İNTEGRAL Türevi verilen bir fonksiyonun, türevi alınmadan önceki asıl fonksiyonu bulma işlemine "belirsiz integral" denir. Asıl fonksiyonu bulmak için türevinin hangi değişkene göre alındığını bilmemiz gerekir. Bu da diferansiyel kavramı yardımı ile olur. Örneğin; y=f(x) gibi bir fonksiyonda x bağımsız değişken, y ise bağıl değişkendir (x'e bağlı). Bu ifadenin x değişkenine göre türevi; y=f(x) fonksiyonunun türevi dy df(x) d , , f(x) biçiminde gösterilebilir. dx dx dx dy = f '(x) olduğundan dy=f '(x).dx olur. Burada "dy" ifadesi y=f(x) fonksiyonunun diferansiyelidir. dx çözüm kavrama sorusu y=x2 ifadesinde y nin diferansiyeli olan dy yi bulunuz. y=x2 ifadesinin türevini alalım, dy 2 = (x = )' 2x ise dy=2x dx dx ifadenin türevi türevin değişkeni Buna göre, 2xdx ifadesi y nin diferansiyelidir. Cevap: 2xdx çözüm kavrama sorusu f(x)=x3 ifadesinde f(x) in diferansiyeli olan df(x) i bulunuz. f(x)=x3 ifadesinin türevini alalım, df(x) 3 = (x = )' 3x 2 ise df(x)=3x2dx dx fonksiyonun türevi türevin değişkeni df(x) ifadesi f(x) in diferansiyelidir. Cevap: 3x2dx çözüm kavrama sorusu df(x) ifadesinin eşitini bulunuz. df(x) ifadesi türevin başka bir gösterilişidir ve d(f(x))=f '(x)dx e eşittir. fonksiyonun türevi türevin değişkeni Cevap: f '(x)dx çözüm kavrama sorusu d(x3+x2)=(x3+x2)'dx d(x3+x2)=(3x2+2x)dx ifadesi, (x3+x2) nin diferansiyelidir. Cevap: (3x2+2x)dx d(x3+x2) ifadesinde (x3+x2) nin diferansiyelini bulunuz. Not Özet olarak fonksiyonun diferansiyeli, fonksiyonun türevi ile türevin değişkeninin çarpımına eşittir. 4 İntegral soru 1 soru 5 y=x2+3x d(x5) ifadesinin diferansiyeli aşağıdakilerden hangisidir? ifadesinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) dy=2xdx A) x 5 dx B) dy=3dx D) dy=(2x+3)dx C) dy=xdx E) dy=(2x+3) D) x3dx soru 2 C) x 4 dx E) 5x3dx soru 6 y=3x3+1 B) 5x 4 dx d(cosx) ifadesinin diferansiyeli aşağıdakilerden hangisidir? ifadesinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) dy=9x2dx A) –sinxdx B) dy=9x2 soru 3 f(x)=2x2+x–5 B) sinxdx C) cosxdx D) –cosxdx E) dy=9dx KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI D) dy=9xdx C) dy=3x2dx E) cosx soru 7 d(e2x) ifadesinin diferansiyeli aşağıdakilerden hangisidir? ifadesinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) df(x)=4xdx B) df(x)=(2x+1)dx A) e x dx C) df(x)=(4x+1)dx D) df(x)=(4x+1) B) e 2x dx D) 4.e2xdx C) 2.e 2x dx E) 8.e2xdx E) df(x)=(2x2+x)dx soru 4 soru 8 f(x)=sinx ifadesinin diferansiyeli aşağıdakilerden hangisidir? A) df(x)=sinx B) df(x)=cosx C) df(x)=sinxdx D) df(x)=cosxdx d(lnx) ifadesinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) x D) E) df(x)=(sinx.cosx)dx 1 – D 2 – A 3 – C 4 – D 5 – B 5 C) x 2dx B) xdx 1 x E) 6 – A 1 dx x 7 – C 8 – E İntegral İntegral alma işlemi türevi alınan bir fonksiyonun asıl fonksiyonunu bulma işlemidir. f(x) fonksiyonu F(x) in türevi olsun yani F '(x)=f(x) ise ∫f(x)dx=F(x)+c dir. Burada, ∫: integral sembolü f(x)dx: diferansiyel c: integral sabiti dx: diferansiyel çarpanı f(x) x 3 ise = f '(x) Örneğin;= df(x) = 3x 2 dir. dx F(x): f(x) in ilkeli (asıl fonksiyonu) ∫3x2dx=x3+c dir. Bu ifade 3x2 hangi fonksiyonun türevidir demektir. Dikkat edilirse x3 ün yanına herhangi bir sabiti temsil eden "c" sabitini ekledik. Bunun nedeni sabit sayıların türevinin sıfır olmasından dolayı x3 ün yanında sabit bir sayı olma ihtimalidir. Örneğin, x3 ün türevi 3x2, (x3+1) in türevi 3x2, (x3–7) nin türevi de 3x2 dir. çözüm kavrama sorusu ( ∫3x2dx)' ifadesinin eşitini bulunuz. ( ∫3x2dx)'=(x3+c)'=3x2 ∫3x2dx integrali 3x2 neyin türevidir sorusunun cevabıdır. 3x2 ifadesi (x3+c) Buradan genel olarak, ( ∫f(x)dx)'=f(x) diyebiliriz. gibi bir fonksiyonun türevidir. Cevap: 3x2 çözüm kavrama sorusu d( ∫3x2dx) ifadesinin eşitini bulunuz. d( ∫3x2dx)=d(x3+c)=(x3+c)'dx=3x2 dx Buradan genel olarak, d( ∫f(x)dx)=f(x)dx diyebiliriz. Cevap: 3x2dx çözüm kavrama sorusu ∫d(x3) ifadesinin eşitini bulunuz. d(x3)=(x3)'dx=3x2dx. Bu durumda, ∫d(x3)= ∫3x2dx=x3+c Buradan genel olarak, ∫d(f(x))=f(x)+c ( ∫ 3x 2dx ) Cevap: x3+c çözüm kavrama sorusu d dx diyebiliriz. d dx ifadesinin eşitini bulunuz. 2 dx ) ( ∫ 3x= d 3 (x + c) =(x3+c)'=3x2 dx Buradan genel olarak, d f(x)dx = f(x) diyebiliriz. dx ∫ ( 6 ) Cevap: 3x2 İntegral soru 1 soru 5 ( ∫x2dx)' ifadesinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) x 2 ifadesinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? B) x 2 dx A) 2x C) x D) xdx E) D) C) 2x+c x2 E) x2+c soru 6 ( ∫sinxdx)' A) –cosxdx ∫d(tanx) ifadesinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? B) cosxdx ifadesinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? C) cosx A) tanx+c E) sinx B) tanxdx D) cotx KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI D) sinxdx soru 3 d( ∫x4dx) B) 2xdx x3dx soru 2 ∫d(2x) C) tanx E) cotx+c soru 7 d dx ifadesinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? ( ∫ x 5dx ) ifadesinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) x4 B) x4dx D) 4x3dx C) 4x3 A) 5x4 E) x3dx D) x5 soru 4 C) 5x4dx E) x5+c soru 8 d( ∫exdx) A) lnx 2 – E A) 3x E) x.exdx 3 – B ( ∫ 3x dx ) ifadesinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? C) exdx B) lnxdx D) ex d dx ifadesinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? 1 – A B) 5x4+c B) 3xdx D) 3x.ln3 4 – C 5 – C 7 6 – A C) 3x+c E) 3x.ln3+c 7 – D 8 – A İntegral İntegral içindeki sabit çarpan, integral dışına çarpım olarak alınabilir, k∈R için ∫k.f(x)dx=k. ∫f(x)dx dir. Yani, ∫3.xdx=3 ∫xdx veya ∫5x2dx=5 ∫x2dx dir. İki fonksiyonun toplamının veya farkının integrali, fonksiyonların integrallerinin toplamına veya farkına eşittir, ∫[f(x)+g(x)]dx= ∫f(x)dx+ ∫g(x)dx ∫[f(x)–g(x)]dx= ∫f(x)dx– ∫g(x)dx dir. Yani; ∫(x3+x2)dx= ∫x3dx+ ∫x2dx ve ∫7x6dx ifadesinin eşitini bulunuz. ∫7.x6dx ifadesindeki 7 çarpanı başa çarpım olarak atılabilir. ∫7.x6=7. ∫x6dx Cevap: 7 ∫x6dx çözüm kavrama sorusu x5 dir. çözüm kavrama sorusu ∫ 10 dx ∫(x3–x2)dx= ∫x3dx– ∫x2dx x5 ∫ 10 dx ifadesinin eşitini bulunuz. ifadesindeki x ∫ 10 dx= 1 çarpanı başa çarpım olarak atılabilir. 10 1 . x dx 10 ∫ Cevap: 1 ∫x5dx 10 çözüm kavrama sorusu ∫(x7+x2)dx ∫(x7+x2)dx ifadesinin eşitini bulunuz. ifadesi iki fonksiyonun toplamı olduğundan, fonksiyonların integrallerinin toplamı şeklinde yazılabilir. ∫(x7+x2)dx= ∫x7dx+ ∫x2dx Cevap: ∫x7dx+ ∫x2dx çözüm kavrama sorusu ∫(2x3–5x2+1)dx= ∫2x3dx– ∫5x2dx+ ∫1dx 2. ∫x3dx – 5. ∫x2dx+ ∫dx olur. ∫(2x3–5x2+1)dx ifadesinin eşitini bulunuz. Cevap: 2 ∫x3dx–5 ∫x2dx+ ∫dx 8 İntegral soru 1 soru 5 ∫2x10dx ifadesinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) ∫ x10 dx B) ifadesinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? 1 10 x dx 2∫ D) 2∫ x 5dx C) ∫ x 5dx E) 2∫ x10 dx A) 5 ∫xdx+3 ∫x2dx B) 5 ∫x2dx+ ∫xdx C) 5 ∫x2dx+3 ∫xdx D) 5 ∫x2dx–3 ∫xdx E) 5 ∫x3dx+3 ∫x2dx soru 2 soru 6 ∫ x3 3 dx ifadesinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? ∫x 3 3 dx D) B) 3 ∫ x 3dx 3 ∫ x 2dx E) C) ∫ x 3dx 3 ∫ xdx ∫(x2+x)dx ifadesinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? ∫x2dx+ ∫xdx B) ∫x2dx– ∫xdx C) ∫2xdx+ ∫xdx D) ∫2xdx– ∫xdx A) E) A) 2 ∫x3dx–2 ∫x2dx B) 2 ∫x3dx+2 ∫x2dx C) ∫x3dx– ∫x2dx D) ∫x3dx+ ifadesinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) ñ2 ∫x2dx– ∫dx B) ñ2 ∫x2–5 ∫dx C) ñ2 ∫x2dx–5 ∫dx D) ñ2 ∫x2dx–5 ∫xdx E) ñ2 ∫x2–5 ∫x soru 8 ∫ ∫xdx C) ∫3x2dx– ∫xdx E) 1 – E 2 – A ifadesinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) 1 3 1 ∫x dx– 2 ∫x2dx 2 ∫(ñ2x2–5)dx ∫x2dx+ ∫dx ∫(x3–x)dx x3dx+ 1 2 ∫x dx 2 soru 7 soru 4 (x 3 − x 2 ) dx 2 E) soru 3 ∫ ifadesinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI 1 A) ∫(5x2+3x)dx ∫ x3dx– B) ∫ x3dx– 8 5x 4 + − 1 dx 2 ifadesinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? ∫xdx A) 2 ∫x8dx–ñ5 ∫x4dx+ D) ∫3x2dx+ ∫xdx 1 ∫dx 2 1 ∫dx 2 1 C) 2 ∫x8dx–ñ5 ∫x4+ ∫dx 2 1 D) 2 ∫x8dx–ñ5 ∫x4dx+ ∫ 2 1 E) 2 ∫x8–ñ5 ∫x4+ ∫ 2 B) 2 ∫x8–ñ5 ∫x4+ ∫dx 3 – A ∫ 2x 4 – B 5 – C 9 6 – E 7 – C 8 – A İntegral ∫k.dx ve ∫xndx ifadelerinin integralleri k bir reel sayı olmak üzere, ∫kdx=kx+c Burada, kx+c nin türevinin (kx+c)'=k ve ve n ≠ –1 bir reel sayı olmak üzere n dx ∫ x= x n+1 +c n +1 ý x n +1 x n +1 x n olduğuna dikkat ediniz. +c = + c nin türevinin n+1 n+1 çözüm kavrama sorusu ∫dx integralinin eşitini bulunuz. ∫dx= ∫1dx ∫kdx=kx+c bağıntısından ∫dx= ∫1dx=1.x+c=x+c ((x+c)'=1 olduğuna dikkat ediniz.) Cevap: x+c çözüm kavrama sorusu ∫x2dx integralinin eşitini bulunuz. n dx ∫ x= ∫x 2 dx= x n+1 + c bağıntısından n +1 x 2 +1 x3 + c= +c 2 +1 3 ' 3 x2 x 2 olduğuna dikkat ediniz. 3 + c = 3. 3= x Cevap: çözüm kavrama sorusu ∫(x3+3)dx x3 +c 3 ∫(x3+3)dx= ∫x3dx+3 ∫dx integralinin eşitini bulunuz. = x3+1 3+1 +3.x+c= x4 +3x+c dir. 4 Cevap: x4 +3x+c 4 çözüm kavrama sorusu ∫(4x3–x2)dx=4 ∫x3dx– ∫x2dx ∫(4x3–x2)dx integralinin eşitini bulunuz. 3+1 =4. x 3+1 – x2+1 x3 +c +c= x4– 2+1 3 Cevap: x 4 − 10 x3 +c 3 İntegral soru 1 soru 5 ∫2dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? 2 +c x C) 2x 2 + c B) 2x + c D) 2x 3 + c A) x7+c E) 2x 4 + c B) 6x7+c C) 6x6+c D) x6+c soru 2 E) 6x5+c soru 6 Aşağıda verilen eşitliklerden hangisi yanlıştır? D) B) ∫ integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? 1 1 dx = x + c 3 3 3 C) ∫ ( −5)dx = −5x + c 3 − x+c ∫ − 2 dx = 2 E) c ∫ dx = soru 3 ∫x3dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) x 3 + c ∫(3x2+2x)dx B) x 4 + c E) B) x3+x2+c C) x3+2x2+c D) x3+2x+c soru 7 ∫(4x3+1)dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? C) D) x 5 + c A) 3x3+x2+c E) x3+x+c KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI A) ∫ 3dx = 3x + c x4 +c 4 A) 4x3+x+c B) 4x3+x2+c C) x4+x+c D) x4+x2+c 6 x +c 6 E) x5+x2+c soru 4 soru 8 ∫(x2+3)dx A) x 2 + 3 + c D) B) x 2 + 3x + c 3 x + 3x + c 3 2 – E ∫(6x5+3x2+1)dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? 1 – B ∫7.x6dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) x5+x2+x+c C) x 3 + 3x 2 + c E) C) x6+x3+x+c 3 x + 3x 2 + c 3 3 – C B) x5+x3+x+c D) x6+x3+x2+c E) x6+x4+x2+c 4 – D 5 – A 11 6 – B 7 – C 8 – C İntegral İntegrali alınacak ifade n ≠ 1 olmak üzere 1 x n = x −n şeklinde ise yine ∫x – 2dx integralinin eşitini bulunuz. ∫x −2 x −2+1 x −1 1 dx = +c= +c= − +c −2 + 1 −1 x Cevap: − dx ∫ x3 = ∫ x integralinin eşitini bulunuz. ∫x 3 −3 dx biçiminde yazılabilir. x −3+1 x −2 1 +c= +c= − 2 +c dx = −3 + 1 −2 2x Cevap: − x −3 +1 ∫5x – 3dx integralinin eşitini bulunuz. 5x −2 ∫5x–3dx=5 ∫x–3dx= 5. −3 + 1 + c = −2 + c =− 5 2x 2 1 +c 5 2x 2 +c çözüm kavrama sorusu 7 2x 2 +c Cevap: − 4 1 çözüm kavrama sorusu ∫ x 2 − x 5 + 3 dx 1 +c x çözüm kavrama sorusu dx x n+1 + c kuralına göre integral alınabilir. n +1 çözüm kavrama sorusu ∫ x3 n dx ∫ x= 4 7 1 −2 = 4 ∫ x −2dx − 7 ∫ x −5dx + ∫ 1 dx 3 ∫ x 2 − x 5 + 3 dx= ∫ 4x integralinin eşitini bulunuz. = 4⋅ x −2+1 x −5+1 1 − 7⋅ + x+c −2+1 −5 + 1 3 = 4⋅ x −1 x −4 1 − 7⋅ + x+c −1 −4 3 = − − 7x −5 + 1 dx 3 4 7 1 + + x+c x 4x 4 3 Cevap: − 12 4 7 1 + + x+c x 4x 4 3 İntegral soru 1 soru 5 ∫x–5dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) − 1 +c x4 1 B) − D) − 1 5x 4 +c x2 C) − +c E) − 1 6x 4 1 4x 4 ∫ 2 −3 + 1 dx x2 integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? +c 1 A) − 2 −2 − +c C) 2 −2 x + 1 +c x 1 3 +c x B) − D) − 3 +c x2 C) − 1 +c x E) − 1 x 3 3 KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI dx ∫ x4 integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? 3x 3 +c B) − D) − 1 2x 2 +c C) − 1 1 x +c 1 1 + x3 1 +c x6 5 − x4 +c x6 5x 4 +c +c 1 x2 1 x4 − − 1 x3 1 x5 − − 1 x4 1 x6 1 +c B) +c D) 2 x4 + 3 x5 + 4 x6 x2 1 x4 + + 1 x3 1 x5 + + 1 x4 1 x6 +c +c +c soru 8 integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? +c B) − D) − 1 x5 +c 5 x5 +c E) x5 12 2 –A 3 – A 18 integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? C) − 1 11 ∫ x12 − x13 + x19 dx 1 x7 +c A) +c C) 1 x11 1 x13 − − 1 x12 1 x14 + + 18 x18 18 x 20 +c B) − +c D) − E) 1 – C 1 20x 4 4 − x2 integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? C) − 5 5 − 1 +c ∫(2x–3+3x–4+4x–5)dx x +c ∫ x 6 dx x7 2 x2 1 x4 soru 7 soru 4 A) − − x2 D) − E) 1 B) E) − A) − 3 E) − x 3 + c 2 1 ∫ x 3 + 5x 5 dx A) +c soru 3 1 +c integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? +c x3 4 C) A) − x3 +c x3 soru 6 ∫3x–2dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) − 2 −3 D) E) − 2 −3 − soru 2 1 +c x B) 2 −3 x − +c x2 4 – D 5 –B 13 11 x13 6 – E − 12 x14 + 4 x 20 1 x11 1 x13 + + 1 x12 1 x14 − − 1 x18 18 x 20 +c +c +c 7 – A 8 – B İntegral Köklü İfadelerin İntegrali m x n biçimindeki köklü ifadelerin integralini alırken, n dx ∫ x= m n x n+1 + c bağıntısını kullanarak integralini alırız. n +1 çözüm kavrama sorusu ∫ñxdx n m x n = x m eşitliğinden faydalanırız. İfadeyi x n = x m şeklinde yazdıktan sonra integralinin eşitini bulunuz. 1 ∫ ∫ x dx = ∫ x 2 dx biçiminde yazılabilir. 1 x 2 dx= 1 +1 3 x2 x2 2 x3 + c= = +c +c 1 3 3 +1 2 2 Cevap: çözüm kavrama sorusu ∫ 4 x 3 dx integralinin eşitini bulunuz. ∫ ∫ 3 4 x 3 = ∫ x 4 dx biçiminde yazılabilir. 3 x 4 dx= 3 +1 7 4 x4 x4 4 x7 + c= + c= +c 3 7 7 +1 4 4 Cevap: 1 x dx integralinin eşitini bulunuz. 1 ∫3 ∫x x − − =∫x 1 3 dx= 1 3 dx x2 − x7 +c 7 1 − +1 3 2 2 3 x2 +c 2 3 x3 3x 3 3 x2 + c= + c= + c= +c 2 1 2 2 − +1 3 3 x 3 çözüm kavrama sorusu 3 4 biçiminde yazılabilir. Cevap: ∫ 4 çözüm kavrama sorusu ∫3 2 x3 +c 3 1 dx integralinin eşitini bulunuz. x 3 ∫ 2 2 +1 1 − 1 dx =∫ x 3 dx − ∫ x 2 dx biçiminde gösterilebilir. x x2 − − 1 +1 5 1 3 x3 x 2 x3 x2 3 x5 − + c= − + c= −2 x +c 1 2 1 5 5 +1 − +1 3 2 3 2 Cevap: 14 3 3 x5 − 2 x +c 5 İntegral soru 1 soru 5 ∫ 3 x dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? 4 3 3.x 3 +c B) 4 3 3x 4 E) 4 A) x + c x4 +c C) 4 3 4x 4 x integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? 4 x3 +c A) 4 D) dx ∫2 x +c B) 3 D) C) 2 x + c x +c E) 4 x +c +c 3 soru 2 soru 6 1 ∫ dx x ∫ 3 integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? 1 x 4 1 + 4 x 3 + 5 dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) 2 x + c B) x +c C) − x + c D) − 2 x + c A) E) − 3 x + c KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI C) soru 3 ∫( 3 ) x − x dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? 4 4 3 3x 3 2x 2 A) + +c 4 3 C) 3 3x 4 4 + 2 2x 3 3 3 +c D) 4 4x 3 E) 3 + 2 2x 3 3 3 x + 4 4 x + 5x + c D) − 3 3 B) − x + 5x + c x− 1 4 x 3 x 3 3 x +4 4 x + 5x + c +4 4 x +c + 5x + c ∫ 3 6 dx x4 x+ integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) x3 − 1 x3 C) 2 x 3 − 2x +c 3 B) 2 x 3 − +c 2 x3 D) 3 x 3 − +c E) 3 x 3 − 3 x3 1 +c x3 2 x3 +c +c +c soru 4 1 3 −4 soru 7 3 2 + x E) x 3 2x 2 B) + +c 4 3 4 4x 3 3 3 soru 8 ∫ 3 5 x2 dx 3 B) D) 3 4 ∫ integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) x + c 1 x +c x +c E) + 1 3 2 x 2 − 1 dx x 2 integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? C) 3 x 3 x +c A) x+ 3 x− 5 x +c 3 C) 2 x + 1 +c x B) x 1 + +c 2 x x− 3 x+ 3 1 +c x D) 2 x + 3 x + 1 +c x 3 E) 2 x + 1 – B 2 – A 3 – A 4 – E 5 – B 15 6 – B 3 x 1 + +c 2 x 7 – C 8 – E İntegral İntegral almada değişken değiştirme yöntemi İntegral alma işleminde bazen ifadeler bize karışık gelebilir. Bu tip ifadeleri basitleştirip integral alma kurallarına daha uyumlu hale getirmek için değişken değiştirme yöntemini kullanabiliriz. Örneğin; ∫(x3+1).3x2dx integralinde x3+1=u ise (x3+1)'=(u)' ⇒ 3x2dx=du olur. ∫(x3+1).3x2dx u2 +c ∫ u.du = 2 u dir. u = x 3 + 1 sonuçta yerine yazıldığında, du u2 (x 3 + 1)2 + c= + c bulunur. 2 2 Burada hangi ifadeyi u ya eşitleyeceğimizi belirlerken dikkat edilecek durum, u ya eşitlediğimiz ifadenin türevinin integral ifadesi içinde bulunmasıdır. ∫(x 3 ) + 1 .3x 2dx= ∫ u.du= Değişken değiştirme yöntemi bundan sonra verilecek tüm integral alma kuralları içinde kullanılabilir. çözüm kavrama sorusu ∫(3x2–1)3.6xdx integralinin eşitini bulunuz. (3x2 –1)=u ise (3x2–1)'=6xdx=du n dx ∫(3x2–1)3.6xdx= ∫u3.du , ∫ x= (3x2–1)'=6x olduğu için değişken değiştirme uyguladığımıza dikkat ediniz. u ∫u 3 .du = x n+1 + c bağıntısından n +1 du u4 + c ise 4 ∫ (3x 2 − 1)3 6xdx= (3x 2 − 1)4 +c 4 Cevap: (3x 2 − 1)4 +c 4 çözüm kavrama sorusu ∫(x3–x2)2.(3x2–2x)dx integralinin eşitini bulunuz. x3–x2=u ise (x3 –x2)'=(3x2 –2x)dx=du n dx ∫(x3–x2)2 . (3x2–2x)dx= ∫u2du , ∫ x= (x3 –x2)'=3x2 –2x olduğu için değişken değiştirme yöntemini uyguladığımıza dikkat ediniz. u x n+1 + c bağıntısından n +1 du u3 = + c ise ∫ u .du 3 2 ∫ (x 3 − x 2 )2 .(3x 2 − 2x)dx = Cevap: (x 3 − x 2 )3 +c 3 (x 3 − x 2 )3 +c 3 çözüm kavrama sorusu ∫(x4+x2)3.(2x3+x)dx integralinin eşitini bulunuz. x4–x2=u ise (4x3+2x)dx=du du Buna göre, (2x 3 + x)dx = dir. 2 (x4 +x2)'=4x3 +2x=2(2x3+x) olduğu için değişken değiştirme yöntemini uyguladığımıza dikkat ediniz. ∫(x4+x2)3 . (2x3+x)dx=∫ u u3 .du 1 3 = ∫ u du 2 2 du 2 1 3 1 u4 u4 +c = + c olduğuna göre, u .du = ⋅ ∫ 2 2 4 8 u=x4+x2 yerine yazıldığında ∫ (x 4 + x 2 )3 .(2x 3 + x)dx = (x 4 + x 2 )4 +c 8 Cevap: 16 (x 4 + x 2 )4 +c 8 İntegral soru 1 soru 5 ∫(x4+1)2.4x3dx ∫(x3+x)2.(6x2+2)dx integralinde u=x4+1 dönüşümü yapıldığında aşağıdaki integrallerden hangisi elde edilir? integralinde u=x3+x dönüşümü yapıldığında aşağıdaki integrallerden hangisi elde edilir? A) ∫ u.du A) B) ∫ u2.du D) 4 ∫ C) ∫ u3.du u3.du E) ∫ u4.du A) (x 2 + 7) + c B) (x 2 + 7)3 + c C) (x 2 + 7)4 + c D) (x 2 + 7)4 +c 4 A) 2 .du E) 4 ∫ u2 .du 1 4 u .du 4∫ ∫(x3–5x2)2.(3x2–10x)dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? (x 3 − 5x 2 )3 +c 3 B) 2 (x 3 − 5x 2 )2 +c 2 3 C) (x − 5x ) + c 2 2 D) 2(x − 5x ) + c 3 B) 1 4 u .du 2∫ D) 2∫ u4 .du KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI soru 3 C) ∫u 4 .du E) 4 ∫ u4 .du soru 7 ∫(x2–3)3.8xdx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) 4(x 2 − 3)4 + c B) 2(x 2 − 3)4 + c C) (x 2 − 3)4 + c D) 2 3 E) 3.(x − 5x ) + c E) soru 4 (x 2 − 3)4 +c 2 (x 2 − 3)4 +c 4 soru 8 4 x4 x3 + ⋅ (x 3 + x 2 )dx 4 3 ∫u integralinde u=x6+x2 dönüşümü yapıldığında aşağıdaki integrallerden hangisi elde edilir? E) 4.(x 2 + 7)4 + c 3 C) ∫(x6+x2)4.(3x5+x)dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) 1 2 u .du 2∫ soru 6 ∫(x2+7)3.2xdx B) D) 2∫ u2 .du soru 2 1 2 u .du 4∫ ∫(x4+x2)2.(2x3+x)dx ∫ integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? 5 A) (x 4 + x 2 )3 +c 6 B) C) (x 4 + x 2 )3 +c 2 D) (x 4 + x 2 )3 + c 4 A) 1 x4 x3 +c + 5 4 3 B) 1 x4 x3 +c + 4 4 3 C) 3 1 x4 x3 +c + 3 4 3 D) 2 1 x4 x3 +c + 2 4 3 E) (x 4 + x 2 )3 +c 3 2(x 4 + x 2 )3 +c 3 x4 x3 +c E) + 4 3 1 – B 2 – D 3 – A 4 – A 5 – D 17 6 – B 7 – C 8 – A İntegral ∫ dx ifadesinin integrali x ∫ dx x integralini ∫x–1dx şeklinde yazıp n dx ∫ x= x n+1 + c kuralını uygulayarak çözüm yapmamız mümkün değildir. Çünkü, n +1 1 1 x −1+1 x 0 olduğundan tanımsız bir ifade ile karşılaşırız. Ancak, lnx ifadesinin türevi olduğuna göre, in integrali de bize lnx i = x x ( −1+ 1) 0 vermelidir. Buna göre, dx ∫= x ln x + c dir. çözüm kavrama sorusu dx ∫ 2x dx 1 1 1 ∫ 2x = 2 ∫ x dx = 2 ln x + c integralinin eşitini bulunuz. Cevap: çözüm kavrama sorusu ∫ 5dx integralinin eşitini bulunuz. x ∫ dx dx Cevap: 5ln x +c x+1=u ise (x+1)'=u' ve 1dx=du integralinin eşitini bulunuz. dx ∫ (x + 1)= ∫ du = ln u + c= ln x + 1 + c u Cevap: ln x+1 +c çözüm kavrama sorusu ∫ (5x+1) 5dx 1 = 5∫ dx = 5ln x + c x x çözüm kavrama sorusu ∫ (x+1) 1 ln x +c 2 5x+1=u ise (5x+1)'=u' ve du dx 5 = Buradan, ∫ (5x + 1) u u=5x+1 yerine yazıldığında integralinin eşitini bulunuz. dx ∫ (5x= + 1) 18 5dx=du, dx = du 5 11 du du 1 = ln u + c bulunup 55 ∫ uu 5 1 ln 5x + 1 + c elde ederiz. 5 Cevap: 1 ln 5x+1 +c 5 İntegral soru 1 soru 5 dx ∫ 3x dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) ln 3x + c B) 3ln x + c D) ln x +c 3 C) E) 3ln ∫ (3x + 1) integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? 1 ln x + c 3 x +c 3 1 ln 3x + 1 + c 3 A) ln 3x + 1 + c B) C) 3ln 3x + 1 + c D) ln 3x + 1 +c 3 E) ln 3x + ln x + c soru 2 soru 6 ∫ 8dx x integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? B) 8ln x + c x +c 8 C) integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? 1 ln x + c 8 E) 8ln 8x + c KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI A) ln 8x + c D) ln soru 3 dx ∫ (x + 7) integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) 7ln x + 7 + c C) dx ∫ (2x + 7) B) ln 1 ln x + 7 + c 7 B) ln C) ln 2x + c D) 2ln 2x + 7 + c E) 3dx ∫ (2x + 1) integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) ln 2x + 1 + c C) B) 3ln 2x + 1 + c 1 ln 2x + 1 + c 3 D) E) E) ln x − 7 + c soru 4 1 ln 2x + 7 + c 2 soru 7 x+7 +c 7 D) ln x + 7 + c 2x + 7 +c 2 A) ln 2x + 7 + c 2 ln 2x + 1 + c 3 3 ln 2x + 1 + c 2 soru 8 dx dx ∫ (x − 10) ∫x 2 + 1 integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) ln x − 10 + c B) ln x + 10 + c C) ln x − ln10 + c D) ln x + ln10 + c E) A) 2ln 1 ln x − 10 + c 10 C) x +1 + c 2 B) ln 1 x ln + 1 + c 2 2 D) E) ln 1 – C 2 – B 3 – D 4 – A 5 – B 19 6 – E x +1 + c 2 1 x ln + 1 + c 4 2 x x + +c 2 2 7 – E 8 – A İntegral ∫sinx.dx ve ∫cosx.dx biçimindeki integraller sinx ifadesinin türevinin cosx ve cosx ifadesinin türevinin –sinx olduğunu biliyoruz. Buradan, (sinx)'=cosx ise (cosx)'=–sinx ise ∫cosxdx=sinx+c ∫sinxdx=–cosx+c İçinde sin ve cos fonksiyonları bulunan ancak tam olarak ∫sinxdx veya ∫cosxdx ifadelerine uymayan integralleri değişken dönüşümü yaparak bu formata benzetmeye çalışırız. çözüm kavrama sorusu ∫sin2xdx integralinin eşitini bulunuz. 2x=u ise (2x)'=2dx=du ve du = 1 dx 2 ∫ sin2x dx = 2 ∫ sinu.du Uyarı sinu du 2 1 1 − cosu + c (u=2x yerine yazıldığında) sinu.du = 2∫ 2 1 − cos 2x + c ∫ sin2xdx = 2 1 Cevap: − cos2x+c 2 ∫sin2xdx integrali tam olarak ∫sinxdx integraline uymadığı için, 2x=u dönüşümü yapılır. çözüm kavrama sorusu ∫sin(x2+x).(2x+1)dx integralinin eşitini bulunuz. u=x2+x ise du=(2x+1)dx tir. ∫sin(x2+x).(2x+1)dx= ∫sinu.du sinu olur ve du ∫sinu.du=–cosu+c (u=x2+x yerine yazıldığında) ∫sin(x2+x).(2x+1)dx=– cos(x2+x)+c Cevap: – cos(x2+x)+c çözüm kavrama sorusu ∫cos3xdx integralinin eşitini bulunuz. u=3x ise du=3dx ve dx = 1 = ∫ cos 3x dx = 3 ∫ cosu.du cosu du 3 1 sinu + c 3 du 3 u=3x yerine yazıldığında, 3xdx ∫ cos= 1 sin 3x + c bulunur. 3 Cevap: 1 sin3x+c 3 çözüm kavrama sorusu x+1 dx integralinin eşitini bulunuz. 3 ∫ cos u= x +1 dx ise du = ve dx=3.du 3 3 x +1 dx = 3∫ cosudu = 3sinu+c 3 ∫ cos cosu 3.du x +1 u= yerine yazıldığında, 3 x +1 x +1 dx 3 sin +c ∫ cos= 3 3 20 x+1 Cevap: 3sin +c 3 İntegral soru 1 soru 5 ∫sin5xdx x −1 dx 2 ∫ sin integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? 1 A) − cos 5x 25 1 B) − cos 5x + c 5 C) − cos 5x + c x −1 A) − 2 cos +c 2 1 E) cos 5x + c 5 D) cos 5x + c C) − x −1 B) − cos +c 2 1 x −1 cos +c 2 2 D) − E) − soru 2 1 x −1 cos +c 4 2 1 x −1 cos +c 8 2 soru 6 ∫cos(x+1)dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? B) − sin(x + 1) + c D) cos(x + 1) + c E) C) − 1 sin(x + 1) + c 2 1 cos(x + 1) + c 2 soru 3 KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI A) sin(x + 1) + c ∫(cos3x–sin2x)dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) 1 1 cos 3x − sin2x + c 3 2 B) − C) 1 1 cos 2x − sin 3x + c 2 3 D) E) 1 1 sin 3x − cos 2x + c 3 2 1 1 sin 3x − cos 2x + c 3 2 1 1 sin 3x + cos 2x + c 3 2 soru 7 ∫(sinx+cosx)dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? ∫cos(x3–1).3x2dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) cosx+sinx+c A) 9.sin(x 3 + 1) + c B) cosx–sinx+c D) –sinx–cosx+c C) sinx–cosx+c E) 2sinx+c C) B) 3.sin(x 3 + 1) + c 1 sin(x 3 − 1) + c 3 D) sin(x 3 − 1) + c E) sin x 3 + c soru 4 soru 8 ∫cos7xdx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) − sin7x + c B) − D) sin7x + c 1 – B 2 – A 1 sin7x + c 7 C) ∫sin(x5+x).(5x4+1)dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? 1 sin7x + c 7 A) 5 cos(x 5 + x) E) 7 sin7x + c 3 – C B) cos(x 5 + x) + c D) − cos(x 5 + x) + c 4 – C 5 – A 21 6 – E E) − C) 1 cos(x 5 + x) + c 5 1 cos(x 5 + x) + c 5 7 – D 8 – D İntegral ∫ax.dx ve ∫ex.dx biçimindeki integraller x ax +c lna (ax)'=ax.lna ise dx ∫a = (ex)'=ex ise ∫exdx=ex+c İçerisinde ax ve ex gibi ifadeler bulunan ancak tam olarak ∫axdx ve ∫exdx ifadelerine uymayan integrallerde değişken dönüşümü yapılarak bu formata benzetmeye çalışırız. çözüm kavrama sorusu ∫3xdx integralinin eşitini bulunuz. ∫a x ax + c bağıntısından lna .dx = x = ∫ 3 .dx 3x +c ln 3 3x +c ln3 Cevap: çözüm kavrama sorusu ∫2xdx+ ∫exdx integralleri toplamını bulunuz. x dx ∫a = ax + c bağıntısından lna ∫exdx=ex+c bağıntısından Buna göre, ∫2xdx+ ∫exdx= x dx ∫2 = 2x +c ln2 ∫exdx=ex+c 2x +ex+c ln2 Cevap: ln2 +e +c çözüm kavrama sorusu ∫e(3x+1)dx integralinin eşitini bulunuz. u=3x+1 ise du=3.dx ve dx = (3x +1) ∫e . dx = eu 1 1 u eu= .du e +c 3 ∫ 3 du 3 du 3 u=3x+1 yerine yazıldığında, (3x +1) ∫e = .dx 1 3x+1 +c e 3 Cevap: 1 3x+1 e +c 3 Cevap: 5 x +3x +c ln5 çözüm kavrama sorusu u=x2+3x ise du=(2x+3)dx ∫5(x +3x).(2x+3)dx integralinin eşitini bulunuz. 2 5u ∫5(x +3x) . (2x+3).dx = ∫5u.du= ln 5 + c 2 5u du u=x2+3x yerine yazıldığında, (x 2 +3x) ∫5 22 2 . (2x + 3).dx= 5 x +3x +c ln 5 2 İntegral soru 1 soru 5 ∫10xdx x ∫ e 2 dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) x 10 +c ln10 B) 10 x + c D) C) 10 x + ln10 + c 10 x +c loge E) x A) 10 x +c 10 (ln 5) +c B) 5x +c ln 5 D) 5 x.ln 5 + c ∫e5xdx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) e 5x + c C) 5 x + c E) 5 x.(ln 5)2 + c soru 3 ∫2(x–1)dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) 2x +c 2.ln2 B) 2x +c ln2 D) 2 x −1 + c 1 5x e +c 5 D) 5e 5x + c C) 1 5x e +c 25 E) 25.e 5x + c soru 7 2 C) 2 2 x.2 + c ln2 2 A) 2.e x + c B) e x + c D) e2x + c E) 2 x + c C) 1 x2 e +c 2 E) 2e2x + c soru 8 ∫(e(x+1)+e(x–1))dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) e x − e − x + c B) ∫ex .2xdx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? soru 4 B) e x + e − x + c D) e(x +1) + e(x −1) + c 1 – A x E) 8e 2 + c soru 6 KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI 2 C) 2e 2 + c x ∫5x.ln5dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? 5x x B) e 2 + c D) 4e 2 + c soru 2 A) x 1 2 e +c 2 2 – C E) ∫e(x3+1).x2dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? 3 A) 9e x +1 + c C) e(x +1) − e(x −1) + c 1 x +1 x −1 + e )+ c (e 2 3 – A D) 4 – D 5 – C 23 3 B) 3e x +1 + c 1 x 3 +1 +c e 3 6 – B E) 3 C) e x +1 + c 1 x 3 +1 +c e 9 7 – B 8 – D İntegral dx dx ∫ cos2 x ve ∫ sin2 x tanx ifadesinin türevinin (tan x)' = İçerisinde 1 cos 2 x 1 cos 2 x ise ve biçimindeki integraller 1 cos 2 x ve cotx ifadesinin türevinin − dx ∫ cos= 2 x 1 sin2 x tan x + c (cot x)' = − 1 sin2 x 1 olduğunu biliyoruz. Buradan, ise sin2 x gibi ifadeler bulunan ancak tam olarak dx − cot x + c ∫ sin2 x = dx ∫ cos2 x ve ∫ dx sin2 x integrallerine uymayan integrallerde değişken dönüşümü yapılarak bu integrale dönüştürülür. çözüm kavrama sorusu 1 ∫(1+tan2x)dx integralinin eşitini bulunuz. 2 sin x cos x + sin2 x 1 1+ tan2 x = 1+ = = olduğundan, cos 2 x cos 2 x cos 2 x ∫ (1+ tan dx dx 1 x)dx = ∫ cos2 x dx=tanx+c Cevap: tanx+c çözüm kavrama sorusu ∫ sin2 (x+3) 2 2 u=x+3 ise du=dx integralinin eşitini bulunuz. du dx ∫ sin2(x+3) integrali tam olarak dx ∫ sin2 x du − cot u + c ∫ sin2(x + 3) = ∫ sin2 u = integraline uy- sin2u madığı için u=x+3 dönüşümü yapılır. =–cot(x+3)+c Cevap: –cot(x+3)+c çözüm kavrama sorusu dx ∫ cos 2 (2x) u=2x ise du=2.dx ve dx = integralinin eşitini bulunuz. du du 2 2 dx ∫ cos2 2x integrali tam olarak dx dx ∫ cos2 x integraline uyma- ∫ cos2(2x) dığı için u=2x dönüşümü yapılır. 1 du = ∫ cos 2 u 1 tanu + c 2 cos2u u=2x yerine yazıldığında, dx = ∫ cos 2 2x 24 1 tan2x + c 2 Cevap: 1 tan2x+c 2 İntegral soru 1 soru 5 ∫(5+5tan2x)dx dx ∫ sin2(x + 5) integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) 5tanx+c C) 5tan2x+c B) 5cotx+c D) 5cot2x+c A) cot(x+5)+c E) tanx+c B) –cot(x+5)+c D) –tan(x+5)+c soru 2 E) tan5x+c soru 6 cos 2 x ∫ 1+ sin2 x dx (sin2x+cos2x=1) A) 4 tan 4x + c A) cosx+c B) sinx+c C) tanx+c E) –cotx+c soru 3 1 ∫ cos2 x + cot 2 x + 1 dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) tanx+cotx+c B) tanx–cotx+c D) –cotx–tanx+c B) tan 4x + c soru 7 ∫ dx x sin 3 2 integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? C) cotx–tanx+c x A) − 3 cot + c 3 E) 2tanx+c soru 4 x B) − cot + c 3 C) − 1 x cot + c 3 3 x E) 3 tan + c 3 soru 8 dx ∫ cos2(x − 3) integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) cotx+c B) –cot3x+c D) tan(x–3)+c 1 – A 1 tan 4x + c 4 E) − tan x + c x D) tan + c 3 C) D) tan x + c KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI D) cotx+c dx ∫ cos2(4x) integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? C) tan(x+5)+c 2 – E 2.dx ∫ cos2 x −∫ (1+ tan x)dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? C) tan3x+c A) tanx–cotx+c E) cot(x–3)+c 3 – B 2 B) tanx+cotx+c D) 2tanx+c 4 – D 5 – B 25 6 – C C) cotx–tanx+c E) tanx+c 7 – A 8 – E İntegral dx ∫ 1+x2 biçimindeki integraller arctanx ifadesinin türevinin (arc tan x)' = İçerisinde 1 1+ x 2 1 1+ x 2 1 1+ x 2 1 1 1 ve arccotx − ve − ifadesinin türevinin olduğunu biliyoruz. Buradan, 1+ x 2 1+ x 2 1+ x 2 ve (arc cot x)' = − 1 1+ x 2 ise dx ∫ 1+ x 2 =arc tan x + c =−arc cot x + c gibi ifadeler bulunan ancak tam olarak dx ∫ 1+ x 2 dir. integraline uymayan integrallerde değişken dönüşümü yapıla- rak kurala uygun hale getirilir. çözüm kavrama sorusu 3dx ∫ 1+x 2 3dx dx Cevap: 3arctanx+c çözüm kavrama sorusu ∫ 1+4x 2 dx ∫ 1+x 2 = 3.∫ 1+x 2 =3arctanx+c integralinin eşitini bulunuz. dx dx ∫ 1+4x 2 = ∫ 1+(2x)2 integralinin eşitini bulunuz. dx ∫ 1+x 2 İfadeyi biçiminde yazılabilir ye benzetmek için u=2x dönüşümü yapılır, u=2x ise du=2.dx ve dx = du 2 du 2 dx 1 du ∫ 1+ (2x)2 = 2= ∫ 1+ u2 1 arctanu + c 2 1+u2 u=2x yerine yazıldığında, dx 1 = ∫ 1+ 4x 2 2 arctan2x + c dx integralinin eşitini bulunuz. 1 arctan2x+c 2 çözüm kavrama sorusu ∫ 9+x 2 Cevap: dx 1 dx = ∫ 2 x2 9 x 9 1+ 1+ 9 3 x dx = u = ise du = ve dx 3du 3 3 ∫ 3du = 1 dx 3 du 1 = = arctanu + c 9 ∫ x 2 9 ∫ 1+ u2 3 1+ 3 1+u2 x u= yerine yazıldığında, 3 dx 1 x = ∫ 9 + x 2 3 arctan 3 + c 26 Cevap: 1 x arctan +c 3 3 İntegral soru 1 soru 5 2dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) 1 arctanx + c 2 B) arctan x + c D) arctan2x + c A) 5 arctan 5x + c C) 2 arctan x + c E) arctan x +c 2 D) arctan −3dx ∫ 2 + 2x 2 3 arctan x + c 2 B) 2 arctan x + c 3 D) E) − C) 2 arc cot x + c 3 2 arc cot x + c 3 soru 3 dx ∫ 7 + 7x 2 E) 1 x arctan + c 5 5 1 arctanx+c 7 B) 1 arccotx+c 7 D) 7arccotx+c 6dx x +c 6 B) arctan D) 6 arctan6x + c x +c 6 C) 1 x arctan + c 6 6 E) arctan6x + c soru 7 dx ∫ 16 + x 2 integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) 4 arctan 4x + c C) 7arctanx+c x E) arctan +c 7 D) soru 4 B) arctan 4x + c 1 x arctan + c 4 4 C) E) arctan 1 arctan 4x + c 4 x +c 4 soru 8 dx ∫ 1+ 9x 2 integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) 3 arctan x + c D) 1 – C x +c 5 C) arctan 5x + c ∫ 1+ 36x 2 A) 6 arctan KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI 3 arc cot x + c 2 1 arctan 5x + c 5 integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) B) soru 6 ∫ 1+ 25x 2 integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? soru 2 A) dx ∫ 1+ x 2 B) arctan x + c 1 arctan x + c 3 2 – A C) 7dx ∫ 49 + x 2 integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? 1 arctan 3x + c 3 A) 7 arctan7x + c E) arctan 3x + c 3 – A D) arctan 4 – C 5 – B 27 B) arctan7x + c x +c 7 6 – E E) C) 1 arctan7x + c 7 1 x arctan + c 7 7 7 – D 8 – D İntegral ∫ dx biçimindeki integraller 1-x 2 1 (arcsin x)ý = İçerisinde 1− x 2 dx ∫ 2 ve (arccos x)ý = − 1 1− x 2 ise ∫ dx 1− x 2 =arcsinx+c=–arccosx+c gibi ifadeler bulunduran ancak tam olarak 1− x mü yapılarak kurala uygun hale getirilir. dx ∫ çözüm kavrama sorusu ∫ dx ∫ 2 1− x 2 integralinin eşitini bulunuz. ∫ dx 2 1− x = 2 1 dx 1 = arcsin x + c 2 ∫ 1− x 2 2 Cevap: 1 arcsinx+c 2 çözüm kavrama sorusu integraline uymayan integrallerde değişken dönüşü- 1− x 2 dx dx ∫ 1− 4x 2 integralinin eşitini bulunuz. dx =∫ 1− 4x 2 biçiminde yazılır. 1− (2x)2 u=2x ise du=2.dx ⇒ dx= du 2 du 2 dx ∫ 2 1− (2x) = 1 2∫ du 1− u2 1–u2 1 = arcsinu + c 2 u=2x yerine yazıldığında dx ∫= 2 1− 4x dx 4 − x2 Cevap: 1 arcsin2x+c 2 çözüm kavrama sorusu ∫ 1 arcsin2x + c 2 dx ∫ integralinin eşitini bulunuz. x 4 1− 4 2 u= = 1 2∫ dx x 1− 2 2 x dx ise du = ⇒ 2du =dx 2 2 2du 1 2∫ dx 2 = 2 2 x 1− 2 ∫ du = arcsinu + c 1− u2 1–u2 x yerine yazıldığında, u= 2 ∫ 28 dx x = arcsin + c 2 2 4−x Cevap: arcsin x +c 2 İntegral soru 1 soru 5 8dx ∫ dx ∫ 1− x 2 integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? 1− 9x 2 integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) 8 arcsin x + c A) 3 arcsin 3x + C B) 4 arcsin x + c D) arcsin x + c E) C) 2 arcsin x + c 1 arcsin x + c 2 D) soru 2 dx 4 − 4x 2 integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? B) D) 2 arcsin x + c 1 arcsin x + c 2 E) 4 arcsin x + c 4dx ∫ D) A) 4 arcsin x + c B) 2 arcsin x + c 1 arcsin x + c 2 C) dx B) arcsin 5x + c 1 arcsin 5x + c 5 E) C) arcsin x +c 5 1 x arcsin + c 5 5 ∫ dx 64 − x 2 integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? 1 arcsin x + c 4 A) 8 arcsin8x + c E) arcsin x + c D) soru 4 B) arcsin8x + c 1 x arcsin + c 8 8 C) 1 arcsin8x + c 8 x +c 8 E) arcsin soru 8 ∫ −3dx 1− x 2 integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) arccosx+c B) – arccosx+c D) arccos3x+c 1 – A x +c 3 E) arcsin soru 7 16 − 16x 2 integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? ∫ A) 5 arcsin 5x + c C) arcsin x + c soru 3 D) 1 arcsin 3x + c 3 1− 25x 2 integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI 1 arcsin x + c 4 1 x arcsin + c 3 3 C) soru 6 ∫ A) B) arcsin 3x + c 2 – B 3 – E 6dx 36 − x 2 integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? C) 3arccosx+c E) arccos ∫ A) 6 arcsin x +c 3 x +c 6 B) arcsin D) 6 arcsin6x + c 4 – C 5 – C 29 6 – D x +c 6 C) 1 x arcsin + c 6 6 E) arcsin6x + c 7 – E 8 – A İntegral İntegral Alma Kuralları Bu bölüme kadar türev alma kuralları ile belirlediğimiz integral alma kurallarının özeti aşağıdadır. 1) ∫ a.dx=ax+c, n 2) = ∫ x .dx (a ∈ R) x n+1 , (n ≠ −1) n +1 3) ∫ cosx.dx=sinx+c 4) ∫ sinx.dx=– cosx+c 5) ∫a 6) ∫ ex.dx=ex+c x ax .dx = + c, (a ∈R + ) lna ∫= x 8) ∫ cos2 x = ∫ (1+ tan 9) ∫ sin2 x = ∫ (1+ cot dx dx 2 2 x).dx = tan x + c − cot x + c x)dx = dx ∫ 1+ x 2 =arctan x + c =−arc cot x + c 11) ∫ dx 1− x 2 = arcsin x + c = −arc cos x + c çözüm ∫ (x2+5cosx)dx ∫ (x2+5cosx)dx= ∫ x2dx+5 ∫ cosxdx biçiminde yazılır. İntegral alma kuralları uygulandığında, integralinin eşitini bulunuz. ∫x 2 x 2+1 x3 dx + 5∫ cos dx = + 5= sin x + c + 5 sin x + c 2 +1 3 x3 +5sinx+c Cevap: 3 çözüm kavrama sorusu ln|x|+c 10) kavrama sorusu dx 7) ∫ (3ex – sinx)dx ∫ (3ex – sinx)dx=3 ∫ exdx – ∫ sinxdx biçiminde yazılır. İntegral alma kuralları uygulandığında, integralinin eşitini bulunuz. 3 ∫ exdx – ∫ sinxdx=3ex+cosx+c Cevap: 3ex+cosx+c çözüm kavrama sorusu 5 dx integralinin eşitini bulunuz. ∫ x − 2 5 x ∫ x − 2 x dx − 2 x dx biçiminde yazılır. dx =5∫ x ∫ İntegral alma kuralları uygulandığında, 5∫ dx 2x − 2 x dx = 5ln x − +c x ∫ ln2 Cevap: 5lnx − çözüm kavrama sorusu 2x +c ln2 1 ∫ cos x − cos2 x dx 1 dx ∫ cos x − cos2 x dx = ∫ cos xdx −∫ cos2 x integralinin eşitini bulunuz. biçiminde yazılır. İntegral alma kuralları uygulandığında, dx ∫ cos xdx −∫ cos2 x =sin x − tan x + c Cevap: sinx–tanx+c 30 İntegral soru 1 soru 5 ∫ (3x 2 + 2x + 1) dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) x 3+x+c B) x 2+x+c D) x3+x2+x 1 ∫ x − x dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? C) x 3+x 2+c A) E) x3+x2+x+c x2 +x+c 2 D) soru 2 x2 x + +c 2 2 B) x2 − ln|x|+c 2 E) C) x 2 − ln|x|+c x2 + ln|x|+c 2 soru 6 ∫ (e x x integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? B) ex+ 5x +c ln5 D) ex5xln5+c C) ex+5xln5+c E) ex+5x+ln5+c soru 3 1 2 )dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) x3 + sin x + c 3 x3 − sin x + c 3 C) x 3 − sin x + c E) sin x − x 3 + c soru 7 ∫ sin2 x − sin x dx B) D) sin x + x 3 + c KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI A) ex+5x+c ∫ (cos x − 3x + 5 )dx 1 1 ∫ 1+ x 2 + cos2 x dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) cosx – cotx+c A) arctanx – tanx+c B) arctanx+tanx+c C) arctanx – cotx+c D) arctanx+cotx+c B) cotx – cosx+c D) cosx+cotx+c C) – cosx – cotx+c E) – cotx+c E) arccotx – cotx+c soru 4 soru 8 ∫ 3x 2 + 1 dx 1+ x 2 ∫ dx 1− x 2 +∫ dx 1+ x 2 integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) x3+arctanx+c A) arctanx+arccotx+c B) arctanx – arccotx+c C) arctanx – arcsinx+c D) arcsinx+arctanx+c D) B) x3– arctanx+c x3+arcsinx+c E) C) x3+arccotx+c x3 – arccosx+c E) arcsinx – arctanx+c 1 – E 2 – B 3 – A 4 – A 5 – D 31 6 – E 7 – B 8 – D İntegral çözüm kavrama sorusu 10 ∫ 1+ x 2 + 5.2 x − 4 1− x integralinin eşitini bulunuz. 2 dx Verilen ifadeyi yeniden düzenlersek, dx 1 10 ∫ + 5 ∫ 2 x dx − 4 ∫ dx 1+ x 2 1− x 2 = 10 arctan x + 5.2 x − 4 arcsin x + c ln2 Cevap: 10arctanx + çözüm kavrama sorusu 2 + 5 dx integralinin eşitini bulunuz. ∫ x 3 + 4.x Verilen ifadeyi tekrar düzenlersek, −5 2∫ = 2 dx x3 + 4 ∫ x −5dx + 5∫ dx = 2∫ x −3dx + 4 ∫ x −5dx + 5∫ dx x −3+1 x −5+1 x −2 x −4 +4 + 5x += +4 + 5x + c c 2 −3 + 1 −5 + 1 −2 −4 = − x −2 − x −4 + 5x + c ∫(3 Cevap: – x – 2 – x – 4 +5x+c çözüm kavrama sorusu 5.2 x − 4arcsinx +c ln2 x + 2 3 x ) dx Verilen ifadeyi tekrar düzenlersek, 1 1 integralinin eşitini bulunuz. 3∫ x dx + 2∫ 3 x dx =3∫ x 2 dx + 2∫ x 3 dx 1 1 +1 4 3 +1 x2 x3 x2 x3 = 3 +2 += +2 +c c 3 3 4 1 1 +1 +1 2 3 2 3 3 =2x 2 + 4 3 3 x +c 2 = 2 x3 + 3 2 3 x4 + c Cevap: 2 x 3 + ∫ 5 sec 2 x+ 15 dx x2 sec x = 1 cos 2 x x 4 +c Verilen ifadeyi tekrar düzenlersek, 5 ∫ 5 sec 2 xdx + 15 integralinin eşitini bulunuz. 2 3 çözüm kavrama sorusu 3 2 olduğunu hatırlayınız. dx ∫ 5 x2 = 5 dx ∫ cos2 x + 15∫ x 2 − +1 5 − 2 5 dx 3 x5 = 5.tan x + 15. = + c 5 tan x + 15 +c 3 2 − +1 5 5 x 3 5 = 5 tan x + 25x 5 = + c 5 tan x + 25 x 3 + c 5 Cevap: 5tanx+25 x 3 +c 32 İntegral soru 1 soru 5 ∫ (x + 1 dx x integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) x + 3 x +c 2 D) B) x2 + 2 x2 2 x + +c 2 3 x3 +c 2 E) C) x2 2 x3 + +c 2 3 − x4 − ln x + c 4 x2 3 x3 + +c 2 2 D) 1 1 ∫ x + x 2 dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? B) x4 + ln x + c 4 C) E) x5 +x+c 5 x5 −x+c 5 x5 − ln x + c 5 B) ln x − 1 x2 − 1 x3 +c 1 +c 2x E) C) ln x − 2 x2 − 3 x3 2 +c 3x 3 1 x2 − A) 33 x 5 − tan x + c 5 C) 2 x3 + tan x + c 5 B) D) E) e .e x − 2.2 x +c ln2 2x +c ln2 5 ∫ 2 + 2x 2 + 1+ tan 2 x dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? 23 x 4 − tan x + c 5 A) x3 + tan x + c 5 C) 5 2 5 2 arctanx+tanx+c B) arctanx+cotx+c D) 5 2 5 2 arctanx + tanx–x+c arctanx – cotx+c E) arctanx+x+tanx+c soru 4 soru 8 ∫ x 1 dx x x− 6 2 x+ dx 1− x 2 integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? x3 1 − +c 3 2 x 2 x 5 5 B) integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? D) 2x +c ln2 C) e .e x + soru 7 2 x + cot x + c 5 E) B) e x + 2 x.ln2 + c D) e .e x + dx cos 2 x integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? ∫ e .e x + 2.2 x ) dx A) e x + 2 x + c +c soru 3 ∫( integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI 1 +c x D) 1 – C 3 soru 6 A) ∫ x x A) soru 2 A) ln x − x )dx x3 2 + +c 3 x C) 3 2 x 5 −2 x +c E) 2 – A 3 – A 4 2 x3 − x +c 5 ∫ 3 + 3 tan A) 3x+tanx+6arcsinx+c B) 3x+6arcsinx+c C) 3tanx+6arcsinx+c D) tanx+arctanx+c E) 3tanx+6arctanx+c −2 x +c 4 – D 5 – D 33 6 – C 7 – A 8 – C İntegral Değişken değiştirme yöntemini integral alma kuralları örnekleri içerisinde uygulamıştık. Değişken değiştirmede, integrali alınacak ifade içerisinde hangi dönüşümleri yaptığımız çok önemlidir. Aşağıdaki tabloda bunu içeren örnekler görebilirsiniz. kavrama çalışması İntegral İfadesi "u" ya atanacak ifade "u" nun diferansiyeli "du" Dönüşmüş İntegral Sonuç ∫ (x3+2x)4.(3x2+2)dx x3+2x (3x2+2)dx ∫ u4du 1 5 1 3 u += c (x + 2x)5 + c 5 5 ∫ x 3 + 4 dx x3+4 3x2 dx du u ln|u|+c=ln|x3+4|+c ∫ esinx.cosx dx sinx cosx dx ∫ eu.du eu+c=esinx+c ln3 x dx x lnx 1 dx x ∫ u3du 1 4 1 4 u= +c ln x + c 4 4 x3 +1 3 x2 dx ∫ sinudu x3 − cosu + c = − cos + 1 + c 3 sinx cosx dx ∫ 1+ u2 du 3x 2 ∫ ∫x 2 x3 + 1 dx .sin 3 cos x ∫ 1+ sin2 x dx ∫ (arctan x)6 1+ x 2 dx ∫ 3x2cos(x3)dx ∫ arcsin x 1− x 2 dx ∫ 3x +x (2x+1)dx 2 e tan x ∫ cos2 x dx 2x arctanx x3 arcsinx x2+x tanx ∫ (x 2 + 1)ln(x 2 + 1) dx ln(x2+1) ∫ 5xsin5x ln5dx 5x 1 1+ x 2 dx 3x2 dx 1 ∫ 1 ∫ u6du ∫ cosudu arctanu+c=arctan(sinx)+c 1 7 1 = u +c (arctan x)7 + c 7 7 sinu+c=sinx3+c u2 1 = +c (arcsin x)2 + c 2 2 dx ∫ udu (2x+1)dx ∫ 3udu 3u 3x + x = +c +c ln 3 ln 3 dx ∫ eudu eu+c=etanx+c dx ∫ du u ln u= + c ln ln x 2 + 1 + c ∫ sinudu –cosu+c=–cos5x+c 1− x 2 1 cos 2 x 2x 2 x +1 5xln5dx 34 2 İntegral soru 1 ∫ (x soru 5 2 integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) (x 2 + x)2 +c 2 D) B) (x 2 + x) +c 2 C) E) (2x + 1)2 +c 3 (2x + 1)2 +c 2 (2x + 1) +c 2 A) f ý(x) + c B) x 2 − x + c D) ln 2x − 1 + c E) 1 ln 2x − 1 + c 2 soru 3 2x ∫ x 2 + 1 dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) ln 2x + c D) 1 ln x 2 + 1 + c 2 E) (x C) ln x + c 1 ln(x+3)+c 2 1 2 ln (x+3)+c 2 C) ln(x+3)+c 1 3 ln (x+3)+c 3 E) 3x 2dx ∫ (x 3 − 1)ln x 3 − 1 A) x 3 – 1+c 1 ln x 2 + 1 + c 4 B) 3x 2 +c D) ln|x3 – 1|+c C) ln|3x 2 |+c E) lnlnx3 – 1)+c soru 8 3 +1) .3x 2dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) e 3x + c B) 3x 2 .e x 1 3 D) e x +1 + c 2 1 – A B) integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? 2 B) ln x + 1 + c 1 ln(x+3)+c 3 soru 7 soru 4 2 f 4 (x) +c 4 ln(x + 3) dx x+3 D) 2 ∫ A) C) ln x 2 − x + c KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI x2 x2 − +c 3 2 ∫e E) [f '(x)]2 +c 2 integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? [f '(x)]3 +c 3 C) soru 6 2x − 1 B) f(x) + c D) ∫ x 2 − x dx A) ýý integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? soru 2 ý ∫ f (x).f (x) dx + x).(2x + 1) dx 2 – C 3 +1 +c arcsin x 1− x 2 dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? C) e x 3 +1 +c A) arcsin x + c 1 3 E) e x +1 + c 3 3 – B ∫ D) 4 – C 5 – C 35 B) 1 (arcsin x)2 + c 2 1 (arccos x) + c 2 6 – D E) C) 1 arcsin x + c 2 1 (arcsin x)3 + c 3 7 – E 8 – B İntegral çözüm kavrama sorusu ∫e x 2 +2 u=x2+2 dönüşümü yapalım. .xdx integralinin eşitini bulunuz. u=x2+2 ise du=2x.dx ve x.dx= ∫e x 2 +2 = .xdx u du ∫ e ⋅= 2 du olur. 2 1 u 1 u e= .du e +c 2∫ 2 u=x2+2 yerine yazıldığında, ∫e x 2 +2 = .xdx 1 x 2 +2 +c e 2 Cevap: çözüm kavrama sorusu ∫ cos(x 3 1 x 2+2 e +c 2 + 1).x 2dx u=x3+1 dönüşümü yapalım. u=x3+1 ise du=3x2.dx ve x2.dx= integralinin eşitini bulunuz. ∫ cos( x du 1 1 = ∫ cosu.du = sinu + c 3 3 3 + 1). x 2 dx =∫ cosu 3 du 3 u=x2+1 yerine yazıldığında, ∫ cos(x 3 2 + 1).x = dx 1 sin(x 3 + 1) + c 3 Cevap: çözüm kavrama sorusu 5 x2 ∫ x3 +5 u=x3+5 dönüşümü yapalım. dx u=x3+5 ise du=3x2dx ve x2.dx= integralinin eşitini bulunuz. 5 x2 5 du 5 du = dx ∫ = = ⋅ u 3 3∫ u +5 u=x3+5 yerine yazıldığında, ∫ x3 5 x2 ∫ x3 = dx +5 du 3 5 ln|u| + c 3 5 ln x 3 + 5 + c 3 Cevap: 5 ln x 3 + 5 + c 3 çözüm kavrama sorusu 1 sin(x 3 +1)+c 3 sin x ∫ tan xdx ∫ tan xdx = ∫ cos x dx integralinin eşitini bulunuz. ifadesinde, cosx=u dönüşümü yapalım. cosx=u ise – sinxdx=du ve sinxdx=– du sin x du −∫ ∫ tan xdx = ∫ cos x dx = u = − ln|u|+ c u=cosx yerine yazıldığında, − ln|cos x | + c ∫ tan xdx = 36 Cevap: – ln|cosx|+c İntegral soru 1 soru 5 ∫ 4e 2x dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) e 2x +c B) 2e 2x +c D) E) 2 8e2x+c B) C) 2 sin(3x 2 − 4x) + c D) sin(3x 2 − 4x) + c soru 2 1 sin(3x 2 − 4x) + c 2 soru 6 6x + 3 ∫ x 2 + x dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) ln|x2+x|+c B) 2ln|x2+x|+c D) 4ln|x2+x|+c ∫ sin(e C) 3ln|x2+x|+c A) − E) 6ln|x2+x|+c KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI soru 3 ∫3 2 x +5 .xdx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? +5 B) 3 x +c 2 +5 .x 2 + c 2 D) C) 3 x E) )e 3x dx 1 cos ( e 3x ) + c 3 2 +5 .ln 3 + c 3 x +5 +c 2ln 3 B) 1 sin ( e 3x ) + c 3 ∫ 1 ∫ x.ln x 2 dx 1 ln|x|+ c 2 D) 1 – A 1 – B 1 sin ( e 3x ) + c 3 E) − 3.cos ( e 3x ) + c dx 1+ 4x 2 integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) 1 (arctan2 x )2 + c 2 B) 1 arctan2 x 2 + c 2 C) 1 arctan4 x 2 + c 2 D) 1 (arctan2 x )2 + c 4 1 arctan4 x + c 4 soru 8 B) 1 ln x 2 + c 2 1 ln ln|x 2| + c 2 2 – C 2 – B cos 3x integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) C) arctan2x E) soru 4 1 cos ( e 3x ) + c 3 soru 7 2 3 x +5 +c ln 3 3x integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? D) − 2 1 cos(3x 2 − 4x) + c 2 A) cos(3x 2 − 4x) + c E) A) 3 x − 4x)(3x − 2)dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? C) 4e 2x +c 6e2x+c ∫ cos(3x integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? C) 2.ln x 2 + c A) 3arctan(sin3x)+c B) 1 arctan(sin3x)+c 3 1 1 D) arctan(cos3x)+c C) – arctan(sin3x)+c 3 3 E) 3arctan(cos3x)+c E) ln ln|x 2| + c 3 – C 3 – E ∫ 1+ sin2(3x) dx 4 – D 5 – A 5 – E 37 6 – A 6 – B 7 – C 7 – D 8 – D 8 – B İntegral Türevi verilen fonksiyonun asıl fonksiyonunu bulma işleminin integral olduğunu öğrenmiştik. İkinci, üçüncü vs. türevleri verilen fonksiyonların asıl fonksiyonlarınıda arka arkaya integral olarak bulabiliriz. çözüm kavrama sorusu ı ı f (x)=2x+4 ise f(x)= ∫ (2x+4)dx=x2+4x+c f (x)=2x+4 ve f(1)=8 f(1)=8 ise f(1)=12+4.1+c=8 ve c=3 bulunur. olduğuna göre, f(2) kaçtır bulunuz. Buna göre, f(x)=x2+4x+3 ve f(2)=22+4.2+3=15 Cevap: 15 çözüm kavrama sorusu ı ı f (x)=cosx+4 ise f(x)= ∫ (cosx+4)dx=sinx+4x+c f (x)=cosx+4 ve f(0)=3 π olduğuna göre, f kaçtır bulunuz. 2 f(0)=3 ise f(0)=sin0+4.0+c=3 ve c=3 bulunur. π π π f(x)=sinx+4x+3 ise f = sin + 4 ⋅ + 3 = 4 + 2 π 2 2 2 Cevap: 4+2p çözüm kavrama sorusu ıı ı ıı ı f (x)=6x+2 ise f (x)= ∫ (6x+2)dx=3x2+2x+c1 f (x)=6x+2 ve f(0)=f (0)=2 ı ı f (0)=2 ise f (0)=3.02+2.0+c1=2 ve c1=2 olduğuna göre, f(1) kaçtır bulunuz. ı c1=2 ise f (x)=3x2+2x+2 dir. ı Buna göre, f (x)=3x2+2x+2 ise f(x)= ∫ (3x2+2x+2)dx=x3+x2+2x+c2 f(0)=2 ⇒ f(0)=03+02+2.0+c2=2 ve c2=2 c2=2 ise f(x)=x3+x2+2x+2 ve f(1)=13+12+2.1+2=6 Cevap: 6 çözüm kavrama sorusu ıı ı ıı ı f (x)=12x2 – 12x+4 ise f (x)= ∫ (12x2–12x+4)dx=4x3 – 6x2+4x+c1 f (x)=12x2 – 12x+4, f(1)=2 ve f (0)=3 ı ı f (0)=3 ise f (0)=4.03 – 6.02+4.0+c1=3 ve c1=3 olduğuna göre, f(x) fonksiyonunu bulunuz. ı c1=3 ve f (x)=4x3 – 6x2+4x+3 Buna göre, ı f(x)= ∫ f (x)dx= ∫ (4x3 – 6x2+4x+3)dx=x4 – 2x3+2x2+3x+c2 f(1)=2 ise 14 – 2.13+2.12+3.1+c2=2 ve c2= – 2 c2=– 2 ise f(x)=x4 – 2x3+2x2+3x – 2 Cevap: x4 – 2x3+2x2+3x – 2 38 İntegral soru 1 soru 5 1 = ve f(1) 5 x olduğuna göre, f(e2) kaçtır? f ý(x) = 3x 2 − 1 ve f(1) = 5 olduğuna göre, f( – 1) kaçtır? A ) 3 B ) 4 = f ý(x) C ) 5 D ) 6 E ) 7 A ) 8 soru 2 C ) 6 D ) 5 E ) 4 soru 6 ı f (x)=x3+2x B ) 7 ve f( – 2)=1 y=f(x) fonksiyonunun eğrisi x=1 noktasında x eksenine teğettir. ı f (x)=x – m olduğuna göre, f(3) kaçtır? olduğuna göre, f(2) kaçtır? A ) 1 B ) 2 C ) 3 D ) 6 KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI soru 3 A ) 1 E ) 9 B ) 2 C ) 3 D ) 4 E ) 5 soru 7 ıı ı f (x)=6x+18 olmak üzere, f(1)=3 ve f (1)=1 dir. Buna göre, f(x) aşağıdakilerden hangisidir? A) f(x)=x3+3x2+7x+9 B) f(x)=x3+6x2+9x+18 C) f(x)=x3+9x2 – 20x+13 D) f(x)=x3+9x2+20x+9 E) f(x)=x3 – 9x2 – 18x – 27 Yukarıda grafiği verilen y=f(x) fonksiyonunun türevi ı f (x)=2x2+1 olduğuna göre, f(1) kaçtır? A) − 55 3 B) − 40 3 C) − 20 3 D) − 17 3 E) − 11 3 soru 4 soru 8 d2 f(x) = 24x 2 − 2x olmak üzere, dx 2 ı f (x)=1 – sinx ve f(0)=0 olduğuna göre, f(p) kaçtır? A) p+2 B) p+1 C) p D) p – 1 E) p – 2 df(x) ve f(1) 2 = 1= dx x= 1 2 Buna göre, f( – 1) kaçtır? A) 1 – A 1 – C 2 – A 2 – B 3 – C 3 – A 4 – D 4 – E 5 3 5 – A 5 – B 39 B) 8 3 C) 6 – B 11 6 D) 13 6 7 – C E) 17 6 8 – D İntegral Kısmi İntegral Alma Yöntemi Çarpım şeklinde olup, değişken değiştirme yöntemi ile çözülemeyen integrallerde kısmi integral alma yöntemi uygulanır. ∫ u.dv=u.v – ∫ v.du formülü ile integrallerin basitleştirilmesine dayalı bir yöntemdir. Uyarı Kısmi integrasyon yöntemi uygulanırken, integral içindeki hangi ifadeye "u" dönüşümü yapılacağı genellikle, L Logaritmik fonksiyonlar sıralaması gözetilerek yapılır. A P T Ü üstel fonksiyonlar trigonometrik arc'li yani ters trigonometrik polinom fonksiyonlar fonksiyonlar fonksiyonlar İntegrali Alınacak İfade "u" ya atanacak ifade "dv" ye atanacak ifade du v u.v – ∫v.du ∫x.exdx x exdx dx=du ∫xdx=ex x.ex – ∫exdx ∫x.cosxdx x cosxdx dx=du ∫cosxdx=sinx x.sinx – ∫sinxdx ∫x.arctanxdx arctanx xdx x ∫ cos 2 x dx x ∫x.sinxdx x 1 1+ x dx cos 2 x sinxdx 2 dx = du ∫ xdx = x2 2 arctan x. dx x2 x 2dx −∫ 2 2(1+ x 2 ) dx=du ∫ cos 2 x = tan x x.tanx – ∫tanxdx dx=du ∫sinxdx=– cosx – x.cosx+ ∫cosxdx çözüm kavrama sorusu ∫ x ln xdx integralinin eşitini bulunuz. x xdx ∫ x ln xdx = ∫ ln u dv (u=lnx dönüşümünü LAPTÜ sıralama- sında logaritma polinomdan önce geldiği için yapıldı.) 1 x2 =v u=lnx ⇒ du= dx ve xdx=dv ⇒ x 2 ∫ u.dv=u.v – ∫ v.du bağıntısından, ln xdx ∫ x= = ln x ⋅ ln x ⋅ x2 x2 −∫ 2 2 ⋅ 1 dx x x2 1 x2 x2 − ∫ xdx = ln x ⋅ − +c 2 2 2 4 Cevap: 40 1 2 1 x lnx − x 2 +c 2 4 İntegral soru 1 soru 5 ∫ x sin xdx ∫ (x + 1).cos xdx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) x.sinx+cosx+c A) (x+1).sinx+cosx+c B) (x+1).cosx+sinx+c C) (x+1).sinx – cosx+c D) (x+1).cosx – sinx+c B) x.sinx+sinx+c D) – x.cosx+sinx+c C) x.cosx+sinx+c E) – x.cosx – sinx+c E) (x+1).sinx – sinx+c soru 2 soru 6 ∫x 2 .ln xdx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? 1 3 1 x ln x − x 3 + c 3 9 B) 1 1 C) x 3 ln x − x 3 + c 9 9 E) ∫ x.e 5x dx B) x.e 5x + e 5x + c 1 5x e +c 5 D) E) 1 x.e 5x − e 5x + c 5 xdx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) tanx – ln|cosx|+c B) tanx+ln|cosx|+c C) tanx+(x+1).ln|cosx|+c D) (x+1).tanx – ln|cosx|+c 1 1 5x x.e 5x − e +c 5 25 x dx x.3 x 3x − +c ln 3 (ln 3)2 B) x x.3 3 − +c ln 3 ln 3 D) ∫ x.sin 3xdx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? x.3 x 2 (ln 3) − 3x +c ln 3 A) x.cos 3x + sin 3x + c C) − x.3 x − 3x + c ln 3 1 1 x.cos 3x + sin 3x + c 3 9 E) − E) x.3 x − 3 x + c 1 – A 1 – D 2 E) (x+1).tanx+ln|cosx|+c integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? C) ∫ (x + 1).sec soru 8 ∫ x.3 x E) x2.e–x+e–x+c soru 7 soru 4 A) C) – x.e–x+e–x+c 1 3 1 3 x ln x − x +c 27 9 A) x.e 5x − e 5x + c B) x.e–x – e–x+c D) – x.e–x – e–x+c 1 1 3 D) x 3 ln x − x +c 3 27 integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? C) x.e 5x − dx A) x.e–x+e–x+c 1 3 1 x ln x − x 3 + c 3 3 soru 3 −x integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI A) ∫ x.e 2 – B 2 – A 3 – C 3 – E 4 – D 4 – A 5 – A 41 B) 1 1 x.cos x + sin 3x + c 3 9 D) − 1 1 x.cos x − sin 3x + c 9 9 1 1 x.cos x − sin 3x + c 27 27 6 – B 6 – D 7 – C 7 – E 8 – D 8 – C İntegral çözüm kavrama sorusu ∫ ln xdx integralinin eşitini bulunuz. x dx ∫ ln u dönüşümlerini yapalım, dv = u ln x= ise du 1 dx = ve dv dx = ise x v x ∫ u.dv=u.v – ∫ v.du bağıntısından, xdx ∫ ln= 1 ⋅ dx = x.ln x − ∫ dx = x.ln x − x + c x ln x.x − ∫ x ⋅ Cevap: x.lnx – x+c çözüm kavrama sorusu ∫ arctan xdx integralinin eşitini bulunuz. x dx ∫ arctan dönüşümlerini yapalım, dv u = u arctan x= ise du ∫ u.dv=u.v – ∫ v.du xdx = ∫ arctan 1 1+ x 2 dx = ve dv dx = ise x v bağıntısından, x.arctan x − ∫ x 1+ x 2 dx (I) ifadesi elde edilir. Şimdi de u=1+x2 dönüşümü kullanarak ni çözelim. du u=1+x2 ise du=2x.dx ve xdx= 2 x ∫ 1+ x 2 dx integrali- x 1 du 1 1 = +c ln|u|= ln|1+ x 2|+c 2∫ u 2 2 elde ettiğimiz sonucu (I) integralinde yerine yazdığımızda, 1 xdx x.arctan x − ln|1+ x 2|+c ∫ arctan= 2 1 Cevap: x.arctanx − ln|1+ x 2 |+c 2 dx ∫ 1+ x 2 = çözüm kavrama sorusu 2 2x dx ∫ xu .e 2 ∫ x .e dx integralinin eşitini bulunuz. x dönüşümlerini yapalım, dv u=x2 ise du=2xdx ve dv=exdx ise v=ex ∫ u.dv=u.v – ∫ v.du bağıntısından, ∫ x2.exdx=x2.ex – ∫ ex.2xdx (I) ifadesi elde edilir. ∫ x2.2xdx integraline tekrar kısmi integrasyon uygulayalım. x 2∫ x .e dx dönüşümlerini yapalım, u dv u=x ise du=dx ve exdx=dv ise ex=v ( ) 2∫ x.e x dx = 2 x.e x − ∫ e x dx= 2(x.e x − e x ) + c elde ettiğimiz sonucu (I) integralinde yerine yazdığımızda, ∫x 2 .e x dx = x 2 .e x − 2(x.e x − e x ) += c x 2e x − 2xe x + 2e x + c Cevap: x2ex – 2xex+2ex+c 42 İntegral soru 1 soru 5 ∫ log xdx ∫ arctan2xdx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) x.logx+x+c A) x2.arctan2x – ln|1+4x2|+c B) 2x.arctan2x – ln|1+4x2|+c B) x.logx – x+c C) x.logx – x.loge+c E) x.logx – x2+c D) x.logx – x.loge+c C) x.arctan2x – ln|1+4x2|+c D) x.arctan2x – E) x.arctan2x – soru 2 integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? x +c 2 B) x.ln|2x|− x + c ∫ ln|x 4 .ln xdx A) x 5 .ln x − x 5 + c C) x.ln|2x|−2x + c E) ln|2x|−2x + c soru 3 2 ∫x integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? D) KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI D) x.ln|2x|− x 2 + c 1 ln|1+4x2|+c 4 soru 6 ∫ ln|2x|dx A) x.ln|2x|− 1 ln|1+4x2|+c 2 x 5 .ln x x 5 − +c 5 25 E) C) x 5 .ln x + x 5 .ln x x 5 − +c 25 25 ∫x 2 .sin xdx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) ln|x2| – x+c A) x2.cosx +x.sinx +cosx+c B) ln|x2|+x+c D) x.ln|x2| – 2x+c C) ln|x2|+2x+c x5 +c 25 soru 7 |dx B) x 5 .ln x + x 5 + c B) – x2.cosx+2x.sinx +2cosx+c E) 2.ln|x2| – x+c C) – x2.cosx– x.sinx +cosx+c D) – x2.cosx– 2x.sinx +2cosx+c E) – x2.cosx– 2x.cosx+2sinx+c soru 4 soru 8 ∫ arcsin xdx ∫ arc cot xdx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) x.arcsin x + 2 1− x 2 + c B) x.arcsin x − 2 1− x 2 + c C) x.arcsin x + 1 1− x 2 + c D) arcsin x − ln 1− x 2 + c 1. ln(1+x2)+c 2 B) xarccotx+ln(1+x2) +c A) xarccotx+ C) xarccotx+2.ln(1+x2) +c 1− x 2 E) arcsin x + ln +c 2 1 – A 1 – C 2 – B 3 – C 3 – D D) xarccotx+x.ln(1+x2) +c E) xarccotx+x2.ln(1+x2) +c 4 – D 4 – A 5 – A 5 – E 43 6 – D 6 – B 7 – C 7 – B 8 – D 8 – A İntegral ∫ f(x).g(x)dx integralinde f(x) polinom fonksiyon ve g(x) integrali kolay alınabilen bir fonksiyon ise Örneğin; ∫ x.cosxdx integralinde Türev İntegral (+) x cosx (–) 1 sinx (+) 0 – cosx ∫ x.cosxdx=x.sinx+(– 1).(– cosx)+c=x.sinx+cosx+c bulunabilir. Polinom fonksiyonun sıfır olana kadar başına sırasıyla +, –, +, ... işaretleri konularak türevi alınır. Diğer fonksiyonunda sırayla integrali alınır. Türev ve integraller ok yönünde çarpılarak sonuçlar toplanır. çözüm kavrama sorusu 2 2x ∫ x .e dx integralinin eşitini bulunuz. Türev (+) İntegral x2 e2x (–) 2x e2x / 2 (+) 2 e2x / 4 (–) 0 e2x / 8 Türevler ve integraller ok yönünde çarpılıp sonuçları topladığımızda, x 2 .e 2x 2x.e 2x 2e 2x 2 2x ∫ x .e dx= 2 − 4 + 8 + c çözüm kavrama sorusu ∫ (1+ x ).sin5xdx integralinin eşitini bulunuz. 2 Türev İntegral (+) 1+x2 sin5x (–) 2x − cos 5x 5 (+) 2 − sin5x 25 cos 5x 125 (–) 0 Ok yönünde çarpılıp, sonuçlar toplandığında, ∫ (1+ x 2 (x 2 + 1).cos 5x 2x.sin5x 2 cos 5x − + + +c ).sin5xdx = 5 25 125 çözüm kavrama sorusu x ∫ e .cos xdx integralinin eşitini bulunuz. u=cosx ise du=– sinxdx ve dv=exdx ise v=ex ∫ u.dv=u.v – ∫ v.du bağıntısından, ∫ ex.cosxdx=ex.cosx+ ∫ ex.sinxdx (I) bulunur. ∫ ex.sinxdx integraline tekrar kısmi integrasyon uygulanır. Uyarı Bazı integral sorularında çözüm adımlarını uygularken u=sinx ise du=cosxdx ve dv=exdx ise v=ex =sinx.ex – ∫ ex.cosxdx sonucu (I) de yerine yazıldığında, başlangıçta sorulan integral tekrar karşınıza çıkabilir. Bu ∫e durumla ilgili verdiğimiz bu kavrama sorusunu dikkatle in- x x .cos xdx = e x .cos x + sin x.e x − ∫ e .cos xdx sorulan int egral 2.∫ e .cos = xdx e .cos x + sin x.e x celeyiniz. ∫e 44 x .cos xdx = x x ex (cos x + sin x.e x ) + c 2 İntegral soru 1 soru 5 ∫ x.e 2x x.e 2x e 2x A) − +c 2 4 D) B) x3.cosx – 3x2.sinx –6x.cosx– 6sinx+c C) – x3.cosx+3x2.sinx –6x.cosx– 6sinx+c x.e 2x − e 2x + c 5 D) x3.cosx +3x2.sinx+6x.cosx– 6sinx+c E) – x3.cosx+3x2.sinx+6x.cosx– 6sinx+c E) x.e 2x − e 2x + c soru 2 soru 6 ∫ (x 2 + 2x).e x dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) ex.x2 – x.ex+c B) ex.x2 – 2.ex+c ex.x2+ex+c E) A) ex.x2+c 2 x 2 .2 x 2x.2 x 2.2 x − + +c 2 ln2 (ln2) (ln2)3 C) x.2 x − B) x 2 .2 x 2x 2x − + +c 2 ln2 (ln2) (ln2)3 2 x.x 2x + +c ln2 (ln2)2 D) x.2 x + E) x.2 x − 2x 2.2 x + +c ln2 (ln2)2 2x 2x − +c ln2 (ln2)2 f(x)= ∫ 2x2.exdx olmak üzere, f(0)=0 dır. + x + 1).e x dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) ex(x2+x)+c B) ex(x2+x – 1)+c D) ex(x2+x+2)+c Buna göre, f(1) kaçtır? C) ex(x2+x+1)+c A) – e B) – 2e C) 3e – 4 D) 2e – 4 E) 5e – 4 E) ex(x2 – x+2)+c soru 4 soru 8 ∫ 5x 2 .cos xdx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? – 5x2.sinx+5x.cosx C) – 5x2.sinx+x.cosx ∫e +10sinx+c +sinx+c D) 5x2.sinx +5.cosx +10sinx+c 3 – C 3 – E .sin xdx A) 1 x e (sin x + cos x) + c 2 B) C) 1 x e (cos x − sin x) + c 2 D) e x (sin x + cos x) + c E) 5x2.sinx –5.cosx +10sinx+c 2 – B 2 – E x integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? B) 5x2.sinx +10x.cosx –10sinx+c 1 – A .2 x.dx soru 7 ∫ (x A) 2 integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? soru 3 ∫x C) ex.x2 – ex+c KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI D) .sin xdx A) – x3.cosx+3x2.sinx+6x.cosx– 6sinx+c x.e 2x e 2x B) − +c 2 2 e 2x +c 2 3 integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? C) x.e 2x − ∫x dx 1 x e (sin x − cos x) + c 2 E) e x (sin x − cos x) + c 4 – B 4 – D 5 – A 5 – A 45 6 – A 6 – B 7 – C 7 – D 8 – D 8 – B İntegral Rasyonel (Kesirli) fonksiyonların integralini alma P(x) ve Q(x) polinom fonksiyonlar olmak üzere, P(x) biçimindeki fonksiyonlara rasyonel fonksiyon denir. Rasyonel fonksiyonQ(x) larda payın derecesi paydanın derecesinden büyük veya eşit ise paydaki fonksiyon, paydaya bölünerek integral alınır. P(x) – Q(x) = B(x) + B(x) ⇒ P(x) K(x) K(x) şeklinde yazılıp integral alınır. Q(x) çözüm kavrama sorusu x+1 ∫ x − 1 dx Pay ve paydanın dereceleri eşit olduğundan pay, paydaya bölünür. x+1 x–1 x +1 2 = 1+ ⇒ – x–1 1 x −1 x −1 2 integralinin eşitini bulunuz. x+1 2 dx ∫ x − 1 dx =∫ 1+ x + 1 dx = ∫ dx + 2 ∫ x + 1 = x + 2ln x + 1 + c değişken dönüşümü ile hesaplanır. Cevap: x+2ln|x+1|+c çözüm kavrama sorusu ∫ 2x − 1 dx integralinin eşitini bulunuz. x+1 Pay ve paydanın dereceleri eşit olduğundan pay, paydaya bölünür. 2x–1 x+1 2x − 1 3 = 2− ⇒ – 2x+2 2 x +1 x +1 – 3 ∫ 2x − 1 dx = x +1 3 dx ∫ 2 − x + 1 dx = 2∫ dx − 3 ∫ x + 1 = 2x − 3ln x + 1 + c değişken dönüşümü ile hesaplanır. Cevap: 2x – 3ln|x+1|+c çözüm kavrama sorusu ∫ 2 x +1 dx integralinin eşitini bulunuz. x −1 Payın derecesi paydanın derecesinden büyük olduğu için pay, paydaya bölünür. x2+1 x–1 – x2–x x+1 x+1 – x–1 ⇒ x2 +1 2 = x + 1+ x −1 x −1 2 ∫ = 2 x +1 = dx x −1 2 ∫ x + 1+ x − 1 dx ∫ x dx + ∫ 1dx + 2∫ dx 1 2 = x + x + 2ln x − 1 + c x −1 2 değişken dönüşümü ile hesaplanır. Cevap: 46 1 2 x + x+2ln x − 1 +c 2 İntegral soru 1 soru 5 x −1 x2 −1 ∫ x + 1 dx ∫ x 2 + 1 dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) x+lnx+1+c B) x–lnx+1+c A) x+arctanx+c B) x–arctanx+c C) x–2lnx+1+c D) x+2lnx+1+c C) 2x–arctanx+c D) 2x+arctanx+c x2 – 2lnx+1+c E) E) x–2arctanx+c soru 2 soru 6 ∫ 3x + 1 dx x +1 x2 + 4 ∫ x 2 + 1 dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) 3x–2lnx+1+c B) 3x+2lnx+1+c A) 3x–arctanx+c B) x+arctanx+c C) 3x–lnx+1+c D) 3x+lnx+1+c C) x–arctanx+c D) x–3arctanx+c E) x+3arctanx+c soru 3 ∫ 5x − 1 dx x+2 integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) x–lnx+2+c B) x+lnx+2+c C) 5x–lnx+2+c D) 5x–11lnx+2+c KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI E) x – 2lnx+1+c E) 5x + 11lnx+2+c soru 7 ∫ 2x 3 + 1 dx x +1 integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) x 3 − x 2 + 2x − ln x + 1 + c C) 2x 3 − 2x 2 + 2x + ln x + 1 + c 3 E) soru 4 ∫ x2 +1 dx x +1 x2 − x + 2ln x + 1 + c 2 D) x3 − x 2 + x − ln x + 1 + c 3 x3 + 2x 2 − x − ln x + 1 + c 3 D) E) x2 − 2ln x + 1 + c 2 2 – B 2 – A 3 – C 3 – D ∫ x 4 + 2x − 1 x2 +1 dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? B) x 2 + x + 2ln x + 1 + c C) x 2 + x + ln x + 1 + c 1 – A 1 – C 2x 3 − x 2 + 2x − ln x + 1 + c 3 soru 8 integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) B) x2 + 2ln x + 1 + c 2 A) x3 − 2ln x 2 + 1 + c 3 B) x3 − ln x 2 + 1 + c 3 C) x3 − x + ln x 2 + 1 + c 3 D) x3 − x + 2ln x 2 + 1 + c 3 E) 4 – D 4 – A 5 – A 5 – E 47 x3 + 3ln x 2 + 1 + c 3 6 – B 6 – E 7 – C 7 – B 8 – D 8 – C İntegral Rasyonel fonksiyonlarda payın derecesinin, paydanın derecesinden küçük olduğu durumlarda eğer değişken değiştirme işlemi yapılabiliyorsa değişken değiştirme ile çözüme gidilir. çözüm kavrama sorusu 2x ∫ x 2 + 10 dx u=x2+10 ise du=2xdx 2x du dx ∫ = ln u + c ve u=x2+10 yerine yazıldığında, ∫ x 2 +10= u 2x 2 ∫ x 2 +10 dx= ln x + 10 + c Cevap: ln|x2+10|+c integralinin eşitini bulunuz. çözüm kavrama sorusu x2 +1 du = (x 2 + 1)dx 3 x +1 1 du 1 = dx = ln u + c ve u=x2+3x yerine yazıldı∫ x 3 +3x ∫ 3 u 3 ğında, x 2 +1 1 = ln x 2 + 3x + c ∫ x 3 +3x dx 3 1 ln x 2 +3x +c Cevap: 3 Paydanın derecesi payın derecesinden büyük olan rasyonel fonksiyonlarda değişken değiştirme metodu uygulanamıyor ve payda çarpanlarına ayrılabiliyorsa "basit kesirlere ayırma" yöntemi ile integral alınır. Basit kesirlere ayırma işlemi rasyonel ifadeyi iki x +1 ifadenin toplamı veya farkı biçimine dönüştürmektir. Örneğin; 2 ifadesini basit kesirlerine ayıralım, x −4 3 1 x +1 x +1 A B = A = ve B = = + ⇒ x += 1 A(x + 2) + B(x − 2) polinom eşitliğinden bulunur. 4 4 x 2 − 4 (x − 2)(x + 2) x − 2 x + 2 ∫ x 3 +3x u=x3+3x ise du=(3x2+3)dx ve dx integralinin eşitini bulunuz. 2 (x + 2) (x − 2) x +1 3 1 = + biçiminde yazılabilir. x 2 − 4 4(x − 2) 4(x + 2) çözüm kavrama sorusu dx ∫ x2 −1 1 integralinin eşitini bulunuz. 2 x −1 ifadesini basit kesirlere ayıralım, 1 A B = + ⇒1 = A(x + 1) + B(x − 1) x2 −1 x −1 x +1 (x + 1) (x − 1) 1 1 1 A= ve B = − bulunur. Buna göre, = 2 2 x2 −1 1 1 dx − dx 1 dx dx 1 2 2 − ∫ x2 −1 = ∫ x − 1 +∫ x + 1 = 2 ∫ x −1 2 ∫ 1 1 1 x −1 ln x − 1 − ln x + 1 = +c ln +c 2 2 2 x +1 = Cevap: x+4 1 − 2 x +1 dx x +1 1 x−1 ln +c 2 x+1 çözüm kavrama sorusu ∫ x 2 +5x+6 dx 1 2 + x −1 x+4 ifadesini basit kesirlerine ayıralım, x 2 + 5x + 6 x+4 A B = + ⇒ x + 4= A(x + 3) + B(x + 2) (x + 2).(x + 3) x + 2 x + 3 integralinin eşitini bulunuz. (x + 3) (x + 2) x+4 2 −1 = + x + 2 x +3 x + 5x + 6 −1 x+4 2 1 1 dx = ∫ dx + ∫ dx = 2∫ dx − ∫ dx x+2 x+3 x+2 x+3 x 2 +5x+6 A=2 ve B=–1 bulunur. Buna göre, ∫ 2 =2.lnx+2–lnx+3+c Cevap: 2.lnx+2– lnx+3+c 48 İntegral soru 1 soru 5 4x dx ∫ 2x 2 + 1 dx ∫ x.(x + 1) integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) 4ln2x2+1+c B) 2ln2x2+1+c A) lnx+lnx+1+c B) lnx–lnx+1+c C) ln2x2+1+c D) C) lnx+1–lnx+c D) E) 1 ln2x2+1+c 2 1 ln2x2+1+c 4 1 lnx.(x+1)+c 2 E) soru 2 1 1 lnx– lnx+1+c 2 2 soru 6 6x − 1 ∫ 3x 2 − x + 1 dx dx ∫ x 2 + 9x + 20 integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) ln3x–1+c A) lnx+4–2lnx+5+c B) 2lnx+4+lnx+5+c C) ln(x+5).(x+4)+c D) ln C) ln6x–1+c B) ln3x+1+c D) ln3x2 – x+1+c E) ln3x2 –x+1– ln6x–1+c soru 3 2x + 3 ∫ 2x 2 + 6x + 10 dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) 1 ln2x2+6x+10+c 2 C) 2ln2x2+6x+10+c E) B) ln2x2+6x+10+c KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI E) ln x+4 +c x+5 soru 7 dx ∫ x 2 − 7x + 12 integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) lnx– 4+c C) ln D) ln2x+3+c x+5 +c x+4 B) lnx – 3+c x−4 +c x−3 1 ln2x+3+c 2 D)ln x−3 +c x−4 E) lnx2–7x+12+c soru 8 soru 4 x2 ∫ x 3 + 7 dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) 3lnx3+7+c B) 2lnx3+7+c C) lnx3+7+c D) E) 1 – A 1 – C 2 – D 2 – B dx ∫ x 2 − 8x + 15 A) 1 x−3 ln +c 4 x −5 B) 1 x−3 ln +c 2 x −5 x−3 +c x −5 D) 1 x −5 ln +c 2 x−3 C) ln 1 lnx3+7+c 3 1 lnx3+7+c 9 3 – C 3 – A E) 4 – D 4 – D 5 – A 5 – B 49 6 – B 6 – E 1 x −5 ln +c 4 x−3 7 – C 8 – D İntegral Rasyonel fonksiyonların integralinde paydanın derecesi payın derecesinden daha büyük ve paydanın kökleri yok ise, paydanın dx bir kısmı tam kare yapılarak, ∫ integraline dönüştürülüp çözüme ulaşılır. 1+x 2 çözüm kavrama sorusu dx ∫ x 2 − 2x+2 x2–2x+2 ifadesinde ∆<0 dır. Yani paydanın kökleri yoktur. integralinin eşitini bulunuz. x2–2x+2=(x2–2x+1)+1=(x–1)2+1 dx dx = ∫ = ∫ x 2 − 2x +2 1+(x − 1)2 arctan(x − 1) + c bulunur. değişken dönüşümü yapılarak Cevap: arctan(x – 1)+c çözüm kavrama sorusu dx ∫ x 2 + 4x+5 x2+4x+5 ifadesinde ∆<0 dır. Yani paydanın kökleri yoktur. integralinin eşitini bulunuz. x2+4x+5=(x2+4x+4)+1=(x+2)2+1 dx dx ∫ x 2 + 4x= ∫ 1+(x += +5 2)2 arctan(x + 2) + c bulunur. değişken dönüşümü yapılarak Cevap: arctan(x+2)+c çözüm kavrama sorusu dx ∫ 4x 2 − 4x+2 4x2– 4x+2 ifadesinde ∆<0 dır. Yani paydanın kökleri yoktur. integralinin eşitini bulunuz. 4x2 – 4x+2=(4x2 – 4x+1)+1=(2x–1)2+1 dx ∫ 1+(2x − 1)2 integralinde u=2x–1 ise du=2dx dx 1 du 1 1 = arctanu = +c arctan(2x − 1) + c 2 ∫ 1+u2 2 2 ∫ 1+(2x= − 1)2 Buna göre, dx 1 arctan(2x − 1) + c bulunur. 2 1 arctan(2x − 1)+c Cevap: 2 çözüm kavrama sorusu ∫ 25x 2 − 10x+10 dx ∫ 4x 2= − 4x + 2 25x2– 10x+10 ifadesinde ∆<0 dır. Yani paydanın kökleri yoktur. integralinin eşitini bulunuz. 25x2 – 10x+10=(25x2 – 10x+1)+9=(5x–1)2+9 dx = ∫ 9+(5x − 1)2 dx ∫= (5x − 1)2 1 9∫ 9 1+ 9 5x − 1 5 3 = u ⇒ du = dx ise dx = du 3 3 5 1 9∫ = dx 5x − 1 1+ 3 2 dx 5x − 1 1+ 3 2 1 3 du 1 arctanu + c = ⋅ = 9 5 ∫ 1+u2 15 1 5x − 1 arctan +c 3 15 dx 1 5x − 1 Buna göre, = ∫ 25x 2 − 10x + 10 15 arctan 3 + c bulunur. 1 5x − 1 arctan +c Cevap: 3 15 50 İntegral soru 1 soru 5 dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? B) arctan(x+1)+c C) 2arctan(x+1)+c D) E) arctan(x–1)+c 1 (3x − 1) arctan +c 9 3 (3x − 1) C) arctan +c 3 1 (3x − 1) arctan +c 3 3 (3x − 1) D) 3.arctan +c 3 (3x − 1) E) 9.arctan +c 3 A) 1 arctan(x+1)+c 2 soru 2 dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? B) arctan(x+4)+c C) 4arctan(x–4)+c D) 2arctan(x–4)+c KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI E) arctan(x– 4)+c soru 3 dx ∫ x 2 + 10x + 26 integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) arctan(x+5)+c ∫ dx x2 −x+2 4 integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) 2arctan(x+4)+c B) 5arctan(x+5)+c x A) 4 arctan − 1 + c 2 x B) 2 arctan − 1 + c 2 x C) arctan − 1 + c 2 D) E) 1 x arctan − 1 + c 2 2 1 x arctan − 1 + c 4 2 soru 7 dx ∫ x 2 + 6x + 13 integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? x+3 B) arctan +c 2 A) arctan(x + 3) + c 1 D) arctan(x–5)+c C) arctan(x+5)+c 5 E) 5arctan(x–5)+c C) 1 arctan(x + 3) + c 3 soru 4 1 x+3 arctan +c 2 2 D) 1 x+3 arctan +c 3 3 E) B) soru 6 ∫ x 2 − 8x + 17 ∫ 9x 2 − 6x + 10 integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) arctan(x+2)+c dx ∫ x 2 + 2x + 2 soru 8 ∫ 4x dx dx ∫ 16x 2 − 4x + 26 + 4x + 2 integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) 4arctan(2x+1)+c 4x − 1 A) arctan +c 5 C) 1 arctan(2x+1)+c 2 E) B) 2arctan(2x+1)+c D) 1 arctan(2x+1)+c 4 C) 1 arctan(2x+1)+c 8 1 4x − 1 arctan +c 4 5 E) 1 – A 1 – B 2 – E 2 – B 3 – A 3 – C 4 – D 4 – C 5 – A 51 B) 1 4x − 1 arctan +c 2 5 D) 1 4x − 1 arctan +c 5 5 1 4x − 1 arctan +c 20 5 6 – B 7 – C 7 – D 8 – D 8 – E İntegral Trigonometrik özdeşliklerden yararlanarak integral alma İntegrali alınacak ifade içerisinde trigonometrik fonksiyonlar bulunan integralleri, trigonometrik özdeşlikler kullanarak çözebiliriz. Bu özdeşliklerden bazıları; sin x 1 • tanx= • secx= • sin2x+cos2x=1 • cos2x=1–2sin2x • cos2x=2cos2x–1 cos x cos x • cotx= cos x sin x • cosecx= 1 sin x • cos2x=cos2x–sin2x • tanx.cotx=1 çözüm kavrama sorusu ∫(sin24x+cos24x)dx • sin2x=2sinx.cosx sin24x+cos24x=1 olduğundan, integralinin eşitini bulunuz. ∫(sin24x+cos24x)dx= ∫1.dx=x+c dir. Cevap: x+c çözüm kavrama sorusu ∫2tanx.cotxdx integralinin eşitini bulunuz. tanx.cotx=1 olduğundan, ∫2tanx.cotxdx= ∫2.dx=2x+c dir. Cevap: 2x+c çözüm kavrama sorusu ∫ sin2x dx integralinin eşitini bulunuz. sinx sin2x=2.sinx.cosx olduğundan, sin2x dx x∫ sinx= 2.sinx.cosx = dx 2 ∫ cosxdx = 2 sin x + c dir. sinx Cevap: 2sinx+c çözüm kavrama sorusu ∫sinx.cosxdx ∫ integralinin eşitini bulunuz. sin2x=2sinxcosx ise sin x.cos x = 1 1 sin2x 2 1 dir. sin2xdx = − .cos 2x + c ∫ sin x cos xdx = 2∫ 2 2 1 = − cos 2x + c dir. 4 Cevap: − 52 1 cos2x + c 4 İntegral soru 1 soru 5 ∫(2sin2x+2cos2x)dx B) x 2+c A) 2x+c integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? C) 2x 2+c D) sin2x+c A) 2cos2x+c E) –4cos2x+c A) x 4+c B) 2x 2+c integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? C) x 2+c A) sinx+c soru 3 tan x.cos x dx sin x B) x+c D) cosx+c integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? 1 cos 2x + c 2 C) − E) tanx+c E) 2cosx+c ∫sin2x.cos2x.dx A) C) sinx+c C) –cosx+c soru 7 integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) x 2+c B) cosx+c D) 2sinx+c E) 4x+c KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI D) 2x+c ∫ ∫sin2x.cosecx.dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? B) 1 cos 2x + c 2 soru 4 1 cos 2x + c 4 D) − E) − C) –cos2x+c soru 6 ∫(3+sin2x+cos2x)dx B) cos2x+c D) –2cos2x+c E) cos2x+c soru 2 ∫4sinx.cosx.dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? 1 cos 4x + c 8 soru 8 ∫(sec2x – 1).(cosec2x – 1)dx ∫cotx.sinx.dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? 1 (secx= cos x A) sinx+c 1 ve cosecx= ) sin x A) sec2x+c B) cosec2x+c D) x+cosx+c 1 – A 1 cos 4x + c 4 2 – B 2 – E D) sin2x+c C) sinx+c C) sin2x+c B) cosx+c E) cos2x+c E) x+c 3 – C 3 – B 4 – D 4 – E 5 – C 5 – A 53 6 – D 6 – B 7 – C 7 – E 8 – D 8 – A İntegral çözüm kavrama sorusu ∫ cos2x+1 dx integralinin eşitini bulunuz. cosx cos2x=2cos2x–1 eşitliğini kullanalım. cos 2x + 1 dx ∫ ∫= cos x 2 cos 2 x − 1+ 1 = dx cos x 2 cos 2 x dx ∫= cos x 2. ∫ cos xdx =2sinx+c bulunur. Cevap: 2sinx+c çözüm kavrama sorusu cos2x ∫ cosx+sinx dx cos2x=cos2x–sin2x eşitliğini kullanalım. integralinin eşitini bulunuz. cos 2x ∫ cos x + sin x dx = ∫ = ∫ cos 2 x − sin2 x dx cos x + sin x (cos x − sin x).(cos x + sin x) dx cos x + sin x = ∫(cosx–sinx)dx=sinx+cosx+c bulunur. Cevap: sinx+cosx+c çözüm kavrama sorusu ∫sin2xdx integralinin eşitini bulunuz. 1 − cos 2x 2 (1− cos 2x) 1 1 dx =∫ (1− cos 2x)dx =∫ 1dx − ∫ cos 2xdx ∫ 2 2 2 2 cos2x=1–2sin2x ise sin x = ( = ) ( ) 1 1 1 1 x − sin2x + c x − sin2x + c= 2 2 2 4 Cevap: 1 1 x − sin2x+c 2 4 çözüm kavrama sorusu ∫cos2xdx integralinin eşitini bulunuz. cos2x=2cos2x–1 ise cos 2 x = cos x dx ∫ ∫= 2 = cos 2x + 1 2 (cos 2x + 1) 1 = dx (cos 2x + 1)dx 2 2 ∫ 1 1 1 1 sin2x + x + c sin2x + x= + c 22 4 2 Cevap: 54 1 1 sin2x+ x+c 4 2 İntegral soru 1 soru 5 ∫ 1− cos2x dx sin x ∫(1–cos2x)dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) –2cosx+c B) –2sinx+c D) 2cosx+c C) 2sinx+c E) sin2x+c A) x sin2x + +c 2 4 B) x sin2x − +c 2 4 C) x sin2x − +c 4 4 D) x sin2x − +c 4 2 E) x − soru 2 soru 6 ∫(sin2x–cos2x)dx A) cos 2x + c B) sin2x + c cos 2x +c 2 E) − integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? C) − cos 2x + c sin2x +c 2 KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI D) − soru 3 sin 4x ∫ 1− 2 sin2 x dx A) sin4x +x+c 8 B) sin4x x + +c 16 4 C) sin4x +x+c 4 D) cos 4x x + +c 8 2 E) dx ∫ 1+ cos 2x integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? B) –cos2x+c D) –sin2x+c cos 4x x + +c 4 2 soru 7 integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? cos 2x +c 2 ∫(1+cos4x)dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) − C) cos2x+c A) 1 cot x + c 2 E) sin2x+c D) soru 4 B) cot x + c 1 tan x + c 2 C) tan x + c E) 1 tan x + c 4 soru 8 ∫(4–8sin2x)dx ∫ integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) sin2x+c B) cos2x+c D) 4sin2x+c cos x 2 cos 2 x − cos 2x 2 – B 2 – E A) cosx+c E) 4cos2x+c 3 – C 3 – B dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? C) 2sin2x+c B) sinx+c D) cos2x+c 1 – A sin2x +c 4 4 – D 4 – C 5 – B 5 – A 55 6 – C 6 – B C) sin2x+c E) sin4x+c 7 – C 7 – D 8 – D 8 – B İntegral ∫sinmx.cosnx.dx (m,n∈N) biçimindeki integraller Sinüs ve Kosinüs fonksiyonlarının kuvvetlerinin çarpımının integralleri alınırken, izlenecek genel yöntem kuvveti çift olana u ataması yaparak değişken değiştirme yöntemini kullanmaktır. Kuvvetlerin her ikisinin de tek olduğu durumda kuvveti küçük olan parçalanarak integral alınır. 1 − cos 2x 1 + cos 2x = veya cos 2 x Kuvvetlerin her ikisinin de çift olduğu durumlarda sin2 x = eşitlikleri kullanılır. 2 2 çözüm kavrama sorusu ∫sin3x.cosx.dx integralinin eşitini bulunuz. u=sinx ⇒ du=cosx.dx dönüşümü yapılır. ∫u 3 u4 .du = + c , u = sin x yerine yazıldığında 4 ∫ sin 3 sin4 x + c dir. 4 x.cos= x.dx Cevap: çözüm kavrama sorusu ∫sin4x.cos3x.dx integralinin eşitini bulunuz. sin 4 x +c 4 Kuvveti çift olan sinx olduğu için, u=sinx ise du=cosxdx ∫sin4x.cos2x.cosx.dx= ∫sin4x(1–sin2x)cosxdx = ∫(sin4x–sin6x).cosx.dx= ∫(u4 – u6)du u5 u7 sin5 x sin7 x − + c= − + c dir. 5 7 5 7 sin 5 x sin7 x +c − Cevap: 5 7 = çözüm kavrama sorusu ∫sin5x.cos3x.dx integralinin eşitini bulunuz. Kuvvetlerin ikisi de tek olduğundan derecesi küçük olan cos3x parçalayalım, ∫sin5xcos2xcosxdx= ∫sin5x(1–sin2x)cosxdx = ∫(sin5x–sin7x)cosxdx u=sinx ise du=cosxdx ∫ (u = 5 − u7 ).du = u6 u8 − +c 6 8 sin6 x sin8 x − + c dir. 6 8 Cevap: sin6 x sin8 x +c − 6 8 çözüm kavrama sorusu ∫cos4x.dx integralinin eşitini bulunuz. cos 2 x = ∫ (cos 2 1 + cos 2x 2 2 x)= dx 2 1 1 + cos 2x dx (1 + cos 2x)2 dx = 2 4∫ ∫ 1 =∫ (1 + 2 cos 2x + cos 2 2x)dx 4 1 1 + cos 4x = ∫ 1 + 2 cos 2x + dx 4 2 1 1 dx + 2∫ cos 2x.dx + ∫ (1 + cos 4x).dx 4 ∫ 2 = = = 56 1 1 sin4x x + sin2x + x + +c 4 2 4 x sin2x x sin4x + + + +c 4 4 8 16 x sin2x x sin4x + + + +c Cevap: 4 4 8 16 İntegral soru 1 soru 5 ∫sin2x.cosxdx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) sin3 x + c B) D) ∫sin3xdx sin3 x +c 3 3 cos x +c 3 integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) cos x + cos 3 x + c C) cos 3 x + c E) C) cos x + 3 cos x +c 9 B) cos x − cos 3 x + c cos 3 x +c 3 D) − cos x + E) − cos x − soru 2 D) − B) cos 4 x +c 4 C) sin4 x +c 4 E) cos 3 x +c 3 integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? sin4 x +c 4 KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI cos 4 x +c 4 soru 3 ∫sin5x.cosxdx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) cos 6 x + c D) − B) − sin6 x +c 6 ∫sin3x.cos5xdx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) − cos 6 x 6 C) E) cos 6 x +c 6 sin6 x +c 6 A) cos 8 x cos 6 x − +c 8 6 B) cos 8 x cos 6 x + +c 8 6 C) cos 6 x cos 4 x − +c 6 4 D) cos 6 x cos 4 x + +c 6 4 E) cos 8 x cos 4 x − +c 8 4 soru 7 ∫sin2x.cos2xdx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) x sin4x − +c 8 8 B) x sin4x + +c 8 16 C) x sin4x − +c 8 16 D) x sin4 x − +c 8 32 E) x sin4x − +c 8 32 soru 8 soru 4 ∫sin2x.cos3xdx cos 3 x +c 3 soru 6 ∫cos3x.sinxdx cos 3 x +c 3 ∫cos25x.sin5xdx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) sin3 x sin4 x − +c 3 4 B) sin2 x sin3 x − +c 2 3 A) cos 3 5x +c 15 B) − cos 3 5x +c 15 C) sin4 x sin5 x − +c 4 5 D) sin3 x sin5 x − +c 3 5 C) sin3 5x +c 15 D) − sin3 5x +c 15 E) 1 – A 1 – B 2 – A 2 – B sin3 x sin6 x − +c 3 6 3 – C 3 – E E) 4 – D 5 – A 5 – D 57 cos 3 5x +c 5 6 – B 6 – A 7 – C 7 – E 8 – D 8 – B İntegral ∫sinax.cosbx.dx, ∫sinax.sinbx.dx, ∫cosax.cosbx.dx biçimindeki integraller Bu tip integrallerin çözümü aşağıdaki ters dönüşüm formülleri kullanılarak yapılır. 1 [cos(a–b)–cos(a+b)] 2 1 • sina.cosb = [sin(a–b)+sin(a+b)] 2 1 • cosa.cosb= [cos(a–b)+cos(a+b)] 2 • sina.sinb = çözüm kavrama sorusu ∫sin2x.sin4x.dx integralinin eşitini bulunuz. 1 [cos2x– cos6x] (Ters dönüşüm formülünden) 2 1 1 ∫[cos2x–cos6x]dx= 2 ∫ cos 2x.dx −∫ cos 6x.dx 2 u=2x ve u=6x dönüşümleri yapıldığında, sin2x.sin4x= = 1 sin2x sin6x sin2x sin6x − +c − +c = 2 2 6 4 12 sin2x sin6x +c − Cevap: 4 12 çözüm kavrama sorusu ∫sin3x.cosx.dx integralinin eşitini bulunuz. 1 [sin2x+sin4x] (Ters dönüşüm formülünden) 2 1 1 ∫[sin2x+sin4x]dx= 2 ∫ sin2x.dx + ∫ sin 4x.dx 2 u=2x ve u=4x dönüşümleri yapıldığında, sin3x.cosx= 1 cos 2x cos 4x cos 2x cos 4x = − − − +c − +c= 2 2 4 4 8 cos2x cos4x +c − Cevap: − 4 8 çözüm kavrama sorusu ∫cos2x.cosx.dx integralinin eşitini bulunuz. 1 [cosx+cos3x] (Ters dönüşüm formülünden) 2 1 1 ∫[cosx+cos3x]dx= 2 ∫ cos x.dx + ∫ cos 3x.dx 2 u=3x dönüşümü yapıldığında, cos2x.cosx= = 1 sin 3x sin x sin 3x c + +c sin x + += 2 3 2 6 Cevap: sinx sin3x +c − 2 6 çözüm kavrama sorusu ∫sin4x.cos3x.dx integralinin eşitini bulunuz. 1 [sin7x+sinx] (Ters dönüşüm formülünden) 2 1 1 ∫[sin7x–sinx]dx= 2 ∫ sin7x.dx + ∫ sin x.dx 2 u=7x dönüşümü yapıldığında, sin4x.cos3x= 1 cos 7x cos 7x cos x = − cos x + c = − − +c − 2 7 14 2 cos7x cosx +c − Cevap: − 14 2 58 İntegral soru 1 soru 5 ∫cos2x.cos4xdx ∫cos5x.sin2xdx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) sin6x sin2x + +c 6 2 B) sin6x sin2x + +c 6 4 A) − C) sin6x sin2x + +c 12 2 D) sin6x sin2x + +c 12 4 C) E) cos 7x cos 3x − +c 14 6 sin6x sin2x + +c 12 8 E) soru 2 sin9x sin 3x + +c 9 3 B) sin9x sin 3x + +c 12 6 A) C) sin9x sin 3x + +c 18 6 D) sin9x sin 3x + +c 18 9 C) − sin9x sin 3x + +c 18 18 KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI E) soru 3 ∫sin2x.cos8xdx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? cos10x cos 6x − +c 10 6 C) − cos10x cos 6x + +c 10 6 E) − B) cos10x cos 6x + +c 10 6 D) − cos10x cos 6x + +c 20 6 C) sin 5x sin 3x − +c 10 6 D) sin 5x sin 3x + +c 10 6 soru 7 ∫sin2x.cos4xdx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) cos 2x cos 6x − +c 2 6 B) cos 2x cos 6x + +c 2 6 C) cos 2x cos 6x − +c 4 12 D) cos 2x cos 6x + +c 4 12 E) cos 2x cos 6x + +c 12 24 soru 8 ∫sin4x.sin5xdx sin9x sin x + +c 18 2 sin9x sin x − +c 18 2 E) 1 – A 1 – D sin 5x sin 3x − +c 5 3 B) sin 5x sin 3x − +c 10 6 cos10x cos 6x + +c 20 12 2 – B 2 – C ∫sin5x.sin3xdx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) − cos 7x cos 3x − +c 7 6 sin 5x sin 3x + +c 5 3 E) soru 4 cos 7x cos 3x + +c 14 6 D) integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? A) A) cos 7x cos 3x − +c 14 6 ∫cos4x.cosxdx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? B) − soru 6 ∫cos6x.cos3xdx cos 7x cos 3x + +c 14 6 B) − D) integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? sin9x sin x + +c 18 4 sin9x sin x − +c 18 4 A) sin2x sin8x + +c 4 16 C) sin2x sin8x + +c 4 8 sin9x sin x + +c 9 2 3 – C 3 – E E) 4 – D 4 – A 5 – A 59 B) sin2x sin8x − +c 4 16 D) sin2x sin8x + +c 2 8 sin2x sin8x − +c 2 8 6 – B 6 – E 7 – C 7 – C 8 – D 8 – B İntegral Belirli İntegral f, [a, b] aralığında tanımlı ve integrallenebilen bir fonksiyon olsun. ∫f(x)dx=F(x)+c olacak şekilde bir F fonksiyonu varsa, b = ∫ f(x)dx F(b) − F(a) dır. Burada "b" integralin üst sınırı, "a" integralin alt sınırıdır. a Belirli integral alma işleminin belirsizden farklı olarak çözümünde şu adımlar izlenir. 1. adım: Verilen fonksiyonun integrali bulunur. 2. adım: Üst sınır ve alt sınır için integralin değerleri hesaplanır. 3. adım: Üst sınırın değerinden alt sınırın değeri çıkartılarak sonuç elde edilir. çözüm kavrama sorusu 3 3 2 2 ∫ xdx integralinin değerini bulunuz. ∫ xdx = x2 2 2 2 3 üst sınır 2 alt sınır 3 2 9 4 5 − = − = 2 2 2 2 2 = Cevap: 5 2 çözüm kavrama sorusu 3 3 ∫ 3x2dx integralinin değerini bulunuz. ∫ 3x −1 2 dx = 3 ⋅ −1 x3 3 3 =x3 – 1 3 – 1 =(3)3 – (– 1)3=27+1=28 Cevap: 28 çözüm kavrama sorusu −1 ∫ −1 ∫ x3dx integralinin değerini bulunuz. −3 – 1 x4 ( −1)4 ( −3)4 = − 4 – 3 4 4 3 x= dx −3 1 81 80 =− = − = −20 4 4 4 Cevap: – 20 çözüm kavrama sorusu 2 2 ∫ x4dx integralinin değerini bulunuz. ∫x 0 0 4 2 dx= x5 25 0 5 32 32 = − = − 0= 5 0 5 5 5 5 Cevap: 60 32 5 İntegral soru 1 soru 5 4 1 ∫ xdx ∫ x6dx 3 0 integralinin değeri kaçtır? A) 3 2 B) 5 2 integralinin değeri kaçtır? C) 7 2 D) 9 2 E) 11 2 A) 1 soru 2 C) 1 5 D) 1 6 E) 1 7 0 ∫ x2dx ∫ 5x4dx −1 1 integralinin değeri kaçtır? 1 3 B) 2 3 integralinin değeri kaçtır? C) 4 3 D) 5 3 E) A ) – 2 7 3 B ) – 1 C ) 0 D ) 1 E ) 2 D ) 3 E ) 4 D) 18 E) 27 KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI A) 1 3 soru 6 2 B) soru 3 soru 7 2 1 ∫ 2x2dx x ∫ 2 dx −1 −1 integralinin değeri kaçtır? integralinin değeri kaçtır? A ) 2 B ) 3 C ) 4 D ) 5 A ) 0 E ) 6 soru 4 C ) 2 soru 8 −1 B ) 1 ∫ 3 4x3dx ∫ x2 dx 4 −2 −3 integralinin değeri kaçtır? integralinin değeri kaçtır? A) –15 1 – A 1 – C B) –14 2 – B 2 – E C) –13 D) –12 3 – C 3 – E E) –11 A) 4 – A 4 – D 9 4 5 – E 5 – A 61 B) 9 2 C) 9 6 – D 6 – B 7 – C 7 – A 8 – D 8 – B İntegral çözüm kavrama sorusu 3 e e dx integralinin değerini bulunuz. x 1 dx = ln x= lne − ln1 x 1 1 ∫ ∫ =1 – 0=1 Cevap: 1 çözüm kavrama sorusu π 2 π 2 ∫ cosxdx integralinin değerini bulunuz. xdx ∫ cos= 0 p 2 sin= x sin 0 0 π − sin0 2 =1 – 0=1 Cevap: 1 çözüm kavrama sorusu π 3 dx ∫ cos 2 x π 3 ∫ integralinin değerini bulunuz. π 4 π 4 p 3 dx π π = = tan x tan − tan 2 3 4 cos x p 4 =ñ3 – 1 Cevap: ñ3 – 1 kavrama sorusu çözüm 3 3 ∫ 1 dx 1+x 2 ñ3 dx = = x arctan 3 − arctan1 ∫ 1+ x 2 arctan 1 1 integralinin değerini bulunuz. = π π π − = 3 4 12 Cevap: 62 32 5 İntegral soru 1 soru 5 e 2 ∫ e π 4 1 dx x 0 integralinin değeri kaçtır? A ) 0 B ) 1 integralinin değeri kaçtır? C ) 2 D ) 3 E ) 4 A ) – 2 soru 2 2 ∫ 1 e π 2 1 dx x B ) 5 C ) 6 D ) 7 KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI ∫ sinxdx 3 D) 2 3 E) 3 3 3 ∫ 0 dx 1+ x 2 integralinin değeri kaçtır? C ) 1 D ) 2 E ) 3 A) soru 4 π 6 B) π 4 C) π 3 D) π 2 E) π soru 8 3π 2 3 2 ∫ cosxdx B ) 1 2 – A 2 – B ∫ π 2 1 2 integralinin değeri kaçtır? 1 – A 1 – B C) 1 π B ) 0 3 2 B) soru 7 integralinin değeri kaçtır? A ) – 1 dx E ) 8 3π 2 A ) 2 E ) 2 integralinin değeri kaçtır? soru 3 D ) 1 π 6 A) 1 C ) 0 ∫ sin2 x integralinin değeri kaçtır? A ) 4 B ) – 1 soru 6 e 1 ∫ cos 2 x dx dx 1− x 2 integralinin değeri kaçtır? C ) 0 D ) – 1 3 – A 3 – C E ) – 2 A) 2π 4 – D 4 – E 5 – D 5 – A 63 B) π C) 6 – C 6 – B π 3 D) 7 – A 7 – C π 6 E) π 12 8 – D İntegral çözüm kavrama sorusu ln3 ln3 0 ∫ exdx integralinin değerini bulunuz. ∫ exdx=ex 0 =eln3 – e0 0 −1 =3 – 1=2 Cevap: 2 çözüm kavrama sorusu 0 ∫ ex+1dx integralinin değerini bulunuz. 0 0 −1 – 1 ∫ ex+1dx=ex+1 =e0+1 – e– 1+1=e1 – e0= e – 1 −1 Cevap: e – 1 çözüm kavrama sorusu 1 1 ∫ 2xdx integralinin değerini bulunuz. ∫2 0 x 1 dx = 0 2x 21 20 1 = − = = log2 e ln2 0 ln2 ln2 ln2 Cevap: log2e çözüm kavrama sorusu 2 2 ∫ 3x+1dx integralinin değerini bulunuz. ∫3 −1 −1 x +1 = dx 2 3 x +1 3 2+1 3 −1+1 = − ln 3 – 1 ln 3 ln 3 = 33 1 26 − = ln 3 ln 3 ln 3 Cevap: 64 26 ln3 İntegral soru 1 soru 5 lo 5 2 lo 5 2 ∫ exdx 0 B ) 2 integralinin değeri kaçtır? C ) 3 D ) 4 A) log5e E ) 5 soru 2 B) log3(2e) ∫ ln6 B) –2 C) –3 D) –4 E) –5 soru 3 A) loge B) log5e C) – loge E) – 5loge 3 ∫ ex – 1dx ∫ 2x – 2dx 1 2 integralinin değeri kaçtır? B) e 3 –1 integralinin değeri kaçtır? C) e 3 –e D) e 2 –e E) e 2 A) loge soru 4 B) log2e C) log2e D) 2log2e E) ln2 soru 8 0 −6 ∫ ex+3dx ∫ 7x+7dx −3 −7 integralinin değeri kaçtır? integralinin değeri kaçtır? 1 – A 1 – B D) – 2loge soru 7 3 A) e 2 –1 10xdx integralinin değeri kaçtır? KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI A) –1 A) e 3 E) 2ln5 1 integralinin değeri kaçtır? D) ln5 log5 ∫ exdx C) log5(3e) soru 6 0 5xdx 0 integralinin değeri kaçtır? A ) 1 ∫ B) e 3 +1 2 – E 2 – B C) e 3 +2 D) e 3 –2 3 – C 3 – A E) e 3 –1 A) log7e 4 – D 4 – E 5 – A 65 B) 7log7e C) 6log7e 6 – B 6 – E D) log6e 7 – C 7 – B E) log77e 8 – D 8 – C İntegral Belirli İntegral İşleminin Özellikleri 1) 2) b b a a ∫ k.f(x)dx=k ∫ f(x)dx (k ∈ R) b b b a a a b b b a a a ∫ [f(x)+g(x)]dx= ∫ f(x)dx+ ∫ g(x)dx ∫ [f(x) – g(x)]dx= ∫ f(x)dx – ∫ g(x)dx 3) b c b a a c ∫ f(x)dx= ∫ f(x)dx+ ∫ f(x)dx Sabit çarpım integralin başına alınabilir. Fonksiyonların toplamının integrali, integrallerinin toplamına eşittir. Fonksiyonların farkının integrali, integrallerinin farkına eşittir. İntegralin sınırlarını parçalayıp, ayrı ayrı integrallerin toplamı biçiminde yazabiliriz. çözüm kavrama sorusu 2 2 2 2 2 5x dx 5= ∫= ∫ x dx ∫ 5x2dx integralinin değerini bulunuz. 1 1 1 5 x3 3 2 1 2 1 7 35 = 5 ⋅ − = 5⋅ = 3 3 3 3 3 3 Cevap: 35 3 Cevap: 14 3 çözüm kavrama sorusu 3 3 1 1 ∫ (x2+x)dx integralinin değerini bulunuz. 3 3 2 2 ∫ (x + x)dx =∫ x dx + ∫ xdx = 1 1 3 x3 x2 + 3 1 2 3 1 3 1 3 1 26 8 14 = − + − = − = 3 2 3 2 3 2 3 3 3 2 2 çözüm kavrama sorusu 2 2 1 1 ∫ (x3 – x)dx integralinin değerini bulunuz. ∫ (x 3 2 2 − x)dx =∫ x 3 dx − ∫ xdx = 1 1 2 1 2 1 = − − − = 4 2 4 2 4 4 2 2 2 x4 x2 − 4 1 2 2 1 1 1 15 3 9 − = 4− − 2− = 4 2 4 2 4 Cevap: 9 4 çözüm kavrama sorusu 2 2 −1 −1 ∫ xdx integralinin değerini bulunuz. 2 ∫ xdx = x2 2 22 ( −1) 4 1 3 − = − = veya, 2 2 2 2 2 – 1 2 0 2 −1 −1 0 ∫ xdx = ∫ xdx + ∫ xdx = Uyarı 0 2 2 x2 x2 0 ( −1)2 22 0 2 + = − − + 2 – 1 2 0 2 2 2 2 1 4 3 = − + = veya, 2 2 2 Belirli bir integralin sınırlarını parçalayıp, ayrı ayrı integralle- 2 rin toplamı biçiminde yazabiliriz demiştik. Verilen integralin 1 2 ∫ xdx= ∫ xdx + ∫ dx= x2 2 1 dx + x2 2 2 sınırlarını farklı şekillerde parçalayarak aynı sonuca ulaşabi- −1 liriz. Bu kavrama sorusunda integrali farklı şekillerde parça- 12 ( −1)2 22 12 1 1 4 1 3 = − − = − + − = + 2 2 2 2 2 2 2 2 2 layarak yapılan çözümleri dikkatle inceleyeniz. −1 1 – 1 1 Görüldüğü gibi üç şekilde de aynı sonucu bulabiliyoruz. Cevap: 66 3 2 İntegral soru 1 soru 5 2 x dx 2 1 4∫ integralinin değeri kaçtır? A ) 1 B ) 2 3 3 3 3 1 1 1 1 4 ∫x −3 3 2 ∫ x + 2 ∫ x − 4 ∫ dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? C ) 3 D ) 4 E ) 5 3 3 A) ∫ (x 4 − x 3 + 2x 2 − x)dx B) ∫ (x 4 + 3x 3 + 2x 2 − 4x)dx 1 1 3 3 C) ∫ (x 4 − 3x 3 + 2x 2 − 4x)dx D) ∫ (x 4 − 3x 3 + 2x 2 − 4)dx 1 1 3 E) ∫ (x 4 − 3x 3 + 2x 2 + 4)dx 1 soru 2 soru 6 0 3 ∫ 9x2dx ∫x −2 0 B) 81 3 dx + ∫ x 2dx 0 integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? integralinin değeri kaçtır? A) 243 2 C) 27 D) 9 E) 3 3 3 A) ∫ x 2dx B) KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI 0 2 ∫ (5x3+x2 – 1)dx −3 integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? 2 A) 5 ∫ x 3 dx + 2 ∫x 2 2 −3 −3 −3 2 2 2 −3 −3 C) 5 ∫ x 3 dx − ∫x 2 2 B) 5 ∫ x 3 dx + ∫ dx dx − dx − −3 2 ∫ dx D) −3 2 E) ∫x 3 2 dx + −3 ∫x 3 −3 ∫x 2 2 ∫x 2 −3 2 2 −3 −3 dx + 5 ∫ x 2dx − C) ∫x 2 dx −2 −1 dx ∫x E) 2 dx −2 soru 7 5 ∫x 3 1 5 dx + ∫ xdx 1 integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? 5 1 C) ∫ (x 3 + 2x)dx 2 3 1 5 D) ∫ (x 3 + 2x)dx ∫ dx 2 B) ∫ (x 3 + 2x)dx E) ∫ (x 3 + 2x)dx −1 1 2 dx − −3 ∫ dx −3 soru 8 5 5 5 1 1 1 3∫ x 2 − 4 4 ∫ x − ∫ dx ∫ integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? 5 4 B) ∫ (3x 2 − 4x − 1)dx 1 5 C) ∫ (3x 2 − 4x + 1)dx A) 4 0 2 ∫ (x 3 4 + x 2 + x)dx B) −2 −2 5 4 4 C) ∫ (x 3 + x 2 − 1)dx D) −2 1 4 E) 3 – A 3 – C ∫ (x 3 + x + 1)dx ∫ (x 3 + x − 1)dx −2 1 2 – B + x 2 + 1)dx −2 5 E) ∫ (3x 2 + 4x − 1)dx 3 ∫ (x 1 D) ∫ (3x 2 + 4x + 1)dx 1 −2 2 x 3 dx + ∫ x 2dx + ∫ dx integralinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? 5 A) ∫ (3x 2 − 4x)dx 1 – A 1 – C 3 dx −2 soru 4 2 A) ∫ (x 3 + 2x)dx ∫ dx −3 ∫x D) 5 2 dx + 2 −1 0 soru 3 ∫x 4 – D 4 – B 5 – D 5 – A 67 6 – C 6 – B 7 – C 7 – A 8 – D 8 – A İntegral çözüm kavrama sorusu 1 1 ∫ (x+ex)dx integralinin değerini bulunuz. ∫ (x + e 0 x 0 = x2 1 1 0 )dx = + e x = + e1 − + e 0 2 0 2 2 1 1 + e − 1= e − 2 2 Cevap: e − 1 2 çözüm kavrama sorusu π 4 π 4 p 4 0 0 0 ∫ (cosx – sinx)dx integralinin değerini bulunuz. (sin x + cos x) ∫ (cos x − sin x)dx = 2 π π 2 = sin + cos − (sin0 + cos 0) = + − (0 + 1) 4 4 2 2 = 2 −1 Cevap: ñ2 – 1 çözüm kavrama sorusu e e 1 ∫ x − x dx integralinin değerini bulunuz. 1 1 ∫ x − x dx = ln x − 1 e x2 2 1 e2 12 e 2 1 = lne − − ln1− =− 1 − 0 − 2 2 2 2 =− 1 e2 1 3 − e2 + = 2 2 2 Cevap: 3− e2 2 Cevap: π2 +1 32 çözüm kavrama sorusu π 4 π 4 1 ∫ x+ cos 2 x dx integralinin değerini bulunuz. 0 p 1 ∫ x + cos 2 x 0 x2 4 + tan x dx = 2 0 2 π π 02 = 4 + tan − + tan0 2 4 2 = 68 π2 +1 32 İntegral soru 1 soru 5 π 2 2 ∫ (3x2 – 1)dx A ) 2 ∫ (1 – sinx)dx 1 0 integralinin değeri kaçtır? B ) 3 integralinin değeri kaçtır? C ) 4 D ) 5 E ) 6 A) soru 2 2 −2 B) 19 3 C) 17 3 D) 14 3 E) ∫ A ) 6 13 3 1 (ex+ex – 1)dx 0 B ) 5 π 2 B) e2 − 1 e C) C ) 4 D ) 3 E ) 2 1 ∫ sin2 x − 1 dx π 6 e2 + 1 2 D) e2 + e 2 E) integralinin değeri kaçtır? e2 − e 2 A) 3 −π B) soru 4 3− π 6 3 −π 3 D) C) E) 3− π 3 E) 3 2 3 π − 3 3 soru 8 ln2 ∫ (2ex – 1)dx integralinin değeri kaçtır? B) ln2 C) 2 – ln2 1 ∫ cos x − cos 2 x dx 0 integralinin değeri kaçtır? D) ln2–1 E) 4–ln2 A) 2 – A 2 – B π 4 0 1 – A 1 – E E) π + 1 soru 7 integralinin değeri kaçtır? A) ln4 D) π − 1 integralinin değeri kaçtır? soru 3 π +1 2 0 −2 KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI 20 3 A) e + 1 C) ∫ (sin2x+cos2x)dx integralinin değeri kaçtır? π −1 2 2 0 ∫ x dx – ∫ 2xdx A) B) soru 6 0 π 2 3 – C 3 – B 4 – D 4 – C 2 −2 2 5 – A 5 – B 69 B) 2 +2 2 6 – E 6 – B C) 2 2 D) 7 – C 3 −1 2 8 – D 8 – A İntegral ı b a a b ∫ f(x)dx=F(x) F (x)=f(x) ise =F(b) – F(a) olduğunu biliyoruz. Eğer integralin sınırları birbirine eşit olursa, a ∫ f(x)dx=F(x) a a a F(a) – F(a)=0 dır. Yani; ∫ f(x)dx=0 a a Eğer integralin sınırları yer değiştirilirse, b ∫ f(x)dx=F(b) – F(a) a ve a b a a b ∫ f(x)dx= – ∫ f(x)dx ∫ f(x)dx=F(a) – F(b) olduğundan, b dir. çözüm kavrama sorusu 5 Sınırlar aynı olduğundan, ∫ (x3+7x)dx integralinin sonucu kaçtır bulunuz. 5 ∫ (x3+7x)dx=0 5 5 Cevap: 0 çözüm kavrama sorusu 4 Sınırlar aynı olduğundan, (2=ñ4) ∫ (xx+7x)dx integralinin sonucu kaçtır bulunuz. 4 ∫ (ex+7x)dx=0 2 2 Cevap: 0 çözüm kavrama sorusu 2 1 2 1 1 2 1 2 ∫ (x2+1)dx+ ∫ (x2+1)dx integralinin sonucu kaçtır bulunuz. ∫ (x2+1)dx= – ∫ (x2+1)dx olduğundan, 2 1 2 2 1 2 1 1 ∫ (x2+1)dx+ ∫ (x2+1)dx= ∫ (x2+1)dx – ∫ (x2+1)dx=0 çözüm kavrama sorusu b a b a a b a b ∫ arctanxdx – ∫ arctanxdx=4 olduğuna göre, nuz. Cevap: 0 ∫ arctanxdx= – ∫ arctanxdx b b a a ∫ arctanxdx integralinin sonucu kaçtır bulu- olduğundan, a b b b a a ∫ arctanxdx – ∫ arctanxdx= ∫ arctanxdx+ ∫ arctanxdx b =2 ∫ arctanxdx=4 a b ⇒ ∫ arctanxdx=2 a 70 Cevap: 2 İntegral soru 1 soru 5 b Aşağıdaki itegrallerden hangisinin sonucu sıfırdan farklıdır? 3 1 A) ∫ (t 2 + 1)dx ∫x B) 2 lne ∫ D) a olduğuna göre, C) ∫ (t − 3)dx dx A ) – 8 3 E) 1 ∫ cosπ (x + 3)2 dx B) D) ∫ ∫ C) π sin 2 ∫ 3 cos 2 xdx E) 8 ∫ lne integrali ile aşağıdaki integrallerden hangisinin toplamı sıfırdır? xdx 1 B) ∫ f(x)dx 2 x 3 dx soru 3 2 ∫ (x2 – x)dx −1 −2 B) ∫ (x 2 −1 − x)dx C) −1 2 2 ∫ (x 2 E) soru 7 sin ∫ π 2 f(t)dt π 2 − x)dx −2 1 0 A) ∫ f(t)dx B) ∫ f(t)dt 0 2 D) ∫ f(t)dt E) 1 2 soru 4 3 2 ∫ f(t)dt 0 3 2 ∫ f(t)dt 1 2 soru 8 3 log1000 a ∫ (x+1)dx+ ∫ (x+1)dx=0 2 ∫3 3 lne olduğuna göre, a kaçtır? 1 – A 1 – B C) 1 0 A ) 1 ∫ f(x)dx 2e integrali ile aşağıdaki integrallerden hangisinin toplamı sıfırdır? E) ∫ (x 2 − x)dx 1 ∫ e f(x)dx e2 cos 1 D) ∫ (x 2 − x)dx e e D) ∫ f(x)dx C) 1 −1 integrali ile aşağıdaki integrallerden hangisinin toplamı sıfırdır? e2 2 A) ∫ f(x)dx 2 A) ∫ (x 2 − x)dx ∫ f(x)dx 1 2 0 E ) 8 lne 2 sin30 tan xdx −1 2 D ) 6 soru 6 KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI ∫ C ) 4 9 Aşağıdaki itegrallerden hangisinin sonucu sıfırdan farklıdır? log100 B ) – 6 sin xdx soru 2 A) ∫ f(x)dx integralinin sonucu kaçtır? a 3 e x dx b b 3 −1 3 a ∫ f(x)dx – 2 ∫ f(x)dx=24 B ) 2 2 – D 2 – B 3 1 1 3 x2dx+ ∫ xdx+ ∫ xdx toplamının sonucu kaçtır? C ) 3 D ) 4 3 – C 3 – A E ) 5 A ) 3 4 – D 4 – B 5 – A 71 B ) 2 C ) 1 6 – A 6 – B D ) 0 7 – C 7 – B E ) – 1 8 – D İntegral ∫d(f(x))=f(x)+c b b a a ∫ d(f(x))=f(x) olduğunu biliyoruz. Belirli integral içinde; =f(b) – f(a) dır. çözüm kavrama sorusu 2 ∫ d(x2) 2 2 1 1 ∫ d(x2)=x2 integralinin değerini bulunuz. 1 Cevap: 3 çözüm kavrama sorusu 1 ∫ d(x2 – x) =22 – 12=4 – 1=3 1 1 −1 – 1 ∫ d(x2 – x)=(x2 – x) =(12 – 1) – ((– 1)2 – (– 1)) integralinin değerini bulunuz. −1 =(1 – 1) – (1+1)=0 – 2= – 2 Cevap: – 2 çözüm kavrama sorusu π 6 ∫ d(sinx) p 2 0 0 ∫ d(sinx)=sinx integralinin değerini bulunuz. 0 =sin π – sin0 =1 – 0=1 2 Cevap: 1 çözüm kavrama sorusu ln2 ∫ d(ex – e– x) π 2 ln2 ∫ d(e integralinin değerini bulunuz. 0 0 x − e − x ) =( e x − e − x ) ln2 0 1 1 = eln2 − ln2 − e 0 − 0 e e 1 3 3 = 2 − − (1− 1) = − 0 = 2 2 2 Cevap: 72 3 2 İntegral soru 1 soru 5 1 0 ∫ d(x3) 0 −1 integralinin değeri kaçtır? integralinin değeri kaçtır? A ) – 2 B ) – 1 C ) 0 D ) 1 E ) 2 A) − 2 soru 2 B) − 3 2 C) − 1 D) − 1 2 E) 0 soru 6 log5 3 2 ∫ d(x2+x) x+2 x +1 ∫ d ∫ integralinin değeri kaçtır? B ) 1 integralinin değeri kaçtır? C ) 2 D ) 3 E ) 4 A ) 2 B ) 3 C ) 4 D ) 5 E ) 6 C ) 3 D ) 4 E ) 5 C) ñ3+1 D) 2ñ3 KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI A ) 0 d(5x) 0 1 soru 3 soru 7 e3 2 ∫ d(x3+2x) ∫ d(lnx) e 0 integralinin değeri kaçtır? A) 8 B) 10 integralinin değeri kaçtır? C) 12 D) 14 E) 16 A ) 1 soru 4 soru 8 π 3 3 ∫ d(2x3+3x) ∫ d(tan x) 1 π 4 integralinin değeri kaçtır? A) 55 B) 58 C) 61 D) 63 integralinin değeri kaçtır? E) 65 A) ñ3 – 1 1 – A 1 – D B ) 2 2 – B 2 – E 3 – C 4 – D 4 – B 5 – D 5 – A 73 B) ñ3 6 – A 6 – B 7 – C 7 – B E) 3ñ3 8 – D 8 – A İntegral İntegral Hesabının Birinci Temel Teoremi A) h(x) ve g(x) türevlenebilen iki fonksiyon ve F(x) fonksiyonunun türevi f(x) olmak üzere, F(x)= g(x) ∫ f(t).dt ı ı ı ı ı ⇒ F (x)=g (x).f(g(x)) – h (x).f(h(x)) dir. h(x) g(x) B) F(x)= ∫ f(t).dt ⇒ F (x)=g (x).f(g(x)) a x C) F(x)= ∫ f(t).dt ⇒ F (x)=f(x) ı a çözüm kavrama sorusu x F(x)= 2 g(x) ∫ etdt olduğuna göre, Fı(x) ifadesinin eşitini bulunuz. F(x)= 2x ∫ f(t).dt ise Fı(x)=gı(x).f(g(x)) – hı(x).f(h(x)) bağıntısından h(x) ı ı ı F (x)=(x2) .f(x2) – (2x) .f(2x) 2 ı ı =(x2) .ex – (2x) .e2x =2x.ex – 2.e2x 2 2 Cevap: 2x.ex – 2.e2x çözüm kavrama sorusu 3x+1 ∫2 F(x)= g(x) ı t3dt olduğuna göre, F (1) kaçtır bulunuz. F(x)= x ∫ f(t).dt ise Fı(x)=gı(x).f(g(x)) – hı(x).f(h(x)) bağıntısından h(x) ı ı ı ı ı F (x)=(3x+1) .f(3x+1) – (x2) .f(x2) = (3x+1) .(3x+1)3 – (x2) .(x2)3 =3.(3x+1)3 – 2x.(x2)3 ı F (1)=3.(3.1+1)3 – 2.1.(12)3=3.43 – 2=190 Cevap: 190 çözüm kavrama sorusu x3 F(x)= g(x) ∫ (t2+1)dt olduğuna göre, Fı(2) kaçtır bulunuz. F(x)= 1 ∫ ı ı f(t).dt ise F (x)=g (x).f(g(x)) bağıntısından a ı ı ı F (x)=(x3) .f(x3)=(x3) .((x3)2+1)=3x2.((x3)2+1) ı F (2)=3.22.((23)2+1)=12.(64+1)=780 Cevap: 780 çözüm kavrama sorusu x F(x)= ∫ f(t).dt ise F (x)=f(x) bağıntısından ı F(x)= ∫ (t3 – t2)dt olduğuna göre, F (– 1) kaçtır bulunuz. ı 2 ı ı F (x)=x3 – x2 ⇒ f (– 1)=(– 1)3 – (– 1)2= – 1 – 1= – 2 Cevap: – 2 74 İntegral soru 1 x F(x)= soru 5 2 x2 ∫ (t+5)dt olduğuna göre, F (x) aşağıdakilerden hanı ∫ (t – 2)dt olduğuna göre, Fı(x) aşağıdakilerden han- F(x)= x x gisidir? gisidir? A) 2x 3+9x – 5 B) 2x 3+9 D) 2x3 – 5 A) x 3 C)2x 3 – 7x B) x 3 +x D) 2x3 – 2x E) 2x3+7x – 2 soru 2 C)x 3 – x E) 2x3 – 5x+2 soru 6 x2 2x ∫ costdt ∫ sintdt 2 x ifadesinin türevi aşağıdakilerden hangisidir? ifadesinin türevi aşağıdakilerden hangisidir? A) 2cosx A) 2.sinx 2 B) 2cos2x C)2cos2x – cosx D) 2x.sinx2+2 E) cos2x+cosx C)2x.sinx 2 E) 2x.sinx2 – 2 KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI D) cos2x – cosx B) 2x.sin 2x soru 3 x F(x)= soru 7 2 ∫ x (t2– 1)dt F(x)= ∫ et dt olduğuna göre, F (0) kaçtır? ı 3 x+1 A ) – 3 B ) – 1 C ) 0 D ) 1 E ) 2 A ) – 2 soru 4 B ) – 1 C ) 0 D ) 1 E ) 2 soru 8 x3 F(x)= ı 3 olduğuna göre, F (1) kaçtır? ∫23tdt olduğuna göre, Fı(– 1) kaçtır? ∫ lnxdx x A ) 3 B ) 4 C ) 5 D ) 6 ifadesinin türevi aşağıdakilerden hangisidir? E ) 7 A) − 1 – A 2 – B 2 – C 3 – C 3 – A 4 – D 4 – E 1 x 5 – E 5 – A 75 B) 1 x C) ln x 6 – C 6 – B D) x.ln x 7 – D 7 – C E) ln x x 8 – D 8 – C İntegral Parçalı Fonksiyonun İntegrali Parçalı fonksiyonların integralleri alınırken; integrallerin sınır değerleri, fonksiyonun kritik noktalarına göre gerekirse alt aralıklara ayrılıp integralleri alındıktan sonra sonuçları toplanır. çözüm kavrama sorusu f(x) = 2x, x≥1 4, x<1 4 a) 1 parçalı fonksiyonu veriliyor. Buna göre, b) ∫ f(x)dx 1 1 1 1 =42 – 12=15 Cevap: 15 ∫ f(x)dx için, uygun fonksiyon 4 olduğundan, ∫ f(x)dx 4 ∫ f(x)dx c) 0 integrallerinin değerini hesaplayınız. 1 1 0 0 0 4 1 4 0 0 1 =4.1 – 4.0=4 Cevap: 4 ∫ f(x)dx= ∫ f(x)dx+ ∫ f(x)dx 4 1 4 0 0 1 alt aralıklarına ayrılır, ∫ fxdx= ∫ fxdx+ ∫ fxdx=4+15=19 Cevap: 19 çözüm kavrama sorusu f(x) = 1 ∫ f(x)dx= ∫ 4dx=4x 0 3x2+1, x>0 2x – 1, x≤0 Kritik nokta k=0 olduğu için, 4 0 4 −2 −2 0 0 0 ∫ f(x)dx= ∫ f(x)dx+ ∫ f(x) ∫ f(x)dx= parçalı fonksiyonu veriliyor. −2 4 Buna göre, 4 0 1 c) 4 1 4 b) 4 ∫ f(x)dx= ∫ 2xdx=x2 a) ∫ f(x)dx için, uygun fonksiyon 2x olduğundan, ∫ f(x)dx integrallerinin değerini bulunuz. şeklinde alt aralıklara ayrılır, 0 ∫ (2x – 1)dx=(x2 – x) =(02 – 0) – (4+2)=– 6 – 2 −2 4 4 4 0 0 0 ∫ f(x)dx= ∫ (3x2+1)dx=(x3+x) −2 =(64+4) – (0+0)=68 4 0 4 0 4 −2 −2 0 −2 0 ∫ f(x)dx= ∫ f(x)dx+ ∫ f(x)dx= ∫ (2x – 1)dx+ ∫ (3x2+1)dx =– 6+68=62 76 Cevap: 62 İntegral soru 1 soru 5 f(x) = x – 1, x > – 1 f(x) = x ≤ – 1 3x +5, parçalı fonksiyonu veriliyor. −6 A) ∫ (x 2 ∫ (x B) −6 ∫ (3x + 5)dx C) −6 2 6 − 1)dx + ∫ (3x + 1)dx E) −1 0 6 −6 0 A) 19 ∫ (3x + 5)dx + ∫ (x −1 6 −6 −1 ∫ (3x + 5)dx + ∫ (x 2 2 5, x>2 x, x≤2 f(x) = B) 15 C) 27 2 D) 30 E) 67 2 soru 3 f(x) = 2x+1, x>1 x – 2, x≤1 KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI ∫ f(x)dx integralinin değeri kaçtır? 3 x>1 2x +1, x≤1 ∫ f(x)dx integralinin değeri kaçtır? 0 A ) 4 B ) 5 C ) 6 E ) 8 1, x ex, x>1 x≤1 parçalı fonksiyonu veriliyor. e ∫ f(x)dx integralinin değeri kaçtır? Buna göre, C) 6 D) 1 0 ∫ f(x)dx integralinin değeri kaçtır? 0 A) – e 2 E ) 1 2 soru 4 B) – e C) 1 D) e E) e 2 soru 8 f(x) = 3x – 1, x≥3 3x2, x<3 f(x) = C) 27 D) 30 3 Buna göre, E) 81 ∫ f(x)dx integralinin değeri kaçtır? 0 A) 3 – D 3 – C x<1 parçalı fonksiyonu veriliyor. ∫ f(x)dx integralinin değeri kaçtır? 0 2 – B 2 – B 1≤x≤2 x+1, x2, 3 B) 16 x≥2 3x, parçalı fonksiyonu veriliyor. 1 – A 1 – E D ) 7 soru 7 1 A) 13 E) 30 2 Buna göre, 3 B ) 2 2x – 1, f(x) = parçalı fonksiyonu veriliyor. Buna göre, D) 29 parçalı fonksiyonu veriliyor. 6 A ) 1 C) 25 − 1)dx parçalı fonksiyonu veriliyor. Buna göre, B) 21 soru 6 f(x) = A) 12 ∫ f(x)dx integralinin değeri kaçtır? − 1)dx soru 2 Buna göre, x≤0 −1 6 −1 Buna göre, −6 6 D) 2, 3 ∫ f(x)dx integralinin eşiti aşağıdakilerden han- − 1)dx x>0 parçalı fonksiyonu veriliyor. 6 Buna göre, gisidir? 3x2, 4 – C 4 – D 34 3 5 – D 5 – A 77 B) 31 3 C) 6 – A 6 – B 25 3 D) 7 – C 7 – D 23 3 E) 20 3 8 – D 8 – B İntegral Mutlak Değer Fonksiyonunun İntegrali b ∫| f(x)|dx biçimindeki integrallerde f(x) in [a,b] aralığında aldığı değerler incelenir. Örneğin; f(x)=0 için x=c ise a<c<b c b – ∞ a + ∞ olduğu durumda, a x f(x) – f(x) – – –f(x) b c b a a c ∫ f(x)dx = ∫ −f(x)dx + ∫ f(x)dx + + + f(x) biçiminde yazılarak integral hesaplanır. çözüm kavrama sorusu 2 ∫ |x|dx x=0 ⇒ x=0 integralinin sonucunu bulunuz. – ∞ x -1 –1 x – 0 – x + –x 0 2 0 0 = − 2 + olduğundan + x x2 0 − ∫ − x.dx + ∫ x.dx = 2 −1 + ∞ 2 | + −1 x2 2 | 2 0 1 2 0 1 5 − = +2 = + 2 2 2 2 2 2 2 Cevap: x–1=0 ⇒ x=1 x – ∞ –2 ∫ |x − 1|dx integralinin sonucunu bulunuz. −2 x–1 – 3 + ∞ 1 – – x–1 –x+1 x–1 1 3 x2 −2 1 1 = − 2 9 = 2 olduğundan, + + + + ∫ (− x + 1)dx + ∫ (x − 1)dx = − 2 1 −2 x2 3 −x | 2 1 +x | + ( −2)2 32 12 − 2 + −3− − 1 2 2 2 + 1− − +2 = 13 2 Cevap: 2 13 2 çözüm kavrama sorusu ∫ |x 2 çözüm kavrama sorusu 3 3 5 x2–x–2 =0 ⇒ (x–2).(x+1)=0 ve x1=–1 x2=2 − x − 2|dx integralinin sonucunu bulunuz. −2 x x2–x–2 – ∞ –2 + ++ + x2–x–2 −1 ∫ (x 2 –1 x2–x–2 2 − x − 2)dx + −2 ∫ (−x −1 2 3 + ∞ 2 – – – + + + –x2+x+2 x2–x–2 olduğundan, 3 + x + 2)dx + ∫ (x 2 − x − 2)dx 2 x −1 x 2 x3 x2 3 x x − − 2x | + − + + 2x | + − − 2x | 3 −2 3 −1 3 2 2 2 2 = 3 2 1 9 11 11 41 = + + =5 + = 2 2 6 6 6 78 3 2 Cevap: 41 6 İntegral soru 1 soru 5 3 1 ∫ 2|x|dx ∫ |x+1|dx −2 1 integralinin değeri kaçtır? A) 2 B) 5 integralinin değeri kaçtır? C) 8 D) 9 E) 11 A) soru 2 5 2 2 ∫|2x+1|dx ∫|x 0 B) 14 C) 16 D) 18 E) 20 soru 3 A) 2 3 2 7 2 − 1|dx B) − 1 ∫ |x|dx 17 3 C) ∫ |x 2 −2 integralinin değeri kaçtır? integralinin değeri kaçtır? A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7 4 3 D) 2 E) 5 3 − 2x|dx −2 A) soru 4 16 3 B) 17 3 C) 20 3 D) 22 3 E) 25 3 soru 8 4 1 ∫|x − 3|dx ∫ |x integralinin değeri kaçtır? B) 2 2 – B 2 – E 2 − 2x − 15|dx −1 0 1 – A 1 – C E) − soru 7 2 A) 1 1 2 D) − integralinin değeri kaçtır? KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI A) 12 1 2 0 integralinin değeri kaçtır? C) soru 6 4 3 2 B) integralinin değeri kaçtır? C) 3 D) 4 3 – C 3 – B E) 5 A) 4 – E 4 – D 89 3 5 – A 5 – A 79 B) 88 3 C) 6 – D 6 – B 85 3 D) 80 3 7 – C 7 – D E) 79 3 8 – D 8 – B İntegral çözüm kavrama sorusu 2 ∫ x|x − 1|dx x–1=0 ⇒ x=1, tablomuzu oluşturalım x – ∞ 0 1 2 + ∞ integralinin sonucunu bulunuz. 0 x–1 – – – – x–1 –x+1 2 + + + + x–1 1 2 ∫ x x − 1 dx = ∫ x(− x + 1)dx + ∫ x(x − 1)dx 0 0 1 1 2 x3 x2 1 x3 x2 2 + − | + | 3 2 0 3 2 1 =∫ ( − x 2 + x)dx + ∫ (x 2 − x)dx = − 0 1 1 1 0 3 0 2 2 3 22 13 12 1 + − − − = − + − 3 2 3 2 3 2 2 3 =− Cevap: 1 x–2=0 ⇒ x=2, tablomuzu oluşturalım |x − 2| + x dx integralinin sonucunu bulunuz. x−2 ∫ 0 2 çözüm kavrama sorusu 3 3 x x–2 – ∞ (x–2) 3 (x − 2) x−2 + x dx + x dx + ∫ − x−2 x 2 2 2 3 0 2 x2 2 x2 3 −x + | +x+ | 2 0 2 2 ∫ (−1+ x) dx + ∫ (1+ x)dx = = olduğundan, + + + + –(x–2) ∫ − 0 3 + ∞ 2 – – – – x–2 2 0 22 02 32 22 7 )+ 3 + = −2 + − (0 + −2+ = 2 2 2 2 2 3 ∫ (|x − 2|+x ) dx Cevap: çözüm kavrama sorusu 7 2 x–2=0 ⇒ x=2, tablomuzu oluşturalım integralinin sonucunu bulunuz. x 0 x–2 x–2 – ∞ 0 3 + ∞ 2 – – – – + + + + –x+2 3 olduğundan, x–2 2 3 ∫ ( x − 2 + x ) dx = ∫ (− x + 2 + x)dx + ∫ (x − 2 + x) dx 0 = 0 2 3 0 2 2 ∫ 2 dx + ∫ (2x − 2) dx = 2 3 0 2 2x | + (x 2 − 2x)| = [2.2 − 2.0] + [(3 2 − 2.3) − (2 2 − 2.2)] = 4 + 3 = 7 Cevap: 7 çözüm kavrama sorusu 2 x=0 ⇒ x=0 ve x–1=0 ⇒ x=1 ∫ (|x|+|x − 1|) dx integralinin sonucunu bulunuz. x 0 – ∞ 0 x – – – x–1 – – – + + x +x–1 2 1 0 – – – + + + x+x–1=2x–1 2 1 = [1− 0] + [(2 2 − 2) − (12 − 1)] =1+ 2 =3 80 + + + x+(–x+1)=1 ∫ (| x | + | x − 1|) dx ∫ 1dx + ∫ (2x − 1)dx = 0 2 + ∞ 1 1 2 0 1 x | + (x − x)| Cevap: 3 İntegral soru 1 soru 5 0 0 ∫ (|x|+3x ) dx ∫ x.|x+2|dx −2 −3 integralinin değeri kaçtır? integralinin değeri kaçtır? A) – 4 B) –2 C) 2 D) 4 E) 5 A) − soru 2 8 3 4 3 C) 0 2 ∫ (|x+1|+x ) dx ∫ −1 integralinin değeri kaçtır? integralinin değeri kaçtır? C) –3 D) –4 E) –5 A) 3 KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI B) –2 soru 3 ∫ −2 0 integralinin değeri kaçtır? B) 20 C) 24 D) 28 E) 32 A) 2 ∫ −2 1 integralinin değeri kaçtır? 1 – A D) –1 E) 2 C) 4 D) 5 E) 6 D) 1 E) 2 |x − 1| dx x −1 B) 3 3 ∫ 2x|x|dx 16 3 C) 1 soru 8 1 A) − 8 3 integralinin değeri kaçtır? soru 4 B) 2 4 ∫ (|x+2|+x ) dx A) 16 E) soru 7 4 4 3 |x| dx x −4 A) –1 D) soru 6 −2 B) − B) − 14 3 2 – B |x 2 + 1| x2 +1 dx integralinin değeri kaçtır? C) − 13 3 D) − 3 – C 11 3 E) − A) –2 10 3 4 – D 4 – B 5 – A 81 B) –1 C) 0 6 – B 6 – C 7 – C 7 – A 8 – D 8 – E İntegral Belirli İntegralde Değişken Değiştirme Belirsiz integral alınırken kullanılan değişken değiştirme yöntemi, belirli integral soruları için de geçerli bir yöntemdir. Ancak sadece integrali alınacak ifadenin değişkenlerini dönüştürmek yetmez, integralin sınır değerlerinin de dönüştürülmesi gerekir. çözüm kavrama sorusu 2 ∫ (x 3 u=x3+2x ⇒ du=(3x2+2)dx x=2 için u=23+2.2=12 x=–1 için u=(–1)3+2.(–1)=–3 + 2x).(3x 2 + 2)dx integralinde u=x3+2x dönüşümü −1 yapıldığında elde edilen integrali bulunuz. 2 ∫ (x 3 −1 2 3 + 2.2 12 ( −1)3 + 2.( −1) −3 + 2x).(3x 2= + 2)dx u udu ∫ udu ∫= du Cevap: 12 ∫ udu −3 çözüm kavrama sorusu 3 ∫e x 2 +1 u=x2+1 ⇒ du=2xdx x=3 için u=32+1=10 x=0 için u=02+1=1 .2xdx integralinde u=x2+1 dönüşümü yapıldığın- 0 da elde edilen integrali bulunuz. 3 2 x +1 .2xdx ∫e = 0 3 2 +1 10 0 2 +1 1 u = ∫ e du u ∫e du 10 Cevap: u du 13 du u ∫e 1 çözüm kavrama sorusu 2 2x ∫ x 2 + 9 dx u=x2+9 ⇒ du=2xdx x=2 için u=22+9=13 x=1 için u=12+9=10 integralinde u=x2+9 dönüşümü yapıldığında 1 elde edilen integrali bulunuz. 2 2x dx ∫ x 2= +9 1 22 + 9 13 1 +9 10 du = ∫ u 2 ∫ du u Cevap: ∫ 10 çözüm kavrama sorusu e 2 ∫ e lnx dx integralinde u=lnx dönüşümü yapıldığında elde x u=lnx ⇒ du dx x=e2 için u=lne2=2 x=e için u=lne=1 edilen integrali bulunuz. e2 ln e2 = 2 2 e ln e =1 1 ln x = ∫ x dx = ∫ udu ∫ udu 2 Cevap: ∫ udu 1 82 İntegral soru 1 soru 5 1 1 2 ∫ (x + x − 1).(2x+1)dx ∫2 1 2 ∫ u.du B) 0 ∫ −2 x2 + x + 3 ∫ 5 5 du u ∫ B) 3 4 du u ∫ C) 3 3 du u 5 e integralinde u=ln(x2) dönüşümü yapıldığında elde edilen integral aşağıdakilerden hangisidir? 6 ∫ u.du B) −1 C) −2 E) −3 B) ∫ sin ∫u 2 .du B) integralinde u=3x dönüşümü yapıldığında elde edilen integral aşağıdakilerden hangisidir? π 2 π ∫ cosu.du B) 0 1 C) 0 ∫ u.du 3 ∫ 2 arctanx 1+ x 2 A) .du π 3 0 2 – B 2 – A ∫ u.du B) ∫ cosu.du π 6 ∫ u.du D) 4 – D 4 – C 5 – A 83 ∫ u.du C) π 4 π 0 3 – C 3 – B E) π 3 dx π 4 3π 2 ∫ u.du π 4 π 3 ∫ u.du E) 6 – B 6 – D 7 – C 7 – B π 1 – A 1 – D ∫ cosu.du 0 π 2 E) C) π 6 integralinde u=arctanx dönüşümü yapıldığında elde edilen integral aşağıdakilerden hangisidir? 0 1 D) ∫u ∫ cosu.du π 3 1 u2 .du ∫ cosu.du 0 π ∫ eu .du ∫ 3 cos 3xdx ∫ u.du x.cos xdx ∫ E) 1 0 integralinde u=sinx dönüşümü yapıldığında elde edilen integral aşağıdakilerden hangisidir? A) 3 eu .du eu .du 0 0 −3 3 2 ∫ ∫ π 3 A) 0 1 2 C) 3 soru 8 2 3 .du soru 7 soru 4 u 0 D) π 2 ∫e 1 8 ∫ u.du D) ∫ u.du −2 6 1 .du D) 4 ∫ u.du u 3 2.ln(x 2 ) ∫ x dx −1 3 ∫e 1 2 e3 A) 1 A) soru 3 e tanx ∫ cos2 x dx du E) ∫ u 4 −1 integralinde u=tanx dönüşümü yapıldığında elde edilen integral aşağıdakilerden hangisidir? 2 du D) ∫ u u ∫ 2 .du π 4 KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI A) π 3 E) −1 soru 6 dx u u ∫ 2 .du −2 1 ∫ 2 .du D) −1 C) −2 ∫ u.du E) 2 u ∫ 2 .du B) 4 integralinde u=x2+x+3 dönüşümü yapıldığında elde edilen integral aşağıdakilerden hangisidir? 3 3 u ∫ 2 .du −2 −1 ∫ u.du 2x + 1 A) 2 −1 0 ∫ u.du C) 0 soru 2 4 0 ∫ u.du 1 D) .3dx integralinde u=3x+1 dönüşümü yapıldığında elde edilen integral aşağıdakilerden hangisidir? integralinde u=x2+x–1 dönüşümü yapıldığında elde edilen integral aşağıdakilerden hangisidir? A) 3x+1 −1 0 ∫ u.du π 4 8 – D 8 – E İntegral çözüm kavrama sorusu 4 ∫ x=u2 ⇒ dx=2udu x=4 için u2=4 ⇒ u=2 x=1 için u2=1 ⇒ u=1 x dx integralinde x=u2 dönüşümü yapıldığında elde 1 edilen integrali bulunuz. 4 2 1 1 = ∫ x dx 2 u .2udu ∫= 2 2.∫ u2du 2 1 Cevap: 2 ∫ u 2 du 1 çözüm kavrama sorusu 7 ∫ 3 x+1=u3 ⇒ dx=3u2.du x=7 için 7+1=u3 ⇒ u=2 x=–1 için –1+1=u3 ⇒ u=0 x +1 dx integralinde x+1=u3 dönüşümü yapıldığında -1 elde edilen integrali bulunuz. 7 2 3 ∫ = x + 1dx −1 ∫ 3 0 2 u3= .3u2du 3 ∫ u3du 0 2 Cevap: 3 ∫ u 3 du 0 çözüm kavrama sorusu 1 x=sint ⇒ dx=cost.dt 1 − x 2 dx integralinde x=sint dönüşümü yapıldığında ∫ 0 x=1 için sint=1 ⇒ t = elde edilen integrali bulunuz. x=0 için sint=0 ⇒ t=0 1 2 ∫ 1− x dx = 0 π 2 π 2 2 ∫ 1− sin t . costdt = 0 π 2 ∫ cos = 2 π 2 ∫ cos 2 t . costdt 0 tdt 0 Cevap: π 2 ∫ cos 2 tdt 0 çözüm kavrama sorusu 3 ∫ x=tant ⇒ dx = 1+ x 2 dx integralinde x=tant dönüşümü yapıldığında 1 dt cos 2 t x=ñ3 için tant=ñ3 ⇒ t = elde edilen integrali bulunuz. x=1 için tant=1 ⇒ t = 3 π 3 ∫ π 4 1+ x 2 dx =∫ 1+ tan2 t . π 4 1 π 3 π 3 π 4 4 dt cos 2 t 3 1 dt dt = ∫ ⋅ = ∫ 2 cos t cos t π cos 3 t π Cevap: π 3 π 4 84 dt ∫ cos 3 t İntegral soru 1 soru 5 8 3 ∫ x dx 1 2 8 A) ∫u 5 2 1 integralinde x=sint dönüşümü yapıldığında elde edilen integral aşağıdakilerden hangisidir? C) 3∫ u3du 1 2 0 8 B) 3∫ u3du du 1 2 5 D) 3∫ u du A) 3 π 4 ∫ cos 2 π 4 B) 3 ∫ sin2 tdt tdt 0 E) 3∫ u du 1 1− x 2 dx ∫ 1 integralinde x=u3 dönüşümü yapıldığında elde edilen integral aşağıdakilerden hangisidir? π 6 0 ∫ cos D) soru 2 ∫( ) 3 x − x dx 1 2 B) 1 7 ∫ (u 7 C) 6. ∫ (u7 − u8 )du 1 ∫ (u 2 soru 3 4 ∫( ) x + 1 dx 1 integralinde ñx=u dönüşümü yapıldığında elde edilen integral aşağıdakilerden hangisidir? 2 2 A) 2.∫ (u2 +u)du B) 1 D) 64 x+ 6 0 3 x 2 ∫ x 3 3 4 B) ∫ sec 3 π 4 C) 4. ∫ sec 3 tdt tdt π 4 π 4 ∫ sec 2 π 6 π 4 E) 2. ∫ sec 2 tdt tdt π 6 π 6 dx ∫ 1+ x 2 integralinde x=tant dönüşümü yapıldığında elde edilen integral aşağıdakilerden hangisidir? 2 C) 6 ∫ (u7 +u6 )du 0 7 6 D) 6 ∫ (u +u )du 0 A) 0 4 7 π 4 ∫ cos 2 tdt B) 3π 4 π 3 6 E) 12 ∫ (u +u )du ∫ 0 π 4 ∫ cos 2 tdt π 3 2 – A 2 – B 3 – C 3 – A 4 – D 4 – C 5 – A 5 – D 85 cos 2 tdt C) π 3 D) 1 – A 1 – B π 3 3 B) 3∫ (u6 +u5 )du 0 4 + x 2 dx 1 2 6 5 ∫ (u +u )du 0 integralinde x=2tant dönüşümü yapıldığında elde edilen integral aşağıdakilerden hangisidir? integralinde dönüşümü yapıldığında elde edilen integral aşağıdakilerden hangisidir? 2 t.dt 2 1 x=u6 A) 2 E) 4 ∫ cos 2 t.dt 0 soru 7 ∫ cos 0 π 4 D) 4 ∫ cos 2 t.dt π 4 dx C) 0 soru 8 ∫ tdt π B) 2 ∫ cos 2 t.dt π 2 soru 4 64 2 π 4 cos 2 t.dt D) ∫ cos 4 − x 2 dx A) 2. ∫ sec tdt 3 E) 2 ∫ (u +u)du 1 ∫ π 3 1 2 ∫ udu A) 2 C) 6. ∫ (u2 +u)du ∫ du 1 4 2 − u3 )du 1 π 3 0 0 2 E) ∫ tdt integralinde x=2sint dönüşümü yapıldığında elde edilen integral aşağıdakilerden hangisidir? 1 − u8 )du E) 64 − u8 )du 1 64 D) ∫ (u tdt 2 0 KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI 2 2 integralinde x=u6 dönüşümü yapıldığında elde edilen integral aşağıdakilerden hangisidir? A) 6.∫ (u7 − u8 )du 2 ∫ sin 0 0 soru 6 64 C) 0 π 6 6 – B 6 – E 3π 4 dt cos t π ∫ 3 E) π 4 dt ∫ cost π 3 7 – C 7 – C 8 – D 8 – E İntegral Belirli integralde değişken dönüştürme işlemi yapıldığında dönüştürme işlemine bağlı olarak sınırlar da değişir. Elde edilen dönüşmüş integralin eşiti bulunduktan sonra yeni sınırlar bu ifadede yerine yazılarak integralin sonucu bulunabilir. Ancak, dönüştürülen en baştaki ifadeler tekrar yerine yazılırsa sınırları da en baştaki sınırlar almak durumundayız. Her iki şekilde de aynı sonucu buluruz. çözüm kavrama sorusu 2 ∫ (x 2 u=x2–x ⇒ du=(2x–1)dx x=2 için u=2 x=1 için u=0 − x).(2x − 1)dx integralinin sonucunu bulunuz. 1 2 ∫ (x 2 2 − x).(2x − 1)dx =∫ u.du = 1 0 u2 2 2 2 0 2 |= − =2 2 0 2 2 veya u2 2 (x 2 − x)2 2 (22 − 2)2 (12 − 1)2 |= |= − = 2 2 0 2 2 2 1 Cevap: 2 Her iki çözümde de aynı sonuç bulunur. çözüm kavrama sorusu 2 u=x2+2 ⇒ du=2xdx x=2 için u=22+2=6 x=1 için u=12+2=3 2x ∫ x 2 + 2 dx integralinin sonucunu bulunuz. 1 2 2x ∫ x2 + 2 1 3 6 du 6 = lnu | = ln6 − ln 3 = ln = ln2 u 3 3 Cevap: 2 çözüm kavrama sorusu ∫ 6 dx = ∫ u=x2+x ⇒ du=(2x+1)dx x=1 için u=12+1=2 x=0 için u=02+0=0 x + x .(2x +1)dx integralinin sonucunu bulunuz. 1 ∫ 2 2 = x + x .(2x + 1)dx 0 ∫ 2 = u.du 0 2 ∫ 0 1 = u 2 .du 1 +1 3 u 2 2 2u 2 2 = | | 1 3 0 +1 0 2 3 2.(2) 3 2.0 2 4 = − = 3 3 3 Cevap: 2 3 4 3 çözüm kavrama sorusu π 2 u=sinx ⇒ du=cosxdx π π u sin = 1 için= x= 2 2 x=0 için u=sin0=0 3 ∫ sin x.cosx.dx integralinin sonucunu bulunuz. 0 π 2 ∫ sin 0 86 3 1 x cos xdx =∫ u3 .du = 0 u4 1 14 0 4 1 = |= − 4 0 4 4 4 Cevap: 1 4 İntegral soru 1 soru 5 1 1 3x 2 ∫ x 3 +1 dx ∫e 0 B) 1 integralinin değeri kaçtır? C) ln2 D) ln3 E) 2 A) e soru 2 1 1 ∫ (x C) ln2 D) ln3 E) 2 2 A) + x)2 .(2x+1)dx 4 3 1 e E) 1 −1 e 5 3 D) 4 E) 16 3 π 2 ∫e sin x . cos xdx integralinin değeri kaçtır? 8 C) 3 B) 2 C) 0 integralinin değeri kaçtır? A) 1 B) 2 soru 7 0 10 E) 3 D) 3 A) e soru 4 B) 2 C) e–1 D) e–2 E) e–3 soru 8 1 ∫ (x 2 π + 1)9 .xdx ∫ sin integralinin değeri kaçtır? 210 5 B) D) 5 x.cos xdx 0 0 1 – A 1 – C D) 1− 2 soru 3 A) 1 e integralinin değeri kaçtır? KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI B) 1 C) 1+ x 2 − x − 2 .(2x − 1)dx ∫ 0 1 e 3 2x − 1 integralinin değeri kaçtır? A) 0 B) soru 6 ∫ x 2 − x + 3 dx . 2xdx 0 integralinin değeri kaçtır? A) 0 x 2 −1 210 − 1 10 2 – B 2 – A integralinin değeri kaçtır? 210 − 1 5 C) E) 3 – C 3 – C 210 + 1 10 A) − 2 B) 0 C) 1 6 D) 1 E) 2 210 − 1 20 4 – D 4 – E 5 – A 5 – D 87 6 – B 6 – E 7 – C 7 – C 8 – D 8 – B İntegral çözüm kavrama sorusu e dx x x=e için u=lne ⇒ u=1 x=1 için u=ln1 ⇒ u=0 lnx dx integralinin değeri kaçtır? x ∫ 1 u=lnx ⇒ du = e ln x dx = x ∫ 1 3 1 3 u 2 1 2u 2 1 2 2 ∫ u.du= 3 |0 = 3 |0 = 3 (1− 0)= 3 0 2 2 3 Cevap: çözüm kavrama sorusu π 3 cosx–1=u ⇒ –sinxdx=du 2 ∫ (cosx − 1) .sinx dx integralinin değeri kaçtır? π 1 1 π için u =cos − 1 = − 1 =− 3 2 2 3 x=0 için u=cos0–1 ⇒ u=1–1=0 x= 0 1 2 − ∫ − u2 .du =− 0 3 Cevap: 1 24 çözüm kavrama sorusu π ∫ sinx.cos(cosx)dx 3 1 − 2 − 0 =1 | =− 3 24 0 1 − u3 2 u=cosx ⇒ du=–sinxdx x=p için u=cosp=–1 π π için u cos = = 0 x= 2 2 integralinin sonucunu bulunuz. π 2 −1 −1 0 0 ∫ − cosu.du =− sinu ∫ =− sin(−1) − (− sin0) = sin1 çözüm kavrama sorusu 0 ∫ lne Cevap: sin1 dx u=ex ⇒ du=exdx ⇒ x − x integralinin sonucunu bulunuz. ) −1 (e +e x=0 du x e için u=e0=1 =dx ⇒ du =dx u –1 x=lne–1 için u=elne =–1 1 1 1 du du = |= arctanu | 2 1 −1 −1 u. u + −1 u + 1 u ∫ = arctan1− arctan( −1) = 88 π π π π 2π π −− = + = = 4 4 4 4 4 2 Cevap: π 2 İntegral soru 1 soru 5 e lnx dx x ∫ 1 3 B) 2 integralinin değeri kaçtır? 5 C) 2 7 D) 2 9 E) 2 A) − soru 2 1 2 B) 1 2 C) 3 ∫ dx π 3 x 1+ ln x 1 ∫ A) –1 B) 0 cos(tan x) cos 2 x 0 integralinin değeri kaçtır? C) 1 D) 2 KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI soru 3 π e4 ∫ π e2 − 1 B) sin 3 ln 4 ∫ (e ∫ 1 E) cos 3 x − e − x )e x dx integralinin değeri kaçtır? A) l–ln2 C) 0 D) –1 B) 6–ln2 E) –2 D) 3+ln2 (ln x)2 dx x π 2 C) 1+ln2 E) 5+ln2 B) 2 C) π 3 8 3 D) 3 E) integralinin değeri kaçtır? 11 3 A) 3 2 – B 2 – D sin x ∫ (1− cos x)2 dx integralinin değeri kaçtır? 1 – A C) sin1 soru 8 e2 1 3 7 2 ln 2 x.sin2 (lnx) B) 1 1 A) E) soru 7 soru 4 5 2 dx D) cos 3 dx integralinin değeri kaçtır? A) 2 D) integralinin değeri kaçtır? E) 3 A) sin 3 3 2 soru 6 e ∫ (sin x + 2).cos xdx 0 integralinin değeri kaçtır? 1 A) 2 π 2 3 – C 3 – B 4 – D 4 – C 5 – A 5 – D 89 B) 2 C) 1 6 – B 6 – A D) 7 – C 7 – B 1 2 E) 1 3 8 – D 8 – C İntegral İNTEGRALDE ALAN HESAPLAMA Düzgün kapalı geometrik şekillerin alanları çeşitli formüller yardımı ile hesaplanır. a.h Alan(ABCD) = a 2 Alan(ABC) = 2 Alan(ABCD) = a.b gibi. Sınırları belli olan düzgün veya düzgün olmayan şekillerin alanları integral yardımı ile hesaplanabilir. Örneğin; |OA|.|AB| 1.1 1 = = br 2 2 2 2 |OA|.|AB| 1.1 1 = = = Alan(OAB) br 2 1 Formül ile bulduğumuz alanı integral kullanılarak da bulunabilir. 2 x 2 1üçgenin 122 022 1 2 = br Alan(OAB) =∫ xdx = |= − 1 x22 01 122 022 2 1 0 = br 2 Alan(OAB) =∫ xdx = |= − 2 0 2 2 2 Alan(OAB) = 0 b y=f(x) fonksiyonu x=a, x=b ve y=0 doğruları ile sınırlanan bölgenin alanı ise Alan = ∫ f(x)dx dir. a çözüm kavrama sorusu Alanını bulacağımız bölge, x=0, x=2 ve y=0 doğruları ile sınırlanan bölgedir. b Alan = ∫ f(x).dx bağıntısından a 2 ∫x 2 .dx = 0 Şekilde y=x2 parabolü, x=2 doğrusu ve x ekseni ile sınırlanan taralı bölgenin alanı kaç br2 dir? x 3 2 23 0 8 2 |= − = br 3 0 3 3 3 Cevap: 8 br 2 3 çözüm kavrama sorusu = Alan b 9 a 0 = ∫ ∫ f(x)dx 9 = x .dx ∫ 1 x 2= .dx 0 3 3 x 2 9 2x 2 9 = | | 3 0 3 0 2 3 Şekilde y=ñx fonksiyonu, x=9 doğrusu ve x ekseni ile sınırlanan taralı bölgenin alanı kaç br2 dir? 2.(9) 2 = = − 0 18 br 2 3 Cevap: 18 br2 çözüm kavrama sorusu b Alan = ∫ f(x)dx a Şekilde y=ex fonksiyonu, x=ln3 doğrusu, x ve y eksenleri ile sınırlanan taralı bölgenin alanı kaç br2 dir? 90 ln 3 = ∫ 0 ln 3 e x dx = e x | = eln 3 − e 0 = 3 − 1 = 2 br 2 0 Cevap: 2 br2 İntegral soru 1 soru 5 Şekilde y=8–8x doğrusu, x ve y eksenleri ile sınırlanan taralı bölgenin alanı kaç br2 dir? Şekilde y=x3 fonksiyonu, x=2 doğrusu ve x ekseni ile sınırlanan taralı bölgenin alanı kaç br2 dir? A) 3 A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7 soru 2 B) 4 C) 5 D) 6 E) 8 soru 6 x +1 doğrusu, x=4 doğruları, x ve y eksenle2 ri ile sınırlanan taralı bölgenin alanı kaç br2 dir? Şekilde y=x2+1 fonksiyonu, x=3 doğrusu, x ve y eksenleri ile sınırlanan taralı bölgenin alanı kaç br2 dir? A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8 soru 3 KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI Şekilde y = 1 3 B) 2 3 14 3 B) 6 C) C) 5 3 20 3 D) 12 7 3 E) 44 3 D) E) soru 7 Şekilde y=x2 – 4x+4 fonksiyonu, x ve y eksenleri ile sınırlanan taralı bölgenin alanı kaç br2 dir? A) A) Şekilde y=e2x fonksiyonu, x=ln2 doğrusu, x ve y eksenleri ile sınırlanan taralı bölgenin alanı kaç br2 dir? 8 3 A) soru 4 1 2 B) 3 2 C) 5 2 D) 7 2 E) 8 2 soru 8 2 3 1 – A 1 – B B) 4 3 2 – E 2 – B C) 2 D) 3 3 – E 3 – C π doğrusu ve x ekseni ile 2 sınırlanan taralı bölgenin alanı kaç br2 dir? Şekilde y=sinx fonksiyonu, x = Şekilde y=–x2+1 fonksiyonu, x ve y eksenleri ile sınırlanan taralı bölgenin alanı kaç br2 dir? A) E) 4 A) 4 – A 4 – D 1 3 5 – B 5 – A 91 B) 1 2 C) 1 6 – D 6 – B D) 7 – C 7 – B 3 2 E) 3 8 – D 8 – C İntegral b b Taralı Alan= ∫ f(x)dx b Taralı Alan= ∫ f(x)dx a Taralı Alan= ∫ f(x)dx a a Yukarıda verilen düzgün olmayan eğrilerin x ekseni ve x=a, x=b doğruları ile sınırlanan x ekseni üzerindeki taralı bölgelerin alanb larının tümü ∫ fxdx integrali ile hesaplanabilir. a çözüm kavrama sorusu Alanını bulacağımız bölge x=1, x=2 ve y=0 doğruları ile sınırlanan bölgedir. b Taralı Alan= ∫ f(x)dx a 3 = ∫ x 2Alan dx = = Taralı 1 Yukarıda y=x2 fonksiyonu, x=1 ve x=3 doğruları x ekseni ile sınırlanan taralı bölgenin alanını bulunuz. = x 33 32 x| dx = 3∫ 1 1 x3 3 | 3 1 27 1 26 27br 21 −= = −= 3 3 33 3 26 2 br 3 Cevap: 26 br 2 3 çözüm kavrama sorusu 4 4 2 4 x 2 4 x +1)dx Taralı Alan = =∫ (x + x = | = ∫ (x +1)dx | + x 2 2 1 1 1 1 42 412 12 3 21 23 21 = 12 − = + 4 =− +1 = = 12br− = br 2 2 22 + 4 − 2 +1 2 2 2 2 Cevap: 21 2 br 2 Cevap: 32 br 2 3 Yukarıda y=x+1, x=1, x=4 doğruları ve x ekseni ile sınırlanan taralı bölgenin alanını bulunuz. çözüm kavrama sorusu 2 2 2x 3 2 x3 2 = (=− x 2 − +4)dx =4x−| + 4x | Alan − + =Taralı ( x +4)dx ∫ 3 −2 ∫ 3 −2 −2 −2 23 2 3( −2)3 ( −2) 3 − −2) +4( −2) + 8 −− − + 8 − = −= +4( 3 3 3 3 32 32 2 = br 2 = br Yukarıda y=–x2+4 fonksiyonu ve x ekseni ile sınırlanan 3 3 taralı bölgenin alanını bulunuz. çözüm kavrama sorusu Yukarıda y=sinx fonksiyonu, x = π , x= 6 π 3 π 3 π 3 π 3 π 6 π 6 π 6 π 6 Taralı Alan = ∫ sin xdx= = ∫−sin cosxdx x |= − cos x | = − cos π doğruları ve x 2 ekseni ile sınırlanan taralı bölgenin alanını bulunuz. 92 ππ 1 π 3 1 3 −31 2 3 − 1 2 π = br br −= −−cos − + = −= + cos − = − cos 36 2 6 2 2 22 2 3 3 −1 2 Cevap: br 2 İntegral soru 1 soru 3 Yukarıda y=g(x) fonksiyonunun grafiği verilmiştir. Yukarıda y=x2+1 fonksiyonu, x=–3, x=3 doğruları ve x ekseni ile sınırlanan taralı bölgenin alanı kaç br2 dir? Taralı bölgenin alanı aşağıdakilerden hangisi ile hesaplanabilir? A) 12 4 A) 4 ∫ g(x)dx B) −1 C) ∫ g(x)dx D) 30 E) 32 −1 0 −1 D) C) 24 soru 4 0 ∫ g(x)dx B) 18 0 ∫ g(x)dx E) 4 ∫ g(x)dx 4 soru 2 3 ∫ f(x)dx integrali aşağıdaki taralı bölgelerin hangilerinin −2 alanlarının hesaplamasında kullanılabilir? KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI Yukarıda y=–x2+2x+3 fonksiyonu ve x ekseni ile sınırlanan taralı bölgenin alanı kaç br2 dir? A) 10 B) A) 70 3 C) 80 3 D) 87 3 E) 92 3 B) I I ve III D) I, II ve III 1 – A B) A) I ve II 40 3 soru 6 Yukarıda y=9 – x2 fonksiyonu, x=–1 doğrusu ve x ekseni ile sınırlanan taralı bölgenin alanı kaç br2 dir? E) 12 34 3 D) C) 11 soru 5 32 3 2 – B 2 – D Yukarıda y=ex fonksiyonu x=ln2 ve x=ln4 doğruları, x ekseni ile sınırlanan taralı bölgenin alanı kaç br2 dir? C) I ve III A) 2 E) I, II ve IV 3 – C 3 – C 4 – D 5 – A4 – B 93 B) 3 C) 4 6 – B D) 5 5 – C 7 – C E) 6 8 – D 6 – A İntegral b Şekilde verilen y=f(x) fonksiyonu [a,b] aralığında negatif değerler almaktadır. ∫ f(x)dx integralinin a sonucu da bu nedenle negatiftir. Alan negatif olamayacağı için şekildeki gibi x ekseninin altında kalan alanlar b Taralı Alan= − ∫ f(x)dx integrali ile hesaplanır. a b b Taralı Alan= − ∫ f(x)dx a Taralı Alan= − ∫ f(x)dx a a çözüm kavrama sorusu Alanını bulacağımız bölge y=x3 eğrisi, x=–2 doğrusu ve x ekseni ile sınırlanan, x ekseninin altında kalan bölgedir. 0 0x 4 0 x4 0 − ∫ Alan =Taralı x 3= dx = −− x 3dx | − | ∫ 4 −= 2 4 −2 −2 −2 2 24 = 0 − − =0=−4 br 4 − 4 4 Yukarıda y=x3 fonksiyonu, x=–2 doğrusu ve x ekseni ile sınırlanan taralı bölgenin alanı kaç br2 dir? = 4 br 2 Cevap: 4 br2 çözüm kavrama sorusu Taralı bölge x ekseninin altında olduğundan, 2 3 2 2 3 2x 2 −=∫ (x−2 −x4)dx = − ∫ Alan − 4)dx − 4x − | 3 − 4x | =Taralı (x= 3 −2 −2 −2 −2 b Taralı Alan= − ∫ f(x)dx 3 3 23 2 −2 3 −2 16 16 16 16 2) = − 4.(+−2) = +− + − 4.2 = − = − 4.2−+ 3 − 4.( 3 3 3 3 3 3 3 Yukarıda y=x3 fonksiyonu ve x ekseni ile sınırlanan taralı 32 2= 32 br 2 = br bölgenin alanı kaç br2 dir? 3 3 Cevap: 32 br 2 3 Cevap: 14 br 2 3 çözüm kavrama sorusu Taralı bölge x ekseninin altında olduğundan, 4 4 4 Taralı = − ∫ ( −Alan x )dx = −= ∫ ( ∫− x dx )dx= = 1 3 x2 1 1 Yukarıda y=–ñx fonksiyonu, x=1, x=4 doğruları ve x ekseni ile sınırlanan taralı bölgenin alanı kaç br2 dir? 4 11 1 ∫∫ 4 33 2x x2 24 4 3 2x 2 4 3 3 3 3 = |==| |= 3 1 331 1 2 2 44 1 x 2 xdxdx = 1 ∫ x 2 dx | 3 1 2 2 2 2.(1) 2.(4) 2 2.(1) 4 3 2 2 2134 3 2 13 2.(4) = − = − = − = − 3 33 33 3 3 3 16 2 14 16 22 14 2 = − = = br− = br 3 3 33 3 3 94 İntegral soru 1 soru 3 Yukarıda y=–x2 fonksiyonu, x=1 doğrusu ve x ekseni ile sınırlanan taralı bölgenin alanı kaç br2 dir? Yukarıda y=f(x) fonksiyonunun grafiği verilmiştir. Buna göre, taralı bölgenin alanı aşağıdakilerden hangisi ile hesaplanabilir? 4 B) 0 4 ∫ g(x)dx 1 4 0 − ∫ f(x)dx integrali aşağıdaki taralı bölgelerin hangilerinin −1 alanlarının hesaplamasında kullanılabilir? A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6 soru 5 1 24 B) 1 12 C) 1 8 D) 1 6 E) 1 3 soru 6 Yukarıda y=x–1, x=–1 doğruları ve x ekseni ile sınırlanan taralı bölgenin alanı kaç br2 dir? A) Yukarıda y=x3–x2 eğrisi ve x ekseni ile sınırlanan taralı bölgenin alanı kaç br2 dir? E) 3 4 3 D) 3 C) 1 0 soru 2 1 3 E) − ∫ g(x)dx 1 B) 1 D) − ∫ g(x)dx 1 2 soru 4 C) − ∫ g(x)dx KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI 4 A) − ∫ g(x)dx A) 1 eğrisi, x=e, x=e3 doğruları ve x ekseni x ile sınırlanan taralı bölgenin alanı kaç br2 dir? Yukarıda y = − A) I ve II B) I I ve I II D) II ve IV 1 – A 1 – D 2 – B 2 – C C) I II v e IV E) I ve IV 3 – C A) 5 3 – B 4 – D 5 – A 4 – A 95 B) 4 C) 3 6 – B D) 2 5 – B 7 – C E) 1 6 – D 8 – D İntegral Şekilde y=f(x) fonksiyonu ve x ekseni tarafından sınırlanmış S1 ve S2 taralı alanları verilmiştir. c S1 taralı bölgesi x ekseninin üstünde olduğu için S1 = ∫ f(x)dx integrali ile, S2 taralı bölgesi S1 += S2 c b a c c ∫ f(x)dx − ∫ f(x)dx dir. çözüm kavrama sorusu A taralı bölgesi x ekseninin altındadır 1 A= − ∫ (x 2 − 1)dx integrali ile hesaplanır. 0 B taralı bölgesi x ekseninin üstündedir 4 B= ∫ (x 2 − 1)dx integrali ile hesaplanır. 1 Yukarıda y=x2–1 eğrisinin grafiği verilmiştir. Buna göre, taralı bölgelerin alanlarını veren integral ifadelerini bulunuz. çözüm kavrama sorusu A taralı bölgesi x ekseninin alt tarafında olduğundan, 0 0 −4 −4 A = − ∫ f(x)dx = 5 ve 6 B = ∫ f(x)dx = 6 Yukarıda y=f(x) fonksiyonunun grafiği verilmiştir. 0 A=5br2 ve B=6 br2 bulundukları taralı bölgelerin alanları 6 0 6 −4 −4 0 ∫ f(x)dx = ∫ f(x)dx + ∫ f(x)dx = −5+6 = 1 6 ∫ f(x)dx integralinin değeri kaçtır? −4 –5 6 Cevap: 1 çözüm kavrama sorusu ∫ f(x)dx = −5 B taralı bölgesi x ekseninin üst tarafında olduğundan, olmak üzere, a b ise x ekseninin altında olduğu için S 2 = − ∫ f(x)dx integrali ile hesaplanır. A taralı bölgesi x ekseninin alt tarafında olduğundan, −1 −1 −3 −3 A = − ∫ f(x)dx = 6 ve ∫ f(x)dx = −6 B taralı bölgesi x ekseninin üst tarafında olduğundan, 1 B= Yukarıda y=f(x) fonksiyonunun grafiği verilmiştir. A=6br2 −1 1 ve ∫ f(x)dx = 10 ∫ f(x)dx olduğuna göre, B taralı bölgesi- −1 1 ∫ −3 nin alanı kaç br2 dir? −3 f(x)dx = ∫ −3 1 f(x)dx + ∫ f(x)dx = −6+B = 10 ise B = 16 −1 –6 96 B Cevap: 16 br2 İntegral soru 1 soru 4 0 5 = II) − ∫ f(x)dx B −2 III) Yukarıda y=f(x) fonksiyonunun grafiği verilmiştir. A=3 br2, B=5 br2, C=7 br2 olduğuna göre aşağıdaki ifadelerden hangileri doğrudur? Yukarıda y=f(x) fonksiyonunun grafiği verilmiştir. A ve B bulundukları bölgelerin alanları olmak üzere, aşağıdaki ifadelerden hangileri doğrudur? = I) ∫ f(x)dx A 5 5 −5 II) ∫ f(x) dx = 15 ∫ f(x)dx = I) −2 −2 5 5 5 2 −2 −2 0 −2 0 III) ∫ f(x)dx = −2 IV ) ∫ f(x) dx = 8 A −B IV ) ∫ f(x) dx = A +B ∫ f(x)dx = A) I ve II B) I ve I II A) I ve II C) I , II ve III D) II, III ve IV D) II, III ve IV E) Hepsi C) I , II ve III E) Hepsi soru 5 KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI soru 2 Yukarıda y=f(x) fonksiyonunun grafiği verilmiştir. 6 A=4 br2 ve B=6 br2 olduğuna göre ∫ f(x)dx integralinin −3 değeri kaçtır? A) –2 B) I ve I II B) 2 C) 4 D) 6 Yukarıda y=–x3 eğrisinin grafiği verilmiştir. Buna göre, taralı bölgelerin alanları toplamı kaç br2 dir? A) E) 10 1 8 B) 1 4 C) 1 2 D) 1 E) 2 soru 6 soru 3 Yukarıda y=f(x) fonksiyonu ve x ekseni ile sınırlanan taralı S bölgelerin alanları S1 ve S2 arasında S1 = 2 bağıntısı vardır. 5 Yukarıda y=f(x) fonksiyonunun grafiği verilmiştir. 4 A=4 br2 ve ∫ f(x)dx = −7 olduğuna göre, B taralı bölge- 4 ∫ f(x)dx = 12 −2 sinin alanı kaç br2 −3 dir? A) 3 A) –3 1 – A 1 – E B) 2 C) 3 2 – B 2 – B D) 4 3 – C olduğuna göre, S1 kaç br2 dir? B) 4 C) 5 D) 6 E) 7 E) 11 3 – C 4 – D 5 – A 4 –E 97 6 – B 5 – C 7 – C 8 – D 6 – A İntegral Yandaki şekilde olduğu gibi x=f(y) eğrisi y=a, y=b doğruları ve y ekseni ile sınırlanmış, y ekseninin sağ tarafında kalan taralı bölgelerin alanları; b Taralı Alan= ∫ f(y)dy integrali ile bulunur. a Yandaki şekilde olduğu gibi x=f(y) eğrisi y=a, y=b doğruları ve y ekseni ile sınırlanmış, y ekseninin sol tarafında kalan taralı bölgelerin alanları; b Taralı Alan= − ∫ f(y)dy integrali ile bulunur. a Eğrinin bağıntısı y=f(x) olarak verildiğinde bu tip taralı bölgelerin alanını bulmak için ilk adım ifadeyi x=f(y) biçimine dönüştürmektir. Yani taralı bölgenin alanını bulmak için fonksiyonun tersinin integralini almalıyız. çözüm kavrama sorusu y=ñx ise x=y2 (x=f(y) biçimine dönüştürüldü) Taralı bölge y ekseninin sağ tarafında olduğundan, 2 Taralı Alan= ∫ f(y)dy = 0 2 ∫y 2 y 3 2 23 8 2 − 0= |= br 3 0 3 3 dy = 0 Cevap: Yukarıda y=ñx eğrisi y=2 doğrusu ve y ekseni ile sınırlanan taralı bölgenin alanını bulunuz. 8 br 2 3 çözüm kavrama sorusu y=lnx ise x=ey (x=f(y) biçimine dönüştürüldü) Taralı bölge y ekseninin sağ tarafında olduğundan, ln5 Taralı Alan= ∫ ln5 f(y)dy = ln 2 =5–2=3 ∫ ln 5 e y dy = e y = | eln 5 − eln2 ln 2 ln 2 br2 Cevap: 3 br2 Yukarıda y=lnx eğrisi, y=ln2, y=ln5 doğruları ve y ekseni ile sınırlanan taralı bölgenin alanını bulunuz. çözüm kavrama sorusu Taralı bölge y ekseninin sol tarafında olduğundan, 4 44 0 00 ( ) 44 ( 1 ) Taralı Alan= = −= ∫ − y dy = − ∫ f(y)dy = −−∫ ∫ −f(y)dy y dy ∫ y 2 dy = Yukarıda x=–ñy eğrisi, y=4 doğrusu ve y ekseni ile sınırlanan taralı bölgenin alanını bulunuz. 3 y2 4 00 4 1 ∫ y 2 dy 0 3 y 3y 24 4 2 3y 3 4 16 2 43 2 16 2 = −0 | 2 4 = br 2 = − 0| | = = | br= 3 3 3 3 3 0 3 00 3 3 0 2 2 Cevap: 98 16 br 2 3 İntegral soru 1 soru 4 Yukarıda x = 1 eğrisinin grafiği verilmiştir. y Yukarıda, x=y2–2y eğrisinin grafiği verilmiştir. Buna göre, taralı bölgenin alanını veren ifade aşağıdakilerden hangisidir? Buna göre, taralı bölgenin alanını veren ifade aşağıdakilerden hangisidir? 2 1 A) ∫ 0 4 1 dx x B) ∫ 0 4 1 dy y C) 1 4 4 1 D) − ∫ dy y ∫ E) 1 ∫ 1 0 Yukarıda x=y2 eğrisinin grafiği verilmiştir. Buna göre, taralı bölgenin alanı kaç br2 dir? C) 9 D) 15 2 C) 0 ∫ ∫ x + 1dx 0 2 E) − ∫ x + 1dx x + 1dx 1 B) 6 2 B) − ∫ (y 2 − 2y)dy − 2y)dy D) A) 3 2 0 KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI ∫ (y 1 dx y soru 2 A) 1 dy y 0 soru 5 Yukarıda x=4y3 eğrisinin grafiği verilmiştir. Buna göre, taralı bölgenin alanı kaç br2 dir? E) 27 A) 8 soru 3 B) 10 C) 12 D) 14 E) 16 soru 6 Yukarıda x=ey eğrisinin grafiği verilmiştir. Buna göre, taralı bölgenin alanı kaç br2 dir? A) 1 1 – A 1 – C B) e2 C) e–2 2 – B 2 – C D) e–1 3 – C Yukarıda x=y2(y–2) eğrisinin grafiği verilmiştir. Buna göre taralı bölgenin alanı kaç br2 dir? E) e A) 3 – D 4 – D 2 3 5 – A4 – B 99 B) 4 3 C) 6 – B 5 3 D) 2 5 – E 7 – C E) 7 3 8 – D 6 – B İntegral çözüm kavrama sorusu Taralı bölge y ekseninin solunda olduğundan, 1 Taralı Bölgenin Alanı= − ∫ (y 2 − y)dy 0 y3 y2 1 | = − − 2 0 3 1 1 1 =− − − 0 = 6 3 2 Yukarıda x=y2–y eğrisinin grafiği verilmiştir. Buna göre, taralı bölgenin alanı kaç br2 dir? A taralı bölgesi y ekseninin sol tarafında olduğundan, A = − ∫ f(y)dy = 4 ve 0 0 −2 −2 ∫ f(y)dy = −4 B taralı bölgesi y ekseninin sağ tarafında olduğundan, 4 B = ∫ f(y)dy = 7 0 Yukarıda x=f(y) eğrisinin grafiği verilmiştir. A=4 br2 ve B=7 br2 bulundukları bölgelerin alanları olmak 4 0 4 −2 −2 0 ∫ f(y)dy= ∫ f(y)dy + ∫ f(y)dy 4 ∫ br çözüm kavrama sorusu üzere, Cevap: f(y)dy integralinin değeri kaçtır? – 4 =– 4+7 =3 −2 7 Cevap: 3 çözüm kavrama sorusu A ve C taralı bölgeleri y ekseninin sol tarafında olduğundan, ∫ −4 −4 5 5 2 2 B taralı bölgesi y ekseninin sağ tarafında olduğundan, 5 −4 −2 C= − ∫ f(y)dy =4 ve ∫ f(y)dy = − 4 Yukarıda x=f(y) eğrisinin grafiği verilmiştir. A=3 br2, B=6 br2 ve C=4 br2 bulundukları bölgelerin alanları olmak üzere, −2 A= − ∫ f(y)dy = 3 ve ∫ f(y)dy = − 3 2 B= f(y) dy + ∫ f(y)dy ∫ f(y)dy =6 −2 5 toplamı kaçtır? −2 5 ∫ −2 −4 5 f(y) dy = ∫ 2 f(y) dy + −4 ∫ −2 5 f(y) dy + ∫ f(y) dy =A+B+C=3+6+4=13 –3 =A 2 6 =B 5 −2 2 2 – 4 =C ∫ f(y)dy= ∫ f(y)dy + ∫ f(y)dy = B − C = 6 − 4 = 2 −2 6=B 5 ∫ −4 100 –4=–C 5 f(y) dy + ∫ f(y)dy = 13+2 = 15 −2 Cevap: 15 İntegral soru 1 soru 4 x=y2–3y Yukarıda, x=f(y) eğrisinin grafiği verilmiştir. A ve B bulundukları bölgelerin alanları olmak üzere, A=6 br2 eğrisinin grafiği verilmiştir. Yukarıda Buna göre, taralı bölgenin alanı kaç br2 dir? A) 6 B) 9 2 C) 3 D) 9 4 E) 9 8 ve ∫ f(x)dx = A) 2 soru 2 2 olduğuna göre B kaçtır? B) 3 C) 4 D) 6 E) 8 soru 5 Yukarıda eğrisinin grafiği verilmiştir. Buna göre, taralı bölgenin alanı kaç br2 dir? 2 3 B) 4 5 C) 2 15 4 15 D) E) 8 15 KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI x=y4–y2 A) soru 3 Yukarıda, x=f(y) eğrisinin grafiği verilmiştir. A ve B bulundukları bölgelerin alanları ve A=5 br2, B=3br2 3 olduğuna göre ∫ f(y)dy A) 3 B) 2 C) 1 Yukarıda x=f(y) eğrisinin grafiği verilmiştir. A ve B bulundukları bölgelerin alanları ve A=4 br2 ve B=6 br2 olduğuna göre, aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? 0 ∫ f(y)dy = 3 4 B) −2 ∫ f(y)dy = D) –1 E) –2 C) −2 1 −2 3 ∫ ∫ f(y)dy = I) 3 f(y) dy = 10 E) −2 ∫ −1 ∫ f(y)dy = 10 −2 1 f(y)dy = −4 II ) ∫ f(y)dy = 2 −3 4 4 −3 −3 III ) ∫ f(y)dy 5= IV) ∫ f(y) dy 13 = A) I ve II B) II ve III D) I, II ve IV 2 – B 2 – D Yukarıda x=f(y) eğrisinin grafiği verilmiştir. A, B ve C bulundukları bölgenin alanları ve A=3 br2, B=4br2 ve C=6 br2 olduğuna göre, aşağıdakilerden hangileri doğrudur? 3 −6 0 D) 1 – A 1 – B integralinin sonucu kaçtır? −2 soru 6 A) 3 – C 3 – E 4 – D 5 – A4 – C 101 6 – B C) I ve IV E) Hepsi 5 – E 7 – C 8 – D 6 – E İntegral İki Eğri Arasında Kalan Taralı Bölgelerin Alanları Yandaki şekilde verilen taralı bölgenin alanını bulmak için, [a,b] aralığında daha büyük değerler olan y=f(x) in integralinden, y=g(x) in integrali çıkarılır. b Taralı Alan= ∫ [ f(x) − g(x)] dx a Yandaki şekilde verilen taralı bölgenin alanını bulmak için, [a,b] aralığında daha büyük değerler olan x=f(y) nin integralinden, x=g(y) nin integrali çıkarılır. b Taralı Alan= ∫ [ f(y) − g(y)] dy a çözüm kavrama sorusu [2,4] aralığında f(x) fonksiyonu g(x) fonksiyonundan daha büyük değerler aldığı için, 4 4 2 1 Taralı Alan= ∫ [ f(x) − g(x)] dx = ∫ x − x dx 2 2 4 = 1 = ∫ x dx 4 ln x= | ln 4 − ln2 2 2 4 = ln= ln2 br 2 2 1 2 ve g(x) eğrileri x=2 ve x=4 doğruları Yukarıda f(x)= x x arasında kalan taralı bölgenin alanı kaç br2 dir? Cevap: ln2 br2 çözüm kavrama sorusu 1 4 ifadesi x = − ifadesinden daha y y büyük değerler aldığı için [ln3,ln6] aralığında x = − ln 6 Taralı Alan= 1 4 − − − dy y y ln 3 ∫ ln 6 = 1 4 − + dy y y ln 3 ∫ 4 1 , x = − eğrileri ve y=ln6, y=ln3 doğrulaln 6 y y 6 3 = = 2 ∫ y dy 3ln|y|| rı ile sınırlanan taralı bölgenin alanı kaç br dir? Yukarıda x = − ln 3 3 6 = 3(ln6 − ln 3)= 3ln 3 = 3ln2 br 2 Cevap: 3ln2 br2 102 İntegral soru 1 soru 4 Yandaki y=f(x) ve y=g(x) eğrileri arasında kalan taralı bölgenin alanını veren ifade aşağıdakilerden hangisidir? 3 C) 0 0 3 3 ∫ [ f(x) − g(x)] dx A) 1 C) 3 ∫ [ f(y) − g(y)] dy 0 3 ∫ [ f(x) − g(x)] dx E) 1 ∫ [ g(y) − f(y)] dy 0 soru 2 soru 5 Yandaki y=f(x) ve y=g(x) eğrileri arasında kalan taralı bölgenin alanını veren ifade aşağıdakilerden hangisidir? 2 ∫ [ g(x) − f(x)] dx B) −3 ∫ [ f(x) − g(x)] dx KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI 2 Yandaki y=g(y) ve y=f(y) eğrileri arasında kalan taralı bölgenin alanını veren ifade aşağıdakilerden hangisidir? D) 1 C) 2 ∫ [ g(y) − f(y)] dy B) ∫ [ g(y) − f(y)] dy 0 2 ∫ [ g(x) − f(x)] dx 1 3 ∫ [ f(x) − g(x)] dx ∫ [ g(y) − f(y)] dy D) 0 0 2 E) 0 2 ∫ [ g(x) − f(x)] dx 1 A) −3 2 C) ∫ [ f(y) − g(y)] dy D) 1 2 A) ∫ [ f(x) − g(x)] dx B) 2 0 E) 2 ∫ [ g(x) − f(x)] dx 1 ∫ [ g(x) − f(x)] dx D) 0 2 ∫ [ g(y) − f(y)] dy B) 3 ∫ [ f(y) − g(y)] dy eğrileri arasında kalan taralı bölgenin alanını veren ifade aşağıdakilerden hangisidir? A) Yandaki x=f(y) ve x=g(y) 3 ∫ [ f(y) − g(y)] dy E) 1 ∫ [ f(y) − g(y)] dy 0 soru 3 soru 6 1 – A 1 – C B) 3 C) 4 2 – B 2 – A D) 5 3 – C Yukarıda y=x+1 ve y=x doğruları arasında kalan taralı bölgenin alanı kaç br2 dir? A) 2 Yukarıda x=2–y ve x=–y doğruları arasında kalan taralı bölgenin alanı kaç br2 dir? E) 6 A) 6 3 – A 4 – D 5 – A4 – E 103 B) 5 C) 4 6 – B D) 3 5 – B 7 – C E) 2 8 – D 6 – E İntegral Yandaki şekilde y=f(x) ve y=g(x) eğrileri arasında kalan A1 ve A2 taralı bölgelerinin alanları b ∫ [ g(x) − f(x)] dx A1 • [a,b] aralığında y=g(x) üstte olduğundan,= a c A2 • [b,c] aralığında y=f(x) üstte olduğundan, = ∫ [ f(x) − g(x)] dx integralleri ile bulunur. b f(x)=g(x) denkleminin kökleri integrallerin sınırları olan a, b ve c değerleridir. Yandaki şekilde x=f(y) ve x=g(y) eğrileri arasında kalan A1 ve A2 taralı bölgelerinin alanları c = A1 b ∫ [ g(y) − f(y)] dy A2 ve = b ∫ [ f(y) − g(y)] dy integralleri ile bulunur. a f(y)=g(y) denkleminin kökleri integrallerin sınırları olan a, b ve c değerleridir. çözüm kavrama sorusu y=x2 ve y=x bağıntılar birbirine eşitlendiğinde x2=x ⇒ x2–x=0 x(x–1)=0 x=0 ve x=1 [0,1] aralığında y=x bağıntısı y=x2 den daha büyük değerler aldığı için, 1 2 Taralı Alan= ∫ (x − x )dx 0 1 Cevap: Yukarıda y=x2 eğrisi ve y=x doğrusu arasında kalan tara- ∫ (x − x 2 )dx 0 lı bölgenin alanını veren ifadeyi bulunuz. İntegralin sınırlarını yani eğrilerin kesiştikleri noktaları bulmak için her iki eğrinin bağıntıları eşitlenerek elde edilen denklemin kökleri bulunur. çözüm kavrama sorusu ñx=y ⇒ x=y2 ve x=y bağıntılar birbirine eşitlendiğinde y2=y ve y2–y=0 y(y–1)=0 y=0 ve y=1 [0,1] aralığında x=y bağıntısı x=y2 den daha büyük değerler aldığı için, 1 2 Taralı Alan= ∫ (y − y )dy 0 1 Cevap: Yukarıda y=ñx eğrisi ve y=x doğrusu arasında kalan taralı bölgenin alanını veren ifadeyi bulunuz. ∫ (y − y 0 104 2 )dy İntegral soru 1 soru 4 Yanda y=f(x) ve y=g(x) eğrileri arasında kalan taralı bölgenin alanını veren ifade aşağıdakilerden hangisidir? Yanda x=f(y) ve x=g(y) eğrileri arasında kalan taralı bölgenin alanını veren ifade aşağıdakilerden hangisidir? 3 A) ∫ [ f(x) − g(x)] dx B) 1 A) ∫ [ g(x) − f(x)] dx 1 3 C) 2 3 2 ∫ [ f(x) + g(x)] dx D) 1 C) ∫ [ f(y) − g(y)] dy B) 0 0 2 ∫ [ g(y) − f(y)] dy D) 1 E) ∫ [ g(y) − f(y)] dy soru 2 2 ∫ [ h(x) − g(x)] dx B) ∫ [ g(x) − h(x)] dx −2 1 2 ∫ [ g(x) − h(x)] dx D) ∫ [ h(x) − g(x)] dx −5 0 2 KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI eğrileri arasında kalan taralı bölgenin alanını veren ifade aşağıdakilerden hangisidir? 3 ∫ [ g(y) − f(y)] dy B) 3 3 ∫ [ f(y) − g(y)] dy D) −1 0 ∫ [ f(y) − g(y)] dy −1 Yanda y=x2 ve y=–x2+1 eğrileri arasında kalan taralı bölgenin alanını veren ifade aşağıdakilerden hangisidir? soru 6 Yanda y=x doğrusu ve x=y2–2y eğrisi arasında kalan taralı bölgenin alanını veren ifade aşağıdakilerden hangisidir? ∫ −1 2 C) ∫ − 2 ∫ −1 − x 2 + 1− (x 2 ) dx ∫ D) 2 2 ∫ 2 − 2 3 − x 2 + 1− (x 2 ) dx 2 2 − E) 1 – A 1 – B 2 B) 2 2 A) ∫ 0 4 C) x 2 − ( − x 2 + 1) dx ∫ 0 3 B) y − (y 2 − 2y) dy D) ∫ y 0 5 ∫ y 0 2 2 − 2y − y) dy ∫ y − (y 0 6 y − (y 2 − 2y) dy E) x 2 − ( − x 2 + 1) dx ∫ [ g(y) − f(y)] dy −1 E) soru 3 1 ∫ [ f(y) − g(y)] dy 0 −1 A) 0 C) 3 A) ∫ [ g(x) − h(x)] dx E) Yanda y=f(y) ve y=g(y) −5 C) soru 5 0 A) ∫ [ f(x) − g(x)] dx 1 1 ∫ [ f(y) − g(y)] dy 2 3 Yanda y=g(x) ve y=h(x) eğrileri arasında kalan taralı bölgenin alanını veren ifade aşağıdakilerden hangisidir? ∫ [ g(y) − f(y)] dy 2 1 1 E) 1 ∫ [ f(y) − g(y)] dy 2 − 2y) dy − 2y − y dy ( − x 2 + 1) − x 2 dx 2 – B 2 – D 3 – C 3 – E 4 – D 5 – A 4 – C 105 6 – B 5 – B 7 – C 8 – D 6 – A İntegral çözüm kavrama sorusu y=x2 ve y=4x–x2 olduğundan x2=4x–x2 ⇒ 0=4x–2x2 ⇒ 0=2x(2–x) x=0 ve x=2 2 2 0 0 2 2 Taralı Alan= ∫ [4x − x − x ]dx= ∫ (4x − 2x 2 )dx 4x 2 2x 3 2 16 8 = − |= 8− = br 2 2 3 0 3 3 Yukarıda y=x2 ve y=4x–x2 eğrileri arasında kalan taralı Cevap: bölgenin alan kaç br2 dir? 8 br 2 3 çözüm kavrama sorusu y=x2+1 ve y=x+7 olduğundan x2+1=x+7 ⇒ x2–x–6=0 x=3 ve x=–2 3 Taralı Alan= ∫ [x + 7 − (x 2 + 1)]dx −2 3 ∫ [x + 7 − x = Yukarıda y=x+7 doğrusu ve y=x2+1 eğrisi arasında kalan 2 3 − 1]dx = −2 taralı bölgenin alanı kaç br2 dir? ∫ [x − x 2 + 6 ]dx −2 x2 x3 3 27 22 125 = − + 6x | = + = br 2 2 −2 2 3 3 6 Cevap: 125 br 2 6 çözüm kavrama sorusu y=ex ve y=9e–x olduğundan ex=9e–x ex = 9 ex ⇒ e2x = 9 ⇒ e x = 3 ⇒ x = ln 3 Yukarıda y=x+7 doğrusu ve y=x2+1 eğrisi arasında kalan taralı bölgenin alanı kaç br2 dir? ln 3 ln 3 0 0 x −x = ( −9e − x − e x ) | ∫ (9e − e )dx = 9 = − − eln 3 − ( −9e 0 − e 0 ) eln 3 =− ( 3 − 3) − ( −9 − 1) =−6 + 10 =4 br 2 Cevap: 4 br2 106 İntegral soru 1 soru 4 Yukarıda y=x2 eğrisi ve y=–x doğrusu arasında kalan taralı bölgenin alanı kaç br2 dir? A) 1 12 B) 1 6 C) 1 4 D) 1 3 Yukarıda x=y2 eğrisi ve x=2–y doğrusu arasında kalan taralı bölgenin alanı kaç br2 dir? 1 2 E) A) soru 2 5 6 B) 5 3 C) 5 2 E) 4 3 Yukarıda y=x2 eğrisi ve y=2 doğrusu arasında kalan taralı bölgenin alanı kaç br2 dir? B) 4 2 3 C) 8 2 3 D) 10 2 3 E) 11 2 3 KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI 2 2 3 3 2 soru 5 A) D) Yukarıda x=y2 eğrisi ve x=y+2 doğrusu arasında kalan taralı bölgenin alanı kaç br2 dir? A) soru 3 9 2 B) 7 2 C) 5 3 D) 3 2 E) 1 2 soru 6 Yukarıda y=x2–4 ve y=–x2+4 eğrileri arasında kalan taralı bölgenin alanı kaç br2 dir? A) 4 3 1 – A 1 – B B) 8 3 C) 16 3 2 – B 2 – C D) 3 – C 32 3 E) Yukarıda x = −3 y eğrisi ve x=–y doğrusu arasında kalan taralı bölgenin alanı kaç br2 dir? 64 3 A) 3 – E4 – D 1 4 5 – A 4 – A 107 B) 1 3 C) 6 – B 1 2 D) 1 5 – A 7 – C E) 2 8 – D 6 – A İntegral n a 2 − x 2 dx integrali alan kavramı kullanılarak, kolay bir şekilde hesaplanabilir. Bunun için çember denklemi bilgilerini hatırlayalım. ∫ m r2 − x2 = y y= − r2 − x2 x 2 + y2 = r2 y2 = r 2 − x 2 ve y = ± r2 − x2 Yarım çember denklemi yazarken kareköklü ifadenin önündeki işarete dikkat edilmelidir. çözüm kavrama sorusu 2 4 − x 2 eğrisinin grafiği, yarım çemberdir. = y 4 − x 2 dx integralinin değeri kaçtır? ∫ 0 2 (r yarıçaplı dairenin alanı pr2 dir) 4 − x 2 dx integralinin taralı bölgenin ∫ 0 alanına karşılık geldiğine dikkat ediniz. πr 2 4 Çeyrek dairenin alanı= 2 4 − x 2 dx = ∫ 0 ∫ Cevap: p çözüm kavrama sorusu 3 π .22 = π 4 9 − x 2 eğrisinin grafiği, yarım çemberdir. = y 9 − x 2 dx integralinin değeri kaçtır? −3 3 ∫ 9 − x 2 dx integralinin taralı böl- −3 Yarım dairenin alanı= 3 ∫ 9 − x 2 dx = −3 1 πr 2 2 π 3 2 9π = 2 2 Cevap: çözüm kavrama sorusu ∫ genin alanına karşılık geldiğine dikkat ediniz. = y 4 − x 2 dx integralinin değeri kaçtır? 4 − x 2 eğrisinin grafiği, yarım çemberdir. 0 1 ∫ bölgenin alanın 30° lik daire dilimi ile dik üçgen alanı olduğuna dikkat ediniz. OAB üçgeninin alanı= 1 0 108 4 − x 2 dx integralinin karşılık geldiği 0 Daire diliminin alanı = πr ∫ 9π 2 4 − x 2 dx = π 22 + 12 2 30° 1 = π22 360° 12 1. 3 3 = 2 2 3.1 π 3 =+ 2 3 2 Cevap: π 3 + 3 2 İntegral soru 1 soru 5 1 0 1− x 2 dx ∫ −8 0 integralinin değeri kaçtır? A) π 16 B) π 8 integralinin değeri kaçtır? C) π 4 D) π 2 A) 16p E) π soru 2 C) 8p B) 12p 5 4 − x 2 dx ∫ −5 integralinin değeri kaçtır? integralinin değeri kaçtır? B) π 2 C) π D) 2π E) 4π soru 3 3 9 − x 2 dx ∫ A) KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI π 4 0 integralinin değeri kaçtır? A) 9π 4 B) 3π 27π 2 B) 27π 4 C) 29π 2 E) 25π 4 0 integralinin değeri kaçtır? C) 7π 2 D) 4π E) 9π 2 A) 4π 3 B) 4π +2 3 4π +2 9 C) E) 4π +2 3 3 4π +2 3 9 soru 8 0 ∫ 16 − x 2 dx 3 ∫ 4 − x 2 dx −4 0 integralinin değeri kaçtır? integralinin değeri kaçtır? B) 3p C) 4p D) 6p E) 8p A) 2π + 3 2 B) D) 1 – A 1 – C 25π 2 16 − x 2 dx ∫ soru 4 A) 2p D) soru 7 D) E) 4p 25 − x 2 dx ∫ −2 A) D) 6p soru 6 2 64 − x 2 dx ∫ 2 – D 2 – B 3 – C 3 – A 4 – D 4 – C 5 – A 109 2π + 3 3 6 – B 6 – D 2π 3 + 3 2 C) π + 3 2 E) π + 3 7 – C 7 – C 8 – D 8 – B İntegral çözüm kavrama sorusu y=ó1–x2 ⇒ y2=1–x2 ⇒ x2+y2=1 M(0,0) ve r=1 yarıçaplı çember ve y=x doğrusu 1 x=ó1–x2 ⇒ x2= 1 – x2 ⇒ 2x2=1 ⇒ x= 2 1 ∫ [ó1–x2]dx integralinin 1 2 ∫ 1− x 2 − x dx integralinin değeri kaçtır? 0 0 değeri taralı alana eşittir. Taralı alan 45° lik daire diliminin alanıdır. 45° π 2 = br Taralı Alan= π ⋅ 12 ⋅ 360° 8 π 8 çözüm kavrama sorusu 3 Cevap: y=ó9–x2 ⇒ y2=9–x2 ⇒ x2+y2=9 M(0,0) ve r=3 yarıçaplı çember ve y=3–x doğrusu 3–x=ó9–x2 ⇒ 9–6x+x2=9–x2 ⇒ 2x2–6x=0 ⇒ x=0 ve x=3 9 − x 2 − (3 − x) dx integralinin değeri kaçtır? ∫ 0 3 ∫ [ó9–x2– (3–x)]dx integralinin 0 değeri taralı bölgenin alana eşittir. Taralı Alan=Çeyrek dairenin alanı – Alan(OAB) π .3 2 3.3 9 π − 18 2 br = − = 4 2 4 Cevap: çözüm kavrama sorusu Çemberin denklemi, x2+y2=16 ⇒ x=ó16 – õyõ2 (–2,0) ve (0,4) noktalarından geçen doğru denklemi y−4 x y − + =1 ⇒ x = 2 4 2 4 9 π − 18 4 y−4 − 16 − y 2 Taralı Alan= ∫ 2 0 dy 4 Cevap: Yukarıda r=4 yarıçaplı çemberin içindeki taralı bölgenin alanını veren integral ifadesini bulunuz. 110 y− 4 − 16 − y 2 2 0 ∫ dy İntegral soru 1 soru 5 0 2 ∫ [ó4–x2 – x]dx ∫ [ó9–x2 – (x+3)]dx 0 −3 integralinin değeri kaçtır? integralinin değeri kaçtır? A) π 2 B) π 3 C) π 4 D) π 6 E) π 8 A) 9π 2 B) 9π − 3 2 9π − 6 2 C) D) 9π − 9 4 E) 9π − 18 4 soru 2 soru 6 3 2 2 ∫ [ó9–x2 – x]dx 4 0 0 integralinin değeri kaçtır? B) 9π integralinin değeri kaçtır? C) 9π 2 D) 9π 4 E) 9π 8 A) 4p – 8 B) 4p – 6 C) 4p – 4 soru 3 ∫ [ó1–x2 – (1–x)]dx 0 integralinin değeri kaçtır? A) π −1 4 B) E) 4p – 1 soru 7 1 D) 4p – 2 KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI A) 18π ∫ [ó16 – õxõ2 – (4 – x)]dx π−2 4 π−4 4 C) D) π−8 4 E) π − 16 4 Yukarıda r=2 yarıçaplı çemberin içindeki taralı bölgenin alanını veren ifade aşağıdakilerden hangisidir? 2 1− y A) ∫ 4 − y 2 − dy 2 0 soru 4 0 ∫[ −2 2 2−y C) ∫ − 4 − y 2 dy 2 ]dx ó4–x2 – (x+2) 0 1 – A B) p – 4 2 – B 2 – E C) p – 3 2 1− y D) ∫ − 4 − y 2 dy 2 0 2 integralinin değeri kaçtır? A) p – 6 2 2−y B) ∫ 4 − y 2 − dy 2 0 D) p – 2 3 – C 3 – B 1− y E) ∫ + 4 − y 2 dy 4 E) p – 1 4 – D 0 4 – D 111 5 – A 5 – E 6 – B 6 – A 7 – C 8 – D 7 – B İntegral Hacim Hesaplamaları x=f(y) eğrisi y=c, y=d doğruları ve y ekseni ile sınırlanan taralı bölgenin y ekseni etrafında 360° döndürülmesi ile oluşan cismin hacmi: y=f(x) eğrisi x=a, x=b doğruları ve x ekseni ile sınırlanan taralı bölgenin x ekseni etrafında 360° döndürülmesi ile oluşan cismin hacmi: b d V=p ∫ f2(x)dx integrali ile hesaplanır. V= p ∫ f2(y)dy integrali ile hesaplanır. c ý a çözüm kavrama sorusu 2 V= p ∫ f2(x)dx bağıntısından, 0 2 V= p ∫ (x2)2dx 0 2 =p ∫ x4dx Cevap: 32 π br 3 5 0 Yukarıda y=x2 eğrisinin grafiği verilmiştir. 2 25 0 5 x5 . − =p. 5 5 0 5 32 = p br3 5 =p. Buna göre, taralı bölgenin x ekseni etrafında 360° döndürülmesi ile oluşan cismin hacmi kaç br3 tür? çözüm kavrama sorusu d c y=ñx ise x=y2 2 V=p ∫ f2(y)dy bağıntısından, V= p ∫ (y2)2dy 1 2 =p ∫ y4dy 1 2 25 15 y5 . − =p. 5 5 1 5 31π = br3 5 Yukarıda y=ñx eğrisinin grafiği verilmiştir. =p. Buna göre, taralı bölgenin y ekseni etrafında 360° döndürülmesi ile oluşan cismin hacmi kaç br3 tür? 112 Cevap: 31π br3 5 İntegral soru 1 soru 4 Yukarıda y=x doğrusunun grafiği verilmiştir. Yukarıda x=2y doğrusunun grafiği verilmiştir. Buna göre, taralı bölgenin x ekseni etrafında 360° döndürülmesi ile oluşan cismin hacmi kaç br3 tür? Buna göre, taralı bölgenin y ekseni etrafında 360° döndürülmesi ile oluşan cismin hacmi kaç br3 tür? A) 2p A) 9p B) 3p C) 6p D) 9p E) 16p soru 2 D) 36p E) 45p Yukarıda y=x3 eğrisinin grafiği verilmiştir. Buna göre, taralı bölgenin x ekseni etrafında 360° döndürülmesi ile oluşan cismin hacmi kaç br3 tür? B) π 5 C) π 6 D) π 7 E) KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI π 4 C) 27p soru 5 A) B) 18p π 8 1 eğrisinin grafiği verilmiştir. y Buna göre, taralı bölgenin y ekseni etrafında 360° döndürülmesi ile oluşan cismin hacmi kaç p br3 tür? Yukarıda x= A ) 1 soru 3 B ) 2 C ) 3 D ) 4 E ) 5 soru 6 Yukarıda y=ñx eğrisinin grafiği verilmiştir. Yukarıda y=ñx eğrisinin grafiği verilmiştir. Buna göre, taralı bölgenin y ekseni etrafında 360° döndürülmesi ile oluşan cismin hacmi kaç p br3 tür? Buna göre, taralı bölgenin x ekseni etrafında 360° döndürülmesi ile oluşan cismin hacmi kaç p br3 tür? A ) 4 1 – A 1 – D B ) 6 C) 8 2 – B 2 – D D) 1 2 3 – C A) 4 E ) 1 6 3 – B 4 – D 5 – A 4 – D 113 B) 21 5 C) 5 6 – B D) 27 5 5 – A 7 – C E) 32 5 8 – D 6 – E İntegral y=f(x), y=g(x) eğrileri ve x=a, x=b doğruları arasında kalan taralı bölgenin, x ekseni etrafında 360° döndürülmesi ile oluşan cismin hacmi; [a,b] aralığında f(x) fonksiyonu g(x) fonksiyonundan daha büyük değerler aldığı için, y=f(y), y=g(y) eğrileri ve y=d, y=c doğruları arasında kalan taralı bölgenin, y ekseni etrafında 360° döndürülmesi ile oluşan cismin hacmi; [c,d] aralığında f(y) fonksiyonu g(y) fonksiyonundan daha büyük değerler aldığı için, b d V=p ∫ [f2(x) – g2(x)]dx ile hesaplanır. V=p ∫ (f2(y) – g2(y))dy ile hesaplanır. ý a c çözüm kavrama sorusu a) x2=2x ise x=0 veya x=2 2 V=p ∫ [(2x)2 – (x2)2]dx 0 2 =p ∫ (4x2 – x4)dx 0 4x 3 x 5 − =p. 3 5 Yukarıda y=x2 eğrisi ve y=2x doğrusunun grafikleri verilmiştir. 2 0 32 32 − =p. 3 5 Buna göre, taralı bölgenin, a) x ekseni etrafında b) y ekseni etrafında 360° döndürülmesi ile oluşan cisimlerin hacmi kaç br3 tür? 64 = p br3 15 Cevap: 64 π br 3 15 b) y=x2 ise x=ñy ve x=0 ise y=0 y ve x=2 ise y=4 y=2x ise x= 2 4 V=p ∫ 0 ( y )2 − 2y 2 dy 4 y2 =p ∫ y − dy 4 0 y2 y3 − =p. 2 12 4 0 64 =p. 8 − – 0 12 8π = br 3 3 Cevap: 114 8π br 3 3 İntegral soru 1 soru 3 Yukarıda y=x2 eğrisi ve y=x doğrusunun grafiği verilmiştir. Yukarıda y=x2 ve y=– x2+8 eğrilerinin grafikleri verilmiştir. Buna göre, aşağıdaki ifadelerden kaç tanesi doğrudur? Buna göre, taralı bölgenin x ekseni etrafında 360° döndürülmesi ile oluşan cismin hacmi aşağıdakilerden hangisi ile hesaplanabilir? 1 I. ∫ x2dx=A 2 0 A) p 1 II. ∫ xdx=A+B 2 ∫ [x2 – (–x2+8)]dx B) p −2 0 −2 2 1 C) p III. ∫ (ñy – y)dy=B 2 ∫ [(–x2+8)2+x4]dx D) p −2 0 ∫ [(x2)2 – (–x2+8)]dx ∫ [(–x2+8)2 – x4]dx −2 2 1 E) p IV. p ∫ (x2)2dx integrali A bölgesinin x ekseni etrafında 360° 1 V. p ∫ (x2 – x4)dx integrali B bölgesinin x ekseni etrafında 0 360° döndürülmesi ile oluşan cismin hacmini hesaplar. 1 VI. p ∫ y2dx integrali C bölgesinin y ekseni etrafında 360° 0 döndürülmesi ile oluşan cismin hacmini hesaplar. KARTEZYEN EĞİTİM YAYINLARI 0 döndürülmesi ile oluşan cismin hacmini hesaplar. ∫ [x2 – (–x2+8)]dx −2 1 VII.p ∫ (y – y2)dy integrali B bölgesinin y ekseni etrafında 0 360° döndürülmesi ile oluşan cismin hacmini hesaplar. A ) 3 B ) 4 C ) 5 D ) 6 E ) 7 soru 4 soru 2 1 eğrisinin grafiği verilmiştir. x Taralı bölgenin y ekseni etrafında 360° döndürülmesi ile oluşan cismin hacmi kaç br3 tür? Yukarıda y= Yukarıda y=x ve y=2x doğrularının grafikleri verilmiştir. Buna göre, taralı bölgenin x ekseni etrafında 360° döndürülmesi ile oluşan cismin hacmi kaç br3 tür? A) 16p 1 – A 1 – E B) 12p 2 – B C) 8p D) 4p 3 – C 2 – C A) E) 2p 4 – D π 2 5 – A 115 B) π C) 2π 3 – D 6 – B D) 7π 2 7 – C E) 9π 2 8 – D 4 – A