Kısa Rapor Dış Ticaret: 28/8 7 Nisan 2005 T.C. MALİYE BAKANLIĞI Araştırma, Planlama ve Koordinasyon Kurulu Başkanlığı 2005 YILI OCAK-ŞUBAT DÖNEMİ ÖDEMELER DENGESİ GELİŞMELERİ • Cari işlemler Cari İşlemler Dengesi (aylık, milyon dolar) açığı 2005 yılı Şubat O Ş M N M - 994 - 825 H T E EK - 824 - 347 820 606 -1 ayında 2 milyar 282 2003 - 301 -1 338 -1 375 milyon dolar düzeyinde 2004 - 948 -2 216 -2 187 -1 708 -1 332 -1 483 - 749 gerçekleşirken bir ön- 2005 -1 524 -2 282 A 18 K A Toplam - 519 -2 939 -8 037 82 - 172 -1 912 -2 803 -15 410 -3 806 ceki yılın aynı ayına göre artış yüzde 3 oldu. Böylece Ocak-Şubat 2005 döneminde cari işlemler hesabı, önceki yılın aynı dönemine göre % 20.3 artışla 3 milyar 806 milyon dolar açık verirken 12 aylık cari açık 16 milyar 52 milyon dolara yükseldi. 2003 CARİ İŞLEMLER DENGESİ (12 aylık. milyon dolar) 4 000 2004 2005 -6 412 -6 119 -5 684 A EY EK -8 037 -15 410 -11 100 T -15 546 H -14 153 M -13 982 -5 773 -12 656 N -13 458 -12 254 M -6 153 -11 595 Ş -5 733 -4 768 -11 088 O -16 052 -21 000 -4 230 -3 899 -2 792 -15 986 -16 000 -10 374 -11 000 -9 562 -8 684 -6 000 -1 811 -1 000 K A • Cari açığın artışında belirleyici olan dış ticaret açığı, ödemeler dengesi tablosunda yer aldığı şekliyle, Ocak-Şubat 2005 döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 25.1 oranında artarak 3 milyar 474 milyon dolar olarak gerçekleşti. Bu gelişmede bavul ticareti dahil ihracatın (FOB) yüzde 24 oranında artarak 10 milyar 893 milyon dolar, ithalatın (FOB) yüzde 23 oranında artarak 13 milyar 587 milyon dolar ve net altın ithalatının da yüzde 53 oranında artarak 780 milyon dolara ulaşması etkili oldu. • Cari işlemler hesabının diğer bir alt kalemi olan Hizmetler Dengesi, 2005 yılının Ocak-Şubat döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 17.3 oranında artarak 644 milyon dolar tutarında fazla verdi. Bu hesabın en önemli 1 kalemlerinden CARİ İŞLEMLER AÇIĞI ARTIŞ HIZI (Yıllıklandırılmış % değişim) turizm gelirleri olan net yılın ilk aylarında genellikle olduğu 60.0 50.0 40.0 30.0 20.0 10.0 0.0 -10.0 gibi düşük bir seviyede kaldı ve 2005 yılının Ocak-Şubat döneminde bir önceki yılın 2003/O Ş M N M H T A EY EK K A 2004/O Ş M N M H T A EY EK K A 2005/O Ş aynı dönemine göre yüzde 1 oranında artarak 732 milyon dolar seviyesinde gerçek- leşti. Ancak gelecek aylarda turizm gelirlerinde beklenen canlanmanın da etkisi ile cari açığın artışında yavaşlama olabilir. Hizmetler dengesindeki 95 milyon dolarlık iyileşme büyük ölçüde “Diğer Ticari Hizmetler” ve “Resmi Hizmetler” alt kalemlerindeki artışlar sayesinde sağlandı. • Ocak-Şubat döneminde dengesi yatırım 2004 yılının 2005 gelirleri aynı dönemine göre 38 milyon dolar artarak 1 milyar 134 milyon dolar açık verdi. Açığın geçen yılın aynı dönemine göre artmasında uzun ve kısa vadeli kredilere ilişkin faiz ödemelerindeki artış belirleyici oldu. • son alt 644 549 159 olan 158 -1134 -1 096 -2 776 -3474 2004/Ocak-Şubat Cari işlemler hesabının kalemi 2 000 1 600 1 200 800 400 0 - 400 - 800 -1 200 -1 600 -2 000 -2 400 -2 800 -3 200 -3 600 -4 000 CARİ İŞLEMLER DENGESİ ALT KALEMLERİ (milyon dolar) DIŞ TİCARET DENGESİ YATIRIM GELİRİ DENGESİ 2005/Ocak-Şubat HİZMETLER DENGESİ CARİ TRANSFERLER “Cari Transferler” fazlası, 2005 yılının Ocak-Şubat döneminde 2004 yılının aynı dönemine göre 1 milyon dolar azalarak 158 milyon dolar oldu. Bu azalış söz konusu dönemde resmi transferlerin 17 milyon dolar artmasına rağmen işçi gelirlerinin 18 milyon dolar düşüş göstermesinden kaynaklandı. 2 • Ocak-Şubat 2005 döneminde finans hesabının alt kalemlerinden doğrudan yatırımlarda 273 milyon dolar, portföy yatırımlarında 4 milyar 491 milyon dolar, ticari ve diğer krediler ile mevduatlardan oluşan diğer yatırımlarda 192 milyon dolar sermaye girişi gerçekleşti. Portföy yatırımları kalemindeki girişinde net sermaye Hükümetin FİNANS HESAPLARI (milyon dolar) 5 000 4 600 4 200 3 800 3 400 3 000 2 600 2 200 1 800 1 400 1 000 600 200 - 200 4 491 3 150 1 881 463 273 2004/Ocak-Şubat Doğrudan Yatırımlar 192 2005/Ocak-Şubat Portföy Yatırımları Diğer Yatırımlar bu dönemde, 3 milyar 299 milyon dolar tutarındaki yurtdışı tahvil ihracı ve 1 milyar 541 milyon dolar tutarındaki tahvil geri ödemesi sonucu, 1 milyar 758 milyon dolarlık net kullanımı ile yurtdışında yerleşik kişilerin hisse senedi piyasasında 1 milyar 294 milyon dolar ve DİBS piyasasında 2 milyar 627 milyon dolar net alım gerçekleştirmeleri etkili oldu. 2005 Ocak-Şubat döneminde toplam sermaye girişi ise 4 milyar 956 milyon dolar olarak gerçekleşti. Bu dönemde resmi rezervler 1 milyar 505 milyon dolar artarken net hata noksan kalemi 355 milyon dolar fazla verdi. DIŞ FİNANSMAN İHTİYACI VE FİNANSMAN KAYNAKLARI 2002 YILLIK 2003 2004 I- TOPLAM FİNANSMAN İHTİYACI CARİ İŞLEMLER DENGESİ NET HATA NOKSAN -1 373 -1 522 149 -2 994 -8 037 5 043 -12 623 -15 410 2 787 II- TOPLAM FİNANSMAN DOĞRUDAN YATIRIMLAR PORTFÖY YATIRIMLARI DİĞER YATIRIMLAR REZERV DEĞİŞİMİ (- ARTIŞ) 1 373 863 - 593 7 256 -6 153 2 994 1 195 2 569 3 277 -4 047 12 623 1 709 8 023 3 715 - 824 OCAK-ŞUBAT 2004 2005 -5 598 -3 451 -3 164 -3 806 -2 434 355 5 598 463 1 881 3 150 104 3 451 273 4 491 192 -1 505 3