YUNANİSTAN EKONOMİSİ

Şubat 2009
YUNANİSTAN EKONOMİSİ
Gelişmeler-Beklentiler ve Türkiye ile Ticareti
T.C. Atina Büyükelçiliği - Ticaret Müşavirliği
T.C. Atina Büyükelçiliği - Ticaret Müşavirliği
Yunanistan Ekonomisi
2007 yılının sonlarında ABD’de konut kredilerinin geri dönüşlerinde yaşanan sorunlarla
başlayan ve takip eden dönemde Avrupa ve Asya’ya sirayet ederek sınırlarını genişleten
ekonomik kriz, özellikle 2008’in son çeyreğinde yeni bir boyut kazanmıştır. ABD’de önde
gelen yatırım bankalarından Lehman Brothers’ın iflası ile başlayan bu süreçte bir çok
ülkeden banka ve şirket iflas haberleri peşpeşe gelmektedir. Sadece ABD’de iflas eden banka
sayısının 30’u geçmiş olması, krizin boyutlarının ne derece büyük olduğunun
göstergelerinden yanlızca bir tanesidir. Finansal piyasalardaki güven bunalımının had
safhaya ulaşması reel sektörü menfi yönde etkilemeye devam etmektedir. Bankaların kredi
arzını kısması, azalan iç-dış talep, işsizlik rakamlarının hızla artması, emtia fiyatlarında
yaşanan düşüşler ki sadece 8 ay önce 150 doları test eden petrol fiyatı son dönemlerde 50
doların altına düşmüştür, gündemi sürekli meşgul etmeye devam etmektedir. Büyüme
beklentileri yerini daralmaya bırakmış ve gerek gelişmiş gerekse gelişmekte olan
ekonomilerin bir çoğu resesyona girdiklerini artık resmen kabul etmiştir. Hükümetler; krizi
aşabilmek için yeni tedbirler almakta, faiz oranlarında ciddi indirimlere gitmekte ve peşpeşe
ekonomik destek paketleri açıklamaya devam etmekte ve piyasa ekonomisine hiç de uygun
olmamasına rağmen kamunun ekonomideki rolünü mecburen artırmaktadır.
Tüm AB üyesi ülkeler gibi Yunanistan’da da ekonomik krizin etkileri kendini hissettirmeye
devam etmektedir. Özellikle cari açığın finansmanında en önemli kalemler olan turizm ve
gemicilik gelirlerindeki düşüş sinyalleri, ilgili tüm kesimlerde kaygı uyandırmaktadır.
Nitekim açıklanan geçici verilere göre 2008 sonunda cari açık 50 Milyar dolara dayanmış
bulunmaktadır. Uluslararası derecelendirme kuruluşu S&P’nin not indirimi ile Yunanistan’ın
borçlanma maliyetlerinin artması ve petrol fiyatlarında olası bir yükselme, net enerji
ithalatçısı konumundaki ülkenin 2009 sonunda 60 Milyar $ cari açık vermesi muhtemel
dahilindedir.
Faiz politikalarını Avrupa Merkez Bankasından bağımsız olarak tespit etme şansı olmayan
Yunanistan hükümeti, 20 Aralık 2008’de 28 Milyar Euroluk bir ekonomik destek paketi
açıklamıştır. Bankaların riskli kredileri ve piyasanın canlandırılması için kullandırılacak
paketle daralan iç talebin artırılması ve banka ve şirket iflaslarının önüne geçilmesi
amaçlanmaktadır.
Yunan hükümetinin aldığı bir diğer tedbir ise Türkiye’de cansuyu kredisi olarak adlandırılan
ve vergi sicili temiz olan şirketlerin nakit ihtiyacının karşılanmasına yönelik bir uygulamadır.
Hükümet son üç yıl kar etmesi başta olmak üzere belirli şartlara haiz küçük ve orta boy
işletmelerin faizsiz kredi kullanabilmeleri için gerekli düzenlemeleri yapmış bulunmaktadır.
Mevduat hesaplarına 100 bin Euro’ya kadar garanti getirilmesi, ödenemeyen konut ve araba
kredilerinde 10 bin euro olan sınırın 20 bin euroya yükseltilmesi ve kamu harcamalarında
artışa gidilmesi hükümetin krize karşı aldığı başlıca tedbirlerdir.
1
T.C. Atina Büyükelçiliği - Ticaret Müşavirliği
Ekonomik Büyüme ve GSYİH
Ekonomi Bakanlığı 2008 yılı başında % 3.8 olarak açıkladığı büyüme beklentisini küresel
kriz nedeniyle % 3.2 olarak revize etmiştir. İstatistik Kurumunca açıklanan geçici verilere
göre yılın 3.çeyreğinde büyüme; bir önceki senenin aynı dönemine göre 0.9 puan azalarak;
% 3.3 olmuştur. Son çeyrekte bu değerin % 2.5’e düşmesi ve 2008 sonunda büyümenin % 3
civarında olması tahmin edilmektedir. Öte yandan Yunan hükümeti 2009 yılında büyüme
tahminin % 1; AB ise % 0.2 olarak açıklamıştır.
Yunanistan’ın 2000 yılında 136.2 Milyar
Euro olan GSYİH’sı 2008 sonunda
yaklaşık % 70 artışla 240 Milyar Euro’ya
yaklaşmıştır.Bir başka ifade ile Yunanistan’ın GSYİH’sı 315 Milyar dolar
olmuştur. ( Yunanistan’ın milli gelir
hesapları başta kayıtdışı ekonominin
hacmi ve askeri harcamaların muhasebeleştirilmesi sırasında hata yapıldığı
gerekçesi ile 2000 yılından başlamak
üzere % 10 artış yönünde revize
edilmiştir). 2000 – 2008 arasında büyümede yakalanan % 4.0 ortalaması; anılan tarih
aralığı için Euro bölgesindeki ülkeler arasındaki en yüksek büyüme oranıdır.
Cari Fiyatlarla GSYİH
GSYİH (Milyar €)
GSYİH (Milyar $)
Büyüme (%)
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2007
(Q3)
2008
(Q3)
(Tahmin)
136.2
146.3
157.6
171.3
185.2
198.6
214.0
229.0
169.8
180.2
239
...
...
...
...
230.3
247.2
268.7
313.8
...
...
349
4.5
4.5
3.9
5.0
4.6
3.8
4.2
4.0
4.2
3.3
3.0
2008
Kaynaklar : Yunanistan İstatistik Kurumu & Economist Intelligence Unit
GSYİH bileşenleri incelendiğinde tarımın payının düşmeye devam ettiği görülmektedir. Son
5 yılda tarımın payında toplamda 2 puan civarında bir azalış mevcuttur. Tarım sektörünün
2007’de GSYİH içindeki payı % 3.6 olmuştur. 2008’de de 0.1 puanlık bir gerileme ile payın
% 3.5 olması beklenmektedir.
Buna karşılık sanayinin payında 2007 yılında % 24.2’den % 23.1’e doğru bir azalış
bulunmaktadır. 2008’in ilk üç çeyreğinde açıklanan verilere göre yıl sonunda bu oranın
% 24.4’e yükseleceği tahmin edilmektedir.
GSYİH –Sektörler (%)
2003
2004
2005
2006
2007
2008 (T)
Tarım
5.4
4.7
4.3
3.7
3.6
3.5
Sanayi
22.6
21.9
22.2
24.2
23.1
24.4
Hizmetler
71.9
73.4
73.5
72.1
73.3
72.1
Kaynak : Economist Intelligence Unit
2
T.C. Atina Büyükelçiliği - Ticaret Müşavirliği
Hizmetler sektörünün GSYİH’ye katkısı çoğu gelişmiş ülkede olduğu gibi önemli yer
tutmaktadır. Hizmetler sektörünün düşük katma değerli yapısı finansal sistemin 1990’lı
yıllarda modernizasyonu ile değişmiştir. Turizmin toplam milli gelirde önemli bir payı
bulunmakta ve sektör ülkenin döviz kaynakları için hayati önem taşımaktadır. Finans
sektörünün büyümesi ve telekom pazarının serbestleştirilmesi ile ulaştırma ve iletişim
sektörlerinin önemi artmıştır. Sektörün GSYİH içindeki payı son 10 yıldır % 70 seviyelerinin
üzerinde seyretmektedir. 2007 yılında % 73.3’e ulaşan hizmetler sektörünün payının
2008’de yaklaşık bir puan azalacağı ve % 72.1 olacağı öngörülmektedir.
AB üyeleri arasında ekonomik büyüklük açısından yapılan sıralamaya göre Yunanistan 11.
durumda yer almaktadır. Birliğe sonradan üye olan ülkeler içinde sadece Polonya;
Yunanistan’ın önünde yer almıştır. Öte yandan Türkiye’nin AB üyesi olması durumunda
sıralamada Birliğin 7. büyük ekonomisi olarak Hollanda’nın hemen ardında yer alacağı
görülmektedir. Sıralamada yer alan ilk 11 ülkeyle Türkiye’nin 2008 GSYİH değerleri
aşağıdaki grafikte gösterilmiştir.
İstatistik Kurumu verilerine göre kişi başı gelir Yunanistan’da 20,000 € civarındadır.
Yunanistan 2008 yılında kişi başı gelir sıralaması açısından AB içinde İspanya ve İtalya’nın
hemen ardından 14. sırada yer almıştır. Satın alma gücü paritesine göre değerlendirme
yapıldığında 2008 yılında kişi başı GSYİH; EuroStat verilerine gore; 24,400 Euro olmuştur.
EuroStat’ın 2009 beklentisi ise 24,800 Euro’dur. Dünya Bankası verilerine göre ise 2007
sonunda Yunanistan’da satın alma gücü paritesine göre kişi başı GSYİH 33,000 dolardan
biraz fazla olmuştur.
Cari Fiyatlarla Kişi Başı Gelir - €
GSYİH
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008 (T)
12,483
13,357
14,342
15,536
16,745
17,887
19,194
20,494
20,750
Kaynak : Yunan İstatistik Kurumu
3
T.C. Atina Büyükelçiliği - Ticaret Müşavirliği
Enflasyon
Enflasyondaki artış eğilimi 2008’in başlarında Yunanistan’da tedirginlik yaratmış, nitekim
2008 ilk iki çeyreğinde açıklanan enflasyon rakamları da hükümetin hedeflerinin çok
üzerinde gerçekleşmiştir. Ancak bu dönemden sonra gerek petrol gerekse emtia fiyatları
resesyon endişesi ile durulmuş ve fiyat
artışlarında korkulan olmamıştır. Açıklanan
Enflasyon (%)
geçici verilere göre 2008 enflasyonu % 4.2
2004 2005 2006 2007 2008 2009
olmuştur. 2009’da enflasyon beklentisi
TÜFE
3.0
3.5
3.3
3.0
4.2
2.7
Merkez Bankası tarafından % 2.7 olarak
revize edilmiştir.
Cari Açık ve Kamu Borç Stoku
Yunanistan’ın artan cari açığı ekonomi için tehdit oluşturmaya devam etmektedir. 2003’te
12.5 Milyar $ olan cari açık sadece 5 yıl sonra 50 Milyar $’a ulaşmıştır.
Yunanistan Merkez Bankası verilerine göre 2008’in ilk onbir ayında cari açık geçen senenin
aynı dönemine mukayeseyle % 16 civarında artış göstererek 31.9 Milyar Euro’ya çıkmıştır. Bu
rakamın 2008 sonunda 36 Milyar Euro olarak gerçekleşmesi, bir başka ifade ile 50 Milyar $’ı
aşması beklenmektedir.
Cari Açık ve Kamu Borç Stoku
Dönemler
2004
2005
2006
2007
2008
(Tahmin)
Cari Açık (Milyar $)
Cari Açık (Milyar €)
Cari Açık / GSYİH
Kamu Borç Stoku (Milyar €)
Borç Stoku / GSYİH
-12.9
...
5.6
202.2
98.6
-17.9
-12.7
7.2
216.7
98.8
-29.7
-20.6
11.1
227.3
95.9
-44.2
-27.9
14.1
240.7
94.8
-49.6
-36.1
10.4
260.8
93.1
Ocak - Kasım
2007
2008
...
...
-27.4
-31.9
...
...
...
...
Yunanistan’ın hızla artan kamu borç stoku ekonomi çevrelerince kaygıyla karşılanmaktadır.
Kamu borç stoğunun GSYİH’ya oranı son on yıldır % 90 seviyelerinin üzerinde seyretmeye
devam etmektedir. 2003 yılında 183 Milyar Euro olan stok 5 yılın sonunda, 2003’e göre % 40
artış göstererek 2008 sonunda 261 Milyar Euro’ya ulaşmış bulunmaktadır. Diğer taraftan
uluslararası derecelendirme kuruluşu S&P’nin yaptığı not indirimi borçlanma maliyetinin
artmasına neden olmuştur. Yunanistan’da özel sektörün toplam dış borcu ise 90 Milyar $
civarında seyretmektedir.
Bütçe
Bütçe Rakamları
Milyar Euro
GSYİH’nın Yüzdesi
Yıllar
2008
2009
2008
2009
Net Giderler
60.4
65.9
% 24.6
% 25.4
Net Gelirler
54.1
62.3
% 22
% 23.9
Açık
6.3
3.6
% 2.6
% 1.4
2008 yılı bütçesi açıklanan geçici verilere
göre 6.3 Milyar Euro açık vermiştir.
Yunanistan Maliyesi 54.4 Milyar Euro
tahsilat yaparken, yapılan harcamaların
toplamı 11.3 Milyar Euro’su faiz ödemeleri
olmak üzere 60.4 Milyar Euro’dur. Bütçe
açığının en önemli nedeni vergi gelirlerinde
istenen düzeye ulaşılamaması gelmektedir.
4
T.C. Atina Büyükelçiliği - Ticaret Müşavirliği
Yunanistan parlamentosunda 2009 bütçesi; bir önceki yıla göre gelirlerde % 15; giderlerde %
9 artış öngörülerek hazırlanmıştır. Bütçe parlamentoda 62.3 Milyar Euro gelir , 65.9 Milyar
Euro gider ve 3.6 Milyar Euro açık şeklinde onaylanmıştır. 2009 sonunda bütçe açığının
GSYİH’ya oranı % 1.4 olarak hedeflenmiştir.
Doğrudan Yabancı Sermaye
Yabancı sermayenin ilgisini çekmede başarısız olan Yunanistan’a İstatistik Kurumu
verilerine göre 2006 yılındaki 5.4 Milyar $ yabancı sermaye yatırımı, tarihindeki en yüksek
sermaye girişinin olduğu yıldır. Rakamın bu seviyelere çıkmasında Emporiki ve Geniki
Bankalarının hisselerinin alınmasının büyük payı bulunmaktadır.
2007 yılında OECD ülkelerinde yapılan doğrudan yabancı sermaye
yatırımlarında yaklaşık % 30 artış olurken Yunanistan’a yapılan
yatırımlarda % 65 civarında bir gerileme olmuş ve 1.9 Milyar $
seviyesinde kalmıştır. 2007 sonu itibariyle Yunanistan’daki doğrudan
yabancı sermaye stoğu 37 Milyar $’a yaklaşmış bulunmaktadır. Aynı
dönem itibariyle Yunan şirketleri tarafından yurtdışında yapılan
yatırımların toplamı ise 19 Milyar $ ( 36 Milyar) € civarındadır. Yunan
şirketlerinin yatırımları başta bankacılık sektörü olmak üzere
Balkanlar’da yoğunlaşmıştır.
2008’in ilk altı ayında 2.7 Milyar Euro yabancı sermaye girişi olmuştur.
Deutsche Telekom yaklaşık 2.5 Milyar Euro ödeyerek Yunan Telekom
Şirketi OTE’nin % 20 hissesini satın almıştır.
Yıllar
Milyon $
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
1244
1166
1198
1196
1089
72
561
1108
1589
50
1276
2103
606
5366
1900
Yabancı sermaye yatırımlarının yarısına yakın bölümü Lüksemburg
merkezli şirketler tarafından yapılırken, Hollanda yaklaşık % 10’la ikinci
sırada yer almaktadır. İngiltere, Fransa, Almanya ve ABD % 5 civarında paylarla takip eden
ülkelerdir.
İşgücü
Çalışabilecek nüfus olarak nitelendirilen
15-64 arası yaş grubunda Yunanistan’da 7.5
Milyon kişi bulunmaktadır. 2008’in ilk
dokuz ayı sonu itibariyle toplam işgücü
yaklaşık 4.9 Milyon kişiden oluşmaktadır.
Aynı dönem sonunda Yunanistan’da
çalışan sayısı 4.6 Milyon’a yaklaşmaktadır.
İşgücünün yaklaşık % 40’ı ilköğretim, %
35’i lise ve % 20’si üniversite mezunlarından oluşmaktadır.
Türkiye ve Yunanistan'da
İşsizlik Oranları
12%
10%
8%
Türkiye
Yunanistan
6%
20 03
20 04
20 05
20 06
20 07
20 08
İşgücünün yarısından fazlası hizmetler
sektöründe istihdam edilmektedir. Tarım
ve imalat sektörlerinde çalışanların oranı
% 12 seviyesindedir.
5
T.C. Atina Büyükelçiliği - Ticaret Müşavirliği
AB resmi istatistiklerine göre 2006 yılında işsizlik oranı % 8.9 olmuştur. Son beş yıl verileri
incelendiğinde 2004 yılındaki % 10.5’lik oran en yüksek orandır. 2007 sonundaki % 8.3’lük
orandan sonra 2008’in ilk dokuz ayının sonundaki % 7.4’lük değer son 5 yıl içindeki en
düşük değerdir.
Yunanistan İstatistik Kurumu verilerine göre 2008’in ilk dokuz ayı sonunda işsizlik oranı
% 7.4’e düşmüş, işsiz sayısı yaklaşık 40 bin kişi azalarak 355 bine düşmüştür.
Toplam İşgücü ve İşsiz Sayısı
2003
2004
2005
2006
2007
2008(Q3)
Toplam İşgücü (1000)
4,748
4,832
4,854
4,891
4,916
4,945
Çalışan Sayısı (1000)
4,278
4,331
4,383
4,462
4,519
4,590
İşsiz Sayısı (1000)
470
501
471
429
397
355
İşsizlik Oranı (%)
9.7
10.5
9.9
8.9
8.3
7.4
Dış Ticaret
Yunanistan’ın 2003 yılında 50 milyar Euro sınırını aşan toplam dış ticaret hacmi son 5
senede yaklaşık % 40 artış göstererek 2007 sonunda 72 milyar Euro’yu aşmış
bulunmaktadır. 2001 – 2008 arasında ithalattaki büyüme % 47 olurken, aynı dönemde
ihracat artışı % 35 seviyelerinde kalmıştır.
İstatistik Kurumunca açıklanan geçici verilere 2008 sonunda dış ticaret bir önceki seneye
göre yaklaşık % 5 gerileme göstererek 69.8 Milyar Euro olmuştur. 2008’de ihracat rakamı
aynı kalırken ithalattaki daralma % 5’den biraz fazla olmuştur.
Yunanistan dış ticaretinin % 60’ından fazla bölümünü AB üyesi ülkelerle yapmaktadır.
İhracatın ithalatı karşılama oranı son 5
yıllık süreçte % 30’lar civarında
seyretmektedir. 2008 sonunda 50 milyar
$’a ulaşan cari açığın en önemli sebebi
anılan oranın bir türlü arzulanan
seviyeye ulaşmamasıdır. Yunanistan’ın
mevcut sanayi ve teknoloji alt yapısı
itibariyle sanayi ürünleri ihracatında
Avrupa Birliği içinde rekabet gücü en
düşük ülkeler arasında yer alması, dış
ticaretin ödemeler dengesindeki zayıf
halka olmasına neden olmaktadır.
Dış Ticaret İstatistikleri (Milyon €)
2008
(Geçici)
2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
İhracat
17,138
17,210
16,653
13,890
12,310
11,830
11,010
12,680
İthalat
52,720
69,858
55,630
72,840
50,670
67,323
43,760
57,650
42,410
54,720
39,650
51,480
33,390
44,400
35,740
48,420
35,582
38,420 34,017 29,870 30,100 27,820 22,380
Dış Ticaret Açığı
Not : 2001-2007 verileri EuroStat, 2008 verisi Yunanistan İstatistik Kurumu’ndan derlenmiştir.
23,060
Toplam Dış Ticaret
6
T.C. Atina Büyükelçiliği - Ticaret Müşavirliği
Dış Ticaretin AB ve 3.Ülkelere Göre Dağılımı (Milyon Euro)
Yıllar
2008
2007
AB
32,807
32,409
İthalat
3. Ülkeler
19,913
23,456
Başlıca Ülkelere Göre Dış Ticaret (Milyon Euro)
Ülkeler
Almanya
İtalya
Fransa
Rusya
Hollanda
İngiltere
Çin
İspanya
Belçika
Türkiye
Toplam
52,720
55,865
Toplam
12.447
11.371
5.196
4.772
4.262
4.012
3.976
3.533
3.287
3.133
İhracat
3. Ülkeler
6,192
6,023
AB
10,946
11,167
İthalat
9.736,9
8.851,1
4216,0
4284,2
3790,9
2735,9
3.824,6
2738,4
2907,7
2284,1
Yunanistan’ın İthalatında İlk 15 Ülke-2007 (Milyon $)
2008 *
2007
2006
Almanya
9,174.3
9,708.6
7,953.3
İtalya
8,808.8
8,825.4
7,401.4
Rusya
3,233.6
4,271.7
4,487.7
Fransa
3,889.7
4,203.8
3,771.8
Çin
4,109.7
3,813.5
2,281.7
Hollanda
3.471.1
3,779.9
3,280.6
Belçika
2,724.1
2,899.2
2,222.1
İspanya
2,740.1
2,730.4
2,253.8
İngiltere
2,495.5
2,727.9
2,379.4
İran
1,096.7
2,714.8
2,276.7
Güney Kore
1,521.7
2,573.2
2,665.0
TÜRKİYE
2,141.1
2,277.8
1,663.5
ABD
1,916.5
1,720.4
1.118.1
Japonya
1,244.5
1,702.5
1.615.0
İsviçre
1,051.6
1449,5
751,2
TOPLAM İTHALAT
67,612.7
75.766
63.643
Sıralama 2007 yılına göre yapılmış olup, 2008 verileri Ocak-Ekim dönemine aittir.
2005
7.202,7
6.667,9
4.211,9
3.115,3
2.115,8
2.994,2
1.950,2
2.128,6
2.024,2
1.849,8
1.464,8
1.188,8
1.859,6
1.151,7
740,6
56.858
Toplam
17,138
17,190
İhracat
2.710,2
2.519,8
980,2
487,9
471,0
1275,9
151,6
794,3
378,9
848,8
2004
7.010,6
6.764,2
2.852,5
3.358,3
1.757,6
2.911,8
1.960,2
2.017,7
2.191,3
1.430,3
2.135,5
1.218,5
2.337,1
1.531,2
743,5
52.684
7
T.C. Atina Büyükelçiliği - Ticaret Müşavirliği
Yunanistan’ın İhracatında İlk 10 Ülke (Milyon $)
Almanya
İtalya
GKRY
Bulgaristan
İngiltere
Romanya
Fransa
ABD
TÜRKİYE
İspanya
TOPLAM İHRACAT
2008 *
2,375.3
2,599.3
1,373.6
1,581.4
1,018.5
961.5
864.4
1,038.3
836.8
672.8
22,036
2007
2,718.7
2,527.6
1,526.5
1,523.8
1,279.9
1,063.5
983.2
950.9
851.5
796.8
23.542
Sıralama 2007 yılına göre yapılmış olup, 2008 verileri Ocak-Ekim dönemine aittir.
Ülke Grupları ve Ekonomik Topluluklara Göre Dış Ticaret
İthalat (Milyon €)
İTHALAT - Bölgeler/Topluluklar
2007
2006
Dünya
55.522
50.729
OECD (29 Ülke )
37.502
33.822
AB (25)
30.669
27.793
AB (15)
28.739
26.371
Kuzey Amerika
1.458
1.016
Diğer Gelişmiş Ülkeler
1.355
1.350
Diğer OECD Ülkeleri (G.Kore hariç)
2.867
2.056
Balkan Ülkeleri
1.976
1.768
BDT Ülkeleri
4.372
4.512
Kuzey Afrika ve O.Doğu
4.869
5.314
Afrika Ülkeleri (G.Afrika hariç)
153
111
Güneydoğu Asya
2.705
2.727
Latin Amerika
778
472
Diğer Ülkeler
4.320
3.609
% Değişim
07/06
9,4%
10,9%
10,3%
9,0%
43,4%
0,4%
39,4%
11,8%
-3,1%
-8,4%
37,7%
-0,8%
64,8%
19,7%
% Dağılım
2007
2006
100,0%
100,0%
67,5%
66,7%
55,2%
54,8%
51,8%
52,0%
2,6%
2,0%
2,4%
2,7%
5,2%
4,1%
3,6%
3,5%
7,9%
8,9%
8,8%
10,5%
0,3%
0,2%
4,9%
5,4%
1,4%
0,9%
7,8%
7,1%
İhracat (Milyon €)
2007
07/06
17.148
16.485
9.694
9.788
9.254
8.944
7.404
7.420
810
831
206
142
780
992
3.203
2.761
555
464
963
1.372
149
97
181
221
109
124
938
536
% Değişim
2007
4,0%
-1,0%
3,5%
-0,2%
-2,5%
44,8%
-21,4%
16,0%
19,8%
-29,8%
53,6%
-18,1%
-11,8%
75,0%
% Dağılım
07/06
2006
100,0%
100,0%
56,5%
59,4%
54,0%
54,3%
43,2%
45,0%
4,7%
5,0%
1,2%
0,9%
4,5%
6,0%
18,7%
16,7%
3,2%
2,8%
5,6%
8,3%
0,9%
0,6%
1,1%
1,3%
0,6%
0,8%
5,5%
3,3%
İHRACAT - Bölgeler/Topluluklar
Dünya
OECD (29 Ülke )
AB (25)
AB (15)
Kuzey Amerika
Diğer Gelişmiş Ülkeler
Diğer OECD Ülkeleri (G.Kore hariç)
Balkan Ülkeleri
BDT Ülkeleri
Kuzey Afrika ve O.Doğu
Afrika Ülkeleri (G.Afrika hariç)
Güneydoğu Asya
Latin Amerika
Diğer Ülkeler
8
T.C. Atina Büyükelçiliği - Ticaret Müşavirliği
Başlıca Maddelere Göre İthalat (İlk 10 Madde)-2007
(27) MİNERAL YAKITLAR
(87) MOTORLU KARA TAŞITLARI, TRAKTÖR, BİSİKLET,MOTOSİKLET
(84) NÜKLEER REAKTÖRLER, KAZAN; MAKİNA VE CİHAZLAR, ALETLER,
(85) ELEKTRİKLİ MAKİNA VE CİHAZLAR, AKSAM VE PARÇALARI , TELEVİZYON, VB
(30) ECZACILIK ÜRÜNLERİ
(89) GEMİLER, SUDA YÜZEN TAŞIT VE ARAÇLAR
(72) DEMİR VE ÇELİK
(39) PLASTİK VE PLASTİKTEN MAMUL EŞYA
(90) OPTİK, FOTOĞRAF, SİNEMA, ÖLÇÜ, KONTROL CİHAZLARI, TIBBİ ALETLER
(48) KAĞIT VE KARTON; KAĞIT HAMURUNDAN KAĞIT VE KARTONDAN EŞYA
Milyon €
Milyon $
8.818,9
5.533,1
4.991,7
3.912,7
3.381,4
2.779,9
2.171,5
1.882,3
1.334,2
1.087,2
12.034,5
Başlıca Maddelere Göre İhracat (İlk 10 Madde)-2007
Milyon €
Milyon $
(27) MİNERAL YAKITLAR, MİNERAL YAĞLAR VE MÜSTAHSALLARI, MUMLAR
((85) ELEKTRİKLİ MAKİNA VE CİHAZLAR, AKSAM VE PARÇALARI , TELEVİZYON,VB
(30) ECZACILIK ÜRÜNLERİ
(76) ALUMİNYUM VE ALUMİNYUM EŞYA
84) NÜKLEER REAKTÖRLER, KAZAN; MAKİNA VE CİHAZLAR, ALETLER, PARÇA.
(39) PLASTİK VE PLASTİKTEN MAMUL EŞYA
(61) ÖRME GİYİM EŞYASI VE AKSESUARLARI
(20) SEBZE MEYVE ve BİTKİ PARÇALARI
(99) DİĞER ÜRÜNLER
(74) BAKIR VE BAKIRDAN EŞYA
Başlıca Maddelere Göre İthalat - İlk 20 Madde) – Ocak - Ekim
(87) MOTORLU KARA TAŞITLARI, TRAKTÖR, BİSİKLET,MOTOSİKLET
(30) ECZACILIK ÜRÜNLERİ
(27) MİNERAL YAKITLAR
(89) GEMİLER, SUDA YÜZEN TAŞIT VE ARAÇLAR
(85) ELEKTRİKLİ MAKİNA VE CİHAZLAR, AKSAM VE PARÇALARI , TELEVİZYON, VB
(84) NÜKLEER REAKTÖRLER, KAZAN; MAKİNA VE CİHAZLAR, ALETLER,
(94) MOBİLYALAR, AYDINLATMA, REKLAM LAMBALARI, PREFABRİK YAPILAR
(74) BAKIR VE BAKIRDAN EŞYA
(72) DEMİR VE ÇELİK
(04) SÜT VE SÜT MAMULLERİ, KUŞ VE KÜMES HAY. YUMURTALARI, BAL VB.
(88) HAVA TAŞITLARI
(02) ETLER VE YENİLEN SAKATAT
(76) ALUMİNYUM VE ALUMİNYUM EŞYA
(39) PLASTİK VE PLASTİKTEN MAMUL EŞYA
(90) OPTİK, FOTOĞRAF, SİNEMA, ÖLÇÜ, KONTROLCİHAZLARI, TIBBİ ALETLER
(64) AYAKKABILAR
(62) ÖRÜLMEMİŞ GİYİM EŞYASI VE AKSESUARLARI
(22) MEŞRUBAT, ALKOLLÜ İÇKİLER
(97) SANAT ESERLERİ, KOLEKSİYON EŞYASI, ANTİKALAR
2.491,8
1.121,2
1.117,2
1.109,4
1.055,6
1.011,1
861,3
833,5
663,5
637,5
1000 Euro
3,502,119
2,711,098
4,254,331
1,703,771
1,071,158
770,472
403,043
378,852
749,696
343,632
332,224
622,539
314,928
295,615
532,158
254,101
217,340
209,217
152,449
7.550,6
6.811,9
5.339,4
4.614,3
3.793,6
2.963,3
2.568,6
1.820,7
1.483,6
3.362,7
1.513,1
1.507,7
1.497,1
1.424,6
1.364,4
1.162,3
1.124,8
895,4
860,3
1000 $
5,234,074
4,051,858
6,358,289
2,546,362
1,736,314
1,057,348
602,367
566,212
1,120,454
513,574
496,524
930,412
470,675
441,810
795,374
379,766
324,824
312,685
227,843
9
T.C. Atina Büyükelçiliği - Ticaret Müşavirliği
Türkiye ile Ticari ve Ekonomik İlişkiler
Türkiye ile Yunanistan arasındaki ekonomik ve ticari ilişkiler AB ile Türkiye arasındaki
gümrük birliği anlaşması çerçevesinde yürütülmektedir. İki ülke arasındaki tarihsel temeller
ve siyasi problemler, ilişkilerin uzun yıllar sınırlı kalmasına neden olmuş; 1999 yılından
itibaren ikili ilişkiler farklı bir boyut kazanmıştır.
Son dönemlerde Türkiye’de yatırım yapan Yunan şirketlerinin sayısında ve yapılan
yatırımlarda önemli artışlar kaydedilmektedir. Hazine Müsteşarlığı kayıtlarına göre,
Türkiye’de 250’den fazla Yunan firması faaliyet göstermekte olup, toplam yatırım tutarı, 6
milyar Euro’ya yaklaşmıştır.
Yunan Ulusal Bankası (NBG) Finansbank’ın çoğunluk hisselerini satın alarak Türkiye’de
finans sektörüne girmiştir. Finansbank – NBG ortaklığında NBG tarafından Türkiye’ye
yaklaşık 2.9 Milyar Dolarlık bir sermaye transferi gerçekleşmiştir. Bu rakam Yunanistan’ın
tarihinde yurt dışına ihraç ettiği en büyük sermaye özelliği taşımaktadır.
Ayrıca, Yunanistan’ın 3. büyük bankası olan EFG Eurobank, 142 milyon Euro karşılığında
ülkemizin en büyük 23. bankası olan Tekfenbank’ın % 70’ini satın almıştır.
Öte yandan Yunanistan’da faaliyet gösteren 10 adet Türk şirketi bulunmaktadır. Coğrafyadan
çok uzaklaşmadan AB üyesi Romanya ve Bulgaristan örneklerine baktığımızda sırasıyla bu
iki ülkede 15,000 ve 5,000 civarında işadamımızın bulunduğu ve Romanya’daki Türk
sermayeli şirket sayısının 10,000’e yaklaştığı görülmektedir.
Türkiye’deki Yunan yatırımcılar, genellikle bilişim teknolojisi (IT) alanına ilgi duymakta
olup; tarım uygulamaları, ambalaj, plastik, eczacılık, kozmetik, balıkçılık, turizm ve inşaat
sektörlerinde de faaliyet göstermektedirler.
Yunanistan’daki Türk Yatırımları
FİRMA ÜNVANI
(TÜRKİYE)
FİRMA ÜNVANI
(YUNANİSTAN)
YATIRIMIN
NİTELİĞİ
YATIRIM
YILI
Ziraat Bankası
Koton
İnci Ayakkabı
Gizia
İpekyol
Multimedia
KRT Kuyumculuk
Tike Restoran
HSH Limited
Inform Electronics
Murat Metal
İstikbal
Güllüoğlu Baklava
Sirkeci Restoran
Çilek Mobilya
Ziraat Bankası
Koton Textile Monoprosopi
İnci Ayakkabı EPE
Gizia
İpekyol Hellas Mon. EPE
Multiflash
KRT Ltd.
Tike Kifissia A.E.
Home Sweet Home
UPS Inform Hellas Ltd.
Ferrosteel Inter. Trade S.A.
İstikbal Hellas
Güllüoğlu Baklava
Sirkeci Restoran
Çilek Mobilya
Banka
Mağaza
Mağaza
Mağaza
Mağaza
Ofis-Depo
Ofis-Depo
Restoran
Mağaza
Teknoloji
Metal
Mağaza
Pastane
Restoran
Mağaza
2008
2005
2005
2005
2005
2008
2008
2004
2007
2007
2004
2003
2004
2007
2007
TUTAR
(EURO)
18,000,000
60.000
18.000
180.000
405.000
21.000
30.000
300.000
100.000
27.000
1.800.000
Franchise
Franchise
Franchise
Franchise
PAY (%)
% 100
% 100
% 100
% 100
% 100
% 100
% 90
% 30
% 95
% 70
% 40
...
...
...
...
10 
T.C. Atina Büyükelçiliği - Ticaret Müşavirliği
Dış ticaretten sorumlu Devlet Bakanı Sayın Kürşad Tüzmen’in Müsteşarlığı döneminde
hayata geçirdiği Komşu ve Çevre Ülkelere Yönelik İhracat Stratejisi ile Yunanistan’da
düzenlenen fuar ve sergilere milli düzeyde katılım sağlanmış, Yunanistan’dan alım heyetleri
getirilmiş, Yunanistan’a ticaret heyetleri organize edilmeye ve iki ülke ticari ve ekonomik
ilişkilerinin bir bütün olarak ele alındığı Karma Ekonomik Komisyon (KEK) Toplantıları
yapılmaya başlamıştır.
Diğer taraftan, ticari ilişkilerin geliştirilmesine yönelik kalıcı işbirliği imkanlarının özel
sektör temsilcileri tarafından görüşüldüğü ve geleceğe yönelik işbirliği imkanlarının
belirlendiği Türk-Yunan İş Konseyi toplantıları gerçekleştirilmeye devam etmektedir.
Tüm bu gelişmeler neticesinde 1999 yılında 694 Milyon $ olan toplam hacim 2008 sonunda
yaklaşık 5 kat artarak yıl sonu itibariyle 3.6 Milyar $ olmuştur. Diğer taraftan aynı
dönemde Yunanistan’a yapılan ihracatta artış % 600 olmuş ve 2008 sonunda ihracatımız
2.43 Milyar $’ı biraz aşmıştır.
1999 yılında 26.5 Milyar $ olan Türkiye’nin ihracatının 2008 sonunda 4.9 kat artış
göstererek 132 Milyar $ olduğu dikkate alındığında Yunanistan’a yapılan ihracattaki artışın
genel artış oranının üzerinde olduğu görülmektedir.
Yunanistan ile ikili ticaret yıllardır ülkemiz lehine bir süreç izlemeye devam etmektedir.
Kronik olarak Yunanistan aleyhine dış ticaret açığı ile devam eden ikili ticarette bu açık
zaman zaman biraz daha daralarak, zaman zaman artarak devam etmektedir.
Bir sonraki sayfadaki tabloların incelenmesinden de görüleceği üzere 2008 yılı; toplam
hacmin, ihracatın ve dış ticaret fazlasının en yüksek olduğu yıl olmuştur. İhracatımız ilk kez
2007 sonunda rekor sayılabilecek bir artışla (% 235) 2 Milyar $’ı aşmıştır.
Yunanistan 2006 ve 2007’de Türkiye’nin ihracatında 12. sırada yer almıştır. 2007 sonunda
da Yunanistan Türkiye’nin ihracatında Irak’ın hemen arkasından 12. Sırada, 2008 yılında bir
basamak gerileyerek 13.sırada yer almıştır. İthalat sıralaması incelendiğinde durum 2005 ve
2006’da Yunanistan Türkiye’nin tüm dünyadan yaptığı ithalatta 33. ve 29. sırada yer
almıştır. 2007 ithalat verilerine göre Yunanistan’ın yeri 35.lik, 2008’de ise 37.lik olmuştur.
Yunanistan ve Türkiye
arasındaki dış ticaret hacmi
2008 sonunda 3.6 Milyar $’a
ulaşmıştır.
Türkiye’nin 2008 sonu
ihracatı yaklaşık 2.4 Milyar $
olmuştur.
Konuyu Yunanistan açısından incelediğimizde Türkiye’nin
Yunanistan için önemli bir dış ticaret partneri olduğu
görülmektedir. 2007 yılı verilerine göre ülkenin tüm
dünyadan yaptığı ithalatta Türkiye 12. sırada, tüm dünyaya
yaptığı ihracatta ise 9.sırada yer almıştır. Topluluk içi ticaret
değerlendirme dışı bırakıldığında Türkiye’nin Yunanistan’ın
ithalatındaki yer 5.lik ihracatındaki yeri ise 2.lik olmuştur.
Türkiye’nin ihracatının 2000 yılından itibaren 2005 hariç
olmak üzere sürekli bir artış eğiliminde olduğu görülmektedir. 1 Milyar $ barajı 2004 yılında
geçilmiş, bundan sadece 3 yıl sonra ise 2 Milyar $ aşılmıştır.
2003 yılında yakalanan % 55.90’lık artış en yüksek orandır. 2006 ve 2007 yıllarında %
40’dan fazla artış sağlanmıştır. 2008 yılında ihracat artışı % 7.4’de kalmıştır. Ancak bu
noktada Yunanistan’ın 2008 yılında 3.ülkelerden yaptığı ithalatta % 16 gerilemenin dikkate
alınması gerekmektedir.
11 
T.C. Atina Büyükelçiliği - Ticaret Müşavirliği
TÜRKİYE İLE YUNANİSTAN ARASINDAKİ TİCARET (Milyon $ ve %)
1990
1995
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
İhracat
Toplam
Değişim
139.4
...
209.9
24.50
406.8
9.9
437.7
7.6
476.1
8.8
590.4
24.0
920.4
55.9
1,171.2
27.2
1,126.7
-3.8
1,602.6
42.2
2,262.7
41.2
Toplam
128.6
200.6
287.6
430.8
266.3
312.5
427.7
594.4
727.8
1,045.3
950.2
Değişim
...
90.9
-10.1
49.8
-38.2
17.4
36.9
39.0
22.5
43.6
-9.1
10.8
9.3
119.2
6.9
209.8
277.9
492.7
576.9
398.8
557.3
1,312.5
Dış Ticaret
Toplam
Değişim
268.0
…
410.5
50.2
694.3
0.7
868.5
25.1
742.3
-14.5
902.8
21.6
1,348.1
49.3
1,765.6
31.0
1,854.5
5.0
2,647.9
42.8
3,212.8
21.3
2008
2,430.5
1,148.6
20.9
1,281.9
3,579.2
Yıllar
7.4
İthalat
Fark
11.4
TÜRKİYE ile YUNANİSTAN ARASINDAKİ
DIŞ TİCARETİN GELİŞİMİ (Milyon $)
4.000
3.000
2.000
1.000
0
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
İhracat
236
298
370
407
438
476
590
920
1.171 1.127 1.603 2.263 2.431
İthalat
285
431
320
288
431
266
312
Toplam
521
729
690
694
869
742
903
428
594
2005
728
2006
1.045
2007
950
2008
1.149
1.348 1.766 1.855 2.648 3.213 3.579
GENEL İHRACAT VE YUNANİSTAN’A YAPILAN İHRACATTA DEĞİŞİM
(%)
60
50
40
30
20
10
0
-10
2000
2001
2002
2003
2004
Yunanistan
2005
2006
2007
2008
Genel
12 
T.C. Atina Büyükelçiliği - Ticaret Müşavirliği
Ancak yukarıda tablolarla aktarılan dış ticaret atmosferi karşılıklı yatırım boyutunda her iki
ülkede eşit şartlarda bir gelişmeye yol açmamış, Yunanlı ve Türk işadamlarının yatırım
yapmak için oldukça heyecanlı ve istekli girişimleri tek taraflı kalmıştır.
Yunanistan’daki mevcut uygulamalara göre AB dışı ülkelerden gelen yatırımcılara oturma ve
çalışma müsaadesinde yaşanan sıkıntılar nedeniyle son dönemlerde kısmen de olsa değişen
anlayışa rağmen halen birkaç tane dışında ciddi anlamda yatırım yapan herhangi bir Türk
şirketi bulunmamaktadır. Buna mukabil 1999 yılı öncesi 34 civarında olan Türkiye’de
yatırım yapan Yunan firması sayısı (Bunların büyük bir çoğunluğu İstanbul’dan göçen
Rumlardır) 2007 yılı sonrasında 250’ye yükselmiştir.
2008 sonu itibari ile Ziraat Bankası, Ferrosteel International Trade S.A., Tike, İnci Ayakkabı,
Koton Tekstil, İpekyol Hellas, Machka, Gizia, Multimedia, Home Sweet Home, KRT, UPS
Inform Yunanistan’da yatırım yapan Türk şirketleridir.
Son dönemlerdeki gelişmeler neticesinde Yunanistan pazarında Türk ürünlerine yönelik ön
yargının da ilişkilere paralel olarak azaldığı görülmektedir. Fiyat, kalite ve standartların
uygun olması durumunda Yunan tüketicisinin Türk ürünlerini tercih ettiği
gözlemlenmektedir. Bu durum tanıtım ve pazarlamanın önemini de ortaya çıkarmaktadır.
Halen birkaç sektörün dışında (petro kimya ürünleri, plastik ürünleri ve tarım ürünleri)
hemen hemen her sektörde dış fiyatlarla rekabet edemeyen Yunan sanayisi sıkıntılı bir
dönemden geçmektedir. Özellikle Uzak Doğudan gelen ucuz mallara karşı başta işçilikten
kaynaklanan maliyet dezavantajı nedeniyle rekabet güçlüğü içinde olan üretime yönelik
firmaların büyük bir çoğunluğu üretimlerini durdurarak ithalata yönelmektedirler.
Müşavirliğimizce yapılan tespitlere göre Yunanlı alıcı çok ciddi bir fiyat avantajı olmaması
halinde coğrafi yakınlık nedeniyle Türkiye’yi tercih etmektedir.
GENİŞ EKONOMİK GRUPLARIN SINIFLANDIRMASINA GÖRE İHRACATIMIZ (Milyon $)
Yatırım Malları
Ara Mallar
Tüketim Malları
2000
57,3
287,5
93,0
2001
28,3
323,1
124,7
2002
52,9
323,7
213,2
2003
123,8
426,7
368,1
2004
137,1
563,1
468,9
2005
101,9
564,8
457,2
2006
160,0
869,0
571,4
GENİŞ EKONOMİK GRUPLARIN SINIFLANDIRMASINA GÖRE İTHALATIMIZ (Milyon $)
Yatırım Malları
Ara Mallar
Tüketim Malları
2000
15,2
294,6
121,0
2001
5,5
199,2
61,5
2002
8,9
262,6
41,0
2003
18,3
346,4
63,1
2004
28,9
477,8
87,7
2005
14,1
609,6
103,8
2006
22,4
835,4
187,3
2007
202,1
1.220,8
837,6
2007
30,5
737,3
182,1
2008
217,7
1,341,6
869,0
2008
29,6
992,0
126,8
13 
T.C. Atina Büyükelçiliği - Ticaret Müşavirliği
Yunanistan’a Başlıca Sektörel İhracat (1,000 $)
2003
1- TARIMSAL ÜRÜNLER
i-Gıda Maddeleri
ii-Tarımsal Ham maddeler
2- MADENCİLİK ÜRÜNLERİ
i- Maden cevherleri ve döküntüleri
ii- Mineral yakıtlar ve mineral yağlar
iii- Demir dışı metaller
3- SANAYİ
i-Demir ve çelik
ii-Kimyasallar
iii-Diğer yarı mamuller
iv- Makinalar ve ulaşım araçları
v- Dokumacılık ürünleri
vi- Hazır giyim
vii - Diğer tüketim malları
4- DİĞER ÜRÜNLER
TOPLAM
2004
2005
2006
2007
2008
101,474
92,474
9,000
62,122
18,061
38,932
5,129
754,731
143,553
22,434
101,805
247,125
112,437
52,901
74,476
2,073
124,628
117,072
7,556
62,198
15,146
38,874
8,178
981,846
218,354
31,755
121,900
275,537
145,912
81,896
106,492
2,531
124,853
119,287
5,566
43,732
18,715
15,876
9,141
954,935
172,978
41,166
117,990
229,962
158,544
114,641
119,655
3,158
135,159
126,611
8,548
200,476
27,717
160,935
11,825
1,264,571
219,725
70,450
139,153
376,132
199,252
125,065
134,795
2,384
163,387
153,352
10,035
404,499
38,021
300,072
66,406
1,691,941
281,003
89,048
213,315
492,931
244,066
193,361
178,216
2,828
184,251
175,415
8,836
333,055
30,807
242,159
60,088
1,909,560
343,998
119,437
233,090
570,482
248,942
202,584
191,028
3,684
920,4
1.171,2
1.126,7
1.602,6
2.262,6
2,430.5
2003
2004
2005
2006
2007
2008
155.629
4.948
150.680
87.927
2.887
70.694
14.347
184.166
2.287
87.343
26.753
29.140
20.861
7.376
10.406
21
207.896
19.927
187.969
137.517
3.836
116.808
16.874
248.817
3.942
123.779
39.543
43.824
19.374
6.431
11.924
120
221.111
30.956
190.155
205.259
4.076
179.439
21.745
301.075
22.815
152.353
49.811
37.658
16.560
8.192
13.686
385
272.288
32.415
239.873
446.849
6.502
378.912
61.435
326.106
17.870
167.254
41.587
54.771
19.641
9.522
15.462
85
188.730
38.391
150.339
396.116
8.480
307.606
80.029
365.140
25.418
175.019
49.237
64.530
22.086
12.277
16.573
172
244,090
69,732
174,357
444,603
16,853
355,345
72,404
459,884
52,065
238,313
48,776
67,073
22,824
11,668
19,166
54
427,7
594,4
727,8
1.045,3
950,2
1,148.6
Yunanistan’dan Başlıca Sektörel İthalat (1,000 $)
1- TARIMSAL ÜRÜNLER
i-Gıda Maddeleri
ii-Tarımsal Ham maddeler
2- MADENCİLİK ÜRÜNLERİ
i-Maden cevherleri ve döküntüleri
ii- Mineral yakıtlar ve mineral yağlar
iii- Demir dışı metaller
3- SANAYİ
i-Demir ve çelik
ii-Kimyasallar
iii-Diğer yarı mamuller
iv- Makinalar ve ulaşım araçları
v- Dokumacılık ürünleri
vi- Hazır giyim
vii - Diğer tüketim malları
4- DİĞER ÜRÜNLER
TOPLAM
14 
T.C. Atina Büyükelçiliği - Ticaret Müşavirliği
YUNANİSTAN’DAN BAŞLICA İTHAL KALEMLERİMİZ (Milyon $ ve € )
MİNERAL YAKITLAR,MİNERAL YAĞLAR ve MUMLAR
PLASTİK VE PLASTİKTEN MAMUL EŞYA
PAMUK
DEMİR VE ÇELİK
BAKIR VE BAKIRDAN EŞYA
NÜKLEER REAKTÖRLER,KAZAN;MAKİNA VE CİHAZLAR, ALETLER,
ALUMİNYUM VE ALUMİNYUM EŞYA
HUBUBAT
HAM POSTLAR,DERİLER (KÜRKLER HARİÇ) VE KÖSELELER
GÜBRELER
GIDA SANAYİİ KALINTI VE DÖKÜNTÜLERİ,HAZIR HAYVAN GIDALARI
ELEKTRİKLİ MAKİNA VE CİHAZLAR,AKSAM VE PARÇALARI
TUZ,KÜKÜRT,TOPRAK VE TAŞLAR,ALÇILAR VE ÇİMENTO
KAĞIT VE KARTON - KARTONDAN EŞYA
GEMİLER,SUDA YÜZEN TAŞIT VE ARAÇLAR
ECZACILIK ÜRÜNLERİ
DEBAGAT VE BOYACILIKTA KULLANILAN HÜLASA,BOYA, MACUN,
ORGANİK KİMYASAL MÜSTAHSALLAR
HAYVANSAL VE BİTKİSEL YAĞLAR VE BUNLARIN MÜSTAHSALLARI
ODUN HAMURU; SELÜLOZİK MADDELERİN HAMURLARI, URDALAR
SEBZE,MEYVA,BİTKİ PARÇALARI,SERT KABUKLU YEMİŞ –KONSER.
TAŞ,ALÇI,ÇİMENTO,AMYANT,MİKA VB MADDELERDEN EŞYA
ÖRÜLMEMİŞ GİYİM EŞYASI VE AKSESUARLARI
MUHTELİF KİMYASAL MADDELER
YAĞLI TOHUM VE MEYVALAR,SANAYİ BİTKİLERİ, HAYVAN YEMİ
AĞAÇ VE AĞAÇTAN MAMUL EŞYA;ODUN KÖMÜRÜ
METAL CEVHERLERİ,CÜRUF VE KÜL
ALBÜMİNOİD MADDELER,TUTKALLAR,ENZİMLER VB
BASILI KİTAP,GAZETE,RESİM,EL YAZMALARI
ÖRME EŞYA
UÇUCU YAĞLAR,REZİNOİTLER,PARFÜMERİ,KOZMETİKLER VB
ADİ METALLERDEN ÇEŞİTLİ EŞYA
İNORGANİK KİMYASALLAR,ORGANİK,İNORGANİK BİLEŞİKLER
ÖRME GİYİM EŞYASI VE AKSESUARLARI
VATKA,KEÇE,DOKUNMAMIŞ MENSUCAT,ÖZEL İPLİK,SİCİM
SABUNLAR, AKTİF ORGANİK MADDELER,YIKAMA MADDELERİ
MEŞRUBAT,ALKOLLÜ İÇKİLER VE SİRKE
KAUÇUK VE KAUÇUKTAN EŞYA
POSTLAR,KÜRKLER,TAKLİT KÜRKLER VE MAMULLERİ
BALIKLAR,KABUKLU HAYVANLAR,YUMUŞAKÇALAR,DİĞER
DEMİR VEYA ÇELİKTEN EŞYA
TOPLAM
2008
Dolar
355.3
177.2
153.2
52.0
40.8
40.6
36.8
21.0
17.5
17.0
16.0
14.9
14.0
12.7
11.5
11.4
10.9
8.3
8.1
8.0
7.8
7.8
6.2
6.1
5.8
5.6
5.6
5.6
5.5
5.0
4.6
4.3
4.3
4.2
4.1
3.8
3.6
3.4
3.3
3.0
2.2
1.148
2007
Euro
246.7
119.0
104.1
33.8
26.9
27.8
24.7
15.1
11.6
12.1
10.7
10.1
9.6
8.6
7.7
7.8
7.4
5.7
5.3
5.4
5.3
5.3
4.2
4.1
4.2
3.8
3.8
3.8
3.8
3.4
3.1
2.9
2.9
2.9
2.8
2.6
2.4
2.3
2.3
2.0
1.5
782
Dolar
307.6
139.1
129.2
25.3
49.0
35.3
34.0
0.7
22.0
3.5
11.8
21.6
9.8
13.3
6.7
7.8
8.9
7.7
2.7
2.8
8.3
3.4
6.9
3.5
1.8
6.5
4.6
6.0
2.5
5.1
4.6
4.0
2.7
4.4
5.3
1.4
1.7
3.7
2.9
8.1
2.3
950
Euro
221.6
102.2
94.7
18.4
35.8
25.6
24.8
0.5
16.3
2.5
8.6
15.6
7.1
9.7
4.9
5.7
6.4
5.6
2.0
2.0
5.9
2.5
5.0
2.6
1.3
4.7
3.4
4.4
1.8
3.7
3.4
3.0
2.0
3.3
3.8
1.0
1.2
2.7
2.1
6.0
1.7
692
Değişim
(%)
15.5
27.4
18.6
105.4
-16.6
15.3
8.1
2855.3
-20.5
389.6
35.5
-30.9
42.1
-4.4
71.7
46.8
23.3
7.8
198.5
187.0
-5.5
130.3
-10.0
72.8
226.3
-13.2
21.2
-6.9
118.8
-2.2
-0.5
6.1
58.5
-4.2
-21.7
166.3
113.3
-6.4
12.9
-62.6
-2.9
20.1
15 
T.C. Atina Büyükelçiliği - Ticaret Müşavirliği
I
Ι.A
I.A.1
I.A.2
Ι.Β
I.B.1
I.B.2
I.C
I.D
II
ΙΙ.1
ΙΙ.2
III
YUNANİSTAN ÖDEMELER DENGESİ BİLANÇOSU (Milyon EURO - Geçici)
2005
2006
2007
CARİ İŞLEMLER HESABI
-14.743,5
-23.668,1
-32.261,2
DIŞ TİCARET HESABI
-27.558,9
-35.286,3
-41.499,2
İhracat
14.200,9
16.154,3
17.445,5
Petrol
2.257,7
2.939,8
3.037,3
Gemi
1.602,2
1.631,8
2.275,4
Diğer Mallar
10.341,0
11.582,7
12.132,8
İthalat
41.759,8
51.440,6
58.944,8
Petrol
8.886,9
11.701,1
12.256,9
Gemi
2.325,2
5.022,3
7.795,7
Diğer Mallar
30.547,7
34.717,2
38.892,2
HİZMETLER HESABI
15.391,1
15.337,1
16.723,9
Gelirler
27.253,5
28.364,1
31.425,3
Turizm
10.729,5
11.356,7
11.407,2
Ulaştırma
13.871,4
14.324,7
16.939,3
Diğer Servisler
2.652,6
2.682,7
3.078,9
Giderler
11.862,4
13.027,0
14.701,4
Turizm
2.445,7
2.382,8
2.441,5
Ulaştırma
6.237,7
6.991,3
7.771,3
Diğer Servisler
3.179,0
3.652,9
4.488,6
GELİR HESABI
-5.676,1
-7.118,8
-9.077,0
CARİ TRANSFERLER
3.100,4
3.399,9
1.591,1
SERMAYE HESABI
2.048,6
3.041,3
4.332,3
Gelirler
2.324,9
3.310,7
4.673,9
Genel Hükümet (Çoğunluk-AB)
2.137,1
3.116,5
4.401,4
Diğer Sektörler
187,8
194,2
272,4
Giderler
276,3
269,5
341,6
Genel Hükümet (Çoğunluk-AB)
22,9
32,2
27,1
Diğer Sektörler
253,4
237,3
314,5
SERMAYE ve FİNANS HESAPLARI
-12.694,9
-20.626,8
-27.928,9
IV
FİNANS HESABI
IV.A DOĞRUDAN YATIRIM
Yurt Dışında
Yurt İçinde
IV.B PORTFÖY YATIRIMLARI
Varlıklar
Yükümlülükler
ΙV.C DİĞER YATIRIMLAR
Varlıklar
Yükümlülükler
( Genel Hükümet Kredileri )
ΙV.D RESMİ REZERVLERDEKİ DEĞİŞİM
V
NET HATA ve NOKSAN
Kaynak: Yunanistan Merkez Bankası (*) : 11 ay
12606,6
-679,0
-1180,4
501,3
7322,6
-18459,7
25782,3
5914,0
-6301,5
12215,5
-447,0
49,0
88,3
20363,7
953,8
-3321,6
4275,4
8115,4
-6961,2
15076,6
11518,5
-5851,0
17369,5
-447,7
-224,0
263,1
27361,4
-2499,0
-3900,1
1401,1
17441,7
-16351,1
33792,8
12740,6
-16266,1
29006,8
-2341,7
-322,0
567,5
2008(XI)
-31,853
-40.991
18,356
3987
1496
12,872
59,347
15,571
5,942
37,834
16,667
32,176
11,438
17,823
2,915
15,509
2,367
8,662
4,480
-9,975
2,449
3,948
4,452
4,068
385
505
191
314
-27,906
27,385
1,292
-2032
3324
15,769
-4862
20631
10,327
-22,331
32,659
-495
-3
521
16 