beyin sapı

BEYİN SAPI
Medulla oblongata
Pons
Mezensefalon
Dr. Mustafa
SARIKAYA
Beyin sapı
 Medulla Spinalis ile
diensefalon arasında
 M.Oblangata, Pons ve
Mezensefalondan oluşan
 Vejetatif fonksiyonlardan
sorumlu bir duysal-motor
entegrasyon merkezidir
•Baş-boyun cilt, kas, eklem motor duysal inervasyonu
•Dört özel duyunun kontrolü
•Hayati fonksiyonların kontrolü
Medulla oblongata
 MS’in foramen magnum
üzerinde genişlemesi ile
oluşmuştur
 SSS’nin üst merkezlerini
M.Spinalise’e bağlar
 Retiküler formasyon
denen fizyolojik yapıyı
içerir
Medulla oblangata
Kalp frekansı
Solunum, dolaşım
Kan basıncı
Kusma gibi vital
merkezler
 O2-CO2 reseptörleri
 İşitme bilgisinin
çekirdeği (kohlear
nük) ve kafa çifti
çekirdekleri bulunur




Pons
 Mezensefalonun altında,
medulla oblangatanın
üzerinde bulunur
 Beyin sapının ön yüzünü
oluşturur
 Ak madde ve RF’den oluşur
 MSS’nin değişik düzeyleri
ile bağlantılar kurar
 Medulladaki merkezler
 Solunum ve
yardımı ile nefes
kardiyovasküler yaşamsal
almayı,dolaşımı,terlemeyi
çekirdekler vardır
ve kusmayı kontrol eder
Mezensefalon (Orta beyin)
 Beynin en dar
bölümüdür
 İnen çıkan yolların
oluşturduğu ak madde
ile RF’dan oluşur
 Görme, işitme refleks
merkezleri (colliculi)
 Bazal ganglionlardan
bazıları
 Kafa çifti
çekirdeklerini içerir
Beyin sapı fonksiyonları
 İleti
• Talamusa giden
duysal yollar
• MS’e inen motor
yollar
 Refleks
• Kardiyak, solunum,
vazomotor
• Kusma, öksürme,
esneme, yutkunma
• Pnömotaksik merkez
• Solunum
regülasyonu
10 kafa çiftinin çıkış bölgesi
Beyin sapından duyu bilgisinin geçişi
 Uzun nöronal yollar
• Sinaps sayısı az
• Bilgiyi direkt ileten yollar
• Bilgi işlenme oranı düşük
 Multinöronal/multisinaptik
• Duysal bilginin işlenmesi olanağı
• Sinaps zenginliği sayesinde sınırsız bilgi
paylaşımı ve motor çıkış oluşturma olanağı
Beyin sapı refleks merkezleri
 Vegetatif sistemle ilgili
fonksiyonlar
• Otonom refleksler
• Solunum, vazomotor, kardiyak
• Korunma refleksleri
• Göz kırpma, pupilla ışık
• Aksırma, öksürme
• Beslenme refleksleri
• Emme, çiğneme, yutma
• Kusma ve salya/tükrük salgı
Beyin sapı refleks merkezleri
 Denge ile ilgili postural
motor fonksiyonlar
• Ayakta durma ve kas tonusu
refleksleri
• Stereotip vücut hareketleri
• Vücudun yana, öne yatması,
dönmesi, denge için kolların
açılması
• Dengenin kontrolü
• Göz reflekslerinin kontrolü
Dik duruş/postür
 İskelet uzun kemikler ve
koordine kas hareketleri
sayesinde yerçekimine karşı
koyabilir
 Dik durma korteks, beyin sapı
ve MS nöronal organizasyonları
sayesinde gerçekleşir
• Fleksör, çapraz ekstansör,
resiprokal inervasyon vs. refleks
yöntemleri kullanılır
Denge
 Dengenin aferent bilgisi
• Göz, vestibuler organ, propriosepsiyon
 Merkezleri
• Beyin sapı, beyincik, M.Spinalis’in nöronal
devreleri
 Eferentleri
• Alfa-gama motor nöronlar
Denge
• Dik duruş ve postürün
korunmasında denge
çok önemli
– İnsan vücudu küçük
bir taban üzerine inşa
edilmiştir
– Ağırlık merkezi
oldukça yukardadır
Deserebrasyon rijiditesi
 RF sağlam kalmak üzere
mezensefalondan
serebral iletişim
kesildiğinde ortaya çıkar
 Ponsun eksitatör
nükleusları üst
merkezlerin baskısından
kurtulur kurtulmaz
boyun, gövde ve
antigravite kaslarında
şiddetli kasılmaya neden
olurlar
Retiküler formasyon
 MS, beyin sapı ve talamus
bölgesindeki nöronların
oluşturduğu fizyolojik bir
ağ
 Pekçok duysal bilgiyi alır
ve SSS’nin pekçok
düzeyine eferentler verir
 Korteks, talamus, limbik
sistem, kafa çifti
çekirdekleri ve MS ile
karmaşık ilişkiler içindedir
RF fonksiyonları
 Çizgili kas
aktivitesi
 Somatik ve viseral
duyuları
 Otonom ve
endokrin
sistemleri etkiler
 Uyku-uyanıklık
ritmi, bilinç
düzeyini ayarlar
RF fonksiyonları
 Bazal ganglionlarla birlikte
vücudun yer çekimine karşı
ayakta durma ve dengeyle
ilgili kas hareketlerini
kontrol eder
 Spinal sinirler ve kafa
çiftleri ile merkeze giren
duysal bilgiyi etkileyebilir
– Kolaylaştırıcı
– İnhibe edici
Retiküler formasyon nükleusları
 Pons kaynaklı
• Eksitatör
• Antigravite kaslarını
eksite ederler
 Medulla kaynaklı
• İnhibitör
• Antigravite kaslarının
eksitasyonunu önlerler
Antigravite kaslarına retikülospinal yol üzerinden ulaşırlar
Pons nükleuslarının en önemli bilgi kaynakları
serebellum derin çekirdekleri
vestibuler çekirdekler (denge organı bilgisi)
Ponsun retiküler sistemi vestibuler çekirdeklerin desteği olmadan
antigravite kaslarını uyarma yeteneğini büyük ölçüde kaybederler
RF ve Otonom sinir sistemi
 Sempatik ve parasempatik  Hipotalamus ile yapmış
sistemin üst merkezler
oluduğu karşılıklı
tarafından denetlenmesi
bağlantılar sayesinde;
RF aracılığı ile olur
• Serbestleştirici
• İnhibe edici faktör
salınımını etkiler
 Biyolojik ritmin
düzenlenmesinde rol
oynar
Retiküler aktive edici sistem
 Normal dikkat, bilinçlilik durumu ve uykuuyanıklık paternleri için RF gereklidir
 RF ile korteks arasındaki ilişki kesilirse
bilinçlilik durumu bozulur
Retiküler aktive edici sistem
 Uyuyan bir kişide
RAS uyarılırsa kişi
uyanır
 RAS lezyonlarında
• Letarji
• Uyku hali
• İleri durumlarda
koma ortaya
çıkabilir
TEŞEKKÜR
EDERİM