KOORDİNASYON ve DENGE

KOORDİNASYON
ve
DENGE
Ders : Özel Antrenman Yöntemleri
Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü
Mustafa AKGÜN
İstanbul, 2005
Koordinasyon Nedir?

“Amaca yönelik bir hareketle iskelet
kasları ile merkezi sinir sisteminin
uyum içinde çalışması, etkileşimi”ni
ifade eden bir terimdir.
ya da…

MSS ile iskelet kaslarının amaçlı bir
hareket için ortak olarak çalışması
ve hareket akışının yönlendirilmesi.
Nörofizyoloji ve Koordinasyon

Merkezi Sinir Sistemi

Agonist / Antogonist

Sabit >> İyi Koordine Edilmiş>>
Etkin>> Mükemmel Beceri
Koordinatif Yeteneklerin
Bileşenleri

Kinestetik Ayrımlama

Mekansal Oryantasyon

Denge

Ritim

Karmaşık Reaksiyon Yetenekleri
Nörofizyoloji ve Koordinasyon
(Son…)

Kas İçi (İntramuskuler)
Koordinasyon

Kaslar Arası (İntermuskuler)
Koordinasyon
Koordinasyon Türleri (1)
Koordinasyon ile İlgili Farklı
Sınıflama Yaklaşımları…

Genel Koordinasyon :
Çok Yönlü>>>Öncelikli !

Özel Koordinasyon :
Hızlı, Akıcı, Ekonomik, Ritm,
Tekrar Edilebilir.
Koordinasyon Türleri (2)
Koordinasyonla İlgili Farklı
Sınıflama Yaklaşımları
1.
Kapalı Beceri Koordinasyonu :Spor
Tekniği
Sabit, Tekrarlı Motor Aktivite.
Örnek : Atletizm (koşular), yüzme serbest stil.
2.
Açık Beceri Koordinasyonu : Taktiksel
Amaçlı Hareketler
Koordinasyon Türleri (3)
Koordinasyonla İlgili Farklı
Sınıflama Yaklaşımları
1. Kaba Koordinasyon :
Büyük Kas Grupları
2. İnce Koordinasyon :
Daha Küçük Kas Grupları
Koordinasyon Özellikleri
1. Zorluk Derecesi
2. Doğruluk Düzeyi
3. Edinme Süresi
Koordinasyon Gelişiminde
Dikkat Edilmesi Gerekir !!!

Yüklenmeler Kademeli Olarak Arttırılmalı

Yeni Hareketler Yeterli Sayıda Öğretilmeli

Doğru Teknik (Göster = İste)

Bireysel Farklılıklara Dikkat

Alıştırmaların Süratini Sürekli Değiştirmeli

Fiziksel Ortam Değiştirilmeli (Kolay > Zor)
…

Çalışmalar Süre Uyumlu Olmalı

Spor Dalına Özel Koordinasyon Gelişimi
İhmal Edilmemeli

Dinlenik İken Çalışmalı (Yorulduysan Bırak!)

Genellikle 1 Birim Antremanda Antrenmanın
Ana Devrenin Başlangıcında…

Testler ile Beraber Gelişim Gözlenerek
Değerlendirilmeli

Yardımcı Ekip ve Malzeme Yeterli Olmalı
Koordinasyon Antrenmanlarında
Metodolojik Prensipler

Branşa özgü koordinasyon gelişimi İçin Uygun Yaş 7–
11 Arasıdır.

Genel ve Özel Koordinasyon Farklılığını Gözönünde
Tutmak Gerekir.

Görsel Bilgi Girişinden Yararlanılmalıdır.

Sözel Bilgi Girişinden Yararlanmalıdır.

Hareketlere Yumuşak ve Dikkatli Başlamalıdır.
……
….

Antrenman Yöntemleri ve Hareket Sürekli
Değiştirilmelidir.

Kompleks Hareketler Kullanılmamalıdır.

Psiko-fizik fonksiyonlardan yararlanmalıdır.
Branşlara Göre Farklılıklar Uygulanmalıdır.

Hareketler Yorgunken Yapılmamalıdır.
Koordinasyon Antrenmanlarında
Metodolojik Prensipler
Çocukluktan Ergenliğe
Koordinasyon

Okul Öncesi Yaşlarda

Erken (Birinci) Okul Döneminde

Geç Çocukluk (İkincil Okul) Döneminde

Ergenlikte Durum
Koordinasyonu Etkileyen Faktörler

Sporsal Zeka

Duyu Organlarının Hassaslığı

Antrenman Düzeyi

Hareket Deneyimi

Cinsiyet

Yorgunluk
DENGE
ve
Çocuk


Hareket…
Çocuklukta…
MOTOR GELİŞİM
Motor Gelişim >> Motor Beceri
Motor Gelişim Alanları
1.
Küçük Kas Hareketleri (Nesneleri
Kullanma)
2.
Büyük Kas Hareketleri (Bedeni
Kullanma)
a)
Lokomotor Hareketler : Yürüme, Koşma
b)
Lokomotor Olmayan Hareketler : Dönme,
Eğilme, Salınım.
c)
Denge (Stabilite) : Statik ve Dinamik
Denge (Tanımlar)

Ekonomi...Politika...Sosyoloji... Mekanik...Biyoloji...vs. Her
yerde dengeden bahsedilir.

Genellikle üniteler, bireyler, toplumlar,organizmalar
arasındaki sağlıklı bir uyumu ifade eder.

Denge, organizmanın sensoriyel organlarından biridir (5
duyu gibi. En eskisi ama en az bilinenidir.)

Denge: Lokomotor sistemin statik ve dinamik olarak uyum
içinde işlev gördüğü durumlar.

Denge: Vücudun sabit bir pozisyonda kalma yeteneği
veya dış kuvvetlere karşı kararlı hareketler
yapabilmesidir.

Denge: Kişinin yerçekimi merkezinin algısal çerçevede
dayanma yüzeyi alanı içinde tutabilmesidir (Üneri,2004)
Dengenin Biyomekanik
İncelenmesi

Yer Çekimi Merkezi (Ağırlık Merkezi)

Yer Çekimi Çizgisi (Vektör)

Destek Tabanı
Dengenin Biyomekanik İncelenmesi
(Devam)
“Dengenin Kontrolü”

Dayanma Yüzeyinin Geniş Olması

Vücut Ağırlık Merkezinin Dayanma
Yüzeyine Yakın Olması

Yer Çekimi Hattının Ağırlık Merkezi veya
Yakınından Geçmesi

Vücut Yer Çekimi Hattının Destek Alanının
İçine Düşmesi
Statik ve Dinamik Denge

Sabit Bir Noktada Dengeyi Sağlayabilme

Hareket Halindeyken Dengeyi Koruyabilme
Dengenin Nörofizyolojik
İncelenmesi

İç Kulak (Vestibular Sistem)

Proprioseptörler

Serebellum

Medulla Spinalis,

Gözler
…Koordineli Çalışırlar…
Denge Becerisi
Çocuklarda…

Yaş

Cinsiyet
‘e göre gelişim…
DENGE GELİŞİMİ

Çocuklarda 15. ay - 12 yaşa kadar:
Postür kontrolü ve denge becerisi
gelişimi geçiş dönemi.

Bu çağda çocukların vücut salınımları
hızı ve genişliği küçük gövdelerine
rağmen daha fazladır.

Bebeklikte ve ihtiyarlıkta yürüyüş
benzerdir (yanlara doğru adımlama
dengeyi kolaylaştırır.)

8 ve 9 yaşına kadar kızlar erkeklerden
daha becerikli bulunup dinamik denge
ölçümleri aynı seviyede çıkmıştır.
DENGE GELİŞİMİ

8-9 yaşa doğru statik ve dinamik denge
gelişimi yavaşlar;12 yaşa doğru yeniden
hızlanır.

Statik Denge için: 2-12 yaş arasında
gelişir.8-10 Yaş arası yavaşlar.Kız ve
erkekler arasında bir farklılık
görülmemiş.

Statik denge bir çok değişken tarafından
etkilenir.Bu yüzden tek bir denge testi
ile kesin olarak ölçülemez (Payne ve
Larry,1991)
Denge Egzersizleri

Çizgi, ip, denge kalası üzerinde yürüyüş, duruş
ve dönüşler

Temel cimnastik duruşları

Eşli denge egzersizleri

Yer hareketleri (Taklalar, yuvarlanmalar)

Sıçramalar, atlamalar, sekmeler

Bisiklet, paten kullanma

Denge tahtası egzersizleri

Denge topu egzersizleri
Denge Testleri
ve
Bitiriş
KAYNAKLAR








Measurement By The Physical Educator – David K.
MILLER
Principles And Labs For Physical Fitness – W. W.
HOOGER S. A. HOOGER
Sporda Yetenek Beceri Ve Performans Testleri –
Dr. A. KAMAR
Normal Ve İŞİTME Engelli Çocuklarda Denge
Alıştırmalarının Denge Becerilerine Etkisinin
Araştırışlması – Yüksek Lisans Tezi
Çocuklarda Motor Gelilşim – D. S. ÖZER
Çocuk Ve Spor – S. MURATLI
Antrenman Bilimi – M. F. ACAR
Futbol Antrenmanının Bilimsel Temelleri – M.
GÜNAY İ.A. YÜCE