T.C. BAŞBAKANLIK DEVLET PLANLAMA TEŞKİLATI MÜSTEŞARLIĞI MALİ PİYASALARDA GELİŞMELER YILLIK PROGRAMLAR VE KONJONKTÜR DEĞERLENDİRME GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ŞUBAT 2007 Mali Piyasalarda Gelişmeler Şubat 2007 İÇİNDEKİLER ÖZET ..............................................................................................................iii I. PARA PROGRAMINDAKİ GELİŞMELER.........................................................1 II. a. Merkez Bankası Analitik Bilançosu ve Faiz Oranlarındaki Gelişmeler ...1 b. Temel Parasal Büyüklüklerdeki Gelişmeler ...........................................3 c. Merkez Bankası Döviz Alım-Satımları....................................................5 BORÇLANMA PROGRAMINDAKİ GELİŞMELER.............................................6 III. SERMAYE PİYASASINDA GELİŞMELER ......................................................11 IV. a. Yatırım Fonları ve Bireysel Emeklilik Fonları .......................................11 b. İMKB Hisse Senedi Piyasası.................................................................12 c. Tahvil ve Bono Piyasası Kesin Alım-Satım Pazarı ................................15 d. Tahvil ve Bono Piyasası Repo-Ters Repo Pazarı..................................15 e. Takasbank Borsa Para Piyasası ve Ödünç Pay Senedi Piyasası...........16 f. Altın Borsası .........................................................................................17 g. Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası..........................................................18 BANKACILIK SEKTÖRÜNDE GELİŞMELER..................................................20 V. a. Mevduatlar ...........................................................................................20 b. Krediler ................................................................................................22 c. Menkul Kıymetler.................................................................................25 d. Yabancı Para Pozisyonu.......................................................................26 KATILIM BANKALARI .................................................................................28 VI. PORTFÖY TERCİHLERİ ...............................................................................29 VII. ULUSLAR ARASI PİYASALARDA GELİŞMELER ...........................................32 VIII. HUKUKİ VE KURUMSAL DÜZENLEMELER ..................................................34 EKLER 1. Merkez Bankası Analitik Bilançosu : http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02/tcmb.xls 2. İç Borçlanma Faiz Oranları : http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02/icborc.xls 3. Mali Tasarruf Araçları Faiz Oranları ve Menkul Kıymetler Borsasında Çeşitli Göstergeler : http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02/maliarac.xls 4. Bankacılık Sektörü Mevduat Hacmi : http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02/mevduat.xls 5. Bankacılık Sektörü Kredi Hacmi : http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02/kredi.xls 6. Bankacılık Sektörü Menkul Kıymetler Portföyü : http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02/menkulde.xls Rapor hakkındaki görüş, öneri ve değerlendirmelerinizi abakdur@dpt.gov.tr, adincer@dpt.gov.tr, cavdaroglu@dpt.gov.tr, bgumrah@dpt.gov.tr e-posta adreslerine bildirebilirsiniz. DPT-YPKDGM i http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Şubat 2007 TABLOLAR Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo Tablo 1. Merkez Bankası Net Döviz Pozisyonu............................................................................ 1 2. Merkez Bankası Analitik Bilançosu................................................................................ 2 3. Merkez Bankası Faiz Oranlarında Gelişmeler ................................................................. 3 4. Parasal Büyüklüklerdeki Gelişmeler .............................................................................. 4 5. TCMB Döviz Alımları-Satımları ..................................................................................... 5 6. Hazine YTL Cinsi İç Borç İhaleleri ................................................................................ 6 7. İç Borç Stokunun Vade Yapısı...................................................................................... 7 8. İç Borç Stoku Döviz-Faiz Yapısı.................................................................................... 8 9. İç Borç Stokunun Alıcılara Göre Dağılımı....................................................................... 9 10. Konsolide Bütçe Dış Borç Stoku ............................................................................... 10 11. Sermaye Piyasalarına İlişkin Göstergeler................................................................... 11 12. İMKB 100 Endeksinin Getirisi ................................................................................... 12 13. İMKB’de Çeşitli Göstergeler ..................................................................................... 13 14. İMKB 100 Endeksine İlişkin Göstergeler.................................................................... 14 15. İMKB’de İşlem Gören Şirketlerin Piyasa Kapitalizasyonu ve Yabancı Portföy Oranı ........ 15 16. Kamu Menkul Kıymetleri Kesin Alım-Satım ve Repo-Ters Repo Pazarı .......................... 16 17. Takasbank Borsa Para Piyasası ve Ödünç Pay Senedi Piyasası .................................... 17 18. Vadeli İşlemler Piyasası........................................................................................... 18 19. Bankacılık Sektöründe Kredi ve Mevduatların Gelişimi ................................................ 20 20. Mevduat Bankaları Yurtiçi Kredilerinin Türlerine Göre Dağılımı .................................... 22 21. Tüketici Kredisi Faiz Oranları ................................................................................... 23 22. Yabancı Para Pozisyonları........................................................................................ 27 23. Katılım Bankalarının Seçilmiş Bilanço Büyüklükleri...................................................... 28 24. Yurtiçi Yerleşiklerin Portföy Tercihlerinin Dağılımı ...................................................... 29 25. Yurtdışı Yerleşiklerin Portföy Yatırım Stoku ............................................................... 31 26. Uluslar Arası Piyasalarda Gelişmeler ......................................................................... 32 GRAFİKLER Grafik Grafik Grafik Grafik Grafik Grafik Grafik Grafik Grafik Grafik Grafik Grafik Grafik Grafik Grafik Grafik Grafik Grafik Grafik Grafik Grafik 1. Merkez Bankası Net Rezervler ve Net Döviz Pozisyonu Gelişimi ...................................... 1 2. Parasal Büyüklüklerdeki Reel Gelişmeler (2005 Aralık=100 Bazlı Endeks) ........................ 4 3. Para Çarpanları ......................................................................................................... 4 4. Borçlanma / İtfa Rasyosu ........................................................................................... 6 5. Faiz Oranlarında Gelişmeler ........................................................................................ 7 6. İç Borç Stokunun Döviz-Faiz Yapısı.............................................................................. 8 9. İMKB 100 Bileşik Endeksi ......................................................................................... 14 10. Altın Borsası İşlem Hacmi ve Uluslararası Altın Fiyatı ................................................. 17 11. YP Mevduat/Toplam Mevduat ................................................................................. 20 12. 3 Ay ve Daha Kısa Vadeli Mevduatların Payının Gelişimi............................................ 21 13. YTL ve YP Mevduatların Ortalama Vadesi ................................................................. 21 14. Tüketici Kredilerinin Türlerine Göre Reel Gelişimi (2002 yılı Fiyatlarıyla) ...................... 23 15. Mevduat Bankaları Kredileri/Toplam Mevduatlar ....................................................... 24 16. TGA/Krediler ......................................................................................................... 24 17. Tasfiye Olunacak Kredi Kartları ve Tüketici Kredilerinin Gelişimi.................................. 25 18. Banka Grupları Bazında Menkul Kıymetler Portföyü ................................................... 26 19. Mevduat Bank. Menkul Değerleri/Toplam Mevduatlar ................................................ 26 20. Yurtiçi Yerleşiklerin Başlıca YTL Portföy Tercihleri ..................................................... 30 21. Yurtiçi Yerleşiklerin YP Portföy Tercihleri .................................................................. 30 22. Gelişmekte Olan Ülkelerin Borsa Endekslerinin Gelişimi (02.05.2006=100) .................. 32 23. Euro/Dolar Paritesi................................................................................................. 33 DPT-YPKDGM ii http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Şubat 2007 Mali Piyasalarda Gelişmeler YILLIK PROGRAMLAR VE KONJONKTÜR DEĞERLENDİRME GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ÖZET • 2007 yılı Ocak ayında Merkez Bankası Net Döviz Pozisyonu 2 milyar dolar artarak 22,5 milyar dolara yükselmiştir. • Net İç Varlıklar 2007 yılı Ocak ayında 0,6 milyar YTL artarak 13,5 milyar YTL’ye yükselmiştir. • 2007 yılı Ocak ayında Merkez Bankası Parası büyüklüğü, 3,2 milyar YTL artarak, 45,2 milyar YTL’ye yükselmiştir. • Ocak ayında yapılan Para Politikası Kurulu toplantısında Merkez Bankası politika faiz oranlarının sabit tutulmasına karar verilmiştir. • 2007 yılı Ocak ayında; M1 para arzı reel olarak gerilerken, M2 para arzının reel olarak artmış, M3 para arzının ise reel olarak sabit kalmıştır. • Hazine iç borçlanma ihaleleri ortalama yıllık bileşik faiz oranı, 2007 yılı Ocak ayında yüzde 20,3 düzeyinde gerçekleşmiştir. • Ocak ayında Hazinenin iç borç stoku 5,9 milyar YTL artarak 257,4 milyar YTL’ye yükselmiştir. • İç borç stoku/M2Y oranı 2007 Ocak ayında bir önceki aya göre 1,4 puan artarak 89,2 puana ulaşmıştır. • Ocak ayında yatırım fonları net aktif değerinde nisbi bir artış görülürken, bireysel emeklilik fonları hızla gelişimini sürdürmüştür. • 2007 yılı Ocak ayı sonu itibarıyla İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi aylık bazda yüzde 5,3 oranında artmıştır. Buna karşın, Endekste yüzde 7,6 oranında nominal kayıp gerçekleşmiştir. Dolar bazında nominal kayıp ise yüzde 13,8 oranında gerçekleşmiştir. • Ocak ayında günlük ortalama işlem hacmi bir önceki ay sonuna göre yüzde 38 oranında artış göstermiştir. • İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi risk göstergeleri olarak kullanılabilecek standart sapma değerlerinden aylık standart sapma 6,79 değerine çıkarken yıllık standart sapma değeri 28,76 değerine inmiştir. DPT-YPKDGM iii http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler • Şubat 2007 Borsada işlem gören hisselerin piyasa değeri Ocak ayı sonunda 2006 yılı sonuna göre yüzde 4,2 oranında artarak 78,7 milyar YTL’ye çıkmıştır. İMKB kotasyonundaki hisselerde yabancı sahipliği oranı yüzde 68,6 ile en yüksek seviyesine çıkmıştır. • Tahvil ve Bono Piyasası Kesin Alım-Satım Pazarında günlük işlem hacmi yüzde 42,4 oranında artarak 2 milyar YTL seviyesinde gerçekleşmiştir. Ocak ayında piyasada gerçekleşen ortalama basit faiz oranı 52 baz puan gerileyerek yüzde 21,37 seviyesinde gerçekleşmiştir. • Repo-Ters Repo Pazarında Ocak ayında bir önceki aya göre günlük işlem hacmi yüzde 7,3 oranında artmış ve 9,6 milyar YTL’ye yükselmiştir. Pazarda gerçekleşen ortalama basit faiz oranı bir önceki ay ortalamasına göre 35 baz puan gerileyerek yüzde 17,53 olmuştur. • Takasbank Borsa Para Piyasasında O/N işlem hacmi yüzde 18 oranında gerileyerek 2,9 milyar YTL olmuştur. Piyasada gerçekleşen O/N işlemlerin faiz oranı bir önceki aya göre 63 baz puan gerileyerek yüzde 17,05 olmuştur. • Ödünç Pay Senedi Piyasası işlem hacmi bir önceki aya göre yüzde 39,8 oranında artış göstererek 158 milyon YTL düzeyinde gerçekleşmiştir. Sözleşme sayısı 869 olurken, işlem gören pay senedi sayısı 96 olmuştur. • Altın Borsasında işlem hacmi yüzde 39,6 oranında artarak 21,4 ton seviyesinde gerçekleşmiştir. Uluslararası altın fiyatları yüzde 1,7 oranında gerileyerek 625,9 dolar/ons olmuştur. • Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsasında işlem hacmi Ocak ayında bir önceki aya göre yüzde 37,9 oranında artarak 3 milyar YTL ile VOB’un kuruluşundan bu yana aylık bazda en yüksek seviyesine çıkmıştır. Borsada sadece endeks ve döviz sözleşmeleri işlem görmüştür. • Açık pozisyon sayılarına bakıldığında bir önceki aya göre önemli artışlar gerçekleştiği görülmektedir. • Bankacılık sektörü mevduatları, 2007 yılı Ocak ayında YTL mevdutalardaki hızlı yükselişin etkisiyle yüzde 2,7 oranında artarak 284,6 milyar YTL’ye yükselmiştir. • 2007 yılı Ocak ayında bankacılık sektörü tarafından kullandırılan krediler, yüzde 0,7 oranında artarak artış eğiliminde yavaşlama göstermiştir. • Kredilerin mevduatlara oranı, 2007 yılı Ocak ayında yüzde 62,2’ye yükselmiştir. • Mevduat bankalarının tahsili gecikmiş alacaklarının (TGA) kredilere oranı, Ocak ayında aynı seviyede kalarak yüzde 4,6 olarak gerçekleşmiştir. • Mevduat bankalarının menkul kıymet portföyü, Ocak ayında yüzde 1,5 oranında artarak 143,9 milyar YTL’ye yükselmiştir. DPT-YPKDGM iv http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler • Şubat 2007 Bankacılık sektörünün yabancı para açık pozisyonu özel ve yabancı bankaların pozisyon açmaları nedeniyle yaklaşık 1 milyar dolar yükselmiştir. • Ocak ayında katılım bankalarının kullandırdıkları fonlar yükselirken topladıkları fonlar düşüş göstermiştir. • Ocak ayında yurtiçi yerleşiklerin portföy tercihleri arasında en büyük artışlar YTL ve YP mevduatlarda gerçekleşmiştir. • Ocak ayında yurtdışı yerleşiklerin ülkemize yönelik portföyleri önemli ölçüde artış göstermiştir. • Ocak ayında ABD, Avrupa ve Japon Merkez Bankası faiz oranlarını değiştirmemiştir. • Ocak ayında euro/dolar paritesi dolar lehine gelişim göstermiştir. DPT-YPKDGM v http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler I. Şubat 2007 PARA PROGRAMINDAKİ GELİŞMELER a. Merkez Bankası Analitik Bilançosu ve Faiz Oranlarındaki Gelişmeler 2007 yılı Ocak ayında Merkez Bankası Net Döviz Pozisyonu 2 milyar dolar artarak 22,5 milyar dolara yükselmiştir. Grafik 1. Merkez Bankası Net Rezervler ve Net Döviz Pozisyonu Gelişimi (Milyar Dolar) 60 53 45 38 30 23 15 8 30 28 26 24 22 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 12 11 9 10 8 6 7 5 4 3 12 2006 -1 2 11 9 10 8 6 7 5 4 3 12 2005 -1 2 11 9 10 8 6 7 5 4 2 3 2004 -1 0 Net Rezervler (Sol Eksen) Net Döviz Pozisyonu (Sağ Eksen) Ocak ayında, Net Dış Varlıkların 0,8 milyar dolar artması ve İç Döviz Yükümlülüklerinin 1,2 milyar azalmasıyla, Merkez Bankası Net Döviz Pozisyonu 2 milyar dolar artarak, 22,5 milyar dolara yükselmiştir. Net Döviz Pozisyonundaki söz konusu artış, Aralık ayında piyasadan düzenli ihaleler yoluyla gerçekleştirilen 0,6 milyar dolarlık döviz alımından ve Hazineden gerçekleştirilen YTL karşılığı döviz alımından kaynaklanmıştır. Bu dönemde Merkez Bankası Net Rezervleri 0,5 milyar dolar artmıştır. Net Rezervlerdeki artış temelde Hazinenin döviz mevduatındaki artıştan kaynaklanmıştır. Tablo 1. Merkez Bankası Net Döviz Pozisyonu 2005 Aralık Net Döviz Pozisyonu (NDP) (Milyon Dolar) 2007 2006 Ekim Kasım Aralık Ocak 15.499,1 20.452,9 19.331,6 20.541,9 22.498,6 - Net Dış Varlıklar 36.843,1 42.677,4 44.288,8 47.510,0 48.271,0 Net Rezervler 49.371,8 54.729,0 57.395,7 59.717,6 60.245,6 KMDTH ve SDMH(-) 15.576,4 15.535,2 15.756,5 15.837,9 15.586,3 3.047,6 3.483,6 2.649,6 3.630,3 3.611,7 21.344,0 22.224,4 24.957,2 26.968,0 25.772,5 Döv. Olarak T.Mev. 10.331,0 11.017,5 13.129,9 13.226,8 13.739,0 Hazine Mevduatı 8.735,2 10.325,7 12.481,9 12.516,3 12.899,8 Bankaların Döviz Mev. 11.013,0 11.207,0 11.827,3 13.741,3 12.033,5 Diğer - İç Döv. Yük. Kaynak: TCMB günlük vaziyet * Rakamlar ayın son cuma günü itibarıyladır. Toplamlar yuvarlama sonucu tutmayabilir. Net İç Varlıklar 2007 yılı Ocak ayında 0,6 milyar YTL artarak 13,5 milyar YTL’ye yükselmiştir. DPT-YPKDGM 1 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Şubat 2007 Ocak ayında Merkez Bankası Net İç Varlıkları 0,6 milyar YTL artmıştır. Bu dönemde Diğer İç Varlıklar kaleminde önemli bir değişim gözlenmezken Net İç varlıklardaki artış temelde Toplam İç Kredilerdeki atıştan kaynaklanmıştır. Toplam İç Kredilerdeki artış ise döviz kurlarında görülen gerileme sonucu Değerleme kaleminde gerçekleşen artıştan kaynaklanmıştır. Tablo 2. Merkez Bankası Analitik Bilançosu (Milyon YTL) 2005 2006 Aralık Net Döviz Pozisyonu+Net İç Varlıklar = MBP Net Döviz Pozisyonu(NDP) Ekim Kasım 2007 Aralık Ocak 38.547,7 42.788,3 41.078,8 41.915,6 45.164,7 31.693,7 20.815,3 29.548,3 28.423,2 29.027,8 - Net Dış Varlıklar 49.480,2 61.656,0 65.117,8 67.136,3 67.999,4 - İç Döviz Yükümlülükleri 28.664,9 32.107,6 36.694,6 38.108,5 36.305,7 Net İç Varlıklar (I+II) 17.732,4 13.240,0 12.655,6 12.887,8 13.470,9 I- Top. İç Kred. (1+2+3+4+5) 21.440,2 17.020,0 18.540,8 19.421,2 19.976,1 1- Hazinenin Borçları 19.429,1 18.302,9 18.756,0 18.774,8 18.745,5 19.470,0 18.339,7 18.784,8 18.811,9 18.773,9 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 a. DİBS b. Dövize Endeksli DİBS c. Diğer 2- Değerleme Hesabı -40,9 -36,7 -28,8 -37,0 -28,3 2.009,6 -1.283,4 -215,7 645,6 1.229,8 3- IMF Acil Yardımı 0,0 0,0 0,0 0,0 4 - Bankalara Açılan Krd. 1,4 0,4 0,6 0,8 0,8 5- TMSF'na Kullan. Krd. 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 II- Diğer -3.707,8 -3.780,0 -5.885,2 -6.533,4 -6.505,2 REZERV PARA Emisyon Bankalar Zor. Karş. Bankalar Serbest Mevduat Diğer PARASAL TABAN APİ’den Borçlar MERKEZ BANKASI PARASI Kamu Mevduatı 32.696,4 19.612,0 0,0 12.898,9 185,5 37.679,4 4.983,0 38.547,7 868,3 37.837,2 24.529,1 0,0 13.227,4 80,6 41.314,6 3.477,5 42.788,3 1.473,7 41.398,5 26.815,2 0,0 14.419,9 163,4 40.300,1 -1.098,4 41.915,6 1.615,5 37.848,2 22.054,8 0,0 15.640,4 153,0 44.549,9 6.701,8 45.164,7 614,8 35.694,6 22.834,4 0,0 12.776,5 83,7 38.892,4 3.197,8 41.078,9 2.186,6 Kaynak: TCMB günlük vaziyet * Rakamlar ayın son cuma günü itibarıyladır. Toplamlar yuvarlama sonucu tutmayabilir 2007 yılı Ocak ayında Merkez Bankası Parası büyüklüğü, 3,2 milyar YTL artarak, 45,2 milyar YTL’ye yükselmiştir. Bilançonun pasif kalemleri incelendiğinde, Ocak ayında Merkez Bankası Parasının 3,2 milyar YTL artarak, 45,2 milyar YTL’ye yükseldiği görülmektedir. Emisyonun 4,8 milyar YTL azalırken, Bankalar Mevduatının 1,2 milyar YTL artmasıyla Rezerv Para bu dönemde 3,6 milyar YTL gerilemiştir. Ocak ayı sonunda bir önceki ay sonuna göre Emisyonda görülen gerileme Kurban Bayramı ve yılbaşı nedeniyle artan para talebinin normale dönmesinden kaynaklanmıştır. Bu dönemde, APİ’den Borçlar 7,8 milyar YTL artarak 6,7 milyar YTL’ye yükselirken, Kamu Mevduatı 1 milyar YTL azalarak 0,6 milyar YTL’ye gerilemiştir. DPT-YPKDGM 2 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Şubat 2007 Ocak ayında yapılan Para Politikası Kurulu toplantısında Merkez Bankası politika faiz oranlarının sabit tutulmasına karar verilmiştir. Merkez Bankası Para Politikası Kurulu 16 Ocak 2007 tarihli toplantısında, özel kesim tüketim talebindeki yavaşlama ve enflasyon beklentilerindeki kısmi iyileşme devam ederken, orta vadeli enflasyon beklentilerinin henüz hedeflerle uyumlu olmaması ve hizmet fiyat enflasyonuna ilişkin riskler ile küresel ekonomideki belirsizliklerden hareketle bünyesindeki Bankalararası Para Piyasası ve İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Repo–Ters Repo Pazarı’nda uygulanmakta olduğu kısa vadeli faiz oranlarının sabit tutulmasına karar vermiştir. Tablo 3. Merkez Bankası Faiz Oranlarında Gelişmeler (Yüzde, Basit) 2006 Basit Faiz 02.Oca 27.Nis 07.Haz 25.Haz 28.Haz 20.Tem Gecelik Borç Alma 13,50 13,25 15,00 17,25 17,25 17,50 Gecelik Borç Verme 16,50 16,25 18,00 20,25 22,25 22,50 Haftalık Piy. Yap. Bankalar REPO 15,50 15,25 17,00 19,25 21,25 21,50 Geç Lik. Pen. Borç Verme 19,50 19,25 21,00 23,25 25,25 25,50 Geç Lik. Pen. Borç Alma 9,50 9,25 11,00 13,25 13,25 13,50 Kaynak: TCMB b. Temel Parasal Büyüklüklerdeki Gelişmeler 2007 yılı Ocak ayında bir önceki aya göre M1 para arzı reel olarak gerilerken, M2 para arzının reel olarak artmış, M3 para arzının ise reel olarak sabit kalmıştır. 2007 yılı başında, Avrupa Merkez Bankası istatistik tanım ve standartlarına uyum çalışmaları çerçevesinde Merkez Bankası tarafından para arzı tanımlarında değişiklik yapılmıştır. Daha önce M2Y para arzında gösterilmekte olan yabancı para mevduatlar ve M3 para arzı tanımı içinde yer alan diğer resmi mevduatlar vadelerine göre M1 ve M2 içerisinde gösterilmiştir. Böylece, M2Y para arzı tanımı ortadan kalkmış ve M1 ve M2 para arzlarının kapsamı genişlemiştir. Yeni para arzı tanımları dikkate alındığında; 2007 yılı Ocak ayında M1 para arzı yüzde 10,5 oranında azalarak 64,6 milyar YTL’ye gerilerken; M2 para arzı yüzde 1,1 oranında artarak 300,9 milyar YTL’ye, M3 para arzı ise yüzde 1 oranında artarak 323,1 milyar YTL’ye yükselmiştir. Ocak ayında TÜFE’nin yüzde 1 oranında arttığı göz önüne alındığında M1 para arzının reel olarak gerilerken, M2 para arzının reel olarak arttığı, M3 para arzının ise reel olarak sabit kaldığı görülmektedir. DPT-YPKDGM 3 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Şubat 2007 Tablo 4. Parasal Büyüklüklerdeki Gelişmeler (Milyon YTL) 2005 2006 Ekim Kasım Aralık 2007 Aylık Ocak % Değişme 21.951 23.104 21.638 24.590 20.723 -15,7 24.531 23.759 21.648 21.640 23.967 21.150 -11,8 YP Vadesiz Mevduat 19.202 22.460 23.450 22.910 23.605 22.729 -3,7 M1 61.937 68.171 68.202 66.188 72.163 64.602 -10,5 TL Vadeli Mevduat 114.790 136.376 138.393 142.579 141.745 150.156 5,9 YP Vadeli Mevduat 61.222 75.333 76.993 81.745 83.574 86.141 3,1 237.949 279.880 283.588 290.513 297.481 300.899 1,1 2.904 3.391 3.871 4.081 3.539 3.952 11,7 19.762 18.930 18.595 18.371 18.816 18.255 -3,0 260.614 302.201 306.054 312.965 319.836 323.105 1,0 122,7 135,2 136,2 137,2 138,2 139,2 0,7 Aralık Eylül Dolasimdaki Para 18.203 TL Vadesiz Mevduat M2 Repo Para Piyasasi Fonlari M3 TÜFE Kaynak: Merkez Bankası, TÜİK Grafik 2. Parasal Büyüklüklerdeki Reel Gelişmeler (2005 Aralık=100 Bazlı Endeks) M3 12 11 10 9 8 M2 20 07 -1 M1 7 6 5 4 3 2 20 06 -1 20 05 -1 2 120 115 110 105 100 95 90 Para çarpanlarının 2007 yılı Ocak ayındaki seyri incelendiğinde; rezerv para yüzde 8,6 oranında azalırken, eski gösterime göre hesaplanan M2’nin sabit kalması ve M2Y’nin yüzde 0,7 oranında artmasıyla M2/RP para çarpanının 4,5’ten 4,9 puana, M2Y/RP çarpanının ise 6,9’dan, 7,6 puana yükseldiği görülmektedir. Grafik 3. Para Çarpanları 10 8 6 4 2004 -1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 2005 -1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 2006 -1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 2007 -1 2 M2/RP DPT-YPKDGM M2Y/RP 4 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler c. Şubat 2007 Merkez Bankası Döviz Alım-Satımları Merkez Bankası, Mayıs-Haziran aylarında mali piyasalarda yaşanan dalgalanmanın etkilerinin kaybolmasıyla döviz piyasasının istikrar kazanması ve küresel likidite koşullarında görülen düzelme eğiliminden hareketle, 15 Mayıs 2006 tarihinde durdurduğu döviz alım ihalelerine 10 Kasım 2006 tarihinden itibaren tekrar başlamıştır. Bu çerçevede günlük alım limiti 15 milyon ABD doları ihale, 30 milyon ABD doları opsiyon hakkı olmak üzere en fazla 45 milyon ABD doları olarak belirlenmiştir. 2007 yılı Ocak ayında yapılan 19 adet ihalede 285 milyon doları ihale, 297 milyon doları opsiyon olmak üzere toplamda 582 milyon dolarlık döviz alımı yapılmıştır. Tablo 5. TCMB Döviz Alımları-Satımları* (Milyon Dolar) Döviz Alım-Satım İhaleleri Günlük Ortalama Teklif 80,1 80,7 82,8 92,7 81,5 Teklifin Karşılanma Döviz AlımOranı (%) Satım Miktarı 5.653 4.104 7.443 57,0 692 47,5 690 47,2 899 38,8 699 37,7 338 -1.000 42,2 371 48,7 563 46,4 582 Doğrudan Döviz Müda. TOPLAM 2003 Top. 4.808 10.461 2004 Top. 1.283 5.387 2005 Top. 14.565 22.008 2006- Ocak 0 692 Şubat 5.441 6.131 Mart 0 899 Nisan 0 699 Mayıs 0 338 Haziran -2.105 -3.105 Kasım 67,6 0 371 Aralık 57,8 0 563 2007 – Ocak 64,9 0 582 Kaynak: TCMB * Pozitif değerler alımları, negatif değerler satımları göstermektedir. Merkez Bankası tarafından henüz miktarları açıklanmayan doğrudan döviz alımları Merkez Bankası günlük vaziyetlerinden türetilen net döviz pozisyonu verileri kullanılarak ve bu büyüklüğü etkileyebilecek diğer döviz işlemleri de göz önüne alınarak hesaplanmıştır. DPT-YPKDGM 5 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler II. Şubat 2007 BORÇLANMA PROGRAMINDAKİ GELİŞMELER Hazine iç borçlanma ihaleleri ortalama yıllık bileşik faiz oranı, 2007 yılı Ocak ayında yüzde 20,3 düzeyinde gerçekleşmiştir. Tablo 6. Hazine YTL Cinsi İç Borç İhaleleri Net 12 Aylık Borç.(1) İtfa(2) Bileşik TÜFE Vade (Mil. (Mil. Borç/İtfa Faiz Beklentisi Reel Faiz (Gün) YTL) YTL) Oranı (Yüzde) (3) (Yüzde) 2005-Aralık 890 14,1 5,8 7,8 12.428 13.516 91,9 2006-Ocak 1.070 10.512 11.603 90,6 14,5 5,5 8,5 Şubat 873 12.810 15.026 85,3 14,5 5,5 8,5 Mart 7.629 9.249 82,5 5,4 8,3 792 14,2 Nisan 11.243 11.896 94,5 5,5 8,2 810 14,1 Mayıs 6.990 10.350 67,5 5,8 8,6 941 15,0 Haziran 5.123 6.630 72,3 7,9 9,0 558 17,6 Temmuz 12.731 13.864 91,8 8,1 13,6 422 22,8 Ağustos 10.583 12.024 88,0 7,9 12,3 427 21,3 Eylül 12.844 16.932 75,9 7,5 13,5 617 21,6 Ekim 7.057 7.529 93,7 7,3 13,7 973 22,0 10.280 Kasım 12.030 85,5 7,2 14,0 1088 22,1 Aralık 4.514 5.607 80,5 7,1 14,4 550 22,5 2007-Ocak 13.372 16.189 82,6 6,8 12,7 495 20,3 Kaynak: Hazine Müsteşarlığı, DPT (1) Net borçlanma piyasadan yapılan YTL cinsi borçlanmayı göstermekte olup, döviz cinsinden ihale tutarları dahil edilmemiştir. (2) İtfa rakamları, ÇTTH dahil edilerek piyasaya yapılan YTL cinsi ödemeleri göstermektedir. (3) Merkez Bankası tarafından ayda iki defa yayınlanan ve ekonomik birimlerin ekonomik değişkenlere yönelik tahminlerini içeren geniş katılımlı “Beklenti Anketi”nden alınmıştır. 12 aylık TÜFE beklentisi, söz konusu ayın üçüncü haftası itibariyle piyasa katılımcıları tarafından tahmin edilen değerlerin uygun ortalamasıdır. 2007 yılı Ocak ayında Hazine ihalelerinde oluşan ağırlıklı ortalama bileşik faiz oranı, bir önceki aya göre 2,2 puan azalarak, yüzde 20,3 düzeyinde gerçekleşmiştir. Aynı dönemde ihalelerde oluşan ortalama vade 495 gün olmuştur. Ocak ayında piyasaya YTL bazında 16,2 milyar YTL itfası bulunan Hazinenin, piyasadan net olarak 13,4 milyar YTL borçlanmasıyla, borçlanma/itfa rasyosu 82,6 puan düzeyinde gerçekleşmiştir. Grafik 4. Borçlanma / İtfa Rasyosu 120 14.500 100 12.500 80 10.500 8.500 60 Yüzde Milyon YTL 16.500 6.500 40 4.500 2.500 20 2005- 200612 1 DPT-YPKDGM 2 3 4 İTFA 5 6 7 8 BORÇLANMA 6 9 10 11 12 20071 BORÇLANMA/İTFA http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Şubat 2007 Ocak ayında Hazinenin yüklendiği reel faiz oranı azalmıştır. Nitekim Merkez Bankası beklenti anketinde yer alan 12 aylık TÜFE beklentisi kullanılarak hesaplanan gelecek döneme yönelik reel faiz oranı Ocak ayında bir önceki aya göre 1,7 puan azalarak yüzde 14,4’ten yüzde 12,7’ye gerilemiştir. Grafik 5. Faiz Oranlarında Gelişmeler (Bileşik, Yüzde) 25 20 15 10 5 ihale DIBS interbank 20 07 -0 1 12 11 10 09 08 07 06 05 04 03 02 '2 00 61 20 05 -1 2 0 TÜFE Beklentisi Ocak ayında Hazinenin iç borç stoku 5,9 milyar YTL artarak 257,4 milyar YTL’ye yükselmiştir. 2006 yılı sonuyla karşılaştırıldığında, 2007 Ocak ayında Hazinenin iç borç stoku yüzde 2,3 oranında artarak 251,5 milyar YTL’den 257,4 milyar YTL’ye yükselmiştir. Bu dönemde nakit dışı borç stoku 0,9 milyar YTL azalırken, nakit iç borç stoku 6,7 milyar YTL artmıştır. Tablo 7. İç Borç Stokunun Vade Yapısı 2005 Genel Top. Nakit -Tahvil -Bono Nakit Dışı 2006 Aralık Genel Top. Nakit -Tahvil -Bono Nakit Dışı 2007 Ocak Genel Top. Nakit -Tahvil -Bono Nakit Dışı Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Miktar (Milyon YTL) Yüzde Dağılım Ort. Vadeye Kalan Süre (Ay) 244.782 194.153 176.335 17.818 50.629 100,0 79,3 72,0 7,3 20,7 23,5 19,6 21,2 3,7 38,7 251.470 208.376 198.783 9.594 43.094 100,0 82,9 79,0 3,8 17,1 24,0 22,3 23,3 2,6 32,0 257.350 215.113 204.379 10.734 42.237 100,0 83,6 79,4 4,2 16,4 23,9 22,4 23,5 3,1 31,6 2007 Ocak ayında YTL cinsi sabit faizli tahvil ve bonoların Hazine iç borç stokundaki oranı, 2006 Aralık ayına göre yüzde 44,3’ten yüzde 44,7’ye yükselirken, değişken faizli DPT-YPKDGM 7 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Şubat 2007 kağıtların oranı yüzde 41,8’den yüzde 40,6’ya gerilemiştir. Bu dönemde döviz cinsi kağıtların oranı ise yüzde 13,1’den yüzde 14’e yükselmiştir. Tablo 8. İç Borç Stoku Döviz-Faiz Yapısı (Milyon YTL, Yüzde) 2005 Yüzde 194.153 79,3 208.376 82,9 215.113 83,6 101.444 41,4 111.457 44,3 115.089 44,7 Değişken faizli 57.907 23,7 63.993 25,4 63.993 24,9 Döviz cinsinden 30.762 12,6 32.927 13,1 36.031 14,0 Dövize endeksli 4.040 1,7 - - - - - 0,0 - - - - -Takas 4.040 1,7 - - - - -Diğer - 0,0 - - - - Nakit Dışı 50.629 20,7 43.094 17,1 42.237 16,4 - 0,0 - - - - Değişken faizli 47.501 19,4 41.350 16,4 40.495 15,7 Döviz cinsinden 1.598 0,7 0 0,0 0 0,0 Dövize endeksli 1.530 0,6 1.744 0,7 1.742 0,7 244.782 100,0 251.470 100,0 257.350 100,0 Nakit Sabit getirili -IMF kredisi Sabit getirili Toplam Stok Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Aralık 2006 Yüzde Ocak 2007 Yüzde Grafik 6. İç Borç Stokunun Döviz-Faiz Yapısı Döviz Cinsi Dövize Endeksli %13,8 Döviz Cinsi Dövize Endeksli %14,7 2006 2007 Ocak Sabit Faizli %44,3 Sabit Faizli %44,7 Değişken Faizli %41,8 Değişken Faizli %40,6 2007 Ocak ayında 2006 yıl sonuna göre, iç borç stokunun ilk satışta alıcılara göre dağılımı incelendiğinde, piyasanın payının yüzde 71,6’dan yüzde 72,1’e yükseldiği, kamunun payının ise yüzde 28,4’ten yüzde 27,9’a gerilediği görülmektedir. DPT-YPKDGM 8 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Şubat 2007 Tablo 9. İç Borç Stokunun Alıcılara Göre Dağılımı YTL Miktarı USD Miktarı (Milyon YTL) (Milyon Dolar) 2005 Genel Top. Kamu Merkez Bankası Kamu Bankaları TMSF Diğer Kamu Piyasa 2006 Kasım Genel Top. Kamu Merkez Bankası Kamu Bankaları TMSF Diğer Kamu Piyasa 2007 Ocak Genel Top. Kamu Merkez Bankası Kamu Bankaları TMSF Diğer Kamu Piyasa Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Yüzde Pay (Yüzde) 244.782 75.468 18.427 25.037 4.496 27.508 169.314 182,4 56,2 13,7 18,7 3,4 20,5 126,2 100,0 30,8 7,5 10,2 1,8 11,2 69,2 251.470 71.410 17.778 19.865 4.499 29.267 180.060 178,9 50,8 12,6 14,1 3,2 20,8 128,1 100,0 28,4 7,1 7,9 1,8 11,6 71,6 257.350 71.724 17.778 19.865 4.497 29.584 185.625 181,0 50,4 12,5 14,0 3,2 20,8 130,5 100,0 27,9 6,9 7,7 1,7 11,5 72,1 İç borç stoku/M2Y oranı 2007 Ocak ayında bir önceki aya göre 1,4 puan artarak 89,2 puana ulaşmıştır. Grafik 8. Mali Baskınlık (İç Borç Stoku/M2, Nakit İç Borç Stoku/M2) Yüzde 110 100 90 80 70 60 2 -1 05 20 -1 06 20 2 3 4 5 7 6 İç Borç/M2 8 9 10 11 12 1 -0 07 20 Nakit İç Borç/M2 2007 Ocak ayında bir önceki aya göre, M2 para arzı yüzde 1,15 oranında artarken, iç borç stokundaki artışın yüzde 2,3 düzeyinde olması nedeniyle, mali baskınlık oranı artmıştır. Kamunun mali piyasalardaki ağırlığının bir göstergesi olan iç borç stokunun M2Y’ye oranı bu dönemde 1 puan artarak 85,5 puana ulaşmıştır. 2001 Şubat krizinden sonra kamu bankaları, Merkez Bankası ve TMSF’ye uzun vadeli olarak verilen nakit dışı DPT-YPKDGM 9 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Şubat 2007 borç stokunun hesaplamaya katılmadığı nakit iç borç stokunun M2’ye oranı ise 2007 Ocak ayında 1,4 puan artarak 71,5 puan düzeyinde gerçekleşmiştir. Tablo 10. Konsolide Bütçe Dış Borç Stoku (Milyon Dolar) 2004 2005 2006 Haz. Toplam 68.473 64.161 Tem. Ağu. 2007 Eylül 64.643 64.763 65.961 Ekim 65.932 65.970 Kasım Aralık Ocak 65.443 66.428 66.876 Vade Yapısı Kısa Vade 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Orta Vade 6.123 2.513 2.322 2.566 2.484 2.387 2.250 2.274 2.188 2.261 Uzun Vade 62.350 61.648 62.321 62.197 63.477 63.545 63.721 63.170 64.240 64.615 Kredi 38.781 30.226 33.082 30.184 31.256 30.928 30.276 29.109 30.081 29.727 Uluslararası Kuruluşlar 26.211 19.303 22.098 19.183 20.154 20.040 19.484 18.261 19.337 18.787 18.445 11.398 (14.647) 11.232 11.623 11.539 11.169 Alacaklıya Göre (IMF Sağlanan Krediler) 9.806 10.759 (10.257) Hükümet Kuruluşları 6.534 5.059 5.237 5.071 5.042 4.939 4.922 4.958 4.826 4.804 Ticari Bankalar 6.036 5.864 5.747 5.931 6.060 5.948 5.870 5.890 5.918 6.135 29.692 33.935 36.335 36.347 37.149 Tahvil 31.560 34.578 34.705 35.004 35.694 Kaynak: Hazine Müsteşarlığı 2006 yılı sonunda 66,4 milyar dolar düzeyinde bulunan konsolide bütçe dış borç stoku 2007 Ocak ayında yüzde 0,7 oranında artarak 66,9 milyar dolara yükselmiştir. Söz konusu dönemde, konsolide bütçe dış borç stokunun vade kompozisyonunda, uzun vadeli borçların oranı yüzde 96,6, orta vadeli borçların oranı ise yüzde 3,4 düzeyinde gerçekleşmiştir. DPT-YPKDGM 10 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Şubat 2007 III. SERMAYE PİYASASINDA GELİŞMELER Tablo 11. Sermaye Piyasalarına İlişkin Göstergeler Kurul Kaydındaki Şirketler İMKB Şirketleri İMKB'de İşlem Gören Şirketler İMKB Dışında İşlem Gören Şirketler 2004 625 307 297 10 2005 614 316 304 12 Piyasa Değeri (Halka Açık Kısım) Yabancı Payı (Halka Açık Kısım) 37.641 54,94 68.389 66,34 75.569 65,26 78.713 68,62 132.556 30,79 218.318 44,81 230.038 38,90(1) 243.118 - 154 112 42 149 108 41 146 106 40 146 106 40 254 24.444 278 29.176 289 22.012 289 22.115 81 11 334.557 314.257 296 96 11 714.146 672.696 1.219 102 11 1.128.280 1.060.273 2.793 103 11 1.173.378 1.100.870 2.946 47 27 53 34 60 71 60 74 23 314 26 452 30 555 30 574 9 1.382 10 2.209 11 2.481 11 2.481 2 104 2 110 2 127 2 127 21 24.453 19 30.226 19 25.267 18 25.964 83 91 93 94 6 9 13 13 Piyasa Kapitalizasyonu Piyasa Kapitalizasyonu/GSYİH Aracı Kuruluşlar Aracı Kurumlar Bankalar Yatırım Fonları Net Aktif Değer Bireysel Emeklilik Fonları Şirket Sayısı Sözleşme Sayısı Fon Katılımcı Sayısı Net Aktif Değer Yabancı Yatırım Fonları Net Aktif Değer Menkul Kıymet Yatırım Ortaklıkları Net Aktif Değer Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları Net Aktif Değer Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklıkları Net Aktif Değer Portföy Yönetim Şirketleri Net Aktif Değer Bağımsız Denetim Şirketleri Gayrimenkul Değerleme Şirketleri 2006 2007 Ocak 605 604 329 329 316 316 13 13 Derecelendirme Kuruluşları 5 5 6 7 Kaynak: SPK, Merkezi Kayıt Kuruluşu, Emeklilik Gözetim Merkezi, TÜİK (1) Eylül 2006 sonu itibarıyla (2) Piyasa değeri, piyasa kapitalizasyonu ve net aktif değerler Milyon YTL olarak verilmektedir. Şirketlere ait bilgiler şirket sayılarını göstermektedir. Yabancı payı ve Piyasa Kapitalizasyonu/GSYİH yüzde olarak verilmiştir. a. Yatırım Fonları ve Bireysel Emeklilik Fonları Ocak ayında yatırım fonları net aktif değerinde nisbi bir artış görülürken, bireysel emeklilik fonları hızla gelişimini sürdürmüştür. DPT-YPKDGM 11 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Şubat 2007 2006 yılı sonunda ortalama vadesi 72 gün olan yatırım fonlarının vadesi 2007 yılı Ocak ayında 84 güne yükselmiştir. Bu dönem itibarıyla yatırım fonlarının net aktif değeri 22,1 milyar YTL olmuştur. Bireysel emeklilik fonlarında 2006 yılı sonu itibarıyla 513 gün olan ortalama vade 2007 yılı Ocak ayı itibarıyla 529 gün olarak gerçekleşmiştir. Emeklilik fonlarının net aktif değeri Ocak ayı itibarıyla 2.946 milyon YTL düzeyine çıkmıştır. Tablo 12. İMKB 100 Endeksinin Getirisi (Yüzde) Aylık Bazda 2004 Aralık 2005 Aralık 2006 Ocak Şubat Nominal Getiri 11,1 4,4 12,1 5,4 Reel Getiri ÜFE TÜFE 12,3 10,7 4,5 4,0 9,9 11,3 5,2 5,2 Yıllık Bazda Nominal Getiri 34,7 59,3 63,2 65,6 Dolar Bazında Reel Getiri ÜFE TÜFE 16,8 23,2 55,2 47,9 55,2 51,2 57,3 53,1 Mart -8,7 -9,0 -9,0 67,9 61,1 55,2 Nisan 2,3 0,3 0,9 86,0 77,2 70,9 Mayıs -13,1 -15,4 -14,7 51,1 40,4 37,5 Haziran -7,0 -10,6 -7,3 31,5 16,9 19,4 Temmuz 1,7 0,9 0,9 21,8 6,5 9,0 Ağustos 3,4 4,2 3,8 20,6 7,4 9,4 Eylül -1,0 -0,7 -2,2 10,8 -0,4 0,2 Ekim 9,9 9,4 8,5 27,0 14,4 15,4 Kasım -5,9 -5,7 -7,1 0,2 -10,3 -8,8 Aralık 2,5 2,6 2,2 -1,7 -11,9 -10,3 2007 Ocak 5,3 5,3 4,2 -7,6 -15,6 -16,0 Kaynak: TÜİK, İMKB (*) Getiri, dönem sonu itibarıyla bir önceki dönem sonuna göre hesaplanmaktadır. b. Nominal Getiri Aylık Yıllık 17,1 38,1 5,1 60,6 14,0 64,3 6,6 62,1 -11,2 4,3 -26,7 -7,6 7,8 5,8 -4,2 13,2 -5,4 5,4 4,7 68,5 95,7 31,2 11,7 8,6 12,3 -0,7 17,2 -6,4 -6,1 -13,8 İMKB Hisse Senedi Piyasası 2007 yılı Ocak ayı sonu itibarıyla İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi aylık bazda yüzde 5,3 oranında artmıştır. Buna karşın, Endekste yüzde 7,6 oranında nominal kayıp gerçekleşmiştir. Dolar bazında nominal kayıp ise yüzde 13,8 oranında gerçekleşmiştir. 2007 yılı Ocak ayında aylık bazda İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi yüzde 5,3 oranında artış göstermiştir. Buna karşın, geçen yılın aynı ayında gerçekleşen daha yüksek artışın yıllık değerlendirmeden çıkmasıyla bir önceki ay sonuna göre yıllık bazda kayıp daha da belirginleşmiştir. Buna göre, İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksinde yıllık bazda nominal kayıp yüzde 7,6 olmuşken, TÜFE’ye göre hesaplanan reel kayıp yüzde 16 seviyesinde gerçekleşmiştir. Benzer şekilde, dolar bazında aylık nominal getiri yüzde 4,7 iken, yıllık bazda nominal kayıp yüzde 13,8 olmuştur. DPT-YPKDGM 12 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Şubat 2007 Ocak ayında günlük ortalama işlem hacmi bir önceki ay sonuna göre yüzde 38 oranında artış göstermiştir. Ocak ayında İMKB Hisse Senedi Piyasası günlük ortalama işlem hacmi bir önceki ay sonuna göre yüzde 38 oranında artarak 1.392 milyon YTL seviyesine yükselmiştir. Buna paralel olarak aynı dönemlerde aylık işlem hacmi 22 milyar YTL’den 27,8 milyar YTL’ye çıkmıştır. Tablo 13. İMKB’de Çeşitli Göstergeler İMKB 100 İMKB 100 İMKB İş günü Günlük Ort. sayısı İşlem Hacmi Dönem Sonu 30 Günlük HO. İşlem Hacmi (1) 24.972 23.546 20.706 21 986 39.778 37.991 28.671 22 1.303 44.590 41.329 27.654 17 1.627 47.016 45.089 33.553 20 1.678 42.911 44.639 37.028 23 1.610 43.880 43.567 28.129 20 1.406 38.132 41.904 32.824 22 1.492 35.453 35.494 31.259 22 1.421 36.068 34.804 21.627 21 1.030 37.286 36.604 21.505 22 978 36.925 37.340 23.391 21 1.114 40.582 38.066 23.711 19 1.248 38.169 39.202 23.275 22 1.058 39.117 38.704 21.195 21 1.009 41.183 39.510 27.837 20 1.392 05 Ocak 38.435 38.724 3.758 2 1.879 12 Ocak 38.138 38.674 5.714 5 1.143 19 Ocak 40.201 38.920 7.000 5 1.400 26 Ocak 41.846 39.335 8.024 5 1.605 Kaynak: İMKB Aylık Bülten (1) Borsaya kote olan şirketlere ait hisselerde tüm piyasalarda gerçekleştirilen işlem hacmidir. Böylece bu değer; Ulusal, İkinci Ulusal, Yeni Ekonomi ve Gözaltı Pazarlarına ait işlemleri kapsamaktadır. (*) İMKB 100 Endeks Değerleri, 30 günlük Hareketli Ortalama; İşlem Hacimleri, Milyon YTL (**) HO: Hareketli Ortalama Dönemler 2004 Aralık 2005 Aralık 2006 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık 2007 Ocak İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi risk göstergeleri olarak kullanılabilecek standart sapma değerlerinden aylık standart sapma 6,79 değerine çıkarken yıllık standart sapma değeri 28,76 değerine inmiştir. 2007 yılı Ocak ayı sonu itibarıyla İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksinde aylık (20 günlük) yüzde 5,3 oranında getiri gerçekleşmişken, yıllık (250 günlük) kayıp yüzde 6,9 oranında gerçekleşmiştir. Bu dönemde, aylık standart sapma değerinde artış görülürken, yıllık standart sapma değerinde gerileme görülmüştür. Nitekim, Ocak ayında bir önceki ay sonu değerine göre aylık standart sapma değeri 6,47’den 6,79’a yükselmişken, yıllık standart sapma değeri 29,13’ten 28,76’ya inmiştir. İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi ile uluslararası korelasyon katsayıları incelendiğinde, FTSE-100 endeksiyle 0,56, Nikkei-225 DPT-YPKDGM 13 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler endeksiyle 0,46 Şubat 2007 ve Dow Jones Industrial endeksiyle 0,09 olarak gerçekleştiği görülmektedir. Tablo 14. İMKB 100 Endeksine İlişkin Göstergeler Nominal Getiri Standart Sapma (2) Korelasyon Katsayıları (3) Dönemler Aylık (1) Yıllık (1) Aylık Yıllık FTSE 100 Nikkei 225 Dow Jones 2004 Aralık 10,69 36,51 6,16 28,10 0,41 0,12 -0,00 2005 Aralık 3,12 61,95 5,13 24,30 0,27 0,22 -0,09 2006 Ocak 14,29 59,61 7,61 24,93 0,37 0,18 -0,14 Şubat 5,44 72,69 6,56 24,72 0,36 0,11 0,16 Mart -7,45 68,64 9,65 24,36 0,49 0,48 -0,02 Nisan 2,26 80,93 6,86 23,89 0,21 0,23 0,14 Mayıs -14,14 47,80 12,99 26,41 0,74 0,22 0,31 Haziran -9,76 27,98 12,11 28,74 0,54 0,66 0,32 Temmuz 1,72 22,08 10,08 30,08 0,31 0,38 0,10 Ağustos 4,38 17,62 5,53 29,78 0,46 0,57 -0,26 Eylül -1,31 7,65 5,81 29,75 0,65 0,36 0,54 Ekim 8,89 30,75 5,78 29,01 0,53 0,56 0,16 Kasım -3,38 -0,34 6,26 28,89 0,34 0,46 0,09 Aralık 2,41 -1,66 6,47 29,13 0,43 0,42 -0,13 2007 Ocak 5,28 -6,89 6,79 28,76 0,56 0,46 0,09 Kaynak: İMKB Aylık Bülten, Reuters (1) Aylık ve yıllık getiri, sırasıyla dönem sonu itibarıyla 20 ve 250 işgünü öncesine göre nominal getiridir. (2) Aylık standart sapma, dönem sonu itibarıyla son 20 işgününe ait günlük getirinin 20 işgünü üzerinden aylıklandırılmasıyla hesaplanmıştır. Yıllık hesaplamalar 250 işgünü üzerinden yapılmıştır. (3) Endeksler yerel para cinsindendir. Ay içinde herhangi bir işgününde her iki endeks için de veri bulunması durumunda hesaplamalara dahil edilmektedir. 20.000 1.000 İMKB-100 Endeks (YTL) Dolar 1.200 12 20 07 -1 25.000 11 1.400 10 30.000 9 1.600 8 35.000 7 1.800 6 40.000 5 2.000 4 45.000 3 2.200 2 50.000 20 05 -1 2 20 06 -1 YTL Grafik 7. İMKB 100 Bileşik Endeksi 30 Günlük Har. Ort. (YTL) İMKB-100 Endeks (Dolar) Borsada işlem gören hisselerin piyasa değeri Ocak ayı sonunda 2006 yılı sonuna göre yüzde 4,2 oranında artarak 78,7 milyar YTL’ye çıkmıştır. İMKB kotasyonundaki hisselerde yabancı sahipliği oranı yüzde 68,6 ile en yüksek seviyesine çıkmıştır. Borsada işlem gören hisselerin piyasa değeri Ocak ayı sonunda 2006 yılı sonuna göre yüzde 4,2 oranında artarak 78,7 milyar YTL’ye çıkmıştır. Buna paralel olarak, hisseleri DPT-YPKDGM 14 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Şubat 2007 borsada işlem gören şirketlerin toplam piyasa değeri (piyasa kapitalizasyonu) 13 milyar YTL artışla 243,1 milyar YTL’ye çıkmıştır. Ocak ayı itibarıyla İMKB kotasyonundaki hisselerde yabancı sahipliği oranı yüzde 68,6 ile en yüksek seviyesine çıkmıştır. Tablo 15. İMKB’de İşlem Gören Şirketlerin Piyasa Kapitalizasyonu ve Yabancı Portföy Oranı İMKB Kotasyonundaki İşlem Gören Şirketlerin Toplam Piyasa Hisseler Kapitalizasyonu Şirket Piyasa Yabancı Toplam/GSMH Sayısı değeri Payı Oranı Dönemler (Milyon YTL) (Yüzde) (Milyon YTL) (Milyon Dolar) (Yüzde) 2004 Aralık 297 37.641 54,9 132.556 98.073 30,9 2005 Aralık 304 68.389 66,3 218.318 162.814 44,9 2006 Ocak 304 76.789 67,7 242.766 184.053 Şubat 306 82.513 67,3 260.194 199.367 Mart 306 75.478 66,1 237.563 177.180 47,6 Nisan 308 76.396 66,1 244.414 185.923 Mayıs 311 69.760 65,1 216.525 138.896 Haziran 316 64.827 65,2 201.202 128.268 38,5 Temmuz 317 66.353 65,6 204.299 138.031 Ağustos 316 68.427 65,7 215.054 148.641 Eylül 316 68.416 66,3 213.525 142.721 38,9 Ekim 316 74.733 66,9 236.295 162.626 Kasım 316 72.131 66,4 222.364 153.906 Aralık 316 75.569 65,3 230.038 163.775 2007 Ocak 316 78.713 68,6 243.118 172.119 Kaynak: İMKB Aylık Bülteni, Merkezi Kayıt Kuruluşu, DPT c. Tahvil ve Bono Piyasası Kesin Alım-Satım Pazarı Tahvil ve Bono Piyasası Kesin Alım-Satım Pazarında günlük işlem hacmi yüzde 42,4 oranında artarak 2 milyar YTL seviyesinde gerçekleşmiştir. Ocak ayında piyasada gerçekleşen ortalama basit faiz oranı 52 baz puan gerileyerek yüzde 21,37 seviyesinde gerçekleşmiştir. Tahvil ve Bono Piyasası Kesin Alım-Satım Pazarında günlük işlem hacmi Ocak ayında bir önceki aya göre yüzde 42,4 oranında artarak 2 milyar YTL seviyesinde gerçekleşmiştir. Buna paralel olarak aynı dönemde aylık işlem hacmi 10,4 milyar YTL artarak 39,8 milyar YTL olmuştur. Ocak ayında basit faiz oranı bir önceki ay ortalamasına göre 52 baz puan gerileyerek yüzde 21,37 olmuştur. d. Tahvil ve Bono Piyasası Repo-Ters Repo Pazarı Repo-Ters Repo Pazarında Ocak ayında bir önceki aya göre günlük işlem hacmi yüzde 7,3 oranında artmış ve 9,6 milyar YTL’ye yükselmiştir. Pazarda gerçekleşen ortalama basit faiz oranı bir önceki ay ortalamasına göre 35 baz puan gerileyerek yüzde 17,53 olmuştur. DPT-YPKDGM 15 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Şubat 2007 Tahvil ve Bono Piyasası Repo-Ters Repo Pazarı günlük ortalama işlem hacmi bir önceki ay ortalamasına göre yüzde 7,3 artışla 9,6 milyar YTL’ye çıkmıştır. Böylece, Ocak ayı aylık işlem hacmi 191,3 milyar YTL seviyesinde gerçekleşmiştir. Repo-Ters Repo Pazarı basit faiz oranı ise bir önceki aya göre 35 baz puan gerileyerek yüzde 17,53 olmuştur. Tablo 16. Kamu Menkul Kıymetleri Kesin Alım-Satım ve Repo-Ters Repo Pazarı Kamu Men. Kıy. Kesin Alım-Satım Pazarı İşlem Hacmi Günlük Ort. İşl. Hacmi Faiz Oranı Dönemler (Milyon YTL) 2004 Aralık 41.453 2005 Aralık 40.966 2006 Ocak 29.862 Şubat 30.063 Mart 53.493 Nisan 40.184 Mayıs 42.747 Haziran 33.103 Temmuz 29.447 Ağustos 31.384 Eylül 39.035 Ekim 32.752 Kasım 43.804 Aralık 29.369 2007 Ocak 39.835 Kaynak: İMKB Aylık Bülteni (Milyon YTL) 1.974 1.862 1.757 1.503 2.326 2.009 1.943 1.505 1.402 1.427 1.859 1.724 1.991 1.399 1.992 (Yüzde) 22,53 14,24 13,85 13,97 13,94 13,99 15,12 19,06 20,10 20,04 21,10 22,25 21,88 21,89 21,37 e. Repo-Ters Repo Pazarı İşlem Hacmi Günlük Ort. İşl. Hacmi (Milyon YTL) (Milyon YTL) 154.463 7.355 172.957 7.862 137.537 8.090 159.303 7.965 213.089 9.265 211.970 10.598 243.219 11.055 270.464 12.294 240.543 11.454 222.489 10.113 222.932 10.616 213.885 11.257 216.256 9.830 187.117 8.910 191.277 9.564 Faiz Oranı (Yüzde) 19,68 13,79 13,51 13,56 13,50 13,49 13,25 15,13 17,60 17,65 17,92 17,54 17,61 17,88 17,53 Takasbank Borsa Para Piyasası ve Ödünç Pay Senedi Piyasası Takasbank Borsa Para Piyasasında O/N işlem hacmi yüzde 18 oranında gerileyerek 2,9 milyar YTL olmuştur. Piyasada gerçekleşen O/N işlemlerin faiz oranı bir önceki aya göre 63 baz puan gerileyerek yüzde 17,05 olmuştur. Takasbank Borsa Para Piyasasında (TBPP) gecelik işlemlerin tüm işlemlere oranı yüzde 88,8 düzeyinde gerçekleşmiştir. Gecelik işlemlerin toplam işlem hacmi bir önceki aya göre yüzde 18 oranında gerileyerek 2,9 milyar YTL’ye inmiştir. Piyasada gerçekleşen O/N işlemlerin faiz oranı ise bir önceki aya göre 63 baz puan gerileyerek yüzde 17,05 olmuştur. Ödünç Pay Senedi Piyasası işlem hacmi bir önceki aya göre yüzde 39,8 oranında artış göstererek 158 milyon YTL düzeyinde gerçekleşmiştir. Sözleşme sayısı 869 olurken, işlem gören pay senedi sayısı 96 olmuştur. DPT-YPKDGM 16 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Şubat 2007 Ödünç Pay Senedi Piyasası Ocak ayı işlem hacmi bir önceki aya göre yüzde 39,8 oranında artarak 158 milyon YTL’ye çıkmıştır. Piyasada gerçekleşen sözleşme sayısı 869 olurken, işlem gören pay senedi sayısı 96 olmuştur. Tablo 17. Takasbank Borsa Para Piyasası ve Ödünç Pay Senedi Piyasası Takasbank Borsa Para Piyasası O/N İşlem Hacmi Günlük O/N Ort. O/N Toplam İşl. İşl. Hac. Hac. Oranı (Yüzde) Faiz Oranı Ödünç Pay Senedi Piyasası İşlem Günlük Sözl. Günlük İşlem Hacmi İşlem Sayısı Sözl. Gören Pay Hacmi Say. Senedi Dönemler (Milyon YTL) (Yüzde) (Milyon YTL) (Adet) (Adet) (Adet) 2004 Tüm Yıl 84.172 338 89,13 21,45 - - - - - 2005 Tüm Yıl 60.354 238 63,62 14,42 27 1,1 128 5 49 2006 Tüm Yıl 36.609 146 81,38 15,26 769 3,1 8.949 36 220 2006 Ocak 2.284 134 70,19 12,88 23 1,4 331 19 57 Şubat 2.977 149 72,27 12,91 27 1,3 348 17 63 Mart 3.320 144 73,78 12,87 61 2,7 1.065 46 84 Nisan 2.776 139 76,84 12,74 41 2,1 729 36 77 Mayıs 3.241 147 77,12 12,42 82 3,7 1.298 59 82 Haziran 3.113 141 81,80 14,51 58 2,6 1.121 51 83 Temmuz 2.943 140 92,76 17,02 42 2,0 443 21 80 Ağustos 2.812 128 89,46 17,10 54 2,4 589 27 69 Eylül 3.220 153 84,11 17,71 74 3,5 711 34 87 Ekim 3.076 162 85,10 17,11 87 4,6 809 43 97 Kasım 3.341 152 88,23 17,22 107 4,8 729 33 94 Aralık 3.505 167 88,90 17,68 113 5,4 776 37 102 2007 Ocak 2.874 Kaynak: Takasbank, İMKB 144 88,78 17,05 158 7,9 869 43 96 Grafik 8. Altın Borsası İşlem Hacmi ve Uluslararası Altın Fiyatı 1000 800 600 400 200 İşlem Hacmi (Milyon YTL) f. İşlem Hacmi (Milyon ABD Doları ) 12 20 07 -0 1 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 20 05 -1 2 20 06 -0 1 0 Londra Borsası (ABD Doları/Ons) Altın Borsası Altın Borsasında işlem hacmi yüzde 39,6 oranında artarak 21,4 ton seviyesinde gerçekleşmiştir. Uluslararası altın fiyatları yüzde 1,7 oranında gerileyerek 625,9 dolar/ons olmuştur. DPT-YPKDGM 17 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Şubat 2007 Altın Borsasında işlem hacmi yüzde 39,6 oranında artarak 21,4 ton seviyesinde gerçekleşmiştir. Bu hacimde ABD Doları cinsinden gerçekleştirilen işlem hacminin 272,2 milyon dolardan 385,2 milyon dolara yükselmiş olması etkili olmuştur. Uluslararası altın fiyatı göstergesi olarak Londra Borsasında oluşan altının ons fiyatı yüzde 1,7 oranında gerileyerek 625,9 dolar olmuştur. Tablo 18. Vadeli İşlemler Piyasası Dönem Sonu Mevcut Açık Poz. (Adet) Hacim-Miktar (Adet) Hacim (Milyon YTL) İş Günü (Gün) 2005 Tüm Yıl 2006 Tüm Yıl 2006 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım 1.771.308 6.628.503 2.919 17.386 12,6 69,5 140.159 198.074 162.177 226.794 316.909 321.867 634.942 767.403 731.106 557.461 616.201 608.815 889.565 421 631 821 817 1.487 1.732 1.681 1.545 1.694 1.683 2.684 232 250 17 20 23 20 22 22 21 22 21 19 22 24,8 31,6 35,7 40,9 67,6 78,7 80,1 70,2 80,7 88,6 122,0 161.639 113.369 144.065 67.725 80.319 77.902 119.175 88.154 146.223 169.949 234.114 Aralık 795.263 2.188 21 104,2 198.074 Endeks 296.109 1.460 69,5 27.639 Faiz G-DİBS Döviz 0 0 499.146 0 0 728 0,0 0,0 34,7 0 0 170.431 Emtia 0 0 0,0 0 Altın 8 0 0,0 4 2007 Ocak 892.129 3.018 150,9 257.383 Endeks 487.471 2.426 121,3 53.005 Faiz G-DİBS Döviz 0 0 404.658 0 0 592 0,0 0,0 29,6 0 0 204.378 Emtia 0 0 0,0 0 Altın Kaynak: VOB 0 0 0,0 0 g. 20 Günlük Hacim (Milyon YTL) Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsasında işlem hacmi Ocak ayında bir önceki aya göre yüzde 37,9 oranında artarak 3 milyar YTL ile VOB’un kuruluşundan bu yana aylık bazda en yüksek seviyesine çıkmıştır. Borsada sadece endeks ve döviz sözleşmeleri işlem görmüştür. 2005 yılının Şubat ayında faaliyete geçen Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası (VOB) hızlı bir gelişme göstererek önemli işlem hacimlerine ulaşmıştır. Nitekim, Ocak ayında da DPT-YPKDGM 18 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Şubat 2007 bir önceki aya göre işlem hacmi yüzde 37,9 oranında artarak 3 milyar YTL olmuş ve VOB’un kuruluşundan bu yana en yüksek seviyesine çıkmıştır. Buna karşın, işlem gören sözleşmelere bakıldığında, endeks ve döviz işlemleri dışındaki sözleşmelerde herhangi bir işlem gerçekleşmediği görülmektedir. Söz konusu enstrümanlar içinde de işlem gören sözleşmeler açısından bir yoğunlaşma görülmektedir. Nitekim, endeks sözleşmelerinde görülen 2.426 milyon YTL’lik işlem hacminin 2.353 milyon YTL’si Şubat ayı İMKB-30 sözleşmesinde gerçekleşmiştir. Benzer şekilde, 592 milyon YTL’lik döviz işlem hacminin 466 milyon YTL’si Şubat ayı dolar sözleşmesinde gerçekleşmiştir. Açık pozisyon sayılarına bakıldığında bir önceki aya göre önemli artışlar gerçekleştiği görülmektedir. Endeks ve döviz sözleşmeleri açık pozisyon sayılarında önemli seviyede artışlar görülürken diğer enstrümanlarda işlem hacminin gerçekleşmemesi yanında Ocak ayı sonu itibarıyla açık pozisyonlar da kapanmış bulunmaktadır. Böylece, Ocak ayı sonu itibarıyla endeks sözleşmelerinde 53.005 adet ve döviz sözleşmelerinde 204.378 adet açık pozisyon gerçekleşmiştir. DPT-YPKDGM 19 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler IV. Şubat 2007 BANKACILIK SEKTÖRÜNDE GELİŞMELER a. Mevduatlar Bankacılık sektörü mevduatları, 2007 yılı Ocak ayında YTL mevduatlardaki hızlı yükselişin etkisiyle yüzde 2,7 oranında artarak 284,6 milyar YTL’ye yükselmiştir. 2006 yılı sonu itibariyle 276,9 milyar YTL olan mevduat bankalarının toplam mevduatları, bir aylık süreçte yüzde 2,8 oranında artışla 2007 yılı Ocak ayında 284,6 milyar YTL seviyesine yükselmiştir. Aynı dönemde, YTL mevduatlarda yüzde 3,3 oranında artış yaşanırken YP mevduatlarda bu oran YTL bazında yüzde 1,9 olmuştur. 2006 yılı Haziran ayından itibaren YP mevduatların dolar değerindeki yükseliş eğilimi, Ocak ayında da devam etmiştir. Nitekim, 2006 yılı sonunda 71,8 milyar dolar olan YP mevduatlar, Ocak ayında yüzde 2,3 oranında artarak 73,4 milyar dolara yükselmiştir. Ancak, döviz kurlarında yaşanan gerileme nedeniyle mevduatlar içindeki payı gerilemiştir. 2006 yılı Aralık ayında yüzde 38 olan YP mevduatların toplam mevduatlara oranı 2007 yılı Ocak ayı itibariyle yüzde 36,5 düzeyine gerilemiştir. Tablo 19. Bankacılık Sektöründe Kredi ve Mevduatların Gelişimi (Yüzde Değişim) Aralık 06 / Ocak 07/ Aralık 06 Aralık 05 Haziran 06 / Aralık 05 Eylül 06/ Aralık 05 16,7 14,6 20,6 16,5 13,7 9,9 22,5 17,4 24,1 2,8 3,3 2,3 26,9 27,6 26,4 33,9 14,1 31,6 32,7 33,9 26,1 14,3 39,8 41,0 45,1 19,0 19,3 0,7 0,8 0,9 -0,4 0,2 Toplam Mevduat (Bankalar arası Hariç) Yurtiçi Yerleşikler Toplam YTL Mevduat Yurtiçi Yerleşikler Toplam YP Mevduat ($) Toplam Krediler Mevduat Bankaları Yurtiçi Kredileri Mevduat Bankaları Yurtiçi YTL Kredileri Mevduat Bankaları Yurtiçi YP Kredileri Kalkınma Yatırım Bankaları Kredileri Kaynak: TCMB Haftalık Bültenleri 65 270.000 240.000 210.000 180.000 150.000 120.000 90.000 60.000 30.000 0 55 35 25 15 5 7- 1 200 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 200 6- 1 200 5-1 2 -5 YP Mevduat DPT-YPKDGM Yüzde 45 200 4-1 2 Milyon YTL Grafik 9. YP Mevduat/Toplam Mevduat Toplam Mevduat 20 YP Mevduat/Toplam Mevduat http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Şubat 2007 2005 yılı sonunda YTL ve YP mevduatların ortalama vadesi 2,8 ay olarak gerçekleşirken, söz konusu vadelerde 2006 yılının ikinci yarısında, özellikle YTL mevduatlarda düşüş gözlenmiş ve ortalama vadeler sırasıyla 2,4 ay ve 2,7 ay olmuştur. Vadelerdeki düşüşü açıklayan temel gelişme ise, 3 ay ve daha kısa vadeli mevduat büyüklüğünün toplam mevduatlar içindeki payında yaşanan yükseliştir. Nitekim, YTL mevduatlarda 3 ay ve daha kısa vadeli mevduatların toplam YTL mevduatlar içindeki payı, bir yıllık süreçte yüzde 84,2’den yüzde 91,9’a; YP mevduatlarda yüzde 81,7’den yüzde 85,1’e yükselmiştir. Bankaların temel fon kaynağı olan mevduatların vadesinde yaşanan kısalma, gerek yatırımları için uzun vadeli kredi almak isteyen ekonomik birimler gerekse vade uyumsuzluğu riskiyle karşılaşabilecek bankalar için olumsuz bir gelişme olarak değerlendirilmektedir. Grafik 10. 3 Ay ve Daha Kısa Vadeli Mevduatların Payının Gelişimi 94 92 Yüzde 90 88 86 84 82 80 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 -1 06 20 20 20 05 04 -1 -1 2 2 78 Kısa Vadeli YTL Mevduat/Toplam YTL Mevduat Kısa Vadeli YP Mevduat/Toplam YP Mevduat Grafik 11. YTL ve YP Mevduatların Ortalama Vadesi 3,4 3,2 Ay 3,0 2,8 2,6 2,4 YTL Mevduatın Ortalama Vadesi 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 20 06 - 2 -1 05 20 20 04 -1 2 2,2 YP Mevduatın Ortalama Vadesi * 1 yıldan uzun vadeli olan mevduatların vadesi 1 yıl kabul edilmiştir. DPT-YPKDGM 21 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler b. Şubat 2007 Krediler 2007 yılı Ocak ayında bankacılık sektörü tarafından kullandırılan krediler, yüzde 0,7 oranında artarak artış eğiliminde yavaşlama göstermiştir. Bankacılık sektörü tarafından kullandırılan yurt içi kredi hacmi, Ocak ayında yüzde 0,7 oranında artarak 178,6 milyar YTL’ye yükselmiştir. Kredi stokunun alt kalmeleri içinde YTL krediler artarken YP krediler azalmıştır. Nitekim, 2006 yılı sonunda 147,6 milyar YTL olan YTL kredi hacmi Ocak ayında yüzde 0,9 oranında artarak 149 milyar YTL’ye, aynı dönemde YP krediler 23 milyar YTL’den yüzde 0,4 oranında azalarak 22,9 milyar YTL’ye düşmüştür. YP kredi stoku özellikle 2006 yılı Haziran ayından itibaren genel itibariyle düşüş yönünde bir trend izlemiştir. YP kredi stokundaki bu düşüş eğiliminin kredi alanların döviz kurlarında yaşanabilecek olası yükseliş riskine katlanmak istememelerinin etkisiyle önümüzdeki dönemde de devam edeceği düşünülmektedir. 2006 yılı sonunda 67,4 milyar YTL olan tüketici kredileri ve kredi kartları toplamı Ocak ayında yüzde 0,2 oranında azalarak 67,2 milyar YTL seviyesine gerilemiştir. Son üç yıllık süreçte söz konusu krediler toplamında ilk defa azalış yaşanmıştır. Bu krediler içinde ise tüketici kredileri yüzde 0,4 oranında artarken kredi kartları yüzde 1,5 oranında azalmıştır. Tüketici kredilerinin alt kalemleri incelendiğinde; konut kredileri ve ihtiyaç kredilerinin sırasıyla yüzde 0,5 ve yüzde 1,2 oranında arttığı ve buna karşın taşıt kredilerinin ise yüzde 2,5 oranında düştüğü gözlenmektedir. Önümüzdeki dönemde gerek enflasyonda gerekse temel fonlama faiz oranlarında yaşanacak düşüşlerle birlikte bu kredilerde bir canlanma olması beklenmektedir. Tablo 20. Mevduat Bankaları Yurtiçi Kredilerinin Türlerine Göre Dağılımı Aralık 2006 Milyon YTL MEVD. B. YURTİÇİ KR. Ticari Krediler Tüketici Kre. ve Kre. K. -Tüketici Kredileri -Konut Kredileri -Taşıt Kredileri -Diğer Tüketici Kredileri -Kredi Kartları İhtisas Kredileri -Tarımsal Kredi -Küçük Esn. Sanat. Kredi. -Diğer Kaynak: TCMB DPT-YPKDGM 170.578 91.363 67.356 46.151 22.162 6.365 17.624 21.205 11.478 5.575 4.522 637 Ocak 2007 Önceki yıla Milyon Yüzde Pay göre değ. YTL 41,0 39,0 48,0 62,1 79,3 4,5 75,7 24,5 17,7 9,7 37,8 -54,2 22 100 53,6 39,5 27,1 13,0 3,7 10,3 12,4 6,7 3,3 2,7 0,4 Önceki yıla Yüzde Pay göre değ. 171.861 92.691 67.197 46.315 22.272 6.204 17.840 20.882 11.974 5.183 4.978 672 0,8 1,5 -0,2 0,4 0,5 -2,5 1,2 -1,5 4,3 -7,0 10,1 5,5 100 53,9 39,1 26,9 13,0 3,6 10,4 12,2 7,0 3,0 2,9 0,4 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Şubat 2007 Mevduat bankaları tarafından kullandırılan yurt içi krediler Ocak ayında yüzde 0,8 oranında artmıştır. Alt kalemler itibariyle en yüksek artış yüzde 10,3 ile küçük esnaf ve sanatkar kredilerinde gerçekleşirken, ihtisas kredilerinin toplamdaki artışı ise yüzde 4,3 olmuştur. İkinci en büyük artış, yüzde 1,5 ile ticari kredilerde kaleminde yaşanmıştır. Böylece, krediler içinde ticari kredilerin payı yükselmiş ve yüzde 53,6’dan yüzde 53,9’a ulaşmıştır. Tüketici kredilerinin toplam krediler içindeki payı ise Ocak ayında 2006 yılı Aralık ayına göre 0,4 puan düşerek yüzde 39,1 seviyesine gerilemiştir. Diğer yandan, ihtisas kredilerinin payı 6,7’den yüzde 7’ye yükselmiştir. Grafik 12. Tüketici Kredilerinin Türlerine Göre Reel Gelişimi (2002 yılı Fiyatlarıyla) 35.000 Milyon YTL 30.000 25.000 20.000 15.000 10.000 5.000 Konut Kredileri Taşıt Kredileri -1 200 7 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 -1 200 6 200 5-1 2 200 4-1 2 0 Diğer Tüketici Kredileri Tablo 21. Tüketici Kredisi Faiz Oranları (Yüzde) İhtiyaç Taşıt Konut Min. Max. Ort. Min. Max. Ort. Min. Max. Ort. 2004 Aralık 2,35 2,40 2,35 1,95 2,15 2,04 1,80 2,10 1,93 2005 Aralık 1,70 1,89 1,77 1,25 1,30 1,28 1,06 1,10 1,08 2006 Ocak 1,70 1,89 1,77 1,20 1,30 1,27 1,06 1,10 1,08 Şubat 1,70 1,89 1,76 1,25 1,30 1,28 1,06 1,10 1,08 Mart 1,60 1,89 1,71 1,15 1,30 1,24 1,06 1,10 1,08 Nisan 1,60 1,75 1,64 1,15 1,20 1,17 1,06 1,10 1,08 Mayıs 1,60 1,75 1,64 1,20 1,25 1,24 1,06 1,20 1,16 Haziran 2,10 2,45 2,30 1,90 2,05 2,00 1,90 2,00 1,94 Temmuz 2,10 2,45 2,30 1,90 2,05 2,00 1,90 2,00 1,94 Ağustos 2,10 2,19 2,15 1,90 2,05 1,94 1,80 1,90 1,86 Eylül 2,10 2,35 2,20 1,85 2,05 1,92 1,80 1,90 1,85 Ekim 1,89 2,19 2,09 1,85 1,90 1,88 1,80 1,85 1,81 Kasım 1,99 2,19 2,11 1,79 1,90 1,86 1,58 1,80 1,72 Aralık 1,94 2,19 2,12 1,74 1,90 1,84 1,58 1,80 1,75 2007 Ocak 1,94 2,19 2,01 1,74 1,90 1,77 1,53 1,64 1,57 Kaynak: Reuters, bankaların web siteleri (*) Faiz oranlarının minimum, maksimum ve ortalama değerleri bulunurken, aktif büyüklüğü itibariyle en büyük beş bankanın oranları esas alınmıştır. Kredilerin mevduatlara oranı, 2007 yılı Ocak ayında yüzde 62,2’ye yükselmiştir. DPT-YPKDGM 23 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Şubat 2007 2006 yılı Aralık ayında yüzde 62,2 seviyesinde olan kredilerin mevduatlara oranı, kredilerde yaşanan yavaşlamayla birlikte 1,2 puan azalarak yüzde 61’e ulaşmıştır. Tüketici kredilerinin mevduatlara oranı yüzde 24,3’lük seviyesinden yüzde 23,6’ya; üretim ve yatırım faaliyetlerini temsil eden ticari kredilerin mevduatalara oranı ise yüzde 33’den yüzde 32,5’e gerilemiştir. Grafik 13. Mevduat Bankaları Kredileri/Toplam Mevduatlar 3 0 0 .0 0 0 70 2 5 0 .0 0 0 60 Milyon YTL 40 1 5 0 .0 0 0 30 1 0 0 .0 0 0 Yüzde 50 2 0 0 .0 0 0 20 5 0 .0 0 0 10 20 0 7-1 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 6-2 20 0 20 0 2 05 -1 20 04 -1 20 6-1 0 2 0 Yurtiçi Şubelerin Kredileri M e v d u a tla r K r e d ile r /M e v d u a tla r Mevduat bankalarının tahsili gecikmiş alacaklarının (TGA) kredilere oranı, Ocak ayında aynı seviyede kalarak yüzde 4,6 olarak gerçekleşmiştir. Grafik 14. TGA/Krediler 15 Yüzde 10 5 M e v d u a t b a n k .T G A /k re d i K a m u m e v d u a t b a n k .T G A /k re d i Ö z e l m e v d u a t b a n k . T G A / k r e d i ( T M S F d a h il) Yabancı bank.TGA/kredi 20 07 -1 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 20 06 -1 20 05 -1 2 20 04 -1 2 0 2006 yılı sonunda yüzde 4,6 seviyesinde olan mevduat bankaları TGA’larının kredilere oranı 2007 Ocak ayında da değişmemiş ve yüzde 4,6 seviyesinde kalmıştır. Söz konusu oran, kamu bankaları ve özel bankalarda sırasıyla yüzde 5,6 ve yüzde 4,7’lik seviyelerini korurken, yabancı bankalarda yüzde 2,9’dan yüzde 2,8’e gerilemiştir. DPT-YPKDGM 24 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Şubat 2007 Grafik 15. Tasfiye Olunacak Kredi Kartları ve Tüketici Kredilerinin Gelişimi 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Tasfiye Olunacak Kredi Kartları / Kredi Kartları 20 07 -1 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 20 06 -1 20 05 -12 20 04 -12 0 Tasfiye Olunacak Tüketici Kredileri / Tüketici Kredileri Tasfiye olunacak kredi kartlarının toplam kredi kartları alacaklarına oranı, bir aylık süreçte yüzde 7,9’dan yüzde 8,1’e yükselmiştir. Ödenmeme riski en düşük kredi türü olan tüketici kredilerinde ise tasfiye olunacak kredilerin bu kredilere oranı önceki aya göre değişmemiş ve yüzde 0,8 olarak gerçekleşmiştir. c. Menkul Kıymetler Mevduat bankalarının menkul kıymet portföyü, Ocak ayında yüzde 1,5 oranında artarak 143,9 milyar YTL’ye yükselmiştir. 2006 yılı sonunda 141,8 milyar YTL düzeyinde olan mevduat bankalarının menkul kıymetler portföyü bir aylık süreçte yüzde 1,5 oranında artarak 143,9 milyar YTL’ye yükselmiştir. Aynı dönemde mevduat bankalarının alım-satım amaçlı ve satılmaya hazır menkul değerler portföyü (ticari portföy) yüzde 5,3 oranında artarak 100,4 milyar YTL’ye yükselirken, vadeye kadar elde tutulacak menkul kıymetler portföyü ise yüzde 6,2 oranında azalarak 43,5 milyar YTL’ye gerilemiştir. Vadeye kadar elde tutulacak menkul değerlerin azalışında, kamu bankalarının portföyünde bulunan bu özellikteki menkul kıymetlerin yüzde 3,2, özel bankaların yüzde 10,8 oranında azalması etkili olmuştur. Gruplar bazında alım satım amaçlı ve satılmaya hazır menkul değerler portföyü ise kamu bankalarında yüzde 5,3, özel bankalarda yüzde 4,8 ve yabancı bankalarda yüzde 7,7 oranında artmıştır. Bankaların uzun vadeli menkul değerlerinin yer aldığı vadeye kadar elde tutulacak portfoyün toplam menkul kıymet portföyüne oranı ise yüzde 2,5 oranında azalarak yüzde 30,2’ye gerilemiştir. DPT-YPKDGM 25 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Şubat 2007 Grafik 16. Banka Grupları Bazında Menkul Kıymetler Portföyü 80 70 Milyar YTL 60 50 40 30 20 10 Kamu Mevduat Bankaları Özel Mevduat Bankaları 20 07 -1 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 20 04 -1 2 20 05 -1 2 20 06 -1 0 Yabancı Mevduat Bankaları Grafik 17. Mevduat Bank. Menkul Değerleri/Toplam Mevduatlar 3 0 0 .0 0 0 6 5 6 3 2 5 0 .0 0 0 6 1 5 9 5 7 1 5 0 .0 0 0 5 5 Yüzde Milyon YTL 2 0 0 .0 0 0 5 3 1 0 0 .0 0 0 5 1 4 9 5 0 .0 0 0 4 7 Menkul Değerler M e v d u a t la r 20 07 -1 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 20 06 -1 20 0 20 5-1 2 4 5 04 -12 0 Menkul Değerler/Mevduatlar Mevduat bankalarının menkul değerler portfoyündeki yavaş artışın bir yansıması olarak, mevduat bankaları menkul kıymetlerinin mevduatlara oranı 2006 yılı sonundaki yüzde 51,2 değerinden 2007 yılı Ocak ayı sonu itibariyle yüzde 50,6’ya gerilemiştir. Önümüzdeki dönemde Dokuzuncu Kalkınma Planında yer aldığı üzere kamu borçlanma gereğinin azalmaya devam etmesi, bu oranın düşeceğini ve bankacılık sektörünün kaynaklarını daha çok reel sektöre aktaracağı ve böylece dışlama etkisinin daha da azalacağını işaret etmektedir. d. Yabancı Para Pozisyonu Bankacılık sektörünün yabancı para açık pozisyonu özel ve yabancı bankaların pozisyon açmaları nedeniyle yaklaşık 1 milyar dolar yükselmiştir. 2006 yılı sonunda 5.403 milyon dolar seviyesinde olan bankacılık sektörü bilanço içi açık pozisyon tutarı, 2007 yılı Ocak ayı sonu itibariyle yaklaşık 1 milyar dolar artarak 6.437 milyon dolar olmuştur. Söz konusu artışın alt detayları incelendiğinde; özel ve yabancı bankaların sırasıyla 600 ve 774 milyon dolar pozisyon açtıkları gözlenmektedir. Kamu bankaları ve kalkınma ve yatırım bankaları pozisyonlarında ise aynı dönemde DPT-YPKDGM 26 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Şubat 2007 sırasıyla 93 ve 247 milyon dolar artış olmuştur. Bankaların bilanço içi açık pozisyondaki yükselmeden kaynaklanan döviz kuru riski, bilanço dışı işlemlerle azaltıldığı görülmektedir. Nitekim, sektörün toplam bilanço içi açık pozisyonu 6.437 milyon dolar iken, bilanço dışı işlemlerin de katıldığı net genel pozisyonu ise, -174 milyon dolar seviyesine gerilemektedir. Net genel döviz pozisyon, özel bankalar hariç diğer gruplarda pozitif bir değere sahiptir. Tablo 22. Yabancı Para Pozisyonları 2004-12 Kamu B. (1) 382 2005-12 2006-6 Bilanço İçi Döviz Pozisyonu 183 40 (Milyon Dolar) 2007-1 9 12 -387 -444 -351 Özel Bank. -1.758 -2.538 -4.236 -3.533 -3.333 -3.933 Yabancı B. -98 49 -1.332 -2.255 -1.728 -2.502 88 -235 -268 -79 101 348 -1.386 -2.540 -5.796 -6.253 -5.403 -6.437 42 143 57 KYB Toplam Kamu B. (1) 382 Net Genel Döviz Pozisyonu 182 -8 Özel Bank. -515 -365 -472 -51 -146 -393 Yabancı B. 20 -55 67 68 163 133 KYB 75 44 49 39 88 29 -38 -194 -363 97 248 -174 Toplam Kaynak: BDDK (1) 12.11.2004 tarihinden itibaren TMSF bünyesindeki Pamukbank'ın Halkbank ile birleşmesi sonucu TMSF bünyesinde bir banka kaldığından, TMSF grubundaki bankanın açık pozisyon verileri Kamu Bankaları grubuna dahil edilmiştir. DPT-YPKDGM 27 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler V. Şubat 2007 KATILIM BANKALARI Ocak ayında katılım bankalarının kullandırdıkları fonlar yükselirken topladıkları fonlar düşüş göstermiştir. Katılım bankaları tarafından kullandırılan fonlar bir aylık süreçte yüzde 1,7 oranında artarak 9,2 milyar YTL’den 9,4 milyar YTL’ye yükselmiştir. Katılım bankalarının topladıkları fonlar ise bir önceki aya göre yüzde 0,6 oranında azalarak 11,2 milyar YTL’ye gerilemiştir. Aynı dönemde katılım bankalarının kullanımları arasındaki likit değerler, yüzde 3,5 oranında azalarak 2,7 milyar YTL, finansal kiralamadan alacaklar yüzde 2,5 oranında düşerek 0,8 milyar YTL olarak gerçekleşmiştir. Toplanan fonlar içinde vadeli sayılabilen katılma hesapları, yüzde 1,5 oranında artarken vadesiz sayılabilen cari hesaplar ise 8 oranında azalmıştır. Katılım bankalarının kullandırdıkları fonların topladıkları fonlara oranı ise bir önceki aya göre artarak yüzde 82,4’den yüzde 84,3’e yükselmiştir. Ocak ayında katılım bankalarının bilanço içi açık pozisyonları olmasına rağmen net genel pozisyon tutarı fazla vermektedir. Tablo 23. Katılım Bankalarının Seçilmiş Bilanço Büyüklükleri (Milyon YTL) 2004 2005 2006-6 9 12 2007-1 Likit Değerler 1.547 1.891 2.177 2.336 2.747 2.651 Kullandırılan Fon 4.255 6.062 8.016 8.510 9.240 9.397 Fin. Kir. Alac. 744 718 887 826 794 774 Sab. Kıym. (Net) 568 216 210 214 228 239 91 105 131 84 126 143 Cari Hesaplar 1.327 1.630 2.028 2.261 2.426 2.233 Katıl. Hesapları 4.707 6.348 8.061 8.164 8.787 8.917 Toplanan Fonlar 6.034 7.978 10.088 10.424 11.212 11.150 Açık Pozisyon (Milyon $) Bilanço İçi Poz. 21 33 6 7 -43 -22 Net Genel Poz. 1 65 340 212 276 121 Kullanımlar TGA (Net) Kaynaklar Kaynak: BDDK DPT-YPKDGM 28 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler VI. Şubat 2007 PORTFÖY TERCİHLERİ Ocak ayında yurtiçi yerleşiklerin portföy tercihleri arasında en büyük artışlar YTL ve YP mevduatlarda gerçekleşmiştir. Ocak ayında yurtiçi yerleşiklerin portföy tercihleri içinde en büyük artışlar YTL ve YP mevduatta görülürken, repo ve emeklilik yatırım fonları da artış gösteren diğer yatırım araçları olmuştur. YTL DİBS ve hisse senedi başta olmak üzere yurtiçi yerleşiklerin diğer yatırım araçlarında ise gerileme görülmüştür. Tablo 24. Yurtiçi Yerleşiklerin Portföy Tercihlerinin Dağılımı (Milyon YTL) Tarih 2004 Ara. 2005 Ara. 2006 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık 2007 Ocak Yurtiçi Yer. DTH 76.074 76.440 78.550 79.574 78.818 77.584 91.982 92.665 89.127 91.113 93.280 95.424 99.400 101.399 103.367 Yurtiçi Yer. YTL Mevd. 103.240 145.191 143.601 145.129 153.442 155.177 164.386 166.422 160.408 161.868 165.035 166.180 167.464 170.774 176.091 Yurtiçi Yer. DTH 25,7 22,1 22,5 22,6 22,0 21,6 23,9 24,1 23,7 23,9 24,2 24,5 25,4 25,4 25,7 Yurtiçi Yer. YTL Mevd. 34,9 42,0 41,2 41,2 42,8 43,1 42,7 43,3 42,6 42,5 42,9 42,7 42,8 42,8 43,8 Repo 1.651 1.486 1.762 2.032 2.145 2.396 2.663 3.456 3.179 3.144 2.321 2.600 3.009 2.202 2.607 YTL DİBS (1) 56.624 53.504 52.877 51.985 51.854 50.909 50.539 54.097 56.960 57.279 56.488 55.937 54.128 53.988 51.488 YP DİBS (1) 2.578 1.767 1.720 1.691 1.759 1.462 1.735 1.718 1.619 1.629 1.647 1.387 1.669 1.761 1.824 Euro bond (1) 5.503 5.344 5.289 5.232 5.331 5.302 6.100 6.299 6.314 6.168 6.253 6.013 6.085 5.412 5.318 Yat. Fonu 24.573 29.342 29.889 29.804 29.589 30.421 31.208 25.991 24.437 24.026 24.050 22.875 22.565 23.020 22.314 Kat. Bank. Katılma ve Cari Hesabı 6.034 8.518 8.235 8.196 8.555 8.855 9.768 10.088 9.905 9.962 10.424 10.746 10.890 11.212 11.150 Yat. Fonu 8,3 8,5 8,6 8,5 8,2 8,5 8,1 6,8 6,5 6,3 6,2 5,9 5,8 5,8 5,6 ÖFK Katılma ve Cari Hesabı 2,0 2,5 2,4 2,3 2,4 2,5 2,5 2,6 2,6 2,6 2,7 2,8 2,8 2,8 2,8 Hisse sen. (2) 16.962 22.862 25.193 26.857 25.612 25.882 24.499 21.762 22.667 23.195 23.077 24.953 23.703 26.256 24.883 Emeklilik Yatırım Fonu 296 1.219 1.348 1.475 1.570 1.683 1.781 1.883 2.041 2.203 2.386 2.616 2.706 2.821 2.958 Toplam 295.539 345.673 348.464 351.975 358.675 359.671 384.661 382.282 376.657 380.587 384.961 388.731 391.619 398.845 402.000 (Toplam İçindeki Pay – Yüzde) Tarih 2004 Ara. 2005 Ara. 2006 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık 2007 Ocak Repo 0,6 0,4 0,5 0,6 0,6 0,7 0,7 0,9 0,8 0,8 0,6 0,7 0,8 0,6 0,6 YTL DİBS (1) 19,2 15,5 15,2 14,8 14,5 14,2 13,1 14,1 15,1 15,1 14,7 14,4 13,8 13,5 12,8 YP DİBS (1) 0,9 0,5 0,5 0,5 0,5 0,4 0,5 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,5 Euro bond (1) 1,9 1,5 1,5 1,5 1,5 1,5 1,6 1,6 1,7 1,6 1,6 1,5 1,6 1,4 1,3 Hisse sen. (2) 5,7 6,6 7,2 7,6 7,1 7,2 6,4 5,7 6,0 6,1 6,0 6,4 6,1 6,6 6,2 Emeklilik Yatırım Fonu 0,1 0,4 0,4 0,4 0,4 0,5 0,5 0,5 0,5 0,6 0,6 0,7 0,7 0,7 0,7 Toplam 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 Kaynak: TCMB, BDDK, Takasbank, SPK (1) Bankaların emanetinde yurtiçi yerleşikler adına tutulan kamu menkul kıymetlerinin piyasa değerleri. (2) Hisse senedi değeri alt kalemler bazında ayrıştırılamadığından, tablodaki değer bankalar ve mali kuruluşların portföyünde bulunan hisse senetlerinin piyasa değerini de içermektedir. DPT-YPKDGM 29 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Şubat 2007 Grafik 18. Yurtiçi Yerleşiklerin Başlıca YTL Portföy Tercihleri 200000 180000 160000 Milyon YTL 140000 120000 100000 80000 60000 40000 20000 YTL Mevduat Banka Dışı Kesim YTL DİBS Yatırım Fonu 20 07 -1 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 20 06 -1 20 05 -1 2 20 04 -12 0 Hisse Senedi 4.500 80.000 4.000 70.000 3.500 60.000 3.000 50.000 2.500 40.000 2.000 30.000 1.500 1.000 20.000 500 10.000 71 20 0 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 20 0 20 0 512 20 06 -1 0 412 0 (Milyon Dolar) (Milyon Dolar) Grafik 19. Yurtiçi Yerleşiklerin YP Portföy Tercihleri Banka Dışı Kesimin YP DİBS Portföyü (Sol Eksen) Banka Dışı Kesimin Eurobond Portföyü (Sol Eksen) Yurtiçi Yerleşiklerin DTH Hesapları (Sağ Eksen) Ocak ayında yurtdışı yerleşiklerin ülkemize yönelik portföyleri önemli ölçüde artış göstermiştir. Ocak ayında yurtdışı yerleşiklerin ülkemize yönelik portföy yatırımları bir önceki aya göre 7 milyar dolara artarak 73,4 milyar dolara yükselmiştir. Bu yükselişte hisse senedi ve DİBS yatırımlarındaki artış belirleyici olmuştur. DPT-YPKDGM 30 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Şubat 2007 Tablo 25. Yurtdışı Yerleşiklerin Portföy Yatırım Stoku (Milyon Dolar) Tarih Hisse Senedi DİBS Eurobond Mevduat TOPLAM 2004 Aralık 15.408 12.570 1.135 3.696 32.809 2005 Aralık 33.812 20.370 634 3.434 58.250 2006 Ocak 40.080 21.084 655 3.378 65.197 Şubat 41.777 21.383 628 3.311 67.099 Mart 37.166 21.443 638 3.339 62.586 Nisan Mayıs 38.398 21.519 629 3.551 64.097 29.407 15.731 615 3.578 49.331 Haziran 26.361 13.798 727 3.646 44.532 Temmuz 28.486 15.547 783 3.488 48.304 Ağustos 30.913 17.527 750 3.740 52.930 Eylül 30.389 18.505 624 3.814 53.332 Ekim 34.701 22.367 621 3.824 61.513 Kasım 32.056 22.514 639 4.058 59.251 Aralık 34.774 26.019 555 4.073 66.421 2007 Ocak 39.418 29.137 619 4.236 73.410 (Toplam İçindeki Pay – Yüzde) 2004 Aralık 47,0 38,3 3,5 11,3 100,0 2005 Aralık 58,0 35,0 1,1 5,9 100,0 2006 Ocak 61,5 32,3 1,0 5,2 100,0 Şubat 62,3 31,9 0,9 4,9 100,0 Mart 59,4 34,3 1,0 5,3 100,0 Nisan 59,9 33,6 1,0 5,5 100,0 Mayıs 59,6 31,9 1,2 7,3 100,0 Haziran 59,2 31,0 1,6 8,2 100,0 Temmuz 59,0 32,2 1,6 7,2 100,0 Ağustos 58,4 33,1 1,4 7,1 100,0 Eylül 57,0 34,7 1,2 7,2 100,0 Ekim 56,4 36,4 1,0 6,2 100,0 Kasım 54,1 38,0 1,1 6,8 100,0 Aralık 52,4 39,2 0,8 7,6 100,0 2007 Ocak 53,7 39,7 0,8 5,8 100,0 Kaynak: Takasbank, TCMB Basın Bülteni, BDDK Haftalık Bülteni verileri DPT-YPKDGM 31 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Şubat 2007 VII. ULUSLAR ARASI PİYASALARDA GELİŞMELER Tablo 26. Uluslar Arası Piyasalarda Gelişmeler 2004 2005 Aralık Aralık 2006 Mart 2007 Haz. Eylül Ara. Ocak Faiz Oranları 3 Ay Vadeli Dolar Libor Faiz Oranı 3 Ay Vadeli Euro Libor Faiz Oranı Eurobn. Spread (1) (bps) 2,56 4,54 5,00 5,48 5,37 5,36 5,36 2,17 2,49 2,82 3,06 3,42 3,72 3,78 Türkiye 217 137 117 290 158 79 77 Arjantin 4.873 6.129 6.589 7.522 8.076 8.077 8.352 Brezilya 270 166 82 106 85 34 64 Rusya 110 43 63 103 90 69 77 Kaynak: BDDK, Reuters (1) Ülkelerin 2009 veya 2009’a en yakın vadeli tahvillerinin ABD’nin 2009 vadeli Hazine kağıtlarına göre spreadleri Ocak ayında ABD, Avrupa ve Japon Merkez Bankası faiz oranlarını değiştirmemiştir. Ocak ayında Avrupa Merkez Bankası, Japon Merkez Bankası ve ABD Merkez Bankası faiz oranlarını değiştirmemiş ve sırasıyla yüzde 3,5, yüzde 0,25 ve yüzde 5,25 seviyesinde bırakmışlardır. İngiltere Merkez Bankası ise 10-11 Ocak tarihindeki toplantısı sonrasında beklenmedik bir şekilde faiz oranları 25 baz puan artırarak yüzde 5,25’e yükseltmiştir. Grafik 20. Gelişmekte (02.05.2006=100) Olan Ülkelerin Borsa Endekslerinin Gelişimi 1 2 0 ,0 1 1 0 ,0 1 0 0 ,0 9 0 ,0 8 0 ,0 7 0 ,0 T ü r k iy e İ M K B - 1 0 0 DPT-YPKDGM B r e z il y a B o v e s p a 32 A r ja n t i n M e r v a l R usya http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf 31.01.2007 22.01.2007 11.01.2007 28.12.2006 19.12.2006 08.12.2006 29.11.2006 20.11.2006 09.11.2006 31.10.2006 17.10.2006 06.10.2006 27.09.2006 18.09.2006 07.09.2006 28.08.2006 17.08.2006 08.08.2006 28.07.2006 18.07.2006 10.07.2006 29.06.2006 20.06.2006 09.06.2006 31.05.2006 22.05.2006 11.05.2006 02.05.2006 6 0 ,0 Mali Piyasalarda Gelişmeler Şubat 2007 Ocak ayının ilk haftalarında global risk algılamasının azalmasıyla birlikte gerileyen gelişmekte olan ülkelerin risk primleri, ayın geri kalanında dalgalı bir seyir izlemiştir. Ocak ayında euro/dolar paritesi dolar lehine gelişim göstermiştir. 2006 yılı sonunda 1,32 seviyesine kadar yükselen Euro/ ABD Doları paritesi, FED’in yakın zamanda faiz indirimine gitmeyeceği beklentileri ile Ocak ayında ABD Doları lehine gelişerek ay sonunda 1,30 seviyesine gerilemiştir. Grafik 21. Euro/Dolar Paritesi 1,35 1,3 1,25 1,2 1,15 -1 07 20 -12 06 20 -11 06 20 -10 06 -9 06 20 20 -8 06 06 20 20 -7 -6 06 20 -5 06 20 -4 06 20 -3 06 20 -2 06 20 -1 06 20 20 05 -12 1,1 Euro/Dolar Paritesi DPT-YPKDGM 33 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf Mali Piyasalarda Gelişmeler Şubat 2007 VIII. HUKUKİ VE KURUMSAL DÜZENLEMELER • 05.01.2007 tarihinde tarım sigortaları havuzu tarafından teminat altına alınacak ürünler, riskler ve bölgeler ile prim desteği oranlarını belirleyen 2006/11425 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. • 10.01.2007 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanan “Aracılık Faaliyetinde Belge ve Kayıt Düzeni Hakkında Tebliğde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ” ile tebliğin emir iletim süreci ve sistemini uygulamayan aracı kurumlarla ilgili geçici madde uygulamasının süresi 29.06.2007 tarihine kadar uzatılmışır. • 17.01.2007 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanan “Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası, Türkiye Halk Bankası Anonim Şirketi ve Türkiye Emlak Bankası Anonim şirketi Hakkında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile Kanunda kamu bankalarının hisse satış işlemlerinin tamamlanması gereken süreyi düzenleyen 2 nci maddenin (2) numaralı fıkrasında yer alan “beş yıl” ibaresi “on yıl” olarak değiştirilmiştir. • 17.01.2007 tarihinde Çekle Ödemelerin Düzenlenmesi ve Çek Hamillerinin Korunması Hakkında Kanuna ilişkin tebliğde değişiklik yapılarak bankaya ibraz edilen çekin karşılığının bulunmaması halinde muhatap bankanın sorumlu olacağı tutar 375 YTL’den 410 YTL’ye yükseltilmiştir. • 30.01.2007 tarihi Resmi Gazetede “TFRS 7 Finansal Araçlar: Açıklmalara İlişkin Türkiye Finansal Raporlama Standardı (TFRS7) Hakkında Tebliğ Sıra No: 42” yayımlanmıştır. • 5569 sayılı “Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin Mali Sektöre Olan Borçlarının Yeniden Yapılandırılması Hakkında Kanun” uyarınca hazırlanan ve bu Kanun kapsamında hazırlanacak finansal yeniden yapılandırma çerçeve anlaşmalarının onaylanması, kabulü ve uygulanmasına ilişkin genel şartları belirleyen yönetmelik 31.01.2007 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanmıştır. DPT-YPKDGM 34 http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/02.pdf