İklim değişikliği

What is Climate Change?
• İklim değişikliği, yıllar itibariyle
gözlemlenen verilere dayanarak,
atmosferin bileşiminin ve doğal
iklimin, insan faaliyetleri
neticesinde doğrudan ya da
dolaylı olarak bozulmasıyla ortaya
çıkmaktadır.
Sera Gazları
• Sera gazları dünyanın yavaş yavaş daha sıcak
hale gelmesine neden olmaktadır.
• Sera gazları atmosferde çok az miktarda ve
atmosferin üst seviyelerinde bulunmaktadır.
• Güneş ışınları uzaya geri salınmadan bu gazlar
tarafından emilmektedir.
• Bu da küresel ısınma olarak adlandırılan,
dünyanın doğal olmayan biçimde ısınmasıdır.
• Sera gazlarının atmosferde artışının birçok
nedeni olsa da başlıca neden fosil yakıtların
kullanımının artmasıdır.
Greenhouse Gases
• Sanayileşme küresel ısınmanın temel
sebebi olarak görülmektedir. .
• Karbondioksit ve metan gibi gazların
aşırı bikimesinde insan etkisi en
önemli unsur olarak görülmektedir.
• Bu sebeple insanın etkisini,
sanayileşmeden daha önce
düşünmek gerekmektedir.
• Dünya üzerinde enerjiye olan
ihtiyaç gelecek 25 yılda daha
fazla olacaktır.
• Bu ihtiyacın da temel olarak
fosil yakıtlarla giderilmesi
beklenmektedir.
• 20. yüzyıldan bu yana
ortalama küresel sıcaklıklar
0.5-0.8 º C arasında artmıştır.
• 21. yüzyılın sonunda ise 1.4 5.8 º C artış göstermesi
beklenmektedir.
İklim Değişikliğinin Etkileri
• Kutupların erimesi, hava ve okyanus suyu
sıcaklıklarının artması, deniz
seviyelerindeki yükselme, okyanus pH’ının
ve oksijen seviyesinin düşmesi, çevresel
değişime bağlı ekonomik gerileme,
evsizlik,hava kirliliği, seller, kuraklık ve
hastalıklar
İklim Değişikliğinin Etkileri
• Kentsel alanlar, iklim değişikliğinin etkilerine
daha açıktır.
• Kentlerin altyapı, insan yaşamları, insan
sağlığı,yoksulluk, çevresel kalite ve zenginlik
açısından yaşayacağı kayıplar sebebiyle daha
güvensiz yerler olabilecektir.
• Güney Asya’nın kalabalık kentleri bu etkileri en
yoğun yaşayacak yerdir. Avrupa kentleri de risk
altındadır.
İklim Değişikliğinin Etkileri
• Güney Avrupa ve Akdeniz Havzası,
yüksek sıcaklık artışları ve kuraklık riski
sebebiyle hassas bölgeler arasındadır.
• Benzer şekilde delta bölgeleri de deniz
seviyesindeki artışlar nedeniyle risk
altındadır.
• AB, tarım, turizm, balıkçılık ve ormancılık
sektörlerinin iklim değişikliğinden
etkileneceğini tahminlemektedir.
İklim Değişikliğinin Etkileri
• İklim değişikliğinin sosyal etkileri yaş,
sosyoekonomik sınıf, fırsatlar ve cinsiyete göre
değişmektedir.
• En yoksul ülkeler ve toplumlar, coğrafi
konumları, düşük gelir ve kurumsal kapasiteleri,
tarıma dayalı ekonomiye sahip olmaları
sebebiyle en çok etkilenecek gruptadır.
• İklim değişikliğinin, Afrika’da tarım alanları
üzerindeki etkisiyle büyük ekonomik kayıplar
yaşanmıştır. Bu da açlık ve yoksulluğa neden
olmuştur.
İklim Değişikliğinin Etkileri
• İklim değişikliğinin insan sağlığı üzerindeki etkileri son
yıllarda iyice artmıştır.
• Mikroplar ve salgın hastalıkların dağılımı iklimdeki
değişimlerden etkilenmektedir.
• Kanser, kalp ve solunum hastalıkları, alerjik hastalıklar,
gıda ve su kaynaklı hastalıklar, hava kirliliğiyle ilgili
hastalıklar, cilt hastalıkları, sıtma, kızıl, ishal ve akıl
sağlığıyla ilgili bazı hastalıklar iklim değişikliğiyle ilgilidir.
• İklim değişikliği su kıtlığı ve hijyen sorunlarına yol
açabilir.
• Çocuklar, hamileler ve yaşlılar en çok etkilenecek
gruptur.
İklim Değişikliğinin Etkileri
• İklim değişikliğinin ekonomik etkileri de vardır.
• Sera gazı emisyonlarını azaltma çabaları maliyet
artışlarına neden olmaktadır.
• Without financial input now the cost arising in the future
will be greater and sustainable development goals will
not be reached.
• Gelirlerle artış olmadan mevcut maliyet artışlarıyla
sürdürülebilir kalkınma hedeflerinin tutması güçtür.
• Gelecekteki iklim değişimleri uzun dönemli ekonomik
planları ve turizm gibi cazibe temelli sektörleri
etkileyecektir.
Alternatif Enerji
• Rüzgar ve güneş
• Biyokütle, hidrojen, ikinci nesil biyoyakıt,
jeotermal, geri dönüşümden enerji üretme
alternatif enerji arayışları arasındadır.
• Kömür gibi ucuz ve kirleten enerji kaynaklarının
kullanımının devletler tarafından kısıtlanması ve
alternatif enerji üretiminin teşvik edilmesi
istenmektedir.
• Ulaşımda temiz formlar.
• Küresel toplumun farkındalığının artması ve
eğitime verilen önem belirleyici olacaktır.
İklim Değişikliği Konusunda
Küresel Çabalar
• 70’li yıllarda kloroflorokarbok ve diğer
ozonu incelten maddeler tespit edilmiştir.
• 80’li yıllarda insanın sera etkisi üzerindeki
etkisi bilimsel olarak ispatlanmıştır.
• Bu yıllarda ozonun incelmesi ve iklim
değişikliği konusunda duyarlılık artmıştır.
• 1987 yılında Montreal Protokolü ozonu
incelten maddelerin kullanımını azaltmayı
amaçlamaktadır.
İklim Değişikliği Konusunda
Küresel Çabalar
• 1988’de tüm dünyadan bilim adamlarının
katılımıyla IPCC kurulmuştur.
• IPCC’nin temel amacı insanın sera gazı
üzerindeki etkisini araştırmak ve iklim
değişikliğinin etkilerini azaltmak için
bilimsel veri temin etmektir.
BM İklim Değişikliği Çerçeve
Sözleşmesi
• Uluslar arası toplumun gündemine 1992
Rio Zirvesi’nde gelmiştir.
• Sera gazları tanımlanmamıştır.
• Sorumlulukları belirleme amacıyla iki ek
liste bulunmaktadır.
BM İklim Değişikliği Çerçeve
Sözleşmesi -EK I
• Australia, Austria, Belarus, Belgium,
Bulgaria, Canada, Croatia, the Czech
Republic, Denmark, the European Economic
Community, Estonia, Finland, France,
Germany, Greece, Hungary, Iceland, Ireland,
Italy, Japan, Latvia, Liechtenstein, Lithuania,
Luxembourg, Monaco, Netherlands, New
Zealand, Norway, Poland, Portugal, Romania,
Russian Federation, Slovakia, Slovenia,
Spain, Sweden, Switzerland, Turkey, Ukraine,
the United Kingdom of Great Britain and
Northern Ireland and the United States of
America.
BM İklim Değişikliği Çerçeve
Sözleşmesi -EK I
• EK I’de yer alan ülkeler, ulusal
politikalarını adapte ederek ve iklim
değişikliğini azaltma konusunda söz
vermektedir. Bu doğrultuda sera gazı
emisyonlarını kısıtlama ve sera gazı yutak
alanlarını korumak ve geliştirme görevleri
bulunmaktadır.
• EK I ülkeleri 2000 yılına kadar, sera gazı
emisyonlarını 1990 seviyesine indirecektir.
BM İklim Değişikliği Çerçeve
Sözleşmesi –EK II
• The member Parties of Annex II, Australia,
Austria, Belgium, Canada, Denmark,
European Economic Community, Finland,
France, Germany, Greece, Iceland, Ireland,
Italy, Japan, Luxembourg, Netherlands, New
Zealand, Norway, Portugal, Spain, Sweden,
Switzerland, the United Kingdom of Great
Britain and Northern Ireland and the United
States of America, were assigned the same
responsibilities as those in Annex I.
BM İklim Değişikliği Çerçeve
Sözleşmesi -EK II
• EK II ülkeleri gelişmiş ülke olarak kabul
edilmektedir. Bu doğrultuda gelişmekte olan
ülkelşerin sözleşme kapsamındaki
yükümlülüklerini yerine getirebilmeleri için yeni
ve ek mali kaynak temin edeceklerdir.
• EK II’deki gelişmiş ülkeler, gelişmekte olan ülkelerin
ihtiyacı olan mali yardımlar, teknoloji transferi gibi
yardımları yapacaklardır.
• EK II’deki gelişmiş ülkeler, iklim değişikliğinin
olumsuz etkilerine daha açık olan gelişmekte olan
ülkelerin bu olumsuz şartlara uyumunu sağlamak
için gerekli olan maliyetleri karşılayacaklardır.
BM İklim Değişikliği Çerçeve
Sözleşmesi
• BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi,
beklenen hedeflere ulaşamamıştır. Çünkü
Sözleşme bağlayıcı değildir ve 2000 yılı
için sayısal hedefler öngörülmemiştir.
• BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi
sonrası 1997 yılında Kyoto Protokolü
imzaya açılmıştır.
BMİDÇS VE TÜRKİYE
• Türkiye 1992 yılında imzaya açılan BMİDÇS’nin orijinal metninde
hem Ek-1 (tarihsel sorumluk), hem de Ek-2 (maddi sorumluluk)
listesinde yer almıştır.
• Türkiye1995 yılında gerçekleştirilen COP 1’den 2000 yılında
gerçekleştirilen COP 6’ya kadar geçen sürede OECD üyesi olmakla
birlikte gelişmiş değil, gelişmekte olan bir ülke olması nedeniyle
BMİDÇS’nin Ek’lerinden çıkmak için girişimlerde bulunmuş ancak
bunu başaramamıştır.
• 2000 yılında tutum değişikliği yapılarak Ek II’den çıkmamız ve Ek
I’de özel statüyle yer almamıza ilişkin 2 DSİ Genel Müdürlüğü, Etüd
ve Plan Dairesi Başkanlığı, İklim Değişikliği Birimi önerimiz
sunulmuştur.
• 29 Ekim-6 Kasım 2001 tarihlerinde Fas’ın Marakeş kentinde yapılan
7. Taraflar Konferansı’nda (COP 7) Türkiye’nin Ek II’den çıkarak
özel koşulları tanınmış Ek I ülkesi olarak BMİDÇS’ye taraf olma
isteği kabul edilmiştir. 24 Mayıs 2004 tarihinde de Türkiye resmen
sözleşmeye katılan 189. taraf olmuştur.
Kyoto Protokolü
• Protokolün EK A listesinde sera gazları
listelenmiştir.
• carbon dioxide (CO2), methane (CH4),
nitrous oxide (N2O), per fluorocarbons
(PFCs), hydro fluorocarbons (HFCs),
sulphur hexafluoride (SF6).
• Devletler iki genel sınıfa ayrılmıştır: gelişmiş
ülkeler, bu ülkeler Ek 1 ülkeleri olarak
anılacaktır; ve gelişmekte olan ülkeler, Ek 1'de
yer almayan ülkeler olarak anılacaklardır.
• Ek 1 ülkeleri sera gazı salınımlarını azaltmayı
kabul etmişlerdir.
• Ek2 ise Ek 1'in alt kümesidir. Ek 2 ülkeler Ek
1'de yer almayan (gelişmekte olan) ülkelerin
masraflarını ödemekle yükümlüdürler.
• Ek 2'de yer almayan Ek 1 ülkeleri 1992'de geçiş
ülkesi olarak tanımlanan ülkelerdir.
• Ek 1'de yer almayan ülkelerin ise sera gazı
sorumlulukları yoktur ve her yıl sera gazı
envanteri raporu vermelidirler
Kyoto Protokolü
• EK B, bazı ülkelerin 1990 yılına göre emisyon azaltım
oranlarını göstermektedir.
• EK I üyesi ülkeler: Australia 108, Austria 92, Belgium
92, Bulgaria 92, Canada 94, Croatia 95, Czech
Republic 92, Denmark 92, Estonia 92, the European
Community 92, Finland 92, France 92, Germany 92,
Greece 92, Hungary 94, Iceland 110, Ireland 92, Italy
92, Japan 94, Latvia 92, Liechtenstein 92, Lithuania
92, Luxembourg 92, Monaco 92, Netherlands 92, New
Zealand 100, Norway 101, Poland 94, Portugal 92,
Romania 92, Russian Federation 100, Slovakia 92,
Slovenia 92, Spain 92, Sweden 92, Switzerland 92,
Ukraine 100, the United Kingdom of Great Britain and
Northern Ireland 92, the United States of America 93.
Kyoto Protokolü
• Protokole göre, EK I ülkeleri tek başına ya da
ortaklaşa bir şekilde EK A listesindeki (carbon
dioxide (CO2), methane (CH4), nitrous oxide
(N2O), per fluorocarbons (PFCs), hydro
fluorocarbons (HFCs), sulphur hexafluoride
(SF6)) sera gazlarının belirlenen miktarları
aşmamasına çalışacaklardır.
• 2008-2012 arasında tüm emisyonlar, 1990
seviyesinin en az %5 altına çekilecektir.
Kyoto Protokolü
• EK I’e dahil edilmeyen gelişmekte olan
ülkeler, emisyonlarını azaltma konusunda
herhangi bir sorumluluğa tabi değildir.
Ancak her yıl sera gazı envanteri vermek
zorundadırlar.
• Küresel ısınmanın ve iklim değişikliğinin
etkilerini azaltmada temel sorumluluk EK I
ülkelerine verilmiştir.
Kyoto Protocol
• Kyoto Protokolü, 1997 yılında
imzalanmasına karşın 2005 yılında
yürürlüğe girmiştir. Çünkü 1990 yılı
verilerine göre toplam karbondioksit
emisyonlarının en az %55’ini oluşturan
ülkelerin sözleşmeye taraf olması
gerekmektedir.
• Bu şart, Rusya’nın Kyoto’ya taraf
olmasıyla sağlanmıştır.
Kyoto sonrası
• COP 18’de Rusya, Japonya, Yeni Zelanda ve
Kanada 2020 yılına kadar uzatılan Kyoto
Protokolü’nden çekilmiştir. Böylelikle Protokolde,
AB ve Avustralya gibi ülkelerle birlikte küresel
sera gazı emisyonunun %15’ini üreten ülkeler
kalmıştır.
• AB iklim değişikliği müzakerelerinde lider aktör
olmayı hedeflemektedir.
• AB, 2020 yılında sera gazı emisyonlarını %20,
2030’da %30, 2050 yılında %80 azaltmayı
hedeflemektedir.
Kyoto sonrası
• Kyoto sonrası iklim değişikliği konusu ülkeler tarafından
COP adı verilen zirvelerde değerlendirilmiştir.
• Katar’ın Doha kentindeki COP 18’de Kyoto
Protokolü’nün süresi 2020 yılına kadar uzatılmıştır.
• Böylelikle Kyoto halen iklim değişikliğinde yegane
bağlayıcı metindir.
• COP 18 aynı zamanda zengin ve yoksul tüm ülkeler için
zorunlu olan ve Kyoto’nun yerini alacak yeni iklim
değişikliği sözleşmesinin 2015’te kabul edilmesini
önermiştir.
• COP 18 zengin ülkeleri 2020 yılına kadar her yıl en az
10 milyar dolar kaynak tahsis etme noktasında
cesaretlendirmektedir.
Maldives
Maldives
• The President of what could be the first country in the
world lost to climate change has urged Australia to
prepare for a mass wave of climate refugees seeking a
new place to live.
• The Maldivian President, Mohamed Nasheed, said his
government was considering Australia as a possible new
home if the tiny archipelago disappears beneath rising
seas.
• ''It is increasingly becoming difficult to sustain the
islands, in the natural manner that these islands have
been,'' he told the Herald in an interview in Male, the
Maldives capital.
Read
more: http://www.smh.com.au/environment/climatechange/climate-change-castaways-consider-move-toaustralia-20120106-1pobf.html#ixzz2zd1CEdII
20 Eylül 2013
• ABD Başkanı Barack Obama, yeni enerji
santrallerinde karbon emisyonlarını
kısıtlayan kanunu onaylamıştır.
• Federal düzeydeki ilk iklim değişikliği
hamlesidir.
• Benzin-dizel vs enerji santrallerinde üst
limit 1,000lb (450kg) , termik santrallerde
de 1,100lb olmuştur.
• Eskiden ortalama bir termik santral saatte
1,800lb of karbondioksit üretmekteydi.
20 Eylül 2013
• Bahsedilen santraller ABD’nin sera gazı emisyonlarının
üçte birini oluşturmaktadır.
• Bu standartları karşılamak için pahalı olan yeni
teknolojilerin kullanılması gerekmektedir.
Paris Sözleşmesi
• 30 Kasım-11 Aralık 2015 arasında Paris’te
toplanan COP 21/ CMP 11 zirvesinde
toplanmıştır.
• Gelişmiş ülkelerin, gelişmekte olan ülkelere mali
yardım-teknoloji transferi yapmasına dayanan
sisteme devam edilecektir.
• 21.yüzyılın ortalarına kadar kalkınma hakkı
çerçevesinde gelişmekte olan ülkelerin kirleterek
kalkınmasına izin verilecektir.
• Bu tarihten sonra yeni teknolojilerle hızlı bir
şekilde sera gazı emisyonlarının azaltılmasına
çalışılacaktır.
Paris Sözleşmesi
• (a) Küresel ortalama sıcaklıktaki artışı endüstri öncesi
düzeylerin 2 C üstünün çok aşağısında tutarak ve
sıcaklık artışını endüstri öncesi düzeylerin 1,5 C üstüyle
sınırlamak yönünde çaba göstererek bunların iklim
değişikliği risk ve etkilerini önemli ölçüde sınırlayacağını
kabul etmek,
• (b) İklim değişikliğinin olumsuz etkilerine uyum
kabiliyetini arttırmak, iklim direncini ve sera gazı düşük
emisyonlu büyümeyi gıda üretimini tehdit etmeyecek
şekilde güçlendirmek,
• (c) Düşük emisyonlu ve iklim yönünden dirençli
büyümeyle uyumlu finansman akışını sağlamak.
Paris Sözleşmesi
• Madde 2 hükmünce ifade edilen uzun vadeli sıcaklık
hedefine ulaşabilmek için Taraflar sera gazı emisyonları
küresel zirve değerlerine en kısa sürede ulaşmayı
amaçlarken zirve değerlere ulaşılmasının gelişmekte
olan ülke Taraflar yönünden daha geç gerçekleşeceğini
dikkate alarak bunun ardından eldeki en iyi bilimsel
veriler ışığında ve bu yüzyılın ikinci yarısında sera
gazlarının kaynaklar temelinde insan kaynaklı
emisyonları ile yutaklar temelinde uzaklaştırmaları
arasında dengeyi adalet temelinde ve sürdürülebilir
kalkınma ve yoksulluğun ortadan kaldırılması çabaları
bağlamında hızla azaltım çalışmalarına başlamayı
amaçlar.
Paris Sözleşmesi
• Ortak ama farklılaştırılmış sorumluluklar
temeline dayanmaktadır.
• Temel olarak ormanlar gibi yutak
alanlarının korunması ve geliştirilmesi
temeline dayanmaktadır.
Yeni Enerji Trendleri
• Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) tarafından
yıllık olarak hazırlanan “Yenilenebilir Enerji
Yatırımlarında Küresel Trendler 2016” raporuna göre
2015 yılında yenilenebilir enerji kaynaklarına yapılan
yatırımlar 266 milyar dolar tutarındadır.
• Yine 2015 yılında kömür ve petrolden enerji üretmek
üzere yapılan yatırımlar 130 milyar dolar civarındadır.
• Buna göre, 2015 yılı için dünyada yenilenebilir enerjiye
yapılan yatırımlar fosil yakıtlarla enerji üretmeyi
amaçlayan yatırımların iki katından daha fazladır.
• Bu durum, enerji üretiminde yapısal bir değişime işaret
etmektedir.
Yeni Enerji Trendleri
• Dünyada yenilenebilir enerjiye yapılan bu
yatırımlar neticesinde 2015 yılında 134
gigawattlık yeni enerji üretimi sağlanmıştır.
• Bu yeni enerji üretiminde güneş ve rüzgâr
enerjilerine olan yatırımlar başı
çekmektedir.
Yeni Enerji Trendleri
• 2015 yılında gelişmekte olan ve yeni gelişen
ekonomilerde yenilenebilir enerjiye yapılan 156
milyar dolarlık yatırımın tarihte ilk kez gelişmiş
ülkelerde yapılan yenilenebilir enerji yatırımlarını
(130 milyar dolar) geçmesidir.
• Nihayetinde 2015 yılında yenilenebilir enerjinin
dünya enerji üretimindeki payı %10.3 olmuştur.
• Bu yatırımlar sayesinde 1.5 gigaton
karbondioksit salınımının engellenmesi
anlamına gelmektedir.
Yeni Enerji Trendleri
• 2015 yılında Çin’de 102.9 milyar dolarlık
yenilenebilir enerji yatırımı yapılırken bu oran
ABD’de 44.1 milyar dolar civarında
gerçekleşmiştir.
• ABD’deki 44.1 milyar dolarlık yatırım rüzgar ve
güneş ağırlıklıdır.
• ABD yıllar itibariyle yenilenebilir enerjiye en çok
yatırım yapan ülke değildir.
• Çin’in ise bu hızlı yükselişinin sebebi rüzgâr ve
güneş enerjisi konusundaki istekliliğidir.
Yeni Enerji Trendleri
• 2015 yılında Avrupa Birliği 48.8 milyar dolarlık
yatırımla son 9 yılın en düşük yenilenebilir enerji
yatırımını gerçekleştirmiştir.
• Avrupa Birliği açısından da rüzgâr ve güneş
enerjisine yapılan yatırımlar ağırlıktadır.
• Buna sebep olarak devlet desteğindeki
azalmalar ve yasal düzenleme beklentisi
gösterilebilecektir.
Yeni Enerji Trendleri
• Türkiye, rüzgâr enerjisinde 941 milyon dolarlık
yatırım yapmıştır. Bu 2014 yılına göre bir
azalmayı ifade etmektedir.
• Ancak Türkiye 2015 yılında 170 megawattlık
önemli bir jeotermal enerji yatırımını
gerçekleştirmiştir.
• Bu veriler, Türkiye’nin yenilenebilir ve temiz
enerji yatırımlarının ABD, Çin ve Avrupa
Birliği’ndeki yatırımlara oranla hem maddi ve
hem de üretim kapasitesi anlamında nispeten
küçük ölçekli kaldığını göstermektedir.
Yeni Enerji Trendleri
• 2004-2015 yılları arasına bakıldığında
yenilenebilir enerji yatırımları artış
göstermektedir.
• Örneğin 2004-2015 arasında yenilenebilir
enerji yatırımlarını Çin %38, ABD’de %21
ve Avrupa Birliği’nde %6 arttırmıştır.
• Dünya bazında ise yenilebilir enerji
yatırımları aynı dönemde %18 artmıştır.
Yeni Enerji Trendleri
• En fazla sera gazı emisyonu üreticisi olan ABD
ve Çin’in dünya ortalamasının üzerinde bir artış
göstermeleri yenilenebilir enerji konusundaki
istekliklerini göstermektedir.
• Türkiye ise son yıllarda bir yenilenebilir enerji
yatırımlarında bir artışı yaşamaktadır.
• Gelecek stratejilerindeki hedeflerde de bu artışın
devam edeceğinin görülmesi son derece
olumludur.