İşletmeye Giriş - M. Volkan Turker

advertisement
İşletme
İşletme Bö
Bölümü
Yönetim ve Organizasyon Anabilim Dalı
Dalı
İşletmeye
Giriş
Kuruluş Yeri
Ders Notu - 5
„
„
„
Öğr. Grv.
Grv. Dr. M. Volkan TÜ
TÜRKER
vturker@
tr
vturker@marmara.edu.
marmara.edu.tr
www.volkanturker
.com.tr
tr
www.volkanturker.com.
İşletmenin
İşletmenin faaliyetlerini sürdürdüğü
yerdir.
Seçimi çok önemlidir.
İşletmeler için bir kez kurulduktan
sonra, başka bir yere taşınmak çok
maliyetli ve zor olacaktır.
1
2
İşletme Çevre Etkileşiminde
Kuruluş Yeri Faktörleri
En Uygun (Optimum) Kuruluş Yeri
„
Stratejik amaçları gerçekleştirmek
için en uygun kuruluş yerinin
tespiti şarttır.
„
„
„
• Ekonomik Amaçlar
•
•
•
•
•
„
Verimlilik
Etkenlik
Üretkenlik
Kârlılık
Büyüme
• Sosyal Amaçlar
„
Ekonomik Faktörler
Doğal Faktörler
SosyoSosyo-Kültürel Faktörler
HukukiHukuki-Politik Faktörler
Teknolojik Faktörler
İşletme
3
Çevre
4
1
Uluslararası (3.) Çevre
Uluslararası
Ekonomik
Çevre
Ekonomik
Çevre
Yakın (1.) Çevre
Kuruluş Yeri Faktörleri
Uluslararası
Teknolojik
Çevre
Genel (2.) Çevre
Teknolojik
Çevre
„
Finans
Kuruluşları
„
Üretim Süreci
„
İşletme
Yönetimi
Satıcılar
Alıcılar
Girdi
HukukiPolitik çevre
„
Çıktı
Fiziksel
varlıklar
„
İnsan
Kaynakları
Sendikalar
Rakipler
„
Doğal
Çevre
„
Kamuoyu
Doğal
Çevre
Uluslararası
Hukuki-Politik
Çevre
Sosyo-kültürel
Çevre
„
„
Uluslararası
Sosyo-kültürel
Çevre
„
5
Kuruluş Yeri Faktörleri
„
Pazar
İşgücü
Hammadde
Taşıma
Enerji ve su
Devletin teşvik ve sınırlandırmaları
Arsa bedeli
Savaş, terör tehlikesi
İklim ve coğrafi koşullar
Sosyal ve kültürel şartlar
6
Kuruluş Yeri Faktörleri
Pazar;
Pazar; Mal veya hizmet satışına ağırlık
veren işletmeler bu faktöre daha çok
önem verirler.
„
7
İşgücü
İşgücü;; Genellikle işgücünün çok ve
ucuz olduğu yerlerde emek yoğun
işletme kurularak işgücü faktörü bir
avantaja dönüştürülür.
8
2
Kuruluş Yeri Faktörleri
„
Kuruluş Yeri Faktörleri
Hammadde;
Hammadde; Özellikle sanayi işletmeleri
için hammaddenin en ucuz, en yakın, en
güvenilir ve devamlı bulunabileceği yerin
kuruluş yeri olmasında büyük yarar vardır.
„
„
Taşıma;
Taşıma; Ağır sanayi dallarında
önemi büyük bir faktördür.
(Limanlara, demiryolların yakınlık
vs.)
Enerji ve su;
su; Kağıt, gıda, kimya,
dokuma ve demirdemir-çelik sanayi
işletmeleri için önemi yüksektir.
9
10
Kuruluş Yeri Faktörleri
„
Kuruluş Yeri Faktörleri
„
Devletin teşvik ve sınırlandırmaları
„
Arsa bedeli
İklim, doğa ve coğrafi koşullar
Insurance analysts are
estimating that the
earthquake and
resulting tsunami might
end up costing the
global industry up to
$10 billion.
11
The photo above shows
unidentified
vehicles that had been
ready for shipping in
Ibaraki prefecture but
were swept away by the
tsunami.
12
3
Kuruluş Yeri Faktörleri
„
Kuruluş Yeri Faktörleri
Savaş, terör tehlikesi
„
Sosyal ve kültürel şartlar
Devlet Bakanı Zafer Çağlayan; “… Bingazi ve Derne şehirlerinde
Özaltın, Mesa, Sistem ve Artel Şirketlerinin şantiyelerinde ciddi
bir yağmalama olmuş.”
13
En Uygun (Optimum) Kuruluş
Yerinin Belirlenmesi
„
Faktör Karşılaştırma Yöntemi
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Faktör Karşılaştırma Yöntemi.
• Faktörler önem derecesine göre
puanlanır. Daha sonra alternatifler
puanlarına göre sıralanır.
„
14
Maliyetleri Karşılaştırma Yöntemi.
1. “en küçük birim üretim maliyeti”
aranır.
2. “en küçük toplam maliyet” aranır.
15
Pazar
Sosyal ve kültürel şartlar
İşgücü
Hammadde
Enerji ve su
Devletin teşvik ve sınırlandırmaları
Arsa bedeli
Savaş, terör tehlikesi
İklim ve coğrafi koşullar
Taşıma
Her bir kuruluş yeri faktörüne burada olduğu gibi faktör
önem derecesine göre bir puan verilir. Burada örnek olarak
1-10 arasında puan verilmiştir (En önemli faktöre en büyük
puan). Birden çok faktör birbiriyle karşılaştırıldığında aynı
öneme sahip olabilir dolayısıyla eşit puanlar verilebilir.
16
4
Kuruluş yeri
faktörü
Faktör Karşılaştırma Yöntemi
„
„
„
„
Faktör
Puanı
Alternatif
A (Maks 5)
10
9
3
2
30
18
5
5
50
45
Hammadde’ye
yakınlık
8
5
40
3
24
Taşıma / Ulaşım
imkanları
7
…
…
…
…
Enerji ve su
6
5
…
…
…
…
…
4
3
…
Pazar’a yakınlık
Alternatif A
Alternatif B
...
Kuruluş yeri alternatifleri belirlendikten
sonra, her bir alternatifin, her bir kuruluş
yeri faktörü açısından uygunluğuna puan
verilir. Burada örnek olarak 11-5 arası puan
verilmiştir. Söz konusu alternatif için bir
faktör çok uygunsa 5, uygunsa 4, … hiç
uygun değilse 1 şeklinde puanlanır.
17
Ucuz işgücü’ne
yakınlık
Devletin teşvik ve
sınırlandırmaları
Arsa bedeli
Savaş, terör tehlikesi
İklim ve coğrafi
koşullar
2
Sosyal ve kültürel
şartlar
1
Toplam
Faktör Karşılaştırma Yöntemi
„
„
Alternatif Alternatif B
(Maks 5)
A (x)
320
Alternatif
B (x)
18
450
Örnek Olay
Daha sonra, her bir alternatifin
faktörler açısından aldığı değerlerle,
faktör puanları çarpılır.
Elde edilen çarpım sonuçları alt alta
toplandığında, hangi alternatifin
optimum (en uygun) alternatif
olduğu ortaya çıkacaktır.
„
19
Yeni kurulacak olan ABC Tekstil A.Ş.,
hazır giyim üretimini ülkemizde
gerçekleştirip, ürünlerini Avrupa
piyasasında pazarlamayı
planlamaktadır.
20
5
Örnek Olay
„
Örnek Olay
İşletme,
İşletme, üretimde kullandığı pamuk,
iplik vb. gibi hammaddelerin büyük
çoğunluğunu iç piyasadan (iç ve
güneydoğu Anadolu’dan), küçük bir
kısmını ise deniz taşımacılığı yolu ile
Uzakdoğu’dan tedarik edecek ve
ürünlerini deniz taşımacılığı yolu ile
Avrupa limanlarına ulaştıracaktır.
„
21
Bu işletmenin kuruluş
yerini belirlerken hangi
faktörlere neden dikkat
edildiğini belirtip,
optimum kuruluş yeri
için “Faktör
Karşılaştırma
Yöntemini kullanarak”
bir öneri yapınız.
?
22
Bir sonraki derste
görüşmek dileğiyle…
Öğr. Grv.
Grv. Dr. M. Volkan TÜ
TÜRKER
T.C. Marmara Üniversitesi
İİBF
İİBF İşletme
İşletme Bö
Bölümü
Yönetim ve Organizasyon Anabilim Dalı
Dalı
23
6
Download