fiziksel uygunluk ve sağlık

FİZİKSEL UYGUNLUK
GİRİŞ
1
TEKNOLOJİ
2
2
TEKNOLOJİ
3
3
FİZİKSEL AKTİVİTE
4
4
HAREKETSİZLİK
Koroner Kalp
Hastalığı
Hipertansiyon
HAREKETSİZLİK
HİPOKİNETİK
HASTALIKLAR
Hiperlipidemi
Diyabet
Obezite
Kas –İskelet
Hastalıkları
5
5
HİPOKİNETİK HASTALIKLAR

Hareketsizliğin neden olduğu hastalıklara
“hipokinetik hastalıklar” denir:





Koroner kalp hastalıkları
Yüksek tansiyon
Yüksek kolesterol
Obezite
Kas iskelet hastalıkları
6
HİPOKİNETİK HASTALIKLAR
Koroner Kalp Hastalığı


En fazla ölüme neden olan hastalık
Koroner arter duvarlarında yağların ve fibroz plakların
birikmesiyle damar daralması (aterosklerosis) kalbe daha
az kan gitmesine ve bunun sonucu myokardial enfarktüs
(kalp krizi) oluşmasına neden olmaktadır
7
Koroner Kalp Hastalığı Risk Faktörleri








Yaş
Kalıtım
Hiperlipidemi
Yüksek tansiyon
Sigara kullanımı
Obezite
Diyabet
Hareketsizlik
8
Yüksek Tansiyon:


Kan basıncının kronik ve ısrarlı bir şekilde
yükselmesi
Düzenli dayanıklılık egzersizleri yüksek tansiyonun
kontrol edilmesine yardımcı olur
9
Hiperlipidemi



Kandaki düşük yoğunluktaki (LDL) kolesterolün ve total
kolesterolün yükselmesidir
İstenilen total kolesterol düzeyi 200 mg.dl altında
olmasıdır
250 mg.dl üzerindeki kolesterol düzeyi kalp hastalığı
riskini oldukça arttırmaktadır
10
Diyabet


Tip I (insüline bağımlı) ve Tip II (insüline bağımlı
olmayan)
Çalışmalar düzenli egzersizin Tip II yani insüline
bağımlı olmayan diyabetin gelişme riskini azalttığını
göstermektedir
11
Obezite

Yaş ve cinsiyete göre vücut ağırlığının normalin :%
20’sinden fazla olması


Bireyin yaşam kalitesini ve uzunluğunu olumsuz
etkilemektedir
Nedenleri:





Düzensiz beslenme
Aşırı yeme alışkanlığı
Hormonal dengesizlik
Genetik faktörler
Harekesizlik
12
Kas İskelet Hastalıkları


Osteoporoz, osteoartirit, kemik kırılmaları, bağ
dokusu yırtılmaları ve bel ağrıları
Yeterli kalsiyum alımı ve düzenli egzersiz ile bu
hastalıkların oluşması engellenebilir
13
FİZİKSEL AKTİVİTE-SAĞLIK
İLİŞKİSİ
Yüksek Fiziksel
Aktivite Düzeyi
Fiziksel Uygunluk
Hipokinetik
Hastalıklar
14
14
FİZİKSEL AKTİVİTE-SAĞLIK İLİŞKİSİ


Günde sadece 150 kcal, ya da haftada 1000 kcal
harcayarak sağlıkta oldukça olumlu gelişimlere
ulaşılabilinir
Fiziksel aktivitede sadece bu miktardaki bir artış
Koroner Kalp
Hastalığı Riski
%50
Hipertansiyon
Diyabet
Kolon Kanseri
%30
15
15
FİZİKSEL AKTİVİTE
• İskelet kaslarının kasılması sonucu ortaya
çıkan ve bazal düzeyin üzerinde enerji
harcamayı gerektiren hareketler
(Hardman & Stensel, 2004)
16
16
EGZERSİZ
• Fiziksel aktivitenin bir alt sınıfı
• Planlı yapılandırılmış,
• Tekrarlı,
• Fiziksel uygunluğun bir ya da birkaç unsurunu
geliştirmeyi amaçlayan sürekli aktiviteler
17
FİZİKSEL UYGUNLUK

Kişinin mesleki, rekreasyonel ve günlük
aktiviteleri aşırı derecede yorulmadan
yapabilmesi
(Heyward, 1998)
18
FİZİKSEL UYGUNLUK
•Bireyin kalp, kan damarları, akciğerleri ve
kaslarının günlük aktiviteler için minimum
yorgunluk sağlayacak fonksiyonel düzeyde olması
Bireyin daha çok iş yapabilme kapasitesinin bulunması
19
SAĞLIKLA İLİŞKİLİ FİZİKSEL
UYGUNLUK
VÜCUT
AEROBİK
KOMPOSİZYONU
UYGUNLUK
FİZİKSEL
UYGUNLUK
ESNEKLİK
KASSAL KUVVET
KASSAL
DAYANIKLILIK
PERFORMANSLA İLİŞKİLİ FİZİKSEL
UYGUNLUK





Kassal güç
Sürat
Çeviklik
Denge
Reaksiyon zamanı
21
AEROBİK UYGUNLUK

Büyük kas gruplarının çalışmasını içeren dinamik
egzersizleri uzun süre devam ettirebilme
kapasitesi
22
AEROBİK UYGUNLUK
Kalp, akciğerler
ve kanın O2’ni
kaslara taşıma
kapasitesi
VO2maks
Egzersiz
sırasında
kasların O2’ni
kullanma
kapasitesi
23
AEROBİK UYGUNLUK
24
AEROBİK UYGUNLUK

Büyük kas grubu aktiviteleri ile geliştirilir ve
korunur


Yürüyüş, koşu, bisiklet, yüzme
Aerobik uygunluktaki gelişme
 Dolaşım, solunum ve yağ metabolizmasını geliştirir
 Kalp hastalığı riskini azaltır
 Stresi azaltır
 Kemik, bağ ve tendonları güçlendirir
 Ağırlık kontrolünü sağlar
 Ruh halini, benlik kavramı ve beden imajını güçlendirir
25
KASSAL UYGUNLUK

Kassal kuvvet, dayanıklılık ve esneklik gibi unsurları
içerir


Yıllar geçtikçe kuvvet ve esneklik azalıp çalışma verimi
giderek düştüğünden kassal uygunluk çalışma yaşamını
destekleyici olmaktadır
Postürü geliştirir, bel ağrısı ve kireçlenme gibi kassal ve
kemiksel sorunların önlenmesine ve giderilmesine yardımcı
olur
26
KASSAL UYGUNLUK
Kassal Kuvvet

Bir kas ya da kas grubunun bir dirence
karşı koyabilmesi
27
KASSAL UYGUNLUK
Kassal Dayanıklılık

Bir kas ya da kas grubunun uzun süre
kasılabilmesi
28
KASSAL UYGUNLUK




Günlük aktivitelerin yorulmadan yapılabilmesinde
önemli rol oynar
Sırt ve bel problemlerinin oluşmasını azaltır
Kas-iskelet sisteminin yaralanma riskini en aza
indirir
Postürü düzenler
29
ESNEKLİK (Hareketlilik)

Bir eklemin ya da bir dizi eklemin tüm hareket
genişliğinde hareket edebilme yeteneği
30
ESNEKLİK (Hareketlilik)

Sıklıkla ihmal edilen bir bir fiziksel uygunluk
öğesi

Bir çok kas iskelet rahatsızlığı ile bel problemleri
yetersiz esneklikten kaynaklanmaktadır
31
ESNEKLİK (Hareketlilik)
ESNEKLİĞİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERDEN BAZILARI
YAŞ
CİNSİYET
HAREKETSİZLİK
32
ESNEKLİK (Hareketlilik)
33
VÜCUT KOMPOSİZYONU


Sadece fiziksel uygunluk için değil, kişinin
sağlıklı bir yaşam sürmesi için önemli bir
etmen
Vücudun yağ ve kas oranı olarak
tanımlanabilir
34
VÜCUT KOMPOSİZYONU

Vücutta yağ oranının fazlalığı fiziksel
aktiviteyi engelleyici bir özellik taşımaktadır
ve sağlık sorunlarına yol açabilmektedir
35
SAĞLIK


İnsanın fiziksel, sosyal ve psikolojik bakımdan
kondisyonu (fiziksel aktivite ve sağlık konferansı,
1988)
Sadece hastalıklardan korunma ya da
hastalanmama değil, fiziksel, duygusal, ruhsal,
zihinsel ve sosyal açıdan iyi olma hali (Dünya Sağlık
Örgütü)
36
FİZİKSEL UYGUNLUK-SAĞLIK
İLİŞKİSİ

Fiziksel uygunluk ve sağlık arasında pozitif
bir ilişki bulunmaktadır

Fiziksel uygunluk geliştikçe sağlıkla ilgili riskler
azalır ve yaşamdan beklentiler artar
37

Aşırı miktarda egzersiz sağlığa zararlı da
olabilir


Kas-iskelet yaralanmalarına, bağışıklık sistemini
baskılamaya ve enfeksiyonlara karşı bedenin
direncini azaltmaya neden olabilir
Fazla egzersizin neden olacağı aşırı kilo kaybı
hormonal problemlere ve vitamin ve mineral
kaybına neden olabilir

Sağlık için yapılacak egzersiz orta düzeyde, kurallı ve
düzenli olmalıdır ayrıca sağlıklı beslenmelidir
38
Fiziksel Uygunluk ve Aktif Yaşam Biçimi

Yararları
 Erken ölüm riskini azaltır
 Kalp hastalıklarının oluşmasını engeller
 Diyabetin gelişme riskini azaltır
 Yüksek kan basıncı riskini azaltır
 Vücut ağırlığının kontrol edilmesini sağlar
 Kas ve kemik sistemini güçlendirir
 Psikolojik olarak bireyin kendini iyi hissetmesini sağlar
39
SONUÇ
40
PERFORMANSLA İLİŞKİLİ FİZİKSEL
UYGUNLUK
41
Güç

Birim zamanda ortaya konan mekanik iş olarak
tanımlanır

P=W/t
42
Sürat


En yüksek hızda bir yerden bir yere hareket
edebilme yeteneği
Hareketlerin mümkün olduğu kadar yüksek bir hızla
uygulanabilmesi
43
Çeviklik


Dengede bir kayıp yaşamadan hızlı bir şekilde yön
değiştirme yeteneği
Sürat, koordinasyon, esneklik ve güçten
etkilenmektedir.
44
Denge



Statik veya dinamik olabilir
Statik: sabit durumdayken dengeyi koruyabilme
Dinamik: hareket halindeyken dengeyi koruyabilme
45
Reaksiyon Zamanı

Bir uyarının gelmesi ve o uyaruya uygun
reaksiyonun gösterilmesi arasında geçen süre
46
47
PERFORMANS

Bir sporcunun performansı sporcunun teknik,
taktik, fizyolojik ve psikolojik/sosyla özelliklerine
bağlıdır.
48
49


Bu bileşenler birbirleriyle yakından
ilişkilidir
Ör: eğer sporcunun taktik bilgisi düşük ise teknik
kalitesi ortaya çıkmayabilir.
50
Sporcunun Performansının
Değerlendirilme Nedenleri








Antrenman programının etkisini belirleyebilmek için
Sporcuyu daha fazla antrenman yapması için motive
etmek içim
Sporcuya objektif geribildirim sağlayabilmek için
Sporcuyu antrenmanın amaçlarını daha iyi anlamasını
sağlamak için
Sporcunun yarışmaya hazır olup olmadığının
belirlenmesi için
Rehabilitasyon evresi sırasında sporcunun
performansını belirlemek için
Kısa süreli ve uzun süreli antrenman programlarını
planlayabilmek için
Sporcunun zayıf yönlerini belirlemek için
51
Örnekler
52
Örnekler
53
Örnekler
54
SONUÇ

Uygun antrenman programlarıyla sporcunun
performansı arttırılabilir ve sakatlanma riski
azltılabilir


Etkili bir antrenman programı planlayabilmek için öncelikle spor
dlaının fizyolojik özelliklerinin belirlenmesi gerekmektedir.
Ayrıca sporcu düzneli bir şekilde test edilerek
performansı takip edilmelidir.
55