kurtulu* sava*ı - Kurtuluş Savaşı

KURTULUŞ SAVAŞI
M.KEMAL’İN SAMSUN’A ÇIKMASI(19 MAYIS
1919)
Mondros imzalandığı zaman Mustafa Kemal
Paşa
Suriye cephesinde savaşmaktaydı.Mondros tan
hemen sonra Adana da yıldırım orduları grup
Komutanlığına atandı.
KURTULUŞ SAVAŞI

Mustafa Kemal’in Samsun’a
çıkması:Mondros Mütakeresi ‘nden sonra
Yıldırım Orduları Grubu Komutanlığı’nın
kaldırılması üzerine İstanbul’a gelen
Mustafa Kemal Paşa ,ülkenin ve ulusun
kurtuluşu adına bir şeyler yapma inancıyla
yetkilerle görüşmeler yaptı.
9. ORDU MÜFETTİŞLİĞİNİN
GÖREVLERİ
Görev bölgesinde iç asayişi sağlamak
 Halkın elindeki silah ve cephaneleri toplamak
 Türk ordularının terhis işlerini tamamlamak
 İşgallere karşı kurulan milli kuruşları ortadan
kaldırmak
 NOT:
amaç Anadolu da milli mücadeleyi başlatmak
 Milli egemenliğe dayalı kayıtsız şartsız
bağımsız yeni bir Türk devleti kurmaktır.

HAVZA GENELGESİ(28 MAYIS
1919)
Mustafa Kemal Paşa,havza’da ülkedeki tüm
askeri ve sivil makamlara genelge
yayınlayarak:
 İşgallerin protesto edilmesini ve mitingler
yapılmasını
 Milletin uyarılarak harekete geçirilmesini
istedi.
VE GENELGE ETKİSİNİ HEMEN
GÖSTERDİ.birçok yerde miting yapıldı.Bu
mitinglerin en önemlisi İstanbul sultan Ahmet
meydanında yapıldı.
ÖNEMLİ NOTLAR
ulusal bilinci uyandırmaya yönelik ilk
bildiridir.

havza genelgesiyle Mondros’a ilk defa
tepki
Gösterildi.ulusal direniş başladı.
ilk protesto mitingi 30 mayıs
1919’da havzada gerçekleştirildi.

Amasya genelgesi (22 haziran 1919)

Mustafa kemal paşa Amasya’da tüm ulusa
önemli bir genelge yayınladı.Ali Fuat
Paşa,Rauf bey,Refet Bey’in genelgenin
hazırlanmasında büyük katkıları oldu.ayrıca
Erzurum’da bulunan 9.Kolordu Komutanı
Kazım Karabekir Paşa ile Konya da
bulunan ordu müfettişi Cemal Paşa’nın da
görüş ve onayları da alındı.
AMACI:Sivas’ta milli bir kongre toplanmasını
sağlamak ve tüm milli cemiyetleri tek çatı altında
birleştirmektir.
 KARARLAR:
 Vatanın bütünlüğü ve milleti,n bağımsızlığı
tehlikededir.(gerekçe)
 Ulusun bağımsızlığını,yine ulusun azim ve kararı
kurtaracaktır.(yöntem)
 Sivas’ta milli bir kongre toplanması
kararlaştırıldı.kongreye her ilden 3’er delege
katılacaktır.delegeler Müdafaa-i Hukuk Reddi İlhak
ve belediyeler tarafından seçilecektir.(amaç)
 Hiçbir askeri ve sivil örgüt dağıtılmayacak.
…
 NOT:Amasya genelgesinin o dönemin
ünlü komutanlarına imzalatılmasının
sebepleri:
 Ulusal mücadeleyi halka mal etmek
 Ulusal mücadeleye katılımı arttırmak
Amasya genelgesinin önemi ve
sonuçları
Kurtuluş savaşının ilk siyasi belgesidir.
 Milli egemenlik kavramından ilk kez söz
edildi.
 Temsil heyeti fikri ortaya çıktı.
 Kurtuluş savaşının gerekçe,yöntem ve amacı
ilk kez belirtildi.
 Yeni Türk devletinin kurulması yolunda ilk
adım atıldı.
 Genelge Türk halkına çağrıdır ve ihtilal
beyannamesi niteliği taşımaktadır.

Erzurum kongresi
(23 Temmuz-7Ağustos)
Kongrenin Toplanma Amacı:
 Doğu Anadolu’daki Ermeni tehlikesine
karşı önlem almak.
 Bölgedeki Türk halkının her yönüyle
güvenliğini sağlamak.
23 Temmuz 1919’da M. Kemal Paşa,Erzurum
Kongresi başkanlığına seçildi.böylece milli
mücadele sürecinde ilk kez liderlik vasfını
kazandı.
Erzurum kongresinin yapıldığı bina
Kararları:
Milli sınırlar içinde vatan bir bütündür
bölünemez.
 Manda ve himaye kabul edilemez.
 Kuva-yi Milliye’yi etkin ve milli iradeyi
egemen kılmak esastır.
 Milli meclisin toplanmasına çalışılacaktır.
 Her türlü işgal ve müdahalesine
karşı,millet hep birlikte haklarını sonuna
kadar savunacaktır.

Önem ve Sonuçları
Bölgesel bir kongredir.Aldığı kararlar
yönünden
Ulusaldır.
 Amasya Genelgesi’ndeki esaslar,ilk defa
millete mal edildi.
 Milli sınırlardan ilk kez söz edildi.
 Manda ve himaye ilk kez reddedildi.
 Sivas Kongresi’ne zemin hazırladı.
 Doğudaki cemiyetler tek çatı altında
birleştirildi.

SİVAS KONGRESİ
(1-11 Eylül 1919)
Kongrenin Toplanma amacı:
 Amasya genelgesindeki esasları ve
Erzurum’da alınan kararları tüm ulusa mal
etmek.
 vatanın bütünlüğünü ve milletin
bağımsızlığıyla ilgili kararlar almak.
 Anadolu ve Trakya’daki tüm cemiyetleri
birleştirmek.

Kararlar:



Erzurum Kongresi’nde alınan kararlar aynen
kabul edilerek tüm ulusa mal edildi.
Anadolu ve Trakya’daki tüm cemiyetler
Anadolu ve Rumeli Müdafa-i Hukuk
Cemiyeti adı altında birleştirildi.
Erzurum’da seçilmiş kolan Temsil Kurulu’nun
sayısı arttırılarak tüm ulus adına söz söyleme
yetkisi verildi.( TBMM’nin açılmasına kadar
M.Kemal seçildi.)
Önemi ve sonuçları
Milli bir kongredir.
 M. Kemal Paşa ulusal lider oldu.
 Sivas kongresi kararları kendisinden
sonraki gelişmelere de ışık
tuttu.(Lozan,Mudanya,Amasya
Görüşmeleri,TBMM’nin açılması)
 Temsil kurulunun ilk siyasi başarısıdır.
 Mandacılık bir daha gündeme
gelmeyecektir.

Diğer kongreler
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Balıkesir kongresi
Alaşehir kongresi
Nazilli kongresi
Lüleburgaz kongresi
Pozantı kongresi son kongredir.
Kars İslam şurası ilk toplanan kongredir.
Ortak özellikleri
Yöresel kongrelerdir.
 Saltanata bağlı kaldılar.
 Batı Anadolu’daki yunan işgallerine karşı
çıktılar.
 Batı Anadolu illeri adına yetkili bir merkez
heyeti oluşturdular.
 Genel seferberlik ilan ettiler.silahlı
mücadeleyi esas aldılar.

Amasya görüşmeleri
(20-22 Ekim 1919)
Protokolde yer alan kararlar:
 Her iki taraf arasında anlaşmazlık kalmadı.
 Mebusan Meclisi’nin toplanması kararlaştırıldı.
 Tüm ülkede serbest ve müdahalesiz genel seçimler
yapılacaktır.
 Hükümet manda ve himayeyi kabul
etmeyecek,azınlıklara ayrıcalık vermeyecektir.
 İstanbul hükümeti,temsil kurulundan habersiz hiçbir
uluslar arası antlaşma imzalamaycaktır.

Önemi ve sonuçları
İstanbul hükümeti,Temsil Kurulunun varlığını
resmen tanıdı.
 İtilaf devletleri bu yaklaşmadan endişelenerek
yunan ordusuna taarruza hazır olmaları emrini
verdi.
 Tüm ülkede genel seçimler yapıldı.itilaf
devletleri seçimleri saltanat yanlılarının
kazanacağını seçimlere karışmadılar.
 Müdafa-i hukukçular seçimleri büyük bir
çoğunlukla kazandı.

Temsil kurulunun Ankara’ya gelmesi
M.Kemal‘in Ankara’yı merkez olarak
seçmesinin nedenleri şunlardır:
 İstanbul’a yakın olması
 Cephelere yakın olması
 Anadolu’nun merkezinde olması
 Güvenli bir yerde olması
 Haberleşme ve ulaşım kolaylığı
 Ankara halkının milli mücadeleyi
desteklemesi

Meclis-i Mebusan’ın Toplanması ve
Misak-ı Milli
Mustafa kemal Ankara’da mebusan Meclisi
toplanmadan önce milletvekilleriyle bir
toplantı yaptı.bu toplantıda bazı kararlar
alındı.bu kararlar:
 M. Kemal’i meclis başkanlığına seçmek
 Meclis Müdafaa-i Hukuk grubunu kurmak
 Vatanın bütünüyle ilgili kararlar almak.

Önemi ve sonuçları
Anadolu hareketinin ilk siyasi başarısıdır.
 Mısak-ı milli ile yeni Türk devletinin milli
ve bölünmez sınırları çizildi.
 Mısak-ı milli ile Türk halkının en temel
hakları istendi.
 Mısak-ı milli ,Türk halkının bağımsızlık
şuuruna tam olarak eriştiğini gösterir.
 Bu gelişmeler TBMM’nin açılmasına zemin
hazırladı.

TBMM
TBMM’NİN AÇILMASI
(23NİSAN 1920-1 NİSAN 1923)
ÖNEMİ:
 Türk tarihinde milli egemenlik tam olarak ilk
kez gerçekleştirildi.
 Yeni Türk devletinin devletinin temelleri atıldı.
 TBMM,vatanın ve milletin geleceğine el koyuldu.
 İlk TBMM 23 nisan 1920_1 nisan 1923 arasında
çalıştı.
 Son olarak Lozan görüşmelerini başlattı.

Nitelikleri
Ulusal,demokratik,sürekli,kurucu,çok
sesli,olağanüstü,savaşçı,ihtilalci,milliyetçi ve
halkçı bir meclistir.
 Güçler birliği ilkesi esas aldı.
 Meclis hükümeti sistemi benimsendi.
 Partileşme yoktur,gruplaşma vardır.
 TBMM’nin temel amacı Mısak-ı Milli’yi
gerçekleştirmektir.

TBMM’nin çıkardığı ilk yasalar
Ağnam vergisinin arttırılması
 Hıyanet-i Vataniye kanunu(29 nisan 1920)
 Firariler hakkında kanun ve istiklal
Mahkemelerinin kurulması(eylül 1920)
 NOT:1.TBMM’nin aldığı ilk karar vergi
oranlarının attırılmasıdır.
 Ağnam:Küçükbaş hayvan vergisidir.

TBMM’ye karşı ayaklanmalar
1.
2.
3.
4.
Doğrudan İstanbul hükümetinin çıkardığı
ayaklanmalar:Ahmet Anzavur,Kuva-yı İnzibatiye
İstanbul hükümeti ve itilaf devletlerinin çıkardığı
ayaklanmalar:Bolu, düzce,hendek,Adapazarı,Yozgat
,Afyon,Konya
Azınlıkların çıkardığı ayaklanmalar: Ermeni
ayaklanmaları,Pontus Rum,
Kuva-yı milliye taraftarı:Çerkez Ethem,Demirci
Mehmet,Yörük Ali Efe
Sevr barış antlaşması:Antlaşmayı
imzalatmak için Yunanlılar İzmir ve
çevresine saldırdı.Parlamentoda
onaylanmadığında geçersiz sayılıp
uygulanmadı.
 TBMM’nin aldığı önlemler:Hıyanet-i
Vataniye
Kanunu çıkarılarak İstiklal Mahkemesi
kuruldu ve ayaklanmalar bastırıldı.

Teşkilat-ı esasiye (1921 anayasası):
 Geniş kapsamlı değildir.
 Meclise yasallık kazandırdı
 Güçler birliği ilkesini kabul etti saltanat ve
hilafete dokunmadı.

uyarı:Padişah taraflarını savaştan
koparmamak için savaş bitene kadar
saltanat ve hilafete dokunulmadı.

Kurtuluş savaş’ında cepheler
Doğu cephesi:Ermenilere karşı yapılmıştır.ve
Gümrü Antlaşması ile kapanmıştır.
Gümrü antlaşması(3 aralık 1920)
Önemi:
 TBMM’nin ilk askeri ve siyasi zaferidir.
 Uluslar arası alanda sağladığı ilk başarıdır.
Sonucu:
Sevr’in geçersizliği ilk kez belirtilmiştir.
 İlk kapanan cephedir.
 Doğu sınırı belirlemeye başlamıştır.
 Halkın TBMM ye olan güveni artmıştır.
 Ermeni meselesi çözüme
kavuşturulmuştur.
 Mısak-milli kısmen gerçekleştirilmiş.

Güney Cephesi:
İtalya,Fransa,Ermenilere karşıdır.
 Ankara antlaşması ile kapanmış.
 Düzenli orduya ihtiyaç duyulmadan
düşman işgalinden kurtarılan cephemizdir.

Batı Cephesi:
Batı cephesindeki savaşlar :
 1.İnönü:zaferle sonuçlandı.
 2.İnönü:zafer
 Kütahya Eskişehir:yenilgi ile sonuçlandı.
◦ Sakarya:zafer
◦ Büyük Taarruz: zafer

Önemli notlar:
Mısak-ı Milli’den ilk taviz = Batum
İkinci taviz= Hatay
 Osmanlı devleti hukuken Mudanya Ateş
Antlaşması ile sona ermiştir.
 Ermeni sorunu ilk defa Berlin Antlaşması
ile ortaya çıkmıştır.
 TBMM’yi tanıyan ilk itilaf devleti:fransa

TBMM’yi tanıyan ilk Müslüman
devlet:Afganistan
 Yunanlıların son saldırısı Türklerin son
savunması:Sakarya Savaşı
 Bugünkü doğu sınırımız Kars Antlaşması ile
kesinleşti.
 Düzenli ordunun ilk cephesi :Batı Cephesi
