Uyuşturucu

advertisement
BAĞIMLILIKLA MÜCADELE
EĞİTİMİ
Dr. Ömür Burak ADIGÜZEL
BOHKŞ Ruh Sağ.Tütün ve Diğer
Bağımlılık Yapıcı Madde ile Mücadele
Birimi
Beynimiz…
500 milyon yıllık bir organ….
Vücudumuzun en karmaşık
organı. İçinde yaklaşık olarak
100 milyar nöron ve 1 katrilyona
yakın bağlantı var.
Vücut ağırlığımızın sadece
%2’si oluşturmasına rağmen,
vücudumuzda üretilen toplam enerjinin
%20-30 kadarı sadece beyin tarafından tüketilir.
İnsan beyninin özellikleri: Katmanlı beyin!
Bizi diğer tüm canlılardan ayıran fark
PREFRONTAL KORTEKS
Maddelerin Kötüye
kullanımı
BAĞIMLILIK?
Tedavi edilmediği taktirde beyinde kalıcı
fonksiyon ve işlev kaybına sebep olur
Tekrarlayıcıdır, Yaşam boyu devam eder.
Bağımlılık bir beyin hastalığıdır!!!
Beyin yapı ve işlevlerinde kalıcı bozukluklara yol
açar.
 Beyinin glikoz ve metabolizma kullanımını gösteren PET scan görüntüsü
Bağımlılık ergenlik ve çocuklukta
başlayan gelişimsel bir hastalıktır.
TÜTÜN
ESRAR
ALKOL
Bu yüzden hedef kitlemiz
ÇOCUKLAR ve ERGENLER.
Vücudumuzda
aroşidonik
asitten
Hem Anandamid,
hem THC;
ikisidoğal
de
kanabinoid
CK1 reseptörlerini
uyararak
etki
Maddeler,
beyin
iletilerini
taklit
ederler.
olarak
sentezlenen
anandamid
ile,esrarın
etken
gösterir.THC.
maddesi
Ödül
yolakları
aktive
olduğunda
beynimiz,tekrar
Beynimiz,
yaşam
için
gerekli
aktiviteleri
Bütün
bağımlılık
yapıcı
maddeler,
bu
üç
yolaktan
gerekli
önemli
şeyler
oluyorödül
notunu
alırile
ve
etmek
için
bu
aktivitelerin
ve
haz
birini
uyararak
etki
gösterir
ve
ortak
etkileri
hep
düşünmeden
tekrar
tekrar
yapılmasını
ilişkili
olmasına
göre
yapılanmıştır.
aynıdır.
öğretir..
. Alkol
. THC
. LSD
Çikolata
. Kokain
. Morfin
. Eroin
. Ritalin
. Amfetaminler
. PCP
. Ketamin
. DXM
. Eroin
. Nikotin
. Opiyatlar
. Alkol
. THC
. Benzodiyazepinler
. Barbitüratlar
. Egzersiz yapmak
. Kumar oynamak
. Gıda
. Sex
Maddelerin beyin üzerindeki etkisi
DOPAMİN DÜZEYİNDE ARTMA!!!
Bir madde dopamini ne kadar hızlı artırırsa,
kişi o kadar çok oranda haz alır.
DOPAMİN, bağımlılıktan sorumlu esas
nörotransmiterdir…
Peki DOPAMİNİN artması neye sebep olur???
Hareket
Motivasyon
İyilik hali
BAĞIMLILIK !!!
Yani vücudumuzda
sonuç olarak, bağımlılık
yapıcı maddeler
Peki
dopamini artıran
tek şey
dopamin düzeyini
artırır. midir?
bağımlılık
yapıcı maddeler
Dopamin öykünün sadece bir parçasıdır…
Dopaminle ilişkili her şey, zaman içerisinde
serotonin ve glutamat yolaklarını da bozar.
Serotonin, uyku ve duygu durumunu
düzenleyen en önemli nörotransmiterdir.
Glutamat ise öğrenme ve bellekle ilgili en
önemli nörotransmiterdir.
Öncelikle
uzamış bölgeler
madde kullanımına bağlı
En sık etkilenen
Şimdiye
kadarbazı
süreçte
anlık madde
olarak beynin
bölgelerinde
hemalınımını
YAPISAL
PREFRONTAL
KORTEKS
ve ÖN
kullandık.
Peki
ya
uzamış
madde
hem de İŞLEVSEL bozukluklar meydana gelir.
SİNGULAT
kullanımında
ne olur?KORTEKS’tir.
Bu bölge, gelişimini yaklaşık olarak 17-18
yaşlarında tamamlar.
Çünkü
prefrontal korteks,
en son
olgunlaşan,
yani
Peki PREFRONTAL
KORTEKS
hasarı
niçin bu kadar
gelişimini
önemli? en son tamamlayan beyin bölgemizdir.
• Yönetici işlevlerden sorumlu
• “Kafadaki Polis”
• Dürtü kontrolü
• Muhakeme
•Pre-frontal
Empati
korteksin
• Planlama ve organizasyon
• Odaklanma
• İçgörü
• Duyguları okuma
görevleri:
EK BİLGİ: Duyguları okumada: Erişkinler prefrontal korteks, ergenlerde ise amygdala ön
plandadır.
Korkuya bağlı koşullanmada uyarana ait anılarla ilişki kurulur. Amigdalanın santral
nukleusu ve stria terminalis yolu ile korkma davranışını ortaya çıkarır. Bu yolla,
donakalma, çarpıntı, hızlı solunum ve stres hormonu salınımı gibi cevaplar oluşur.
Ön singulat korteks ise:
•
•
•
•
•
•
Beynin vites kutusudur.
Dikkati yönlendirir
Seçenekleri görür
Kooperasyon
“Akışa göre gitme”
Hata saptama
Sonuç olarak bağımlılık geliştiğinde:
• Beyin ödül yolağındaki bozukluk nedeniyle
madde kullanımı üzerindeki kontrol kaybolur.
• Davranış önemli ölçüde pekiştiricidir.
(ödüllendirici)
• Kullanım üzerindeki kontrol kaybolur.
Madde kullanımı ilişkili devreler:
BAĞIMLILIK YAPICI MADDDELER
•
•
•
•
•
EROİN
ESRAR
HALÜSİNOJENLER
UÇUCU MADDELER
PSİKOSTÜMÜLANLAR
EROİN – genel bilgiler
• 1899, Bayer fabrikalarında
• Morfinden 2 kat daha etkin
• Piyasada açık kahverengi toz şeklinde
• Sokak isimleri;
-eyç (H)
-beyaz,
-toz,
-peynir
Bağımlılık Yapıcı Maddeler
OPİYATLAR
-Afyon sakızı
-Eroin
-Morfin
-Kodein
-Metadon
Genel olarak AFYON
HAŞHAŞI’ndan elde
edilen uyuşturucu
özellikteki maddelerdir.
Şekil: Papaver Somniferium(haşhaş)
Papaver Somniferum
Kısa bir tarihçe …..
 MÖ 3000 yıllarına dayanan kanıtlar analjezik ve
öforik etkisi nedeniyle opiyum kullanıldığını
gösteriyor.
 Doğum ağrısı, pulmoner ödem, diare, öksürük
tedavisinde kullanılmış. “Tanrı’nın ilacı”
enderaltintoprak@gmail.com
Kullanım yolları
 Morfin- IM, SC, IV, PO, Transmukozal, Rektal





Eroin IV
Burna çekilerek “burun tava”
Ejder kovalama, kaydırak
Tütüne karıştırıp sigara gibi: Koreks
Cilt altına 'skin popping'
enderaltintoprak@gmail.com
EROİN – kullanım şekli
Buharının içe çekilmesi amacı ile
aluminyum folyoda ıstılmasına ve
buharının içe çekilmesine “kaydırma”
ya da ejderhayı kovalamak adı verilir.
(Resim 1)
Resim 1
Eroinin enjektör ile kullanıma
“shot” adı verilir. (Resim 2)
Resim 2
Reçete edilen opioid ürünler
Morfın Hidroklorür
Difenoksilat Hidroklorür
Morfın Hidroklorid Ampul (10mg/1 ml)  Lomotil (2,5mg tb, 2,5mg /5ml lkit form)
 Morfinal SR (10,30,60,100 mg SR
Fentanil Sitrat
kapsül ve tablet)
 MST Continus (10, 30, 60 mg SR
 Fentanil (0,05mg/2-10 ml ampul)
kapsül ve tablet)
 Durogesıc Transdermal Bant (2,5; 5; 7,5;
10 mg)
Kodein içerenler
Meperidin (Petidin)
 Vermidon K

Fenokodin
 Aldolan Gerot (100mg/2ml)
 Pacofen

Neokodin
 Dolantin (25mg tb, 50mg/ml damla,
 Aferin

Doladamon P
100mg/2ml)
 Geralgine K

Dolviran
 Temsalgine
Tramadol
 Pirosal
 Theraflu
 Contromal (50mg. Kapsül, ampul, damla,
100 mg retard tab)
 Tramodolor (Ampul, kapsül, retard tab)
 Ultramex (Ampul, kapsül, damla)

EROİN - etkileri
• Etkisi hemen başlar, 4-6 saat sürer. Bu nedenle günde en az iki
üç kez kullanılması gerekebilir.
• Uyuşturucu madde alındıktan sonra sıcaklık, kol ve bacaklarda
ağırlık hissi, yüzde kırmızılık gelişir. İlk başta gelişen “Rush”
olarak adlandırılan dönemin ardından, sedasyon (sakinlik)
dönemi ortaya çıkar.
• Hareketlerde ve konuşmada yavaşlama, dikkat ve bellekte
bozukluk bu dönemin belirtileridir.
EROİN - etkileri
•
•
•
•
•
•
•
solunumun yavaşlaması,
göz bebeklerinin küçülmesi,
ağrı hissinin kaybı,
düz kasların kasılması,
kan basıncı, kalp hızında azalma
beden ısısında değişiklikler
Karında orgazm benzeri kramplar olur.
•
Eroin bağımlılarında durgunluk, isteksiz olma, soluk bir yüz, ağır ve yavaş
hareket etme, zayıflık, dengesiz yürüme gözlenir. Kabızlık oluşur. Özbakım
azalmıştır. Sık sık doz alma ihtiyacında olduğu için bir yerde uzun süre kalmaz.
Kollarda enjeksiyon izleri, yaralar saptanabilir
Yoksunluk Belirtileri
• Eroinin etkisi altı sekiz saat içinde sonlanır ve
şiddetli yoksunluk belirtileri ortaya çıkar.
Bunlar arasında şiddetli kas ağrıları ve
kramplar, uykusuzluk, gözde yaşarma, burun
akıntısı, ishal sayılabilir.
• Yoksunluk belirtilerini gidermek için kişiler 6
saatte bir eroin dozunu yinelemek zorunda
kalır.
Opioid yoksunluk bulguları
 Yoksunluk bulguları son eroin kullanımından yaklaşık olarak 8-12 saat içinde
başlar 36-72 saatte pik yapar ve 7-14 günde düzelir.
 Meperidin için pik: 8-12 saat, sonlanma 4-5 günde içinde olur.
 Yoksunluk semptomları grip bulgularına benzer:
 Esneme, halsizlik, depresyon, kas spazmları, bulantı, kusma, diyare,
piloereksiyon (kaz derisi gorünüm)
 Çok gürültülü bir tablo olmasına karşın yaşamı tehdit etmez.
 Hastaların bu dönemine “cold turkey” adı da verilmektedir.
 Bu terimin tüm vücutta yaygın olarak izlenen piloereksiyonun yolunmuş hindikaz derisi görünümüne benzemesinden kaynaklandığı düşünülmektedir.
enderaltintoprak@gmail.com
EROİN –yoksunluk belirtileri
• Kesildikten 6-8 saat sonra yoksunluk belirtileri başlar.
• Belirtiler 2-3 gün içinde en şiddetli dönemini yaşar ve 7-10 gün
içinde sonlanır. Ancak bazı belirtiler 6 ay kadar sürebilir.
• Bu belirtiler içinde
• kusma,
• bulantı,
• kas ve kemik ağrıları,
• göz ve burundan akıntılar,
• göz bebeklerinde büyüme,
• terleme, ateş, ishal
• dermansızlık, şiddetli uykusuzluk sayılabilir. Uykusuzluk aylarca
sürebilir.
• Eroin yoksunluğu MORTAL DEĞİLDİR!!
EROİN – kronik sorunlar
•
•
•
•
•
Durgunluk, ilgisizlik,
Çevreden kopma
Toplum ile olan ilişki, ilgi kaybı
Depresyon
İntihar girişimi
• Genelde intihar, yüksek doz eroin alımı ile olur. ALTIN VURUŞ
• Enjektör yolu çeşitli hastalıkların bulaşma riski çok yüksektir. (AIDS,
Hepatit)
• İktidarsızlık sık olarak gözlenir.
• Başka bazı ilaçlar ile birlikte alındığında koma ve ölüm gözlenebilir.
EROİN - zehirlenme
• Yüksek dozda eroin alımı ölümle sonuçlanabilir. Ölüm,
solunumun baskılanması ile oluşur. Koma, iğnebaşı
tarzında gözbebeği ve solunum baskılanması görüldüğü
zaman yüksek doz eroin alımı akla gelmelidir. Yüksek
doz eroin alımı ile ortaya çıkan belirtiler şunlardır:
• Yanıtsızlık
• Yavaş solunum
• Beden ısısında azalma
• Tansiyon düşüklüğü
• Kalp atımlarını yavaşlaması
• Koma ve ölüm
Genel önlemler
 Tüm olgularda tedaviyi zorlaştırabilecek medikal komorbidite
dışlanmalıdır (1)
 Hasta sakin-güvenli bir ortama alınmalı; yeterli beslenmesi
garanti edilmeli; yaşadığı semptomların önemsendiği ve
şikayetlerinin ciddiye alınacağı garantisi verilmelidir (2).
 Çoğul madde kullanımı olan, psikiyatrik komorbiditesi bulunan,
sosyal destekten yoksun hastaların yatırılarak tedavi edilmeleri
gerekir. Bu gözle bakıldığında Metadon gibi pür agonist
replasman tedavisinin hastane ortamında bu konuda lisansı olan
profesyonellerce başlatılması gerekir (2).
 Bu grubun HIV , Hepatit ve bakteriel enfeksiyonlar açısından
artmış risk altında olduğunu bu durumun mevcut bulguları ve
O’Connor et al. Am J Med, 1994;56:551-558
tedaviyi etkileyebileceği unutulmamalıdır. (3) (1)
(2)
Addiction Medicine, 589-606
(3)
Wang et al.Am J Path, 2005;167:1333-1340
enderaltintoprak@gmail.com
Opioid Bağımlılığının Detoksifikasyonunda
Kullanılan Farmakoterapötik Ajanlar
 Metadon
 Buprenorfin
 Klonidin
 LAAM (levo-alpha-acetyl-methadol)
enderaltintoprak@gmail.com
Buprenorfin+Nalokson
 Opiyad reseptörleri üzerinde partial agonistantagonist etkili bir moleküldür.
 Bu özelliği metadona göre daha güvenle
kullanılabilmesine olanak sağlamıştır.
 Kötüye kullanım riski daha düşük
 Yarı ömrü 24-60 saattir. Ayrıca yoksunluk bulguları
metadona göre daha uzun sürse de daha hafif olarak
ortaya çıkmaktadır.
 Ekim-2002’de, FDA opiyat bağımlılığı tedavisinde
kullanılmasını onaylamıştır.
Fiellin et al. Ann Intern Med 2002:688-692
Bickel &Amass Exp Clin Psychopharmacol 1994:477-489
enderaltintoprak@gmail.com
Opiyat bağımlılığında yerine koyma tedavilerinin
etkin olduğuna indirekt kanıtlar
 Opiyat bağımlılarındaki ölüm oranlarında azalma1
 HIV enfeksiyonunda azalma2
 Suç oranlarında azalma3
 Eroin nedeniyle tutuklanmalarda azalma4,5
 Yenidoğanlarda izlenen opiyat yoksunluk sendromu
oranlarında ve şiddetinde azalma4,5
1. Kreek J, Subst Abuse Treatment 2002; Gueve PN, Addiçtion 2002
2. Metzgar, Public Health Reports 1998
3. Gerstein DR et al, CALDATA General Report, CA Dept of Alcohol and Drug Programs, 1994
4. Auriacombe 2004, Am J Addict;13.
5. Lepere 2001, Ann Med Interne (Paris);152 Suppl 3.
enderaltintoprak@gmail.com
KENEVİR BİTKİSİ
DİŞİ BİTKİ
ERKEK BİTKİ
ESRAR REÇİNESİ
TOZ ESRAR
SIVI ESRAR
ESRAR
• Esrar içildiğinde etkisi birkaç dakika içinde ortaya
çıkar. Yarım saat içinde etkisi en üst düzeye
gelmekte ve bu etki 2-4 saat içinde sonlanmaktadır.
Hareket becerilerindeki bozukluk 8-12 saat devam
eder.
• Esrarın sigara halinde içilmesi, ilk dakikalardan
itibaren kalp atışlarının %20-50 oranında artmasına
neden olmaktadır. Bu etki yaklaşık 3 saat
sürmektedir.
• Esrar kullanıldıktan sonra kişi oturuyorsa kan basıncı
artmakta, ayakta duruyorsa düşmektedir.
Esrar kullanımının sonuçları
• Öğrenme, hafıza, dikkat yetileri ve esrar;
Entelektüel kapasitede gerileme görülmektedir.
• Esrar ve akıl hastalığı; Esrar = psikotik bozukluk
çoğunlukla kötülük görme sanrıları ya da
kıskançlık sanrıları şeklinde olmaktadır. Esrar, kalıcı
psikoza da yol açmaktadır.
• Şizofrenik bozukluk gelişme riskinin esrar
kullanmayanlara göre 6.7 kat daha fazla olduğu
ortaya çıkmaktadır.
Esrarın yarattığı diğer olumsuz sonuçlar
• Esrar kullandıktan sonraki ilk bir saat içinde kalp krizi
geçirme riski normalden dört kat daha fazla
• Sigara halindeki esrar, sigaraya oranla %50-70 arası
daha fazla kanserojen hidrokarbon içermektedir.
• Esrar kullanımı ağız kuruluğu ve iştah artışına neden
olur.
• Esrar etkisi altında araç kullanılmamalıdır
Halüsinojenler
• Algı, düşünce ve duygudurumda değişikliklere
neden olurlar.
• Etkileri kişiden kişiye ve kullanımdan kullanıma
değişir.
• Yapısal benzerliklerine göre dörde ayrılırlar;
*İndolalkilaminler(LSD)
*Feniletilaminler(MDMA/EKSTAZİ)
*Arilsikloalkilamin(Fensiklidin, ketamin)
*Atropin
LSD
• Herhangi tıbbi kullanımı olmayan bir madde.
• Tablet, sıvı, toz ve jelatin kareler şeklinde
kullanılmaktadır.
• Son yıllarda kağıtlara emdirilmekte, kurutulup,
küçük karelere bölünerek dağıtılmaktadır.
Maddenin Etkileri
• Etki kullanımdan yaklaşık olarak 30-60 dak
sonra başlar.
• 12 saat kadar sürer.
• Sempatomimetik etkiler gözlenir; kalp atımı ve
kan basıncı artışı, vücut ısısı yükselmesi, iştah
azalması, DTR artışı, ataksi, midriazis görülür.
• Midriazis genelde ‘trip’ in şiddetine pararlel
olarak çıkar ve kişi maddeden arındığında
normale döner.
Maddenin Etkileri
• Rotatuar nistagmus PCP kullanımı için tipik bir
bulgudur.
• İki duyunun kaynaşması görülebilir; (örneğin
müzik görülebilir, renkler duyulabilir)…sinestezi
• Tepkiler neşe ve öforiden korku ve paniğe kadar
değişebilir.
• Korkutucu ya da stresli ortam şiddetli anksiyete
ve paranoya yaşanmasına yol açabilir…bad trip
(en sık başvuru nedeni)
ECSTASY
• Ecstasy’nin etkisi, alındıktan 20-60 dakika
sonrasında kendisini gösterir ve bu etki 4-6
saat süreyle devam eder. Alındıktan 48 saat
sonra bedenden atılır. Enerjinin arttığı hissini
verirken uyku ve yorgunluk hissini bloke eder.
• Ecstasy empatiyi arttıran bir hap olarak da
tanımlamaktadır. Bu özelliğinden dolayı
ecstasy’e kalp açıcıda denilmektedir.
MDMA(ECSTASY)
• Amfetamin benzeri, orta derecede halüsinojenik,
sentetik bir maddedir.
• Maddenin kullanımından sonra huzursuzluk,
depresyon, uykusuzluk tanımlanır.
• Halüsinasyonlar ve paranoid düşünceler ortaya
çıkabilir. Yüksek dozda paranoid psikoz gelişebilir.
• Diyare, nistagmus, epileptik nöbet, böbrek
yetmezliği ve kardiyovasküler etkiler bildirilmiştir.
• Tedavi semptomatik…
Yarattığı sonuçlar
• Ecstasy sadece yorgunluk hissini değil, açlık
ve susuzluk hislerini de bastırır
• Ecstasy kullanımının uzun vadede bellek
üzerinde de olumsuz etkileri ortaya
çıkarılmıştır.
Zehirlenme
Ecstasy’nin ölüme yol açtığı da
bilinmektedir.
Nedenleri
• Aşırı dans etme sebebiyle vücut ısısının 40
C derecenin üzerine çıkması
• Su alımı
kanda sodyum
beyin ödemi
KETAMİN
• Ketamin, günümüzde hayvan ve insan
ameliyatlarında anestetik olarak
kullanılmaktadır.
• Sokak isimleri arasında köpek eroini, K, özel K,
vitamin K,
KETAMİN
• Sıvı, beyaz, toz, ya da hap şeklinde bulunabilir.
Enjeksiyon, burundan çekme ve tütün ile
içilerek de kullanılabilir. Ketamine sıklıkla
ecstasy ile karıştırılarak satılır ve beklenmedik
etkileri ortaya çıkar
KETAMİN
• en düşük dozlardaki etkileri, hafif sarhoşluk, hayalci
düşünme, sendeleyerek yürüme, robot gibi hareketler,
gecikmiş yada azalmış duyumlar, sakarlık, baş dönmesi,
sosyal yetilerin artması ve algı değişiklikleri şeklinde
görülür. Daha yüksek dozlarda güçlükle hareket etme,
bulantı, disosiyasyon, zorlayıcı görsel imajlar ve bayılma
görülebilir. Çok güçlü halüsinasyonlara yol açar. Zaman,
ses, renk ve benlik algılarını bozar. Kullanıcıda kopukluk
hissini ve kontrol dışı olma duygusu yaratır.
Çevresinden ve kendisinden uzaklaşma; ayrılma hissi
yaratır. Kalp atışı ve kan basıncı artar.
KETAMİN
• Fiziksel koordinasyon ortadan kalkar, fiziksel
yetersizlik hissedilir, bu nedenle alındıktan sonra
ağır makineleri çalıştırmak, araba sürmek,
yüzmek tehlikelidir. Kollar ve bacaklarda
“hissizlik” yaşanır, ağrı dindirici özelliği vardır.
Gözler ışığa duyarlı hale gelir. Hafıza kayıplarının
da görüldüğü rapor edilmiştir. Bazı insanlar geçici
felç/paralize olma durumunu yaşadıklarını,
kelimeleri ağızda gevelediklerini, hasta olduklarını
ya da olacaklarını hissettiklerini belirtmişlerdir.
FENSİKLİDİN (PCP)
• Eskiden cerrahi anestezik olarak kullanılırdı.
• İlk defa 1967 yılında yasadışı uyuşturucu madde
olarak kullanılmaya başlanmış
• Çok basit ve ucuz imal edilip, çok pahalıya
pazarlanmaktadır.
• Beyaz kristal toz şeklinde olup, tabletler, kapsüller
ve renkli tozlar şeklinde görülür. Değişik şekillerde
kullanılır. Ağız yoluyla, damardan, enfiye şeklinde
ya da sigara ile içe çekilerek kullanılabilir. En sık
kullanım şekli sigara ile içilmesidir.
FENSİKLİDİN
• Sigara ile 2-3 mg içildiğinde 5 dakika içinde etkisi başlar ve 30
dakikada etkisi en üst düzeye ulaşır. Kişinin ruh hali, alınan doz
miktarı etkinin değişmesine yol açar. Sessizlik ve yoğun fantezi içine
girilir. Vücudun ağırlığı kaybolur, hissizlik meydana gelir. İşitme ve
görme halüsinasyonları görülebilir. PCP’nin etkisini genellemek
oldukça güçtür; çünkü kişiden kişiye farklı etkilere yol açar. Kimi
insanı daha sosyal, konuşkan, pozitif yaparken bir başkasını daha
saldırgan, bir diğerini pasif yapabilir.
• PCP ile ciddi yan etkiler ortaya çıkar. Uyuşturucu maddeden
kaynaklanan toksikasyon psikozlara, akut zihinsel sendromlara veya
komaya yol açabilir. Sıkıntı, korku, zihin bulanıklığı, ajitasyona sebep
olur. Hipertansiyon, ataksi, yüz ve boyun bölgesinde adale rijiditesi,
hipertermi, hipersalivasyona neden olmaktadır
Uçucular
• Yapıştırıcı ve zamklarda kullanılan
uyuşturucular
• Sprey boyaları, saç spreyleri, traş
aerosollerinda itici olarak kullanılanlar
• İncelticiler(tiner)
• Sıvı yakıtlar
• 2003 yılında ülkemizde yapılan ESPAD
çalışmasında 16 yaşındaki lise öğrencilerinin, 6
ilde de esrar kullanımıyla aynı oranda uçucu
kullandığı saptanmış.
• En sık 14-15 yaşlarında görülüyor.
• Kullanımı 4-5 yaşlarına kadar inebiliyor.
• Okul çağı çocuklarda deneme amaçlı kullanım
yaygın.(%26)
• Ucuz……
• Yetişkinde bağımlılık oranları %0,1 lere
geriliyor.
• Madde bulunan ortamlarda çalışanlarda
kullanım daha sık.
Etkileri
• Kullanım uzarsa görsel varsanılar oluşur.
• Ciddi miktarda kullanım solunumsal ve nörolojik
nedenlerle sonuçlanır.
• Rinore, epistaksis, öksürük, salya artışı,
konjuktivalarda kızarma, sulanma olur.
• Bazı hastalar bulantı, kusma, abdominal kramplar,
diare ve solunum seslerinde artıştan yakınırlar.
• Diğer uçucu maddeler duygudurumu
değiştirirken, nitritler cinsel uyarılışı arttırırlar.
NİTRİTLER (poppers)
• Amil nitrit, btil nitrit, alkil nitrit isimli uyuşturucu maddeler
kullanıcılar arasında “poppers” olarak adlandırılmaktadır.
• Deri temizleyicilerde, video kafası temizleyicilerinde, oda
temizleyicilerinin de içinde bulunmaktadır. Genel olarak uçucu
madde kapsamında değerlendirilir.
• Bir şişeden veya bir torbadan koklanarak kullanılır. Etkisi bir iki
saniyede başlar ve 1-2 dakika sürer. Kasları gevşetir ve kan
dolaşımını artırır. ”Rush” etkisi yapar. Seks sırasında özellikle anal
seks için kullanımı sıktır. Bu nedenle ”sex shop”larda satıldığı da
gözlenmektedir.
• Dikkatsiz kullanıldığında burun ve akciğerlerde hasara yol açar.
Kullanımı takiben baş ağrısı, baş dönmesi ve düşme gözlenebilir.
Enfeksiyon bulaşma riskini artırır. Bağışıklık sistemi bozukluğu
olanlarda, kalp hastalığı, düşük veya yüksek tansiyon sorunu,
kansızlık olanlarda ciddi sağlık sorunlarına yol açar.
UÇUCU MADDE KULLANIMI
• Yapıştırıcıların yutulması sonucu kişi nefes alamaz ve ölebilir.
( Mekanik )
• MSS baskılanması sonucu kalp sistemi durabilir ve ölüm
olabilir ( Vagal İnhibisyon )
• Solunumun baskılanması: MSS baskılanmasına bağlı olarak
solunum sistemi de baskılanır, solunum durur ve ölüm
olabilir.
• İntihar: Uyuşturucu madde kullanıcılarının tümünde intihar
oranı yüksektir. Uçucu madde kullanıcılarında da intihar
oranı yüksek
ÇAKMAK GAZI
• Çakmak gazında bütan isimli uçucu kimyasal
bir gaz vardır. Renksiz, kaynama noktası -0.5
derece olan yanıcı bir gazdır.
• Çakmak gazı daha çok gazın önce bir naylon
torba içine doldurulması ve bunun başa
geçirilerek solunmasıyla alınmaktadır. Bütan
gazı akciğerlere ulaşır ulaşmaz buradaki geniş
alveol yüzeyinden emilerek hemen kana geçer.
• Etkileri tıpkı damardan verilen bir ilaç gibi
hemen etkisini gösterir.
• Bütan gazının solunmasıyla birkaç dakika içinde alkol
içilmesindekine benzeyen sarhoşluk, baş dönmesi,
çarpıntı ve aşırı bir neşelilik hali ortaya çıkar.
• Konuşma yavaşlar ve bozulur. Şuurla ilgili değişiklikler,
hayal görmeler, kulak çınlaması, kulakta uğultu,
uyuklama da görülebilir. “kafayı bulmuş”
• Yoğun olarak gaz soluyan kişilerde ise başlangıçtaki
aşırı neşe halini takiben yoğun bir gevşeme ve uyku
durumu ortaya çıkar. Ajitasyon, havale, deliryum,
halüsinasyonlar, istem dışı kas hareketleri, baş ağrısı,
kalp ritim bozuklukları, tansiyon yükselmesi,
saldırganlık ve intihar teşebbüsü görülebilir.
• Ani ölüm uçucu maddeye bağlı ölümlerin en sık
nedenidir.
• Kronik kullanımla;
–
–
–
–
–
–
–
Kas zayıflığı, rabdomyoliz
Hematemez, kusma, bulantı gibi GİS sorunları
Böbrek yetmezliği
Kardiyomyopati
Karaciğer hasarı
Pulmoner hipertansiyon, ARDS
Hematopoetik bozukluklar(hemolitik anemi, aplastik
anemi gibi)
• Uçuculara bağlı çoğu akut nöropsikiyatrik etki
geri dönüşlüdür. Ancak kronik etkiler yavaş
geri dönebilir ya da geri dönmez.
Tedavi
• İntoks……….İzlem
• Myokardiyal duyarlılığa karşı dikkatli olmak
gerekir.
• Psikoz varsa antipsikotik…
• Sokakta yaşama, beslenme yetersizliği, cinsel
yolla bulaşan hastalıklar, uçucu maddeler
dışında başka maddelerin de kullanımı gibi
nedenlerle başka sağlık sorunlarında olacağı
akulda tutulmalıdır.
Psikostimülanlar
Stimülanlar
• Bu sınıftaki en bilinen madde kokain ve
amfetamin.
• Stimülan bağımlılığında bilinen etkili bir tedavi
yok.
KOKAİN – genel bilgi
• Diğer adı “coke”
"Erythroxylon Coca"
şurubundan elde edilen bir
alkoloiddir.
Beyaz kristalize bir tozdur.
• Çok hızlı ve güçlü bir bağımlılık geliştirir.
KOKAİN – kullanım yolu
1)
2)
3)
4)
Buruna çekerek
Sigara içer gibi
Deri altına enjeksiyon
Damara enjeksiyon
En sık kullanım yolu iyice
ezilmiş tozunun buruna
çekilmesidir.
Kokain
• Burun yoluyla, iv ya da taş şeklinde kullanımı
oluyor.
• Kokain yoksunluğu için kanıtlanmış spesifik bir
tedavi yok.
• Kokain yoksunluğu bulguları; depresif mood,
ajitasyon ve uykusuzluk.
• Genellikle uzun sürmüyor.
• Hastalar kendi kendine detoks tedavisini
yapabiliyor.
Kokain
• Kısa dönem sedatif- hipnotik kullanılabilir.
• İmipramin yoksunlukta?
• Yerine koyma tedavisi şuan için iddia edilse de
yararı kanıtlanamamış.
• Kokain kullanımını azaltabilecek ilaçlar;
modafinil, naltrexone, acamprosate ve
vigabatrin.
• Yoğun madde alma isteği yaşanıyor.
KOKAİN - bağımlılık
• Bağımlılık yapıcı etkisi oldukça yüksektir.
• Psikolojik bağımlılık bir kez kullanıldıktan sonra
bile gelişebilir.
• Tekrarlanan kullanımlardan sonra tolerans gelişir
ve fizyolojik bağımlılık oluşur.
• yoksunluk belirtileri eroin, morfin gibi opiyatlar ile
karşılaştırıldığında daha düşüktür.
KOKAİN - etkileri
• Kullanımını takiben
– taşikardi ya da bradikardi
– pupiller dilatasyon kan basıncında düşme ya da artma
• Kokain yüksek doz kullanıldığı zaman
–
–
–
–
–
–
taşikardi, göğüs ağrısı, tansiyon yüksekliği
sinirlilik, saldırganlık, sosyal muhakeme kaybı,
yüsek riskli cinsel girişimler,
psikomotor aktivitede artış, ajitasyon,
nöbet
kas zayıflığı, solunum güçlüğü ve koma
• En sık görülen etki
– nasal konjesyona bağlı burun kanamalarıdır.
Ayrıca bronşlar ve akciğerde hasara neden olur. Tiklere yolaçar ve migren benzeri
başağrıları oluşturabilir.
KOKAİN - etkileri
•
•
•
•
Beyinde enfarktlar
Beyin içi kanamalar
Epilepsi (%3-8)
Paranoid hezeyanlar, halusinasyonlar
Beyin üstüne olan bu
etkiler kokainin damarları
daraltıcı etkisinden
kaynaklanmaktadır
• Myokard enfarktüsü
• Aritmi
• Kokain afrodizyak bir uyuşturucu maddedir. kullanıldığı
zaman boşalmayı geciktirir. Ancak uzun kullanım sonucu ya
da kişi kokain kullanımını bıraktığı zaman iktidarsızlık ile
sonuçlanır.
KOKAİN – yoksunluk belirtileri
• Kokain alımını izleyen bir saat içerisinde “crash” adı verilen
depresyona benzer bir tablo oluşur.
• Bu tablo çöküntü, mutsuzluk, hiçbir şeyden zevk almama,
sıkıntı, kaygı, sinirlilik, güçsüzlük, çok uyuma isteği,
korkutucu rüyalar ile belirgindir.
• Bu belirtiler 18 saat sürer.
• Ağır kullanımda ise bir haftaya kadar uzar. Özellikle 2-4 gün
arasında en şiddetli düzeyine varır. Bu dönemde intihar
gözlenebilir.
Kokain – tedavi
• Kısa dönem sedatif- hipnotik kullanılabilir.
• İmipramin yoksunlukta?
• Yerine koyma tedavisi şuan için iddia edilse de
yararı kanıtlanamamış.
• Kokain kullanımını azaltabilecek ilaçlar;
modafinil, naltrexone, acamprosate ve
vigabatrin.
• Yoğun madde alma isteği yaşanıyor.
CRACK (TAŞ) – genel bilgi
• Kokainin bir formudur.
• 10 saniye içinde etkisini gösterir.
Bağımlılık etkisi çok yüksek olduğu
bir içişten sonra, kişi ikincisini
almak için şiddetli bir istek
duymaktadır.
CRACK – yoksunluk belirtileri
• Kokainin yoksunluk belirtileriyle aynıdır.
• kişi kendini mutsuz, bitkin, sıkıntılı, kaygılı,
hiçbir şeyden keyif alamaz, güçsüz, sinirli
hisseder. Uyuma isteği doğar, bazen korkunç
rüyalar da görülebilir.
CRACK - etkileri
•
•
•
•
•
Taşikardi
Mİ riski
Akut Hipertansiyon
Ağır depresyon
İntihar eğilimli davranış
• Bağımlılığı çok çabuk gelişir ve kullanılan miktarı arttırma gerekliliği
doğar. Miktar arttıkça harcanan para da arttığından, crack alabilmek
için suç işlemeye başlama olasılığı yüksektir.
• Uzun süreli kullanımın sonunda insanlarda sinirli, telaşlı, paranoid
bir tablo ortaya çıkabilir. Crack kullanımı çeşitli solumun yolu
problemlerine, akciğer ve göğüs ağrılarına yol açabilir.
Amfetaminler
• Sokak amfetamini, metamfetamin ve
dexamfetamin.
• Yoksunluk için henüz kanıta dayalı özelleşmiş
bir tedavi yok.
• Modafinil, bupropion ve naltreksonun
amfetamin kullanımını azalttığı söyleniyor.
AMFETAMİN – genel bilgi
• Günümüzde amfetaminler halen tıbbi amaçlar
için kullanılan ilaçlardır. Bunlar içinde en
önemlisi
– DEHAB
– Depresyon
– Narkolepsi
• Şişmanlık tedavisinde de kullanılmakla birlikte,
yarar ve zararları tartışmalıdır.
Amfetaminler
• Tedavi semptomatik.
• Yoksunluk bulguları; keyifsizlik, halsizlik,
umursamazlık, ilgisizlik, uykusuzluk.
• Yoksunluk bulguları kısa sürer. Tedavi
gerekmeyebilir.
• Sürdürüm tedavisinde dexamfetamine
önerilmez.
AMFETAMİN – genel bilgi
• Dekstroamfetamin
• Metamfetamin
• Metilfenidat
• Captagon, ritalin, dexedrine bu ilaçlardan bazılarıdır.
• Amfetaminler ülkemizde uyarıcı, zihin açıcı olarak
bilinmektedir.
• Efedrin ve propanolamin de amfetamin türevleri olup,
burun tıkanıklığını gidermede ve iştah fazlalığını
azaltmada kullanılırlar..
AMFETAMİN – kullanış yolu
• Beyaz, kokusuz, tadı acı, kristalize bir tozdur.
•
•
•
•
•
Alkol ve suda kolaylıkla çözülebilir.
İçilebilir;
Buruna çekilebilir,
Ağızdan
Enjeksiyon yöntemiyle damardan alınabilir.
• Hangi yolla alındığına bağlı olarak da, duygu
durumunda değişik uyarılara neden olurlar.
AMFETAMİN kullanım sıklığı
• Bazı kullanıcılar, satın aldıkları maddeyi; yemek
yemeden
uyku uyumadan
RUN
her 2-3 saatte bir
belli dozlarda alarak,
ara vermeksizin tüketirler.
• Kronik kullanım, kişide işitsel ve görsel
halüsinasyonlara; paranoyaya ve şiddet davranışının
eşlik ettiği kontrol dışı öfke durumlarına neden
olmaktadır.
AMFETAMİN - etkileri
• İştahın azalmasına, genel bir hoşnutluk duygusuna neden olurlar.
• Metamfetaminin etkisi 6 ila 8 saatte sonlanır.
• “Rush” ya da “flash” olarak adlandırılan ve birkaç dakika içinde
sonlanan haz verici bir deneyim yaşar.
• “Rush” deneyiminden sonra tipik olarak,
şiddet davranışları, heyecan, ajitasyon.
Burundan çekenlerde ya da ağızdan alınanlarda neşeli olma durumu
yaratırlar.
AMFETAMİN - etkileri
• Çok güçlü bir uyarıcı olduğu için çok küçük dozu bile
uykusuzluğu ve fiziksel aktiviteyi arttırır; iştahı azaltır.
• Amfetamin alımını takiben
–
–
–
–
–
şizofreni benzeri psikotik tablo
myokard enfarktüsüne,
beyin damar hastalıklarına,
şiddetli hipertansiyona ve
iskemik kolite neden olur.
• Alınan doz miktarına göre değişen şekilde, titreme,
epileptik nöbet, koma ve ölüme neden olabilir.
AMFETAMİN - etkileri
• Kalp ve damar üzerindeki etkileri;
– Taşikardi
– Aritmi
– Hipertansiyon
• Beyindeki küçük kan damarlarına geri dönüşü
olmayan, felç üretecek oranda zarar verir.
AMFETAMİN - kronik etkileri
• Bağımlılık yaratır ve bu kroniktir; bırakılır,
tekrar kullanılır;
• şiddet içeren davranışlar
• konfüzyon ve uykusuzluk
• psikotik özellikler:
– paranoya,
– işitsel halüsinasyonlar,
– duygu durumu dengesizlikleri
– Saplant
AMFETAMİN – yoksunluk
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Anxiety
Mutsuzluk
Çöküntü hali
Güçsüzlük
Hareketsizlik
Kabuslar
Fazla uyuma
Başağrısı
Terleme
Mide ve kas krampları sayılabilir.
• Bu belirtiler, amfetamin kesildikten 2-4 günde en yüksek düzeyine
ulaşır ve yaklaşık bir hafta sürer.
AMFETAMİN - entoksikasyon
Aşırı doz alımı;
– Sarsılma
– Çırpınmalara
– Malign hipertermi
Ölümcül olabilir!!
AMFETAMİN - tedavi
• Semptomatik tedavi uygulanır.
• Madde arayışı ve istek yoğun izlenir.
RİTALİN (Metilfenidat)
• DEHAB sendromu olan çocukların tedavisinde
kullanılan bir ilaçtır.
• Bazen narkolepsi tedavisinde de kullanılabilir.
• Merkezi sinir sistemini uyarır; etkisi
metaamfetaminlere göre daha az, kafeine göre
daha fazladır.
• Ritalin tabletler halinde ve sadece kırmızı
reçete ile satılmaktadır.
RİTALİN
• Hiperaktif çocukları yatıştırıcı, dikkat eksikliği olanları da
odaklayıcı bir etkiye sahiptir.
• Tedavinin parçası olarak ve tavsiye edilen dozda kullanılan
Ritalinin bağımlılık yapmadığı gösterilmiştir.
• Ritalinin etkisini arttırmak için eroinle ya da hem eroin hem
de kokainle karıştırıp kullananlar olduğu saptanmıştır.
• Orta okul ve lise öğrencileri tabletleri kırıp burundan
çekerek ya da tabletleri yutarak “kafa bulmaya”
çalışmaktadırlAR.
Tedavi
• Semptomatik tedavi uygulanır.
• Madde arayışı ve istek yoğun izlenir.
KAFEİN
• Dünyada en yaygın kullanılan psikoaktif madde
kafeindir.
• Bir fincan normal kahvede 85-120mg, kolada ise
20mg, orta boy bir çikolatada 5mg kafein
bulunur.
• Kafein kullanımı sonrası tolerans ve bağımlılık
gelişir.
• Baş ağrısı, yorgunluk, huzursuzluk, anksiyete gibi
yoksunluk bulguları izlenir.
• Tedavide kafein dozu kademeli olarak azaltılır.
CAPTAGON
• Captagon (fenetylline) hiperaktif çocukların
ve narkolepsi tedavisinde kullanılmıştır.
• Amfetamine göre bağımlılık yapıcı etkisi düşük
olduğu için tercih edilmiştir.
• Fenetylline molekülü teofilin ve
amfetaminden oluşmaktadır.
ICE
• Kristal, crack, ice ya da metamfetamin olarak da bilinir.
Türkiye’de yoktur. Renksiz, kokusuz, mat bir buz kütlesine
benzer.
• Etkisi:
• Düşük dozda kullanıldığında uyanıklık, çoşku ya da kaygı, korku,
sinirlilik, hassaslık gibi etkileri olabilir.
• Aşırı dozda ise halüsinasyonlar, paranoya, aşırı şiddet eğilimi,
hareketlerde organizasyonsuzluk, korku ve antisosyal davranışlar
görülebilir. Kullanıldıktan sonra etkisi 8-24 saat arası sürer.
• Yoksunluğunda çok ağır depresyona ve intihara sebep
olur. Toksikasyona bağlı olarak gelişen psikozların kalıcı
olma olasılığı vardır.
SİHİRLİ MANTAR
Etkileri
• Etkisi 30-60 dakika içinde görülür.
• Bu mantarların nasıl etki edecekleri büyük ölçüde kişinin
o anki ruh hali ve beklentilerine bağlıdır
• Genel mod değişimi ve öfori başlar. Baş dönmesi oluşur.
• Yaratıcı, felsefik ve derin düşünme meydana gelir.
• Merak duygusunda artış olur.İştah artışı olur.
SİHİRLİ MANTAR
• Sihirli mantar kullanımında uzun süreli etkiler
oluşabilir. Bunlardan en önemlisi “flashback”
deneyimidir. (Deneyimler yeniden yaşayabilir.)
• Mantarları kullanmadan hemen önce kendini
kötü hissediyorsa ya da uyuşturucu maddenin
dozajı çok yüksekse korkutucu ve dehşet verici
duygular, istemsiz sarsıntılar yaşarlar, düşünce
ve duygularda kontrol kaybı , delirme ve ölüm
korkusu hissederler. (“bad trip” )
SİHİRLİ MANTARLAR
• psilosibin(psylocybin),
psilosin(psilocyn) ve musimol
(muscimol) gibi uyarıcı özelliği olan
uyuşturucu maddeleri barındıran mantar
türleridir.
• Ana psikoaktif uyuşturucu madde
psilosibin
• Bu mantar çeşitleri, LSD gibi
halusinojenik etki özelliklerine sahiptir.
Amanita muscaria
Psilocybe semilanceata
MARAŞ OTU – genel bilgi
• Yurdumuzun Güneydoğu Bölgesinde özellikle
Kahramanmaraş ve Gaziantep çevresinde kullanılan
maraş otu, “Deli Tütün” (Nicotiana rustica L) denen bir
tütün çeşidinin yapraklarının toz haline getirilerek
meşe, ceviz veya asma çubuğundan elde edilen kül ile
yarı yarıya karıştırılmasından elde edilmektedir.
• Yeşilimsi bir rengi ve un gibi yapısı vardır. Çoğunlukla
sigarayı bırakmak için başvurulan, ancak buna bağımlı
kalınan bir dumansız tütün tüketimidir. Hasankeyf
tütünü, ağız otu ya da deli tütün de denmektedir.
MARAŞ OTU
MARAŞ OTU – kullanım otu
• Bu karışım ortalama bir tatlı kaşığı kadar avuca
alınıp alt dudak ile çene arasına konmaktadır.
Ağızda 5-10 dakika tutulduktan sonra tütüntükrük karışımı ağızdan dışarı atılır. Bu işlem gün
boyunca tekrarlanmakta hatta bazı kişiler
dudakları arasına yerleştirdikleri bu toz ile
uyumaktadırlar. Hazırlanırken maraş otuna belli
yarı yarıya katılan kül alkaloidlerin baz haline
getirilerek ağız mukozasından emilmesini
sağlamaktadır.
MARAŞ OTU
• Hemen hemen sigara tütünü ile aynı alkaloidleri taşıyan ve
genellikle sigaraya alternatif olarak kullanılan maraş otu;
•
• Dudak ile dişler arasındaki bölgeye konularak ağızda uyuşmalara
neden olan maraş otunun sinir, sindirim ve solunum sistemlerinde
zararlara yol açmaktadır.
• Maraş otu, ağız florası denilen ağız sağlığını bozmaktadır. Bu
nedenle ot kullanan kişilerin ağız problemleri oluşur. Maraş otu, dişi
tutan kemik ve diş etinde kızarıklıklara ve iltihaplanmalara yol açar.
Bunun neticesinde de; kemik ve diş eti zayıflar. Ayrıca maraş otu
kullanımı sigarayla eşdeğer oranda kalp ve damar rahatsızlıklarına
neden olabilmektedir. Ağız kanseri riskinin maraş otu kullanımına
bağlı olarak artabileceği saptanmıştır.
MARAŞ OTU
• Maraş otu, ağız florası denilen ağız sağlığını
bozmaktadır. Bu nedenle ot kullanan kişilerin ağız
problemleri oluşur. Maraş otu, dişi tutan kemik ve diş
etinde kızarıklıklara ve iltihaplanmalara yol açar. Bunun
neticesinde de; kemik ve diş eti zayıflar. Ayrıca maraş
otu kullanımı sigarayla eşdeğer oranda kalp ve damar
rahatsızlıklarına neden olabilmektedir. Ağız kanseri
riskinin maraş otu kullanımına bağlı olarak artabileceği
saptanmıştır.
•
GHB (gama hidroksi bütirat)
• Elektrik panellerini temizlemeye yarayan bir kimyevi
uyuşturucu maddeden sentez edilerek elde edilmiştir.
• Sıvı, toz, tablet ve kapsül halindedir. Genellikle küçük
şişecikler içinde satılır. Çoğunlukla ecstasy ve alkol ile
birlikte kullanıldığı bilinmektedir. Kokusu ve tadı yoktur,
etkisi 1-3 saat sürer. Kokusu ve tadı olmadığından, içki
veya içilen herhangi bir şey içine kolayca
karıştırılmaktadır. Özellikle klüp kültürü olan gençlerin
kullandığı bir uyuşturucu türüdür.
GHB etkileri
• GHB’nin sarhoşluk hissi verdiği bilinmektedir. Tecavüz
edenlerin kişiyi etkisiz hale getirmek için GHB verdikleri
de bilinmektedir. GHB alındıktan 10-20 dakika sonra
etkisini göstermeye başlar.
• GHB’nin yan etkileri oldukça fazladır. Koma, nefes alma
zorluğu, beyinde kalıcı hasarlar, ölüm bu etkiler
arasındadır. Kullananlarda bellek sorunu, bilinç kaybı sık
görülmektedir.
• Yoksunluk belirtileri
• Yoksunluk belirtileri arasında anksiyete, ajitasyon,
tremor ve delirium bildirilmiştir. Psikozda
gözlenebilmektedir.
Bağımlılık Sendromu
• Aşağıdakilerden üç ya da daha fazlası son bir yıl
içinde bulunuyorsa, kesin bağımlılık tanısı konur;
*Maddeyi almak için çok güçlü bir istek
*Madde alma davranışını denetlemede güçlük
*Madde kullanımı azaltıldığında ya da
bırakıldığında yoksunluk sendromu izlenmesi
*Tolerans gelişiminin gözlenmesi
*Maddeyle ilgili harcanan zamanın giderek
artması
*Görülen zarara rağmen kullanıma devam etmek
Çoğul Madde Bağımlılığı
• Özellikle sık sık ağrı nedeniyle hekime
başvuran hastalarda çoklu madde kullanımı
akılda tutulmalı.
• Diğer madde kullanım bozukluklarında olduğu
gibi çoğul madde kullanımında da eşlik eden
depresyon(alkol-depresan),
anksiyete(benzodiazepin-alkol-amfetamin),
psikotik belirtiler(esrar- halisünojenlerstimülanlar) gözlenebilir
Çoğul Madde bağımlılığı
• Maddelerin etkisini tamamlamak ya da
yoksunluk belirtilerini azaltmak için birden
fazla madde kullanılır.
• Tek tip madde kullanana göre yoksunluk
bulguları daha şiddetli ve atipik seyredebilir,
zehirlenme riski daha fazladır.
• Çoğul madde kullanımı kullanımı söz konusu
olsa da primer ya da temel tercihinin hangisi
olduğuna dikkat!!!
Teşekkür ederim…
Download