S.Ü. Mühendislik Fakültesi Makina Mühendisliği Bölümü 10 Ocak 2013 DİNAMİK Dersi FİNAL Sınavı Soruları ve Çözümleri 1. Şekildeki kanal açılmış kol O noktasından geçen sabitlenmiş düşey bir eksen etra- fında ve yatay bir düzlemde dönmektedir. 2 kg lık C kızağı, S ipi vasıtasıyla O noktasına doğru 50 mm/s lik sabit bir hızla çekilmektedir. r = 225 mm olduğu anda kol, saat ibrelerinin dönme yönüne ters yönde olan ω = 6 rad/s lik bir açısal hıza sahiptir ve 2 rad/s2 lik bir oranda yavaşlamaktadır. Bu anda ipteki çekme kuvveti T yi ve kanalın yan yüzeylerinden biri tarafından kızağa uygulanan kuvvet N nin şiddetini bulunuz. Sürtünmeler ihmal edilebilir. Kanalın A tarafı mı kızağa temas eder yoksa B tarafı mı? m = 2 kg 0 ar = r − r θ 2 → ar = − r ω 2 → vr = r = − 50 mm/s r = sb. ΣFr = m ar r = sb. r = 225 mm } − T = 2 (− 0.225) 6 2 θ t vθ T = 16.2 N v ω = θ = 6 rad/s α = θ = − 2 rad/s 2 T=? N=? n aθ = r θ + 2 r θ ΣFθ = m aθ aθ = r α + 2 r ω − N = 2 (−1.05) aθ = −1.05 m/s2 N = 2.1 N r O r C aθ ar a θ aθ < 0 olduğu için N kuvvetini kanalın B tarafı uygular. T m vr ω α N Üstten görünüş 2.Şekildeki sistem, yayın boyu 75 mm uzamış durumda iken ilk hızsız olarak serbest bırakılmıştır. Silindirin, 12 mm aşağıya indiği andaki hızı v yi hesaplayınız. Yayın rijitliği 1050 N/m dir. Küçük makaranın kütlesini ihmal ediniz. m = 45 kg Etki ettiği nokta hareket etmediği için bu kuvvet iş yapmaz. Fyay Fyay v1 = 0 x1 = 75 mm k = 1050 N/m s h1 = 12 mm Ağırlık kuvvetinden ve yay kuvvetinden başka iş yapan kuvvet olmadığı için enerji korunur. x=0 x h2 = 0 W 0 = 2 ds − dx + 0 E1 = E 2 0 0 T1 + Vg1 + Ve1 = T2 + Vg2 + Ve2 h=0 1 1 1 mgh1+ –– kx12 = –– mv 2 + –– kx22 2 2 2 v 2 ds = dx x teki değişme, s dekinin 2 katıdır. → 2 Δs = Δx h 2 L = 2 s − x + sabit uzunluklar 45 kg h1 = 12 mm 1 v2 = v = ? k = 1050 N/m v = 0.37 m/s x2 = x1 + 2 (12) = 99 mm 3. Bir top ağır bir plaka üzerine şekildeki gibi 16 m/s lik bir hızla ve 30 lik bir açıyla 16 m/s o fırlatılmıştır. Çarpışma katsayısı 0.5 ise topun geri sekme hızı v' yü ve onun açısı θ' yü hesaplayınız. vA1 = 16 m/s θA1 = 30 o vB1 = 0 vA2 = v' = ? vB2 = 0 θA1 = θ' = ? Çarpışma doğrultusu y |vy' | | Uzaklaşma bağıl hızı | e = ––––––––––––––––––– = ––––– |vA1y | | Yaklaşma bağıl hızı | W G1x = G2x m v1x = m v2x → Top için: → m x R → v1x = v2x → v' sin θ' 0.5 = –––––––––– 16 sin 30o 16 cos 30o = v' cos θ' 1 ve 2 denklemlerinin ortak çözümünden: → → v' = 14.42 m/s v' sin θ' = 4 m/s 1 v' cos θ' = 13.86 m/s 2 θ' = 16.1o 4. T şeklinde olan şekildeki cisim O noktasından geçen sabitlenmiş yatay bir eksen etrafında dönmektedir. Gösterilen anda açısal hızı ω = 3 rad/s dir ve açısal ivmesi α = 14 rad/s2 dir ve şekilde gösterilen yönlerdedir. A ve B noktasının hızını ve ivmesini n ve t-eksenlerine ait birim vektörler cinsinden yazınız. → Kağıt düzlemine dik olup bize doğru olan birim vektör k olsun. → → → → ω = 3 k rad/s α = − 14 k rad/s2 ω = 3 rad/s α = 14 rad/s2 Bir cismin noktalarını birleştiren bütün çizgiler aynı açısal hıza ve aynı açısal ivmeye sahiptir. O A noktası: → en ω α → → rA = − 0.4 en m → et n → → → v=ω×r → → → vA = 3 k × (− 0.4 en ) m/s t rA vA A O → k ω α → et → → → → → aA = 3 k × 1.2 et + (−14 k ) × (− 0.4 en ) m/s2 → → → aA = 3.6 en − 5.6 et m/s2 B noktası: vB B → → → → → a=ω×v +α×r + → en n rB → en → → vA = 1.2 et m/s → et t → → → rB = − 0.4 en + 0.1 et m → → → v=ω×r → → → → vB = 3 k × (− 0.4 en + 0.1 et ) m/s → → → vB = 0.3 en + 1.2 et m/s → → → → → a=ω×v +α×r → → → → → → → aB = 3 k × (0.3 en + 1.2 et ) + (−14 k ) × (− 0.4 en + 0.1 et ) m/s2 → → → aB = 2.2 en − 6.5 et m/s2 Behcet DAĞHAN