Siemens Etik Kitabi_20x28cm.indd - e

Ferrell / Fraedrich / Ferrell: İş etiği, iş dünyasındaki
davranışlara yön veren ilke ve standartlardan oluşur.
(Business ethics comprises principles and standards
that guide behavior in the world of business.)(6)
1.2 Etik / Ahlak / Hukuk İlişkisi
Aşağıdaki şekilde gösterildiği gibi bu üç kavram arasında büyük oranda örtüşen kısımlar olmasına rağmen aralarında farklar da vardır.
ETİK
HUKUK
AHLAK
HUKUK:
Hukuk sistemi yasalar ile toplum yaşamını yönetmek
amacıyla yasama tarafından oluşturulur ve
uygulanır.
Yasalara uygun hareket etmek zorunda olan bireyler
“yanlış” yapma durumunda cezalandırılırlar.
Özellikle gelişmekte olan ve gelişmemiş ülkelerde
hukuk sisteminde ciddi boşluklar ve yetersizlikler
görülebilmektedir. Yasaya uygun olan bir davranış
her zaman etik kriterlere uygun olmayabilir, örneğin
erklerin ayrımı, ayrımcılık, torba yasalar vb.
AHLAK:
Ahlak kuralları toplumlarda uzun sürede oluşur ve
toplumun davranış kalıplarını belirler. Ahlak ve etik
günlük kullanımda eşdeğer olarak kullanılır ancak
ahlak normları sosyal, kültürel, din, ırk ve cinsiyet
farklılıkları nedeniyle toplumdan topluma çeşitlilik
gösterebilir. Etik kavramıysa günümüzde dünya
çapında öne çıkarak genel etik değer ve kriterleri olarak kabul görmektedir.
Bazı toplumlarda görülen yaygın ve geleneksel davranış biçimleri, ahlak anlayışı, etik ve/veya başka
ülkelerdeki kanunlara ters düşebilir, örneğin çocuk
işçi, çocuk gelin/damat, kızların okutulmaması,
kadınların çalıştırılmaması; ırk/din/cinsiyet ayrımcılığı
gibi.
Genel olarak etik değer ve kriterler bazında alınan
karar ve davranışlar hukuk ve ahlak açısından sorun
yaratmazken aksi her zaman geçerli değildir.
1.3 Değişim Yönetimi ve Liderlik
Şirket kültürünü değiştirmek zor, uzun ve liderlik
gerektiren bir süreçtir. Değişimin gerçekleşebilmesi
için mevcut durum analizinden sonra hedeflenen
durumun net olarak tanımlanması gereklidir. Ardından bir yol haritasının çıkarılması, hedeflerin açıkça
ortaya koyulması ve başarılı bir liderlikle yönetilmesi
şarttır.
Şirketlerin değişim yönetimi için yıllardır başarı ile
kullandığı EFQM İş Mükemmelliği Modeli liderlik kriterini şöyle tanımlar: “Mükemmel kuruluşlar, geleceği şekillendiren ve gerçekleştiren, kuruluşun
değerleri ve etik anlayışı doğrultusunda örnek olan
ve sürekli güven aşılayan liderlere sahiptir.” (7)
Siemens Türkiye de 1998 yılından itibaren iş birimlerinde EFQM İş Mükemmelliği Modeli’ni başarıyla
uygulamış ve 2008 yılında Sağlık sektörü Kal-Der
büyük ödülünü kazanmıştır.
Ancak mevcut durumda, bugün etik alanında olduğu
gibi liderlik için de genel kabul görmüş bir tanım
oluşmamıştır. Lewin, Maslow, Mc Gregor, Blake
Mouton’un klasikleşmiş tanımları yanında durumsal
(situational), transaksiyonel (transactional) ve kişisel
özellikler (trait) gibi yeni liderlik yaklaşımları da
bulunmaktadır.
Devamlı tartışılan ve cevabı henüz verilememiş olan
liderlik sorusu “Lider olarak doğulur mu veya liderlik
öğrenilebilir mi?”dir. Bizim görüşümüz bu iki tezin de
doğru olduğudur.
Örneklemek için iki lideri karşılaştıralım. Birinci lider
yetkinlikleriyle doğmuş, ikincisiyse liderlik özelliklerini sonradan öğrenmiş olsun. Eğer doğuştan avantajlı olan lider de benzer yöntemleri kullanarak kendini geliştirirse, sonradan öğrenen lidere karşı fark
yaratabilir. Burada önemli olan nokta, liderlerin kendilerini geliştirmeleri gerektiğidir. Ayrıca bir lider
ödün vermeksizin her zaman, dürüst, güvenilir ve
vizyon sahibi olmalıdır.
8
Siemens Etik Kitabi_20x28cm.indd 8
25.02.2015 15:59