çme Suyunda Dezenfeksiyon

İçme Suyunda Dezenfeksiyon
Muhammed HAS
y155014002
Dezenfeksiyon
 Fiziksel ya da kimyasal yollar kullanılarak patojenik ve
diğer mikroorganizmaların yok edilmesi işlemidir.
Dezenfeksiyon, sterilizasyondan farklı olarak
öldürülmesi gereken patojen mikroorganizma
formlarını yok eder. Sterilizasyon bakteri sporları da
dahil bütün mikrobiyal canlıları yok eder, bu yüzden
dezenfeksiyon sterilizasyon kadar etkili değildir.
İçme Suyunda Dezenfeksiyon
İçme suyunda dezenfeksiyon, mikroorganizmaları
filtrasyonla ayırma ve kimyasal ekleme ile gerçekleşir.
Depolama ve dağıtım sistemlerinde suya dezenfektan
madde atarak patojenlerin öldürülmesi veya zarar
verilerek deaktif hale getirilmesiyle oluşur. Patojen
canlılar; virüsler, bakteriler(salmonella, Cholera,
Campylobacter, Shigella vb.), protozoalardır(Giardia
lamblia, cryptosporidia vb.).
Suların Dezenfeksiyonunun Tarihçesi
Klorla Dezenfeksiyon
En yaygın dezenfeksiyon yöntemidir. Klor formları ya da
kloramin ya da klordioksit gibi klor ürünleri kullanılarak
yapılabilir. Klor, mikroorganizmaları hızlı bir şekilde
öldüren güçlü bir oksidanttır. Katı, sıvı ve gaz formlarda
kullanılabilir, her yöntemin kendine göre avantaj ve
dezavantajları vardır.
Klorlama
-Gaz klor
-Sodyum hipoklorit
-Kalsiyum hipoklorit
Klor Bazlı Alternatif Dezenfektanlar
-Kloramin
-Klordioksit
Klordioksit
Klora kıyasla daha hızlı bir dezenfektandır. Sulu çözelti
halinde suya ilave edilir çünkü gaz halindeki klordioksit
patlama riski taşır. Klorun oluşturduğu yan ürünleri
oluşturmaz (THM, HAA).
Kloramin
 Klor kadar güçlü bir oksidant değildir ancak klora
kıyasla daha uzun süreli bir bakiye kalıntı bırakabildiği
ve THM ve HAA oluşturmadığı için tercih edilebilir.
Kloramin, klor ve amonyaktan elde edildiği için
sistemde nitrifikasyon oluşma ihtimali vardır ve
amonyak bakterilerin büyümesine etki ederek geriye
yan ürün olarak nitrat bırakır.
Ozon
 Ozon, sucul organizmalara zehir etkisi taşıyan güçlü
bir oksidanttır. Stabil bir formda değildir, bir oksijen
atomunu bırakmaya meyillidir. Avrupa’da çok
kullanılan bir dezenfektandır. Ozon suya verileceği
yerde üretilmelidir. Yan ürünleri diğer dezenfektanlar
kadar zararlı değildir ve tad ve koku problemi
bırakmaz.
Ultraviole ışık
 Düşük bulanıklıkta etkili bir dezenfeksiyon yöntemidir.
Ancak bakiye bırakmadığı için tek başına kullanmak
yerine kloramin gibi bir dezenfektan ile beraber
kullanmak gerekebilir.
Dezenfeksiyon Yan Ürünleri (DBPs)
 Dezenfeksiyon yan ürünleri (DBPs), suya atılan
dezenfektanların sudaki organik ve inorganik
maddeler ile tepkimelerinin sonucu oluşan
maddelerdir. Musluk suyu; insanların içme, yıkanma,
yemek ve temizlik ihtiyaçlarını karşıladığı için DBPs’nin
insanla temas halinde olma ihtimali çok yüksektir.
 1974 yılında yan ürünlerin(THM ve kloroform)
kemirgenlerde kalp rahatsızlığı oluşturduğu
anlaşıldıktan sonra US EPA tarafından THM sınır
değeri koyulmuştur. Ayrıca daha sonra yapılan
epidemolojik çalışmalar sonucu klorlanmış içme suları
kullanımı sonucu mesane, bağırsak ve rektum kanseri
arasında bir bağ olduğundan şüphelenilmiştir.
 Ayrıca buna ek olarak mide, beyin, pankreas, akciğer
ve karaciğer kanserleri de klorlu yan ürünler ile
ilişkilendirilmiştir. Bazı çalışmalar sonucu ise DBP’lerin
insan ve hayvan üreme sistemini olumsuz etkilediği de
belirtilmiştir.
 1992 yılında EPA patojen ve DBP’lerin yeni kararlarla
daha çok kontrol edilmesi gerektiğine karar vermiştir.
Bu müzakere sonucu ortaya çıkan görüş patojenleri
kontrol edebilmek için maruz kalınabilinecek en az
miktarda dezenfektan ve yan ürün yaklaşımını
geliştirmekti.
 THM’ler ve HAA’ler için maksimum kirletici seviyesi
(MKS) sırasıyla USA’de 80 μg/L ve 60 μg/L, çoğu
Avrupa Birliği Ülkeleri’nde 30-100 μg/L THM iken
Türkiye’de Sağlık Bakanlığı 150 μg/L THM standardını
uygulamaya koymuş ancak henüz HAA standardı
belirlenmemiştir.
DBP Giderimi
 DBP’lerin ve DBP’leri oluşturan öncü maddelerin
sudan; organik polimerle koagülasyon, çökeltme,
membran filtre ya da filtre yatağı ile arıtılması çok
zordur.
 Fakat DBP leri oluşturan öncü maddelerin arıtılması
sağlanarak kontrolleri sağlanabilir.
 Granül aktif karbon(GAC) ve toz aktif karbon (PAC)
gibi adsorbsiyon prosesleri ile bu organik bileşiklerin
sudan tutulması en uygun arıtma teknolojisidir. Doğal
organik madde(NOM) ve klor THM’nin öncü
maddeleri olarak tanımlanır ve bu oluşum
reaksiyonunun THM oluşum potansiyeli(THMFP)
denir. THMFP toplam organik karbon(TOC) bilinerek
doğrudan hesaplanabilir.
 Arıtma tesisinde alg ve bakteri büyümesi önlenmesi
için genellikle ön klorlama işlemi uygulanır. Bu
durumda sisteme toz aktif karbon girişi olmadan THM
oluşum reaksiyonu başlamış olur ve bunun sonucunda
aktif karbon ve klor arasındaki oksidasyon –
redüksiyon tepkimesi fenollü bileşikleri için aktif
karbonun adsorbsiyon kapasitesini düşürür. Bu
nedenle PAC’ın, THM öncüleri ve THM’leri sudan
temizlemek için fazla verimli değildir.
 DBP’lerin arıtımı için aktif karbon adsorpsiyonu,
polimerle koagülasyon, alüminyum sülfat, kireç, demir
sülfat, iyon değiştirme ve membran prosesler
kullanımı ile ilgili alternatif çalışmalar yapılmaktadır.