Metnin tamamını indirmek için lütfen tıklayınız

Ekonomi Bülteni
06 Mayıs 2013, Sayı: 17

Yurt Dışı Gelişmeler

Yurt İçi Gelişmeler

Finansal Göstergeler
Ekonomik Araştırma ve Strateji
Dr. Saruhan Özel
Ercan Ergüzel
Doğukan Ulusoy
Ali Can Duran
1
06 Mayıs 2013
DenizBank Ekonomi Bülteni
Yurt Dışı Gelişmeler

FED tahvil alım programına devam edecek. ABD Merkez Bankası (FED), Açık Piyasa Komitesi (FOMC) sonucunda aylık 85 milyar $’lık tahvil alımına devam edebileceklerini açıkladı ve istihdam piyasası ile enflasyon oranlarının gelişimine göre bu miktarı ayarlamaya hazır olduklarının da sinyallerini verdi. Önceki toplantılardan farklı olarak, tahvil alım programının miktarının sadece düşürülebileceği değil arttırılabileceği ifadesine de yer verilmesi
önemli bir gelişme oldu. ABD’de karar öncesinde açıklanan verilerin Mart ayında tüketici fiyatlarının bir önceki yıla
göre %1’lik artış ile 2009 sonundan bu yana en düşük artışa işaret etmesi de FED’in tahvil alım programını yavaşlatması için enflasyonist bir baskı bulunmadığını ortaya koydu.

ECB uzun bir aradan sonra faiz indirdi. Avrupa Merkez Bankası (ECB) piyasa beklentilerine paralel politika faizinde 25 baz puanlık indirime giderek 0.75%’den yeni tarihi düşük seviye olan %0.50’ye çekti. Bankaların ECB’de
tuttukları mevduatlara uyguladığı faiz oranında bir değişikliğe gitmeyerek %0’da sabit tutarken, marjinal borç verme
faiz oranını ise %1.5’den %1’e indirdi. Karar sonrası ECB Başkanı Mario Draghi yaptığı konuşmada gerektiğinde
yeniden müdahale etmeye hazır olmaya devam ettiklerini belirterek desteklerinin süreceğinin sinyallerini verdi. Ayrıca Draghi’nin özel sektöre fonlamanın aktarılabilmesi için bankaların ECB’de tuttukları mevduatlara faiz uygulanması konusunda açık fikirli olduğunu belirtmesi konuşmasında öne çıkan başlıklardan biri oldu. Bu konuya Draghi
daha önceki konuşmalarında bilinmeyen sulara yönelmenin beklenmedik sonuçları olabileceğini belirterek sıcak
bakmadığını açıklamıştı. Faiz indiriminin oy birliğiyle alınmadığını, karşı çıkanların yanında daha fazla indirilmesini
savunanların da olduğunun sinyallerinin verilmesi önümüzdeki dönemde gerektiğinde politika faizinin tekrar indirilebileceğinin işaretçisi oldu. Karar ile birlikte Euro Bölgesi ülkelerinin 10 yıl vadeli tahvil getirilerinin gerileyerek özellikle sorunlu bölge ekonomilerinin borçlanma maliyetlerinin azalmasında pozitif etki yarattı.

Hindistan Merkez Bankası bu yıl 3.kez faiz indirdi. Asya’nın en büyük ekonomilerinden biri olan Hindistan’da
merkez bankası ekonomik büyümenin yavaşlaması nedeniyle politika faiz oranını 25 baz puan indirerek Mayıs
2011’den bu yana en düşük seviyesi olan %7.25’e çekti. Yıl başından bu yana 3.kez faiz indirime giden Hindistan
Merkez bankası enflasyon oranlarının faiz indirimi için ellerini rahatlattığını fakat halen enflasyonist baskıların devam ettiğini belirtti. Hindistan 2012’nin son çeyreğinde %4.5’luk büyüme oranıyla son 15 çeyreğin en kötü performansını sergilemişti. Merkez Bankası bir önceki faiz kararı açıklamasına paralel cari açığın önümüzdeki dönemde
daha fazla indirim için elini zora soktuğunun sinyallerini de verdi.

Fransa ve İtalya tasarruf önlemlerini değiştirmeye hazırlanıyor. İtalya’da Şubat seçimlerinden sonra uzun bir
belirsizliğin ardından yeni seçilen Başbakan Enrico Letta ve Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande yaptıkları
görüşmeler sonrasında krizden çıkış stratejisi olarak kullanılan kamu harcama kesintileri ve vergi artışları gibi önlemlerin yeniden tartışılması gerektiği yönünde açıklamalarda bulundular. Alınan bu önlemler Euro Bölgesi’nde bazı ülkelerde resesyonu daha da derinleştirmiş ve politik sorunlara neden açmıştı. İtalya Başbakanı Letta tasarruf
önlemlerinin ülkenin büyüme potansiyelini elinden aldığını açıklarken, François Hollande ise bütçe hedeflerinin gerçekçi temellere dayandırılması gerektiği ve bölge ülkelerinde iç talebi canlandırıcı adımlar atılması gerektiği yönünde açıklamalarda bulundu.

ABD’den istihdam sektöründe toparlanmaya işaret eden veriler. ABD’de haftalık işsizlik maaşı başvuruları 27
Nisan ile biten haftada 345 bin adet olan beklentilerin oldukça altında son 5 yılın en düşük seviyesi 324 bin adete
geriledi. Trendi daha net ortaya koyan 4 haftalık ortalamayı da 16 bin kişi daha aşağı çeken verinin ardından açıklanan tarım dışı istihdam artışı ve işsizlik oranları da beklentilerden olumlu açıklandı. Nisan ayında 145 bin adet
olan beklentilerin üzerinde 165 bin adet ek tarım dışı istihdam yaratıldığına işaret ederken, Mart ayında beklentilerin oldukça altında açıklanan 88 bin adetlik veri 138 bin adete Şubat ayı verisi ise 268 binden 332 bin adete revize
edildi. Bu yukarı yönlü güçlü revizyonlar ile birlikte yılın ilk 4 ayında aylık ortalama 195 bin adet ek istihdam yaratılmış oldu, 2012 yılında ise ortalama aylık 169 bin ek istihdam yaratılmıştı. Nisan ayında değişim göstermesi beklenmeyen işsizlik oranı ise %7.6’dan %7.5’e geriledi.

Euro Bölgesi’nde enflasyon düşüyor, işsizlik yükseliyor. Euro Bölgesi’nde Nisan ayı TÜFE beklentisi %1.2 ile
son 3 yılın en düşük seviyesinde açıklandı. Bu düşüşte %0.4 oranında gerileyen enerji fiyatları önemli bir rol oynadı. ECB’nin faiz kararı öncesinde açıklanan bu veri ECB’nin %2 olan enflasyon hedefinin altında kalarak faiz indirim
kararında önemli bir rol oynadı. Euro Bölgesi’nde işsizlik oranı ise %12’den %12.1’e yükselerek 19 milyondan daha
fazla işsiz rakamıyla tüm zamanların en yüksek oranına işaret etti.
2
06 Mayıs 2013
DenizBank Ekonomi Bülteni
Yurt İçi Gelişmeler
Dış Ticaret Dengesi, Mart 2013
Mart ayında dış ticaret açığı 8.3 milyar $ olan piyasa beklenti- Milyar $
lerinin altında 7.39 milyar $ olarak gerçekleşti. Bir önceki yılın İhracat
aynı ayına göre %1 oranında gerileyen dış ticaret açığı 12 İthalat
aylık açığın sınırlı bir azalış göstererek 85.1 milyar $’a gerile- Yatırım Malları
mesini sağladı. Böylece yıllık açık iki aydır gösterdiği artışın Ara Malı
Tüketim Malları
ardından yeniden gerilemiş oldu.
Dış Tic. Dengesi
Aylık
12 Ay Toplam
Yıllık
Yıllık
Mar.12 Mar.13 % Değ. Mar.12 Mar.13 % Değ.
13.2
13.2
0%
139
154
11%
20.7
20.6
-1%
241
239
-1%
3.3
2.9
-12%
37
34
-9%
15.0
14.9
-1%
174
177
2%
2.3
2.8
18%
29
27
-4%
-7.5
-7.4
-1%
-102
-85
-16%
İthalatlar Mart ayında geçtiğimiz aya göre %1’lik bir azalış ile 20.6 milyar $’a gerilerken, İhracatlar ise yatay bir performans ile birlikte 13.2 milyar $ olarak gerçekleşti. 12 aylık veriler incelendiğinde ise ihracatlar geçen yılın aynı dönemine
göre %11’lik bir artışı işaret ederken, ithalatlar ise %1’lik bir azalışı işaret ediyor. Ocak ve Şubat ayında bir önceki yılın
aynı dönemine göre sırasıyla %13 ve %12’lik artış gösteren ihracatların mevsim ve takvim etkisinden arındırıldığında da
düşük global talebin baskısıyla ivme kazanmakta güçlük çektiği gözlemleniyor; arındırılmış endekse göre bir önceki aya
göre %3.5’lik bir azalışa işaret eden ihracatlar son 6 ayda 3.kez aylık bazda azalış kaydetmiş oldu. İthalat tarafında mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış verilere bakıldığında da Mart ayında da ivmelenmenin sekteye uğradığı görülüyor.
İthalat rakamları arındırılmış endekse göre Şubat ayında aylık bazda gösterdiği %6.5’lik artışın ardından Mart ayında %
5.8’lik gerileme ile 2011 Ağustos’tan bu yana en sert aylık düşüşü sergiledi. Mart ayı verilerinde ithalat tarafındaki gerilemede en çok düşüş %12 ile “Yatırım Malları” tarafında gerçekleşirken, ağırlığı daha fazla olan “Ara Malı” ithalatı da %1’lik
düşüş sergiledi. “Tüketim Malları” ithalatı ise bir önceki yılın aynı dönemine göre %18’lik artış ile Temmuz 2011’den bu
yana en yüksek artış oranına ulaştı.
Beklentilerin altında gerçekleşen aylık dış ticaret açığında gerileyen ithalat rakamlarının önemli rol oynadığı görülüyor.
Son dönemde ekonomik toparlamanın sınırlı kalmasıyla birlikte hem ihracatlarda hem de ithalatlarda görülen sınırlı hareketlerin Mart ayı cari açık verisinde de sürpriz bir değişim gözlemlenmeyeceğinin işaretçisi oldu.
Enflasyon, Nisan 2013
Nisan ayında TÜFE aylık bazda %0.65 olan piyasa beklentilerinin
altında %0.42 oranında bir artış gösterdi. Yıllık TÜFE ise böylece
Mart ayındaki %7.29 seviyesinden %6.13’e gerilemiş oldu. Geçen
yılın aynı döneminde yıllık enflasyon %11.14 seviyesinde seyrediyordu.
Nisan ayında endekste %24.1 ile en büyük ağırlığa sahip Gıda
fiyatlarının volatil seyrinin devam ettirdiği görülüyor. Gıda enflasyonu Şubat ayında %5.6’ya kadar gerilemiş Mart ayında ise son 6
ayın en yüksek seviyesi olan %8.1’e yükselmişti; Nisan ayında ise %6.8’e geriledi. Birkaç gün önce yayınlanan 2013 yılı
enflasyon raporunda yıl sonu Gıda enflasyonu beklentisi %7 seviyesinde sabit bırakılmıştı. Aylık fiyat artışına son 4 aydır
pozitif katkı yapan Gıda fiyatları Nisan ayında aylık değişime -0.31 puan ile en büyük negatif katkıyı yapan kalem olarak
dikkat çekti. Nisan ve Mayıs aylarında mevsimsel etkilerin görüldüğü Giyim kalemi aylık bazda %13 artış göstererek %
0.42’lik aylık TÜFE artışına 0.87 puan ile en büyük katkıyı yapan kalem oldu.
Üretici fiyatları uzun bir süre devam eden düşüş trendini Mart ayında bozmuş ve aylık bazda %0.81’lik bir artış göstermişti. Nisan ayında aylık olarak %0.51 oranında geriledi ve yıllık ÜFE %2.3’den %1.7’ye kadar geriledi. Kasım 2009’dan bu
yana en düşük yıllık ÜFE oranına gerilemiş olunması gerileyen emtia fiyatlarının etkisiyle maliyet yönlü enflasyonist baskıların çok sınırlı olduğunu teyit ediyor. Özel Kapsamlı Endekslerde görülen düşüş trendinin son aylarda yavaşlamasının
ardından Nisan ayında yeniden aşağı yönlü hareketine başladığı gözlemlendi. Enerji, Alkollü içecekler ve tütün ürünlerini
dışarıda bırakan özel kapsamlı TÜFE de (I Endeksi) Mart ayında yıllık bazda %5.80’den %5.44’e geriledi. Endeksin önceki aylara göre daha fazla düşüş göstermesi önümüzdeki dönemde enflasyon tarafında aşağı yönlü trendin devam edeceğinin sinyallerini verdi.
Enflasyon tarafında beklentilerin altında kalan verilerin olumlu seyrin devam ettiğine işaret etmesi Merkez Bankası’nın
para politikasını destekleyici bir gelişme olarak algılandı. Merkez Bankası’nın yeni faiz indirimleri için önünü açan veri ile
birlikte gösterge tahvil getirisi %5’in altına inerek tarihi düşük seviyelerine geriledi.
3
06 Mayıs 2013
DenizBank Ekonomi Bülteni
Haftalık ve Aylık Getiri
Finansal Göstergeler
1 Aylık Değ (%, $ Bazında)
5 Günlük Değ (%, $ Bazında)
Emtia End.
Emtia End.
0.1
Altın
Altın
1.1
TL-Basket
-5.1
-0.5
TL-Basket
-0.2
EURO/$
EURO/$
0.7
BIST 100
MSCI EM
1.5
ABD-S&P
5.5
MSCI EM
0.8
0
2.1
BIST 100
5.4
-1
-2.6
1.2
ABD-S&P
1
2
3
4
5
6
2.8
-6
-4
-2
0
2
4
6
Geçtiğimiz hafta Merkez Bankası destekleri ile risk iştahı bir miktar yükseldi
Para Piyasaları
1.4
USD Libor 1 ay, 3 ay ve 12 ay (%)
12 Aylık USD Libor
3 Aylık USD Libor
1 Aylık USD Libor
1.2
1.0
3 Aylık Libor Faizi (%)
1.6
USD
JPY
EUR
1.2
%0.70
0.8
0.8
0.6
%0.27
0.4
0.2
0.4
%0.27
%0.20
0.0
Ocak 10
Ocak 11
Ocak 12
0
Ocak 10
Ocak 13
%0.16
%0.12
Ocak 11
Ocak 12
Ocak 13
H. Senedi Piyasaları
FED ve ECB’den gelen sözel destekler Libor faizlerine aşağı doğru yön veriyor
Endonezya-JCI
Kore-Kospi
Hindistan-Sensex
Çin-Shangai
TR- BIST100
Mac-Bux
Rus-Micex
Cz-Prague
Pol-WIG
Br-Bovespa
Meks-Bolsa
MSCI Emerging
-1.1
-1.1
-0.9
0.7
0.9
1.0
-0.9
-0.7
-0.4
-1.4
-0.4
-3.7 -0.5
Jp-Nikkei225
Ger-Dax
Fr-Cac40
UK-FTSE 100
EU-DJ Stoxx 50
ABD-DJ Indus
ABD-S&P
G-7 Ortalama
MSCI Global
-2
130
120
1.5
0.6
110
1.2
1.5
1.1
1.7
0.2 2.5
0.7
0.6
1.0 2.7
0.91.9
0.8 2.8
0.4 3.7
0.8 3.1
0
2
MSCI IMKB Endeksi
100
10.8
-1.1
-4
5.2
5.1
2.2
2.3
1.0
-2.9
Hisse Senedi Endeksleri (Ocak 2011=100)
4.2
90
80
1 Aylık Değ (%)
5 Günlük Değ (%)
4
6
8
70
2011
10
MSCI GOÜ Endeksi
2012
2013
Artan risk iştahına paralel hemen hemen bütün hisse senedi endeksleri haftayı kazanımlarla kapattı.
Not: Tüm veriler raporun çıktığı Cuma günü saat 12:00 itibarı ile güncellenmiştir.
4
06 Mayıs 2013
DenizBank Ekonomi Bülteni
Finansal Göstergeler
Politika Faiz Oranları (%)
Tahvil Piyasaları
14
12
GOÜ CDS'leri ve Ratingler (5 Yıl; S&P, LT FX)
400
TR, BB+
Poland, A-
Rus, BBB
Bra, BBB
Gösterge Tahvil Faiz Oranı
300
10
8
MB Haftalık Repo Faizi
6
4
200
Gecelik Borç Alma ve Borç
Verme Faiz Koridoru
MB Ağırlıklı Ortalama Fonlama Faizi
2
0
Ocak 11
Ocak 12
100
0
Ocak 11
Ocak 13
Ocak 12
Ocak 13
Gösterge tahvil faizi olumlu enflasyon verisinin de desteğiyle %5’in altına kadar geriledi.
GOÜ Para Birimleri ($'a Karşı)
MXN
-0.4
0.5
Ocak 11
90
1.2
CZK
3.5
1.2
HUF
ZAR
1.6
KRW
TRY
-5.2
JPY
GBP
EURO
-6
-0.1
1 Aylık Değ (%)
0.5
5 Günlük Değ (%)
0.7
-5
-4
-3
-2
-1
2.9
3.0
0
Ocak 12
Mayıs 12
Eylül 12
Ocak 13
Mayıs 13
100
4.5
1.9
1.3
0.8
0.2
Eylül 11
2.9
1.0
PLN
Mayıs 11
Değerleniyor
-0.4
Değer Kaybediyor
Döviz Piyasaları
USD'ye Karşı Değişim (%, Pozitif Değerler= $'a karşı değerleniyor)
BRL
110
120
2.7
TL
2.1
GOÜ Ortalaması
1
2
3
4
5
130
Risk iştahında toparlanmaya paralel USD değer kaybetti
Emtia Endekslerinde Değişim (%)
Emtia Piyasaları
50
3.8
3.3
Tarım
45
40
-6.9
-5.8
Tem. Maden
35
-7.7
Değ. Maden
30
0.2
25
-6.2
Enerji
-8
-6
-4
20
-0.8
1 Aylık Değ (%)
5 Günlük Değ (%)
Top. Endeks
Endişe (VIX) Endeksi
15
-2.6
0.1
-2
0
2
10
2010
4
2011
2012
Geçtiğimiz hafta Çin’den gelen zayıf verilerin etkisiyle Temel Madenler önemli kayıplar yaşadı
Not: Tüm veriler raporun çıktığı Cuma günü saat 12:00 itibarı ile güncellenmiştir.
5
2013