için ayaklanan ilk azınlık Rumlar-
2.
Dönemimde birçok ilke imza attım . Askerî amaçlı nü­
fus sayımı, ilk resmî gazete, Avrupa'ya öğrenci gön­
dır.
derilmesi, İstanbul'da ilköğretimin zorunlu hale geti­
3.
Sark meselesi (Doğu sorunu) deyimi ilk kez Viyana Kongresi'nde ifade
rilmesi bunlardan bazılarıdır. Ben kimim?
edilmiştir.
3.
4.
Fransızların Mısır'ı işgali üzerine buraya giden gö­
M ehm et Ali Paşa ayaklanması bir iç sorun olarak başlamış, zamanla
nüllüler arasındaydım. Bir süre sonra Mısır valiliğine
uluslararası bir sorun hâline gelmiştir.
atandım. Yeni sulama kanalları yaparak üretimi artır­
dım. Modern bir donanma ve ordu kurdum. Yunan
5.
Osmanlı Devleti'nde gayrimüslimler, Islahat Fermanı ile devlet memuru
ayaklanmasının bastırılmasında önemli rol oynadım.
olma hakkını elde etmişlerdir.
Ancak M ısır valiliğine ek olarak istediğim Suriye ve
Girit valiliği verilmeyince Osmanlı Devleti'ne ayak­
.
6
7.
II. M ahm ut, Avrupa'ya giden ilk Osmanlı padişahıdır.
lanma ettim . Ben kimim?
1876 yılında ilan edilen Kanunuesasi, Türk tarihinin ilk yazılı anayasası­
4.
dır.
8
.
III. Selim tahttan indirilince onu tekrar tahta geçir­
mek için İstanbul'a geldim. Ancak III. Selim öldürü­
lünce, şehzade M ahm ut'un padişah olmasını sağla­
I. ve II. M eşrutiyet, II. Abdülhamit döneminde ilan edilmiştir.
dım. II. M ahm ut'a sadrazamlık yaptım. Âyanlarla, II.
9.
Osmanlı Devleti ilk dış borçlanmayı Mısır sorunu (Kavalalı M ehm et Ali
M ahm ut arasında Senediittifak Sözleşmesi'nin imza­
Paşa ayaklanması) sırasında yapmıştır.
lanmasını sağladım. Ben kimim?
5.
10. Ziya Gökalp, M ehm et Emin Yurdakul ve Ömer Seyfettin, Türkçülük dü­
şüncesinin önemli temsilcilerindendir.
Avrupa'ya giden ilk Osmanlı padişahıyım. Hazine zor
durumda olduğu için en büyük dış borçlanma benim
.
dönemimde yapıldı. Donanmayı sayıca dünyanın en
11. Osmanlı Devleti'nde ilk resmî gazete Tercümanıahval'dır.
büyük filolarından biri haline getirdim. Beylerbeyi ve
Çırağan saraylarını yaptırdım. Ben kimim?
12. Mustafa Kemal, ilk askerî başarısını Trablusgarp Savaşı'nda İtalyanlara
karşı elde etti.
13. Arnavutluk, I. Balkan Savaşı sonunda bağımsızlığını ilan etti.
14. Ermeni tehciri, I. Dünya Savaşı sırasında yaşanmıştır.
*
ETKİNLİK - 4
YAZILI S IN A V A HAZIRLIK
BULMACA
3
5
1.
II. M ahm ut döneminde yönetim ve askerlik alanında yapılan ıslahatlar nelerdir?
2.
Sırpların bağımsızlık sürecini yazınız.
3.
Rum Ayakianması'nın nedenleri nelerdir?
4.
Mısır Valisi Mehmet Ali Paşa niçin ayaklanma etmiştir?
8
Aşağıdaki soruların cevaplarını kutucuklara yazınız.
1.
Başkanlığını Ahm et Cevdet Paşa'nın yaptığı bir komisyon tarafından hazırlanan Osmanlı me­
deni kanunu
2.
1828 Osmanlı-Rus Savaşı'ndan sonra imzalanan, Sırpların özerklik. Yunanların bağımsızlık
kazandığı antlaşma
3.
İlk Osmanlı anayasası
4.
Devletin dağılmasının ancak ırk, dil ve din ayrımı yapılmaksızın bütün toplulukların yönetime
ortak olmasıyla sağlanabileceğini savunan düşünce
5.
6
210
5. Tanzim at Fermanı'nın önemi nedir?
. Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılmasına verilen isim
7.
8
Türkler tarafından çıkarılan ilk özel gazete
Yunan ayaklanması sırasında Osmanlı donanmasının yakıldığı yer
. Çok sayıda Türk temsilciliğine saldırarak birçok diplomatı şehit eden Ermeni terör örgütü
211
6.
Kırım Savaşı'nın neden ve sonuçları nelerdir?
7.
11. 31 M art Olayı nedir? Sonuçlarını yazınız.
12.
Dağılmayı önleme çabalarından Osmanlıcılık ve Türkçülük hakkında bilgi veriniz.
13.
Trablusgarp Savaşı'nın neden ve sonuçları nelerdir?
14.
Almanya'nın Osmanlı Devleti'ni I. Dünya Savaşı'nda kendi yanında savaşa sokmak istemesi­
Düyunuumumiye İdaresi nedir? Niçin kurulmuştur?
8 . Ermeni sorunu nasıl ortaya çıkmıştır?
9.
I. M eşrutiyet'in ilanının amaçlarını belirtiniz.
10. II. M eşrutiyet'in ilanına neden olan gelişmeler nelerdir?
nin nedenleri nelerdir?
15.
Fransız İhtilali'nin Osmanlı Devleti'ne olumlu ve olumsuz etkilerini yazınız.
16.
S.
M ustafa Kemal, I. Dünya Savaşı'nda hangi cephelerde savaşmıştır?
ÜNİTE
ETKİNLİK - 2
1.
BEYLİKTEW DEVLETE
11
ETKİNLİK - 1
17.
1.
Söğüt, Domaniç
2.
Pelekanon
3.
Niğbolu, Sultanıiklimirum
4.
Fetret Devri, Mehmet Çelebi
5.
şehzade, lala
İngiltere, X IX . yüzyılın sonlarına kadar Osmanlı Devleti'nin toprak bütünlüğünü savunmuş­
tur. Niçin?
.
6
Y
3.
Y
8
D
12.
D
13. Y
D
4.
D
5.
. D
9.
Y
10. Y
14. D
15. D
Y
ETKİNLİK - 3
1.
ulufe
Veziriazam
. Şeyhülislam
2
Karesioğulları
7.
.
7.
2
. D
6
(1300-1453)
D
3.
Beylerbeyi
4.
Kapan emini
5.
Subaşı
. has, zeamet, tımar
8
9.
âdetiağnam
10.
kapan hanı
ETKİNLİK - 4
1.
C
2.
E
.
F
7.
D
6
3.
G
4.
B
5.
A
ETKİNLİK - 2
1.
18.
Süveyş Kanalı'nın açılmasının Mısır'ın uluslararası ilişkilerdeki konumuna etkisini belirtiniz.
6
Y
2.
D
3.
. Y
7.
D
8
11. D
12. D
D
4.
Y
5.
. D
9.
Y
10
13. Y
'
I
" III. Ü N İT E
Arayış Yılları
ETKİNLİK - 3
1.
D
2.
F
3.
.
C
7.
İ
8
6
19.
Aşağıdaki kavram ve olayları açıklayınız.
E
4.
A
5.
. H
9.
I
10.
İS. Ü N İT E
a) Batıcılık
DÜNYA GÜCÜ: OSMANLI DEVLETİ
b) Milletisadıka
(1453-1500)
ETKİNLİK - 1
1.
2.
Celali ayaklanmaları
3.
tarımsal, tımarlı asker
4.
papa, Kutsal İttifak
5.
Avusturya, İran, Celali
6
d) Vakayıhayriye
ETKİNLİK - 1
1.
2
e) Meclisimebusan
veziriazama
. seyfiye, ilmiye, kalemiye
3.
eyaletler
4.
ahilik, lonca
5.
skolastik, pozitif
6
.
7.
8
.
Çaldıran, Turnadağ, Dulkadiroğulları
1 55 5, Amasya
Don-Volga
9.
Kanunname-i Âli Osman
10.
endülüjans, aforoz
. Girit'in
7.
Zitvatorok, eşit, cesar (imparator)
.
İstanbul, Azak, Karadeniz'e
9.
İltizam, mültezim, mukataa
8
c) Restorasyon Dönemi
olumsuz, gümrük
10. Tarhuncu Ahmet Paşa
11. Cülus bahşişi, İstanbul
12.
Uyvar, Uyvar
ETKİNLİK - 2
1.
6
D
. Y
11
D
.
Y
3.
7.
Y
8
12.
Y
13. D
2
D
4.
D
5.
. D
9,
Y
10. D
14. D
15. D
D
ETKİNLİK - 3
6.
Sekbanıcedit - Eşkinci
1.
III. Ahmet
7.
Tanzimat Fermanı
2.
Koçi Bey
3.
II. Osman
4.
IV. Murat
5.
Tarhuncu Ahmet Paşa
8.
Kırım - İngiltere
9.
Akdeniz - Mısır'ın
10.Trablusgarp - Uşi
11. Çanakkale - Doğu (Kafkasya) - Suriye
ETKİNLİK - 2
IV. ÜNİTE
1.
D
2.
Y
3.
D
4.
D
5.
6.
Y
7.
D
8.
D
9.
Y
10. D
11 . Y
Avrupa ve Osmanlı Devleti
(XVIII. Yüzyıl)
12 . D
13. D
ETKİNLİK - 3
ETKİNLİK - 1
1.
Abdülmecit
2.
II. Mahmut
1.
sürekli
2.
Küçük Kaynarca, savaş tazminatı
3.
Kavalalı Mehmet Ali Paşa
3.
ABD
4.
Alemdar Mustafa Paşa
4.
olumsuz
5.
Abdülaziz
5.
Meternik
6.
Nizamıcedit
ETKİNLİK - 4
7.
Sait Mehmet, İbrahim Müteferrika
1.
MECELLE
8.
Patrona Halil
2.
EDİRNE
9.
Yaş
3.
KANUNUESASİ
10. Kabakçı Mustafa
1m 4 .
OSMANLICILIK
11. Makyavelizm
| 5. TERCÜMANIAHVAL
12. İsçi
ETKİNLİK - 2
VAKAYIHAYRİYE
7.
NAVARİN
8. ASALA
I.
D
2.
D
3. Y
4.
D
5.
6.
D
7.
D
8. Y
9.
D
10. D
12.
Y
II. D
6.
Y
ETKİNLİK - 3
1.
A
2.
D
3. F
4.
B
5.
6.
D
7.
B
8. G
9.
F
10. E
V. ÜNİTE
En Uzun Yüzyıl
(1700-1922)
ETKİNLİK - 1
1.
Sırplar
2.
Bükreş - Edirne - Berlin
3.
Fransız İhtilali'nin - Etnikieterya
4.
Baltalimanı Antlaşması
5.
âyanlar - Senediittifak
C
14. D
D