hayvancılık işletmelerinde gübre yönetimi ve çevre

HAYVANCILIK İŞLETMELERİNDE GÜBRE YÖNETİMİ VE ÇEVRE
Dünya’ da olduğu gibi Türkiye’de de, son yıllarda özellikle kümes ve çiftlik hayvanlarından
kaynaklanan hayvansal atıklar, en önemli ve en ciddi çevresel problemler arasında yer almakta,
hayvancılık sektöründe dışkının oluşturduğu sorunlar ve gübre yönetimi önem kazanmaktadır.
Hayvancılık işletmelerinde gübre yönetimi, kapasitelerin büyümesi ile daha da önemli hale gelmiştir.
İşletmelerde elde edilen gübre besleyici değerini kaybetmeden, hastalık etkenlerinden ve çevreye
olan zararlı etkilerinden arındıracak şekilde işlenmeli ve depolanmalıdır.
Hayvan dışkısı doğrudan tarlaya atıldığında sadece çevreye zarar vermekle kalmayıp, aynı zamanda
hastalıkların yayılması için de önemli bir kaynak olabilmektedir.
Gübre aynı zamanda ekonomik bir potansiyeldirler. Hayvanlar tarafından üretilen dışkının uygun
yöntemlerle işlenmesi durumunda zararlı atık olmaktan çıkıp ekonomik verimliliğe katkı yapan önemli
bir gelir kapısı olacaktır.
Hayvancılık işletmelerinde gübrenin kaynağı, kullanım amacı gibi faktörler dikkate alınarak uygun
işleme teknolojisi belirlenmeli, maksimum verimlilik dikkate alınarak en uygun yöntem seçilmelidir.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın atık yönetimi yönetmeliğine göre; atıklar kaynağında ayrı toplanarak,
su, hava, toprak, bitki, hayvan ve insanlar için risk oluşturmayacak şekilde, doğal çevreyi olumsuz
etkilemeden, çevre ve insan sağlığına zarar vermeyecek yöntem ve işlemler kullanılarak depolanmalı,
işlenmeli ve toprağa karıştırılmalıdır. İşletme yöneticileri ve üreticiler gerekli tedbirleri almakla
sorumlu olup, yerine getirmeyenler ilgili tebliğ gereği para cezası ile karşılaşabilmektedirler.
Koku oluşturan emisyonların kontrolü hakkında yönetmeliğe göre; katı dışkılar için sızdırmaz bir
depolama platformu yapılmalı ve depolamadan kaynaklanan, çevreyi rahatsız edecek koku ve sinek
gibi sorunlara karşı tedbir alınmalı, sıvı dışkılar, sızdırmaz alanlar ve kapalı kanallardan geçirilerek
barınakların dışında kapalı konteynerlerde ya da eşdeğer emisyon azaltma tedbirleri alınmış yerlerde
depolanmalı, sıvı ve katı dışkıların öncelikle uygun şekilde uzaklaştırılması sağlanmalı, uygun koşullar
sağlanamadığında, geçici depolama için en az üç aylık miktar dikkate alınmalıdır.
Prof.Dr. Metin PETEK
Veteriner Hekim-Zooteknist
E-mail : petek@uludag.edu.tr, GSM:0535 7705994
Uludağ Üniversitesi Veteriner Fakültesi Zootekni Anabilim Dalı