ÖN SÖZ Bu kitap, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat Bölümü emekli öğretim üyesi Prof. Dr. Cihan Dura’ya armağan olarak hazırlanmıştır. Prof. Dr. Cihan Dura binlerce öğrenci yetiştirmiş, başta iktisat alanı olmak üzere sosyal bilimlerin farklı alanlarında önemli eserler vermiş ve çeşitli idari görevlerde bulunmuştur. Hocamız, eserleri ile örnek bir bilim insanı, yaptığı hizmetlerle örnek bir idareci ve özellikle mesleğe yanında başlayan genç akademisyenlerin iyi yetişmesi için yaptığı fedakârlıklarla örnek bir danışman olmuştur. Prof. Dr. Cihan Dura Fakültemiz İktisat Bölümü’nün kurulmasında ve gelişmesinde önemli rolü olan öğretim üyelerimizdendir. Uzun yıllar yaptığı İktisat Bölüm Başkanlığı ile İktisadi Gelişme ve Uluslararası İktisat Anabilim Dalı Başkanlığı görevleri sırasında, lisans, yüksek lisans ve doktora düzeylerindeki ders programlarının planlanmasında titiz çabalar göstermiştir. Prof. Dr. Cihan Dura Hocamızın fakültemizde yaptığı görevler arasında Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Editörlüğü de bulunmaktadır. Fakülte dergimiz, Hocamızın editörlüğü döneminde, ülkemizin önemli fakülte dergilerinden biri haline gelmiştir. Dergimizdeki makale kabul ve değerlendirme sürecinden, makale yazım kurallarına ve yayın sürecine kadar pek çok aşamada uygulanan ilkeler hocamızın katkıları ile belirlenmiştir. Cihan Dura Hocamız, Erciyes Üniversitesi’nde lisans, yüksek lisans ve doktora düzeylerinde “Türkiye Ekonomisi”, “Uluslararası İktisadi Birleşmeler”, “Uluslararası İktisat”, “Araştırma Yöntemleri”, “Avrupa Birliği ve Türkiye İlişkileri” dersleri başta olmak üzere çok sayıda ders vermiştir. Hocamız, verdiği derslerde öğrencilerini konuların derinliklerine götürmüş, bir taraftan öğrencilerinin ilgili alandaki bilgilerini artırmalarına katkı sağlarken diğer taraftan onların iktisat biliminin farklı alanlarına duydukları ilginin de artmasını sağlamıştır. Bu kitapta yer alan yazılar, hocamızın bize armağan ettiği bilimsel eserler ve yaptığı büyük hizmetler karşısında teşekkür etme amacını taşımaktadır. Kitabın konusunu 2000’li yıllarda Türk ekonomisinde ortaya çıkan yapısal değişimler oluşturmaktadır. Armağan kitap için Türkiye ekonomisi konusunun seçilmesinin nedeni, Cihan Hoca’mızın Fakültemizde verdiği Türkiye Ekonomisi dersleri yanında, Türkiye ekonomisinin sorunlarına duyduğu derin ilgi ve bu alandaki eserleridir. Türk ekonomisindeki değişim ve gelişmeleri 2000’li yıllarla sınırlandırmamızın ise iki nedeni bulunmaktadır. Bunlardan birincisi, bu dönemin şu anda içinde bulunduğumuz döneme ışık tutmasıdır. İkincisi ise, 2000’li yılların başında Türk ekonomisinde yaşanan kriz ve bu kriz karşısında geliştirilen ekonomi politikaları ile bu dönemin diğer dönemlerden ayrışmasıdır. Kitap altı bölümden oluşmaktadır. İlk bölüm “Üretim, İstihdam, Yatırım ve Fiyatlar” başlığını taşımaktadır. Bu bölümde, Türkiye’de üretimin yapısal dönüşümü, istihdam ve işsizlik, yatırımlar ve belirleyicileri ile enflasyon hedeflemesi konuları ele alınmaktadır. iii İkinci bölüm “Ekonomik Büyüme ve Ekonomik Gelişme” konusuna ayrılmıştır. Bu bölümde, ilk olarak, ekonomik büyümede etkili olan faktörler ekonometrik yöntemler kullanılarak Türkiye üzerinde sınanmıştır. “Kadın ve Ekonomik Büyüme”, “Demografik Değişim ve Ekonomik Büyüme”, “Kamu Harcamaları ve Ekonomik Büyüme” bu bölümde ampirik olarak test edilen başlıca konulardır. Bölümde ikinci olarak, “Ekonomik Gelişme” olgusu Türkiye açısından incelenmiştir. Türkiye’nin 2000’li yıllarda gösterdiği göreli gelişme performansı, başta AB olmak üzere çeşitli ülkeler ve ülke grupları ile karşılaştırmalı olarak ortaya konmaya çalışılmıştır. Üçüncü bölümde “Sektörel Gelişmeler ve Politikalar” ele alınmıştır. Bankacılık sektöründeki gelişmeler, enerji, sanayi ve teknoloji politikaları ile özelleştirme uygulamaları bu bölümün başlıca konuları arasındadır. Dördüncü bölümde Türkiye’nin dış ticaretindeki gelişmelerin analizi yer almaktadır. Bölümde ilk olarak, Türkiye’nin dış ticaretinin ülke gruplarına göre analizi yapılmıştır. İkinci olarak, Türkiye’nin imalat sanayii ihracatının yüksek teknolojili sektörlerde olup olmadığı ampirik olarak test edilmiştir. Bölümün sonunda dış ticaret ve çevre ilişkisinin irdelendiği bir makale yer almaktadır. Beşinci bölüm, “Kamu Maliyesi ve Kamu Yönetiminde Gelişmeler” başlığını taşımaktadır. “Mali saydamlık” ve “2000’li yıllarda Kamu Mali Yönetiminde Sağlanan Gelişmeler” bu bölümün ana konusudur. Bölüm, “Türkiye’de Vergi Harcamalarının Gelişimi” ve “Yerel Yönetimlerde E-Belediye dönüşümü konularıyla devam etmektedir. Altıncı bölüm, “Avrupa Birliği, Küreselleşme ve Kriz” konusuna ayrılmıştır. Kitabımız “Prof. Dr. Cihan Dura’nın Eserleri Üzerine Bir Bibliyografya Denemesi” çalışmasıyla tamamlanmaktadır. Burada, Hocamızın tüm eserleri “Kitaplar”, “Makaleler”, “Dergi Yazıları”, “Kitap Bölümleri”, “Gazete-Teksir”, “Konferans ve Paneller”, “Yazdığı ve Yönettiği Tezler” başlıkları altında toplanmıştır. Bu armağan kitap için yaptığım çağrıyı kabul ederek kitaba katkıda bulunan tüm hocalarıma, meslektaşlarıma ve Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Ticaret Limited Şirketi’nin yöneticilerine ve tüm çalışanlarına teşekkür ederim. Kitabın başta Türkiye ekonomisi olmak üzere iktisat bilimine ilgi duyan herkese yararlı olmasını dilerim. Prof. Dr. Hayriye ATİK Kayseri, Mart 2013 iv