İÇİNDEKİLER

İÇİNDEKİLER
BİRİNCİ BÖLÜM
TURİZM SEKTÖRÜNÜN EKONOMİ İÇİNDEKİ YERİ VE ÖNEMİ
I. Ekonomi ve Turizm İlişkisi ..............................................................................................
1
A. Turizm Sektörünün Yapısı ve Özellikleri ...................................................................
1
II. Turizmin Ekonomik Etkileri ...........................................................................................
3
A. Turizmin Olumlu Ekonomik Etkileri ..........................................................................
4
1. Turizmin Gayri Safi Yurt İçi Hasılaya Etkisi ..........................................................
4
2. Turizmin Ödemeler Dengesi Üzerine Etkisi ..........................................................
7
3. Turizmin İstihdam Yaratıcı Etkisi ............................................................................ 10
4. Turizmin Ekonominin Diğer Sektörleri Üzerinde Yarattığı Etkiler .................... 12
a. Turizmin Tarım Sektörü Üzerindeki Etkisi ....................................................... 12
b. Turizmin Sanayi Sektörü Üzerindeki Etkisi ...................................................... 13
c. Turizmin Hizmetler Sektörü Üzerindeki Etkisi ................................................ 14
B. Turizmin Olumsuz Ekonomik Etkileri ........................................................................ 15
1. İthalat Etkisi ................................................................................................................ 15
2. Turizmin Enflasyon Üzerindeki Etkisi .................................................................... 15
3. Turizmin Fırsat Maliyeti Üzerine Etkisi.................................................................. 16
4. Turizmin Mevsimsellik Etkisi .................................................................................. 17
5. Turizmin Dışsallık Etkisi ........................................................................................... 17
III. Dünya’da ve Türkiye’de Uluslararası Turizm
Hareketlerindeki Gelişmeler .......................................................................................... 18
A. Dünya Turizminde Geleceğe Yönelik Eğilimler ........................................................ 18
B. Türkiye’de Turizmin Sektörünün Gelişimi ................................................................. 21
1. Planlı Dönem Öncesinde Turizm............................................................................. 22
2. Planlı Dönemde Turizm ............................................................................................ 23
vi
İKİNCİ BÖLÜM
YOKSULLUK OLGUSU VE TURİZM SEKTÖRÜNÜN YOKSULLUĞU AZALTICI
ETKİSİ
I. Yoksulluk Kavramı .............................................................................................................. 29
A. Yoksulluğa İlişkin Temel Kavramlar ........................................................................... 30
1. Mutlak Yoksulluk ....................................................................................................... 30
2. Göreli Yoksulluk ......................................................................................................... 31
3. Öznel Yoksulluk.......................................................................................................... 32
4. İnsani Yoksulluk ......................................................................................................... 32
B. Yoksulluğun Ölçülmesi .................................................................................................. 33
C. Yoksulluğa Neden Olan Faktörler ................................................................................ 35
D. Dünya’da ve Türkiye’de Yoksulluğun Boyutları ....................................................... 36
II. Turizmin Yoksulluk Üzerindeki Etkileri ....................................................................... 39
A. Turizmin Yoksulluk Üzerindeki Doğrudan Etkileri .................................................. 39
B. Turizmin Yoksulluk Üzerindeki İkincil Etkileri .......................................................... 40
C. Turizmin Yoksulluk Üzerindeki Dinamik Etkileri ..................................................... 40
III. Turizm Yoluyla Yoksulluğu Azaltmaya Yönelik Yaklaşımlar ................................. 42
A. Mikro Kredi Yoluyla Yoksulluğu Önleme Çabası...................................................... 43
1. Mikro Kredi Tanımı ve Özellikleri ........................................................................... 43
2. Mikro Kredi Sisteminin Turizm Sektöründe
Uygulanabilirliği ve Yoksulluğu Azaltıcı Etkisi ..................................................... 46
B. Yoksul Odaklı Turizm Yaklaşımı .................................................................................. 50
1. Yoksul Odaklı Turizm Yaklaşımının Gelişimi ........................................................ 50
2. Yoksul Odaklı Turizm Yaklaşımı ve İlkeleri ........................................................... 51
vii
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
BÖLGESEL GELİŞMİŞLİK FARKLILIKLARI, AB VE TÜRKİYE’DE UYGULANAN
BÖLGESEL KALKINMA POLİTİKALARI
I. Bölge Kavramı ve Ekonomik Anlamda Bölge Türleri .................................................. 57
A. Bölge Kavramı ............................................................................................................... 57
B. Ekonomik Anlamda Bölge Türleri ............................................................................... 59
1. Ekonomik Yapı Açısından Bölgeler ......................................................................... 59
a. Homojen Bölgeler.................................................................................................. 60
b. Polarize Bölgeler ................................................................................................... 60
c. Plan Bölgeler .......................................................................................................... 61
2. Ekonomik Gelişmişlik Düzeylerine Göre Bölgeler ................................................ 62
a. Azgelişmiş Bölgeler .............................................................................................. 62
b. Gelişmiş Bölgeler .................................................................................................. 63
II. Bölgesel Gelişmişlik Farklılıkları ve Kalkınma Politikaları ..................................... 63
A. Bölgesel Dengesizlik Kavramı ..................................................................................... 64
B. Bölgesel Kalkınma Politikaları ...................................................................................... 65
C. Bölgelerarası Gelişmişlik Farklılıklarının Giderilmesinde
Önem Kazanan Faktörler .............................................................................................. 68
1. Ekonomik Faaliyetlerin Teşvik Tedbirleriyle
Az Gelişmiş Bölgelere Yönlendirilmesi .................................................................. 68
2. Bölgesel Kalkınma İçin Gerekli Kamu Yatırımlarının
Gerçekleştirilmesi....................................................................................................... 68
3. Yönetimsel Örgütün Bölgesel Kalkınma Sorunlarına
Adaptasyonun Sağlanması ....................................................................................... 69
4. Metropolitan Bölgelerin Gelişmesinin Sınırlandırılması ...................................... 70
5. Bölgesel Kalkınma Ajansları ..................................................................................... 70
III. Türkiye’de Bölgesel Gelişmişlik Farklılıkları ve Uygulanan Politikalar ............. 73
A. Türkiye’de Uygulanan Bölgesel Kalkınma Politikaları ............................................ 74
1. Planlı Dönemde Uygulanan Politikalar .................................................................. 74
2. Kalkınmada Öncelikli Yöre Politikası ..................................................................... 79
3. Türkiye’de Bölge Planlama Deneyimleri ................................................................ 83
a. Antalya Bölgesi Projesi ......................................................................................... 83
b. Doğu Marmara Bölgesi Projesi............................................................................ 84
c. Zonguldak Bölgesi Projesi .................................................................................... 84
d. Çukurova Bölgesi Projesi ..................................................................................... 84
e. Keban Projesi ......................................................................................................... 85
viii
f. Zonguldak-Bartın-Karabük Bölgesel Gelişme Projesi ....................................... 85
g. Doğu Karadeniz Bölgesel Gelişme Planı (DOKAP) .......................................... 86
h. Doğu Anadolu Projesi (DAP) .............................................................................. 86
i. Yeşilırmak Havza Gelişim Projesi ........................................................................ 87
j. Marmara Bölge Planı .............................................................................................. 88
k. Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP).................................................................... 88
B. Avrupa Birliği Bölgesel Politikaları ve Türkiye’nin
AB Bölgesel Politikalarına Uyumu ............................................................................... 91
1. AB’de Uygulanan Bölgesel Kalkınma Politikaları ................................................. 91
2. Türkiye’nin AB Bölgesel Politikalarına Uyum Sürecinde
Yaşanan Gelişmeler ................................................................................................... 95
3. Türkiye’de Bölgesel Kalkınma Ajansları ................................................................. 98
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
TURİZM SEKTÖRÜNÜN BÖLGELERARASI GELİŞMİŞLİK FARKLILIKLARINI
GİDERMEDEKİ ETKİSİ
I. Turizm Sektörünün Ekonomik Büyüme ve Kalkınmaya Etkisi .................................. 103
II. Turizm Sektörünün Yerel Ekonomik Kalkınmaya Etkisi ........................................... 106
III. Turizm Sektörünün Bölgesel Gelişmişlik Farklılıklarını Gidermedeki Etkisi .... 107
IV. Türkiye’de Bölgesel Dengesizlik ve Turizmin Bölgesel Gelişmeye Katkısı ......... 111
A. Türkiye’de Bölgelerin ve İllerin Gelişmişlik Durumları ............................................ 111
B. Türkiye’de Bölgelerin Turizm Açısından Değerlendirilmesi
ve Turizmin Bölgesel Gelişmeye Katkısı ..................................................................... 118
Kaynakça ................................................................................................................................... 129