5. CDEFGDI JEFLMDND JGIDOFNFE PFQ (Önerilen süre: 20 dk.) Bu etkinliğin amacı öğrencilerin, kinetik enerjinin sürat ve kütle ile olan ilişkisini keşfetmelerini sağlamaktır.Etkinliğin yapılışı sırasında, eğik düzlemden bırakılan bilyelerin kutuları sürükleme miktarı, enerjinin büyüklüğü ile ilişkilendirilir. Bunun için etkinlik basamakları uygulanır. Etkinliğin tamamlanmasından sonra “Sonuca Varalım” bölümündeki sorular öğrencilerle birlikte cevaplanır. Burada öğrencilerin “kinetik enerjinin sürat ve kütle ile doğru orantılı olarak arttığı” sonucuna ulaşmaları beklenmektedir. Kinetik enerjinin sürat ve kütleyle ilişkili olduğunun daha iyi kavraması için ders kitabındaki görseller inceletilerek ilgili metin okutulur. Konu sonunda ulaşılan bilgilere dayanarak öğrencilerden ilk “Eleştirel Düşünme” bölümündeki soruyu cevaplamaları istenir. Yeterli süre tanındıktan sonra öğrencilerin bu konuyla ilgili düşünceleri alınır. Eğer yanlış ifadeler varsa bunlar da düzeltilir (Öğrencilerden Mete’nin kinetik enerjisinin Berk’ten daha fazla olduğu cevabını vermeleri beklenmektedir.). Öğrencilere kinetik enerjinin ne olduğunu kavramaları ve bu konudaki bilgilerini pekiştirmeleri amacıyla öğrenci çalışma kitabındaki “Kinetik Enerjilerini Karşılaştıralım” adlı 9. etkinlik yaptırılır. 7 Kuvvet ve Hareket 5. !"#!$%& 'apalım • Tahta parçası ile farklı sayıda takozlar kullanarak şekillerdeki gibi düzenekler kuralım. Düzeneklerin bitiş noktalarına aynı büyüklükte kutular yerleştirelim. • Düzeneklerin en üst noktalarından aşağı doğru özdeş bilyeler bırakalım. • I ve II. şekildeki gibi bilyenin kutuya aldırdığı yolu düzenek üzerinde cetvelle ölçerek kaydedelim. I. şekil II. şekil III. şekil III kil IV. IV şekil kil -./012 3aralım • • • • • Başlamak İçin Gerekenler büyüklükte 3 adet takoz 50-60 cm uzunluğunda tahta parçası • farklı kütlede 2 adet bilye • küçük karton kutu ı • Bu defa III ve IV. şekildeki gibi düzeneklerde farklı kütledeki bilyeler kullanarak aynı işlemi tekrarlayalım. • III ve IV. şekillerdeki gibi bilyelerin kutuya aldırdığı yolu cetvelle ölçerek kaydedelim. Eğimin artması bilyenin süratini nasıl etkiledi? Eğimi arttırdığımızda kutunun sürüklenme mesafesi nasıl değişti? Sürat ile kinetik enerji arasında nasıl bir ilişki vardır? Kütlesi büyük bilye kullanmamız sürüklenme mesafesini nasıl etkiledi? Kütle ile kinetik enerji arasındaki ilişki hakkında ne söylenebilir? 6* +, 35 kg 10 m/s 10 m/s Mete Bir cismin kinetik enerjisinin büyüklüğü, cismin süratine ve kütlesine bağlıdır. Eşit kütleli iki arabadan birinin 30 km/h, diğerinin 50 km/h süratle hareket ettiğini düşünelim. Bu durumda daha süratli olan arabanın harcadığı enerji daha büyüktür. S şük olduğundan kinetik enerjisi Berk H( ) b büyük e enerjiye ti tir? 30 km/h kinetik sahip50 km/h küçüktür. Sürati yüksek olduğundan kinetik enerjisi büyüktür. B kadar büyük olur. Peki, süratleri aynı fakat farklı kütlelere sahip arabaların kinetik enerjilerinin aynı olduğunu söyleyebilir miyiz? Kütlesi büyük olan cisimlerin süratlerini arttırmak için gereken enerji miktarı daha fazladır. E.9 s.43 Anı süratle ka kafamıza çarpan ba basket topu mu, yo yoksa pinpon to topu mu bizi daha faz fazla etkiler? K ın kinetik enerjisi daha büyüktür. 70 km/h Kütlesi küçük olanın kinetik enerjisi de küçük olur. 70 km/h Bir cismin kütlesi ne kadar büyükse kinetik enerjisi de o kadar büyük olur. Peki sadece hareketli varlıklar mı enerjiye sahiptir? 43 Kuvvet ve Hareket 9. Etkinlik: RTUVWTX ZUV[\T]V[TUT 9. Etkinlik : Karşılaştıralım Bu etkinliğin amacı, öğrencilerin kinetik enerji hakkındaki bilgilerini pekiştirmektir. Süratleri verilen canlıların kinetik enerjilerinin karşılaştırılması beklenmektedir. Öğrencilerin cevapları kontrol edilerek varsa eksiklikleri tamamlanır, hatalar düzeltilir. Ardından ders kitabında verilen ikinci “Eleştirel Düşünme” bölümündeki soruyu cevaplamaları istenir. “Aynı süratle kafamıza çarpan basketbol topu pinpon topuna göre bizi daha fazla etkiler.” cevabını vermeleri beklenmektedir. Daha sonra “Kinetik Enerjileri Karşılaştıralım?” adlı 1. alternatif etkinlik yaptırılabilir. l^_`ab^cd tkinlik: ^tcalcte 4589:5; <89=>5?9=585 4@=şılaştıralım Yanda fotoğrafları verilen çita, at ve kedi yarış yapıyorlar. Aşağı- 100 km/h daki çocuklardan hangisinin yarışçılarla ilgili düşüncesi doğrudur? Neden? Çita, at ve kedinin kinetik enerjilerini büyükten küçüğe doğru aşağıdaki noktalı satırlara sıralayalım. Her üçünün de kinetik enerjisi eşittir. Bence en az kinetik enerjiye sahip olan kedidir. Bence çitanın kinetik enerjisi daha fazladır. 3 m/s 1 m/s Mert Selin Tolga Çitanın sürati daha fazla olduğu için kinetik enerjisi en büyüktür. ...................................................................................................................................... Bu sebepten Selin ve Tolga’nın düşüncesi doğrudur. ........................................................................................................................................... Çitanın kinetik enerjisi > atın kinetik enerjisi > kedinin kinetik enerjisi ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... Kinetik Enerjileri Karşılaştıralım Öğrenciler bu etkinlikte verilen fotoğraflardaki araçların sürat ve kütlelerini dikkate alarak kinetik enerjilerini kıyaslayacaklardır. Bu etkinliğin amacı, öğrencilere sürati büyük olan aracın kinetik enerjisinin her zaman büyük olmayacağını kavratmaktır. Bu etkinlik fotokopi ile büyütülerek öğrencilere dağıtılabilir. 76 www.calisma-kitabi-cevaplari.com fghi jghihkm inmşılan bilgilere dayanarak öğrencilerden “Eleştirel Düşünme” bölümündeki soruyu cevaplamaları istenir. Yeterli süre tanındıktan sonra öğrencilerin bu konuyla ilgili düşünceleri alınır. Eğer yanlış ifadeler varsa bunlar da düzeltilir (Öğrencilerden yüksek tramplenden atlayan sporcunun daha büyük çekim potansiyel enerjiye sahip olduğu cevabını vermeleri beklenmektedir.). Bu açıklamalardan sonra öğrenciler, varlıkların potansiyel enerjisinin yüksekliğe ve ağırlığa bağlı olduğunu kavramaları amacıyla çalışma kitabındaki “Çekim Potansiyel Enerjisini Sıralayalım” adlı 10. etkinliğe yönlendirilir. 10. Etkinlik: Çopqr suvwxyqzo{ Enerjisini Sıralayalım Bu etkinliğin amacı, öğrencilerin potansiyel enerjinin cismin yerden yüksekliği ve ağırlığı ile doğru orantılı olarak arttığını kavramalarını sağlamaktır. Öğrencilerin cevapları kontrol edilerek varsa eksiklikleri tamamlanır, hatalar düzeltilir. Konunun daha iyi pekiştirilmesi için öğrenci çalışma kitabındaki “Enerjileri Belirleyelim mi?” adlı 11. etkinlikle derse devam edilir. 11. Etkinlik: |xo}~q{o}q o{q}{ozo{qr rq Bu etkinlikle öğrencilerin, verilen fotoğraflardaki varlıkların hangi enerjiye sahip olduklarını bularak kinetik enerji ile potansiyel enerjiyi ayırt edebilmelerini sağlamak amaçlanmaktadır. Öğrencilerin cevapları kontrol edilerek varsa eksiklikleri tamamlanır, hatalar düzeltilir. Öğrencilerin doğadaki kinetik ve potansiyel enerji dönüşümlerini örneklendirebilmeleri için onlara öğrenci çalışma kitabında bulunan “Çığdaki Enerji” adlı 12. etkinlik yaptırılır. VI = V > IV > III = II > I Çantanın potansiyel enerjisi > saatin potansiyel enerjisi > kalemin potansiyel enerjisi 1, 2, 5, 6 3, 4 2, 6 78 www.calisma-kitabi-cevaplari.com 12. Etkinlik: ığdaki Enerji Bu etkinliğin amacı, öğrencilerin dağların zirvelerindeki kar ya da buzların konumlarından dolayı çekim potansiyel enerjisine sahip olduklarını ve kar kütlesinin bir etki sonucunda kopmasıyla bu enerjinin kinetik enerjiye dönüşerek yıkımlara yol açtığını kavramalarını sağlamaktır. Öğrencilerin cevapları kontrol edilerek varsa eksiklikleri tamamlanır, hatalar düzeltilir. Öğrencilere “Cisimlerin potansiyel enerjileri sadece onları yükseğe çıkardığımızda mı artar?” sorusu yöneltilebilir. Öğrencilere bazı cisimlerin esneklik özelliği sebebiyle esneklik potansiyel enerjisine sahip olduğunu fark etmeleri amacıyla ders kitabındaki metin okutulur ve fotoğraflar inceletilir. Sınıfa bir yay getirilerek bu yayın önüne bir cisim konur ve yay serbest bırakılarak cismin hareketi gözlemlenir. Aynı işlem yay daha fazla sıkıştırılarak tekrarlanır. Benzer bir deneme de ucuna bir cisim bağlanmış yay gerilerek yapılabilir. Ardından cisimlerin hareketlerinin sebebi tartışılarak cisimlerin aldığı yol, sıkıştırılan ya da gerilen yayın esneklik potansiyel enerjisi ile ilişkilendirilir. Yay gibi esnek cisimlerin sıkışma ve gerilmesi sonucunda sahip olduğu enerjinin esneklik potansiyel enerjisi olduğu ifade edilir. Öğrencilere esneklik potansiyel enerjisinin nelere bağlı olduğunu keşfetmeleri amacıyla “Esneklik Potansiyel Enerjisini Değiştirelim” adlı 7. etkinlik yaptırılır. 7. otansiyel Enerjisini Değiştirelim (Önerilen süre: 10 dk.) Bu etkinliğin amacı, öğrencilerin esneklik potansiyel enerjisinin lastiğin esneklik özelliğine ve gerilme miktarına bağlı olduğunu keşfetmelerini sağlamaktır. Etkinlikte kullanılan ince ve kalın paket lastikleri esneklik özelliklerinin farklı olması sebebiyle seçilmiştir. Etkinliğin tamamlanmasından sonra “Sonuca Varalım” bölümündeki sorular öğrencilerle birlikte cevaplanır. Burada öğrencilerin “Lastiğin esneklik özelliğine göre ve gerilme miktarına göre esneklik potansiyel enerjisinin değişeceği” sonucuna ulaşmaları beklenmektedir. Öğrencilerden gelen uygun cevaplar kabul edilir. Çığ oluşturabilecek kar ve buz yığınlarının kütlesini ve süratini belirleyerek kinetik enerjiyi hesaplayabilirler. Kar ve buz yığınlarının yüksekliğini ve kütlesini belirleyerek de potansiyel enerjiyi hesaplayabilirler. Enerjinin Korunumu ve Enerjinin Dönüşümü Öğrencilere potansiyel ve kinetik enerjinin birbirlerine dönüşebildiğini anlamaları için ders kitabındaki “Hız Treni” fotoğrafı inceletilir. Hız treninin en üst noktadayken konumundan dolayı çekim potansiyel enerjisine sahip olduğu belirtilir. Tren, aşağı inerken çekim potansiyel enerjisinin azaldığı, trenin sürati artacağından kinetik enerjisinin artacağı ifade edilir. Potansiyel ve kinetik enerjilerin birbirine dönüşümünü göstermek için sınıfta bir gösteri deneyi yapılabilir. Bunun için yaklaşık 30 cm uzunluğundaki ipin ucuna bir kütle (örneğin silgi) bağlanarak sarkaç oluşturulur. Sarkacın ipinden tutularak silgi 10 cm yukarı çekilir. Aşağıdaki sorularla sınıfta bir tartışma ortamı oluşturulur. • Silgi yukarıdayken hangi tür enerjiye sahiptir? • Silgiyi bırakırsanız enerjisine ne olur? • Silginin sallanırken kinetik enerjiye sahip olduğu ancak potansiyel enerjisinin bulunmadığı konum neresidir? • Silginin potansiyel enerjiye sahip olduğu ancak ki79 netik enerjisinin bulunmadığı konum neresidir? www.calisma-kitabi-cevaplari.com ¡¢£ ¤¥¦§¨ındaki “Enerjinin Korunumu ve Enerjinin Dönüşümü” başlıklı metin okutulur. Öğrencilerin kinetik ve potansiyel enerjilerin dönüşümü konusunu daha iyi kavrabilmeleri açısından salıncakta sallanan çocuğun hareketi ve ilgili çizelge incelenir. Öğrencilerin enerji dönüşümlerinden hareketle, enerjinin korunduğu sonucuna ulaşabilmeleri için öğrenci çalışma kitabındaki “Trombolinde Zıplama” ve “Sarkaçın Hareketindeki Enerji” adlı 13 ve 14. etkinlikler yaptırılır. 13. Etkinlik: Kuvvet ve Hareket Belli bir yükseklikten yere doğru serbest bırakılmış bir cisim düşünelim. Bu cisim başlangıçta bir potansiyel enerjiye sahiptir. da cismin sürati artacağı için kinetik enerjisi artar. Yani cisim düşerken potansiyel enerjisi azalır, kinetik enerjisi artar. Kinetik enerji ile yere çarpan top yerin şeklini değiştirebilir. Hatta az da olsa yerin ısınmasını sağlar. İlk konumdan son konuma gelinceye kadar topun sahip olduğu enerji türü değişmiş ancak toplam enerji miktarı aynı kalmıştır. Buna enerjinin korunumu denir. Buna göre enerji bir türden başka bir türe dönüşebilir ancak hiçbir zaman yok olmaz. Potansiyel enerji ve kinetik enerji arasında gerçekleşen dönüşümü salıncakta sallanan bir çocuğun hareketini inceleyerek görebiliriz. Cismin Konumu Enerji Bu etkinlikle, öğrencilerin sarkaçın konumuna göre kinetik ve potansiyel enerji dönüşümlerini belirleyerek grafiksel olarak ifade edebilmelerini sağlamaktır. Öğrencilerin cevapları kontrol edilerek varsa eksiklikleri tamamlanır, hatalar düzeltilir. Ders kitabından enerji dönüşümleri ile ilgili metin okutulur. Kâinattaki her şey madde veya enerji olarak sınıflandırılabilir. En çok bilinen enerji türleri ısı, ışık, ses ve elektrik enerjisi ile kimyasal, mekanik ve nükleer enerjilerdir. Bir maddenin sahip olduğu kinetik ve potansiyel enerjilerin toplamı mekanik enerji olarak ifade edilir. Enerji dönüşümü en çok potansiyel enerjinin kinetik enerjiye dönüşmesi şeklinde meydana gelir. Öğrencilere konuya dikkatlerini çekmek, dersin işlenişini zenginleştirmek amacıyla ders kitabındaki “Bilgi Damlası” adlı bölüm okutulur. Öğrencilerden çeşitli enerji türlerini ve bunlar arasındaki dönüşümleri çeşitli kaynaklardan araştırmaları ve araştırma sonuçlarını arkadaşlarına sunmaları istenir. Öğrencilerin araştırma sonuçlarını ve edindikleri bilgileri rapor hâline getirip bunu görsellerle destekleyerek arkadaşlarına sunmaları sağlanır. 2 PE KE PE KE E.13 E.14 s.45 s.46 gökyüzüne gönderildiğinde, patlayarak muhteşem bir görüntü oluşturur. Patlayan havai fişekler enerji dönüşümünün en güzel örneklerindendir. Fişekler önce ısı enerjisi ile patlar. Patladığı anda içindeki maddelerin kimyasal enerjisi kinetik enerjiye dönüşür. Bu enerji de hemen ardından ışık ve ses enerjisine dönüşür ve muhteşem görüntüler oluşur. Kinetik Enerji (KE) 1-2 Yüksekliği azaldığı için Sürati arttığı için kinetik potansiyel enerjisi azalır. enerjisi artar. 2 Potansiyel enerjisi en Süreti en yüksek değerde düşük seviyededir. olduğundan kinetik enerjisi en büyüktür. 2-3 Yüksekliği arttığı için çe- Çocuğun sürati azaldığınkim potansiyel enerjisi dan kinetik enerjisi azalır. artar. 3 Çocuğun yüksekliği en Çocuğun sürati sıfır olyüksek değerde olduğu duğundan kinetik enerjisi için potansiyel enerjisi sıfırdır. en büyüktür. PE KE fişekler ateşlenip Potansiyel Enerji (PE) Çocuğun yüksekliği en Çocuğun sürati sıfır olyüksek değerde olduğu duğu için kinetik enerjisi için çekim potansiyel sıfırdır. enerjisi en büyüktür. 3 1 ´µª¶µ·ın Hareketindeki Cismin yüksekliği azaldıkça potansiyel enerjisi azalır ve bu sıra- PE KE ©ª«¬­«®¯°±² ³ıplama Bu etkinlik ile öğrencilerin esneklik potansiyel enerji, çekim potansiyel enerji ve kinetik enerji türlerinin birbirlerine dönüşümlerini fark etmeleri amaçlanmaktadır. Öğrencilerin cevapları kontrol edilerek varsa eksiklikleri tamamlanır, hatalar düzeltilir. 14. Etkinlik: ğu kinetik ve potansiyel enerjilerin toplamı “mekanik enerji” olarak da adlandırılır. Kinetik ve potansiyel enerjilerin dışında kimyasal, elektrik, rüzgâr, ses, ısı, ışık gibi enerji çeşitlerinin de olduğunu biliyoruz. Günlük hayatımızda karşılaştığımız birçok olay sırasında bu enerjiler birbirine dönüşür. 3 potansiyel enerjisi kinetik enerijsi kinetik potansiyel enerjisi kinetik enerijsi enerjisi Sürati artıyor. Dolayısıyla kinetik enerjisi artar. Yüksekliği azalıyor potansiyel enerjisi azalır. Sürati en büyük değerde olduğundan kinetik enerjisi en fazla olur. Yüksekliği ise en düşük seviyede olduğundan potansiyel enerjisi en azdır. esneklik potansiyel Sürati azalıyor dolayısıyla kinetik enerjisi azalır. Yüksekliği arttığı için potansiyel enerjisi artar. 80 www.calisma-kitabi-cevaplari.com Kinetik enerjisi bu noktada yoktur. Tekrar en yüksek konuma ulaştığından potansiyel enerjisi en büyüktür. İş ve Enerji 81 Enerjinin yok olmadan başka tür enerjiye dönüşmesi insanlığa büyük kolaylıklar sağlar. Elektrik enerjisi ampulde ısı ve ışık enerjisine, vantilatörde hareket enerjisine, televizyonda ses enerjisine dönüşür. Hidroelektrik santrallerinde baraj gölünde biriken suyun potansiyel enerjisi, kapaklar açıldığında kinetik enerjiye dönüşür. Suyun kinetik enerjisi jeneratörün türbinlerini döndürür, jeneratörlerdeki mekanik enerji elektrik enerjisine dönüşür. Elde edilen elektrik enerjisi de nakil hatlarıyla evlerimize ulaşır. Çeşitli enerji türleri ve bunlar arasındaki dönüşümler ile ilgili araştırma yapalım. Araştırmamızın des sonuçlarını görsellerle destekleyerek rapor hâline ge-a tirelim ve arkadaşlarımıza s su suna lım. lım sunalım. Öğrencilere enerji dönüşümlerinin günlük hayatımızdaki uygulamalarını fark edebilmeleri için öğrenci çalışma kitabında bulunan “Enerji Dönüşümü” adlı 15. etkinlik yaptırılır. 15. Etkinlik: Enerji Dönüşümü Bu etkinliğin amacı, öğrencilerin bir hidroelektrik santralinde meydana gelen enerji dönüşümlerini fark etmeleridir. Öğrencilerin cevapları kontrol edilerek varsa eksiklikleri tamamlanır, hatalar düzeltilir. Değerlendirme E.15 K e n d i m i z i Değe r l e n d i re l i m s.46 Aşağıdaki soruların cevaplarını defterimize yazalım. 1. Bir faaliyetin fiziksel anlamda iş kabul edilebilmesi için hangi koşullar yerine getirilmelidir? 2. Belirli bir yükseklikten serbest bırakılan top iş yapar mı? Neden? 3. İş birimi nedir? Yapılan işin büyüklüğü nelere bağlıdır? 4. Kinetik enerji nedir? Kinetik enerjiyi etkileyen faktörler nelerdir? 5. Çekim potansiyel enerjisi nedir? Potansiyel enerji nelere bağlıdır? 6. Esneklik potansiyel enerjisi nedir? Kısaca açıklayalım. 7. Yandaki şekilde görüldüğü gibi top belli bir yükseklikten yay üzerine bırakılıyor. Bu olayda top ve yay üzerinde hangi enerji dönüşümleri olur? “Kendimizi Değerlendirelim” bölümündeki sorular, öğrencilerin bu konuda verilen kavram ve yapılan uygulamalarla ilgili olarak kendilerini değerlendirmeleri için hazırlanmıştır. Soruları cevapladıktan sonra öğrencilere cevaplamakta zorlandıkları ya da emin olmadıkları sorular olup olmadığını sorabilirsiniz. Böylelikle eksik kalan kısımlar tespit edilir, eksik kazanımlar belirlenir, yeni konuya geçmeden önce bu noktalar tekrar edilir. Öğrencilerden beklenen cevaplar aşağıda verilmiştir. “Kendimizi Değerlendirelim” Sorularının Cevapları 1. • Cisme bir kuvvet uygulanmalıdır. 15. Etkinlik: Enerji Dönüşümü Enerji, kullanım amacına göre bir türden başka bir türe değişik yollarla dönüştürülür. Aşağıda hidroelektrik santrali modelinde, akan suyun hareket enerjisi barajlarda potansiyel enerji olarak depolanır. Bu enerji kurulan bir sistemle elektrik enerjisine dönüştürülür. Buna göre aşağıdaki soruları cevaplandıralım. 1 2 Su 5 3 4 1 numaralı bölümde su hangi tür enerjiye sahiptir? Kinetik enerjiye ........................................................... 2 numaralı bölümde su hangi tür enerjiye sahiptir? Potansiyel enerjiye ........................................................... 3 numaralı bölümde hangi enerji türleri arasında dönüşüm olmaktadır? Potansiyel enerji, kinetik enerjiye dönüşür. ........................................................... 4 numaralı bölümde hangi tür enerji türbinleri döndürür? Suyun potansiyel enerjisi türbinleri döndü........................................................... rerek kinetik enerji elde edilir. 5 numaralı bölümdeki jeneratör hangi tür enerjiyi hangi türe çevirir? Jenaratör mekanik enerjiyi elektrik enerji........................................................... sine dönüştürür. Konu Biterken • Konu işlendikten sonra anahtar kavramlara tekrar dönülür. Öğrencilerden konuda geçen kavramlarla ilgili cümleler yazmaları istenir. Daha sonra bu kavramların tartışılması için öğrencilere kısa bir süre verilir. Bu sırada öğrencilerin durumları gözlemlenir. Eksik kısımlar varsa tamamlanır, tespit edilen hatalar düzeltilir. • Öğrencilere “Bu derste ilgimizi çeken ne oldu?”, “İlgimizi çeken bu konuları öğrenmemizin bize ne gibi yararı olabilir?”, “Öğrendiklerimiz günlük hayatta bize nerelerde faydalı olabilir?” gibi sorular sorulur. Bu şekilde bir taraftan konunun önemi vurgulanmış olur, diğer taraftan öğrencilerin fikirlerini paylaşmaları sağlanarak bir sonraki konu için ilgileri arttırılmaya çalışılır. • Bir sonraki derse hazırlık amacıyla öğrencilerden “Basit Makineler” konusunu okumaları istenir. Bir sonraki konunun etkinlikleri için gerekli malzemeler etkinliklerden önce hazırlanmalıdır. • Kuvvet uygulanan cisim, kuvvet yönünde hareket etmelidir. 2. İş yapar. Yer çekimi kuvvetinin etkisiyle top aynı doğrultuda hareket ettiği için fiziksel anlamda iş yapar. 3. İş birimi Jouledir. Yapılan işin büyüklüğü cisme uygulanan kuvvetin ve kuvvet doğrultusunda yapılan yer değiştirme miktarının büyüklüğüne bağlıdır. 4. Hareket eden varlıkların sahip olduğu enerjidir. Kinetik enerji sürate ve kütleye bağlıdır. Sürat ve kütle arttıkça kinetik enerji de artar. 5. Çekim potansiyel enerji cismin konumundan dolayı sahip olduğu enerjidir. Yerden yüksekliğe ve kütleye bağlıdır. Yükseklik ve kütle arttıkça çekim potansiyel enerji artar. 6. Esnek cisimlerin sıkışma ve gerilmesi sonucunda sahip olduğu enerjiye esneklik potansiyel enerjisi denir. 7. Top, konumundan dolayı çekim potansiyel enerjisine sahiptir. Bu cisim bırakıldığında çekim potansiyel enerjisi azalır, kinetik enerji artar. Top yaya çarptığında kinetik enerji yayda esneklik potansiyel enerjisine dönüşür. www.calisma-kitabi-cevaplari.com 81