TEMEL ELEKTRİK DERSİ MODÜL ADI SÜRESİ İLETKENLER 40/24 İLETKENLERİN BAĞLANMASI 40/24 ELEKTRİK DEVRELERİ 40/24 DERS BİLGİ FORMU DERSİN ADI TEMEL ELEKTRİK ALAN METAL TEKNOLOJİSİ MESLEK/DAL KAYNAKÇI / KAYNAKÇILIK ISIL İŞLEMCİ / ISIL İŞLEM METAL DOĞRAMACI / METAL DOĞRAMA DERSİN OKUTULACAĞI SINIF 11-12. SINIF Haftalık 2 Ders Saati önerilmektedir. SÜRE (Bölgesel özellikler, okuldaki donanım ve çerçeve öğretim programı doğrultusunda zümre kararı ile seçilen modüllere göre ders süresi hesaplanır.) DERSİN AMACI Bu derste öğrenciye; iletkenleri bağlantıya hazırlama, bağlantılarını yapma, basit elektrik devreleri kurarak faz kontrolünü yapma yeterliklerini kazandırmak amaçlanmaktadır. DERSİN TANIMI Bu ders genel elektrik tanımları ve terimleri, iletken ve yalıtkanlar, kabloların bağlantıya hazırlanması ve bağlanması, basit elektrik devreleri, basit enerji kontrolü ile ilgili bilgilerin verildiği derstir. DERSİN ÖN KOŞULLARI Dersin ön koşulu yoktur. DERS İLE KAZANDIRILACAK YETERLİKLER DERSİN İÇERİĞİ YÖNTEM VE TEKNİKLERİ EĞİTİM ÖĞRETİM ORTAMI VE DONANIMI Öğrenciye; 1. İletkenleri bağlantıya hazırlamak 2. İletkenleri eklemek ve bağlamak 3. Elektrik devresi kurmak ve Faz Kontrolü yapmak yeterlikleri kazandırılacaktır. 1. İletkenleri Kesmek 2. İletken Üzerindeki Yalıtkanı soymak 3. İletkenleri Bükmek 4. Tekli Düz Ek yapmak 5. Çiftli Düz Ek yapmak 6. Klemens ile bağlantı yapmak 7. İletkenlerin Terminale Bağlantısını yapmak 8. Topraklı fiş ve priz kablo bağlantısı yapmak 9. Basit elektrik devresi kurmak ve çalıştırmak 10. Basit Faz (enerji) kontrol yapmak 11. Basit müdahale ile Motor devir yönünü değiştirmek konularını içermektedir. Bireysel öğrenmeye destek olacak şekilde; gösteri, anlatım, problem çözme, soru-cevap,grup çalışması, uygulama, işletmelerinde gözlem yapma, araştırma vb. yöntem ve teknikler uygulanabilir Ortam: Sınıf, Atölye, işletme, kütüphane, bilgi teknolojileri, vb. ortamlarda uygulanabilir Donanım: Standart atölye donanımı, çizim araçgereçleri, görsel ve basılı kaynaklar, televizyon, projeksiyon, bilgisayar, bilgisayar donanımları vb. sağlanmalıdır. 1 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME EĞİTİMCİLER İŞBİRLİĞİ YAPILACAK KURUM VE KURULUŞLAR Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Sınıf Geçme ve Sınav Yönetmeliği’ne uygun olarak modül ve ders sonunda ölçme araçları kullanılarak ölçme ve değerlendirme yapılacaktır. 1. Millî Eğitim Bakanlığına bağlı eğitim kurumlarına öğretmen olarak atanacaklardan atamalarına esas olan alanlar ile mezun oldukları yükseköğretim programları ve aylık karşılığı okutacakları derslere ilişkin çizelgeye uygun olanlar görev almalıdır. 2. Programın uygulanmasında gerektiğinde alanında sektör deneyimi olan usta öğretici, teknisyen ve meslek elemanlarından yararlanılabilir. Diğer alan öğretmenleri, Üniversiteler,sosyal taraflar,işletmeler,öğrencinin çevrede konuyla ilgili olarak iletişim kurabileceği araştırma, gözlem ve uygulayabileceği her türlü kurum ve kuruluşlar vb. 2 MODÜL BİLGİ SAYFASI ALAN : METAL TEKNOLOJİSİ MESLEK/DAL : KAYNAKÇI / KAYNAKÇILIK ISIL İŞLEMCİ / ISIL İŞLEM METAL DOĞRAMACI / METAL DOĞRAMA DERS : TEMEL ELEKTRİK MODÜL : İLETKENLER KODU : 522EE0282 SÜRE : 40/24 ÖN KOŞUL : AÇIKLAMA : Gerçek çalışma ortamında uygulanmalıdır. Programın uygulanabilmesi için metal teknolojisi alanı standart donanımları ve mesleklerin gerektirdiği ekipmanlar sağlanmalıdır. ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ : Anlatım, soru cevap, tartışma, problem çözme, laboratuar ve gezi gözlem. Öğretim teknikleri: Beyin fırtınası, gösteri, sorucevap, bireyselleştirilmiş öğretim, programlı öğretim, bilgisayar destekli öğretim ve mikro öğretim GENEL AMAÇ : Öğrenci, gerekli ortam sağlandığında uygun kesme takımlarını kullanarak iletkenleri keserek, istenilen ölçüde/şekilde bükerek iletkenleri bağlama/bağlantı için iç tesisat yönetmeliğine uygun olarak hazırlama işini yapabilecektir. AMAÇLAR : Öğrenci ; 1. İletkenleri istenilen ölçüde doğru kesme takımı ile kesebilecektir. 2. İletkenlerin ucundaki yalıtkanı istenilen ölçü ve biçimde soyabilecektir(Açabilecektir) 3. İletkenlerin Bağlantılarının yapılabilmesi için iç dokusuna uygun şekilde bükebilecektir. İÇERİK : 1. İLETKENLERİ KESME 1.1. 1.Genel elektrik tanım ve terimleri 1.1.1. Elektriğin tanımı 1.1.2. Elektrikte kullanılan birimler 1.1.2.1. Akım 1.1.2.2. Gerilim 1.1.2.3. Direnç birimleri 1.1.2.4. Güç birimleri 1.1.3. İş ve güç birimleri ve birbirine dönüştürülmesi 1.2. İletkenler 1.2.1. İletkenler 1.2.1.1. İletkenlerin görevi 1.2.1.2. İletken gereçler 3 1.2.2. İletkenlerin kesilmesi 2. İLETKEN ÜZERİNDEKİ YALITKANI SOYMA 2.1. Yalıtkanlar 2.1.1. Yalıtkanların görevi 2.1.2. Yalıtkan gereçler 2.2. İletken sınıfları 2.2.1. Çıplak iletkenler ve özellikleri 2.2.2. Yalıtılmış iletkenler ve çeşitleri 2.2.3. İletken üzerindeki yalıtkanın soyulması 3. İLETKENLERİ BÜKME 3.1. Kablolar 3.1.1. Kablolar çeşitleri ve özellikleri 3.1.2. İletkenlerin bükülmesi ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME: Öğrenci, aşağıdaki performans kriterlerini yerine getirecektir. A- İletkenleri Kesme 1. Elektriğin tanımını ve elektrikte kullanılan birimleri yazılı/sözlü/görsel olarak açıklar. 2. İletkenlerin görevlerini ayırt eder ve iletken gereçler hakkında yazılı ödev hazırlar. 3. İletkenleri kesmede kullanılan takımları yazılı/sözlü/görsel olarak açıklar ve iletkenleri çeşidine uygun kesme aleti ile keser. B-İletken Üzerindeki Yalıtkanı soyma 1. Yalıtkanların görevleri, çeşitleri ve iletkenlerin üzerindeki yalıtkanların önemini yazılı/sözlü/görsel olarak açıklar. 2. İletkenlerin üzerindeki yalıtkanların soyulmasında kullanılan yöntem ve takımları yazılı/sözlü/görsel olarak açıklar ve iletkenlerin üzerindeki yalıtkanı doğru takım ve yöntemle istenilen ölçüde açmasını/soymasını yapar. C- İletkenleri Bükme 1. Kablo çeşitlerini ve özelliklerini yazılı/sözlü/görsel olarak açıklar. 2. Kablonun cinsine göre büküm tekniğini belirler, büküm noktasını tespit ederek istenile biçim ve ölçüde, iç dokusuna dikkat ederek kablonun ucunu büker. 4 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI İŞ Kaynakçı - Isıl İşlemci - Metal Doğramacı Temel elektrik işlemlerini yapmak İŞLEM NUMARASI İŞLEMİN ADI 1 İletkenleri kesmek YETERLİK İletkenleri bağlantıya hazırlamak ORTAM(Araç-gereç,ekipman ve koşullar) Bilgisayar, Çeşitli kablolar, Pense, Yan keski, demir testere İç tesisat yönetmeliğine uygun olarak çeşitli kesme aletlerini kullanarak istenilen ölçüde STANDART kesim yapmak İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. İLETKENLERİ KESME 1. Kesilecek iletken boyunu 1. İstenilen ölçüde doğru takımla 1. Her zaman doğru kesme ayarlamak 1.1. 1.Genel elektrik tanım ve iletkenleri kesmek takımını kullanmak 2. Kablo cinsine uygun kesme terimleri takımını belirlemek 1.1.1. Elektriğin tanımı 3. İstenilen ölçüde kabloyu 1.1.2. Elektrikte kullanılan kesmek birimler 1.1.2.1. Akım 1.1.2.2. Gerilim 1.1.2.3. Direnç birimleri 1.1.2.4. Güç birimleri 1.1.3. İş ve güç birimleri ve birbirine dönüştürülmesi 1.2. İletkenler 1.2.1. İletkenler 1.2.1.1. İletkenlerin görevi 1.2.1.2. İletken gereçler 1.2.2. İletkenlerin kesilmesi SÜRE:İşlemin yapılma süresi:5 dak. İşlemi Öğrenme Süresi:1 saat NOT : 5 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI İŞ Kaynakçı - Isıl İşlemci - Metal Doğramacı Temel elektrik işlemlerini yapmak İŞLEM NUMARASI İŞLEMİN ADI 2 İletken üzerindeki yalıtkanı soymak YETERLİK İletkenleri bağlantıya hazırlamak ORTAM(Araç-gereç,ekipman ve koşullar) Bilgisayar, Çeşitli kablolar, Pense, Yan keski, demir testere, kablo soyma aparatı İç tesisat yönetmeliğine uygun olarak bağlantı için yeterli ölçüde yalıtkanı doğru yöntemle STANDART soymak (açmak) İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 2. İLETKEN ÜZERİNDEKİ 1. İletkeni istenilen ölçüde 1. İstenilen şekil ve ölçüde kablo 1. Her zaman doğru kesme YALITKANI SOYMA kesmek ucu (açmak) soymak takımını kullanmak 2. Yapılacak olan bağlantı türüne 2.1. Yalıtkanlar uygun ölçü ve şekilde iletken 2.1.1. Yalıtkanların görevi uçlarındaki yalıtkanı (açmak) 2.1.2. Yalıtkan gereçler soymak. 2.2. İletken sınıfları 2.2.1. Çıplak iletkenler ve özellikleri 2.2.2. Yalıtılmış iletkenler ve çeşitleri 2.2.3. İletken üzerindeki yalıtkanın soyulması SÜRE:İşlemin yapılma süresi:5 dak. NOT : İşlemi Öğrenme Süresi:1 saat 6 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI İŞ Kaynakçı - Isıl İşlemci - Metal Doğramacı Temel elektrik işlemlerini yapmak İŞLEM NUMARASI İŞLEMİN ADI 3 İletkenleri bükmek YETERLİK İletkenleri bağlantıya hazırlamak ORTAM(Araç-gereç,ekipman ve koşullar) Çeşitli kablolar, Pense, Karga burnu STANDART İç tesisat yönetmeliğine uygun Bağlantı için iletkenleri iç dokusuna dikkat ederek bükmek İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 3. İLETKENLERİ BÜKME 1. İletken cinsine göre büküm 1. İletkenleri kendi özelliklerine 1. Her zaman doğru kesme tekniğini belirlemek 3.1. Kablolar uygun şekilde bükerek takımını kullanmak 2. Büküm noktasını tespit etmek. 3.1.1. Kablolar çeşitleri ve bağlantıya hazırlar. 3. İletkeni istenilen biçim ve özellikleri ölçüde bükmek 3.1.2. İletkenlerin bükülmesi SÜRE:İşlemin yapılma süresi:15 dak. NOT : İşlemi Öğrenme Süresi:3 saat 7 MODÜL BİLGİ SAYFASI ALAN : METAL TEKNOLOJİSİ MESLEK/DAL : KAYNAKÇI / KAYNAKÇILIK ISIL İŞLEMCİ / ISIL İŞLEM METAL DOĞRAMACI / METAL DOĞRAMA DERS : TEMEL ELEKTRİK MODÜL : İLETKENLERİN BAĞLANMASI KODU : 522EE0282 SÜRE : 40/24 ÖN KOŞUL : AÇIKLAMA : Gerçek çalışma ortamında uygulanmalıdır. Programın uygulanabilmesi için metal teknolojisi alanı standart donanımları ve mesleklerin gerektirdiği ekipmanlar sağlanmalıdır. ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ : Anlatım, soru cevap, tartışma, problem çözme, laboratuar ve gezi gözlem. Öğretim teknikleri: Beyin fırtınası, gösteri, sorucevap, bireyselleştirilmiş öğretim, programlı öğretim, bilgisayar destekli öğretim ve mikro öğretim GENEL AMAÇ : Öğrenci, gerekli ortam sağlandığında uygun bağlama takımlarını kullanarak iletkenlerin birbirleriyle, terminal, topraklı fiş ve prizlere İç tesisat yönetmeliğine uygun olarak bağlantısını yapabilecektir. AMAÇLAR : Öğrenci ; 1. Çeşitli İletkenleri Tekli Düz Ek yapabilecektir. 2. Çeşitli İletkenleri Çiftli Düz Ek yapabilecektir. 3. Çeşitli iletkenleri birbiri ile Klemens Eki yapabilecektir. 4. İletkenlerin Terminale Bağlantısını yapabilecektir. 5. Topraklı fiş ve prizlere kablo bağlantısını yapabilecektir. İÇERİK : 1. TEKLİ DÜZ EK YAPMA 1.1. İletkenlerin bir biri ile ek yapılması 1.2. İletkenlerin Eklenme Metotları 1.2.1. Tekli Düz Ek 1.2.1.1. Tek Telli iletkenlerin Tekli düz ek yapılması. 1.2.1.2. Çok Telli iletkenlerin Tekli düz ek yapılması. 1.2.2. Ek yerinin yalıtılması 2. ÇİFTLİ DÜZ EK YAPMA 2.1. Çiftli Düz Ek 2.1.1. Tek Telli iletkenlerin Çiftli düz ek yapılması. 2.1.2. Çok Telli iletkenlerin Çiftli düz ek yapılması. 8 2.2. -T- Ek 2.3. Ek yerinin yalıtılması 3. KLEMENS İLE BAĞLANTI YAPMA 3.1. Klemensli bağlantılar 4. İLETKENLERİN TERMİNALE BAĞLANTISINI YAPMA 4.1. Terminaller 4.2. İletkenlerin terminallere bağlanması 5. TOPRAKLI FİŞ VE PRİZ KABLO BAĞLANTISI YAPMA 5.1. Topraklamanın Önemi 5.2. Topraklama Çeşitleri 5.3. Topraklama Elemanları 5.4. Sıfırlama ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME: Öğrenci, aşağıdaki performans kriterlerini yerine getirecektir. A- Tekli Düz Ek yapma 1. İletkenleri birbiriyle eklemenin önemini ve metotlarını yazılı/ sözlü/ görsel olarak açıklar. 2. Tekli düz ek ve T ek yapmayı yazılı/sözlü/görsel olarak açıklar ve tek damarlı kabloyu tekli düz ek için ön hazırlıklarını yapar ve ek işlemini ilk ucu diğerinin üzerine sararak, ikinci ucu da diğeri üzerine sararak tamamlar, uçlardaki fazlalıkları keser. 3. Ek yerini kullanım yerine uygun yalıtkanla kaplar/sarar. B- Çiftli Düz Ek yapma 1. Çiftli düz ek yapmayı, önem ve gereğini yazılı/sözlü/görsel olarak açıklar. 2. Çift damarlı kabloyu çiftli düz ek yapımına uygun şekilde keser ve ek yerinin yalıtkanlarını soyar/açar. 3. Kablo uçlarından bir tanesini tekli düz ek şeklinde bağlar ve ek yerini kullanım yerine uygun yalıtkanla kaplar/sarar. 4. Kablo uçlarından ikincisini tekli düz ek şeklinde bağlar ve ek yerini kullanım yerine uygun yalıtkanla kaplar/sarar. 5. Yapılan iki eki çalışma koşullarına uygun yalıtkanla kaplar/sarar. C- Klemens ile bağlantı yapma 1. Klemens eki yapımında kullanılan klemens çeşitlerini ayırt eder.Bağlantı için uygun klemensi seçimi yapar. 2. Kablo uçlarını klemens bağlantısı için klemens yuvası ölçüsünde açar/soyar ve burar. 3. Klemens vidalarını gevşeterek birleştirilecek kablo ucunu/uçlarını klemens yuvalarına takar ve vidaları sıkarak kabloların klemens ile eklenmesi işini yapar. D- İletkenlerin Terminale Bağlantısını yapma 1. Terminalleri yazılı/sözlü/görsel olarak açılar. 2. Terminale bağlanacak kablo uçlarını hazırlar ve yerlerinden çıkmayacak şekilde bağlantılarını yapar. 9 E- Topraklı fiş ve priz kablo bağlantısı yapma 1. Topraklamanın önemini, çeşitlerini ve topraklama elemanlarını yazılı/sözlü/görsel olarak açıklar. 2. Topraklı fiş ve priz bağlantısını istenilen ölçü ve kullanıma uygun biçimde yapar. 10 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI İŞ Kaynakçı - Isıl İşlemci - Metal Doğramacı Temel elektrik işlemlerini yapmak İŞLEM NUMARASI İŞLEMİN ADI 1 Tekli düz ek yapmak YETERLİK İletkenleri eklemek ve bağlamak ORTAM(Araç-gereç,ekipman ve koşullar) Bilgisayar, Çeşitli kablolar, Pense Yan keski, yalıtkanlar (Elektrik bandı) STANDART İç tesisat yönetmeliğine uygun olarak her türlü tek damarlı kabloyu tekli düz ek yapmak İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. İletkenin ucunu 30 mm kadar 1. TEKLİ DÜZ EK YAPMA 1. İletkenleri kendi özelliklerine 1. Bükme işlemini yaparken soymak 1.1. İletkenlerin bir biri ile ek uygun şekilde bükerek bir biri üzerine iletken sarılan 2. İletkenlerin açık kısımlarını yapılması ile düz olarak bağlamak. bölümün eğilme ve burulma 1/3 oranında üst üste getirerek 1.2. İletkenlerin Eklenme 2. Yapılan düz bağlantıyı uygun yapmamasına ve sıkı çapraz şekilde tutmak Metotları yalıtkan ile kaplamak. sarılmasına dikkat etmek. 3. İletkenleri kesişme 1.2.1. Tekli Düz Ek 2. Ek yapılacak iletkenlerin, noktalarından birini diğerinin 1.2.1.1. Tek Telli yalıtkanının aynı renk üzerine 90ºlik bir açı ile iletkenlerin olmasına dikkat etmek. bükmek Tekli düz ek 4. Bükme işlemine, bir iletkenin yapılması. tamamı diğer iletkenin üzerine 1.2.1.2. Çok Telli sarılana kadar devam etmek. iletkenlerin Tekli 5. Diğer iletkeni, birinci iletkenin düz ek üzerine bu kez ters yönde ve yapılması. aynı şekilde sarmak. 1.2.2. Ek yerinin yalıtılması 6. Uç kısımlarında fazlalık varsa, sarılan iletkene zarar vermeden fazlalık kısmı dikkatlice kesmek 7. Yapılan eki yalıtkanla sarmak. SÜRE:İşlemin yapılma süresi:15 dak. NOT : İşlemi Öğrenme Süresi:3 saat 11 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI İŞ Kaynakçı - Isıl İşlemci - Metal Doğramacı Temel elektrik işlemlerini yapmak İŞLEM NUMARASI İŞLEMİN ADI 2 Çiftli düz ek yapmak YETERLİK İletkenleri eklemek ve bağlamak ORTAM(Araç-gereç,ekipman ve koşullar) Bilgisayar, Çeşitli kablolar, Pense Yan keski, Hidrolik kesme pensesi veya demir testere STANDART İç tesisat yönetmeliğine uygun olarak her türlü çift damarlı kabloyu çiftli düz ek yapmak İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. İki iletkenin boylarını yan yana 2. ÇİFTLİ DÜZ EK YAPMA 1. Yan yana bulunan İletkenleri 1. Dikkatli olmak geldiğinde farklı düzlemlerle 2.1. Çiftli Düz Ek kendi özelliklerine uygun kesilmiş şekilde ayarlamak 2.1.1. Tek Telli iletkenlerin şekilde bükerek bir biri ile düz 2. İletkenin ucunu 30 mm kadar Çiftli düz ek olarak bağlamak. soymak yapılması. 2. Yapılan düz bağlantıyı uygun 3. İletkenlerin açık kısımlarını 1/3 2.1.2. Çok Telli yalıtkan ile kaplamak. oaranında üst üste getirerek iletkenlerin Çiftli düz çapraz şekilde tutmak ek yapılması. 4. İletkenleri kesişme noktalarından 2.2. -TEk birini diğerinin üzerine 90ºlik bir 2.3. Ek yerinin yalıtılması açı ile bükmek 5. Bükme işlemine, bir iletkenin tamamı diğer iletkenin üzerine sarılana kadar devam etmek. 6. Diğer iletkeni, birinci iletkenin üzerine bu kez ters yönde ve aynı şekilde sarmak. 7. Uç kısımlarında fazlalık varsa, sarılan iletkene zarar vermeden fazlalık kısmı dikkatlice kesmek 8. Yapılan eki yalıtkanla sarmak. 9. Aynı işlemleri ikinci iletkene de uygulamak 10. Yapılan eki ve İki iletkeni yalıtkanla sarmak SÜRE:İşlemin yapılma süresi:15 dak. NOT : İşlemi Öğrenme Süresi:3 saat 12 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI İŞ Kaynakçı - Isıl İşlemci - Metal Doğramacı Temel elektrik işlemlerini yapmak İŞLEM NUMARASI İŞLEMİN ADI 3 Klemens ile bağlantı yapmak YETERLİK İletkenleri eklemek ve bağlamak ORTAM(Araç-gereç,ekipman ve koşullar) Bilgisayar, Çeşitli kablolar, Pense Yan keski, kesme pensesi veya demir testere STANDART İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. Ek için uygun klemens seçimi 3. KLEMENS İLE BAĞLANTI 1. Uygun Klemens seçimini 1. Her zaman sıkı bağlantılar YAPMA yapmak yaparak iletkenleri Klemens yapmak. 2. Klemens ve iletkenleri 3.1. Klemensli bağlantılar kullanarak bağlantı inceleyerek, iletkenlerin ucunu yapabilmek. klemensin boyunu geçmeyecek şekilde soyarak açarak burmak. 3. İletkeni klemense takmak için klemensin vidalarını gevşeterek iletkenin geçeceği kadar boşluk açmak 4. Uçları açılmış (aynı kesitte) iletkenlerin tamamı klemensin içinde olacak şekilde karşılıklı yerleştirmek. 5. Gevşetilen klemens vidalarını iyice sıkmak. SÜRE:İşlemin yapılma süresi:15 dak. NOT : İşlemi Öğrenme Süresi:3 saat 13 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI İŞ Kaynakçı - Isıl İşlemci - Metal Doğramacı Temel elektrik işlemlerini yapmak İŞLEM NUMARASI İŞLEMİN ADI 4 İletkenlerin terminale bağlantısını yapmak YETERLİK İletkenleri eklemek ve bağlamak ORTAM(Araç-gereç,ekipman ve koşullar) Bilgisayar, Çeşitli kablolar, Pense Yan keski, Hidrolik kesme pensesi veya demir testere STANDART İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 4. İLETKENLERİN TERMİNALE 1. Terminal bağlantılarını doğru 1. Güvenli ek ve bağlantılar 1. Terminalin bağlantı için BAĞLANTISINI YAPMA hazırlanması ve güvenilir biçimde yapmak 2. Terminal bağlantısı için 4.1. Terminaller yapabilmek. iletkenlerin uçlarının İletkenlerin terminallere hazırlanması. bağlanması 3. Bağlantının gevşemeyecek şekilde yapılması. 4. Bağlantının kontrol edilmesi. SÜRE:İşlemin yapılma süresi:15 dak. NOT : İşlemi Öğrenme Süresi:3 saat 14 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI İŞ Kaynakçı - Isıl İşlemci - Metal Doğramacı Temel elektrik işlemlerini yapmak İŞLEM NUMARASI 5 Topraklı fiş ve priz kablo bağlantısı yapmak İŞLEMİN ADI YETERLİK İletkenleri eklemek ve bağlamak ORTAM(Araç-gereç,ekipman ve koşullar) Bilgisayar, Çeşitli kablolar, Pense Yan keski, Hidrolik kesme pensesi veya demir testere STANDART İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. Uygun kablo seçimini yapmak 5. TOPRAKLI FİŞ VE PRİZ 1. Topraklı fiş ve priz bağlantısını 1. İletkenin zedelenmemesine KABLO BAĞLANTISI (3x1,5) istenilen ölçü ve kullanıma dikkat etmek. YAPMA 2. Kabloyu belirlenen ölçüde uygun biçimde yapmak. 2. Yapılan işi son kez kontrol kesmek.(3 metre) 5.1. Topraklamanın Önemi etmek. 3. Amaca uygun topraklı fiş ve 5.2. Topraklama Çeşitleri 3’lü grup prizi seçimini yapmak 5.3. Topraklama Elemanları 4. Kablonun iki ucundaki dış 5.4. Sıfırlama yalıtkan kılıfı uygun ve dikkatli olarak çıkarmak 5. Fişi açarak kabloyu fişe takmak, toprak kablosunu fişin toprak kısmına takmak 6. Fişin kapağını kapatmak 7. Seyyar grup priz kapağını açmak 8. Kabloyu grup priz klemenslerine takmak 9. Toprak kablosunu doğru yere takmak. 10. Grup priz kapağını kapatmak. SÜRE:İşlemin yapılma süresi:15 dak. NOT : İşlemi Öğrenme Süresi:3 saat 15 MODÜL BİLGİ SAYFASI ALAN : METAL TEKNOLOJİSİ MESLEK/DAL : KAYNAKÇI / KAYNAKÇILIK ISIL İŞLEMCİ / ISIL İŞLEM METAL DOĞRAMACI / METAL DOĞRAMA DERS : TEMEL ELEKTRİK MODÜL : ELEKTRİK DEVRELERİ KODU : 522EE0038 SÜRE : 40/24 ÖN KOŞUL : AÇIKLAMA : Gerçek çalışma ortamında uygulanmalıdır. Programın uygulanabilmesi için metal teknolojisi alanı standart donanımları ve mesleklerin gerektirdiği ekipmanlar sağlanmalıdır. ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ : Anlatım, soru cevap, tartışma, problem çözme, laboratuar ve gezi gözlem. Öğretim teknikleri: Beyin fırtınası, gösteri, sorucevap, bireyselleştirilmiş öğretim, programlı öğretim, bilgisayar destekli öğretim ve mikro öğretim GENEL AMAÇ :Öğrenci, gerekli ortam sağlandığında basit elektrik devrelerini, faz (enerji) kontrol işlerini ve elektrik motorlarında devir yönü değişikliği İç tesisat yönetmeliğine uygun olarak yapabilecektir. AMAÇLAR : Öğrenci ; 1. Basit bir elektrik devresi kurarak ve çalıştırarak elektrik devresi mantığını kavrayabilecektir. 2. Basit Faz (enerji) kontrol yöntemleriyle kontrol yapabilecektir. 3. Basit Müdahale ile Motor devir yönünü değiştirebilecektir. İÇERİK : 1. BASİT ELEKTRİK DEVRESİ KURMA VE ÇALIŞTIRMA 1.1. Elektrik Devresi ve Çeşitleri 1.1.1. Elektrik Devre Elemanları ve Görevleri 1.1.1.1. Üreteç 1.1.1.2. Sigorta 1.1.1.3. Anahtar 1.1.1.4. Alıcı 1.1.1.5. İletken 1.1.2. Elektrik Devresi Çeşitleri 1.1.2.1. Açık Devre 1.1.2.2. Kapalı Devre 1.1.2.3. Kısa Devre 16 2. BASİT FAZ (ENERJİ) KONTROL YAPMA 2.1. Genel elektrik birimlerinin ölçülmesi 2.1.1. Elektrik devresi akım gerilim, direnç birimlerinin ölçülmesi 2.1.2. Alternatif akım, doğru akımın tanımı ve değerleri 2.2. Enerji kontrolü 2.2.1. Enerji kontrolünün gerekliliği ve önemi 2.2.2. Enerji kontrolünde kullanılan teknikler. 2.2.2.1. Kontrol Kalemleri -Kontrol kalemi kullanırken dikkat edilecek hususlar -Seri Lambanın çalışma prensibi -Seri Lamba ile kontrol 3. 3-BASİT MÜDAHALE İLE MOTOR DEVİR YÖNÜNÜ DEĞİŞTİRME 3.1. Elektrik motorları (kısaca genel tanıtılacak) 3.1.1. Bir fazlı motorlar 3.1.2. Bir fazlı motor klemens bağlantıları 3.1.3. Bir fazlı motorda devir yönü değiştirme 3.2. Üç fazlı asenkron motorlar 3.2.1. Üç fazlı asenkron motorlarda klemens bağlantıları 3.2.2. Üç fazlı motorda devir yönü değiştirme ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME: Öğrenci, aşağıdaki performans kriterlerini yerine getirecektir. A-Basit elektrik devresi kurmak ve çalıştırma 1. Elektrik devresini çeşit ve elemanlarını yazılı/sözlü/görsel olarak açıklar. 2. Kurulacak elektrik devresinin türünü belirler ve devre için gerekli elemanları hazırlar. 3. Elektrik devresinin bağlantılarını yapar ve enerji verir. B-Basit Faz (enerji) kontrol yapma 1. Elektrik devresi akım gerilim, direnç birimlerinin ölçülmesinin önemini ayırt eder. 2. Enerji kontrolünün gerekliliği ve önemini, enerji kontrolünde kullanılan teknikleri yazılı/sözlü/görsel olarak açıklar, amaca uygun kontrol aletini seçer. 3. Basit faz kontrolü aletlerini kullanarak faz kontrolü yapar. 4. Elektrik çarpılmalarına karşı dikkatli olur. C-Basit Müdahale ile Motor devir yönünü değiştirme 1. Elektrik motorları ve elektrik motorlarında fazın önemini yazılı/sözlü/görsel olarak açıklar. 2. Elektrik motorunun devrinin değiştirileceği yere (motor kutusu/fişi) karar verir ve iki kablonun yerini değiştirerek motor devir yönünün değiştirilmesini yapar. 3. Elektrik çarpılmalarına karşı dikkatli olur. 17 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI İŞ Kaynakçı - Isıl İşlemci - Metal Doğramacı Temel elektrik işlemlerini yapmak İŞLEM NUMARASI İŞLEMİN ADI 1 Basit elektrik devresi kurmak ve çalıştırmak YETERLİK Elektrik devresi kurmak ve faz kontrolü yapmak ORTAM(Araç-gereç,ekipman ve koşullar) Bilgisayar, Çeşitli kablolar, yan keski, tornavida takımı, pil, anahtar STANDART İç tesisat yönetmeliğine uygun olarak basit elektrik devresi kurmak İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. BASİT ELEKTRİK DEVRESİ 1. Basit elektrik devrelerini 1. Kurulacak elektrik devresi 1. Dikkatli olmak KURMA VE ÇALIŞTIRMA türünü belirlemek kurarak çalıştırabilmek. 2. Elektrik devresi için gerekli 1.1. Elektrik Devresi ve elemanları hazırlamak. Çeşitleri 3. Devre elemanlarının 1.1.1. Elektrik Devre bağlantılarını yapmak. Elemanları ve 4. Devreye enerji vermek. Görevleri 1.1.1.1. Üreteç 1.1.1.2. Sigorta 1.1.1.3. Anahtar 1.1.1.4. Alıcı 1.1.1.5. İletken 1.1.2. Elektrik Devresi Çeşitleri 1.1.2.1. Açık Devre 1.1.2.2. Kapalı Devre 1.1.2.3. Kısa Devre SÜRE:İşlemin yapılma süresi:15 dak. NOT : İşlemi Öğrenme Süresi:3 saat 18 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI İŞ Kaynakçı - Isıl İşlemci - Metal Doğramacı Temel elektrik işlemlerini yapmak İŞLEM NUMARASI İŞLEMİN ADI 2 Basit faz (enerji) kontrol yapmak YETERLİK Elektrik devresi kurmak ve faz kontrolü yapmak ORTAM(Araç-gereç,ekipman ve koşullar) Kontrol kalemi, basit seri lamba, STANDART İç tesisat yönetmeliğine uygun olarak kontrol elemanları ile faz kontrolü yapmak İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 2. BASİT FAZ (ENERJİ) KONTROL 1. Basit faz kontrolü yapan aletleri 1. Dikkatli olmak 1. Kontrol aletini doğru şekilde YAPMA tutmak tanıyarak bu aletleri güvenli 2.1. Genel elektrik birimlerinin 2. Kontrolü yapılacak yere tek şekilde kullanabilmek ölçülmesi noktadan değecek şekilde 2.1.1.Elektrik devresi akım ucunu temas ettirmek. gerilim, direnç 3. Akımı gösteren kısmına birimlerinin ölçülmesi bakmak. 2.1.2.Alternatif akım, doğru akımın tanımı ve değerleri 2.2. Enerji kontrolü 2.2.1.Enerji kontrolünün gerekliliği ve önemi 2.2.2.Enerji kontrolünde kullanılan teknikler. 2.2.2.1. Kontrol Kalemleri -Kontrol kalemi kullanırken dikkat edilecek hususlar -Seri Lambanın çalışma prensibi -Seri Lamba ile kontro SÜRE:İşlemin yapılma süresi:15 dak. NOT : İşlemi Öğrenme Süresi:3 saat 19 MESLEĞİN ADI İŞLEM ANALİZ FORMU İŞ Kaynakçı - Isıl İşlemci - Metal Doğramacı İŞLEM NUMARASI 3 Temel elektrik işlemlerini yapmak Basit müdahale ile motor devir yönünü değiştirmek İŞLEMİN ADI YETERLİK Elektrik devresi kurmak ve faz kontrolü yapmak ORTAM(Araç-gereç,ekipman ve koşullar) Tornavida takımı, açık ağız anahtar takımı, kontrol kalemi, bir ve üç fazlı motor STANDART İç tesisat yönetmeliğine uygun olarak işe uygun devir yönünü değiştirmek İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. Devir yönünün değiştirileceği 3. 3-BASİT MÜDAHALE İLE 1. Tek fazlı motorlarda devir yönü 1. Dikkatli olmak MOTOR DEVİR YÖNÜNÜ motorun tespitini yapmak değiştirmek DEĞİŞTİRME 2. Klemens kutusu kapağını 2. Üç fazlı motorlarda devir yönü sökmek 3.1. Elektrik motorları (kısaca değiştirmek 3. İki adet faz ucunun yerinden genel tanıtılacak) sökmek 3.1.1. Bir fazlı motorlar 4. Sökülen uçlarını yerlerini 3.1.2. Bir fazlı motor değiştirerek uçların bağlama klemens işinin yapmak bağlantıları 5. Motora enerji vererek devir 3.1.3. Bir fazlı motorda yönünü kontrol etmek. devir yönü (istenilen yönde dönüyor mu?) değiştirme 3.2. Üç fazlı asenkron motorlar 3.2.1. Üç fazlı asenkron motorlarda klemens bağlantıları 3.2.2. Üç fazlı motorda devir yönü değiştirme SÜRE:İşlemin yapılma süresi:15 dak. NOT : İşlemi Öğrenme Süresi:3 saat 20