Beslenme çantasında neler olmalı? Okul öncesi, okul çağındaki çocuk ve gençlerin, hızlı büyüme ve gelişimleri, ile zihinsel performansları için tüm besin öğelerine olan gereksinimleri yaşamın diğer dönemlerine göre daha fazladır. Çünkü sağlıklı yaşamın ve yetişkinliğin temeli bu yaşlarda atılır. Beslenme çantası, sadece ilkokula gidenlere değil, günü okulda geçiren her yaş grubu çocuk ve gençlerin öğün atlamamaları için gereklidir. Bir beslenme çantası hazırlarken: •Çocuğun yaşı, hangi öğünde yiyeceği ve bir öğünde ne kadar yiyecek tüketebileceği göz önüne alınmalıdır. • Besin değeri yüksek, doğal, ve kolay taşınır yiyecekler ile mönü oluşturulmalıdır. Örneğin; - Peynirli, yumurtalı, tavuklu sandviçler, meyve veya kutu meyve suyu; - Az yağlı kek, kurabiye ve bisküvi, meyve; - Kuruyemiş, kuru meyve veya fıstık ezmeli ekmek; - Peynirli tost, ayran, meyve; - Hazır puding, yulaflı kurabiye, meyve; - Sebze dilimleri (havuç, kırmızı ya da yeşil biber, salatalık, domates), zenginleştirilmiş hamburger ekmeği, ton balığı, ayran gibi. • Süt veya ayran mutlaka beslenme çantasında yer almalıdır. Bozulmaya yatkın besinleri içeren seçenekler, oda ısısında 2 saatten fazla bırakıldığında, besin kaynaklı hastalıklar için risk oluşturur. Bu nedenle beslenme çantasının güneşten ve sınıftaki ısıtıcıdan uzak bir yerde ve kirli spor eşyalarının içinde bırakılmaması gerektiği anlatılmalıdır. • Bütün yiyecekler yerine en sevdiği ekmek, domates, peynir gibi yiyecekleri küçük parçalara bölüp uygun bir kabın içerisinde karıştırarak da hazırlanabilir. • Cips ve gazlı içecekler gibi besin değeri düşük yiyeceklerden kaçınılmalıdır. • Diş fırçası ve diş macunu beslenme çantasında mutlaka bulunmalı; çocuklara yemekten sonra dişlerini fırçalamaları hatırlatılmalıdır. • Çocuğun ilgisini çekecek tarzda sürprizler yaratılarak hazırlanan yiyeceklerin tüketimi sağlanabilir. Ayrıca beslenme çantası her kullanımdan sonra yıkanmalıdır. Öğünlerini zamanında ve yeterince tüketen çocuklar hiçbir yiyecekten aşırı tüketmez. Selma Önelge Gür İstanbul Diyetisyenler Derneği Başkanı Sayın Veli Büyüme ve gelişme çağındaki çocuklarımızın hem bedensel hem de zihinsel olarak sağlıklı gelişebilmeleri için öncelikle sağlıklı beslenme alışkanlığı kazandırmamız gerektiğini unutmayalım. UYARI: Çocuğunuza mutlaka her sabah kahvaltı yaptırın. Okuldaki beslenme ana öğün değil ara öğündür. Kahvaltının yerini tutmaz. 1) Çocuğunuz süt içince rahatsız oluyorsa, midesi bulanıyorsa süt yerine meyve suyu gönderebilirsiniz. Ama boyunun uzaması için süt içmesi şart. 2) Ayranı ve meyve suyunu evde hazırlarsanız daha sağlıklı olur. Ayrıca paket ayranlar sık sık çanta içinde patlıyor ve çocuğunuzu zor durumda bırakıyor. Evde hazırladığınız ayran ve meyve sularını küçük pet şişelerde gönderebilirsiniz. Böylece hem içimi daha kolay olacaktır hem de artan içeceğini 4–5. teneffüslerde tüketerek kalsiyum-vitamini sağlıklı bir şekilde alacaktır. Mevsim itibariyle mandalina-portakal suları kolayca hazırlanabilir. Unutmayalım, C vitamini nezle, grip gibi hastalıkların önlenmesinde çok önemlidir. 3) Lütfen yiyecekleri uygun kaplara koyunuz. Cam kaplar sağlıklı olmasına rağmen hem ekstra ağırlık yapıyor hem de I. Sınıf öğrencilerinin kullanımına pek uygun olmuyor. 4)Beslenme sırasında sırasına sermesi için örtüsünü, ıslak mendil ya da sabunlu bezi çantasına koymayı ihmal etmeyiniz. Kesici aletler koymayınız. 5)Çocuğunuz istiyorsa atıştırması için kuruyemiş ya da meyve kurusu(üzüm, incir, kayısı vs…) gönderebilirsiniz. Ders arası atıştırmalarda kuruyemiş yemeyi seviyorlar. 6)Yaş pasta, kola, muz, cips gibi diğer öğrencilerin ilgisini çekecek içecek-yiyecek koymayınız. 7)Beslenme listesinde bulunanlar günlük durumunuza göre düzenlenebilir; amacımızın çocukların sağlıklı besinler tüketmesi olduğu unutulmamalıdır. Not: Beslenme listemizde yumurta yok. Ama bir çocuk haftada en az 4 yumurta yemesi gerekir. Yumurta doğal protein ve demir kaynağıdır. Yumurtada bulunan kolin maddesi zekânın gelişmesine, hafıza ve öğrenmeye yardımcı olur. Lütfen evdeki kahvaltılarda yumurta yediriniz. 3/A SINIFI BESLENME LİSTESİ PAZARTESİ Hamur işi (ev yapımı poğaça, börek vb.) Taze sıkılmış meyve suyu Kuruyemiş (Bir avuç badem,ceviz, fındık, üzüm,kayısı olabilir. Kabuklu yemiş olmayacak.) Plastik çatal ÇARŞAMBA Tost Dilimlenmiş domates, salatalık Meyve suyu Mevsim meyvesi Plastik çatal Kuruyemiş (Bir avuç badem,ceviz, fındık, üzüm,kayısı olabilir. Kabuklu yemiş olmayacak.) PERŞEMBE Beyaz peynir, zeytin, domates, salatalık, bir miktar ekmek Meyve suyu Mevsim meyvesi Kuruyemiş (Bir avuç badem,ceviz, fındık, üzüm,kayısı olabilir. Kabuklu yemiş olmayacak.) Plastik çatal CUMA Çikolatalı, fındık-fıstık ezmeli ekmek veya reçel, pekmez ya da bal sürülmüş ekmek Kızartılmış veya haşlanmış patates Süt Mevsim meyvesi Kuruyemiş (Bir avuç badem,ceviz, fındık, üzüm,kayısı olabilir. Kabuklu yemiş olmayacak.) Plastik çatal Ailelerin mümkün olduğunca her gün bir meyve koyması uygun olur. MEYVELER NOT SALI Sandviç(Arasına kaşar veya beyaz peynir, domates, salam, salatalık, yeşil bir vb. koyunuz.) YA DA *2 dilim peynir *Yiyebileceği kadar zeytin *Dilimlenmiş domates, salatalık Meyve suyu 2-3 dilim ekmek Mevsim meyvesi Plastik çatal Kuruyemiş (Bir avuç badem,ceviz, fındık, üzüm, kayısı olabilir. Kabuklu yemiş olmayacak.) Yukarıdaki liste siz velilere sadece kılavuz olsun diye hazırlanmıştır. Mümkün olduğunca uymanız sınıf bütünlüğü için olumlu olur.Ama uyamadığınız durumlarda listede bulunanların yerlerini değiştirebilirsiniz.Hatta listede olmayanları da koyabilirsiniz. Beslenme için harçlık vermek yerine uygun yiyeceği siz alıp teslim edin. Çocuklarınıza harçlık verirken ölçülü olmaya,paralarını doğru ve tasarruflu kullanmalarına dikkat edin. Dışarıdan getirilen beslenmeler kabul edilmeyecektir. Bu konuda bu yıl taviz verilmeyecektir. Dışarıdan ekmek arası tavuk, et döner vb. tarz yiyecekler getirmeyeniz. NOT: Sayın veli; 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. Lütfen yiyecekleri uygun kaplara koyunuz. Hazır meyve suları ve bisküvi türü şeylerden ziyade doğal olanı tercih etmeniz tavsiye edilir. Geniş bir el bezi koyunuz. Kesici aletler koymayınız. Sınıfta kokacak, leke bırakacak, bol yağlı yiyecekler, yumurta, sucuk, pastırma v.b gelmemeli. Listede belirtilen her şey değil, o günün listesindekilerden aileler için uygun olanlar gönderilmeli. Beslenme çantasında bez peçete, elbezi, sabun, ıslak mendil veya mendil gelmesi öğrencinin sağlığı açısından önemlidir. Hazır poğaça, açma, simit çok zorunlu olmadıkça gönderilmemesi rica olunur. Kola ve benzeri gazlı içecekler, cips, mısır patlağı almasına izin vermeyiniz. Kantin alışverişi için çocuğunuza para vermeyiniz. Her türlü beslenme ihtiyacı evde hazırlanarak karşılanacaktır. Ambalajlı meyve suyu yerine evde hazırladığınız meyve sularını tercih ediniz. Sebze ve meyveler çok iyi yıkanmalı, hava almayacak şekilde sarılmalı, ambalajlı meyve suyunun Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı’ndan izinli olup son kullanma tarihinin geçmemesine dikkat edilecektir. Bu liste siz velilere sadece kılavuz olsun diye hazırlanmıştır. Mümkün olduğunca uymanız sınıf bütünlüğü için olumlu olur. Ama uyamadığınız durumlarda listede bulunanların yerlerini değiştirebilirsiniz.