ankara (2010) - Gazi Üniversitesi Açık Arşiv

T.C.
GAZİ ÜNİVERSİTESİ
EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
GÜZEL SANATLAR EĞİTİMİ ANABİLİM DALI
MÜZİK ÖĞRETMENLİĞİ BİLİM DALI
SINIF ÖĞRETMENLERİNİN, 2007-2008 ÖĞRETİM YILINDA KULLANILMAYA
BAŞLANAN 1. DEVRE MÜZİK DERSİ ÖĞRETMEN KILAVUZ KİTAPLARINDAN
YARARLANMA DURUMLARINA İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ
YÜKSEK LİSANS TEZİ
Hazırlayan
Gülçin KESKĠN
Tez Danışmanı
Doç. Mehlika DÜNDAR
ANKARA
(2010)
JÜRİ ONAY SAYFASI ÖRNEĞİ
.............Gülçin KESKİN...................................... ‘ın .......”Sınıf öğretmenlerinin, 2007-2008
öğretim yılında kullanılmaya başlanan I. Devre müzik dersi öğretmen kılavuz kitaplarından
yararlanma durumlarına ilişkin görüşleri”.. başlıklı tezi
....25.09.2010........
tarihinde,
jürimiz
tarafından
................................................................Müzik Öğretmenliği............... Ana Bilim / Ana Sanat
Dalında Yüksek Lisans
/ Doktora / Sanatta Yeterlik Tezi olarak kabul edilmiştir.
Adı Soyadı İmza
Başkan:.............Yrd.Doç.Dr.Mehmet ŞEREN
Üye (Tez Danışmanı): ........... Doç. Mehlika DÜNDAR
Üye : ..................Yrd.Doç. Dr. Selçuk BİLGİN
T.C.
GAZĠ ÜNĠVERSĠTESĠ
EĞĠTĠM BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ
GÜZEL SANATLAR EĞĠTĠMĠ ANABĠLĠM DALI
MÜZĠK ÖĞRETMENLĠĞĠ BĠLĠM DALI
SINIF ÖĞRETMENLERĠNĠN, 2007-2008 ÖĞRETĠM YILINDA KULLANILMAYA
BAġLANAN 1. DEVRE MÜZĠK DERSĠ ÖĞRETMEN KILAVUZ KĠTAPLARINDAN
YARARLANMA DURUMLARINA ĠLĠġKĠN GÖRÜġLERĠ
YÜKSEK LĠSANS TEZĠ
Hazırlayan
Gülçin KESKĠN
Tez DanıĢmanı
Doç. Mehlika DÜNDAR
ANKARA
(2010)
TEŞEKKÜR
AraĢtırmamın her aĢamasında bilgi birikimi, deneyim ve anlayıĢıyla bana hep
yol gösteren değerli tez danıĢmanım Doç. Mehlika DÜNDAR‟a teĢekkürlerimi
sunarım. Bir diğer yol gösterici hocam sayın Yrd.Doç.Dr. Mehmet ġEREN‟e de tüm
yardımlarından ötürü çok teĢekkür ederim.
AraĢtırmamı gerçekleĢtirmem safhasında yardımlarını esirgemeyen Yrd. Doç.
Dr. Bülent Altunkaynak hocama, çok değerli arkadaĢlarım Demet Aydınlı, Esra
Yücesan, Utku ġendurur, Erinç Çelen, Sevil Özmen, Ebru Yücesan, Nil Aksoy ve
Ġlkay Göksel‟ e, ve son olarak tüm aileme desteklerinden dolayı teĢekkür ederim.
ANKARA
GÜLÇİN KESKİN
i
ÖZET
SINIF ÖĞRETMENLERĠNĠN, 2007-2008 ÖĞRETĠM YILINDA KULLANILMAYA
BAġLANAN 1. DEVRE MÜZĠK DERSĠ ÖĞRETMEN KILAVUZ KĠTAPLARINDAN
YARARLANMA DURUMLARINA ĠLĠġKĠN GÖRÜġLERĠ
KESKĠN, Gülçin
Yüksek Lisans, Müzik Öğretmenliği Anabilim Dalı
Tez DanıĢmanı: Doç. Mehlika Dündar
Temmuz - 2010
Bu araĢtırmada, Ġlköğretim 1., 2. ve 3. sınıfları okutan sınıf öğretmenlerinin, müzik
derslerinde 2007 Ġlköğretim Müzik Dersi Öğretim Programı dahilinde hazırlanmıĢ olan
“Öğretmen Kılavuz Kitapları”ndan yararlanma durumları saptanmaya çalıĢılmıĢtır. Daha önce
yapılmıĢ olan araĢtırmalarda sınıf öğretmenlerinin müzik derslerinde sıkıntı yaĢadıkları
alanlar olduğu tespit edilmiĢtir. Bu nedenle bu araĢtırma üç boyutta ele alınmıĢtır. “ġarkı”,
“kulaktan Ģarkı öğretimi” ve “etkinlikler” araĢtırmanın boyutlarını oluĢturmaktadır.
AraĢtırmada tarama modeli kullanılmıĢ ve öğretmenlere 31 sorudan oluĢan bir anket
uygulanmıĢtır. Ankette yer alan sorular 1:hiç katılmıyorum, 2:az katılıyorum, 3:kısmen
katılıyorum, :4büyük ölçüde katılıyorum, 5:tamamen katılıyorum olacak Ģekilde 5‟li likert
tipi seçeneklerden oluĢmaktadır. ÇalıĢmada yer alan analizler SPSS 18.0 (PASW 18.0) paket
program kullanılarak elde edilmiĢtir.
AraĢtırmanın örneklemini; Ankara Ġli; Çankaya, Yenimahalle, Mamak, Altındağ ve
Keçiören ilçelerinin her birinden 3‟er okul, toplamda 15 okul ve bu okullardan ankete katılan
109 sınıf öğretmeni oluĢturmaktadır.
ii
Ġlköğretim müzik eğitiminde Ģarkı temel materyaldir ve Ģarkının niteliği müzik eğitimi
açısından büyük önem teĢkil etmektedir. Bu nedenle araĢtırmada, sınıf öğretmenlerine
uygulanan anketlerde Ģarkılara iliĢkin görüĢlerine ulaĢılmaya çalıĢılmıĢtır. Kılavuz kitaplarda
“yapılandırmacı anlayıĢ”ın temel prensiplerinden biri olan “kalıcı izli esas öğrenme etkinlikler
aracılığıyla olur” ilkesinden hareketle yaparak yaĢayarak öğrenme gerçekleĢmesi için, Ģarkı
öğretimi; öğrencinin müzik derslerinde daha aktif olması ve yaratıcılığının geliĢtirilebilmesine
olanak tanıyan farklı öğretim yöntemleriyle zenginleĢtirilmiĢtir. Kulaktan Ģarkı öğretiminin
içerisinde, ağırlıklı olarak Orff ve drama yöntemleri kullanılmıĢ ve Ģarkı öğretimi daha aktif
etkinliklere dönüĢtürülmüĢtür. Bu nedenle araĢtırmada sınıf öğretmenlerine, kulaktan Ģarkı
öğretme durumlarının yanı sıra, ekinlikleri gerçekleĢtirme-geliĢtirme durumlarına yönelik de
sorular yöneltilmiĢtir.
Elde edilen veriler ıĢığında sonuçlar ve öneriler sunulmuĢtur. Ortaya çıkan en belirgin
sonuç öğretmenlerin kılavuz kitaplarda, yalnızca notası verilmiĢ olan Ģarkıları öğrenmede
sıkıntı
yaĢadıklarıdır.
Sınıf
öğretmenlerinin
etkin
ve
etkili
bir
müzik
dersi
gerçekleĢtirebilmeleri için en temelde Ģarkılara hakim olmaları gerekmektedir, bu nedenle
Ģarkıları daha kolay öğrenebilmeleri ve öğretebilmeleri için her Ģarkının birer kaydının
öğretmenlere ulaĢtırılması bir gerekliliktir. Ayrıca sınıf öğretmenlerinin,
Orff ve drama
yöntemlerini ders içinde etkili bir Ģekilde kullanabilme bilgi birikimine sahip olmadıklarını
düĢündükleri ve bu alanlarla ilgili birer hizmet içi eğitime istekli oldukları görülmüĢtür.
iii
ABSTRACT
HOMEROOM TEACHERS‟ PERCEPTĠONS REGARDĠNG THEĠR USAGES OF
THE 1ST, 2ND AND 3RD GRADES MUSĠC LESSON “THEACHER‟S GUĠDANCE
BOOKS”WHĠCH WERE STARTED TO BE USED ĠN THE ACADEMĠC YEAR OF 20072008
KESKĠN, Gülçin
Master Thesis, Music Education Major
Advisor: Associate Professor Mehlika DÜNDAR
July - 2010
This study is conducted to investigate 1st, 2nd and 3rd grade homeroom teachers‟
usages states of the “Teacher‟s Guidance Book” written within the Primary Education Music
Course Teaching Program in music courses. Previous research showed that homeroom
teachers encounter some difficulties in music classes. Fort his reason, this study is structures
in three levels: “Song”, “auditory song teaching”, and “activities.”
In this study survey reseach method is used, and the teachers were given a
questionnaire consisting of 31 items. The items included choices as the following: 1: Totally
disagree, 2: Slightly agree, 3: Somewhat agree, 4: Mostly agree, and 5: Totally agree. SPSS
program was used in the data analysis process.
The participants in this study were 109 homeroom teachers from 15 schools. In the
province of Ankara three schools from each of Çankaya, Yenimahalle, Mamak, Altındağ ve
Keçiören counties constituted this number.
In Primary school music education song is the basic material and the quality of the
song is crucial to music education. For thei reason, this study aims to find out homeroom
teachers‟ attitudes towards songs. To help learning take place by using Total Physical
Response Approach based on one of the basic principles of “constructivist approach” which
suggests “permanent learning occurs when activities are used”, in the guidance books song
teaching is enriched by various techniques which will help students become more active and
creative in the music lessons.
During auditory song teaching mostly Orff and drama techniques were used and song
teaching became more active. For this reason, in this study the participants were asked
questions about their ways of conducting-developing activities as well as their auditory song
teaching technique.
iv
Based on the collected data conclusions and suggestions were made. The most striking
result was that the teachers had difficulty in learning the songs only the notes of which were
given in the guidance books. In order fort he homeroom teachers to be able to develop an
active and efficient music class, first of all they should master the songs. Since this is the case,
in order to be able to learn and teach songs the teachers should be given a copy of each song.
In addition to this, the results showed that the homeroom teachers think that they do not have
enough knowledge to use Orff and drama techniques in the classes efficiently, and they are
eager to participate Professional development workshops related to this fields.
v
İÇİNDEKİLER
TEġEKKÜR………………………………..……………………………………………….…i
ÖZET………………………….………….…………………………………………………....ii
ABSTRACT…….……………………….……………………………………………………iv
ĠÇĠNDEKĠLER…..…………………………………………………………………………...vi
TABLOLAR LĠSTESĠ……..……………………………………………………………......viii
GRAFĠKLER LĠSTESĠ…………..…………………………………………………………...ix
BÖLÜM I
1. GĠRĠġ ……………………………………………………………………………….........1
1.1.Problem
...………………………………………………………………………...........23
1.2.Alt problemler…………………………………………………………………………….23
1.3.Amaç
…………………………………………………………………………..........24
1.4.Önem
………..…………………………………………………………………….24
1.5.Varsayımlar…………...………………………………………………………………….25
1..6.Sınırlılıklar………………………..……………………………………………………...25
1.7.Tanımlar ……………………………………………………………................................25
BÖLÜM II
2.ĠLGĠLĠ ARAġTIRMALAR
…………………………………………………………….26
BÖLÜM III
YÖNTEM
3.1. AraĢtırmanın Modeli………………………………………………………….................29
3.2. Evren ve Örneklem…………………………………………………………..…………..29
3.3. Veri Toplama Aracı……………………………………………………………………...30
3.4. Anketin Geçerlik ve Güvenirlik ÇalıĢmaları ……………………………………………31
3.5. Verilerin Analizi ………………………………………………………………………...31
BÖLÜM IV
BULGULAR VE YORUM
4.1.Birinci Alt Probleme ĠliĢkin Bulgular ve Yorum …………..…………………………...33
4.2. Ġkinci Alt Probleme ĠliĢkin Bulgular ve Yorum……..………………………………….37
vi
4.3. Üçüncü ve Dördüncü Alt Probleme ĠliĢkin Bulgular ve Yorum……………………......42
4.4. Genel Düzeylerin KarĢılaĢtırılması ……………………………………………………56
4.5. Sınıflara iliĢkin karĢılaĢtırmalar………………………………..………………..……...57
4.6. Kıdeme iliĢkin karĢılaĢtırmalar………………………....................................................59
BÖLÜM V
SONUÇ VE ÖNERĠLER
5.1. Sonuçlar…………….……………………………………………………....………….61
5.2. Öneriler……………………………………………………………………...................64
KAYNAKÇA…………………………………………………………………....................65
EKLER………………………………………………………..………………...………….67
Ek 1. Anket
……………………………………………………………………………..67
Ek 2. M.E.B. Bağlı Okul ve Kurumlarda Yapılacak Olan AraĢtırma ve AraĢtırma Desteğine
Yönelik Ġzin ve Uygulama Yönergesi ……………………………………………………..73
vii
TABLOLAR LİSTESİ
Tablo 3.1 AraĢtırmaya Katılan Bireylerin ÇeĢitli DeğiĢkenlere Göre Dağılımı…………….30
Tablo 3.2. Güvenirlik Katsayıları …………………………………………………………..31
Tablo 4.1. Öğrenci çalıĢma ve öğretmen kılavuz kitaplarında yer alan Ģarkılara iliĢkin öğretmen
görüĢlerinin dağılımı …………………………………………………………………………33
Tablo 4.2. Sınıf öğretmenlerinin kulaktan Ģarkı öğretme durumlarının dağılımı …………...37
Tablo 4.3. Kılavuz kitaplarda tarif edilmiĢ olan etkinliklerin gerçekleĢtirilebilirlik ve
geliĢtirilebilirlik durumlarının dağılımı ……………………………………………………..42
Tablo 4.4. Genel puanlara iliĢkin istatistikler ………………………………………………56
Tablo 4.5. ġarkılara iliĢkin öğretmen görüĢlerin sınıflara göre karĢılaĢtırılması …………..57
Tablo 4.6. Kulaktan Ģarkı öğretme durumlarının sınıflara göre karĢılaĢtırılması ……….…57
Tablo 4.7.GerçekleĢtirilebilirlik ve geliĢtirilebilirlik düzeylerinin sınıflara göre
karĢılaĢtırılması …………………………………………………………………………...58
Tablo 4.8. ġarkılara iliĢkin öğretmen görüĢlerin kıdeme göre karĢılaĢtırılması …………..59
Tablo 4.9. Kulaktan Ģarkı öğretme durumlarının kıdeme göre karĢılaĢtırılması ………….59
Tablo 4.10. GerçekleĢtirilebilirlik ve geliĢtirilebilirlik düzeylerinin kıdeme göre
karĢılaĢtırılması ……………………………………………………………………………59
viii
GRAFİKLER LİSTESİ
Grafik 4.1. Öğretmenlerin “Ģarkılar kolaydan zora ilkesine uygun olarak sıralanmıĢtır”
ifadesine katılma durumlarının grafiksel dağılımı. ………………………………………..34
Grafik 4.2. Öğretmenlerin “Ģarkılar akılda kalıcıdır” ifadesine katılma durumlarının grafiksel
dağılımı. …………………………………………………………………………………..34
Grafik 4.3. Öğretmenlerin “Ģarkılar öğrenciler tarafından kolaylıkla öğrenilebilir niteliktedir”
ifadesine katılma durumlarının grafiksel dağılımı. ………………………………………..35
Grafik 4.4. Öğretmenlerin “Ģarkılar öğrenciler tarafından beğenilmektedir” ifadesine katılma
durumlarının grafiksel dağılımı ……………………………………………………………35
Grafik 4.5. Öğretmenlerin “Ģarkı türleri kitaplarda dengeli bir Ģekilde dağıtılmıĢtır” ifadesine
katılma durumlarının grafiksel dağılımı. ………………………………………………….36
Grafik 4.6. Öğretmenlerin “kazanımlar boyutunda Ģarkılar, hedeflere ulaĢtırır niteliktedir”
ifadesine katılma durumlarının grafiksel dağılımı. ………………………………………..36
Grafik 4.7 Öğretmenlerin “kılavuz kitaplarda notası verilmiĢ olan Ģarkıları solfejinden
hareketle öğrenebiliyorum” ifadesine katılma durumlarının grafiksel dağılımı ………….38
Grafik 4.8. Öğretmenlerin “Ģarkıyı öğrenirken melodisini önceden dinleme ihtiyacı
duyuyorum” ifadesine katılma durumlarının grafiksel dağılımı. ………………………….38
ix
Grafik 4.9. Öğretmenlerin “Ģarkıları tonuna veya makamına uygun bir Ģekilde
seslendirebiliyorum” ifadesine katılma durumlarının grafiksel dağılımı. ………………..39
Grafik 4.10 Öğretmenlerin “Ģarkıyı öğretirken farklı bir ses kaynağından yardım alma
ihtiyacı duyuyorum” ifadesine katılma durumlarının grafiksel dağılımı. …………………39
Grafik 4.11. Öğretmenlerin “öğrencinin belleğinde iz bırakacak Ģekilde Ģarkıların
melodilerini bir enstrümanla çalabiliyorum” ifadesine katılma durumlarının grafiksel dağılımı.
……………………………………………………………………………………………….40
Grafik 4.12. Öğretmenlerin “Ģarkıyı söylerken bir ritim çalgısıyla eĢ zamanlı tempo
tutabiliyorum” ifadesine katılma durumlarının grafiksel dağılımı. …………………………41
Grafik 4.13. Öğretmenlerin “Ģarkıyı, çocuklara söyletirken bir ritim çalgısıyla eĢ zamanlı
tempo tutabiliyorum” ifadesine katılma durumlarının grafiksel dağılımı ………………….41
Grafik 4.14 Öğretmenlerin “etkinlikler, sınıf mevcudu göz önünde bulundurulduğunda etkili
bir Ģekilde gerçekleĢtirilebilir niteliktedir” ifadesine katılma durumlarının grafiksel dağılımı.
…………………………………………………………………………………………….…44
Grafik 4.15. Öğretmenlerin “etkinlikler sınıfın fiziki yapısı göz önünde bulundurulduğunda
etkili bir Ģekilde gerçekleĢtirilebilir niteliktedir” ifadesine katılma durumlarının grafiksel
dağılımı. ……………………………………………………………………………………...45
Grafik 4.16. Öğretmenlerin “etkinliklerde kullanılması öngörülen sesli öğretim materyalleri
sınıfımızda mevcuttur” ifadesine katılma durumlarının grafiksel dağılımı ………………...45
Grafik 4.17. Öğretmenlerin “etkinliklerde kullanılması öngörülen görüntülü öğretim
materyalleri sınıfımızda mevcuttur” ifadesine katılma durumlarının grafiksel dağılımı …...46
Grafik 4.18. Öğretmenlerin “etkinliklerde milli bayramlar, özel gün ve haftalarla ilgili marĢ,
türkü ve benzeri seçkin eserlerin bulunduğu kayıtlar kullanılmaktadır” ifadesine katılma
durumlarının grafiksel dağılımı ……………………………………………………………47
x
Grafik 4.19. Öğretmenlerin “ilköğretim müzik dersleri için hazırlanmıĢ olan sesli öğretim
materyalleri ile ilgili yenilikleri takip ediyorum” ifadesine katılma durumlarının grafiksel
dağılımı. …………………………………………………………………………………..…47
Grafik 4.20. Öğretmenlerin “her Ģarkı söyleme etkinliği öncesi uygulanması gereken ses
açma etkinlikleri, kılavuz kitaplarda anlaĢılır bir Ģekilde tarif edilmiĢtir” ifadesine katılma
durumlarının grafiksel dağılımı. …………………………………………………………….48
Grafik 4.21. Öğretmenlerin “her ders etkili bir ses açma etkinliği gerçekleĢtirmekteyim”
ifadesine katılma durumlarının grafiksel dağılımı. ………………………………………….49
Grafik 4.22. Öğretmenlerin “sınıfımızda kullanabileceğimiz ritim çalgıları mevcuttur”
ifadesine katılma durumlarının grafiksel dağılımı. ………………………………………….49
Grafik 4.23. Öğretmenlerin “derslerde ritim çalgılarını kullanmaktayım” ifadesine katılma
durumlarının grafiksel dağılımı. …………………………………………………………….50
Grafik 4.24. Öğretmenlerin “kılavuz kitapta Ģarkı öğretme etkinliklerinde sıkça belirtilen „var
olan ritim çalgıları ve kendi yaptığınız ritim çalgılarıyla Ģarkılara eĢlik etme‟ etkinliklerini
öğrencilerle etkili bir Ģekilde gerçekleĢtirmekteyim” ifadesine katılma durumlarının grafiksel
dağılımı. …………………………………………………………………………………….50
Grafik 4.25. Öğretmenlerin “Orff müzik öğretim yöntemiyle ilgili bir eğitim aldım” ifadesine
katılma durumlarının grafiksel dağılımı. …………………………………………………….51
Grafik 4.26. Öğretmenlerin “Orff yöntemini ders içinde etkili bir Ģekilde kullanma bilgi
birikimine sahip olduğumu düĢünüyorum” ifadesine katılma durumlarının grafiksel dağılımı.
………………………………………………………………………………………………52
Grafik 4.27. Öğretmenlerin “öğretmenlere Orff yöntemini ders etkinliklerinde kullanabilme
birikimine dair bir hizmet içi eğitim verilmesi, müzik derslerinin iĢleniĢinin daha etkili
gerçekleĢtirilebilmesini sağlayacaktır” ifadesine katılma durumlarının grafiksel dağılımı. .53
xi
Grafik 4.28. Öğretmenlerin “öğrencilerin kendilerini ifade etmelerini sağlamada kılavuz
kitaplardan yararlanabiliyorum” ifadesine katılma durumlarının grafiksel dağılımı. …….53
Grafik 4.29. Öğretmenlerin “Ģarkıları canlandırma(drama) etkinliklerini yaratıcılığımı
kullanarak geliĢtirebiliyorum” ifadesine katılma durumlarının grafiksel dağılımı ………..54
Grafik 4.30. Öğretmenlerin “Ģarkılara hareket katma etkinliklerini yaratıcılığımı kullanarak
geliĢtirebiliyorum” ifadesine katılma durumlarının grafiksel dağılımı. ………………….55
Grafik 4.31. Öğretmenlerin “öğretmenlere müzik ve dramayı birleĢtirici bir hizmet içi eğitim
verilmesi müzik derslerinin iĢleniĢinin daha etkili gerçekleĢtirilebilmesini sağlayacaktır”
ifadesine katılma durumlarının grafiksel dağılımı. ………………………………………..…55
Grafik 4.32. Alt problemlere iliĢkin genel ortalama grafiksel dağılımı
……………….…..56
Grafik 4.33.Sınıflara iliĢkin karĢılaĢtırmaların ortalama grafiksel dağılımı ………………..58
Grafik 4.34. Kıdeme iliĢkin karĢılaĢtırmaların ortalama grafiksel dağılımı. ………………..60
xii
1
BÖLÜM I
GİRİŞ
Müzik; duygu, düşünce, tasarım ve izlenimleri, belirli bir amaç ve yöntemle, belirli
bir güzellik anlayışına göre birleştirilmiş seslerle işleyip anlatan estetik bir bütündür. Birey
olarak insan, ‘bebeklik döneminde ninnilerle; erken çocukluk döneminde sayışma, tekerleme,
müzikli masal ve oyunlarla..’ yoğrulur (UÇAN, 2005:12).
Müziksel öğrenme, müziksel yaşantıyla oluşan kalıcı izli müziksel davranış
değişmesidir. Müziksel öğrenme müziksel algılamayla, müziksel algılama müziksel dikkat
etmeyle başlar. Müziksel öğretme ise müziksel öğrenmeyi başlatma, destekleme,
kolaylaştırma, kılavuzlama, sağlama ve denetleme sürecidir, bu iş öğretmenin görevidir
(MEB, 1999: 10).
Bu bağlamda müzik eğitimi; bireye kendi yaşantısı yoluyla amaçlı olarak belirli
müziksel davranışlar kazandırma, bireyin müziksel davranışlarını kendi yaşantısı yoluyla
amaçlı olarak değiştirme, dönüştürme, geliştirme ve yetkinleştirme sürecidir (MEB,1999: 8).
Müzik eğitimi bireyin;
•
Müzik yeteneğini geliştirmeyi
•
Müzik kültürü kazanmasını
•
Müzikten yararlanabilmeyi öğrenmesini, gerçekleştirmeyi amaçlar.
Müzik eğitimi toplumsal yönden ise toplumda;
•
Ortak müzik kültürünün korunmasını, pekiştirilmesini, çağdaş müzik kültürünün
kazandırılmasını
•
Ortak değerlerin müzik yoluyla güçlendirilmesini hedefler (Küçüköncü, 2007: 60)
Bu nedenle “Genel müzik eğitimi, okul, bölüm, kol-dal ve program türü ne olursa
olsun, ayrım gözetmeksizin her düzeyde, her aşamada, her yaşta herkese yönelik olup, sağlıklı
ve dengeli bir insanca yaşam için gerekli asgari-ortak genel müzik kültürünü kazandırmayı
amaçlar” (Uçan, 2005: 31).
2
İlköğretim’ de müzik eğitiminin en önemli boyutunu müzik öğretimi oluşturur.
Müzik öğretimi müziksel öğrenmeyi tasarlama, düzenleme ve gerçekleştirme sürecidir. Müzik
öğretimi programlanır-planlanır, uygulanır-gerçekleştirilir ve denetlenir-değerlendirilir.
Öğrenci merkezli bir müzik öğretimi ortamında bu iş daha çok öğrenci-öğretmen iş birliği ile
yapılır (MEB,1999,10)
Bireyin dengeli ve doyumlu, sağlıklı ve başarılı, duyarlı ve mutlu olması için
bilişsel, duyuşsal ve devinişsel yapıları üzerinde olumlu izler bırakan müziksel uyarılma ve
tepkide bulunma biçimlerini kapsayan müziğin planlı ve programlı olarak eğitiminin yapıldığı
ilk eğitim kurumları ilköğretim okullarıdır. İlköğretim Kurumları Müzik Dersi Öğretim
Programında müzik dersinin 1. devrede (1. 2. 3. sınıf) sınıf öğretmenleri, 2. devrede (4. 5.
sınıf) sınıf öğretmenleri veya müzik öğretmenleri, 3. devrede ise (6. 7. 8. sınıf) müzik
öğretmenlerince verilmesi esas alınmıştır. Bu öğretim programından bireyin bilişsel, duyuşsal
ve devinişsel yapıları üzerinde olumlu izler bırakan müziğin ilk eğitimini yapacak kişilerin
sınıf öğretmenleri olduğu anlaşılmaktadır. Böyle bir görev şüphesiz ki sınıf öğretmenine
büyük bir sorumluluk yüklemekte ve müzik eğitimindeki önemini arttırmaktadır. Sınıf
öğretmeninin taşıdığı bu sorumluluğu en iyi şekilde yerine getirebilmesi için müzik alanında
yeterli donanıma sahip olması beklenmektedir.(SÖZEN ve YÖNDEM, 2007 )
Böyle bakıldığında elbette ki müzik eğitimi veren sınıf öğretmenlerinin mesleki
birikim ve donanım düzeylerinin yanısıra; yürürlükteki müzik öğretim programı ve bu
program ışığında hazırlanmış olan kılavuz kitaplar, öğrenci çalışma kitapları, araç-gereçler,
materyaller, zaman ve mekan da önemli bir yer tutmaktadır.
İlköğretim müzik dersi öğretim programı, genel müzik eğitimi içerisinde yer alan ve
farklı yöntem ve tekniklerle bireylerin her yönden dengeli, tutarlı ve sağlıklı olarak
yetişmelerini sağlamaya yönelik bir anlayış ve içerikle düzenlenmiştir . Dolayısıyla program;
1968, 1984 ve 1994 yılı müzik dersi öğretim program içerik ve yaklaşımları da göz önünde
bulundurularak hazırlanmış ve MEB İlköğretim Genel Müdürlüğünce teşkil edilen Müzik
Özel İhtisas Komisyonu tarafından geliştirilmiştir. (MEB, 2007: 4)
3
Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığınca hazırlanmış olan 2007
ilköğretim müzik dersi öğretim programı (MEB, 2007:4-9)
Müzik Dersi Öğretim Programı; giriş, vizyon, temel yaklaşım ve yapı, öğrenmeöğretme süreçleri, kazanımlar, ölçme ve değerlendirme, sözlük ve kaynakça bölümlerinden
oluşmaktadır.
Programda, öğrenme-öğretme sürecine ilişkin olarak; etkinlik örnekleri ve ölçmedeğerlendirme süreçlerine yer verilmiştir. Bu etkinlikler bire bir kullanımın yanı sıra,
öğretmenlerde programın yaklaşımına uygun olarak verilen örnek etkinliklerden yararlanarak
yeni etkinlikler geliştirebilirler.
Müzik Dersi Öğretim Programı hazırlanırken, öncelikle aşağıda yer alan temel
hususlar göz önünde tutulmuştur.
1. Ana yasa, yasa ve yönetmeliklerde ifadesini bulan Türk Milli Eğitimi’nin esasları,
2. Atatürk ilke ve inkılapları,
3. Türk toplumsal-kültürel yaşamına ilişkin beklentiler,
4. Sanatın / müziğin insan yaşamındaki yeri ve önemi,
5. Kalkınma planlarıyla bireylere kazandırmak istenilen davranışlar,
6. Detaylı kaynak taramanın yanı sıra örneklem olarak seçilen sınıf ve branş
öğretmenleri ile akademisyenlere uygulanan anketlerden elde edilen bulgular,
7. İlköğretim Genel Müdürlüğü Müzik Özel İhtisas Komisyonu’nca belirlenmiş
öğrencilerden beklenen müzikle ilgili beceriler,
Yukarıda belirtilen hususlar çerçevesinde ise program çalışmasında şu ilkeler göz
önünde bulundurulmuştur.
1. Müzik Dersi Öğretim Programı öğrenci merkezli olmalıdır.
2. Öğrenciler edilgen durumda değil, aksine dersin etkinlikler boyutuna aktif olarak
katılabilmelidirler.
3. Öğrenilecek her beceri ve bilgi, mutlaka yaşam içerisinde kullanılabilir niteliğe
dönüştürülmelidir.
4. Programın
uygulanma
sürecinde;
bireylerin
yetenek
ve
yaratıcılıklarının
geliştirilmesine önem verilmelidir.
5. Öğrenilen her bilgi mutlaka pratiğe dönüştürülebilir nitelikte olmalıdır.
4
6. Müziğin içselleştirilebilmesi, ancak müzik dersinin yaşanarak ve yaşatılarak
işlenebilmesi ile mümkündür.
7. Genel müzik eğitiminde uygulamalar yoluyla bilgiye ulaşılmalıdır.
8. Müzik eğitimi; kavramlar ve kurallar yolu ile değil, müziğin tüm boyutlarının
eyleme dönüştürülmesi ve hissettirilmesiyle gerçekleşmelidir.
9. Nota öğretimi amaç değil, yalnızca araç olmalıdır.
Programın Vizyonu
İlköğretim Müzik Dersi Öğretim Programı’nın vizyonu, öğrencilerin müziği
etkinlikler aracılığıyla yaşayarak hayatlarının ayrılmaz bir parçası haline getirmek ve müzik
yoluyla;
•
Kendisi ve çevresi ile barışık,
•
Ulusal ve uluslar arası kültürleri tanıyan,
•
Vatan millet sevgisine sahip,
•
Çevresindeki olaylara, değişim ve gelişmelere duyarlı,
•
Güzel sanatların her türüne açık,
•
Mutlu, kişilikli ve öz güveni olan bireyler olarak yetişmelerini sağlamaya
yöneliktir.
Programın Temel Yaklaşımları
Yapılandırmacı anlayış, öğrenci merkezli bir anlayışa dayanmakla birlikte, öğrencinin
yeni bir bilgiyi ve beceriyi, daha önce edindiği bilgi ve beceriler ile birleştirmesi,
yorumlaması ve yaşamına katması ilkesine dayanır.
Yapılandırmacı kurama göre:
•
Her birey, daha önce sahip olduğu ön bilgi ve inançlarla öğrenme ortamına
gelir.
5
•
Öğrenme, toplumsal bir sürecin parçasıdır.
•
Kalıcı izli esas öğrenme, etkinlikler aracılığıyla olur.
•
Öğrenme pasif bir süreç değil, öğrencinin içerisinde bizzat yer aldığı, sürekli
ve dinamik bir işlemdir.
•
Kazanılan bilgi, her birey tarafından hem kişisel hem de sosyal anlamda
yeniden yapılandırılır.
Yukarıda
ifade
edilen
temel
prensiplere
uygun
bir
öğretim
sürecini
gerçekleştirebilmek için, kısmen de olsa öğretmeninde kendi öğretim stratejisini
oluşturmasına izin verilmelidir. Teknoloji; etkin, özgün, amaçlı ve ortaklaşa bir öğretim
gerçekleştirebilmek
için
mutlaka
işe
koşulmalıdır.
Ayrıca
öğrencilere
sınayabilecekleri çeşitli öğrenme yaşantıları da sunulmalıdır.
Özetle, müzik eğitiminde yapılandırmacı anlayış;
1. Öğretmeye değil, öğrenmeye önem verir,
2. Bireylerin farklılığını kabul eder,
3. Öğrencilerin araştırıcılığını destekler,
4. Öğrenme sürecinde daha önceki yaşantılara önem verir,
5. Öğrenmede performans ve etkinliklere ağırlık verir,
6. Öğrencinin nasıl öğrendiğini dikkate alır,
7. Öğrencinin sosyal bir çevrede öğrenmesi anlayışını benimser,
8. Öğretimde gerçekçilik ve işlevselliği destekler,
9. Öğrencilere bilgi oluşturma ve deneyimlerden sonuç çıkarma fırsatı verir.
bilgilerini
6
Müzik Dersi Öğretim Programının Temel Yapısı (1-8. Sınıflar)
Müzik Dersi Öğretim Programı; genel amaçlar, temel beceriler, öğrenme alanları,
kazanımlar, etkinlikler, açıklamalar, öğrenme-öğretme süreçleri ve ölçme değerlendirme
boyutlarından oluşmaktadır.
Genel Amaçlar
Müzik öğretim programının amacı, Türk Milli Eğitiminin genel amaçları ve temel
ilkelerine uygun olarak öğrencilerin;
1.
Müzik yoluyla estetik yönünü geliştirmek,
2.
Duygu, düşünce ve deneyimlerini müzik yoluyla ifade etmelerine imkan
sağlamak,
3.
Yaratıcılık ve yeteneğini müzik üretme yoluyla geliştirmek,
4.
Yerel, bölgesel, ulusal, uluslararası müzik kültürlerini tanımak,
5.
Kişilik ve öz güven gelişimlerine katkı sağlamak,
6.
Müzik aracılığı ile zihinsel becerilerinin gelişimini sağlamak,
7.
Müzik yoluyla bireysel ve toplumsal ilişkilerini geliştirmek,
8.
Bireysel ve toplu olarak nitelikli, değişik türlerde sarkı dinleme, söyleme ve çalma
etkinliklerine katılımlarını sağlamak,
9.
Müziksel algı ve bilgilerini geliştirmek,
10. Türkçe’yi doğru ve etkili kullanmalarını sağlamak,
11. İstiklal Marşı başta olmak üzere milli marşlarımızı özüne uygun olarak
seslendirmelerini sağlamak,
12. Müzik yoluyla sevgi, paylaşım ve sorumluluk duygularını geliştirmek,
13. Milli birliğimizi, bütünlüğümüzü pekiştiren ve dünya ile bütünleşmemizi
kolaylaştıran müzik kültürü ve birikimine sahip olmalarını sağlamak,
14. Atatürk’ün Türk müziğinin gelişmesine ilişkin görüşlerini kavramak ve Atatürk
ilke ve inkılaplarına gönülden bağlı, kültürlü bireyler olarak yetişmelerini sağlamak.
7
Temel Beceriler ve Değerler
Müzik dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı, içerdiği öğrenme alanları ve kazanımlarla
öğrencilerde aşağıdaki temel becerilerin ve değerlerin gelişmesini sağlayacaktır. Bu
programla ulaşılması beklenen;
Temel Beceriler;
•
Türkçeyi doğru, güzel ve etkili kullanma, eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme,
iletişim kurma, problem çözme, araştırma, bilgi teknolojilerini kullanma,
girişimcilik, müziksel algılama ve bilgilenme, kişisel ve sosyal değerlere önem
verme, müzik okur-yazarlığı edinebilme, duyarlığa sahip olma.
Değerler;
•
Paylaşım, hoşgörü, sorumluluk olarak belirlenmiştir.
Öğrenme Alanları
Müzik Dersi Öğretim Programı, ‘’Dinleme-Söyleme’’, ‘’Müziksel Algı ve
Bilgilenme’’, ‘’Müziksel Yaratıcılık’’ ve ‘’Müzik Kültürü’’ adı altında dört temel öğrenme
alanı üzerine oturtulmuştur. Bu öğrenme alanları, içerik bakımından birbirleri ile tamamen
kenetli olup sadece gerekli hallerde ayrılabilirler.
Kazanımlar
Kazanımlar öğrenme-öğretme süreci içerisinde planlanmış ve düzenlenmiş yaşantılar
aracılığı ile öğrencilerde görülmesi gereken bilgi, beceri, tutum ve değerlerdir. Kazanımlar,
öğrencilerin gelişim düzeyi göz önünde bulundurularak birinci sınıftan sekizinci sınıfa kadar
programda sunulmuştur.
8
Etkinlikler
Müzik Dersi Öğretim Programında verilen etkinlikler sadece örnek niteliğinde olup;
öğretmen bu etkinlikleri aynen kullanabilir veya değişiklikler yapabilir. Etkinliklerin
öğrenme-öğretme
sürecinde
öğrencinin
etkin
rol
almasını
sağlayacak
biçimde
düzenlenmesine; çevresel özellikler ile öğrencilerin ilgi, ihtiyaçları ve var olan bilgileri de göz
önünde bulundurularak öğrenci merkezli ve yapılandırmacı yaklaşıma uygun planlanmasına
dikkat edilmelidir.
Açıklamalar
Tablo 1. Müzik Dersi Öğretim Programında yer alan semboller ve anlamları
aşağıdaki tabloda açıklanmıştır.
9
Müzik Dersi Öğrenme-Öğretme Süreci
İlköğretim müzik dersi öğrenme ve öğretme sürecinde öğrenci merkezli eğitim
anlayışı ile paralellik gösteren müzik dersine yönelik aktif öğrenme yöntemleri ile birlikte,
genel öğretim yöntemlerine de yer verilmiştir.
Müzik eğitiminde kazanımlara uygun olarak, ‘’oyun, Dans, Devinim’’ ekseninde ilgili
yöntemlerden yaralanılması, dersin işlenişinde ayrı bir önem taşımaktadır.
Genel müzik eğitiminde nota öğretiminin amaç değil, araç olduğu ilkesinden
hareketle; programda nota öğretimi 4. Sınıftan başlamıştır. Kulaktan şarkı öğretme yöntemi
ise 4. Sınıf düzeyine kadar aktif olarak uygulanmakla birlikte, nota öğretiminin yanında
ilköğretim süreci boyunca her düzeyde mutlaka kullanılmalıdır. Ayrıca, 7-8. Sınıflarda,
öğrencilerin ergenlik dönemine ilişkin ses yapılarındaki değişim sebebiyle, bu dönem
çocuklarında şarkı söyleme etkinliğinden çok; dinleme, çalma ve yaratıcılık eğitimlerine
ağırlık verilmesi uygun olacaktır.
İlköğretim 1-8. Sınıf Müzik Dersi programında ifade edilen kazanımların bazıları
eğitim-öğretim yılı içerisinde, müzik eğitiminin basitten karmaşığa doğru işlenmesini
sağlamak ve hangi kazanımın hangi kazanımdan önce mutlaka işleneceğine işaret etmek
amacıyla ‘’sıralı kazanımlar’’ ( ‘’Æ’’ sembolü ile) kazanım tablosunun açıklamalar
bölümünde belirtilmiştir. Açıklamalar bölümündeki sıralı kazanımlarda belirtilen ‘’Æ’’
işareti. Kazanımın hangi kazanımdan sonra verilmesi gerektiğini ifade etmektedir. Sıralı
kazanımların işlenmesinde belirtilen öncelik sonralık sırasına uyulması önemlidir. Sıralı
kazanımların ne zaman verileceği ise müzik öğretmeninin etkinliği, öğrencilerin öğrenme
ihtiyaçları, bireysel farklılıkları ve çevre özellikleri göz önünde bulundurularak düzenlenmeli
ve yıllık planda eğitim-öğretim yılına yayılarak verilmelidir. Özetle sıralı kazanımlardan
anlaşılması gereken, kazanımların birbirini takip eden haftalarda işlenmesi zorunluluğu değil,
sadece etkili müzik eğitimi için, kendi içlerinde belirtilen öncelik sonralık sırasına dikkat
edilerek işlenmesidir. Ayrıca bu kazanımlar başka ders işleniş süreçlerinde, farklı
kazanımlarla ders içi ilişkilendirme yapılarak tekrar verilebilir.
10
Sıralı olan kazanımlar dışındaki kazanımlar yukarıda belirtilen eğitim-öğretim
süreçlerinin planlanmasında dikkat edilmesi gereken hususlar gözetilerek, yıl içerisinde farklı
zamanlarda tekrar edilerek kullanılabilir.
Belirtilen sıralı kazanımlar öncelik sonralık sırasına uymak kaydı ile birbirlerini
tamamlayan, birbirleriyle ilişkili birden fazla kazanım, öğrenme ve öğretme süreçlerinin
planlanmasında aynı ders işleniş süreçlerinde ele alınabilir.
Programda sınıf düzeylerine göre verilmiş olan kazanımlar; açıklama bölümünde
belirtilmiş olsa da müzik eğitiminin diğer öğrenme alanlarıyla ve özellikle ‘’DinlemeSöyleme-Çalma’’ alanında uygun görülen kazanımlarla, öğrenme-öğretme süreçlerinin her
aşamasında ilişkilendirilmeye çalışılmalı, kazanımların uygulanma sürecinde müzik
eğitiminin gerekliliği olan, öğrenme alanlarının birbirleri ile olan sarmallığı sağlanmalıdır.
Kazanımların işlenişinde açıklamalar bölümündeki sınırlılıklara dikkat edilmeli ve
öğrenci seviyesine uygun bir işleniş sırası izlenmelidir.
‘’Türkiye Cumhuriyeti’nin temeli kültürdür.’’ (M. K. Atatürk) özdeyişi ışığında,
Atatürk ilke ve inkılaplarına bağlı ulusal bilinci gelişmiş, ince sanat zevkine sahip kültürlü
bireyler yetiştirme anlayışı da her zaman göz önünde bulundurulmalıdır. Ayrıca Atatürkçülük
kazanımları yıl içinde tekrarlı olarak (10 Kasım Atatürk’ü Anma Haftası, 29 Ekim
Cumhuriyet Bayramı, 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı, 19 Mayıs Atatürk’ü
Anma ve Gençlik Bayramı vb. özel gün ve haftalarla ilişkilendirilerek) işlenmelidir.
Müzik dersinde, temel yaşam becerilerinin yanı sıra olumlu kişilik gelişimine de
dikkat edilmeli, diğer disiplinler ile de ilişkiler kurularak, müziğin yaşamın bir parçası olduğu
gerçeği her fırsatta dile getirilmelidir.
Programı oluşturan kazanımlarda öngörülen bilgi, beceri, tutum ve değerler
gözlenebilir nitelikte olup; öğrencilerin kazanımlara ulaşmasında program içerisinde örnek
olarak verilen etkinlikler sadece bir araç olarak görülmelidir. Programı ölçme değerlendirme
boyutu, sonraki bölümlerde ayrıntılı olarak ele alınmıştır. Yapılacak ölçme ve
değerlendirmeler
düzenlenmelidir.
farklı
ölçek-
ölçütlerin
kullanımına
olanak
sağlayacak
biçimde
11
•
Öğrenme-öğretme sürecinin başında öğrencilerin ön öğrenmelerini (bilgilerini)
ortaya çıkarmak amacıyla derse hazırlayıcı ve motive edici uygulamalara
(etkinliklere) yer verilmelidir.
•
Ders yılı sonunda öğrendiklerini sergilemek, paylaşmak ve öğrenmeyi zevkli
kılmak amacıyla yıl sonu etkinlikleri yapılabilir.
•
Dersin işlenmesi sırasında Öğretmen Kılavuz Kitabı, Öğrenci Çalışma Kitabı
ve bu kitapları destekleyecek; ses efektleri de içeren milli bayramlar, özel gün
ve haftalarla ilgili marş, Türkü ve benzeri seçkin eserlerin yer aldığı multimedya araçları kullanılmalıdır.
CD’ de yer alacak eserlerin; çocuğa görelik ilkesi doğrultusunda sınıf seviyeleri ve ses
sınırlarında üsluba uygun seslendirilip çalınmış, eğitimde kullanılabilir nitelikte olmasına
özen gösterilmelidir.
İlköğretim 1-8 Müzik Ders Programı Yapılandırmacı Yaklaşım’ın 5E modeline
göre oluşturulmuştur. Programın uygulanmasında ‘’Öğrenme-Öğretme Süreci’nin ‘’İşleniş’’
bölümünde, uygulamaların etkinlik temelli olarak yapılandırılması gereklidir. Değerlendirme
bölümü hariç, 5E modelini yansıtan alt başlıkların (Giriş, Sezdirme, Bilgiyi Paylaşma, Bilgiyi
Kullanma)
Öğrenme-Öğretme
sürecinin
işleniş
bölümü
etkinliklerine
yansıtılması
gözetilmelidir.
İLKÖĞRETİMDE ŞARKI VE ÖĞRETİMİ
İlköğretim müzik eğitiminde en önemli materyal ‘şarkı’dır ve ilköğretim müzik
eğitiminin en önemli boyutlarından biri şarkı öğretimidir. (Uçan, Yıldız, Bayraktar,1999:15)
İlköğretim düzeyinde; ritim, hız, gürlük, ezgi, örgü, doku gibi hemen her öğe; yurt,
bayrak, Atatürk, ulus gibi her konu; anne, öğretmen, okul sevgisi, orman, doğa, mevsimler
gibi hemen her konu çeşidi; Sağlıklı Büyüme ve Beslenme, Taşıtlar ve Trafik, Yeryüzü ve
Gökyüzü gibi hemen her ünite ve müziksel işitme-okuma-yazma-yaratma eğitimi, ses eğitimi
ve çalgı eğitimi gibi müzik dersinin her boyutu şarkı da odaklaşır. (Aydoğan,2004)
12
İlköğretimde şarkı öğretimi, ilköğretimde genel müzik eğitiminin ve öğretiminin
başlıca boyutlarından biridir. Başka bir deyişle, ilköğretimde şarkı öğretimi genel müzik
eğitiminin ve öğretiminin temelini, ana eksenini, belkemiğini ve odağını oluşturmaktadır.
İlköğretimde şarkı öğretimi müzik öğretiminin çekirdeğidir. Çünkü şarkı öğretimi söz ve ezgi
öğretimini, bunlara temel olan ritim ve devinim öğretimini ve bütün bunlara dayalı olan
müziksel anlatım ve uyum öğretimini içine alır. Demek ki şarkı öğretimi çokyönlü ve
çokboyutlu bir süreçtir. (Uçan, Yıldız, Bayraktar,1999:17)
Genel müzik eğitiminde nota öğretiminin amaç değil, araç olduğu ilkesinden
hareketle; programda nota öğretimi 4. sınıftan başlatılmıştır. ’Kulaktan şarkı öğretim yöntemi’
ise 4. sınıf düzeyine kadar ‘aktif’ olarak uygulanmakla birlikte, nota öğretiminin yanında
ilköğretim süresi boyunca her düzeyde mutlaka kullanılmalıdır.(MEB,2007:7)
KULAKTAN ŞARKI ÖĞRETİM YÖNTEMİ
• Ortak ses alanı: İlkokul 1., 2., ve 3. Sınıflarda 5-6 ses içeren ninni, sayışma,
tekerleme, marş ve türkülerimizden yararlanılabilir. Bu tür ezgileri çocuklar rahatlıkla
söyleyip ritim çalgılarıyla ritmik eşlik yapabilir, oyunlar oynayabilir. Türkülerimizde
halk oyunlarımızdan, diğer ezgilerde ise koreografiler yardımıyla dramatizasyondan
yararlanılabilir.
• Şarkı seçimi: sınıfın ve çocukların durumuna göre söylendiğinde ezgisi belleklerine
hemen yer edecek kısa ama anlamlı, söylenmesi zor olmayan, prozodisi bozuk
olmayan ezgiler seçilmelidir. Öğretilecek şarkı çok iyi bellenilmiş olmalı,çalgı ile
çalınmalıdır.
• Müzik belleği: Çalınan, dinlenilen ezgiyi ve ritmini akılda tutup tekrarlama eylemine
‘müzik belleği’ diyoruz. Çocuklara şarkı öğretirken müzik belleklerini de gözleme ve
izleme imkanı bulunur.
• Bedensel yumuşama: Kafayı ekseni etrafında yavaş yavaş çevirme, sağa-sola, öne ,
arkaya kendi ağırlığında bırakma omuzları kendi ekseninde döndürme aynı şekilde
beli çevirme, tüm yönlere esnetme, bacakları tüm yönlere açma kapama, esnetme,
bedenin tüm bölgelerini sırasıyla kasma ve birden kasmayı bırakma, yere çömelip
kalkma.
13
• Nefes açma: Diyafram nefesi ile ciğer nefesinin ayrımını belirterek diyafram nefesi
için; çiçek koklama, ani korkma, uyku halinde nefes alma köpek gibi soluma, sıcak süt
içme taklitleri yaptırılır.
• Ses açma: Bu çalışma için bir çalgı yardımıyla önce tek sesleri karışık olarak
A,E,I,İ,O,Ö,U,Ü harfleri ile veya ‘na’ hecesiyle tek sesleri söyletmek. Ses açma
çalışmalarında çocuklar dik oturmalı, ayakta ise yere dengeli bir şekilde basarak
çalışılmalıdır.
• Ezginin Öğretmen tarafından ya da kaset, cd, disk, video çaldırılıp dinletilmesi,
belletilmesi.
• Ezginin başlangıç ve bitiş bölümlerinin belirlenmesi.
• Nefes yerlerinin belirlenmesi.
• Başlangıç, orta ve son bölümlerin ayrı ayrı belletilip sonunda tüm bölümlerin
söyletilmesi.
• Varsa ezginin tekrarlanan bölümlerinin buldurulması.
• Sözlerinin söylenmesine göre ezgideki uzun-kısa yerlerin buldurulması.
• Sözlerinin söylenmesine göre ezgideki ince-kalın yerlerin buldurulması.
• Toplu veya bireysel söyletme.
• Ezgiye tempo tutturulması.
• Ritmik çalgılarla eşliklendirme.
• Ezginin sözlerine göre dramatizasyon.
• Görsel işitsel araçlarla dinletilip izlettirilen ezgilere eşlik eden çalgıları buldurma.
• Dans veya oyun koreografisi yapıp dans ettirme, oynatma.(Gedikli,2003:24-26)
Tek soyut sanat müzik sanatı olarak bilinir. Müziği öğrenebilmenin en önemli koşulu,
onu yaşamak, somutlaştırmak ve görsel hale getirmektir. (Morgül, 2006:5)
Yapılandırmacı yaklaşıma göre tüm öğrenmeler zihinde bir yapılandırma sonucu
oluşmaktadır. Yapılandırmacı eğitim ortamlarında bireylerin çevreleriyle daha fazla etkileşim
halinde bulunmalarına olanak sağlayan işbirliğine dayalı öğrenme ve probleme dayalı
öğrenme gibi öğrenenleri aktif kılan öğrenme yaklaşımlarından yararlanılır. Böylece
öğrenenlerin problem çözme yetenekleri ve yaratıcılıklarının gelişmesi beklenir. (Şaşan,
2002:49-52,74-75)
14
Çocuklar doğrudan yaratıcıdırlar. Onlara kendi yaratıcılıklarını ortaya çıkarma fırsatı
verildiğinde son derece keyif alırlar. Yaratmak var olan bir şeyi başka bir şekle sokmaktır
diye özetlersek, örneğin artık materyallerden farklı tınılar elde etmek, bu sesleri bir öykünün
seslendirilmesinde kullanmak yaratıcılıktır. Bir öyküyü ritmik sayışmaya dönüştürmek,
bilinen bir ezgiye yeni söz yazmak, bir öyküyü devinimle ifade etmek, öykünün devinimlerini
ritmik tekrarlarla grup dansına dönüştürmek yaratıcılıktır. (Morgül, 2006:9)
Milli Eğitim Bakanlığı, Talim ve Terbiye Kurulunun 16.07.2007 gün ve 6725 sayılı
yazısı ile eğitim aracı olarak kabul edilen ve 2007-2008 öğretim yılında kullanılmaya
başlanan ilköğretim I. devre müzik dersi öğretmen kılavuz kitaplarında yer alan etkinlikler;
yapılandırmacı anlayışın temel prensiplerinden biri olan ‘kalıcı izli esas öğrenme, etkinlikler
aracılığıyla olur’ ilkesinden yola çıkılarak düzenlenmiştir.
Hedef; sınıf öğretmenlerinin
müzik derslerinde, kılavuz kitapların yönlendirmeleriyle ve kendi yaratıcılıklarını kullanarak
çocukların daha aktif ve hareket halinde oldukları öğretme-öğrenme süreçleriyle eğitimöğretim
gerçekleştirmesidir.
Bu
nedenle
ilköğretim
programı
hazırlanırken
ders
etkinliklerinde şarkı öğretimi Dalcroze, Orff, Kodaly vb. müzik öğretim yöntemlerinin yanı
sıra genel öğretim yöntemlerinden de yararlanılarak daha etkin ve etkili hale getirilmiştir.
MÜZİKSEL DEVİNME / RİTİMLEME / SÖYLEME ÇALMA / DOĞAÇLAMA
YOLUYLA MÜZİK ÖĞRETİM YÖNTEMİ (ORFF YÖNTEMİ)
Eski Yunan’da ‘müzik’ için tek bir kavram kullanılmamıştır. Söz, müzik ve dans sıkı
sıkıya birbirine bağlı olmuştur ve ‘musike’ olarak tanımlanmıştır. Carl Orff ritmi, bunları
birleştiren güç ve başlangıçtaki ifade biçimi olarak görmüştür. Orff’ a göre ‘elementer müzik’
asla sadece müzik değildir, hareket dans ve dil birbirine bağlıdır. Bu müziğe yaparak
katılmak, içinde yer almak gerekir, salt dinleyici kalınmaz. Bu müzik, dünyevi, doğal,
bedenseldir.
Herkesin
öğrenebileceği
ve
deneyebileceği,
çocuğa
uygun
bir
müziktir(Orff,1964:16). Carl Orff ve Gunild Keetmann’ ın müzik eğitimi konusundaki
fikirleri özellikle engelli çocuklar için tasarlanmış olmamakla birlikte özel eğitimdeki
önemleri fark edilmiş ve bu fikirler geliştirilmiştir(Wolfgang,1971).
15
Bir kimsenin müziği algılaması, onun entelektüel düzeyinden bağımsızdır. Bu nedenle
Orff yaklaşımında herkesin müzik yapması mümkündür. “ Bu nedenle herkeste doğuştan var
olan müzik potansiyelinin hayata geçirilmesi elementer müzik olarak adlandırılabilir(Keller,
1984). İnsan oynayarak, hareket ederek, şarkı söyleyerek, müzik yaparak, dans ederek edim
ve yaratılarında becerilerini-yetkinliklerini kullanır(Jungmair,1992). Burada müziği yalnızca
dinlemek söz konusu olmadığı için çoklu duyumsamaya dayanan bakış noktası çok önemlidir.
Farklı etkinliklerde görme, duyma, dokunma gibi değişik duyular, hareket ve denge duyumu
uyanır. Birinin eksikliğinde öbürleri açığı kapatır. Duyumsamalar ve algılamalar karşılıklı
olarak
birbirlerini
tamamlar
ve
çeşitli
duyular
yoluyla
gerçekleşirler. Duyumsal
entegrasyonları henüz tam gelişmemiş çocuklar için bunun önemi büyüktür.(Salmon,
2005:26).
Eğitsel ve terapi amaçlı müzik uygulamasında kullanılan birçok enstrüman “Orff
Çalgıları” adını alır. Bu çalgılarla müzik yapmak içten gelen bedenin müziğine uygundur.
Çalgıları kullanmak çok basittir, önbilgi gerektirmez. Ancak daha yetkin biçimde, topluluk
olarak müzik yapmak için kullanılabilirler. Carl Orff sürekli yeni tınılar yaratmanın
olanaklarını ve bedene yakın müzik yapmaya uygun materyali aramıştır. Bu anlamda Orff
çalgıları elementer müziğe uygun kullanılabilen çalgılarla zenginleştirilebilir. Ses çıkaran
doğal nesneler, günlük yaşamda evde kullanılan nesneler, lotus flütler gibi ilkel enstrümanlar
da kullanılabilir.
Bilinen Orff çalgıları, tanımadığımız çalgılar ve çeşitli ülkelerden ses
çıkarmaya yarayan malzemeler kullanılmayı bekler. Çalgılar insanı çekme, vurma, üfleme,
sallama, sürme edimi ile çalgı çalmaya, harekete, oynamaya, kulak kesilmeye çağırırlar. Bu
enstrümanlarla yapılan etkinlikler duyumsamayı hassaslaştırır.(Salmon, 2005:26).
Basit enstrümanları yapmak özellikle önemlidir. Bilinçli olarak tınının üretilmesi
sağlanırken deneme, karşılaştırma, çalma-oynama ve yaratma teşvik edilir. Titreşim olarak
tınıyı keşfetmek tüm çocuklar için ilginçtir, kendi çalgısını tasarlamak ve yapmaksa çalgılara
ve müziğe duyulan ilgiyi doğurur. Çalgı yapımı çeşitli materyalin dokunarak tanınmasından,
deneme yapmaya, kendi çalgısını üretmeye ve biçimlendirmeye uzanan bir yoldur. Çeşitli
etkinliklerdeki çalgılarla oyun ilişkisi sayesinde kurulan “ tınısal ” ilişki dilden bağımsız
iletişimi gerçekleştirebilir. Çalgılar ve ses veren nesneler bir edim aracı olarak kişinin iç
dünyası ile dış dünyası arasında bir köprü oluşturabilirler. Zihinsel etkilenimleri aktarırlar ve
bireysel ifadeye olanak tanırlar. İletişim kurma aracı olabildikleri gibi, öteki ile karşılaşma ve
16
paylaşımı zenginleştirirler. Hayal gücünü harekete geçirir ve yeni oyun, yeni tasarı
olanaklarının yolunu açarlar(Salmon, 2005:26).
EĞİTİMDE DRAMA
Bir disiplin ve öğretim yöntemi olarak yaratıcı drama, eğitim sürecinde oyunlarla
geliştirilen
bir
etkinliktir
ve
bu
özelliği
ile
eğitimin
yaşamsal
bir
parçasıdır
(Üstündağ,1994:8).
Gelişmiş ülkelerin eğitim sistemlerine bakıldığında, aileden başlayarak okul öncesi ve
temel eğitim kurumlarında, yaratıcılık eğitiminin tüm okul sistemine, programlarına,
yöntemlerine girdiğini ve özümsendiğini görmekteyiz. Böyle bir eğitimden geçen çocuk ise
yetişkinliğinde, yaşamı estetik ve üretken kavrayabilmektedir. Yaşayarak, düşünerek,
tartışarak, yaparak, katılarak öğrenme gerçekleşince, öğrenilenler kalıcı olmakta ve gerçek
yaşama geçirilebilinmektedir (Etike, 1995:14).
Eğitimde drama bir grup etkinliğidir. İletişim esasına dayanır. Grup üyelerinin
kendisiyle ve diğer üyelerle birbirine dokunarak kurulan güven ortamında gelişen bir yaratma
süreci yaşanır. Dramanın hedefi çocuğa bu süreci yaşatmaktır. (Morgül, 2006: 12)
I.Devre Müzik Dersi Öğretmen Kılavuz Kitabında, öğretim programında yer alan
hedef ve açıklamalar doğrultusunda ders kitabının daha etkili kullanımını sağlamak amacıyla
çeşitli örnek etkinlikler, kazanımlar ve kazanımlara yönelik çalışmalar, etkinliklerin içinde yer
alan şarkıların notaları, derse hazırlık safhası, ders içinde kullanılması öngörülen araç gereçler
sunulmuştur. Aşağıda etkinliklerden birkaç örnek özet şeklinde sunulmuştur.
17
ÖRNEK ETKİNLİK I
ŞİFRELİ ÖYKÜ VE SES ÇALIŞMALARI
Sınıf: 2
Öğrenme Alanı: Dinleme-Söyleme-Çalma
Kazanım: Ses ve nefes çalışmaları yapar
Yöntem ve Teknikler: Canlandırma
Ders Öncesi Hazırlık: Sınıfınıza çiçek getiriniz. Öğrencilerinizden de sınıfa çiçek
getirmelerini isteyiniz.
Motivasyon: Öğrencilerinize doğum günlerinde neler yaptıklarını sorunuz. Pastanın
üzerindeki mumların üflenişini taklit etmelerini isteyiniz. Getirdikleri çiçekleri koklamalarını
isteyiniz.
1.Etkinlik
Öğrencilerinize çalışma kitaplarındaki şifreli olarak verilmiş olan Kırmızı Başlıklı Kız
öyküsünü okumalarını söyleyiniz. Altı çizili ifadelerin olduğu bölümlerde ses ve nefes
çalışmaları yaparak metni okumalarını sağlayınız. (örneğin; çiçek koklama ifadesini
okuduktan sonra çiçek koklar gibi nefes çalışması yaptırınız.) Öykünün sonunu tahmin
etmelerini ve çalışma kitabına yazmalarını isteyiniz.
2.Etkinlik
Hayvanlar şarkısını öğrencilerinize kulaktan öğretiniz. Öğrencilerinizden çalışma kitabında 3
numaralı çalışmadaki hayvanların seslerini taklit etmelerini isteyiniz. Öğrencilerinizden
resimlerde konuşma balonlarının içine hayvanların çıkardıkları sesleri yazmalarını sağlayınız.
3.Etkinlik
Sınıfınızı 3 gruba ayırınız. Her gruptan sırası ile çiçek koklama hareketi, mum üfleme
hareketi, tren sesi çıkarmalarını isteyiniz. Grupların yapacağı hareketler değiştirilerek
tekrarlanır.
18
4.Etkinlik
Öğrencilerinize re-la aralığında ses egzersizleri yaptırınız.
5.Etkinlik
Çalışma kitabındaki öyküyü dramatize ettiriniz. Öğrencilerinizden bazıları öyküyü
canlandırırken sıralarında oturan öğrencilere de öykünün ilgili bölümlerinde ses efektleri ve
nefes çalışmaları yaptırınız.
ÖRNEK ETKİNLİK II
ŞARKILARA EŞLİK EDELİM
Sınıf: 1
Öğrenme Alanı: Müziksel Yaratıcılık Dinleme-Söyleme-Çalma
Kazanım: Yarattığı ritim çalgısıyla öğrendiği müziklere eşlik eder.
Yöntem ve Teknikler: Kaset ve cd destekli öğretim yöntemi, birebir uygulama, gösterip
yaptırma, anlatım, canlandırma
Araç-gereçler: Boncuk, nohut, pet şişe
Ders Öncesi Hazırlık: Çeşitli ritim çalgılarıyla eşliklerin yapıldığı görüntülü cd temin ediniz.
Öğrencilerinize pet şişe, nohut, boncuk getirmelerini söyleyiniz.
Motivasyon: öğrencilerinize çeşitli ritim çalgılarıyla eşliklerin yapıldığı bir cd izletiniz ya da
dinletiniz. Müziklere hangi ritim çalgılarıyla eşlik yapıldığını söylemelerini isteyiniz.
1.Etkinlik
Dinledikleri müziklerde kullanılan çalgılara benzer ne tür ritim aletleri yapabileceklerini
beyin fırtınası tekniği yaptırarak açıklamalarını isteyiniz.
2.Etkinlik
Getirdikleri malzemelerle nasıl bir ritim aleti yapabileceklerini söylemelerini sağlayınız.
Ellerindeki pet şişelerin veya kutuların içine getirdikleri nohut, boncuk, mercimek vb.
19
koymalarını ve şişenin veya kutunun kapağını kapatmalarını söyleyiniz. Yaptıkları ritim aleti
ile ses çıkarmak için denemeler yaptırınız. Yaptıkları ritim aletinin basit bir marakas olduğunu
açıklayınız.
Öğrencilerinizden ileriye doğru onar ritmik sayarken bu ritim aletini de kullanmalarını
isteyiniz.
Yaptıkları ritim aletlerini kullanarak bildikleri müziklere ritimsel eşlikler yapabileceklerini
söyleyiniz. Çalışma kitabında resimleri görülen çalgılardan ritim çalgılarını gösterip
işaretlemelerini söyleyiniz. Resimde görülen ritim aletlerinin isimlerini söylemelerini
isteyiniz.(trampet, def, marakas, çelik üçgen, tahta blok)
3. Etkinlik
Çalışma kitabı ikinci etkinlikte öğrencilerinize yeni bir ritim aleti tasarlamalarını isteyiniz.
Tasarladıkları ritim aletini sözlü olarak ifade etmelerini isteyiniz. Tasarladıkları ve sözlü
olarak ifade ettikleri ritim aletinin özelliklerini anlatan çalışmayı çalışma kitabındaki verilen
alana çizerek ifade etmelerini isteyiniz
4.Etkinlik
Kırmızı Balık tekerlemesini öğrencilerinize kulaktan öğretim yöntemi ile öğretiniz.
Öğrencilerinizden tekerlemeyi kendi yaptıkları ritim aletleriyle eşlik ederek söylemelerini
isteyiniz. İsteyen öğrencilerinize tekerlemeyi solo söyletebilirsiniz.
5.Etkinlik
Öğrencilerinize Okul Yolu adlı şarkıyı öğretiniz. Öğrencilerinizden şarkıya kendi yaptıkları
ritim aletleriyle eşlik ederek söylemelerini isteyiniz. İsteyen öğrencilerinize şarkıyı solo
söyletebilirsiniz. Ayrıca öğrencilerinizin şarkıyı iki grup halinde söylemelerini de
sağlayabilirsiniz. (1. grup ‘okul yolu düz gider’, 2. grup ‘çocuklar bayram eder’ biçiminde)
20
ÖRNEK ETKİNLİK III
MÜZİKLERİMİZİN ANLAMI
Sınıf: 3
Öğrenme Alanı: Dinleme-Söyleme-Çalma
Kazanım: Belirli gün ve haftalarla ilgili müzikleri anlamına uygun söyler.
Diğer derslerle ilişkilendirme: Türkçe dersi,’görsel okuma ve görsel sunu’ öğrenme alanı:
Duygu, düşünce ve izlenimlerini drama, tiyatro, müzikli oyun, kukla vb. yollarla sunar. Hayat
bilgisi dersi, ‘okul heyecanım’ teması: Özel günlerin, paylaşımları için uygun zamanlar
olduğunu kabul eder ve kutlamalar için alternatifler üretir.
Yöntem ve Teknikler: Anlatım, kulaktan şarkı öğretimi, tartışma
Ders Öncesi Hazırlık: belirli gün ve haftalarla ilgili şarkılar temin ediniz.
Motivasyon: Öğrencilerinize hangi belirli gün ve haftaları bildiklerini sorunuz. Okulunuzda
düzenlenen belirli gün ve haftaların isimlerini tahtaya yazınız. Belirli gün ve haftalarla ilgili
izlenimlerini anlatmalarını isteyiniz.
1.Etkinlik
Belirli gün ve haftalarla ilgili hangi şarkı, türkü veya marşların söylenebileceği üzerinde sınıf
içi tartışma yaptırınız.
2.Etkinlik
Öğrencilerinizden belirli gün ve haftalarla ilgili öğrendikleri müziklerin neler olduğunu
söylemelerini isteyiniz. Öğrencilerinize belirli gün ve haftalarla ilgili öğrenilmiş olan şarkı,
türkü ve marşlardan bazılarını söyletiniz. Öğrencilerinize şarkıların sözlerinden yola çıkarak
ilgili belirli gün ve haftanın anlam ve önemine uygun yorumlar yapmalarını sağlayınız.
Öğrencilerinize aşağıdaki şarkıları kulaktan öğretim yöntemiyle öğretiniz ilgili belirli gün ve
haftalarda seslendirilmesini sağlayınız.
Cumhuriyet ve Annemiz türküsü
21
Öğrencilerinizle okulunuzda ve sınıfınızda yapılacak olan belirli gün ve haftalarla ilgili ne
müziksel etkinlikler yapılabileceğini tartışınız. Çıkan sonuçlar doğrultusunda projeler
geliştiriniz. Geliştirdiğiniz bu projelerden uygun olanları belirleyerek öğrencilerinizin bu
etkinliklerde aktif olarak görev almalarını sağlayınız.
3.Etkinlik
Öğrencilerinizin şarkıları seslendirirken duygu ve düşüncelerini, drama, müzikli oyun, kukla,
tiyatro ve küçük gösterilerle ifade etmelerini sağlayınız. Bu etkinlik için öğrencilerinizi
sınırlandırmayınız. Onlara, özgürce yaratıcılıklarını ortaya koyma fırsatı tanıyınız.
ÖRNEK ETKİNLİK IV
RİTİM ÇALGISI YAPIYORUM
Sınıf: 2
Öğrenme Alanı: Dinleme-Söyleme-Çalma
Kazanım: Öğrendiği müziklere yarattığı basit ritim çalgısıyla eşlik eder. ! Eşlik için en fazla
dörtlük nota ve dörtlük sus değerleri kullanılmalıdır.
Yöntem ve Teknikler: Soru-cevap, grup çalışması
Ders Öncesi Hazırlık: Öğrencilerinizden gazoz kapakları, tahta kaşık, metal kaşık, yapıştırıcı
bant getirmelerini isteyiniz. Sınıfa tef, oyuncak davul, çelik üçgen, marakas getiriniz.
Motivasyon:
Öğrencilerinize
çevrelerinde
kullanılan
ritim
çalgılarından
hangilerini
bildiklerini sorunuz. Bu ritim çalgılarının hangi malzemelerden yapılabileceği konusunda
beyin fırtınası yaptırınız. Kendilerinin yapmak istedikleri ritim çalgısının özellikleri hakkında
konuşmalarını isteyiniz.
1.Etkinlik
Öğrencilerinizin çalışma kitabındaki 1 numaralı resmi incelemelerini sağlayınız ve ritim aleti
oluşturmak için gerekli hangi malzemelerin yer aldığını söylemelerini isteyiniz. Resimde
hangi ritim aletlerini gördüklerini sorunuz.
22
2. Etkinlik
a)Malzemeler: Yuvarlak plastik kap, ip, 2 adet tahta çubuk
b) Yapılışı: Yuvarlak plastik kabın karşılıklı iki ucunu delerek ip geçirip, ipleri kaba
bağlayınız. Tahta çubukları da kullanarak ritim çalgınızla şarkılara ve türkülere eşlik ediniz.
3. Etkinlik
a) Malzemeler: İki adet 25cm’lik tahta çubuk veya iki adet tahta kaşık.
b) Yapılışı: Tahta kaşıkları veya çubukları birbirine vurarak ses çıkarmasını sağlayınız.
Bunlarla ritim denemeleri yaptırınız.
4. Etkinlik
a) Malzemeler: Gazoz kapakları ve naylon torba
b) Yapılışı: Gazoz kapaklarını naylon torbanın içine koyunuz. Naylon torbanın ağzını
bağlayınız. Oluşturduğunuz ritim aletiyle denemeler yaptırınız.
5. Etkinlik
Öğrencilerinizin yaptıkları ritim çalgılarıyla öncelikle serbest ritim denemeleri yapmalarını
sağlayınız. Sonra daha önce öğrenmiş oldukları bir şarkıyı söylerken bu çalgıları ile ritmik
eşlikler yapmalarını isteyiniz. “Maçka yolları” adlı türküyü öğrencilerinize kulaktan öğretim
yöntemiyle öğretiniz. Bu türküye oluşturdukları ritim çalgılarıyla eşlik ederek söylemelerini
isteyiniz.
İlköğretim okullarında müzik derslerini yürüten sınıf öğretmenleri ile ilgili daha önce
yapılmış olan araştırmalar incelendiğinde, sınıf öğretmenlerinin bir kısmının müzik
derslerinde kendilerini teorik ve uygulama becerisi yönünden eksik buldukları, şarkı öğretimi
ve şarkı repertuarı oluşturma konusunda sıkıntı çektikleri, herhangi bir enstrüman çalma veya
bir okul şarkısına enstrümanla eşlik etme becerilerinin olmadığı, ders içi materyal sıkıntısı
23
çektikleri ve müzik ders sürelerini farklı dersler işleyerek doldurdukları ifade edilmiştir. 2007
İlköğretim Müzik Dersi Öğretim Programına göre ise; müziğin öğrencilere etkinlikler
aracılığıyla yaşatılarak hayatlarının ayrılmaz bir parçası haline getirilmesi ve müzik yoluyla
kendisi ve çevresiyle barışık, ulusal ve uluslararası kültürleri tanıyan,
vatan ve millet
sevgisine sahip, çevresindeki olaylara, değişim ve gelişmelere duyarlı, güzel sanatların her
türüne açık, mutlu kişilikli ve özgüveni olan bireyler yetiştirilmesini sağlamak amaçlanmıştır.
Bu bağlamda bu temel prensiplere uygun bir eğitim-öğretim süreci gerçekleştirilebilmesi için
program dahilinde hazırlanmış olan müzik dersi 1. devre öğrenci çalışma kitapları ve bu
kitapların etkili kullanımını sağlayan öğretmen kılavuz kitaplarının uygulanış durumlarının ve
sınıf öğretmenlerinin bu kılavuz kitaplara dair görüşlerinin araştırılması, farklı bakış açılarına
göre incelenmesi ve değerlendirilmesi etkili eğitim-öğretim açısından önem taşımaktadır.
Bu nedenle bu araştırmada, sınıf öğretmenlerinin öğretmen kılavuz kitaplarından
yararlanma durumlarının saptanabilmesi için bu kitaplara dair hangi görüşlere sahip oldukları
araştırılacaktır.
1.1. Problem Cümlesi Sınıf öğretmenlerinin, 2007-2008 öğretim yılında yürürlüğe giren müzik öğretim
programı dahilinde müzik dersleri için hazırlanmış olan, ilköğretim 1. devre (1., 2. ve 3. sınıf)
öğretmen kılavuz kitaplarından yararlanma durumlarına ilişkin görüşleri nelerdir ?
1.2. Alt problemler
1.
Öğretmenlerin, kitaplarda yer alan şarkılara ilişkin görüşleri nelerdir ?
2. Öğretmenler kulaktan şarkı öğretim yöntemini ne kadar etkin kullanabilmektedir ?
3. Öğretmenlerin, kılavuz kitaplarda açıklanan etkinlikleri gerçekleştirme durumları
nedir ?
4. Öğretmenlerin, kılavuz kitaplarda açıklanan etkinlikleri geliştirme durumları nedir?
24
1.3.Araştırmanın Amacı
2006-2007 müzik öğretim programı dahilinde müzik dersleri için daha önceden
yapılmış olan araştırmalar da göz önünde bulundurularak sınıf öğretmenlerine yönelik,
öğrenci çalışma kitaplarının yanısıra öğretmen kılavuz kitapları da hazırlanmıştır. Bu kılavuz
kitaplarda, sınıf öğretmenlerinin her ders için izleyeceği yol, yöntem, araç-gereçler ve ölçmedeğerlendirme bölümleri sıralı bir şekilde belirtilmiştir. Araştırmanın amacı, sınıf
öğretmenlerinin bu kılavuz kitaplar dahilinde ders işleme durumlarını araştırmak, kılavuz
kitaplardan yararlanabilme düzeylerini ölçmek, kılavuz kitaplara dair görüşlerini saptamak,
öğretmenlerin varsa zorluk yaşadıkları alanları tespit etmek ve bu alanlara yönelik çözüm
önerileri geliştirebilmektir.
1.4. Araştırmanın Önemi
Müzik eğitimi bireylerin ve toplumların sağlıklı, saygın, becerikli, yordamlı, dürüst,
çalışkan, üretken, uyumlu ve çağdaş olabilmeleri için bir düşünce ve davranış eğitimidir.
Müzik eğitimi yoluyla kazandırılmak istenen her boyut, kişiyi ve giderek toplum ya da
toplumları maddi ve manevi olarak besler, biçimlendirir ve yüceltir. Maddi ve manevi yönden
sağlam yetişmiş bireylerden sağlam yapılı toplumlar oluşur (Ünal, 1989: 240).
Bu bilinçle yola çıktığımızda bu araştırma, yeni müzik öğretim programı dahilindeki, 1.
devre müzik dersleri öğretmen kılavuz kitaplarına ilişkin, sınıf öğretmenlerinin görüşlerinin
saptanması ve bu kitapların sınıf öğretmenlerince uygulanabilirlik ve kullanılabilirlik
düzeylerinin belirlenebilmesi, müzik derslerinde karşılaşılan sıkıntıların en aza indirilebilmesi
ve dolayısıyla daha etkili müzik dersleri gerçekleştirilebilmesi açısından önemlidir.
1.5. Araştırmanın Varsayımları
1. Bu araştırma için seçilen araştırma yöntemi; araştırmanın amacına ve konusuna
uygun, problemin çözümü için geçerli ve güvenilirdir.
25
2. Bu araştırmanın yapılabilmesi için ulaşılan kaynaklar ve elde edilen veriler
tamamen gerçeği yansıtmaktadır.
3. Ankette toplanan sınıf öğretmen görüşleri araştırmaya cevap teşkil edecek verileri
toplayıcı niteliktedir.
4. Ankete katılan sınıf öğretmenleri ankette yer alan
sorulara içtenlikle cevap
vermişlerdir.
1.6. Araştırmanın Sınırlılıkları
Bu araştırma;
2009-2010 öğretim yılıyla sınırlıdır.
Kaynak tarama yöntemi ile elde edilen kaynaklarla sınırlıdır.
Ankara Çankaya, Mamak, Altındağ, Keçiören ve Yenimahalle İlçelerinden rastgele seçilen 15
okul ve bu okullardan anketi cevaplamayı kabul eden 109 sınıf öğretmeniyle sınırlıdır.
1.7. Tanımlar
I.Kademe
: İlköğretim okullarında 1., 2., 3., 4. ve 5. sınıfları kapsar (Gülcan,1988:463)
I.Devre
:İlköğretim okullarında 1., 2. ve 3. sınıfları kapsar(Gülcan,1988:463)
Kazanım
: Öğretim sürecinde öğrencilerin edinecekleri bilgi, beceri ve alışkanlıkları
ifade etmektedir (MEB Türkçe Dersi Öğretim Programı, 2005:8).
Öğretim programı: Okulda ya da okul dışında bireye kazandırılması planlanan bir dersin
öğretimiyle ilgili tüm etkinlikleri kapsayan yaşantılar düzeneğidir (Demirel, 2006:6).
Yapılandırmacılık: Öğrenenin, anlamı deneyim ve diğerleri ile etkileşim ortamında
oluşturduğu ve öğretmenin öğrenenler için deneyimleri anlamlı kıldığı öğrenme bakış
açısı(Demirel, 2005:132)
26
BÖLÜM II
İLGİLİ ARAŞTIRMALAR
İlköğretim 1. ,2. ve 3. sınıf müzik derslerini yürüten sınıf öğretmenlerinin müzikal
donanımları ile ilgili bilgileri ve uygulamada karşılaştıkları sorunlarla ilgili saptanmış bilgileri
içeren belirli araştırmalar aşağıda sunulmuştur:
Yünlü (2002) “İlköğretim Okullarında Sınıf Öğretmenlerinin Müzik Dersine İlişkin
Eğitim Gereksinmeleri” adlı bir çalışma yapmıştır. Bu çalışmanın Örneklemini ise, küme
örneklemi yoluyla kura ile belirlenen 40 ilköğretim okulunda 547 sınıf öğretmeni
oluşturmuştur.
Genel olarak öğretmenler ilköğretimde çocuğun bilişsel, devinimsel, duyuşsal
eğitiminin önemli olduğunu ve bu eğitimde Müzik dersinin önemli işlevlerinin olduğunu
düşünmektedirler. Ancak öğretmenlerin bir kesimi Müzik dersini bir yetenek dersi olarak
görmekte ve bu nedenle ilköğretim okullarında Müzik dersinin sadece yetenekli öğrencilerle
yapılması gerektiğini düşünmektedirler. Öğretmenlerin, müzik dersine özgü öğretim yöntem
ve tekniklerini kullanmada kulaktan öğretme yöntemi dışındaki tüm yöntem ve tekniklerinde
güçlüklerinin olduğu söylenmiştir
Töreyin (1995) “İlköğretim Kurumlarının Müzik Eğitimciliği Sorunu” adlı bir
araştırma yapmıştır. Araştırmanın Örneklemini Trabzon ili ilköğretim okullarında görev
yapan 60 sınıf öğretmeni ve müzik öğretmeni ile çeşitli üniversitelerin Eğitim Fakültelerinin
Müzik Eğitimi bölümlerinde görevli 70 öğretim elemanı oluşturmuştur. Elde edilen bulgulara
göre; Müzik derslerinin, ilkokullar ile ilköğretim okullarının 1. ve 2. devresinde gereği gibi
işlenmediği,
yürürlükteki
müzik
ders
programını,
sınıf
öğretmenlerinin
aynen
uygulayamadıkları, sınıf öğretmenleri bölümlerindeki müzik dersi programlarının, yeni
program doğrultusunda geliştirilmesi gerektiği, müzik eğitimi bölümlerinin, ilköğretim
kurumlarında görev alacak müzik öğretmenlerini de yetiştirmelerini gerektiği belirtilmiştir.
Aydınlı (2007) “Sınıf öğretmenlerinin Müzik Derslerindeki Şarkı Öğretme Durumu”
adlı bir araştırma yapmıştır. Bu araştırmanın evrenini, 2005- 2006 eğitim öğretim yılında
27
Ankara il merkezindeki 956 ilköğretim okulunda görev yapan 11.345 sınıf öğretmeni
oluşturmuştur.
Araştırmanın örneklemini ise araştırmanın evreninden küme yöntemiyle seçilmiş 7
okulun 143 sınıf öğretmeni oluşturmuştur. Araştırma sonucunda sınıf öğretmenlerinin büyük
çoğunluğunun derslerinde şarkı öğretme etkinliğine yer verdiği görülmüştür. Sınıf
öğretmenlerinin şarkı seçme, şarkı dağarcığı ile ilgili yayınları takip etme, şarkı öğretim
yöntemlerini uygulama, öğrenciyi şarkı söylemeye hazırlama, öğretmenin herhangi bir okul
çalgısını çalma ve çalgısını derste kullanma konularında güçlükleri olduğu saptanmış ve bu
bulguların sonuçları da sınıf öğretmenlerinin kişisel özellikleriyle karşılaştırılmıştır.
Küçüköncü (2000,sayı 7).Çanakkale’deki ilköğretim kurumlarında yaptığımız bir
araştırma, sınıf öğretmenlerinin müzik eğitimi ile ilgili olarak kendilerini değerlendirmeleri
bakımından aşağıdaki sonuçları vermiştir. Araştırma, ilköğretim kurumlarında müzik
derslerine giren, 30 öğretmene anket uygulaması biçiminde yapılan bir çalışmadır.
Uygulanan ankette 23 soru sorulmuştur. Sorular, öğretmenin müzik eğitimi ile ilgili
ilgi, beceri ve bilgilerinin düzeyini anlamaya yönelik şekilde hazırlanmıştır. Günümüze kadar
yapılan sınıf öğretmeni yetiştirme programlarındaki müzik eğitimi dersleri öğretmenlerinin
eğitimi
bakımından
yeterli
değildir.
Öğretmen
kaynaklarının,
sınıf
öğretmenliği
programlarının dışından da sağlandığını düşündüğümüz zaman ise ülkemiz genelinde
ilköğretim kurumlarındaki müzik eğitim derslerinin durumu hakkında daha doğru fikir sahibi
olmamız mümkündür. Müzik eğitimini istenilen düzeye getirebilmek için, sınıf öğretmenliği
programlarında, yan alan düzeyinde yapılacak değişiklikler ve çalışmalarla verimi
arttırılabilir. Müzik eğitimi ve öğretimi derslerinin saat sayısı arttırılabilir. Öğretmenlerin
programı daha iyi anlamaları için, seminerler düzenlenip uygulamadaki başarı arttırılabilir.
Çalgı ve ses eğitimine yönelik kurslar düzenlenebilir
Karan.(2008)
Karan, sınıf öğretmenlerinin müzik eğitimi konusundaki bilgi ve
birikimlerini saptamaya yönelik araştırma evreninden küme yöntemiyle seçilmiş,2’si “A” 2’si
“B” ve 2’si “C” tipi olmak üzere 6 okuldan 80 sınıf öğretmenine anket uygulamış, elde edilen
veriler ışığında bazı sonuçlara ulaşmış ve bu sonuçlara ilişkin öneriler sunmuştur. Sınıf
öğretmenlerinin %25’i kendisini teorik açıdan ve uygulama becerisi yönünden eksik
bulmaktadır, sınıf öğretmenlerinin %40,2’si müzik eğitimi konusunda yetersiz olduğunu ifade
28
etmektedir. Sınıf öğretmenlerinin %40,9 ‘u ses eğitimi konusundaki teorik bilgilerini
aktarmakta güçlük çektiğini ifade ederken %37,9 ‘u bu konudaki bilgi ve birikiminin şarkı ve
türkü öğretimi ile sınırlı olduğunu ifade etmiştir. Sınıf öğretmenlerinin %32,6’sı şarkı
repertuarı hazırlamak için kaynaklarının yetersiz olduğunu ifade ederken %30,3’ü de şarkı
repertuarı oluşturmak için yeterli bilgi ve birikime sahip olmadığını düşünmektedir. Sınıf
öğretmenlerinin %64,4’ü öğrencilerine birkaç farklı çalgıdan oluşan küçük bir çalgı topluluğu
oluşturacak teorik bilgiye ve uygulama becerisine sahip olmadığını belirtirken, okul
şarkılarını seslendirebilecek düzeyde bir çalgı kullanamadığını belirten öğretmenlerin oranı
%53’tür.Sınıf öğretmenlerinin %33,3’ü ders içi uygulamalarının blok flüt eğitimi ile sınırlı
olduğunu ifade etmiştir. Sınıf öğretmenlerinin %36,4’ü müzik dersini sıklıkla öğrencilerini
diğer derslerin sınavlarına hazırlanması için testler uygulayarak değerlendirdiğini ifade
ederken %27,3’ü müzik dersini matematik dersi yaparak değerlendirdiğini ve %31,1’i de
müzik dersini bir başka dersin konusunu işleyerek değerlendirmediğini ifade etmiştir. Sınıf
öğretmenlerinin %43,9’u müzik dersini belirli günler ve haftalara yönelik etkinlikler yaparak
değerlendirdiğini ifade etmiştir.
29
BÖLÜM III
YÖNTEM
Bu bölümde, araştırmanın problemi ve alt problemlerinin çözümüne ilişkin yöntem
açıklanmaktadır. Bu doğrultuda araştırmanın modeli, evren ve örneklemi, veri toplama
araçlarının geliştirilmesi, verilerin çözümlenmesi ve yorumlanması ele alınmıştır.
3.1 Araştırma Modeli
Bu araştırma, sınıf öğretmenlerinin, ders işlerken öğretmen kılavuz kitaplarından
yararlanabilme durumlarına ilişkin görüşlerini saptamaya yönelik betimsel bir çalışmadır.
Tarama modelleri, geçmişte ya da halen var olan bir durumu var olduğu şekliyle
betimlemeyi amaçlayan bir araştırma yaklaşımıdır. Araştırmaya konu olan olay, birey ya da
nesne, kendi koşulları içinde ve olduğu gibi tanımlanmaya çalışılır (Karasar, 2008:77).
Genel tarama modelleri, çok sayıda oluşan bir evrende, evren hakkında genel bir
yargıya varmak amacı ile evrenin tümü ya da ondan alınacak bir grup, örnek ya da örneklem
üzerinde yapılan tarama düzenlemeleridir (Karasar, 2008:79).
Bu araştırmada amaçlanan, sınıf öğretmenlerinin kılavuz kitaplar dahilinde ders işleme
durumlarını araştırmak, kılavuz kitaplardan yararlanabilme durumlarına yönelik görüşlerini
saptamak , öğretmenlerin varsa zorluk yaşadıkları alanları tespit etmek ve bu alanlara yönelik
çözüm önerileri geliştirebilmektir.
3.2 Evren ve Örneklem
Bu araştırmanın evrenini; Ankara İli, Çankaya, Yenimahalle, Altındağ, Keçiören ve
Mamak İlçe Milli Eğitim Müdürlüklerine bağlı, her bir ilçeden 3’er okul toplam 15 okuldaki
ilköğretim 1.kademe 1. ,2. ve 3. sınıfları okutan sınıf öğretmenleri, örneklemi ise; Çankaya,
Yenimahalle, Altındağ, Keçiören ve Mamak İlçe Milli Eğitim Müdürlüklerine bağlı, 15
30
okuldan 1.kademe 1. ,2. ve 3. sınıfları okutmakta olan ve anketteki soruları cevaplamayı kabul
eden 109 öğretmen oluşturmaktadır.
Araştırmaya katılan bireylerin demografik değişkenlerine göre dağılımı aşağıdaki
tablolarda verilmiştir.
Tablo 3.1 Araştırmaya Katılan Bireylerin Çeşitli Değişkenlere Göre Dağılımı
Değişkenler Kategoriler
Sınıf
1. Sınıf
2. Sınıf
3. Sınıf
Kıdem
10 yıl ve altı
11-15 yıl
15 yıl ve üstü
f
35
35
39
11
25
73
%
32.1
32.1
35.8
10.1
22.9
67.0
Örneklemde yer alan bireylerin sınıflara göre dağılımına bakıldığında birbirlerine yakın
oranlarda olduğu görülmektedir. Bu durum her bir sınıfın temsil edilebilmesi amacıyla
araştırmacı tarafından oluşturulmuştur. Kıdeme göre dağılımlar incelendiğinde öğretmenlerin
%67’sinin 15 yıl ve üstü kıdeme sahip olduğu görülür.
3.3. Veri Toplama Aracı
Veriler araştırmacı tarafından geliştirilen bir anket aracılığıyla toplanmıştır. Veri
toplama aracı olarak kullanılan anketin oluşturulmasından önce, konuyla ilgili yurtiçinde ve
yurtdışında yapılmış olan araştırmalar incelenmiş ve bu araştırmalar ışığında üç bölümden
oluşan bir anket formu hazırlanmıştır.
Anketin birinci bölümü 6 sorudan oluşmaktadır ve öğrenci çalışma ve öğretmen
kılavuz kitaplarında yer alan şarkılara ilişkin öğretmen görüşleri kapsamaktadır. İkinci
bölümde sınıf öğretmenlerinin kulaktan şarkı öğretme durumlarına ilişkin 7 soru yer
almaktadır. 18 sorudan oluşan üçüncü bölümde ise kılavuz kitaplarda tarif edilmiş olan
etkinliklerin gerçekleştirilebilirlik ve geliştirilebilirlik durumlarına ilişkin görüşler yer
almaktadır. Ankette yer alan sorulara 1:Hiç katılmıyorum, 2:Az Katılıyorum, 3:Kısmen
Katılıyorum, 4: Büyük Ölçüde Katılıyorum, 5:Tamamen Katılıyorum olacak şekilde 5'li
Likert tipi seçeneklere sahiptir.
31
Anket uygulanmadan önce, anket uygulaması için seçilen eğitimcilerle görüşülerek
anket hakkında bilgi verilmiştir. Anket uygulandıktan sonra araştırmacı tarafından elden
toplanmıştır.
3.4. Anketin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları
Geçerlik, bir ölçme aracının ölçmeyi amaçladığı özelliği, başka herhangi bir özellikle
karıştırmadan, doğru ölçebilme derecesidir (Tekin, 1977).
Bir ölçeğin kapsam geçerliği
mantıki yoldan ve istatistikî yoldan olmak üzere iki türlü incelenebilir (Ercan ve Kan, 2004:
215).
Araştırmada veri toplama aracı olarak kullanılan ölçeğin alan uzmanlarının görüşleri
alınarak mantıki yoldan ölçeğin kapsam geçerliği sağlanmıştır. Ankette yer alan ölçeklere
ilişkin güvenirlik katsayıları aşağıdaki Tabloda verilmiştir.
Tablo 3.2. Güvenirlik Katsayıları
Madde
Ölçek
Öğretmen görüşü
Kulaktan şarkı öğretme durumu
Gerçekleştirilebilirlik ve
geliştirilebilirlik durumu
Güvenirlik
Sayısı (Cronbach α)
6
0.87
7
0.80
18
0.83
Ölçeklere ilişkin Cronbach α değerlerinin 0.70'in üstünde olduğu görülmektedir. Bu durum
ölçeklerin güvenilir olduğunu göstermektedir.
3.5. Verilerin Analizi
Çalışmada frekans tabloları, tanımlayıcı istatistikler ve grafiklere yer verilerek 2006
İlköğretim Müzik Öğretim Programı’na uygun olarak hazırlanmış olan müzik dersi 1. Devre
öğretmen
kılavuz
kitaplarının
sınıf
öğretmenleri
tarafından
kullanılabilirlik
ve
uygulanabilirlik durumları tespit edilmiştir. Sınıfa ve kıdeme göre karşılaştırmalarda hipotez
testlerinden yararlanılmıştır. Sınıf ve kıdeme göre karşılaştırmalar yapılırken ölçeklere ilişkin
32
puanlamaların Kolmogorov-Smirnov testi ile normal dağılıma uyup uymadığı incelenmiştir.
Puanlamaların dağılımı normal dağılıma sahip olduğu için karşılaştırmalarda Tek Yönlü
Varyans Analizi kullanılmıştır. Ortalamalara ait düzeyler ayrıca ortalama grafikleri ile görsel
olarak verilmiştir.
Çalışmada analizler için elde sonuçlar 0.05 anlamlılık düzeyinde yorumlanmıştır.
Yapılan istatistiksel testlerin yorumlanmasını kolaylaştırmak için istatistiksel testlere ilişkin
bazı tablolarda ortalama, standart sapma değerleri de verilmiştir. Çalışmada yer alan analizler
SPSS 18.0 (PASW 18.0) paket programı kullanılarak elde edilmiştir.
33
BÖLÜM IV
BULGULAR ve YORUM
Araştırmanın bu bölümünde, alt problemler çözümlenerek elde edilen bulgular
yorumlanmıştır.
4.1. Birinci Alt Probleme İlişkin Bulgular ve Yorum
Şarkılar kolaydan zora ilkesine uygun olarak sıralanmıştır.
Şarkılar akılda kalıcıdır.
Şarkılar öğrenciler tarafından kolaylıkla öğrenilebilir
niteliktedir.
Şarkılar öğrenciler tarafından beğenilmektedir.
Şarkı türleri kitaplarda dengeli bir şekilde dağıtılmıştır.
Kazanımlar boyutunda şarkılar, hedeflere ulaştırır
niteliktedir.
Tamamen
Katılıyorum
Büyük
Ölçüde
Katılıyorum
Kısmen
Katılıyorum
Az
Katılıyorum
Hiç
Katılmıyorum
Tablo 4.1. Öğrenci çalışma ve öğretmen kılavuz kitaplarında yer alan şarkılara ilişkin
öğretmen görüşlerinin dağılımı
Frekans
6
13
49
32
9
%
5.5 11.9 45.0 29.4 8.3
Frekans 12
11
30
46
10
%
11.0 10.1 27.5 42.2 9.2
Frekans
7
18
31
36
17
%
6.4 16.5 28.4 33.0 15.6
Frekans
8
19
41
35
6
%
7.3 17.4 37.6 32.1 5.5
Frekans
8
15
46
34
6
%
7.3 13.8 42.2 31.2 5.5
Frekans
7
20
49
19
14
%
6.4 18.3 45.0 17.4 12.8
Öğrenci çalışma ve öğretmen kılavuz kitaplarında yer alan şarkılara ilişkin öğretmen
görüşlerinin dağılımı incelendiğinde verilen cevapların genellikle "kısmen katılıyorum"
düzeyinde olduğu görülmektedir.
Her bir soru elde edilen yüzde grafikleri aşağıda verilmiştir. Bu grafiklerle cevapların
dağılımı daha net bir şekilde görülmektedir.
34
Grafik 4.1. Öğretmenlerin “şarkılar kolaydan zora ilkesine uygun olarak
sıralanmıştır” ifadesine katılma durumlarının grafiksel dağılımı.
Şekilden görüldüğü gibi, öğretmenlerin %45'i şarkıların kolaydan zora ilkesine uygun
olarak sıralandığı fikrine kısmen katılmaktadır.
Grafik
4.2.
Öğretmenlerin
“şarkılar
akılda kalıcıdır” ifadesine katılma
durumlarının grafiksel dağılımı.
Şekilden görüldüğü gibi, öğretmenlerin %42.2'si şarkıların akılda kalıcı olduğuna büyük
ölçüde katılmaktadır.
35
Grafik 4.3. Öğretmenlerin “şarkılar öğrenciler tarafından kolaylıkla öğrenilebilir
niteliktedir” ifadesine katılma durumlarının grafiksel dağılımı.
Öğretmenlerin %33'ü şarkıların öğrenciler tarafından kolaylıkla öğrenilebildiği fikrine
büyük ölçüde katılmaktadır.
Grafik 4.4. Öğretmenlerin “şarkılar öğrenciler tarafından beğenilmektedir”
ifadesine katılma durumlarının grafiksel dağılımı.
Öğretmenlerin %37.6'sı şarkıların öğrenciler tarafından beğenildiği fikrine kısmen
katılmışlardır.
36
Grafik 4.5. Öğretmenlerin “şarkı türleri kitaplarda dengeli bir şekilde
dağıtılmıştır” ifadesine katılma durumlarının grafiksel dağılımı.
Öğretmenlerin %42.2'si şarkı türlerinin kitaplarda dengeli bir şekilde dağıldı fikrine
kısmen katılmışlardır.
Grafik 4.6. Öğretmenlerin “kazanımlar boyutunda şarkılar, hedeflere ulaştırır
niteliktedir” ifadesine katılma durumlarının grafiksel dağılımı.
Öğretmenlerin %45'i kazanımlar boyutunda şarkılar, hedeflere ulaştırır niteliktedir fikrine
kısmen katılmışlardır.
37
4.2. İkinci Alt Probleme İlişkin Bulgular ve Yorum
Kısmen
Katılıyorum
Büyük
Ölçüde
Katılıyorum
Tamamen
Katılıyorum
Frekans
%
Frekans
%
Frekans
%
Frekans
%
Frekans
%
Frekans
%
Frekans
%
Az
Katılıyorum
Kılavuz kitaplarda notası verilmiş olan şarkıları
solfejinden hareketle öğrenebiliyorum.
Şarkıyı öğrenirken melodisini önceden dinleme ihtiyacı
duyuyorum.
Şarkıları, tonuna veya makamına uygun bir şekilde
seslendirebiliyorum.
Şarkıyı öğretirken farklı bir ses kaynağından(kaset, cd,
enstrüman) yardım alma ihtiyacı duyuyorum.
Öğrencinin belleğinde iz bırakacak şekilde şarkıların
melodilerini bir enstrümanla çalabiliyorum.
Şarkıyı söylerken bir ritim çalgısıyla eş zamanlı tempo
tutabiliyorum.
Şarkıyı, çocuklara söyletirken bir ritim çalgısıyla eş
zamanlı tempo tutabiliyorum.
Hiç
Katılmıyorum
Tablo 4.2. Sınıf öğretmenlerinin kulaktan şarkı öğretme durumlarının dağılımı
32
29.4
4
3.7
9
8.3
4
3.7
47
43.1
20
18.3
22
20.2
20
18.3
5
4.6
20
18.3
11
10.1
20
18.3
8
7.3
15
13.8
33
30.3
18
16.5
43
39.4
18
16.5
24
22.0
42
38.5
37
33.9
15
13.8
29
26.6
23
21.1
36
33.0
9
8.3
22
20.2
15
13.8
9
8.3
53
48.6
14
12.8
40
36.7
9
8.3
17
15.6
20
18.3
Sınıf öğretmenlerinin kulaktan şarkı öğretme durumlarının dağılımı incelendiğinde,
öğretmenlerin yarıdan fazlasının "Kılavuz kitaplarda notası verilmiş olan şarkıları solfejinden
hareketle öğrenebiliyorum" ve "Öğrencinin belleğinde iz bırakacak şekilde şarkıların
melodilerini bir enstrümanla çalabiliyorum" maddelerine katılmadıkları görülmektedir.
Öğretmenlerin yarıdan fazlası "Şarkıyı öğrenirken melodisini önceden dinleme ihtiyacı
duyuyorum" ve "Şarkıyı öğretirken farklı bir ses kaynağından(kaset, cd, enstrüman) yardım
alma ihtiyacı duyuyorum" maddelerine katıldıklarını belirtmiştir.
Her bir soru elde edilen yüzde grafiklerinde cevapların dağılımı daha net bir şekilde
görülmektedir.
38
Grafik 4.7 Öğretmenlerin “kılavuz kitaplarda notası verilmiş olan şarkıları solfejinden
hareketle öğrenebiliyorum” ifadesine katılma durumlarının grafiksel dağılımı
Kılavuz kitaplarda notası verilmiş olan şarkıları solfejinden hareketle öğrenebiliyorum
maddesine verilen cevapların dağılımı incelendiğinde %29.4'ünün hiç katılmadığı
görülmektedir.
Öğretmenlerin
%30.3’ü
bu
maddeye
kısmen
katılıyorum
cevabını
vermişlerdir.
Grafik 4.8. Öğretmenlerin “şarkıyı öğrenirken melodisini önceden dinleme ihtiyacı
duyuyorum” ifadesine katılma durumlarının grafiksel dağılımı.
39
Öğretmenlerin büyük çoğunluğunun şarkıyı öğrenirken melodisini önceden dinleme ihtiyacı
duyduğu görülmektedir. Öğretmenlerin %48.6'sı bu maddeye tamamen katıldıklarını
belirtmişlerdir.
Grafik 4.9. Öğretmenlerin “şarkıları tonuna veya makamına uygun bir şekilde
seslendirebiliyorum” ifadesine katılma durumlarının grafiksel dağılımı.
Şarkıları, tonuna veya makamına uygun bir şekilde seslendirebiliyorum maddesine verilen
cevaplarda öğretmenlerin %39.4'ü kısmen katıldıklarını belirtmişlerdir.
Grafik 4.10 Öğretmenlerin “şarkıyı öğretirken farklı bir ses kaynağından yardım alma
ihtiyacı duyuyorum” ifadesine katılma durumlarının grafiksel dağılımı.
40
Öğretmenlerin çoğu şarkıyı öğretirken farklı bir ses kaynağından (kaset, cd, enstrüman)
yardım alma ihtiyacı duyduğunu belirtmiştir. Şarkıyı öğretirken farklı bir ses kaynağından
(kaset, cd, enstrüman) yardım alma ihtiyacı duyuyorum maddesine öğretmenlerin %36.7'si
tamamen katıldıklarını belirtmişlerdir.
Grafik 4.11. Öğretmenlerin “öğrencinin belleğinde iz bırakacak şekilde şarkıların
melodilerini bir enstrümanla çalabiliyorum” ifadesine katılma durumlarının grafiksel
dağılımı.
Öğretmenler genel olarak öğrencinin belleğinde iz bırakacak şekilde şarkıların melodilerini
bir enstrümanla çalamadıklarını belirtmişlerdir. Öğrencinin belleğinde iz bırakacak şekilde
şarkıların melodilerini bir enstrümanla çalabiliyorum maddesine öğretmenlerin %43.1'i hiç
katılmıyorum cevabını vermişlerdir.
41
Grafik 4.12. Öğretmenlerin “şarkıyı söylerken bir ritim çalgısıyla eş zamanlı tempo
tutabiliyorum” ifadesine katılma durumlarının grafiksel dağılımı.
Şarkıyı söylerken bir ritim çalgısıyla eş zamanlı tempo tutabiliyorum maddesine
öğretmenlerin %38.5'i kısmen katılıyorum cevabını vermişlerdir.
Grafik 4.13. Öğretmenlerin “şarkıyı, çocuklara söyletirken bir ritim çalgısıyla eş
zamanlı tempo tutabiliyorum” ifadesine katılma durumlarının grafiksel dağılımı.
Şarkıyı, çocuklara söyletirken bir ritim çalgısıyla eş zamanlı tempo tutabiliyorum maddesine
öğretmenlerin %33.9'u kısmen katılıyorum cevabını vermişlerdir. Bu maddeye hiç
katılmıyorum diyen öğretmenlerin oranı %20.2’dir.
42
4.3. Üçüncü ve Dördüncü Alt Problemlere İlişkin Bulgular ve Yorum
Etkinlikler sınıf mevcudu göz önünde bulundurulduğunda etkili
bir şekilde gerçekleştirilebilir niteliktedir.
Etkinlikler sınıfın fiziki yapısı göz önünde bulundurulduğunda
etkili bir şekilde gerçekleştirilebilir niteliktedir.
Etkinliklerde kullanılması öngörülen sesli öğretim materyalleri
sınıfımızda mevcuttur.
Etkinliklerde kullanılması öngörülen görüntülü öğretim
materyalleri sınıfımızda mevcuttur.
Etkinliklerde milli bayramlar, özel gün ve haftalarla ilgili marş,
türkü ve benzeri seçkin eserlerin bulunduğu kayıtlar
kullanılmaktadır.
İlköğretim müzik dersleri için hazırlanmış sesli öğretim
materyalleriyle ilgili gelişmeleri ( ses efektleri, çocuk şarkıları ve
marşları cdleri) takip ediyorum.
Her şarkı söyleme etkinliği öncesi uygulanması gereken ses
açma etkinlikleri, kılavuz kitaplarda anlaşılır bir şekilde tarif
edilmiştir.
Her ders etkili bir ses açma etkinliği gerçekleştirmekteyim.
Sınıfımızda, kullanabileceğimiz ritim çalgıları mevcuttur.
Derslerde ritim çalgılarını kullanmaktayım.
Kılavuz kitapta şarkı öğretme etkinliklerinde sıkça belirtilen, ‘var
olan ritim çalgıları ve kendi yaptığınız ritim çalgılarıyla şarkılara
eşlik etme’ etkinliklerini öğrencilerle etkili bir şekilde
gerçekleştirmekteyim.
Orff müzik öğretim yöntemiyle ilgili bir eğitim aldım.
Orff yöntemini ders içinde etkili bir şekilde kullanabilme bilgi
birikimine sahip olduğumu düşünüyorum.
Öğretmenlere, orff yöntemi’ ni ders etkinliklerinde kullanabilme
bilgi birikimine dair bir hizmet içi eğitim verilmesi müzik
derslerinin işlenişinin daha etkili gerçekleştirilebilmesini
sağlayacaktır.
Öğrencilerin kendilerini ifade etmelerini sağlamada kılavuz
kitaplardan yararlanabiliyorum.
Şarkıları canlandırma (drama) etkinliklerini yaratıcılığımı
kullanarak geliştirebiliyorum.
Şarkılara hareket katma etkinliklerini yaratıcılığımı kullanarak
geliştirebiliyorum.
Öğretmenlere müzik ve dramayı birleştirici bir hizmet içi eğitim
verilmesi müzik derslerinin işlenişinin daha etkili
gerçekleştirilebilmesini sağlayacaktır.
Tamamen
Katılıyorum
Büyük
Ölçüde
Katılıyorum
Kısmen
Katılıyorum
Madde
Az
Katılıyorum
Hiç
Katılmıyorum
Tablo 4.3. Kılavuz kitaplarda tarif edilmiş olan etkinliklerin gerçekleştirilebilirlik ve
geliştirilebilirlik durumlarının dağılımı
Frekans
8
22
45
30
4
%
7.3 20.2 41.3 27.5 3.7
Frekans 15
37
39
15
3
%
13.8 33.9 35.8 13.8 2.8
Frekans 43
27
23
7
9
%
39.4 24.8 21.1 6.4 8.3
Frekans 36
14
23
18
18
%
33.0 12.8 21.1 16.5 16.5
Frekans 10
21
34
27
17
%
9.2 19.3 31.2 24.8 15.6
Frekans 12
12
43
20
22
%
11.0 11.0 39.4 18.3 20.2
Frekans 20
31
29
24
%
18.3 28.4 26.6 22.0
5
4.6
Frekans
%
Frekans
%
Frekans
%
Frekans
%
5
4.6
1
.9
4
3.7
3
2.8
20
18.3
75
68.8
57
52.3
35
32.1
25
22.9
19
17.4
31
28.4
36
33.0
40
19
36.7 17.4
11
3
10.1 2.8
15
2
13.8 1.8
26
9
23.9 8.3
Frekans 87
13
7
1
1
%
79.8 11.9 6.4
.9
.9
Frekans 78
19
8
4
%
71.6 17.4 7.3 3.7
Frekans 15
10
16
26
42
%
13.8 9.2 14.7 23.9 38.5
Frekans
%
Frekans
%
Frekans
%
Frekans
%
10
9.2
4
3.7
6
5.5
5
4.6
19
17.4
9
8.3
5
4.6
3
2.8
35
32.1
39
35.8
33
30.3
14
12.8
31
28.4
39
35.8
46
42.2
25
22.9
14
12.8
18
16.5
19
17.4
62
56.9
43
Kılavuz kitaplarda tarif edilmiş olan etkinliklerin gerçekleştirilebilirlik ve geliştirilebilirlik
durumlarının dağılımı incelendiğinde,
• "Etkinlikler sınıf mevcudu göz önünde bulundurulduğunda etkili bir şekilde
gerçekleştirilebilir niteliktedir",
• "Etkinlikler sınıfın fiziki yapısı göz önünde bulundurulduğunda etkili bir şekilde
gerçekleştirilebilir niteliktedir",
• " Etkinliklerde milli bayramlar, özel gün ve haftalarla ilgili marş, türkü ve benzeri
seçkin eserlerin bulunduğu kayıtlar kullanılmaktadır",
• "İlköğretim müzik dersleri için hazırlanmış sesli öğretim materyalleriyle ilgili
gelişmeleri ( ses efektleri, çocuk şarkıları ve marşları cdleri) takip ediyorum",
• "Her ders etkili bir ses açma etkinliği gerçekleştirmekteyim",
• "Öğrencilerin
kendilerini
ifade
etmelerini
sağlamada
kılavuz
kitaplardan
yararlanabiliyorum"
• "Şarkıları
canlandırma
(drama)
etkinliklerini
yaratıcılığımı
kullanarak
geliştirebiliyorum" maddelerine kısmen katılıyorum cevabını daha çok vermişlerdir.
Öğretmenler;
• "Etkinliklerde
kullanılması
öngörülen
sesli
öğretim materyalleri sınıfımızda
mevcuttur",
• "Etkinliklerde kullanılması öngörülen görüntülü öğretim materyalleri sınıfımızda
mevcuttur",
• "Sınıfımızda, kullanabileceğimiz ritim çalgıları mevcuttur",
• "Derslerde ritim çalgılarını kullanmaktayım",
• "Orff müzik öğretim yöntemiyle ilgili bir eğitim aldım"
•
"Orff yöntemini ders içinde etkili bir şekilde kullanabilme bilgi birikimine sahip
olduğumu
düşünüyorum"
maddelerine
hiç
katılmadıklarını
belirtmişlerdir.
Öğretmenler; "şarkılara hareket katma etkinliklerini yaratıcılığımı kullanarak
geliştirebiliyorum" maddesine büyük ölçüde katılırken, "Öğretmenlere, orff yöntemi’
ni ders etkinliklerinde kullanabilme bilgi birikimine dair bir hizmet içi eğitim
verilmesi
müzik
derslerinin
işlenişinin
daha
etkili
gerçekleştirilebilmesini
sağlayacaktır" ve "Öğretmenlere müzik ve dramayı birleştirici bir hizmet içi eğitim
verilmesi
müzik
derslerinin
işlenişinin
daha
etkili
gerçekleştirilebilmesini
sağlayacaktır" maddelerine tamamen katıldıklarını belirtmişlerdir.
44
Bu maddelere ilişkin daha ayrıntılı dağılımlar için aşağıdaki grafikler verilmiştir.
Grafik 4.14 Öğretmenlerin “etkinlikler, sınıf mevcudu göz önünde bulundurulduğunda
etkili bir şekilde gerçekleştirilebilir niteliktedir” ifadesine katılma durumlarının
grafiksel dağılımı.
Öğretmenlerin %41.3'ü "etkinlikler sınıfın mevcudu göz önünde bulundurulduğunda etkili bir
şekilde gerçekleştirebilir niteliktedir" maddesine kısmen katılıyorum cevabını vermişlerdir.
45
Grafik
4.15.
Öğretmenlerin
“etkinlikler
sınıfın
fiziki
yapısı
göz
önünde
bulundurulduğunda etkili bir şekilde gerçekleştirilebilir niteliktedir” ifadesine katılma
durumlarının grafiksel dağılımı.
Öğretmenlerin %35.8 "etkinlikler sınıfın fiziki yapısı göz önünde bulundurulduğunda etkili
bir
şekilde
gerçekleştirebilir
niteliktedir"
maddesine
kısmen
katılıyorum
cevabını
vermişlerdir.
Grafik 4.16. Öğretmenlerin “etkinliklerde kullanılması öngörülen sesli öğretim
materyalleri sınıfımızda mevcuttur” ifadesine katılma durumlarının grafiksel dağılımı.
46
Grafik incelendiğinde öğretmenlerin etkinliklerde kullanılması öngörülen sesli öğretim
materyallerinin sınıflarında eksik olduğunu ifade ettikleri görülmektedir. Bu maddeye hiç
katılmıyorum diyen öğretmenlerin oranı %39.4'dür.
Grafik 4.17. Öğretmenlerin “etkinliklerde kullanılması öngörülen görüntülü öğretim
materyalleri sınıfımızda mevcuttur” ifadesine katılma durumlarının grafiksel dağılımı.
Grafik incelendiğinde öğretmenlerin etkinliklerde kullanılması öngörülen görüntülü öğretim
materyallerinin sınıflarında kısmen eksik olduğunu ifade ettikleri görülmektedir. Bu maddeye
hiç katılmıyorum diyen öğretmenlerin oranı %33'dür.
47
Grafik 4.18. Öğretmenlerin “etkinliklerde milli bayramlar, özel gün ve haftalarla ilgili
marş, türkü ve benzeri seçkin eserlerin bulunduğu kayıtlar kullanılmaktadır” ifadesine
katılma durumlarının grafiksel dağılımı.
"Etkinliklerde milli bayramlar, özel gün ve haftalarla ilgili marş, türkü ve benzeri seçkin
eserlerin bulunduğu kayıtlar kullanılmaktadır" maddesine öğretmenlerin %31.2'si kısmen
katılıyorum cevabını vermiştir.
Grafik 4.19. Öğretmenlerin “ilköğretim müzik dersleri için hazırlanmış olan sesli
öğretim
materyalleri
ile
ilgili
durumlarının grafiksel dağılımı.
yenilikleri
takip
ediyorum”
ifadesine
katılma
48
"İlköğretim müzik dersleri için hazırlanmış sesli öğretim materyalleriyle ilgili gelişmeleri (
ses efektleri, çocuk şarkıları ve marşları cdleri) takip ediyorum" maddesine öğretmenlerin
%39.4'ü kısmen katılıyorum cevabını vermiştir.
Grafik 4.20. Öğretmenlerin “her şarkı söyleme etkinliği öncesi uygulanması gereken ses
açma etkinlikleri, kılavuz kitaplarda anlaşılır bir şekilde tarif edilmiştir” ifadesine
katılma durumlarının grafiksel dağılımı.
Öğretmenlerin %28.4'ü "Her şarkı söyleme etkinliği öncesi uygulanması gereken ses açma
etkinlikleri, kılavuz kitaplarda anlaşılır bir şekilde tarif edilmiştir" maddesine az katıldıklarını
belirtmişlerdir.
49
Grafik 4.21. Öğretmenlerin “her ders etkili bir ses açma etkinliği gerçekleştirmekteyim”
ifadesine katılma durumlarının grafiksel dağılımı.
"Her ders etkili bir ses açma etkinliği gerçekleştirmekteyim" maddesine öğretmenlerin
%36.7'si kısmen katıldıklarını ifade etmişlerdir.
Grafik 4.22. Öğretmenlerin “sınıfımızda kullanabileceğimiz ritim çalgıları mevcuttur”
ifadesine katılma durumlarının grafiksel dağılımı.
Öğretmenlerin çok büyük bir çoğunluğu sınıflarında kullanabilecekleri ritim çalgılarının
olmadığını ifade etmişlerdir.
50
Grafik 4.23. Öğretmenlerin “derslerde ritim çalgılarını kullanmaktayım” ifadesine
katılma durumlarının grafiksel dağılımı.
Öğretmenlerin çok büyük bir çoğunluğu derslerde ritm çalgılarını kullanamadıklarını ifade
etmişlerdir.
Grafik 4.24. Öğretmenlerin “kılavuz kitapta şarkı öğretme etkinliklerinde sıkça
belirtilen ‘var olan ritim çalgıları ve kendi yaptığınız ritim çalgılarıyla şarkılara eşlik
etme’ etkinliklerini öğrencilerle etkili bir şekilde gerçekleştirmekteyim” ifadesine
katılma durumlarının grafiksel dağılımı.
51
"Kılavuz kitapta şarkı öğretme etkinliklerinde sıkça belirtilen, ‘var olan ritim çalgıları ve
kendi yaptığınız ritim çalgılarıyla şarkılara eşlik etme’ etkinliklerini öğrencilerle etkili bir
şekilde gerçekleştirmekteyim" maddesine öğretmenlerin %33'ü az katılıyorum cevabını
verirken %32.1'i hiç katılmadıklarını belirtmişlerdir. Dolayısıyla öğretmenlerin var olan ritim
çalgıları ve kendi yaptıkları ritim çalgılarıyla şarkılara eşlik etme etkinliklerini öğrencilerle
etkili bir şekilde gerçekleştiremediği söylenebilir.
Grafik 4.25. Öğretmenlerin “Orff müzik öğretim yöntemiyle ilgili bir eğitim aldım”
ifadesine katılma durumlarının grafiksel dağılımı.
Öğretmenlerin neredeyse tamama yakını Orff müzik öğretim yöntemiyle ilgili bir eğitim
almadığını ifade etmişlerdir.
52
Grafik 4.26. Öğretmenlerin “Orff yöntemini ders içinde etkili bir şekilde kullanma bilgi
birikimine sahip olduğumu düşünüyorum” ifadesine katılma durumlarının grafiksel
dağılımı.
Öğretmenlerin büyük bir çoğunluğu Orff yöntemini ders içinde etkili bir şekilde kullanabilme
bilgi birikimine sahip olmadıklarını düşündüklerini belirtmişlerdir.
53
Grafik 4.27. Öğretmenlerin “öğretmenlere Orff yöntemini ders etkinliklerinde
kullanabilme birikimine dair bir hizmet içi eğitim verilmesi, müzik derslerinin
işlenişinin
daha
etkili
gerçekleştirilebilmesini
sağlayacaktır”
ifadesine
katılma
durumlarının grafiksel dağılımı.
Öğretmenler genel olarak "Öğretmenlere, orff yöntemini ders etkinliklerinde kullanabilme
bilgi birikimine dair bir hizmet içi eğitim verilmesi müzik derslerinin işlenişinin daha etkili
gerçekleştirilebilmesini sağlayacaktır" maddesine olumlu bakmaktadırlar.
Grafik 4.28. Öğretmenlerin “öğrencilerin kendilerini ifade etmelerini sağlamada kılavuz
kitaplardan yararlanabiliyorum” ifadesine katılma durumlarının grafiksel dağılımı.
54
"Öğrencilerin kendilerini ifade etmelerini sağlamada kılavuz kitaplardan yararlanabiliyorum"
maddesine öğretmenlerin %32.1'i kısmen katıldıklarını ifade etmişlerdir.
Grafik 4.29. Öğretmenlerin “şarkıları canlandırma(drama) etkinliklerini yaratıcılığımı
kullanarak geliştirebiliyorum” ifadesine katılma durumlarının grafiksel dağılımı.
"Şarkıları canlandırma (drama) etkinliklerini yaratıcılığımı kullanarak geliştirebiliyorum"
maddesine öğretmenlerin %35.8'i kısmen katıldıklarını, %35.8'i ise büyük ölçüde
katıldıklarını ifade etmişlerdir.
55
Grafik 4.30. Öğretmenlerin “şarkılara hareket katma etkinliklerini yaratıcılığımı
kullanarak geliştirebiliyorum” ifadesine katılma durumlarının grafiksel dağılımı.
"Şarkılara hareket katma etkinliklerini yaratıcılığımı kullanarak geliştirebiliyorum" maddesine
öğretmenlerin %42.2'si büyük ölçüde katıldıklarını ifade etmişlerdir.
Grafik 4.31. Öğretmenlerin “öğretmenlere müzik ve dramayı birleştirici bir hizmet içi
eğitim verilmesi müzik derslerinin işlenişinin daha etkili gerçekleştirilebilmesini
sağlayacaktır” ifadesine katılma durumlarının grafiksel dağılımı.
56
"Öğretmenlere müzik ve dramayı birleştirici bir hizmet içi eğitim verilmesi müzik derslerinin
işlenişinin daha etkili gerçekleştirilebilmesini sağlayacaktır" maddesine öğretmenlerin
%56.9'u tamamen katıldıklarını ifade etmişlerdir.
4.4. Genel Düzeylerin Karşılaştırılması
Genel puanlara ilişkin ortalama ve standart sapma değerleri aşağıdaki tabloda verilmiştir.
Tablo 4.4. Genel puanlara ilişkin istatistikler
Ölçek
Şarkılara ilişkin öğretmen görüşü
Kulaktan şarkı öğretme durumu
Gerçekleştirilebilirlik ve geliştirilebilirlik
S
X
N
109 3.20 0.82
109 2.55 0.82
109 2.70 0.56
Grafik 4.32. Alt problemlere ilişkin genel ortalama grafiksel dağılımı.
57
Tablo ve grafikten görüldüğü gibi öğretmenler şarkılara ilişkin görüşlere, kulaktan şarkı
öğretme durumu ve gerçekleştirilebilirlik ve geliştirilebilirlik görüşlerine göre daha fazla
katılmaktadırlar. Kulaktan şarkı öğretme durumu öğretmenlerin en az katıldıkları içeriktir.
4.5. Sınıflara ilişkin karşılaştırmalar
Tablo 4.5. Şarkılara ilişkin öğretmen görüşlerin sınıflara göre karşılaştırılması
1.Sınıf
2.Sınıf
3.Sınıf
n
35
35
39
S
X
3.03 0.78
3.44 0.75
3.13 0.87
F
2.47
p
0.09
Tablodan görüldüğü gibi şarkılara ilişkin öğretmen görüşlerinin sınıflara göre farklılık
göstermediği %95 güven düzeyinde söylenebilir [F(2,106)=2.47; p>0.05].
Tablo 4.6. Kulaktan şarkı öğretme durumlarının sınıflara göre karşılaştırılması
1.Sınıf
2.Sınıf
3.Sınıf
n
35
35
39
S
2.44 0.81
2.75 0.91
2.48 0.73
X
F
1.58
p
0.21
Tablodan görüldüğü gibi kulaktan şarkı öğretme durumlarının sınıflara göre farklılık
göstermediği %95 güven düzeyinde söylenebilir [F(2,106)=1.58; p>0.05].
58
Tablo 4.7.
Gerçekleştirilebilirlik ve geliştirilebilirlik düzeylerinin sınıflara göre
karşılaştırılması
1.Sınıf
2.Sınıf
3.Sınıf
n
35
35
39
S
X
2.68 0.60
2.88 0.51
2.57 0.54
F
2.98
p
0.06
Tablodan görüldüğü gibi gerçekleştirilebilirlik ve geliştirilebilirlik düzeylerinin sınıflara göre
farklılık göstermediği %95 güven düzeyinde söylenebilir [F(2,106)=2.98; p>0.05].
Grafik
4.33.Sınıflara
ilişkin
karşılaştırmaların
ortalama
grafiksel
dağılımı
Grafikten de ortalama puanların sınıflara göre önemli derecede değişmediği görülmektedir.
59
4.6. Kıdeme ilişkin karşılaştırmalar
Tablo 4.8. Şarkılara ilişkin öğretmen görüşlerin kıdeme göre karşılaştırılması
10 yıl ve altı
11-15 yıl
15 yıl ve üstü
n
11
25
73
S
3.25 0.63
3.08 0.84
3.24 0.84
X
F
0.38
p
0.69
Tablodan görüldüğü gibi şarkılara ilişkin öğretmen görüşlerinin kıdeme göre farklılık
göstermediği %95 güven düzeyinde söylenebilir [F(2,106)=0.38; p>0.05].
Tablo 4.9. Kulaktan şarkı öğretme durumlarının kıdeme göre karşılaştırılması
10 yıl ve altı
11-15 yıl
15 yıl ve üstü
n
11
25
73
S
X
2.27 0.66
2.31 0.73
2.68 0.85
F
2.73
p
0.07
Tablodan görüldüğü gibi kulaktan şarkı öğretme durumlarının kıdeme göre farklılık
göstermediği %95 güven düzeyinde söylenebilir [F(2,106)=2.73; p>0.05].
Tablo 4.10.
Gerçekleştirilebilirlik ve geliştirilebilirlik düzeylerinin kıdeme göre
karşılaştırılması
10 yıl ve altı
11-15 yıl
15 yıl ve üstü
n
11
25
73
S
2.43 0.63
2.80 0.54
2.71 0.56
X
F
1.72
p
0.18
Tablodan görüldüğü gibi gerçekleştirilebilirlik ve geliştirilebilirlik düzeylerinin kıdeme göre
farklılık göstermediği %95 güven düzeyinde söylenebilir [F(2,106)=2.98; p>0.05].
60
Grafik 4.34. Kıdeme ilişkin karşılaştırmaların ortalama grafiksel dağılımı.
Grafikten de ortalama puanların kıdeme göre önemli derecede değişmediği görülmektedir.
61
BÖLÜM V
SONUÇ VE ÖNERİLER
Araştırmanın bu bölümünde, araştırma bulgularına dayalı sonuçlara ve önerilere yer
verilmiştir.
5.1 Sonuçlar
Araştırmada varılan sonuçlar aşağıda sunulmuştur:
Öğrenci çalışma ve öğretme kılavuz kitaplarında yer alan şarkılara ilişkin öğretmen
görüşlerinin sonuçları:
1. Sınıf öğretmenlerinin büyük çoğunluğunun şarkıların kolaydan zora ilkesine
uygun olarak sıralandığı fikrine kısmen katılması bu konuda kararsızlık
yaşadıklarını göstermektedir.
2. Sınıf öğretmenlerinin %51.4’ ü şarkıların akılda kalcı olduğu fikrine sahipken,
%11’ i şarkıların akılda kalıcı olduğunu düşünmemektedir.
3. Sınıf öğretmenleri şarkıların öğrenciler tarafından kolayca öğrenilebilir nitelikte
olduğuna büyük ölçüde katılırken, %44.9’ u kısmen ve daha az katılmışlardır.
Bu konuda öğretmenler arasında fikir ayrılığı yaşanmakta olduğu görülmektedir.
4. Sınıf
öğretmenlerinin
çoğunluğunun
şarkılar
öğrenciler
tarafından
beğenilmektedir ifadesine kısmen katılması, öğretmenlerin bu konuda kararsızlık
yaşadıklarını göstermektedir.
5. Sınıf öğretmenlerinin büyük çoğunluğunun şarkı türleri kitaplarda dengeli bir
şekilde dağıtılmıştır ifadesine kısmen katılmaları bu konuda kararsızlık
yaşadıklarını göstermektedir.
6. Sınıf öğretmenlerinin büyük çoğunluğunun kazanımlar boyutunda şarkılar
hedeflere ulaştırır niteliktedir ifadesine kısmen katılmaları bu konuda kararsızlık
yaşadıklarını göstermektedir.
Sınıf öğretmenlerinin kulaktan şarkı öğretme durumlarının sonuçları:
1. Sınıf öğretmenlerinin %78’inin kılavuz kitaplarda notası verilmiş olan şarkları
solfejinden hareketle öğrenebiliyorum ifadesine kısmen, az ve hiç cevapları
vermeleri müzik alan bilgisi konusunda yetersiz oldukları sonucunu vermiştir.
62
2. Sınıf öğretmenlerinin %75.2’ si şarkıyı öğrenirken melodisini önceden dinleme
ihtiyacı duymaktadır. Buradan da anlaşılacağı üzere bu sonuç bir önceki sonucu
destekler niteliktedir.
3. Sınıf öğretmenleri şarkıları tonuna veya makamına uygun bir şekilde
seslendirebiliyorum ifadesine kısmen katılmışlardır.
4. Sınıf öğretmenlerinin büyük çoğunluğu şarkıyı öğretirken farklı bir ses
kaynağından yardım alma ihtiyacı duymaktadırlar. Bu sonuç şarkıyı öğrenirken
melodisini önceden dinleme ihtiyacı duyuyorum ifadesiyle örtüşmektedir. Sonuç
olarak sınıf öğretmenleri şarkıyı öğrenirken de öğretirken de farklı bir ses
kaynağından yardım alma ihtiyacı duymaktadırlar.
5. Sınıf öğretmenlerinin büyük bir çoğunluğu öğrencinin belleğinde iz bırakacak
şekilde bir enstrüman çalamamaktadır.
6. Sınıf öğretmenleri bir şarkıyı söylerken veya çocuklara söyletirken bir ritim
çalgısıyla eş zamanlı tempo tutabiliyorum ifadesine kısmen katılmışlardır.
Kılavuz kitaplarda tarif edilmiş olan etkinliklerin gerçekleştirilebilirlik ve geliştirilebilirlik
durumlarının sonuçları:
1. Ankete katılan sınıf öğretmenlerinin yarısından fazlası etkinliklerin sınıf
mevcudu ve fiziki yapısı göz önünde bulundurulduğunda etkili bir şekilde
gerçekleştirilebilir nitelikte olduğuna kısmen ve az katılmışlardır. Buradan
sınıfların mevcutlarının ve fiziki yapılarının etkinliklerin etkili bir şekilde
gerçekleştirilebilirliği hususunda uygun olmadığı anlaşılmaktadır.
2. Sınıflarda, etkinliklerde kullanılması öngörülen sesli öğretim materyalleri yeterli
değildir.
3. Etkinliklerde kullanılması öngörülen görüntülü öğretim materyallerinin bazı
sınıflarda yeterliyken bazı sınıflarda yetersiz olduğu görülmektedir. Buradan
çıkarılacak sonuç sesli öğretim materyalleri konusunda okulların çoğunda sıkıntı
yaşanırken görüntülü öğretim materyalleri konusunda okullar arası imkanlarda
farklılıklar olduğu görülmektedir.
4. Sınıf öğretmenleri etkinliklerde milli bayramlar, özel gün ve haftalarla ilgili
marş, türkü ve benzeri seçkin eserlerin bulunduğu kayıtlar kullanılmaktadır
ifadesine kısmen katılmışlardır.
63
5. Sınıf öğretmenleri ilköğretim müzik dersleri için hazırlanmış olan sesli öğretim
materyalleriyle ilgili gelişmeleri(ses efektleri, çocuk şarkları ve marşları cd.leri)
takip ediyorum ifadesine kısmen katılmışlardır. Bu ve bir önceki sonuca
bakıldığında sesli öğretim materyalleri konusunda genel bir sıkıntı yaşandığı
sonucuna ulaşılmaktadır..
6. Sınıf öğretmenlerinin her şarkı söyleme etkinliği öncesi uygulanması gereken ses
açma etkinlikleri kılavuz kitaplarda anlaşılır bir şekilde tarif edilmiştir ifadesine
az ve kısmen katıldıkları görülmüştür. Buradan derslerde ses açma etkinliklerinde
sıkıntı yaşadıkları sonucuna ulaşılmaktadır.
7. Sınıf öğretmenleri her ders etkili bir ses açma etkinliği gerçekleştirmekteyim
ifadesine kısmen ve az katılmışlardır. Bir önceki sonuçla bağlantılı olarak ses
açma konusunda sınıf öğretmenlerinin kendilerini yetersiz buldukları sonucuna
ulaşılmaktadır.
8. Öğretmenlerin tamamına yakını
sınıflarında kullanabilecekleri ritim çalgıları
olmadığını ve buna bağlı olarak da derslerde ritim çalgıları kullanmadıklarını
ifade etmişlerdir.
9. Sınıf öğretmenlerinin büyük çoğunluğu var olan ritim çalgıları ve kendi
yaptığınız ritim çalgılarıyla şarkılara eşlik etme ifadesine az ve hiç katılırken bir
kısmı kısmen katılmıştır. Daha önceki iki sonuç göz önünde bulundurulduğunda
kendi yaptığınız ritim çalgıları ifadesi katılım oranını bir miktar yükseltmişse de
kılavuz kitapların yönlendirmeleriyle etkili müzik öğretimi gerçekleşmesi
bazında sonuçlar beklenenden çok düşük çıkmıştır.
10. Sınıf öğretmenlerinin %80 ‘e yakın bir kısmı Orff müzik öğretim yöntemiyle
ilgili bir eğitim almamış ve Orff yöntemini ders içinde etkili bir şekilde
kullanabilme bilgi birikimine sahip olduğunu düşünmemekte, %62.4’ü
Orff
yöntemini ders etkinliklerinde kullanabilme bilgi birikimine dair bir hizmet içi
eğitim
verilmesinin
müzik
derslerinin
işlenişinin
daha
etkili
gerçekleştirilebileceğine inanmaktadır.
11. Sınıf öğretmenleri öğrencilerin kendilerini ifade etmelerini sağlamada kılavuz
kitaplardan yararlanabiliyorum ifadesine %32.1 kısmen,%28.4 büyük ölçüde
katılıyorum cevabı vermiştir.
12. Sınıf öğretmenlerinin %52.3’ü şarkıları canlandırma etkinliklerini yaratıcılığını
kullanarak geliştirebildiğini söylerken %35.8’lik kısmı bu konuda kararsız
kalmışlardır.
64
13. Sınıf öğretmenlerinin şarklara hareket katma etkinliklerini yaratıcılığımı
kullanarak geliştirebiliyorum ifadesine kısmen ve büyük ölçüde katıldıkları
görülürken, öğretmenlerin tamamına yakın bir kısmının
müzik ve dramayı
birleştirici bir hizmet içi eğitim verilmesinin müzik derslerini işlenişinin daha
etkili
gerçekleştirilebileceğine
inandıkları
görülmektedir.
Buradan
sınıf
öğretmenlerinin yaratıcılıklarının geliştirilmesi konusunda bir desteğe ihtiyaç
duydukları sonucuna varılmıştır.
5.2 Öneriler
Araştırmada varılan sonuçlara dayalı olarak uygulamacılar, öğretmenler ve diğer
araştırmacılar için şu önerilerde bulunulmuştur:
1. Sınıf öğretmenlerinin kitaplarda yer alan şakları notasından hareketle öğrenmede
sıkıntı çekmeleri ve bir enstrüman çalamamaları sonucu genel olarak şarkları
öğrenemedikleri sonucunu doğurmuş ve kitaplarda yer alan şarklara ilişkin
görüşlerinin kısmen katılıyorum seçeneğinde yoğunlaşması bu alanda
kararsızlıklar yaşadıklarını göstermiştir . Bu nedenle sınıf öğretmenlerinin şarkıları
daha rahat öğrenebilmeleri ve dolayısıyla etkili bir şarkı öğretimi gerçekleşmesi
için kitaplarda yer alan her bir şarkının birer kaydının öğretmenlere ulaştırılması
daha etkili bir öğrenme ve öğretme sağlayacaktır.
2. Sınıfların sesli ve görüntülü öğretim materyalleri arttırılmalı ve öğretmenler
derslerde bu materyalleri daha etkili kullanmaya teşvik edilmelidir.
3. Kılavuz kitaplarla birlikte, okullara milli bayramlar özel gün ve haftalarla ilgili
marş, türkü ve benzeri seçkin eserlerin bulunduğu kayıtlar gönderilebilir.
4. Etkinliklerin daha etkili gerçekleştirilebilmesi için sınıfların mevcutlarının ve
fiziki koşullarının iyileştirilmesi konusunda çalışmalar yapılabilir.
5. Kılavuz kitaplarda bütün etkinliklerde ritim çalgılarının kullanım gerekliliği
belirtilmiştir. Bu alanda okullardaki ritim çalgısı yokluğunu gidermek amacıyla
sınıf öğretmenlerinin çocuklarla kendi ritim çalgılarını tasarlamaları , üretmeleri
konusunda yaratıcılıklarını geliştirici hizmet içi eğitim verilebilir.
6.
“Yaparak-yaşayarak” etkili bir müzik öğretimi gerçekleştirilebilmesi için sınıf
öğretmenlerine Orff ve Drama alanlarında hizmet içi eğitim verilebilir.
65
KAYNAKÇA
AYDOĞAN, S.( 2004)
İlköğretim Müzik Ders Kitapları
1924-2004 Musiki Muallim
Mektebinden Günümüze Müzik Öğretmeni Yetiştirme Sempozyumu Bildirisi SDÜ, 7-10
Nisan 2004, Isparta http://www.muzikegitimcileri.net/bilimsel/bildiri/S-Aydogan.pdf,
Erişim tarihi:12. 05. 2010
DEMİREL, Özcan: Eğitim Sözlüğü, 3.Baskı, PegemA Yayıncılık, Ankara, 2005.
DEMİREL, Özcan: Kuramdan Uygulamaya Eğitimde Program Geliştirme, PegemA
Yayıncılık, Ankara, 2006.
ERCAN, İ. VE KAN, İ. (2004). Ölçeklerde güvenirlik ve geçerlik. Uludağ Üniversitesi Tıp
Fakültesi Dergisi, 30 (3) 211-216.
ETİKE, S. (1995) Sanat Eğitimi Yazıları. Ankara.
İlke Kitabevi
GEDİKLİ, E. (2003) Eğitim Fakülteleri ve İlköğretim Öğretmenleri İçin Müzik Eğitimi
Ezgi Kitabevi
GÜLCAN,R. (1988) Çağdaş Bir Model İçinde Müzik Eğitimcisi Yetiştirme Önerisi I. Müzik
Kongresi, Kültür Bakanlığı Yayınları,Ankara
JUNGMAİR, Ulrike (1992) Das Elemantare Zur Musik-und Bewegungserziehung im Sine
Carl Orffs. Mainz
KARASAR, Niyazi,(2008), Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar- İlkeler- Teknikler,
Nobel Yayıncılık.
66
KELLER, Wilhelm (1975) Minispectula. Orff Schulwerk Eğitim Ve Danımanlık Merkezi
İnfo Dergisi.Yıl:2006, Sayı:10 İstanbul.
KÜÇÜKÖNCÜ, Y. (2000) ˝Sınıf Öğretmenliğinde Müzik Eğitimi˝ Pamukkkale Üniversitesi
Eğitim Fakültesi Dergisi,sayı 7,Denizli
MEB,(1999) İlköğretimde Müzik Öğretimi, MEB Yayımı, Burdur
MEB: Türkçe Dersi Öğretim Programı Kılavuzu, 2006.
(http://ttkb.meb.gov.tr/indir/ogretmen/programlar/program_son/turkce6_8_24082007.rar
Erişim tarihi:20.04.2010
MEB,(2007) Talim Terbiye Kurulu İlköğretim Kurumları Müzik Dersi Öğretim Programı.
MORGÜL, Mahiye, (2006), Müzik Nasıl Öğretilir:Çocukluk Çağı Müzik Eğitimi (5-14 Yaş)
Yurtrenkleri Yayıncılık.
MORGÜL,M. (2006). Eğitimde Yaratıcı Dramaya Merhaba. Kök Yayıncılık
SALMON, Shirley (2005) “Herkes İçin Müzik” İnfo Dergisi, sayı:8 Avusturya Liseliler
Vakfı Yayınları, İstanbul
SÖZEN, İ. ve YÖNDEM, S. (2007) 16.Ulusal Eğitim Bilimleri kongresi, Gaziosmanpaşa
Üniversitesi, Tokat
ŞAŞAN, Hasan,H. (2002)
http://talimterbiye.mebnet.net/ogrenci%20merkezli%20egitim/yapilandirmaciogrenme.pdf
Erişim tarihi:22. 05. 2010
TEKİN, H. (1977). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. Ankara: Mars Matbaası.
67
UÇAN,A., YILDIZ,G.,BAYRAKTAR,E. (1999) İlköğretimde Etkili Öğretme ve Öğrenme
Öğretmen El Kitabı. BURDUR Temmuz 1999
UÇAN, Ali, (2005), Müzik Eğitimi:Temel Kavramlar-İlkeler-Yaklaşımlar ve Türkiye’deki
Durum Evrensel Müzikevi.
ÜSTÜNDAĞ, Tülay (1994) Günümüz Eğitiminde Dramanın Yeri”.Yaşadıkça Eğitim.
Kasım/Aralık, S: 37
WOLFGANG, Hans, (1971) Das Orff Schulwerk im Dienste der Erziehung und Therapie
behinderter Kinder. Berlin.
68
EK 1. ANKET
AÇIKLAMA
Değerli öğretmenim;
Bu anket, 2006 İlköğretim Müzik Öğretim Programı’na uygun olarak hazırlanmış olan
müzik dersi 1. Devre öğretmen kılavuz kitaplarının sınıf öğretmenleri tarafından
kullanılabilirlik ve uygulanabilirlik durumlarının tespitine yönelik hazırlanmıştır. Elde
edilecek bilgiler “Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü” nde yapılan yüksek lisans
düzeyindeki bir araştırma için kullanılacaktır.
Bu anket III bölüm ve 31 sorudan oluşmaktadır. Anket ilköğretim kurumlarının
1.devresine giren sınıf öğretmenlerini kapsamaktadır. Ankette; I. bölümde şarkılara, II.
bölümde öğretmenlerin kulaktan şarkı öğretme durumlarına, III.bölümde kılavuz kitaplarda
yer alan etkinliklere ilişkin öğretmen görüşlerini saptamaya yönelik sorular bulunmaktadır.
Hazırlanan bu ankete vereceğiniz cevaplar, araştırma için büyük önem taşımaktadır.
Ankette elde edilecek bilgiler sadece bu araştırma için kullanılacak ve kişisel bilgiler saklı
tutulacaktır. Soruların içten ve eksiksiz cevaplanması dileğiyle.
Katkılarınız için şimdiden teşekkür eder, saygılarımı sunarım.
Araştırmacı
Gülçin KESKİN
69
Okulunuzun adı :
Okutmakta olduğunuz sınıf : A) 1.sınıf B) 2.sınıf C) 3. sınıf
Meslekteki kıdem yılınız :
A) 1-5 yıl B) 6-10 yıl C) 11-15 yıl D) 15 ve üzeri
I. BÖLÜM
Bu bölümdeki sorular öğrenci çalışma ve öğretmen kılavuz kitaplarında yer alan şarkılara
ilişkin öğretmen görüşlerini saptamaya yönelik hazırlanmıştır. Katılma derecenize göre
seçeneklerden size en uygun olan cevabı halka içine alınız.
Hiç
1.Şarkılar kolaydan zora
ilkesine uygun olarak
sıralanmıştır.
2. Şarkılar akılda kalıcıdır.
3.Şarkılar öğrenciler tarafından
kolaylıkla öğrenilebilir
niteliktedir.
4.Şarkılar öğrenciler tarafından
beğenilmektedir.
5.Şarkı türleri kitaplarda
dengeli bir şekilde dağıtılmıştır.
6.Kazanımlar boyutunda
şarkılar, hedeflere ulaştırır
niteliktedir.
Az
Kısmen
B.ölçüde
Tamamen
70
II. BÖLÜM
Bu bölümdeki sorular sınıf öğretmenlerinin kulaktan şarkı öğretme durumlarının
saptanmasına yönelik hazırlanmıştır. Katılma derecenize göre seçeneklerden size en uygun
olan cevabı halka içine alınız.
Hiç
1. Kılavuz kitaplarda notası verilmiş
olan şarkıları solfejinden hareketle
öğrenebiliyorum.
2.Şarkıyı öğrenirken melodisini
önceden dinleme ihtiyacı duyuyorum.
3.Şarkıları, tonuna veya makamına
uygun bir şekilde seslendirebiliyorum.
4.Şarkıyı öğretirken farklı bir ses
kaynağından (kaset, cd, enstrüman)
yardım alma ihtiyacı duyuyorum.
Öğrencinin belleğinde iz bırakacak
şekilde şarkıların melodilerini bir
enstrümanla çalabiliyorum.
6.Şarkıyı söylerken bir ritim çalgısıyla
eş zamanlı tempo tutabiliyorum.
7.Şarkıyı, çocuklara söyletirken bir
ritim çalgısıyla eş zamanlı tempo
tutabiliyorum.
Az
Kısmen
B.ölçüde
Tamamen
71
III. BÖLÜM
Bu bölümdeki sorular kılavuz kitaplarda tarif edilmiş olan etkinliklerin
gerçekleştirilebilirlik ve geliştirilebilirlik durumlarının tespitine yönelik hazırlanmıştır.
Katılma derecenize göre seçeneklerde size en uygun olan cevabı halka içine alınız.
Hiç
1. Etkinlikler sınıf mevcudu göz
önünde bulundurulduğunda etkili bir
şekilde gerçekleştirilebilir niteliktedir.
2.Etkinlikler sınıfın fiziki yapısı göz
önünde bulundurulduğunda etkili bir
şekilde gerçekleştirilebilir niteliktedir.
3. Etkinliklerde kullanılması
öngörülen sesli öğretim materyalleri
sınıfımızda mevcuttur.
4.Etkinliklerde kullanılması
öngörülen görüntülü öğretim
materyalleri sınıfımızda mevcuttur.
5.Etkinliklerde milli bayramlar, özel
gün ve haftalarla ilgili marş, türkü ve
benzeri seçkin eserlerin bulunduğu
kayıtlar kullanılmaktadır.
6. İlköğretim müzik dersleri için
hazırlanmış sesli öğretim
materyalleriyle ilgili gelişmeleri ( ses
efektleri, çocuk şarkıları ve marşları
cdleri) takip ediyorum.
7. Her şarkı söyleme etkinliği öncesi
uygulanması gereken ses açma
etkinlikleri, kılavuz kitaplarda anlaşılır
bir şekilde tarif edilmiştir.
Az
Kısmen
B.Ölçüde
Tamamen
72
8.Her ders etkili bir ses açma etkinliği
gerçekleştirmekteyim.
9.Sınıfımızda, kullanabileceğimiz ritim
çalgıları mevcuttur.
10.Derslerde ritim çalgılarını
kullanmaktayım.
11.Kılavuz kitapta şarkı öğretme
etkinliklerinde sıkça belirtilen, ‘var
olan ritim çalgıları ve kendi yaptığınız
ritim çalgılarıyla şarkılara eşlik etme’
etkinliklerini öğrencilerle etkili bir
şekilde gerçekleştirmekteyim.
12.Orff müzik öğretim yöntemiyle
ilgili bir eğitim aldım.
13.Orff yöntemini ders içinde etkili
bir şekilde kullanabilme bilgi
birikimine sahip olduğumu
düşünüyorum.
14.Öğretmenlere, orff yöntemi’ ni ders
etkinliklerinde kullanabilme bilgi
birikimine dair bir hizmet içi eğitim
verilmesi müzik derslerinin işlenişinin
daha etkili gerçekleştirilebilmesini
sağlayacaktır.
15.Öğrencilerin kendilerini ifade
etmelerini sağlamada kılavuz
kitaplardan yararlanabiliyorum.
16.Şarkıları canlandırma (drama)
etkinliklerini yaratıcılığımı kullanarak
geliştirebiliyorum.
73
17.Şarkılara hareket katma
etkinliklerini yaratıcılığımı kullanarak
geliştirebiliyorum.
18.Öğretmenlere müzik ve dramayı
birleştirici bir hizmet içi eğitim
verilmesi müzik derslerinin işlenişinin
daha etkili gerçekleştirilebilmesini
sağlayacaktır.
74