mali piyasalarda gelişmeler

T.C.
BAŞBAKANLIK
DEVLET PLANLAMA TEŞKİLATI
MÜSTEŞARLIĞI
MALİ PİYASALARDA GELİŞMELER
YILLIK PROGRAMLAR VE KONJONKTÜR DEĞERLENDİRME
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
AĞUSTOS 2007
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2007
İÇİNDEKİLER
ÖZET........................................................................................................ iii
I.
PARA PROGRAMINDAKİ GELİŞMELER.............................................. 1
a. Merkez Bankası Analitik Bilançosu ve Faiz Oranlarındaki Gelişmeler ...1
b. Temel Parasal Büyüklüklerdeki Gelişmeler ...........................................3
c. Merkez Bankası Döviz Alım-Satımları....................................................4
II.
BORÇLANMA PROGRAMINDAKİ GELİŞMELER.................................. 6
III. SERMAYE PİYASASINDA GELİŞMELER ........................................... 11
a.
b.
c.
d.
e.
f.
g.
Yatırım Fonları ve Bireysel Emeklilik Fonları .......................................11
İMKB Hisse Senedi Piyasası.................................................................12
Tahvil ve Bono Piyasası Kesin Alım-Satım Pazarı ................................16
Tahvil ve Bono Piyasası Repo-Ters Repo Pazarı..................................17
Takasbank Borsa Para Piyasası ve Ödünç Pay Senedi Piyasası...........18
Altın Borsası .........................................................................................18
Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası..........................................................19
IV. BANKACILIK SEKTÖRÜNDE GELİŞMELER....................................... 21
a.
b.
c.
d.
V.
Mevduatlar ...........................................................................................21
Krediler ................................................................................................22
Menkul Kıymetler.................................................................................25
Yabancı Para Pozisyonu.......................................................................26
KATILIM BANKALARI ..................................................................... 27
VI. PORTFÖY TERCİHLERİ ................................................................... 28
VII. ULUSLAR ARASI PİYASALARDA GELİŞMELER ................................ 31
VIII.
HUKUKİ VE KURUMSAL DÜZENLEMELER .................................. 33
EKLER
1. Merkez Bankası Analitik Bilançosu
: http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/08/tcmb.xls
2. İç Borçlanma Faiz Oranları
: http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/08/icborc.xls
3. Mali Tasarruf Araçları Faiz Oranları ve Menkul
Kıymetler Borsasında Çeşitli Göstergeler
: http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/08/maliarac.xls
4. Bankacılık Sektörü Mevduat Hacmi
: http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/08/mevduat.xls
5. Bankacılık Sektörü Kredi Hacmi
: http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/08/kredi.xls
6. Bankacılık Sektörü Menkul Kıymetler Portföyü
: http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/08/menkulde.xls
Rapor hakkındaki görüş, öneri ve değerlendirmelerinizi abakdur@dpt.gov.tr, cavdaroglu@dpt.gov.tr,
bgumrah@dpt.gov.tr e-posta adreslerine bildirebilirsiniz.
DPT-YPKDGM
i
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2007
TABLOLAR
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
1. Merkez Bankası Net Döviz Pozisyonu............................................................................ 1
2. Merkez Bankası Analitik Bilançosu................................................................................ 2
3. Merkez Bankası Faiz Oranlarında Gelişmeler ................................................................. 3
4. Parasal Büyüklüklerdeki Gelişmeler .............................................................................. 3
5. TCMB Döviz Alımları-Satımları*.................................................................................... 5
6. Hazine YTL Cinsi İç Borç İhaleleri ................................................................................ 6
7. İç Borç Stokunun Vade Yapısı...................................................................................... 7
8. İç Borç Stoku Döviz-Faiz Yapısı.................................................................................... 8
9. İç Borç Stokunun Alıcılara Göre Dağılımı....................................................................... 9
10. Merkezi Yönetim Dış Borç Stoku .............................................................................. 10
11. Sermaye Piyasalarına İlişkin Göstergeler................................................................... 11
12. İMKB 100 Endeksinin Getirisi ................................................................................... 12
13. İMKB’de Çeşitli Göstergeler ..................................................................................... 13
14. İMKB 100 Endeksine İlişkin Göstergeler.................................................................... 14
15. İMKB’de İşlem Gören Şirketlerin Piyasa Kapitalizasyonu ve Yabancı Portföy Oranı ........ 15
16. Kamu Menkul Kıymetleri Kesin Alım-Satım ve Repo-Ters Repo Pazarı .......................... 16
17. Takasbank Borsa Para Piyasası ve Ödünç Pay Senedi Piyasası .................................... 17
18. Vadeli İşlemler Piyasası........................................................................................... 19
19. Bankacılık Sektöründe Kredi ve Mevduatların Gelişimi ................................................ 21
20. Tüketici Kredisi Faiz Oranları ................................................................................... 23
21. Mevduat Bankaları Yurtiçi Kredilerinin Türlerine Göre Dağılımı .................................... 23
22. Yabancı Para Pozisyonları........................................................................................ 26
23. Katılım Bankalarının Seçilmiş Bilanço Büyüklükleri...................................................... 27
24. Yurtiçi Yerleşiklerin Portföy Tercihlerinin Dağılımı ..................................................... 28
25. Yurtdışı Yerleşiklerin Portföy Yatırım Stoku .............................................................. 30
26. Uluslar Arası Piyasalarda Gelişmeler ......................................................................... 31
GRAFİKLER
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
1. Merkez Bankası Net Rezervler ve Net Döviz Pozisyonu Gelişimi ...................................... 1
2. Parasal Büyüklüklerdeki Reel Gelişmeler (2005 Aralık=100 Bazlı Endeks) ........................ 4
3. Para Çarpanı ............................................................................................................. 4
4. Borçlanma / İtfa Rasyosu ........................................................................................... 6
5. Faiz Oranlarında Gelişmeler ........................................................................................ 7
6. İç Borç Stokunun Döviz-Faiz Yapısı.............................................................................. 8
7. Mali Baskınlık (İç Borç Stoku/M2, Nakit İç Borç Stoku/M2)............................................. 9
8. İMKB 100 Bileşik Endeksi ......................................................................................... 14
9. Altın Borsası İşlem Hacmi ve Uluslararası Altın Fiyatı................................................... 18
10. YP Mevduat/Toplam Mevduat ................................................................................ 21
11. Tüketici Kredilerinin Türlerine Göre Reel Gelişimi (2002 yılı Fiyatlarıyla) ...................... 22
12. Mevduat Bankaları Kredileri/Toplam Mevduatlar ....................................................... 24
13. TGA/Krediler ......................................................................................................... 24
14. Tasfiye Olunacak Kredi Kartları ve Tüketici Kredilerinin Gelişimi.................................. 25
15. Banka Grupları Bazında Menkul Kıymetler Portföyü ................................................... 25
16. Mevduat Bank. Menkul Değerleri/Toplam Mevduatlar ................................................ 26
17. Yurtiçi Yerleşiklerin Başlıca YTL Portföy Tercihleri ..................................................... 29
18. Yurtiçi Yerleşiklerin YP Portföy Tercihleri .................................................................. 29
19. Gelişmekte Olan Ülkelerin Borsa Endekslerinin Gelişimi (02.05.2006=100) .................. 31
20. Euro/Dolar Paritesi................................................................................................. 32
DPT-YPKDGM
ii
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2007
Mali Piyasalarda Gelişmeler
YILLIK PROGRAMLAR VE KONJONKTÜR DEĞERLENDİRME
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
ÖZET
•
Temmuz ayında Merkez Bankası Net Döviz Pozisyonu 2,1 milyar dolar artarak, 27,9
milyar dolara yükselmiştir.
•
Net İç Varlıklar Temmuz ayında 0,4 milyar YTL artarak 15,6 milyar YTL’ye
yükselmiştir.
•
Temmuz ayında Merkez Bankası Parası büyüklüğü, 1,6 milyar YTL artarak 50,8
milyar YTL’ye yükselmiştir.
•
Temmuz ayında yapılan Para Politikası Kurulu toplantısında Merkez Bankası politika
faiz oranlarının sabit tutulmasına karar verilmiştir.
•
Temmuz ayında; M1, M2 ve M3 para arzları reel olarak artmıştır.
•
Hazine iç borçlanma ihaleleri ortalama yıllık bileşik faiz oranı, Haziran ayında 0,9
puan gerileyerek yüzde 19 düzeyinde gerçekleşmiştir.
•
Temmuz ayında Hazinenin iç borç stoku 2,4 milyar YTL artarak 256,1 milyar YTL’ye
yükselmiştir.
•
İç borç stoku/M2Y oranı Haziran ayında bir önceki aya göre 3,1 puan azalarak
78,6 puana gerilemiştir.
•
Haziran ayında bireysel emeklilik fonları net aktif değeri 3,6 milyar YTL’ye
ulaşmıştır.
•
Temmuz ayı sonu itibarıyla İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi aylık bazda yüzde
12,2, yıllık bazda ise yüzde 46,5 oranında artmıştır. Dolar bazında yıllık getiri yüzde
70,2 oranında gerçekleşmiştir.
•
Temmuz ayında günlük ortalama işlem hacmi bir önceki ay ortalamasına göre
yüzde 95,6 oranında artmıştır.
•
İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi risk göstergeleri olarak kullanılabilecek standart
sapma değerlerinden aylık standart sapma 10,4, yıllık standart sapma değeri 24
değerine çıkmıştır.
•
Borsada işlem gören hisselerin piyasa değeri Temmuz ayı sonunda bir önceki ay
sonuna göre yüzde 14,6 oranında artarak 106,2 milyar YTL’ye çıkmıştır. İMKB
kotasyonundaki hisselerde yabancı sahipliği oranı yüzde 71,4 seviyesinde
gerçekleşmiştir.
DPT-YPKDGM
iii
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2007
•
Borsada hisseleri işlem gören şirket sayısı 322 ve borsa yatırım fonu sayısı 7’dir.
•
Tahvil ve Bono Piyasası Kesin Alım-Satım Pazarında günlük işlem hacmi yüzde 2,6
oranında gerileyerek 1,5 milyar YTL seviyesinde gerçekleşmiştir. Temmuz ayında
piyasada gerçekleşen ortalama basit faiz oranı 50 baz puan gerileyerek yüzde
18,38 oranına inmiştir.
•
Repo-Ters Repo Pazarında Temmuz ayında bir önceki aya göre günlük işlem hacmi
yüzde 5,1 oranında artarak 10,5 milyar YTL seviyesinde gerçekleşmiştir. Pazarda
gerçekleşen ortalama basit faiz oranı bir önceki ay ortalamasına göre 23 baz puan
gerileyerek yüzde 17,51 olmuştur.
•
Takasbank Borsa Para Piyasasında O/N işlem hacmi yüzde 8,5 oranında artarak 3,2
milyar YTL seviyesinde gerçekleşmiştir. Piyasada gerçekleşen O/N işlemlerin faiz
oranı bir önceki aya göre 20 baz puan gerileyerek yüzde 16,95 olmuştur.
•
Ödünç Pay Senedi Piyasası işlem hacmi bir önceki aya göre yüzde 54 oranında
artarak 174 milyon YTL düzeyinde gerçekleşmiştir. Sözleşme sayısı 1.273 olurken,
işlem gören pay senedi sayısı 123 olmuştur.
•
Altın Borsasında işlem hacmi yüzde 56,4 oranında artarak 59,4 ton seviyesine
yükselmiştir. Uluslararası altın fiyatları yüzde 1,3 oranında artarak 664,3 dolar/ons
olmuştur.
•
Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsasında işlem hacmi Temmuz ayında bir önceki aya
göre yüzde 76,7 oranında artarak 12,9 milyar YTL seviyesinde gerçekleşmiştir.
•
Açık pozisyon sayılarına bakıldığında ay sonları itibarıyla açık pozisyon miktarının
önemli oranda artarak 315.732 adet seviyesinde gerçekleştiği görülmektedir.
•
Bankacılık sektörü mevduatları, Temmuz ayında yüzde 0,2 oranında artarak 304,4
milyar YTL’ye yükselmiştir.
•
Temmuz ayında bankacılık sektörü tarafından kullandırılan krediler yüzde 1,1
oranında artarak 200,4 milyar YTL düzeyine ulaşmıştır.
•
Temmuz ayında kredilerin mevduatlara oranı yüzde 62,9’a yükselmiştir.
•
Mevduat bankalarının tahsili gecikmiş alacaklarının (TGA) kredilere oranı, Temmuz
ayında yüzde 4,6 seviyesini korumuştur. Aynı dönemde tasfiye olunacak kredi
kartlarının toplam kredi kartlarına oranı 0,1 puan artarak yüzde 7,7’ye, tasfiye
olunacak tüketici kredilerinin toplam tüketici kredilerine oranı da 0,1 puan artarak
yüzde 1,2’ye yükselmiştir.
•
Mevduat bankalarının menkul kıymet portföyü, Temmuz ayında yüzde 0,4 oranında
azalarak 147,2 milyar YTL’ye gerilemiştir.
•
Temmuz ayında bankacılık sektörünün bilanço içi döviz açık pozisyonu net genel
pozisyon açığı artmıştır.
DPT-YPKDGM
iv
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
•
Ağustos 2007
Temmuz ayında katılım bankaları tarafından toplanan fonlar yüzde 2,3 oranında,
kullandırılan fonlar ise yüzde 2,2 oranında artmıştır.
•
Temmuz ayında yurtiçi yerleşiklerin portföy tercihleri içinde en büyük artış
mevduatlarda ve hisse senedinde görülmüştür.
•
Temmuz ayında yurtdışı yerleşiklerin Türkiye’ye yönelik portföyleri hisse senedi
portföyündeki artışın etkisiyle hızlı bir artış göstermiştir.
•
Temmuz ayında ABD’de yüksek riskli mortgage piyasasına ilişkin olumsuz
gelişmeler, uluslararası piyasalarda dalgalanmalara neden olmuştur.
•
Temmuz ayında Avrupa Merkez Bankası ve Japon Merkez Bankası faiz oranlarını
değiştirmezken, FED’in faiz oranlarında indirime gidebileceği yönündeki beklentiler
artmıştır.
•
Temmuz ayında euro/dolar paritesi euro lehine gelişim göstermiştir
DPT-YPKDGM
v
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
I.
a.
Ağustos 2007
PARA PROGRAMINDAKİ GELİŞMELER
Merkez Bankası Analitik Bilançosu ve Faiz Oranlarındaki Gelişmeler
Temmuz ayında Merkez Bankası Net Döviz Pozisyonu 2,1 milyar dolar artarak, 27,9
milyar dolara yükselmiştir.
Grafik 1. Merkez Bankası Net Rezervler ve Net Döviz Pozisyonu Gelişimi
70 60 50 40 30 20 10
(Milyar Dolar)
2004
-1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
2005
-1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
2006
-1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
2007
-1
2
3
4
5
6
0
30
28
26
24
22
20
18
16
14
12
10
8
6
4
2
0
Net Rezervler (Sol Eksen)
Net Döviz Pozisyonu (Sağ Eksen)
Temmuz ayında, İç Döviz Yükümlülüklerinin 1,8 milyar dolar azalması ve Net Dış
Varlıkların 0,3 milyar dolar artmasıyla, Merkez Bankası Net Döviz Pozisyonu 2,1 milyar
dolar artarak, 27,9 milyar dolara yükselmiştir. Bu dönemde piyasadan düzenli ihaleler
yoluyla 1 milyar dolarlık döviz alımı gerçekleştirilirken, Net Döviz Pozisyonundaki artış
Hazineden gerçekleştirilen YTL karşılığı döviz alımından kaynaklanmıştır. Temmuz ayında
Merkez Bankası Net Rezervleri 0,5 milyar dolar artmıştır. Net Rezervlerdeki artış, temelde
TL karşılığı döviz alımlarından kaynaklanmıştır.
Tablo 1. Merkez Bankası Net Döviz Pozisyonu
(Milyon Dolar)
2005
Aralık
Net Döviz Pozisyonu (NDP)
- Net Dış Varlıklar
Net Rezervler
KMDTH ve SDMH(-)
Diğer
- İç Döv. Yük.
Döv. Olarak T.Mev.
Hazine Mevduatı
Bankaların Döviz Mev.
15.499,1
36.843,1
49.371,8
15.576,4
3.047,6
21.344,0
10.331,0
8.735,2
11.013,0
2006
Aralık
20.541,9
47.510,0
59.717,6
15.837,9
3.630,3
26.968,0
13.226,8
12.516,3
13.741,3
2007
Nisan
Mayıs
21.039,5
52.828,8
65.217,0
16.024,3
3.636,1
31.789,4
18.399,5
16.981,7
13.389,9
26.536,4
52.914,1
64.877,1
15.740,5
3.777,5
26.377,7
13.273,4
11.856,3
13.104,3
Haziran
25.827,5
55.418,6
67.439,9
15.658,3
3.637,1
29.591,1
15.194,4
12.153,2
14.396,7
Temmuz
27.923,4
55.712,9
67.920,7
15.823,3
3.615,5
27.789,4
13.627,4
12.099,9
14.162,0
Kaynak: TCMB günlük vaziyet
* Rakamlar ayın son cuma günü itibarıyladır. Toplamlar yuvarlama sonucu tutmayabilir.
Net İç Varlıklar Temmuz ayında 0,4 milyar YTL artarak 15,6 milyar YTL’ye
yükselmiştir.
DPT-YPKDGM
1
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2007
Temmuz ayında Merkez Bankası Net İç Varlıkları 0,4 milyar YTL artmıştır. Bu
dönemde, Net İç Varlıkları oluşturan kalemlerden Toplam İç Kredileler 0,1 milyar YTL
azalırken, Diğer İç Varlıklar 0,5 milyar YTL artmıştır. Toplam İç Kredilerdeki gerileme,
Hazinenin Borçları kalemindeki azalmadan kaynaklanmıştır.
Tablo 2. Merkez Bankası Analitik Bilançosu
(Milyon YTL)
Net Döviz Pozisyonu+Net
Varlıklar = MBP
İç
Net Döviz Pozisyonu(NDP)
- Net Dış Varlıklar
- İç Döviz Yükümlülükleri
2005
2006
2007
Aralık
Aralık
Nisan
38.547,7
41.915,6
20.815,3
49.480,2
28.664,9
17.732,4
Mayıs
Haziran
Temmuz
44.010,5
49.226,9
49.158,8
50.788,5
29.027,8
67.136,3
38.108,5
12.887,8
27.854,1
69.940,1
42.085,9
16.156,3
35.155,4
70.100,6
34.945,2
14.071,6
33.937,4
72.820,1
38.882,7
15.221,4
35.205,9
70.242,8
35.036,9
15.582,6
Net İç Varlıklar (I+II)
ITop.
İç
Kred.
(1+2+3+4+5)
1- Hazinenin Borçları
a. DİBS
b. Dövize Endeksli DİBS
c. Diğer
2- Değerleme Hesabı
3- IMF Acil Yardımı
4 - Bankalara Açılan Krd.
5- TMSF'na Kullan. Krd.
II- Diğer
19.429,1
19.470,0
0,0
-40,9
2.009,6
0,0
1,4
0,0
-3.707,8
19.421,2
18.774,8
18.811,9
0,0
-37,0
645,6
0,0
0,8
0,0
-6.533,4
21.689,4
19.012,9
19.036,2
0,0
-23,3
2.676,2
0,0
0,3
0,0
-5.533,1
19.845,6
17.115,1
17.137,6
0,0
-22,4
2.729,8
0,0
0,6
0,0
-5.774,0
21.162,0
17.238,3
17.265,7
0,0
-27,4
3.923,0
0,0
0,7
0,0
-5.940,6
21.034,6
16.921,7
16.952,8
0,0
-31,1
4.112,1
0,0
0,8
0,0
-5.451,3
REZERV PARA
Emisyon
Bankalar Zor. Karş.
Bankalar Serbest Mevduat
Diğer
PARASAL TABAN
APİ’den Borçlar
MERKEZ BANKASI PARASI
Kamu Mevduatı
32.696,4
19.612,0
0,0
12.898,9
185,5
37.679,4
4.983,0
38.547,7
868,3
41.398,5
26.815,2
0,0
14.419,9
163,4
40.300,1
-1.098,4
41.915,6
1.615,5
34.825,1
23.214,8
0,0
11.465,2
145,0
42.629,8
7.804,7
44.010,5
1.380,7
35.956,7
23.777,8
0,0
12.034,5
144,5
45.685,9
9.729,2
49.226,9
3.541,0
40.992,3
24.662,2
0,0
16.192,9
137,1
45.892,3
4.900,0
49.158,8
3.266,5
41.156,0
25.071,3
0,0
15.966,9
117,9
49.434,0
8.278,0
50.788,5
1.354,5
21.440,2
Kaynak: TCMB günlük vaziyet
* Rakamlar ayın son cuma günü itibarıyladır. Toplamlar yuvarlama sonucu tutmayabilir
Temmuz ayında Merkez Bankası Parası büyüklüğü, 1,6 milyar YTL artarak 50,8
milyar YTL’ye yükselmiştir.
Bilançonun pasif kalemleri incelendiğinde, Temmuz ayında Merkez Bankası Parasının
1,6 milyar YTL artarak, 50,8 milyar YTL’ye yükseldiği görülmektedir. Emisyon 0,4 milyar
YTL artarken, Bankalar Mevduatının 0,2 milyar YTL azalmasıyla, Rezerv Para bu dönemde
0,2 milyar YTL yükselmiştir. Temmuz ayında, APİ’den Borçlar 3,4 milyar YTL artarak 8,3
milyar YTL’ye yükselirken, Kamu Mevduatı 1,9 milyar YTL azalarak, 1,4 milyar YTL’ye
gerilemiştir.
Temmuz ayında yapılan Para Politikası Kurulu toplantısında Merkez Bankası politika
faiz oranlarının sabit tutulmasına karar verilmiştir.
DPT-YPKDGM
2
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2007
Merkez Bankası Para Politikası Kurulu 12 Temmuz 2007 tarihli toplantısında, son
dönemde açıklanan ekonomik verilerin, bankanın öngörüleriyle büyük ölçüde uyumlu
olduğu değerlendirmesini yapmıştır. Kurul, güçlü parasal sıkıştırmanın talep koşulları
üzerindeki daraltıcı etkisinin enflasyon üzerindeki olumlu etkilerinin öngörüldüğü şekilde
görüldüğü değerlendirmesini yapmıştır. Bu doğrultuda, Kurul kısa vadeli faiz oranlarında
öngörülen ölçülü indirim sürecinin yılın son çeyreğinde başlayabileceğini vurgulamış ve
politika faizlerinin sabit tutulmasına karar verilmiştir.
Tablo 3. Merkez Bankası Faiz Oranlarında Gelişmeler
(Yüzde, Basit)
2006
Basit Faiz
02.Oca
27.Nis
07.Haz
25.Haz
28.Haz
20.Tem
Gecelik Borç Alma
13,50
13,25
15,00
17,25
17,25
17,50
Gecelik Borç Verme
16,50
16,25
18,00
20,25
22,25
22,50
Haftalık Piy. Yap. Bankalar REPO
15,50
15,25
17,00
19,25
21,25
21,50
Geç Lik. Pen. Borç Verme
19,50
19,25
21,00
23,25
25,25
25,50
Geç Lik. Pen. Borç Alma
9,50
9,25
11,00
13,25
13,25
13,50
Kaynak: TCMB
b.
Temel Parasal Büyüklüklerdeki Gelişmeler
Temmuz ayında; M1, M2 ve M3 para arzları reel olarak artmıştır.
2007 yılı başında açıklanmaya başlanan yeni para arzı tanımları dikkate alındığında;
Temmuz ayında M1 para arzı bir önceki aya göre yüzde 0,6 oranında artarak 72,3 milyar
YTL’ye gerilerken; M2 para arzı yüzde 0,8 oranında artarak 325,3 milyar YTL’ye, M3 para
arzı ise yüzde 1 oranında artarak 351,6 milyar YTL’ye yükselmiştir. Bu dönemde TÜFE’nin
yüzde 0,7 oranında gerilediği göz önüne alındığında, M1, M2 ve M3 para arzlarının reel
olarak arttığı görülmektedir.
Tablo 4. Parasal Büyüklüklerdeki Gelişmeler
(Milyon YTL)
2005
Aralık
DOLAŞIMDAKİ PARA
TL VADESİZ MEVDUAT
YP VADESİZ MEVDUAT
M1
TL VADELİ MEVDUAT
YP VADELİ MEVDUAT
M2
REPO
PARA PİYASASI FON.
M3
TÜFE
Kaynak: Merkez Bankası, TÜİK
DPT-YPKDGM
18.203
24.531
19.202
61.937
114.790
61.222
237.949
2.904
19.762
260.614
122,7
2006
Aralık
2007
Mayıs Haziran Temmuz
24.590
22.382
23.158
23.736
2,5
23.967 23.638
23.605 22.745
72.163 68.765
141.745 158.119
83.574 90.015
297.481 316.899
3.539
4.832
18.816 19.392
319.836 341.123
138,2
140,0
25.687
23.864
72.709
160.431
89.744
322.884
5.203
20.178
348.264
139,7
25.061
23.455
72.252
163.741
89.334
325.327
5.961
20.335
351.623
138,7
-2,4
-1,7
-0,6
2,1
-0,5
0,8
14,6
0,8
1,0
-0,7
3
% Değişme
Temmuz/Haz.
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2007
Grafik 2. Parasal Büyüklüklerdeki Reel Gelişmeler (2005 Aralık=100 Bazlı
Endeks)
M2
7
6
5
4
3
2
12
20
07
-1
M1
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
20
05
-1
2
20
06
-1
125
120
115
110
105
100
95
90
M3
Para çarpanının Temmuz ayındaki seyri incelendiğinde; rezerv paranın bir önceki aya
göre yüzde 0,4, M2 para arzının yüzde 0,8 oranında artmasıyla; M2/RP para çarpanının
7,9 puan seviyesini koruduğu görülmektedir.
Grafik 3. Para Çarpanı
M2/RP
10
9
8
7
c.
6
5
4
3
2
1
2007
-
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
2006
-
2005
-
12
6
Merkez Bankası Döviz Alım-Satımları
Merkez Bankası, 2006 yılı Mayıs-Haziran aylarında mali piyasalarda yaşanan
dalgalanmanın etkilerinin kaybolmasıyla döviz piyasasının istikrar kazanması ve küresel
likidite koşullarında görülen düzelme eğiliminden hareketle, 15 Mayıs 2006 tarihinde
durdurduğu döviz alım ihalelerine 10 Kasım 2006 tarihinden itibaren tekrar başlamıştır.
İhalelerdeki günlük alım limiti, 15 milyon ABD doları ihale, 30 milyon ABD doları opsiyon
hakkı olmak üzere en fazla 45 milyon ABD doları olarak belirlenmiştir. 25 Temmuz 2007
tarihinden itibaren ise genel seçim sürecinin sona ermesi ve makroekonomik politikalara
ilişkin olumlu beklentilerle ülkemize yönelik sermaye girişlerinin güçlü olmaya devam
etmesi öngörüsüyle rezerv birikimini hızlandırmak amacıyla itibaren günlük döviz alım
ihalelerinin miktarının 40 milyon ABD dolarına, ihalelerde kullanılan opsiyon tutarının ise
80 milyon ABD dolarına yükseltilmiştir. Bu çerçevede 2007 yılı Temmuz ayında yapılan 21
adet ihalede, 440 milyon doları ihale, 545,7 milyon doları opsiyon olmak üzere toplamda
760 milyon dolarlık döviz alımı yapılmıştır.
DPT-YPKDGM
4
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2007
Tablo 5. TCMB Döviz Alımları-Satımları*
(Milyon Dolar)
Döviz Alım-Satım İhaleleri
Günlük
Ortalama
Teklif
80,1
80,7
82,8
92,7
81,5
67,6
57,8
64,9
65,7
55,3
52,5
50,4
53,0
78,7
Teklifin Karşılanma Döviz AlımOranı (%)
Satım
Miktarı
5.653
4.104
7.443
57,0
692
47,5
690
47,2
899
38,8
699
37,7
338
-1.000
42,2
371
48,7
563
46,4
582
46,8
585
53,1
645
59,9
628
64,0
710
68,3
760
59,6
986
Doğrudan
Döviz Müda.
TOPLAM
2003 Top.
4.808
10.461
2004 Top.
1.283
5.387
2005 Top.
14.565
22.008
2006- Ocak
0
692
Şubat
5.441
6.131
Mart
0
899
Nisan
0
699
Mayıs
0
338
Haziran
-2.105
-3.105
Kasım
0
371
Aralık
0
563
2007 – Ocak
0
582
Şubat
0
585
Mart
0
645
Nisan
0
628
Mayıs
0
710
Haziran
0
760
Temmuz
0
986
Kaynak: TCMB
* Pozitif değerler alımları, negatif değerler satımları göstermektedir. Merkez Bankası tarafından henüz
miktarları açıklanmayan doğrudan döviz alımları Merkez Bankası günlük vaziyetlerinden türetilen net döviz
pozisyonu verileri kullanılarak ve bu büyüklüğü etkileyebilecek diğer döviz işlemleri de göz önüne alınarak
hesaplanmıştır.
DPT-YPKDGM
5
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
II.
Ağustos 2007
BORÇLANMA PROGRAMINDAKİ GELİŞMELER
Hazine iç borçlanma ihaleleri ortalama yıllık bileşik faiz oranı, Temmuz ayında 1,4
puan gerileyerek yüzde 17,6 düzeyinde gerçekleşmiştir.
Tablo 6. Hazine YTL Cinsi İç Borç İhaleleri
Net
12 Aylık
Borç.(1)
İtfa(2)
Bileşik
TÜFE
Vade
(Mil.
(Mil.
Borç/İtfa
Faiz
Beklentisi
Reel Faiz
(Gün)
YTL)
YTL)
Oranı
(Yüzde)
(3)
(Yüzde)
2005-Aralık
890
14,1
5,8
7,8
12.428
13.516
91,9
2006-Ocak
1.070
10.512
11.603
90,6
14,5
5,5
8,5
Şubat
873
12.810
15.026
85,3
14,5
5,5
8,5
Mart
7.629
9.249
82,5
5,4
8,3
792
14,2
Nisan
11.243
11.896
94,5
5,5
8,2
810
14,1
Mayıs
6.990
10.350
67,5
5,8
8,6
941
15,0
Haziran
5.123
6.630
72,3
7,9
9,0
558
17,6
Temmuz
12.731
13.864
91,8
8,1
13,6
422
22,8
Ağustos
10.583
12.024
88,0
7,9
12,3
427
21,3
Eylül
12.844
16.932
75,9
7,5
13,5
617
21,6
Ekim
7.057
7.529
93,7
7,3
13,7
973
22,0
10.280
Kasım
12.030
85,5
7,2
14,0
1088
22,1
Aralık
4.514
5.607
80,5
7,1
14,4
550
22,5
2007-Ocak
13.372
16.189
82,6
6,8
12,7
495
20,3
Şubat
8.343
5.895
141,5
6,8
11,4
645
18,9
Mart
10.774
11.504
93,7
6,8
12,5
1.140
20,1
Nisan
6.901
6.799
101,5
6,6
11,4
720
18,9
Mayıs
9.615
12.149
79,1
6,6
12,6
1.781
19,9
11,7
Haziran
11.303
13.496
83,8
6,6
958
19,0
Temmuz
12.691
14.039
90,4
6,4
10,5
392
17,6
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı, DPT
(1) Net borçlanma piyasadan yapılan YTL cinsi borçlanmayı göstermekte olup, döviz cinsinden ihale tutarları
dahil edilmemiştir.
(2) İtfa rakamları, ÇTTH dahil edilerek piyasaya yapılan YTL cinsi ödemeleri göstermektedir.
(3) Merkez Bankası tarafından ayda iki defa yayınlanan ve ekonomik birimlerin ekonomik değişkenlere yönelik
tahminlerini içeren geniş katılımlı “Beklenti Anketi”nden alınmıştır. 12 aylık TÜFE beklentisi, söz konusu ayın
üçüncü haftası itibariyle piyasa katılımcıları tarafından tahmin edilen değerlerin uygun ortalamasıdır.
Temmuz ayında Hazine ihalelerinde oluşan ağırlıklı ortalama bileşik faiz oranı, bir
önceki aya göre 1,4 puan gerileyerek, yüzde 17,6 düzeyinde gerçekleşmiştir. Aynı
dönemde ihalelerde oluşan ortalama vade 392 gün olmuştur. Temmuz ayında piyasaya
YTL bazında 14 milyar YTL itfası bulunan Hazinenin, piyasadan net olarak 12,7 milyar YTL
borçlanmasıyla, borçlanma/itfa rasyosu 90,4 puan olarak gerçekleşmiştir.
18.000
16.000
14.000
12.000
10.000
8.000
6.000
4.000
2.000
0
140
120
100
80
60
40
20
0
Yüzde
Milyon YTL
Grafik 4. Borçlanma / İtfa Rasyosu
200 200
5-12 6-1
2
3
İTFA
DPT-YPKDGM
4
5
6
7
8
9
BORÇLANMA
6
10
11
12 200
7-1
2
3
4
5
6
7
BORÇLANMA/İTFA
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2007
Temmuz ayında Hazinenin yüklendiği reel faiz oranı azalmıştır. Bu dönemde Merkez
Bankası beklenti anketinde yer alan 12 aylık TÜFE beklentisi kullanılarak hesaplanan
gelecek döneme yönelik reel faiz oranı, bir önceki aya göre 1,2 puan azalarak, yüzde
10,5’e gerilemiştir.
Grafik 5. Faiz Oranlarında Gelişmeler
(Bileşik, Yüzde)
25
20
15
10
5
ihale DIBS
interbank
06
04
03
02
12
20
07
-0
1
11
10
09
08
07
06
05
04
03
02
20
05
-1
2
'2
00
61
0
TÜFE Beklentisi
Temmuz ayında Hazinenin iç borç stoku 2,4 milyar YTL artarak 256,1 milyar YTL’ye
yükselmiştir.
Temmuz ayında Hazinenin iç borç stoku bir önceki aya göre yüzde 0,9 oranında
artarak 256,1 milyar YTL’ye yükselmiştir. Söz konusu dönemde nakit borç stoku 4 milyar
YTL artarak 216,7 milyar YTL’ye yükselirken, nakit dışı borç stoku 1,6 milyar YTL azalarak
39,4 milyar YTL’ye gerilemiştir.
Tablo 7. İç Borç Stokunun Vade Yapısı
2006 Aralık
Genel Top.
Nakit
-Tahvil
-Bono
Nakit Dışı
2007 Haziran
Genel Top.
Nakit
-Tahvil
-Bono
Nakit Dışı
2007 Temmuz
Genel Top.
Nakit
-Tahvil
-Bono
Nakit Dışı
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
Miktar
(Milyon YTL)
Yüzde
Dağılım
Ort. Vadeye Kalan
Süre (Ay)
251.470
208.376
198.783
9.594
43.094
100,0
82,9
79,0
3,8
17,1
24,0
22,3
23,3
2,6
32,0
253.718
212.725
203.801
8.924
40.993
100,0
83,8
80,3
3,5
16,2
26,9
26,8
27,9
1,0
27,4
256.125
216.682
209.901
6.781
39.443
100,0
84,6
82,0
2,6
15,4
27,0
26,9
27,7
2,8
27,4
Temmuz ayında YTL cinsi sabit faizli tahvil ve bonoların Hazine iç borç stokuna oranı,
2006 yılı Aralık ayındaki yüzde 44,3’lük seviyesinden yüzde 43,7’ye gerilerken YTL cinsi
DPT-YPKDGM
7
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2007
değişken faizli kağıtların oranı yüzde 41,8’den yüzde 44,1’e yükselmiştir. Bu dönemde
döviz cinsi ve endeksli kağıtların oranı ise yüzde 13,8’den, yüzde 12,2’ye gerilemiştir.
Tablo 8. İç Borç Stoku Döviz-Faiz Yapısı
(Milyon YTL, Yüzde)
Aralık 2006
Yüzde
Haziran 2007
Yüzde
208.376
82,9
212.725
83,8
216.682
84,6
111.457
44,3
109.441
43,1
112.032
43,7
Değişken faizli
63.993
25,4
73.529
29,0
74.910
29,2
Döviz cinsinden
32.927
13,1
29.755
11,7
29.740
11,6
43.094
17,1
40.993
16,2
39.443
15,4
-
-
-
-
41.350
16,4
39.345
15,5
Döviz cinsinden
0
0,0
0
0,0
38.027
0
14,8
0,0
Dövize endeksli
1.744
0,7
1.648
0,6
1.416
0,6
251.470
100,0
253.718
100,0
256.125
100,0
Nakit
Sabit getirili
Nakit Dışı
Sabit getirili
Değişken faizli
Toplam Stok
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
Temmuz 2007
Yüzde
-
Grafik 6. İç Borç Stokunun Döviz-Faiz Yapısı
Döviz
Cinsi Dövize
Endeksli
%14,7
Döviz 2007 Temmuz
Cinsi Dövize
Endeksli
%12,2
2007 Ocak
Sabit
Faizli
%44,7
Sabit
Faizli
%43,7
Değişken
Faizli
%44,1
Değişken
Faizli
%40,6
Temmuz ayında, iç borç stokunun ilk satışta alıcılara göre dağılımı bir önceki ayla
karşılaştırıldığında; kamunun payının 0,1 puan azalarak yüzde 27,1’e gerilerken, piyasanın
payının yüzde 72,9’a yükseldiği gözlenmektedir.
DPT-YPKDGM
8
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2007
Tablo 9. İç Borç Stokunun Alıcılara Göre Dağılımı
YTL Miktarı
USD Miktarı
(Milyon YTL)
(Milyon Dolar)
2006
Genel Top.
Kamu
Merkez Bankası
Kamu Bankaları
TMSF
Diğer Kamu
Piyasa
2007 Haziran
Genel Top.
Kamu
Merkez Bankası
Kamu Bankaları
TMSF
Diğer Kamu
Piyasa
2007 Temmuz
Genel Top.
Kamu
Merkez Bankası
Kamu Bankaları
TMSF
Diğer Kamu
Piyasa
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
Yüzde Pay
(Yüzde)
251.470
71.410
17.778
19.865
4.499
29.267
180.060
178,9
50,8
12,6
14,1
3,2
20,8
128,1
100,0
28,4
7,1
7,9
1,8
11,6
71,6
253.718
69.085
16.628
19.865
4.404
28.187
184.634
194,5
53,0
12,7
15,2
3,4
21,6
141,5
100,0
27,2
6,6
7,8
1,7
11,1
72,8
256.125
69.391
16.428
19.865
4.172
28.926
186.734
196,9
53,4
12,6
15,3
3,2
22,2
143,6
100,0
27,1
6,4
7,8
1,6
11,3
72,9
İç borç stoku/M2Y oranı Temmuz ayında bir önceki aya göre 0,1 puan artarak
78,7 puana yükselmiştir.
Grafik 7. Mali Baskınlık (İç Borç Stoku/M2, Nakit İç Borç Stoku/M2)
110
100
90
80
70
60
2
-1
05
20
-1
06
20
2
3
4
5
6
7
9
8
İç Borç/M2
10
11
12
1
-0
07
20
2
3
4
5
6
Nakit İç Borç/M2
Temmuz ayında M2 para arzı bir önceki aya göre yüzde 0,8 oranında artarken, iç
borç stokunun yüzde 0,9 oranında artmasıyla, mali baskınlık oranı artmıştır. Kamunun
mali piyasalardaki ağırlığının bir göstergesi olan iç borç stokunun M2’ye oranı bu dönemde
0,1 puan artarak 78,7 puana yükselmiştir. 2001 Şubat krizinden sonra kamu bankaları,
Merkez Bankası ve TMSF’ye uzun vadeli olarak verilen nakit dışı borç stokunun
hesaplamaya katılmadığı nakit iç borç stokunun M2’ye oranı ise Temmuz ayında 0,7 puan
artarak 66,6 puan düzeyinde gerçekleşmiştir.
DPT-YPKDGM
9
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2007
Tablo 10. Merkezi Yönetim Dış Borç Stoku
(Milyon Dolar)
2006
2007
Aralık
Toplam
Vade Yapısı
Kısa Vade
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
66.428
66.982
67.907
68.091
67.618
67.217
67.256
67.715
0
0
0
0
0
0
0
0
Orta Vade
2.188
2.273
2.223
2.225
2.071
2.124
1.946
1.943
Uzun Vade
64.240
64.709
65.684
65.867
65.547
65.093
65.310
65.772
Alacaklıya Göre
Kredi
30.081
29.832
28.118
28.191
27.394
28.206
28.199
28.471
Uluslararası Kuruluşlar
19.337
18.791
17.200
17.124
16.437
17.374
17.266
17.489
(IMF Sağlanan Krediler)
10.759
10.257
8.594
8.497
7.986
8.676
8.560
8.256
Hükümet Kuruluşları
4.826
4.808
4.666
4.690
4.674
4.569
4.478
4.544
Ticari Bankalar
5.918
6.233
6.252
6.377
6.284
6.263
6.454
6.438
36.347
37.149
39.789
39.900
40.223
39.011
39.058
39.244
Tahvil
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
2006 yılı sonunda 66,4 milyar dolar düzeyinde bulunan merkezi yönetim dış borç
stoku, 2007 yılı Temmuz ayında 67,7 milyar dolara yükselmiştir. Söz konusu dönemde,
merkezi yönetim dış borç stokunun vade kompozisyonunda, uzun vadeli borçların oranı
yüzde 97,1, orta vadeli borçların oranı ise yüzde 2,9 düzeyinde gerçekleşmiştir.
Alacaklılara göre sınıflandırılan merkezi yönetim borç stokunda ise kredilerin oranı yüzde
42, tahvil yoluyla sağlanan borç ise yüzde 58 olmuştur.
DPT-YPKDGM
10
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2007
III. SERMAYE PİYASASINDA GELİŞMELER
Tablo 11. Sermaye Piyasalarına İlişkin Göstergeler
Kurul Kaydındaki Şirketler
İMKB Şirketleri
İMKB'de İşlem Gören Şirketler
İMKB Dışında İşlem Gören Şirketler
2006
605
329
316
13
2007 Nisan
603
329
316
13
Mayıs
605
333
320
13
Haziran
608
333
322
11
Piyasa Değeri (Halka Açık Kısım)
Yabancı Payı (Halka Açık Kısım)
75.569
65,26
85.382
70,80
93.343
70,92
92.699
70,48
230.038
39,91
262.843
-
287.066
-
289.017
-
146
106
40
144
104
40
144
104
40
145
104
41
289
23.021
287
25.823
287
23.350
287
24.575
102
11
1.128.280
1.060.273
2.793
103
11
1.287.635
1.209.030
3.343
103
11
1.318.012
1.236.915
3.489
103
11
1.361.438
1.269.607
3.599
60
71
60
86
60
90
60
93
30
555
31
597
33
611
33
610
11
2.481
12
2.629
12
2.629
13
3.612
2
127
2
133
2
133
2
166
19
25.267
18
26.706
18
27.134
18
21.373
Bağımsız Denetim Şirketleri
93
94
96
96
Gayrimenkul Değerleme Şirketleri
13
16
16
17
Piyasa Kapitalizasyonu
Piyasa Kapitalizasyonu/GSYİH
Aracı Kuruluşlar
Aracı Kurumlar
Bankalar
Yatırım Fonları
Net Aktif Değer
Bireysel Emeklilik Fonları
Şirket Sayısı
Sözleşme Sayısı
Fon Katılımcı Sayısı
Net Aktif Değer
Yabancı Yatırım Fonları
Net Aktif Değer
Menkul Kıymet Yatırım Ortaklıkları
Net Aktif Değer
Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları
Net Aktif Değer
Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklıkları
Net Aktif Değer
Portföy Yönetim Şirketleri
Net Aktif Değer
Derecelendirme Kuruluşları
6
7
7
8
Kaynak: SPK, Merkezi Kayıt Kuruluşu, Emeklilik Gözetim Merkezi, TÜİK
(1) Piyasa değeri, piyasa kapitalizasyonu ve net aktif değerler Milyon YTL olarak verilmektedir. Şirketlere ait
bilgiler şirket sayılarını göstermektedir. Yabancı payı ve Piyasa Kapitalizasyonu/GSYİH yüzde olarak verilmiştir.
a.
Yatırım Fonları ve Bireysel Emeklilik Fonları
Haziran ayında bireysel emeklilik fonları net aktif değeri 3,6 milyar YTL’ye ulaşmıştır.
Bireysel emeklilik fonlarında ortalama vade Haziran ayı sonu itibarıyla 533 gün olarak
hesaplanmaktadır. Emeklilik fonlarının net aktif değeri Haziran ayı itibarıyla bir önceki ay
sonuna göre yüzde 3,2 oranında artarak 3.599 milyon YTL düzeyine çıkmıştır.
DPT-YPKDGM
11
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2007
Tablo 12. İMKB 100 Endeksinin Getirisi
(Yüzde)
Aylık Bazda
Yıllık Bazda
Dolar Bazında
Nominal
Reel Getiri
Nominal
Reel Getiri
Getiri
ÜFE
TÜFE
Getiri
ÜFE
TÜFE
2004 Aralık
11,1
12,3
10,7
34,7
16,8
23,2
2005 Aralık
4,4
4,5
4,0
59,3
55,2
47,9
2006 Ocak
12,1
9,9
11,3
63,2
55,2
51,2
Şubat
5,4
5,2
5,2
65,6
57,3
53,1
Mart
-8,7
-9,0
-9,0
67,9
61,1
55,2
Nisan
2,3
0,3
0,9
86,0
77,2
70,9
Mayıs
-13,1
-15,4
-14,7
51,1
40,4
37,5
Haziran
-7,0
-10,6
-7,3
31,5
16,9
19,4
Temmuz
1,7
0,9
0,9
21,8
6,5
9,0
Ağustos
3,4
4,2
3,8
20,6
7,4
9,4
Eylül
-1,0
-0,7
-2,2
10,8
-0,4
0,2
Ekim
9,9
9,4
8,5
27,0
14,4
15,4
Kasım
-5,9
-5,7
-7,1
0,2
-10,3
-8,8
Aralık
2,5
2,6
2,2
-1,7
-11,9
-10,3
2007 Ocak
5,3
5,3
4,2
-7,6
-15,6
-16,0
Şubat
0,6
-0,3
0,2
-11,9
-20,0
-20,0
Mart
5,4
4,4
4,4
1,7
-8,3
-8,2
Nisan
3,0
2,2
1,8
2,5
-6,5
-7,4
Mayıs
4,7
4,3
4,1
23,5
15,2
13,0
Haziran
0,0
0,1
0,3
32,8
29,1
22,3
Temmuz
12,2
12,1
13,0
46,5
43,5
37,0
Kaynak: TÜİK, İMKB
(*) Getiri, dönem sonu itibarıyla bir önceki dönem sonuna göre hesaplanmaktadır.
b.
Nominal Getiri
Aylık
Yıllık
17,1
38,1
5,1
60,6
14,0
64,3
6,6
62,1
-11,2
68,5
4,3
95,7
-26,7
31,2
-7,6
11,7
7,8
8,6
5,8
12,3
-4,2
-0,7
13,2
17,2
-5,4
-6,4
5,4
-6,1
4,7
-13,8
2,1
-17,3
6,3
-1,1
4,5
-0,9
8,2
46,3
0,9
59,8
14,8
70,2
İMKB Hisse Senedi Piyasası
Temmuz ayı sonu itibarıyla İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi aylık bazda yüzde 12,2,
yıllık bazda ise yüzde 46,5 oranında artmıştır. Dolar bazında yıllık getiri yüzde 70,2
oranında gerçekleşmiştir.
Temmuz ayında İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi aylık bazda yüzde 12,2, yıllık bazda
yüzde 46,5 oranında artış göstermiştir. Reel bazda getiri incelendiğinde, TÜFE’ye göre
yıllık yüzde 43,5 seviyesinde reel getiri gerçekleştiği görülmektedir. Dolar bazında aylık
nominal getiri yüzde 14,8 iken, yıllık bazda nominal getiri yüzde 70,2 olmuştur.
Temmuz ayında günlük ortalama işlem hacmi bir önceki ay ortalamasına göre yüzde
95,6 oranında artmıştır.
Temmuz ayında İMKB Hisse Senedi Piyasası günlük ortalama işlem hacmi bir önceki
ay ortalamasına göre yüzde 95,6 oranında artarak 2.050 milyon YTL seviyesine çıkmıştır.
Buna paralel olarak aylık işlem hacmi de yüzde 100 oranının üzerinde artarak 45,1 milyar
YTL seviyesinde gerçekleşmiştir.
DPT-YPKDGM
12
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2007
Tablo 13. İMKB’de Çeşitli Göstergeler
İMKB 100
İMKB 100
İMKB
İş günü
Günlük Ort.
sayısı
İşlem Hacmi
Dönem Sonu 30 Günlük HO. İşlem Hacmi (1)
24.972
23.546
20.706
21
986
39.778
37.991
28.671
22
1.303
44.590
41.329
27.654
17
1.627
47.016
45.089
33.553
20
1.678
42.911
44.639
37.028
23
1.610
43.880
43.567
28.129
20
1.406
38.132
41.904
32.824
22
1.492
35.453
35.494
31.259
22
1.421
36.068
34.804
21.627
21
1.030
37.286
36.604
21.505
22
978
36.925
37.340
23.391
21
1.114
40.582
38.066
23.711
19
1.248
38.169
39.202
23.275
22
1.058
39.117
38.704
21.195
21
1.009
41.183
39.510
27.837
20
1.392
41.431
42.343
30.812
20
1.541
43.661
42.209
28.882
22
1.313
44.984
44.998
31.382
20
1.569
47.081
45.889
31.435
23
1.367
47.094
45.924
22.014
21
1.048
52.825
50.131
45.103
22
2.050
06 Temmuz
49.895
46.397
9.172
5
1.834
13 Temmuz
52.087
47.138
9.905
5
1.981
20 Temmuz
52.936
48.244
8.345
5
1.669
27 Temmuz
51.562
49.742
13.874
5
2.775
Kaynak: İMKB Aylık Bülten
(1) Borsaya kote olan şirketlere ait hisselerde tüm piyasalarda gerçekleştirilen işlem hacmidir. Böylece bu
değer; Ulusal, İkinci Ulusal, Yeni Ekonomi ve Gözaltı Pazarlarına ait işlemleri kapsamaktadır.
(*) İMKB 100 Endeks Değerleri, 30 günlük Hareketli Ortalama; İşlem Hacimleri, Milyon YTL
(**) HO: Hareketli Ortalama
Dönemler
2004 Aralık
2005 Aralık
2006 Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
2007 Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi risk göstergeleri olarak kullanılabilecek standart
sapma değerlerinden aylık standart sapma 10,4, yıllık standart sapma değeri 24 değerine
çıkmıştır.
Temmuz ayı sonu itibarıyla İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksinde aylık (20 günlük)
yüzde 8,5 oranında getiri gerçekleşmişken, yıllık (250 günlük) getiri yüzde 49,8 oranında
olmuştur. Bu dönemde, aylık standart sapma değerinde önemli bir artış olurken, yıllık
standart sapma değerinde kısmi artış olmuştur. Nitekim, Temmuz ayında bir önceki ay
sonu değerine göre aylık standart sapma değeri 6,21’den 10,35’e, yıllık standart sapma
değeri 23,65’ten 23,99’a çıkmıştır. İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi ile uluslararası
korelasyon katsayıları incelendiğinde, FTSE-100 endeksiyle 0,82, Nikkei-225 endeksiyle
0,29 ve Dow Jones Industrial endeksiyle 0,65 olarak gerçekleştiği görülmektedir.
DPT-YPKDGM
13
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2007
Tablo 14. İMKB 100 Endeksine İlişkin Göstergeler
Nominal Getiri
Standart Sapma (2)
Korelasyon Katsayıları (3)
Dönemler
Aylık (1) Yıllık (1)
Aylık
Yıllık FTSE 100
Nikkei 225 Dow Jones
2004 Aralık
10,69
36,51
6,16
28,10
0,41
0,12
-0,00
2005 Aralık
3,12
61,95
5,13
24,30
0,27
0,22
-0,09
2006 Ocak
14,29
59,61
7,61
24,93
0,37
0,18
-0,14
Şubat
5,44
72,69
6,56
24,72
0,36
0,11
0,16
Mart
-7,45
68,64
9,65
24,36
0,49
0,48
-0,02
Nisan
2,26
80,93
6,86
23,89
0,21
0,23
0,14
Mayıs
-14,14
47,80
12,99
26,41
0,74
0,22
0,31
Haziran
-9,76
27,98
12,11
28,74
0,54
0,66
0,32
Temmuz
1,72
22,08
10,08
30,08
0,31
0,38
0,10
Ağustos
4,38
17,62
5,53
29,78
0,46
0,57
-0,26
Eylül
-1,31
7,65
5,81
29,75
0,65
0,36
0,54
Ekim
8,89
30,75
5,78
29,01
0,53
0,56
0,16
Kasım
-3,38
-0,34
6,26
28,89
0,34
0,46
0,09
Aralık
2,41
-1,66
6,47
29,13
0,43
0,42
-0,13
2007 Ocak
5,28
-6,89
6,79
28,76
0,56
0,46
0,09
Şubat
0,60
-10,64
7,78
29,04
0,78
0,52
0,66
Mart
7,67
-0,93
5,93
28,41
0,78
0,65
0,20
Nisan
3,03
1,29
7,61
28,70
0,48
-0,05
0,47
Mayıs
4,45
24,02
3,62
25,74
0,25
0,52
0,02
Haziran
1,30
29,09
6,21
23,65
0,59
0,66
0,25
Temmuz
8,51
49,80
10,35
23,99
0,82
0,29
0,65
Kaynak: İMKB Aylık Bülten, Reuters
(1) Aylık ve yıllık getiri, sırasıyla dönem sonu itibarıyla 20 ve 250 işgünü öncesine göre nominal getiridir.
(2) Aylık standart sapma, dönem sonu itibarıyla son 20 işgününe ait günlük getirinin 20 işgünü üzerinden
aylıklandırılmasıyla hesaplanmıştır. Yıllık hesaplamalar 250 işgünü üzerinden yapılmıştır.
(3) Endeksler yerel para cinsindendir. Ay içinde herhangi bir işgününde her iki endeks için de veri bulunması
durumunda hesaplamalara dahil edilmektedir.
İMKB-100 Endeks (YTL)
Dolar
7
6
5
4
3
2
20 12
07
-1
9
10
11
8
7
6
5
4
3
2.600
2.400
2.200
2.000
1.800
1.600
1.400
1.200
1.000
2
60.000
55.000
50.000
45.000
40.000
35.000
30.000
25.000
20.000
20
05
20 12
06
-1
YTL
....
Grafik 8. İMKB 100 Bileşik Endeksi
30 Günlük Har. Ort. (YTL)
İMKB-100 Endeks (Dolar)
Borsada işlem gören hisselerin piyasa değeri Temmuz ayı sonunda bir önceki ay
sonuna göre yüzde 14,6 oranında artarak 106,2 milyar YTL’ye çıkmıştır. İMKB
kotasyonundaki hisselerde yabancı sahipliği oranı yüzde 71,4 seviyesinde gerçekleşmiştir.
Borsada işlem gören hisselerin piyasa değeri Temmuz ayı sonunda bir önceki ay
sonuna göre yüzde 14,6 oranında artarak 106,2 milyar YTL’ye çıkmıştır. Hisseleri borsada
işlem gören şirketlerin toplam piyasa değeri (piyasa kapitalizasyonu) 29,4 milyar YTL
DPT-YPKDGM
14
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2007
artışla 318,5 milyar YTL’ye yükselmiştir. Temmuz ayı itibarıyla İMKB kotasyonundaki
hisselerde yabancı sahipliği oranı yüzde 71,4 seviyesinde gerçekleşmiştir. Ay sonları
itibarıyla gerçekleşmeler incelendiğinde Temmuz ayı sonunda, piyasa değeri ve yabancı
sahipliği oranında en yüksek seviyelerin gerçekleştiği görülmektedir.
Tablo 15. İMKB’de İşlem Gören Şirketlerin Piyasa Kapitalizasyonu ve Yabancı
Portföy Oranı
İMKB Kotasyonundaki
İşlem Gören Şirketlerin Toplam Piyasa
Hisseler
Kapitalizasyonu
Şirket
Piyasa
Yabancı
Toplam/GSMH
Sayısı
değeri
Payı
Oranı
Dönemler
(Milyon YTL) (Yüzde) (Milyon YTL) (Milyon Dolar)
(Yüzde)
2004 Aralık
297
37.641
54,9
132.556
98.073
30,9
2005 Aralık
304
68.389
66,3
218.318
162.814
44,9
2006 Ocak
304
76.789
67,7
242.766
184.053
Şubat
306
82.513
67,3
260.194
199.367
Mart
306
75.478
66,1
237.563
177.180
47,6
Nisan
308
76.396
66,1
244.414
185.923
Mayıs
311
69.760
65,1
216.525
138.896
Haziran
316
64.827
65,2
201.202
128.268
38,5
Temmuz
317
66.353
65,6
204.299
138.031
Ağustos
316
68.427
65,7
215.054
148.641
Eylül
316
68.416
66,3
213.525
142.721
38,9
Ekim
316
74.733
66,9
236.295
162.626
Kasım
316
72.131
66,4
222.364
153.906
Aralık
316
75.569
65,3
230.038
163.775
40,0
2007 Ocak
316
78.713
68,6
243.118
172.119
Şubat
315
80.125
68,7
247.103
175.002
Mart
316
85.001
69,4
257.193
186.493
43,0
Nisan
316
85.382
70,8
262.843
193.310
Mayıs
320
93.343
70,9
287.066
218.185
Haziran
322
92.699
70,5
289.017
221.689
Temmuz
322
106.219
71,4
318.465
250.031
Kaynak: İMKB Aylık Bülteni, Merkezi Kayıt Kuruluşu, DPT
Borsada hisseleri işlem gören şirket sayısı 322 ve borsa yatırım fonu sayısı 7’dir.
Borsada hisseleri işlem gören şirket sayısı 322 ve borsa yatırım fonu sayısı 7 ile bir
önceki ay sonu seviyesini korumuştur.
DPT-YPKDGM
15
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
c.
Ağustos 2007
Tahvil ve Bono Piyasası Kesin Alım-Satım Pazarı
Tahvil ve Bono Piyasası Kesin Alım-Satım Pazarında günlük işlem hacmi yüzde 2,6
oranında gerileyerek 1,5 milyar YTL seviyesinde gerçekleşmiştir. Temmuz ayında piyasada
gerçekleşen ortalama basit faiz oranı 50 baz puan gerileyerek yüzde 18,38 oranına
inmiştir.
Tahvil ve Bono Piyasası Kesin Alım-Satım Pazarında günlük işlem hacmi Temmuz
ayında bir önceki aya göre yüzde 2,6 oranında gerileyerek 1,5 milyar YTL seviyesinde
gerçekleşmiştir. Bu gerilemeye karşın Temmuz ayında Haziran ayına göre 1 işgünü fazla
olmasının etkisiyle aylık işlem hacmi 0,6 milyar YTL artarak 33,2 milyar YTL olmuştur.
Temmuz ayında basit faiz oranı bir önceki ay ortalamasına göre 50 baz puan gerileyerek
yüzde 18,38 olmuştur.
Tablo 16. Kamu Menkul Kıymetleri Kesin Alım-Satım ve Repo-Ters Repo Pazarı
Kamu Men. Kıy. Kesin Alım-Satım Pazarı
İşlem Hacmi
Günlük Ort.
İşl. Hacmi
Faiz Oranı
Dönemler
(Milyon YTL)
2004 Aralık
41.453
2005 Aralık
40.966
2006 Ocak
29.862
Şubat
30.063
Mart
53.493
Nisan
40.184
Mayıs
42.747
Haziran
33.103
Temmuz
29.447
Ağustos
31.384
Eylül
39.035
Ekim
32.752
Kasım
43.804
Aralık
29.369
2007 Ocak
39.835
Şubat
31.620
Mart
36.787
Nisan
27.580
Mayıs
33.094
Haziran
32.579
Temmuz
33.243
Kaynak: İMKB Aylık Bülteni
(Milyon YTL)
1.974
1.862
1.757
1.503
2.326
2.009
1.943
1.505
1.402
1.427
1.859
1.724
1.991
1.399
1.992
1.581
1.672
1.379
1.439
1.551
1.511
(Yüzde)
22,53
14,24
13,85
13,97
13,94
13,99
15,12
19,06
20,10
20,04
21,10
22,25
21,88
21,89
21,37
20,50
20,62
19,74
19,43
18,88
18,38
DPT-YPKDGM
16
Repo-Ters Repo Pazarı
İşlem Hacmi
Günlük Ort.
İşl. Hacmi
(Milyon YTL) (Milyon YTL)
154.463
7.355
172.957
7.862
137.537
8.090
159.303
7.965
213.089
9.265
211.970
10.598
243.219
11.055
270.464
12.294
240.543
11.454
222.489
10.113
222.932
10.616
213.885
11.257
216.256
9.830
187.117
8.910
191.277
9.564
180.768
9.038
220.896
10.041
192.974
9.649
228.927
9.953
209.162
9.960
230.346
10.470
Faiz Oranı
(Yüzde)
19,68
13,79
13,51
13,56
13,50
13,49
13,25
15,13
17,60
17,65
17,92
17,54
17,61
17,88
17,53
17,59
17,76
17,62
17,57
17,74
17,51
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
d.
Ağustos 2007
Tahvil ve Bono Piyasası Repo-Ters Repo Pazarı
Repo-Ters Repo Pazarında Temmuz ayında bir önceki aya göre günlük işlem hacmi
yüzde 5,1 oranında artarak 10,5 milyar YTL seviyesinde gerçekleşmiştir. Pazarda
gerçekleşen ortalama basit faiz oranı bir önceki ay ortalamasına göre 23 baz puan
gerileyerek yüzde 17,51 olmuştur.
Tahvil ve Bono Piyasası Repo-Ters Repo Pazarı günlük ortalama işlem hacmi bir
önceki ay ortalamasına göre yüzde 5,1 oranında artarak 10,5 milyar YTL seviyesinde
gerçekleşmiştir. Bu gelişme sonucunda, Temmuz ayı aylık işlem hacmi 230,3 milyar YTL
düzeyine çıkmıştır. Repo-Ters Repo Pazarı basit faiz oranı ise bir önceki aya göre 23 baz
puan gerileyerek yüzde 17,51 olmuştur.
Tablo 17. Takasbank Borsa Para Piyasası ve Ödünç Pay Senedi Piyasası
Takasbank Borsa Para Piyasası
O/N
İşlem
Hacmi
Günlük
O/N
Ort. O/N Toplam İşl.
İşl. Hac. Hac. Oranı
(Yüzde)
Faiz
Oranı
Dönemler
(Milyon YTL)
2004
84.172
338
89,13
21,45
2005
60.354
238
63,62
2006
36.609
146
81,38
Ödünç Pay Senedi Piyasası
İşlem Günlük Sözl. Günlük
İşlem
Hacmi İşlem Sayısı Sözl. Gören Pay
Hacmi
Say.
Senedi
(Yüzde) (Milyon YTL)
(Adet) (Adet)
-
(Adet)
-
-
-
-
14,42
27
1,1
128
5
49
15,26
769
3,1
8.949
36
220
2006 Ocak
2.284
134
70,19
12,88
23
1,4
331
19
57
Şubat
2.977
149
72,27
12,91
27
1,3
348
17
63
Mart
3.320
144
73,78
12,87
61
2,7
1.065
46
84
Nisan
2.776
139
76,84
12,74
41
2,1
729
36
77
Mayıs
3.241
147
77,12
12,42
82
3,7
1.298
59
82
Haziran
3.113
141
81,80
14,51
58
2,6
1.121
51
83
Temmuz
2.943
140
92,76
17,02
42
2,0
443
21
80
Ağustos
2.812
128
89,46
17,10
54
2,4
589
27
69
Eylül
3.220
153
84,11
17,71
74
3,5
711
34
87
Ekim
3.076
162
85,10
17,11
87
4,6
809
43
97
Kasım
3.341
152
88,23
17,22
107
4,8
729
33
94
Aralık
3.505
167
88,90
17,68
113
5,4
776
37
102
2007 Ocak
2.874
144
88,78
17,05
158
7,9
869
43
96
Şubat
2.931
147
88,97
17,34
132
6,6
880
44
104
Mart
2.994
136
84,03
17,44
59
2,7
684
31
108
Nisan
2.741
137
85,33
17,06
83
4,1
705
35
99
Mayıs
3.278
143
87,35
16,99
99
4,3
884
38
116
Haziran
2.975
142
88,83
17,15
113
5,4
1.069
51
113
Temmuz
3.227
Kaynak: Takasbank, İMKB
147
89,60
16,95
174
7,9
1.273
58
123
DPT-YPKDGM
17
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
e.
Ağustos 2007
Takasbank Borsa Para Piyasası ve Ödünç Pay Senedi Piyasası
Takasbank Borsa Para Piyasasında O/N işlem hacmi yüzde 8,5 oranında artarak 3,2
milyar YTL seviyesinde gerçekleşmiştir. Piyasada gerçekleşen O/N işlemlerin faiz oranı bir
önceki aya göre 20 baz puan gerileyerek yüzde 16,95 olmuştur.
Takasbank Borsa Para Piyasasında (TBPP) gecelik işlemlerin tüm işlemlere oranı
yüzde 89,6 düzeyinde gerçekleşmiştir. Gecelik işlemlerin toplam işlem hacmi bir önceki
aya göre yüzde 8,5 oranında artarak 3,2 milyar YTL seviyesine çıkmıştır. Piyasada
gerçekleşen O/N işlemlerin faiz oranı ise bir önceki aya göre 20 baz puan gerileyerek
yüzde 16,95 olmuştur.
Ödünç Pay Senedi Piyasası işlem hacmi bir önceki aya göre yüzde 54 oranında
artarak 174 milyon YTL düzeyinde gerçekleşmiştir. Sözleşme sayısı 1.273 olurken, işlem
gören pay senedi sayısı 123 olmuştur.
Ödünç Pay Senedi Piyasası Temmuz ayı işlem hacmi bir önceki aya göre yüzde 54
oranında artarak 174 milyon YTL’ye çıkmıştır. Piyasada gerçekleşen sözleşme sayısı 1.273
olurken, işlem gören pay senedi sayısı 123 olmuştur.
Grafik 9. Altın Borsası İşlem Hacmi ve Uluslararası Altın Fiyatı
İşlem Hacmi
(Milyon YTL)
f.
İşlem Hacmi
(Milyon ABD Doları )
7
6
5
4
3
2
20 12
07
-0
1
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
20
05
20 -12
06
-0
1
1000
800
600
400
200
0
Londra Borsası
(ABD Doları/Ons)
Altın Borsası
Altın Borsasında işlem hacmi yüzde 56,4 oranında artarak 59,4 ton seviyesine
yükselmiştir. Uluslararası altın fiyatları yüzde 1,3 oranında artarak 664,3 dolar/ons
olmuştur.
Altın Borsasında işlem hacmi Temmuz ayında bir önceki aya göre yüzde 56,4
oranında artarak 59,4 ton seviyesinde gerçekleşmiştir. Bu hacimde ABD Doları cinsinden
gerçekleştirilen işlem hacminin yüzde 50’ye yakın ve YTL işlem hacminin yüzde 100’ün
üzerinde artış gerçekleştirmesi etkili olmuştur. Uluslararası altın fiyatı göstergesi olarak
Londra Borsasında oluşan altının ons fiyatı yüzde 1,3 oranında artarak 664,3 dolar
olmuştur.
DPT-YPKDGM
18
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2007
Tablo 18. Vadeli İşlemler Piyasası
Hacim-Miktar
(Adet)
Dönem Sonu
Mevcut Açık
Poz. (Adet)
Hacim
(Milyon YTL)
İş Günü
(Gün)
12,6
69,5
140.159
198.074
24,8
31,6
35,7
40,9
67,6
78,7
80,1
70,2
80,7
88,6
122,0
104,2
161.639
113.369
144.065
67.725
80.319
77.902
119.175
88.154
146.223
169.949
234.114
198.074
Günlük Hacim
(Milyon YTL)
2005
2006
2006 Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
1.771.308
6.628.503
2.919
17.386
162.177
226.794
316.909
321.867
634.942
767.403
731.106
557.461
616.201
608.815
889.565
795.263
421
631
821
817
1.487
1.732
1.681
1.545
1.694
1.683
2.684
2.188
232
250
17
20
23
20
22
22
21
22
21
19
22
21
2007 Ocak
892.129
3.018
20
150,9
257.383
Şubat
Mart
Nisan
1.328.336
1.746.907
1.522.467
4.622
6.749
6.449
20
22
20
231,1
306,8
322,4
182.514
329.359
215.498
Mayıs
1.401.193
5.809
23
252,5
320.200
21
Haziran
1.874.496
7.283
346,8
229.454
Endeks
1.122.812
6.276
298,8
96.190
Faiz
G-DİBS
Döviz
0
0
751.683
0
0
1.007
0,0
0,0
48,0
0
0
133.256
Emtia
0
0
0,0
0
Altın
1
0
0,0
8
Temmuz
2.493.447
12.866
584,8
315.732
Endeks
1.846.618
12.021
546,4
154.189
Faiz
G-DİBS
Döviz
0
0
646.786
0
0
845
0,0
0,0
38,4
0
0
161.543
Emtia
24
0
0,0
0
Altın
Kaynak: VOB
19
0
0,0
0
g.
22
Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası
Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsasında işlem hacmi Temmuz ayında bir önceki aya göre
yüzde 76,7 oranında artarak 12,9 milyar YTL seviyesinde gerçekleşmiştir.
Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası (VOB) işlem hacmi, Temmuz ayında bir önceki aya
göre yüzde 76,7 oranında artarak 12,9 milyar YTL ile VOB’un kuruluşundan bu yana en
yüksek seviyeye çıkmıştır. Buna paralel olarak, günlük işlem hacmi bir önceki ay
ortalamasına göre yüzde 68,6 oranında artmıştır. Öte yandan, işlem gören sözleşmelere
bakıldığında, endeks ve döviz işlemleri dışındaki sözleşmelerde ya işlem gerçekleşmemiş
yada çok kısıtlı işlem gerçekleşmiştir.
DPT-YPKDGM
19
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2007
Endeks ve döviz enstrümanları içinde de işlem gören sözleşmeler açısından bir
yoğunlaşma görülmektedir. Nitekim, endeks sözleşmelerinde görülen 12.021 milyon
YTL’lik işlem hacminin 11.647 milyon YTL’si Ağustos ayı İMKB-30 sözleşmesinde
gerçekleşmiştir. Benzer şekilde, 845 milyon YTL’lik döviz işlem hacminin 790,8 milyon
YTL’si Ağustos ayı dolar sözleşmesinde gerçekleşmiştir.
Açık pozisyon sayılarına bakıldığında ay sonları itibarıyla açık pozisyon miktarının
önemli oranda artarak 315.732 adet seviyesinde gerçekleştiği görülmektedir.
Açık pozisyon sayılarına bakıldığında ay sonları itibarıyla açık pozisyon miktarı
Temmuz ayında önemli miktarda artarak 315.732 adet seviyesinde gerçekleşmiştir.
Temmuz ayı sonu itibarıyla endeks sözleşmelerinde 154.189 adet ve döviz sözleşmelerinde
161.543 adet açık pozisyon bulunmaktadır. Diğer sözleşmelerde ise açık pozisyon
bulunmamaktadır.
DPT-YPKDGM
20
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
IV.
Ağustos 2007
BANKACILIK SEKTÖRÜNDE GELİŞMELER
a.
Mevduatlar
Bankacılık sektörü mevduatları, Temmuz ayında yüzde 0,2 oranında artarak 304,4
milyar YTL’ye yükselmiştir.
Bankalar arası hariç toplam mevduat hacmi Temmuz ayında, YTL mevduatların
artmasına karşın YP mevduatların YTL değerindeki azalışın etkisiyle, bir önceki aya göre
sadece yüzde 0,2 oranında artarak 304,4 milyar YTL’ye yükselmiştir. Aynı dönemde YTL
mevduatlar yüzde 0,6 oranında artarken, YP mevduatların dolar değeri yüzde 3,7 oranında
yükselmiş ancak kur etkisiyle YP mevduatların TL değeri yüzde 0,5 azalmıştır. YP
mevduatın YTL değerinin toplam mevduat içindeki payı ise bir önceki aya göre azalarak
yüzde 36,8’ten yüzde 36,5’e gerilemiştir.
Tablo 19. Bankacılık Sektöründe Kredi ve Mevduatların Gelişimi
Toplam Mevduat (Bankalar arası Hariç)
Yurtiçi Yerleşikler Toplam YTL Mevduat
Yurtiçi Yerleşikler Toplam YP Mevduat ($)
Temmuz 07/
Temmuz 06
19,8
19,3
43,3
Temmuz 07/
Aralık 06
9,9
12,2
18,7
(Yüzde Değişim)
Temmuz 07/
Haziran 07
0.2
0,6
3,7
23,9
24,3
30,2
- 7,0
14,7
12,0
12,2
14,5
- 2,2
8,8
1,1
1,2
1,2
1,0
2,7
Toplam Krediler
Mevduat Bankaları Yurtiçi Kredileri
Mevduat Bankaları Yurtiçi YTL Kredileri
Mevduat Bankaları Yurtiçi YP Kredileri
Kalkınma Yatırım Bankaları Kredileri
Kaynak: TCMB Haftalık Bültenleri
65
330.000
300.000
270.000
240.000
210.000
180.000
150.000
120.000
90.000
60.000
30.000
0
55
35
25
15
5
Toplam Mevduat
21
7
6
5
3
4
2
12
200
7-1
11
9
10
7
8
6
4
5
3
2
200
6-1
200
5-1
2
200
4-1
2
200
3-1
2
-5
YP Mevduat
DPT-YPKDGM
Yüzde
45
200
2-1
2
Milyon YTL
Grafik 10. YP Mevduat/Toplam Mevduat
YP Mevduat/Toplam Mevduat
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
b.
Ağustos 2007
Krediler
Temmuz ayında bankacılık sektörü tarafından kullandırılan krediler yüzde 1,1
oranında artarak 200,4 milyar YTL düzeyine ulaşmıştır.
Temmuz ayında bankacılık sektörü tarafından kullandırılan kredi hacmi bir önceki aya
göre yüzde 1,1 oranında artarak 200,4 milyar YTL’ye ulaşmıştır. Mevduat bankalarının
yurtiçi kredileri ise Temmuz ayında yüzde 1,2 oranında artarak 191,4 milyar YTL’ye
yükselmiştir.
Kredi hacmindeki artışta ticari krediler, tüketici kredileri ve ihtisas kredilerindeki artış
etkili olmuştur. Haziran ayı sonunda 76,9 milyar YTL olan tüketici kredileri ve kredi kartları
toplamı Temmuz ayında yüzde 1,8 oranında artarak 78,3 milyar YTL seviyesine
yükselmiştir. Bu krediler içinde tüketici kredileri yüzde 2,9 oranında artarken, kredi kartları
yüzde 0,9 oranında azalmıştır. Tüketici kredilerinin alt kalemleri incelendiğinde; konut
kredileri ve ihtiyaç kredilerin yükseldiği; buna karşın taşıt kredilerindeki azalma eğiliminin
sürdüğü gözlenmektedir. Enflasyon ve geleceğe yönelik beklentilerdeki iyileşmenin devam
etmesi ve mali sistemdeki fon arzında yaşanan artış, tüketici kredileri faiz oranlarının
düşüşü yönünde ivme kazandırmaktadır. Temmuz ayında ihtiyaç, konut ve taşıt kredileri
faiz oranlarında değişme olmamış, hemen hemen yatay bir seyir izlemişlerdir.
Grafik 11. Tüketici Kredilerinin Türlerine Göre Reel Gelişimi (2002 yılı Fiyatlarıyla)
35.000
Milyon YTL
30.000
25.000
20.000
15.000
10.000
5.000
Konut Kredileri
DPT-YPKDGM
Taşıt Kredileri
7
6
5
4
3
2
12
200
7-1
11
10
9
8
7
6
4
5
3
2
200
2-1
2
200
3-1
2
200
4-1
2
200
5-1
2
200
6-1
0
Diğer Tüketici Kredileri
22
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2007
Tablo 20. Tüketici Kredisi Faiz Oranları
(Yüzde)
İhtiyaç
Taşıt
Konut
Min.
Max.
Ort.
Min.
Max.
Ort.
Min.
Max.
Ort.
2004 Aralık
2,35
2,40
2,35
1,95
2,15
2,04
1,80
2,10
1,93
2005 Aralık
1,70
1,89
1,77
1,25
1,30
1,28
1,06
1,10
1,08
2006 Ocak
1,70
1,89
1,77
1,20
1,30
1,27
1,06
1,10
1,08
Şubat
1,70
1,89
1,76
1,25
1,30
1,28
1,06
1,10
1,08
Mart
1,60
1,89
1,71
1,15
1,30
1,24
1,06
1,10
1,08
Nisan
1,60
1,75
1,64
1,15
1,20
1,17
1,06
1,10
1,08
Mayıs
1,60
1,75
1,64
1,20
1,25
1,24
1,06
1,20
1,16
Haziran
2,10
2,45
2,30
1,90
2,05
2,00
1,90
2,00
1,94
Temmuz
2,10
2,45
2,30
1,90
2,05
2,00
1,90
2,00
1,94
Ağustos
2,10
2,19
2,15
1,90
2,05
1,94
1,80
1,90
1,86
Eylül
2,10
2,35
2,20
1,85
2,05
1,92
1,80
1,90
1,85
Ekim
1,89
2,19
2,09
1,85
1,90
1,88
1,80
1,85
1,81
Kasım
1,99
2,19
2,11
1,79
1,90
1,86
1,58
1,80
1,72
Aralık
1,94
2,19
2,12
1,74
1,90
1,84
1,58
1,80
1,75
2007 Ocak
1,94
2,19
2,01
1,74
1,90
1,77
1,53
1,64
1,57
Şubat
1,95
2,19
1,99
1,69
1,79
1,75
1,49
1,64
1,57
Mart
1,95
2,09
2,00
1,69
1,75
1,73
1,49
1,60
1,54
Nisan
1,95
1,99
1,98
1,69
1,75
1,73
1,49
1,55
1,52
Mayıs
1,95
1,99
1,98
1,64
1,74
1,69
1,29
1,49
1,40
Haziran
1,95
1,99
1,98
1,60
1,74
1,67
0,99
1,40
1,26
Temmuz
1,85
1,99
1,96
1,60
1,75
1,65
0,99
1,40
1,29
Kaynak: Reuters, bankaların web siteleri
(*) Faiz oranlarının minimum, maksimum ve ortalama değerleri bulunurken, aktif büyüklüğü itibariyle en
büyük beş bankanın oranları esas alınmıştır.
2006 yılı Aralık ayına göre bakıldığında, mevduat bankalarının ticari kredilerinin
yüzde 0,4, tüketici kredilerinin yüzde 16,2, kredi kartlarının yüzde 9,2 ve ihtisas
kredilerinin yüzde 15,4 oranında yükseldiği görülmektedir. Aynı dönemde mevduat
bankaları kredileri içinde konut kredileri ve ihtiyaç kredilerinin payı artarken; ticari krediler,
taşıt kredileri ve kredi kartlarının payı gerilemiştir.
Tablo 21. Mevduat Bankaları Yurtiçi Kredilerinin Türlerine Göre Dağılımı
Aralık 2006
Milyon
YTL
MEVD. B. YURTİÇİ KR.
Ticari Krediler
Tüketici Kre. ve Kre. K.
-Tüketici Kredileri
-Konut Kredileri
-Taşıt Kredileri
-Diğer Tüketici Kredileri
-Kredi Kartları
İhtisas Kredileri
-Tarımsal Kredi
-Küçük Esn. Sanat. Kredi.
-Diğer
Kaynak: TCMB
DPT-YPKDGM
170.578
91.363
67.356
46.151
22.162
6.365
17.624
21.205
11.478
5.575
4.522
637
Önceki yıla
Milyon
Yüzde Pay
göre değ.
YTL
41,0
39,0
48,0
62,1
79,3
4,5
75,7
24,5
17,7
9,7
37,8
-54,2
23
100,0
53,6
39,5
27,1
13,0
3,7
10,3
12,4
6,7
3,3
2,7
0,4
191.435
91.744
78.291
55.138
26.267
5.764
23.107
23.153
13.250
5.662
5.453
2.135
Temmuz 2007
Aralık
2006’ya
Yüzde Pay
göre değ.
12,2
100,0
0,4
47,9
16,2
40,9
19,5
28,8
18,5
13,7
- 9,4
3,0
31,1
12,1
9,2
12,1
15,4
6,9
1,6
3,0
20,6
2,8
235,1
1,1
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2007
Temmuz ayında kredilerin mevduatlara oranı yüzde 62,9’a yükselmiştir.
Haziran ayında yüzde 62,3 olan kredilerin mevduatlara oranı, Temmuz ayında yüzde
62,9’a yükselmiştir.
3 5 0 .0 0 0
70
3 0 0 .0 0 0
60
2 5 0 .0 0 0
50
2 0 0 .0 0 0
40
1 5 0 .0 0 0
30
1 0 0 .0 0 0
20
5 0 .0 0 0
10
6
7
5
3
4
2
-1
12
07
20
11
10
8
9
7
6
5
4
2
3
06
20
-1 2
20
20
05
-1 2
04
-1 2
03
02
20
20
-1
0
-1 2
0
Yüzde
Milyon YTL
Grafik 12. Mevduat Bankaları Kredileri/Toplam Mevduatlar
Y u r tiç i Ş u b e le r in K r e d ile r i
M e v d u a tla r
K r e d ile r /M e v d u a tla r
Mevduat bankalarının tahsili gecikmiş alacaklarının (TGA) kredilere oranı, Temmuz
ayında yüzde 4,6 seviyesini korumuştur. Aynı dönemde tasfiye olunacak kredi kartlarının
toplam kredi kartlarına oranı 0,1 puan artarak yüzde 7,7’ye, tasfiye olunacak tüketici
kredilerinin toplam tüketici kredilerine oranı da 0,1 puan artarak yüzde 1,2’ye yükselmiştir.
Grafik 13. TGA/Krediler
40
Yüzde
30
20
10
7
6
5
4
3
2
-1
07
20
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
06
20
-1
05
20
-1
2
2
-1
-1
04
03
20
20
20
02
-1
2
2
0
M e v d u a t b a n k .T G A /k re d i
K a m u m e v d u a t b a n k .T G A /k re d i
Ö z e l m e v d u a t b a n k . T G A / k r e d i ( T M S F d a h il)
Y a b a n c ı b a n k .T G A /k re d i
2001 krizi sonrası yüzde 20 seviyelerine kadar ulaşan bankacılık sektörü TGA’ların
toplam kredilere oranı, finansal yeniden yapılandırma programının uygulanması, risk odaklı
yönetim anlayışının sektöre yerleşmesi ve makro ekonomik olumlu gelişmelerin bir
yansıması olarak reel sektörün ödeme kapasitesinin güçlenmesi sonucunda makul
seviyelere gerilemiştir. 2007 yılı Temmuz ayında TGA’ların kredilere oranı değişmeyerek
yüzde 4,6 seviyesinde kalmıştır. Söz konusu oranlar banka grupları bazında da
değişmemiştir. Kamu bankaları, özel bankalar ve yabancı bankalar için sırasıyla söz konusu
oran yüzde 5,2, yüzde 4,9 ve 2,9 olarak gerçekleşmiştir.
DPT-YPKDGM
24
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2007
Grafik 14. Tasfiye Olunacak Kredi Kartları ve Tüketici Kredilerinin Gelişimi
7
6
5
4
3
2
7-1
20
0
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
6-1
20
0
20
0
20
0
20
0
3-1
2
4-1
2
5-1
2
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
Tasfiye Olunacak Kredi Kartları / Kredi Kartları
Tasfiye Olunacak Tüketici Kredileri / Tüketici Kredileri
Tasfiye olunacak kredi kartlarının toplam kredi kartları alacaklarına oranı, Temmuz
ayında bir önceki aya göre artarak yüzde 7,7’ye yükselmiştir. Tüketici kredilerinde de
tasfiye olunacak kredi oranı artarak yüzde 1,2 seviyesine çıkmıştır.
c.
Menkul Kıymetler
Mevduat bankalarının menkul kıymet portföyü, Temmuz ayında yüzde 0,4 oranında
azalarak 147,2 milyar YTL’ye gerilemiştir.
Temmuz ayında 147,8 milyar YTL düzeyinde olan mevduat bankalarının menkul
kıymetler portföyü bir aylık süreçte yüzde 0,4 oranında azalarak 147,2 milyar YTL’ye
gerilemiştir. Aynı dönemde, mevduat bankalarının gerçeğe uygun değer farkı kar/zarara
yansıtılan ve satılmaya hazır menkul değerler portföyü (ticari portföy) yüzde 0,6 oranında,
vadeye kadar elde tutulacak menkul kıymetler portföyü ise yüzde 0,1 oranında azalış
göstermiştir. Uzun vadeli menkul değerlerinin yer aldığı vadeye kadar elde tutulacak
portföyün toplam menkul kıymet portföyüne oranı ise mevduat bankaları için Haziran
ayındaki yüzde 29 seviyesinden Temmuz ayında yüzde 29,1’e yükselmiştir.
Grafik 15. Banka Grupları Bazında Menkul Kıymetler Portföyü
80
70
Milyar YTL
60
50
40
30
20
10
K a m u M e v d u a t B a n k a la r ı
DPT-YPKDGM
7
6
5
4
3
2
-1
07
20
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
-1
2
-1
06
04
05
20
20
2
-1
-1
03
20
20
20
02
-1
2
2
0
Ö z e l M e v d u a t B a n k a la r ı
25
Y a b a n c ı M e v d u a t B a n k a la r ı
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2007
Grafik 16. Mevduat Bank. Menkul Değerleri/Toplam Mevduatlar
3 5 0 0 0 0
7 0
3 0 0 0 0 0
6 5
6 0
2 0 0 0 0 0
Yüzde
Milyon YTL
2 5 0 0 0 0
1 5 0 0 0 0
5 5
1 0 0 0 0 0
5 0
5 0 0 0 0
M e n k u l
7
6
5
4
3
2
-1
12
07
20
11
9
10
8
7
6
5
4
3
06
20
05
2
-1
2
-1
-1
20
20
03
20
04
-1 2
-1
02
20
2
4 5
2
0
D e ğ e r le r
M e v d u a t la r
M e n k u l
D e ğ e r le r / M e v d u a t la r
Menkul değerlerin azalışına karşın mevduatların artışı sonucu, mevduat bankalarının
menkul kıymetlerin mevduatlara oranı Temmuz ayında azalarak yüzde 48,7’den yüzde
48,4’e gerilemiştir.
d.
Yabancı Para Pozisyonu
Temmuz ayında bankacılık sektörünün bilanço içi döviz açık pozisyonu net genel
pozisyon açığı artmıştır.
2007 yılı boyunca artış eğilimi gösteren bankacılık sektörünün bilanço içi açık
pozisyonu, Temmuz ayında da yükselmiştir. Nitekim, Haziran ayında 7,7 milyar dolar olan
bilanço içi döviz açık pozisyonu, Temmuz ayı itibarıyla 8,5 milyar dolara ulaşmıştır. Bilanço
dışı işlemleri de içeren net genel döviz pozisyon açığı da Temmuz ayında artarak 617
milyon dolardan 671 milyar dolara yükselmiştir. Bilanço içi işlemlerdeki açığın artışına
kamu bankaları sebep olmaktayken, net genel pozisyondaki açık artışına yabancı bankalar
neden olmaktadır. 2006 yılı sonuna göre de aynı şekilde hem bilanço içi hem de net genel
döviz pozisyon açığında artış olduğu görülmektedir.
Tablo 22. Yabancı Para Pozisyonları
2002-12
2003-12
194
227
Özel Bank.
-454
-367
-1.758
-2.538
Yabancı B.
42
82
-98
KYB
34
37
-551
-20
252
227
Özel Bank.
-288
-135
-515
-365
Yabancı B.
58
39
20
KYB
177
137
Toplam
173
269
Kamu Bank.
Toplam
Kamu Bank.
2004-12
2005-12
2006-12
Bilanço İçi Döviz Pozisyonu
382
183
-444
2007-5
(Milyon Dolar)
6
7
-329
138
-779
-3.333
-3.919
-4.355
-4.283
49
-1.728
-2.885
-3.431
-3.357
88
-235
101
33
-74
-121
-1.386
-2.540
-5.403
-7.100
-7.722
-8.540
Net Genel Döviz Pozisyonu
382
182
143
229
176
160
-146
-1.310
-682
-612
-55
163
-323
-102
-198
75
44
88
21
-9
-21
-38
-194
248
-1.383
-617
-671
Kaynak: BDDK
DPT-YPKDGM
26
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
V.
Ağustos 2007
KATILIM BANKALARI
Temmuz ayında katılım bankaları tarafından toplanan fonlar yüzde 2,3 oranında,
kullandırılan fonlar ise yüzde 2,2 oranında artmıştır.
Temmuz ayında katılım bankaları tarafından toplanan fonlar yüzde 2,3 oranında
artarak 13,1 milyar YTL’ye yükselmiştir. Aynı dönemde katılım bankalarının kullanımları
arasında likit değerler ve kullandırılan fonlarda artış görülmüştür. Nitekim, Temmuz ayında
bir önceki aya göre katılım bankalarının likit değerleri yüzde 1,4 oranında artarak 2,3
milyar YTL’ye yükselirken, kullandırılan fonlar yüzde 2,2 oranında artarak 12,9 milyar
YTL’ye yükselmiştir. Bu gelişmelerin sonucu olarak katılım bankalarının topladıkları fonların
kullandırılan fonlara dönüşüm oranı Haziran ayındaki yüzde 98,5 seviyesinden Temmuz
ayında yüzde 98,4’e inmiştir. Katılım bankalarının bilanço içi döviz pozisyonları ve net döviz
pozisyonları Temmuz ayı itibarıyla fazla vermektedir.
Tablo 23. Katılım Bankalarının Seçilmiş Bilanço Büyüklükleri
(Milyon YTL)
2002
2003
2004
2005
2006
2007-5
6
7
799
956
1.547
1.891
2.747
3.036
2.290
2.322
1.735
2.542
4.255
6.062
9.240
10.808
12.644
12.927
Fin. Kir. Alac.
374
511
744
718
794
755
775
768
Sab. Kıym. (Net)
495
719
568
216
228
274
280
277
TGA (Net)
259
232
91
105
126
184
215
15
575
872
1.327
1.630
2.426
2.256
2.391
2.397
Katıl. Hesapları
2.532
3.164
4.707
6.348
8.787
9.866
10.441
10.736
Toplanan Fonlar
3.107
4.036
6.034
7.978
11.212
12.122
12.832
13.133
Açık Pozisyon
(Milyon $)
Bilanço İçi Poz.
-20
-65
21
45
-68
-15
-24
71
Net Genel Poz.
-20
-65
1
33
-43
16
2
12
Kullanımlar
Likit Değerler
Kullandırılan Fon
Kaynaklar
Cari Hesaplar
Kaynak: BDDK
DPT-YPKDGM
27
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
VI.
Ağustos 2007
PORTFÖY TERCİHLERİ
Temmuz ayında yurtiçi yerleşiklerin portföy tercihleri içinde en büyük artış
mevduatlarda ve hisse senedinde görülmüştür.
Temmuz ayında yurtiçi yerleşiklerin portföy tercihleri içinde en büyük artış
mevduatlarda ve hisse senedinde görülmüştür. Yurtiçi yerleşiklerin YP mevduatları
Temmuz ayında artmasına karşın, döviz kurundaki gerileme nedeniyle YTL değeri
gerilemiştir. Yurtiçi yerleşiklerin eurobond ve DİBS portföyündeki gerileme eğilimi ise
devam etmiştir.
Tablo 24. Yurtiçi Yerleşiklerin Portföy Tercihlerinin Dağılımı
(Milyon YTL)
Tarih
2004 Ara.
2005 Ara.
2006 Haz.
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
2007 Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Yurtiçi
Yer.
DTH
76.074
76.440
92.665
89.127
91.113
93.280
95.424
99.400
101.399
103.367
102.486
105.324
105.615
107.319
107.972
107.416
Yurtiçi
Yer.
YTL
Mevd.
103.240
145.191
166.422
160.408
161.868
165.035
166.180
167.464
170.774
176.091
171.317
177.930
180.696
185.329
190.164
191.316
Yurtiçi
Yer.
DTH
25,7
22,1
24,1
23,7
23,9
24,2
24,5
25,4
25,4
25,7
25,6
25,8
25,5
25,6
25,3
Yurtiçi
Yer.
YTL
Mevd.
34,9
42,0
43,3
42,6
42,5
42,9
42,7
42,8
42,8
43,8
42,8
43,5
43,6
44,2
44,6
Repo
1.651
1.486
3.456
3.179
3.144
2.321
2.600
3.009
2.202
2.607
2.179
1.932
2.258
2.161
3.273
3.981
YTL
DİBS
(1)
56.624
53.504
54.097
56.960
57.279
56.488
55.937
54.128
53.988
51.488
54.069
53.427
54.280
52.211
50.230
50.210
YP
DİBS
(1)
2.578
1.767
1.718
1.619
1.629
1.647
1.387
1.669
1.761
1.824
1.898
1.867
1.315
1.328
1.315
1.279
Euro
bond
(1)
5.503
5.344
6.299
6.314
6.168
6.253
6.013
6.085
5.412
5.318
5.166
5.243
5.073
4.911
4.845
4.726
Yat.
Fonu
24.573
29.342
25.991
24.437
24.026
24.050
22.875
22.565
23.020
22.314
22.154
22.426
23.243
23.702
24.654
25.289
Kat.
Bank.
Katılma
ve Cari
Hesabı
6.034
8.518
10.088
9.905
9.962
10.424
10.746
10.890
11.212
11.150
11.173
11.588
11.955
12.122
12.832
13.133
Yat.
Fonu
8,3
8,5
6,8
6,5
6,3
6,2
5,9
5,8
5,8
5,6
5,5
5,5
5,6
5,7
5,8
ÖFK
Katılma
ve Cari
Hesabı
2,0
2,5
2,6
2,6
2,6
2,7
2,8
2,8
2,8
2,8
2,8
2,8
2,9
2,9
3,0
Hisse
sen.
(2)
16.962
22.862
21.762
22.667
23.195
23.077
24.953
23.703
26.256
24.883
26.623
25.988
26.914
26.899
27.363
29.209
Emeklilik
Yatırım
Fonu
296
1.219
1.883
2.041
2.203
2.386
2.616
2.706
2.821
2.958
3.062
3.201
3.347
3.510
3.746
..
Toplam
295.539
345.673
382.282
376.657
380.587
384.961
388.731
391.619
398.845
402.000
400.127
408.926
414.696
419.492
426.394
..
(Toplam İçindeki Pay – Yüzde)
Tarih
2004 Ara.
2005 Ara.
2006 Haz.
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
2007 Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Repo
0,6
0,4
0,9
0,8
0,8
0,6
0,7
0,8
0,6
0,6
0,5
0,5
0,5
0,5
0,8
YTL
DİBS
(1)
19,2
15,5
14,1
15,1
15,1
14,7
14,4
13,8
13,5
12,8
13,5
13,1
13,1
12,4
11,8
YP
DİBS
(1)
0,9
0,5
0,4
0,4
0,4
0,4
0,4
0,4
0,4
0,5
0,5
0,5
0,3
0,3
0,3
Euro
bond
(1)
1,9
1,5
1,6
1,7
1,6
1,6
1,5
1,6
1,4
1,3
1,3
1,3
1,2
1,2
1,1
Hisse
sen.
(2)
5,7
6,6
5,7
6,0
6,1
6,0
6,4
6,1
6,6
6,2
6,7
6,4
6,5
6,4
6,4
Emeklilik
Yatırım
Fonu
0,1
0,4
0,5
0,5
0,6
0,6
0,7
0,7
0,7
0,7
0,8
0,8
0,8
0,8
0,9
Toplam
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
Kaynak: TCMB, BDDK, Takasbank, SPK
(1) Bankaların emanetinde yurtiçi yerleşikler adına tutulan kamu menkul kıymetlerinin piyasa değerleri.
(2) Hisse senedi değeri alt kalemler bazında ayrıştırılamadığından, tablodaki değer bankalar ve mali
kuruluşların portföyünde bulunan hisse senetlerinin piyasa değerini de içermektedir.
(* ) Rakamlar ayın son Cuma günü itibarıyladır.
DPT-YPKDGM
28
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2007
2006 yılı sonuna göre bakıldığında, yurtiçi yerleşiklerin portföyleri arasında en yüksek
artış gösteren yatırım araçlarının YTL ve YP mevduatlar olduğu görülmektedir. 2007 yılı
Haziran ayı itibarıyla 2006 yılı sonuna göre yurtiçi yerleşiklerin YTL mevduatlarının, katılma
bankaları hesaplarının, repo ve emeklilik yatırım fonlarının toplam portföy içindeki payı
artarken; DİBS, eurobond, hisse senedi ve DTH’ların toplam portföy içindeki payında
gerileme olmuştur. 2007 yılında DTH’larda görülen yükseliş trendine karşın, döviz
kurundaki değer kaybı sonucunda DTH’ların YTL değerindeki artışın sınırlı kalması,
DTH’ların yurtiçi yerleşiklerin toplam portföyleri içindeki payının azalmasında etkili
olmuştur.
Grafik 17. Yurtiçi Yerleşiklerin Başlıca YTL Portföy Tercihleri
250000
Milyon YTL
200000
150000
100000
50000
YTL M evduat
Banka Dışı Kesim YTL DİBS
Yatırım Fonu
7
6
5
4
3
2
12
20
07
-1
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
20
06
-1
20
05
-12
20
04
-12
0
H is s e S e n e d i
100.000
4.000
3.000
80.000
60.000
2.000
1.000
40.000
20.000
7
6
4
5
3
2
1
20 2
07
-1
11
10
9
8
7
6
4
5
20
0
3
0
2
0
(Milyon Dolar)
5.000
420 12
05
-1
20 2
06
-1
(Milyon Dolar)
Grafik 18. Yurtiçi Yerleşiklerin YP Portföy Tercihleri
Banka Dışı Kesimin YP DİBS Portföyü (Sol Eksen)
Banka Dışı Kesimin Eurobond Portföyü (Sol Eksen)
Yurtiçi Yerleşiklerin DTH Hesapları (Sağ Eksen)
Temmuz ayında yurtdışı yerleşiklerin Türkiye’ye yönelik portföyleri hisse senedi
portföyündeki artışın etkisiyle hızlı bir artış göstermiştir.
Temmuz ayında Türkiye’ye yönelik yabancı sermaye girişleri artmıştır. Nitekim,
yurtdışı yerleşiklerin Türkiye’ye yönelik portföyleri bir önceki aya göre 12,4 milyar dolar
artarak 99,1 milyar dolara ulaşmıştır. Bu artışın çok büyük bir bölümü hisse senedi
portföyündeki artıştan kaynaklanmıştır. Yurtdışı yerleşiklerin hisse senedi portföylerinin
DPT-YPKDGM
29
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2007
piyasa değeri bir önceki aya göre 9 milyar dolar artış göstermiştir. Bu dönemde döviz
kurunda görülen gerileme de portföyün dolar değerinde görülen artışa katkı sağlamıştır.
Tablo 25. Yurtdışı Yerleşiklerin Portföy Yatırım Stoku
(Milyon Dolar)
Tarih
Hisse Senedi
DİBS
Eurobond
Mevduat
TOPLAM
2004 Aralık
15.408
12.570
1.135
3.696
32.809
2005 Aralık
33.812
20.370
634
3.434
58.250
2006 Haziran
26.361
13.798
727
3.646
44.532
Temmuz
28.486
15.547
783
3.488
48.304
Ağustos
30.913
17.527
750
3.740
52.930
Eylül
30.389
18.505
624
3.814
53.332
Ekim
34.701
22.367
621
3.824
61.513
Kasım
32.056
22.514
639
4.058
59.251
Aralık
34.774
26.019
555
4.073
66.421
2007 Ocak
39.418
29.137
619
4.236
73.410
Şubat
41.960
31.399
606
4.225
78.190
Mart
42.576
29.124
554
4.195
76.449
Nisan
48.347
33.129
556
4.389
86.421
Mayıs
49.321
32.538
523
4.236
86.618
Haziran
49.177
32.330
543
4.708
86.758
Temmuz
58.685
35.036
523
4.877
99.121
2004 Aralık
47,0
38,3
3,5
11,3
100,0
2005 Aralık
58,0
35,0
1,1
5,9
100,0
2006 Haziran
59,2
31,0
1,6
8,2
100,0
Temmuz
59,0
32,2
1,6
7,2
100,0
Ağustos
58,4
33,1
1,4
7,1
100,0
Eylül
57,0
34,7
1,2
7,2
100,0
Ekim
56,4
36,4
1,0
6,2
100,0
Kasım
54,1
38,0
1,1
6,8
100,0
Aralık
52,4
39,2
0,8
7,6
100,0
2007 Ocak
53,7
39,7
0,8
5,8
100,0
Şubat
53,7
40,2
0,8
5,4
100,0
Mart
55,7
38,1
0,7
5,5
100,0
Nisan
55,9
38,3
0,6
5,1
100,0
Mayıs
56,9
37,6
0,6
4,9
100,0
Haziran
56,7
37,3
0,6
5,4
100,0
Temmuz
59,2
35,3
0,5
4,9
100,0
(Toplam İçindeki Pay – Yüzde)
Kaynak: Takasbank, TCMB Basın Bülteni, BDDK Haftalık Bülteni verileri
(*) Rakamlar ayın son Cuma günü itibarıyladır.
2006 yılı Aralık ayı sonuna göre bakıldığında, 2007 yılı Temmuz ayı itibarıyla yurtdışı
yerleşiklerin ülkemize yönelik portföylerinin 32,7 milyar dolar yükseldiği görülmektedir. Bu
dönemde yurtdışı yerleşiklerin hisse senedi portföyü 23,9 milyar dolar, DİBS portföyü 9
milyar dolar, mevduat portföyü ise 0,8 milyar dolar artmıştır. Aynı dönemde yurtdışı
yerleşiklerin ülkemize yönelik portföyleri arasında hisse senedinin payı artarken; DİBS,
eurobond ve mevduatın payında gerime olmuştur.
DPT-YPKDGM
30
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2007
VII. ULUSLAR ARASI PİYASALARDA GELİŞMELER
Tablo 26. Uluslar Arası Piyasalarda Gelişmeler
2004
2005
2006
Aralık
Aralık
Aralık
2007
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Faiz Oranları
3 Ay Vadeli
Dolar Libor Faiz
Oranı
3 Ay Vadeli Euro
Libor Faiz Oranı
Eurobn.
Spread (1)
(bps)
2,56
4,54
5,36
5,36
5,35
5,35
5,36
5,36
5,36
5,36
2,17
2,49
3,72
3,78
3,85
3,93
4,02
4,12
4,17
4,26
Türkiye
217
137
79
77
116
84
75
31
82
125
Arjantin
4.873
6.129
8.077
8.352
8.366
8.465
8.989
9.320
9.724
10.187
Brezilya
270
166
34
64
66
46
5
24
84
108
Rusya
110
43
69
77
84
74
74
43
67
130
Kaynak: BDDK, Reuters
(1) Ülkelerin 2009 veya 2009’a en yakın vadeli tahvillerinin ABD’nin 2009 vadeli Hazine kağıtlarına göre
spreadleri
Temmuz ayında ABD’de yüksek riskli mortgage piyasasına ilişkin olumsuz gelişmeler,
uluslararası piyasalarda dalgalanmalara neden olmuştur.
Temmuz ayında ABD’de yüksek riskli mortgage piyasasına ilişkin sorunların
ekonominin genelinde yansıyacağı ve ABD büyümesini yavaşlatabileceğine dair endişeler,
global piyasalarda dalgalanma yaşanmasına neden olmuştur. Söz konusu endişeler
gelişmekte olan ülkelere yönelik risk primlerini ve fon akışını da olumsuz etkilemiştir.
Nitekim, gelişmekte olan ülkelerin eurobond spreadlerinde bu dönemde artış gözlenmiştir.
Gelişmekte olan ülkelerin borsalarında ise dalgalı bir seyir görülmüştür. Türkiye’de ise,
Temmuz’un ilk üç haftasında büyük yükseliş gösteren borsa endeksi, Temmuz’un son
haftasında uluslararası piyasalardaki gelişmelerin etkisinde kalarak gerilemeye başlamıştır.
Grafik 19. Gelişmekte
(02.05.2006=100)
Olan
Ülkelerin
Borsa
Endekslerinin
Gelişimi
1 5 0 ,0
1 4 0 ,0
1 3 0 ,0
1 2 0 ,0
1 1 0 ,0
1 0 0 ,0
9 0 ,0
8 0 ,0
7 0 ,0
02
.
05
.
16 200
6
.0
5.
30 200
.0
6
5.
13 200
.0
6
6.
27 200
6
.0
6.
11 200
6
.0
7.
24 200
.0
6
7.
08 200
.0
6
8.
22 200
6
.0
8.
06 200
.0
6
9.
20 200
.0
6
9.
04 200
6
.1
0.
18 200
6
.1
0.
06 200
.1
6
1.
20 200
.1
6
1.
04 200
6
.1
2.
18 200
.1
6
2.
04 200
.0
6
1.
18 200
7
.0
1.
01 200
7
.0
2.
15 200
.0
7
2.
01 200
7
.0
3.
15 200
7
.0
3.
30 200
.0
7
3.
13 200
.0
7
4.
30 200
.0
7
4.
16 200
7
.0
5.
30 200
.0
7
5.
13 200
7
.0
6.
27 200
7
.0
6.
11 200
.0
7
7.
25 200
.0
7
7.
20
07
6 0 ,0
T ü rk iy e İM K B -1 0 0
DPT-YPKDGM
B r e z ily a B o v e s p a
31
A r ja n tin M e rv a l
R u sya
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2007
Temmuz ayında Avrupa Merkez Bankası ve Japon Merkez Bankası faiz oranlarını
değiştirmezken, FED’in faiz oranlarında indirime gidebileceği yönündeki beklentiler
artmıştır.
Temmuz
ayındaki
toplantısında
Avrupa
Merkez
Bankası,
faiz
oranlarını
değiştirmeyerek yüzde 4 seviyesinde bırakmıştır. Japon Merkez Bankası da yüzde 0,5
seviyesinde olan faiz oranlarını Temmuz ayında değiştirmemiştir. ABD’de ise, mortgage
piyasasındaki sorunların derinleşmesi halinde FED’in faiz oranlarını düşürebileceğine
yönelik beklentiler güçlenmiştir.
Temmuz ayında euro/dolar paritesi euro lehine gelişim göstermiştir.
Temmuz ayında euro lehine gelişim gösteren euro/ABD Doları paritesi, Haziran ayı
sonundaki 1,35 seviyesinden, Haziran ayı sonunda 1,37’ye yükselmiştir.
Grafik 20. Euro/Dolar Paritesi
1,40
1,35
1,30
1,25
1,20
1,15
30
.0
30
.1
2 .2
00
5
1 .2
00
6
28
.0 2
.20
06
30
.0 3
.20
06
30
.0 4
.20
06
30
.0 5
.20
06
30
.0 6
.20
06
30
.0 7
.20
06
30
.0 8
.20
06
30
.0 9
.20
06
30
.1 0
.20
06
30
.1 1
.20
06
30
.1 2
.20
06
30
.0 1
.20
07
28
.0 2
.20
07
30
.0 3
.20
07
30
.0 4
.20
07
30
.0 5
.20
07
30
.0 6
.20
07
30
.0 7
.20
07
1,10
Euro/Dolar Paritesi
DPT-YPKDGM
32
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ağustos 2007
VIII. HUKUKİ VE KURUMSAL DÜZENLEMELER
•
“Kredi Kartı İşlemlerinde Uygulanacak Azami Faiz Oranları Hakkında Tebliğde
Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ” ile kredi kartı işlemlerinde uygulanacak aylık
azami akdi faiz oranı Yeni Türk Lirası için yüzde 5,55, ABD doları için yüzde 2,54 ve
Euro için yüzde 2,30; aylık azami gecikme faizi oranı ise, Yeni Türk lirası için yüzde
6,20, ABD doları için yüzde 2,99 ve Euro için yüzde 2,86 olarak belirlenmiştir.
•
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından “Yabancı Para Cinsinden
Kaydedilen
Bağlı
Ortaklık,
Birlikte
Kontrol
Edilen
Ortaklık
Ve
İştiraklerin
Muhasebeleştirilmesi İlişkin 2007/2 sayılı Genelge” yayımlanmıştır.
•
20.07.2007 tarihli Resmi Gazetede “Banka Promosyonlarıyla ilgili 2007/21 sayılı
Başbakanlık Genelgesi” yayımlanmıştır. Genelgeye göre kamu görevlilerinin aylık ve
ücretlerinin hangi banka tarafından
ödeneceği, oluşturulacak üç kişilik bir
komisyon tarafından istekli bankalardan teklif alınmak yoluyla
belirlenecektir.
Bankalar ile yapılacak protokollerin süresi iki yıldan az beş yıldan çok olmayacaktır.
Ayrıca, yapılan protokoller uyarınca, banka tarafından promosyon adı altında
sağlanan ayni veya nakdi ek mali imkanların tamamının personele dağıtılması genel
ilke olarak benimsenmekle birlikte, toplam miktarın üçte birini geçmemek üzere
komisyonca belirlenecek tutarın, birim personelinin ihtiyaçları doğrultusunda
kullanılmak üzere ayrılabileceği hükmü getirilmiştir.
•
20.07.2007 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan tebliğ ile, finansal kiralama şirketleri,
faktoring şirketleri ve finansman şirketlerinin alacakları için ayıracakları karşılıklara
ilişkin esaslar belirlenmiştir.
•
Bakanlar Kurulu'nun, "Bankacılık İşlemleri Yapma ve Mevduat Kabul Etme İzni
Kaldırılan Türkiye
İmar Bankası Türk Anonim Şirketince Devlet İç Borçlanma
Senedi Satışı Adı Altında Toplanan Tutarların Ödenmesine İlişkin Esas ve Usuller
Hakkında Karar"ı 21.07.2007 terihli Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Karar uyarınca
hak sahiplerine yapılacak ödemeler, 21 Temmuz'dan itibaren 20 gün olarak
öngörülen başvuru süresinin sona erdiği tarihten itibaren 60 gün içinde Tasarruf
Mevduatı Sigorta
Fonu (TMSF) tarafından hak sahipleri adına Ziraat Bankası
nezdinde açılacak vadesiz hesaplara
aktarılacaktır. Anaparanın yanı sıra,
19/1/2004 tarihinden başvuru süresinin son gününe kadar, Türkiye İstatistik
Kurumunca bu maddenin birinci fıkrasında belirtilen başvuru süresinin son günü
itibarıyla açıklanmış olan en son Tüketici Fiyat Endeks sayısının, tahakkuk dönemi
başlangıç tarihinde açıklanmış en son Tüketici Fiyat Endeks sayısına bölünmesi ile
bulunan oran üzerinden faiz tahakkuk ettirilmesi sonucu bulunan faiz tutarı ödeme
kapsamında olacaktır.
DPT-YPKDGM
33
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/08.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
•
Ağustos 2007
24.07.2007 tarihli Resmi Gazetede “Bankaların Üst Yönetimine Atanacakların
Bildirimi, Yemin ve Mal Beyanında Bulunulması ve Karar Defterlerinin Tutulmasına
İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair
Yönetmelik”, “Bankaların Kıymetli Maden Alım Satımına ve Alacaklarından Dolayı
Edindikleri Emtia ve Gayrimenkullerin Elden Çıkarılmasına İlişkin Usul ve Esaslar
Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”, “Bankaların İzne
Tabi İşlemleri ile Dolaylı Pay Sahipliğine İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına
Dair Yönetmelik”, “Bankaların Destek Hizmeti Almalarına ve Bu Hizmeti Verecek
Kuruluşların Yetkilendirilmesine İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair
Yönetmelik” ve “Bankalarda Bağımsız Denetim Gerçekleştirecek Kuruluşların
Yetkilendirilmesi ve Faaliyetleri Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair
Yönetmelik” yayımlanmıştır.
•
Temmuz ayı sonu itibarıyla 42 firma KOBİ Finansal Yeniden Yapılandırma Programı
kapsamına alınmış ve bu firmalardan 36 tanesiyle anlaşma bağıtlanarak 3,4 milyon
YTL tutarında borç yeniden yapılandırılmıştır.
DPT-YPKDGM
34
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/08.pdf