Ana menü Ana menü Tanım: f : A R , y = f(x) fonksiyonu ve a A da sürekli Olmak üzere , lim xa f ( x) f (a ) xa Limiti bir reel sayı ise; bu değere , f fonksiyonunun x=a noktasındaki türevi denir. f fonksiyonunun x=a noktasındaki türevi f’(a) veya Ana menü df (a ) dx sembolleri ile gösterilir. Bir fonksiyonun türevini daha kısa yoldan bulmamızı sağlayacak bazı teoremler: f ( x ) a, ( a R ) f ' ( x ) 0 n 1 f ( x) ax f ( x) a.n.x , a R n y u ( x) v( x) w( x) y ' u ' ( x) v' ( x) w' ( x) Ana menü devam etmek için tıklayınız y a.u ( x) y ' n.a.u ( x) .u ' ( x) n n 1 f ( x) u ( x).v( x) f ' ( x) u '.v u.v' u ( x) u '.v v'.u y y' 2 v( x) v Ana menü devam etmek için tıklayınız c c ( )' f x2 ( f )' n f' n.n f n 1 Örneğin; f' ( f )' 3 3 3. f Ana menü 2 devam etmek için tıklayınız f(x), f(x)>0 ise f y f y' . f ' f' yoktur, f(x)=0 ise -f’(x), f(x)= -1 ise y f ( x) y ' y sgn( h) y' Ana menü 0, f Z ise yoktur, f Z 0, h 0 ise yoktur, h 0 ise t t doğrusunun eğimi: mt tan A f ' ( x) mt y x f(x) Ana menü devam etmek için tıklayınız f fonksiyonunun A noktasındaki teğet doğrusunun denklemi; A y y1 mt .( x x1 ) Ana menü y x Bir hareketli cismin t zamana bağlı yol denklemi S=f(t) olsun. d ( s) v(t ) f ' (t ) d (t ) d (v ) a (t ) f " (t ) d (t ) Ana menü Tanım = x ve y değişken olmak üzere F(x,y)=0 denklemiyle verilen bağıntılara kapalı fonksiyon denir. Bu durumda; f ' ( x) f ( x) f ' ( y) Ana menü f’(x)= x’e göre türev (y sabit) f’(y)= y’ye göre türev (x sabit) Tanım : y=f(x) fonksiyonunda x ve y değişkenleri t R olmak üzere t parametresine bağlı olarak x = h(t) y =g(t) Biçiminde tanımlanırsa, bu fonksiyona parametrik fonksiyon denir. bu durumda; dy dy g ' (t ) dt olur. dx dx h' (t ) dt Ana menü 1 (log a x)' x. ln a 1 (ln x )' x u' (log a u )' u. ln a u' (ln u )' u Ana menü (sinx)’ = cosx (cosx)’ = -sinx örnekleri görmek için tıklayınız 1 2 (tanx)' 1 tan x sec x 2 cos x 2 (secx)’ = secx.tanx (cosecx) = -cosecx.cotx 1 (cotx)' (1 cot x) 2 sin x 2 Ana menü cosec 2 x f 1 ( y) x y f (x) f Birebir olmalıdır! f : A B f 1 B A f 1 x A için f' (x) var ve f' (x) 0 ise, 1 1 ( f )' ( y ) dir. 1 f ' ( x) f ' ( f ( y )) 1 Ana menü örnekleri görmek için tıklayınız (arcsin x)' 1 (arccos x)' 1 x2 1 1 x2 1 (arctan x)' 1 x2 ( arc sec x)' (arccos x)' 1 x . x 1 (arc cot x)' Ana menü 2 1 1 x2 , x 1 1 x x2 1 örnekleri görmek için tıklayınız , x 1 (a )' a . ln a x x (e ) e x x (a ) u'.a . ln a u (e )' u'.e u Ana menü u u A R olmak üzere f : A R , y f(x) fonksiyonu A kümesinde türevli bir fonksiyon ise; y' f' (x) dy df 'e dx dx d2y d2 f y f ( x) 2 2 ' e dx dx '' '' f fonksiyonun 1. mertebeden türevi denir. f fonksiyonun 2. mertebeden türevi denir. aynı şekilde, n N ve n 1 olmak üzere; n d x y n f n ( x) n ' e f fonksiyonu nun n. dereceden türevi denir. dx Ana menü y 2 x 3 y ' 6 f ( x) 4 x 3 5x 2 7 x 6 ise f' (1) ? = 4.3.x 31 5.2.x 21 7.x 0 12 10 7 10 dy y 2(3x 1) ise ? dx 2 dy y ' 6.(3x 2 1) 2 .(6 x) dx Ana menü Konuya devam etmek Örneklere devam için tıklayınız etmek için tıklayınız y 2(3x 1) 2 .( x 2 1)3 y' ? u v y' 2.2(3x 1).3( x 2 1)3 2(3x 1) 2 .3( x 2 1).2 x Ana menü Konuya devam etmek Örneklere devam için tıklayınız etmek için tıklayınız g ( x) f ( x) 3 , g(1) 2 g' (1) -1ise f' (1) ? x 3 g' (x).(x 3 3) 2 x.g ( x) g ' (1) 2( g (1)) f(x) 2 2 (x 3) 16 4 4 1 16 2 Ana menü Konuya devam etmek Örneklere devam için tıklayınız etmek için tıklayınız f ( x) 3 2 x 3 f ' ( x) (2 x 3)' 3.3 (2 x 3) f ' (12) Ana menü İse f’(12) nedir? 2 = f ' ( x) 2 3. (2 x 3) 2 2 3 2 2 2 3.9 27 27 Konuya devam etmek Örneklere devam için tıklayınız etmek için tıklayınız türevin geometrik yorumu x 1 fonksiyonunun x=1 noktasındaki teğetinin f ( x) x ve normalinin eğimi kaçtır? x x 1 1.x 1.( x 1) 2 x2 x 1 2 1 x y x 2 mx n eğrisinin apsisi x=1 noktasındaki teğetinin denkleminin y=x+1 olması için n-m=? Ana menü Ana menü f ( x) x. x 4 ise f' (x) ? 2 x2 4 0 x=2, x=-2 (k.n.) f ' ( x) 1. x 2 4 x.2 x. sgn( x 2 4) f ' (3) 1. 9 4 2.9. sgn( 9 4) f ' (3) 5 18 23 Ana menü Konuya devam etmek Örneklere devam için tıklayınız etmek için tıklayınız 1 2 f ( x) x 2 2 x 3 ise f ' (1) ?, f' (2) ?, f' ( ) ? g(x) g ( x) x 2 3 x 3 x 1 için g(x) g ' ( x) 2 x 2 y=1-2+3=2 f min , f' (1) 0 x 2 f ' (2) yok x 1 1 f ' ( ) 0( g ) 2 2 Ana menü Konuya devam etmek Örneklere devam için tıklayınız etmek için tıklayınız f ( x) sgn( x 2 2 x) f ( x) sgn( x 2 2 x) g(x) ise f’(2)=? g ' ( x) 2 x 2 g ' (2) 2.2 2 6 0 f ' (2) 0 Ana menü Konuya devam etmek için tıklayınız Hareket denklemi: d 2t 3t 3 1 olan bir hareketlininin 3sn. Sonraki aldığı yolu , hız ve ivmesini hesaplayınız. t 3 s 2.3 3.27 1 58m. v ds 2 9t 2 2 9.9 83 m sn dt dv a 18t 18.3 54 m 2 sn dt Ana menü Konuya devam etmek için tıklayınız 2 x 2 xy y 3 2 ise f’(1)=? x 1 2 y y3 2 f ( x, y) 2 x 2 xy y 3 2 0 y( y 2 1) 0 f 'x 4x y f ' (1) f'y x 3y2 y0 Ana menü 40 4 mt 1 0 Konuya devam etmek için tıklayınız x 2t 2 3t y t2 4 ise dy ‘in t =-1 için değeri nedir? dx dy dy dt 2t 2 dt dx 6t 1 dt Ana menü 2 7 Konuya devam etmek için tıklayınız d ln( x 2 x 1)5 ? dx d u' 5.u 4 .u ' 2 dx u ( x x 1) 5.( x 2 x 1) 4 .(2 x 1) ( x 2 x 1)5 5.(2 x 1) = ( x 2 x 1) Ana menü Konuya devam etmek için tıklayınız f ( x) sin 3x cos 2 x ise f' ( ) ? 3. cos 3x 2. cos x.( sin x) f ' ( ) 3 d (sin 3 (cos( 3 x))) ? dx 3. sin 2 (cos x). cos(cos 3x).( sin 3x).3 Ana menü Konuya devam etmek için tıklayınız f ( x) 3 x 2 x 1 2 ise ( f 1 )' ( f ( x)) ? 1 1 2 f ' ( x) 9 x 2 f : 1, 7 R f ( x) x 2 2 x 4 ise (f -1 )(4) ? ( f 1 )( y ) Ana menü 1 1 f ' ( x) f ' (2) y 4 x ? 1 1 2x 4 2 4 1 6 4 x2 2x 4 x 4 x 2 -4 olamaz Konuya devam etmek için tıklayınız dy y arccos 1 4 x ise ? dx u dy ( 1 4 x ) dx 1 (1 4 x) 4 ( 2 1 4 x ) 4x Ana menü 2 4 x 16 x 2 Konuya devam etmek için tıklayınız f ( x) 4 x 2 1 fonksiyonun türevini bulunuz. x 21 f ' ( x) ( x 1).4 . ln 4 2 f ( x) e sin x 2 x.4 . ln 4 x 21 fonksiyonunun türevini bulunuz. f ' ( x) (sin x)'.esin x cos x.esin x Ana menü Konuya devam etmek için tıklayınız 1 y f ( x) x f ' ( x) fonksiyonunun n. türevi ne olur? 1 1 1 1! 1 . ( 1 ) . 2 x2 x2 x 2 1 2 2! f ' ' ( x) 3 2. 3 (1) . 3 x x x f ( n ) ( x) x ( n 1) Olur. 3 1 3 3! f ' ' ' ( x) 4 3. 4 (1) . 4 x x x Ana menü n! Konuya devam etmek için tıklayınız Örneklere devam etmek için tıklayınız y x.e x ise y (40) ? y ' 1.e x x.e x (1 x).e x y ( 40) (40 x).e x y '' 2.e x ( x.e x ) (2 x)e x Ana menü Konuya devam etmek için tıklayınız ( fog ) ( x) f g ( x).g ( x) ' ' ' y u y n.u n 1 y f (u ) t h(x) n , u g (t ) dy dy du dt . . dx du dt dx Ana menü , .u (zincir kuralı) ' Olsaydı; g ( x) x 5 x 5 2 f ' g (1).g ' (1) 10 . = 30 Ana menü 3 f ( x) x 7 x 3 ise (fog)(-1)=? f ' ( x) 7 x 6 3x 2 f ' (1) 7 3 10 g ' (1) 2 5 3 g ' ( x) 2 x 5 Konuya devam etmek için tıklayınız