koroner yoğun bakımda kardiyak rehabilitasyon nasıl olmalıdır?

22.06.2015
Bileşenler
KORONER YOĞUN BAKIMDA KARDİYAK
REHABİLİTASYON NASIL OLMALIDIR?
Değerlendirme
Eğitim
Prof. Dr. Mehmet Uzun
GATA Haydarpaşa Eğitim Hastanesi
Fiziksel aktivite
Psikososyal yaklaşım
1
Tanım
4
Değerlendirme
Tanı
Koroner yoğun bakım merkezi = coronary
care unit = koroner bakım merkezi
Kontrendikasyonlar
Risk faktörleri
Komplikasyonlar
Kalp krizi, kararsız angina pektoris,
kardiyak aritmi ve sürekli monitorizasyon
veya tedavi gerektiren diğer kalp
hastalarının bakımının yapıldığı özel
hastane odasıdır.
Fiziksel aktiviteye engel durum
Eğitim gereksinimleri
Hastanın istekliliği, öğrenmeye hazırlık
2
5
Değerlendirme
-Tanı-
Koroner yoğun bakım
Akut koroner sendrom tedavisinde son
20 yıl içinde büyük değişiklikler olmuş ve
Koroner Yoğun Bakım’da kalış süresi
komplike olmayan olgular için 1-2 güne
kadar düşmüştür.
Akut miyokard infarktüsü
•FAZ I
Dekompanse kalp yetmezliği
Kararsız angina pektoris
Malign aritmi
Koroner revaskularizasyon sonrası
3
6
1
22.06.2015
Değerlendirme
- Fiziksel aktiviteye engel durum-
Ne zaman başlayalım?
Kardiyak
En az 8 saattir yeni ya da tekrar
eden göğüs ağrısının olmaması
Ortopedik
Kardiyak belirteçlerin düşmeye
başlamış olması
Nörolojik
Pulmoner
Dekompanse kalp yetmezliği
bulgularının olmaması
Psikolojik
En az 8 saattir yeni ritim
bozukluğunun olmaması
Genel düşkünlük
7
10
Değerlendirme
-Risk Faktörleri-
Değerlendirme
-Eğitim gereksinimleriHasta
hastalığı
hakkında
neler biliyor?
Hiperlipidemi
Hipertansiyon
Diabetes mellitus
• Tanı
• Risk faktörleri
• İlaçlar
• Semptomlar
• Sosyal destek
Fiziksel aktivite yetersizliği
Aile ve bakım
verenler
Sigara
• Ne biliyor?
• Neleri bilebilir/anlayabilir?
Diğer
8
11
Değerlendirme
-Komplikasyonlar-
Eğitim
Kalp yetmezliği, şok
Eğitime başlamak için
öğrenmeye hazır olmalıdır.
Perikardit
Öğrenme kapasitesi var
mı?
Ritim ve iletim bozukluğu
Kapak disfonksiyonu
Fiziksel durum
stabil mi?
Yeterli enerji,
uyanıklık
Embolik komplikasyonlar (MSS, periferik)
çok yorgun
olmamalı
Anevrizma
Öğrenmek istiyor mu?
Beyin injürisi var
mı?
Uygun
emosyonel
durum
Kardiyak
sorununu biliyor
mu?
Çok kaygılı ya da
deprese
olmamalı
İnkar ediyor
olmamalı
Ruptür
9
12
2
22.06.2015
ÖĞRENMEYE HAZIR OLMADIĞINI
DÜŞÜNDÜREN BULGULAR
NEDEN HEMŞİRE ?
Hastanın o an için ağrısının ya da başka
bir sıkıntısının olması
Hastanın çok yorgun olması ya da
uykuya eğilimli olması
Eğitimde
en önemli
kişi
‘birey’dir.
Çok endişeli ya da deprese olması
Hemşire
bireyin saatsaat, gün-gün
gelişim
sürecini görme
fırsatına sahip
olduğundan
HASTAYI EN İYİ
TANIYAN
SAĞLIK
PERSONELİDİR
.
Hemşire birey
ile daha fazla
iletişim halinde
olduğundan
MEVCUT
PROBLEMLERİ
HIZLI FARK
EDER,
Hastalığını tümüyle inkar ediyor olması
Geri
bildirimde
bulunabilir,
öğrenmeyi
teşvik eder
ve
bireyin
mevcut
özbakım
yeteneğini en
iyi hemşireler
değerlendirir.
13
16
Bireyin öğrenmeye hazır olduğunu düşündüren
sorular:
Durumum
nedir?
Kim bana
yardım
edebilir?
Neden geldi
başıma?
Eğitim
1nci gün
Ne yapmam
gerekir?
2nci gün
Ne
yapabilirim
?
3ncü gün
Evde ne
olacağım?
4ncü gün
• Yoğun bakım bilgisi, hastalık ve süreci ile ilgili kısa
bilgilendirme
• Hastalık hakkında ve bulguları ile ilgili bilgilendirme
• Yaşam desteği ve acil durumlar hakkında bilgilendirme
• Taburculuk sonrası takip hakkında bilgilendirme,
KARDİYAK REHABİLİTASYON’a yönlendirme
14
Eğitimde zamansızlık mazeret mi?
Eğitim, en az
diğer tedaviler
kadar önemli ve
zaman
ayrılmasını hak
eden bir tedavi
yoludur.
17
AKUT MI için örnek eğitim programı
1NCİ GÜN
2NCİ GÜN
15
• Hasta eğitim setinin gözden geçirilmesi
• Hastanın miyokard infarktüsünden nasıl etkilendiğinin
belirlenmesi
• Hastanın öğrenim gereksinimlerinin belirlenmesi
• Tanı
• Neden yoğun bakımda?
• Hastanın video eğitim programlarını izlemesi
• Hastanın kalbin çalışma düzenini öğrenmesi
• Hastanın nabız bakabilmesi
• Hastanın kan basıncına bakabilmesi/baktırması ve
bunları günlüğe aktarması
• Koroner, iskemi, angina, infarktüs, ateroskleroz,
hipertansiyon, kalp hızı, nabız,tansiyon gibi hastanın
ileride sık duyacağı sözcüklerin anlamını öğrenmesi
18
3
22.06.2015
AKUT MI için örnek eğitim programı devam
3NCÜ
GÜN
4NCÜ
GÜN
• Miyokard infarktüsünün neden oluştuğunun belirtilmesi
• Hastanın ateroskleroz risk faktörlerini öğrenmesi
• Koroner anjiyografi ve bypass’ın neler olduğunu öğrenmesi
• Egzersiz konusunda bilgilendirme
• Anginanın tarifi ve göğüs ağrısı oluştuğunda hastanın neler
yapması gerektiğinin öğretilmesi, acil gerekli telefonların
bildirilmesi
Fiziksel aktivite
Sıklık
•1-3ncü günler 3-4 kez/gün
•4ncü günden itibaren günde iki kez
• Hastaya ilaçlarının ve bunları neden kullandığının tarif edilmesi
• Risk faktörlerini azaltmanın öneminin öğretilmesi
• Hastanın sosyal durumunun değerlendirilmesi
• Hastanın ailesinin bilgilendirilmesi
• Faz II-III kardiyak rehabilitasyonun anlatılması
19
22
Fiziksel aktivite
Fiziksel aktivite
Şiddet
İlerleme
• Algılanan egzersiz düzeyi 13’ü geçmemeli
• Kalp hızı 120/dk’yı geçmemeli, istirahatin
20/dk’dan daha fazla üzerine çıkmamalı
• Semptom yoksa tolere edebileceği en üst
değerlere çıkılmalı
•Önce süreyi 10-15 dk’ya çıkar,
•Sonra şiddetini artır.
20
Fiziksel aktivite
23
Fiziksel aktivite ilerleyişine örnek
Süre
• Aralıklı 3-5 dk’lık seanslar
• Hasta istediğinde dinlenme dönemi olmalı, bu
dönemler egzersiz süresinden daha uzun olmamalı
(1-2 dk)
• Toplam süre 20 dk’yı geçmemeli
21
MET
Aktivite
1nci gün (Koroner
bakım merkezi)
1-2
•Stabil olana dek yatak istirahati
•Sonra yatak dışında sandalyede oturma
•Yatak yanı iskemle (tuvalet amaçlı)
2nci gün (Ara bakım
merkezi)
2-3
•Rutin KBM aktiviteleri, öz-bakıma vurgu
•OTURARAK ısınma hareketleri
•Odada yürüyüş
3ncü gün
2-3
•Tolere edebildiği kadar yatak dışı
•AYAKTA ısınma hareketleri
•Koridorda 2-3 kez 5-10 dk yürüyüş (İlki
gözetimli)
4ncü gün
3-4
•Oturarak banyo
•Ayakta ısınma
•Koridorda 3-4 kez 5-10 dk yürüyüş; bir kat
merdiven ya da koşu bandı
24
4
22.06.2015
Sık kullanılan aktiviteler için gerekli
MET düzeyleri ve kalp hızı yanıtı
SON SÖZ
Aktivite
Yöntem
MET
Ortalama kalp hızı yanıtı
Tuvalet
Sürgü
Yatak yanı iskemle
Ördek (yatakta)
Ördek (ayakta)
1-2
1-2
1-2
1-2
5-15 + İst. Kalp hızı
Banyo
Yatak banyosu
Küvet banyosu
Duş
2-3
2-3
2-3
10-20 + İst. Kalp hızı
Yürüyüş
Düz yüzeyde
2 mph
2,5 mph
3 mph
2-2,5
2,5-2,9
3-3,3
Ayakta iken
Kollar
Gövde
2,6-3,1
2-2,2
Vücudun üst kısmının
egzersizi
Bacak kalistenikleri
Merdiven çıkma
5-15 + İst. Kalp hızı
Hastane personelinin bu aşamada gösterdiği
performans hastanın sonraki tedavilere
katılımını büyük oranda etkiler.
10-20 + İst. Kalp hızı
2,5-4,5
1 kat=12 basamak
Aşağı 1 kat
Yukarı 1-2 kat
Kardiyak rehabilitasyon koroner yoğun bakımda
başlar.
15-25 + İst. Kalp hızı
2,5
4,0
10 + İst. Kalp hızı
10-25 + İst. Kalp hızı
AACVPR 2003
25
28
Gerektiğinde ekiple işbirliği yapılarak strateji
değiştirilebilir.
Sorusu olan?
Öğrenmeye
Hazır
Dinleyici
ÖĞRETİN
26
Öğrenmiş?
Dinleyici
SORGULAYIN
Öğrenmeye
Hazır
Olmayan
Dinleyici
ERTELEYİN
29
Strateji değişikliği gerektiren
durumlar
Önceden var olan durumlar
• Genel düşkünlük
• Kronik böbrek yetersizliği
• Serebrovaskuler aksedan
• Ortopedik problemler
• Bilişsel bozukluklar
Kardiyovaskuler komplikasyonlar
• Kanama
• Aritmi
• Pulmoner enfeksiyonlar
• Reinfarkt
• Sol kalp yetersizliği
AACVPR 2003’den uyarlanmıştır.
27
5