ATHENA: Zeka Tanrıçası

ATHENA: Zeka Tanrýçasý
Haklý savaþlarýn, bilgeliðin ve aklýn tanrýçasý, þehirlerin ve
medeniyetin koruyucusu Athena, kendi ismini taþýyan þehir
(Atina) nedeniyle belki de yeryüzünde hala yaþayan tek mitolojik tanrýça olma özelliðini taþýyor. En ilginç doðumlardan birine sahip olan Athena, ayný zamanda Akdeniz'in mitolojik yönü bir tarafa- gerçek anlamda mucizesi olan zeytini de insanlara hediye eden tanrýçadýr.
Athena, baþ tanrý Zeus'un kýzýdýr. Ancak doðuþunun sebebi, Zeus'a kadar olan bütün tanrýlarýn sahip olduðu bir korkunun sonucudur. Zeus'un karýsý olan ve zekasýyla ünlü
Metis'ten doðacak çocuklarýn Zeus'un krallýðýný elinden
alacaðý korkusu sonucu Athena doðmuþtur. Çok sevdiði karýsý Metis'i yutan Zeus, böylece hem olasý tehditlerin önüne
geçmiþ, hem de Metis'i kendisinin bir parçasý yapmýþtýr.
Ancak, dayanýlmaz baþ aðrýlarý çekmeye baþlar. Bunun ardýndan demir ve ateþ tanrýsý Hephaistos'u çaðýrýr ve baltasýyla kafasýný yarmasýný ister. Hephaistos çaresiz baþ tanrýnýn emrini yerine getirir ve baltayla Zeus'un kafasýna vurur.
Zeus'un baþýndan zýrhýný giymiþ, elinde kalkan ve mýzraðýyla Athena doðar.
Athena'nýn olumlu yönleri, olumsuz yönlerinden daha fazladýr. Savaþ tanrýsýdýr ama adalet Athena için önemlidir. Bu
nedenle haklý savaþlarý kollayan bir tanrýdýr. Bilgeliðe, akla
ve sabra önem verir. Çoðu zaman bu nedenle baykuþ olarak
simgeleþtirilir. Zeus'un baþýndan doðmasý nedeniyle baþ
tanrýnýn aklýnýn simgeleþmiþ hali olarak da kabul edilir. Yunan mitolojisinin "simgeleþmiþ aklý" bir kadýn olarak seçmesi manidardýr.
Ancak Athena da diðer tanrýlar gibi zaman zaman kýskançlýklara ve öfkeye kapýlýr. Kendisi aleyhinde çalýþanlarý cezalandýrýr. Bunlardan en bilineni yýlan saçlý ölümlü Medusa'
ya yaptýklarýdýr. Güzellikte Athena ile boy ölçüþmeye kalkan Medusa'nýn Athena'nýn emriyle Perseus tarafýndan
baþý kesilir. Medusa'nýn kesik baþý Athena'nýn kalkanýna ve
MAYIS 2006
ACTUAL
zýrhýnýn göðsüne takýlacaktýr.
Athena'nýn gazabýna uðrayan bir baþka ölümlü ise Arakhne'dir. Ancak öykü Athena'yý haklý çýkaracak biçimde iþlenmiþtir. Dokuma ve nakýþ iþlerinin koruyucusu -ve dolayýsýyla bu iþlerde en yeteneklisi- olan Athena'nýn kulaðýna
Arakhne adlý bir ölümlünün "ben daha iyi yaparým" dediði
gelmiþtir. Arakhne gerçekten çok iyi nakýþ iþlemektedir.
Hatta periler bile hayran kalmaktadýr yaptýðý iþlere. Athena
bu haddini bilmez ölümlünün karþýsýna çýkar ve her ikisi de
gergef iþleyerek yarýþmaya baþlarlar. Athena, tanrýlarýn Olympos'taki günlük yaþamýný resmeder, Arakhne ise tanrýlarýn
aþk(!) hikayelerini. Üstelik bunlarýn arasýnda Athena da
vardýr. Bilgelik ve adaletli savaþýn tanrýçasý Athena hiç evlenmemiþ, hatta takýntýlý derecede namus düþkünü bir tanrýdýr. Arakhne'nin bu densizliðine çok sinirlenir ve onu
örümceðe dönüþtürür. Bu nedenle, örümcekler kuytu köþelerde utanç içinde sürekli að örerler.
Elbette, Athena'nýn en bilinen öyküsü Atina þehrine adýnýn
verilmesiyle ilgilidir. Yeni kurulan Atina þehrine hangi tanrýnýn isminin verileceði tartýþma konusu olmuþtur. Zeus,
kent halkýnýn seçimine býrakmýþtýr. Deniz tanrýsý Poseidon
ile Athena iddialýdýr. Poseidon, insanlara uzak yerlere gitme
ve zaferler kazanmada yardým sözü verir. Athena ise mýzraðýný yere saplayarak zeytin aðacýna dönüþtürür. Ýnsanlar bu
bereket ve bolluðun simgesi mucizevi bitkiyi, iþgal ve savaþa yeð tutar ve þehirlerine Athena'nýn ismini verirler. Bugün
Atina'da Akrapol'de Athena'nýn mýzraðýndan olan zeytin
aðacý hala turistlere gösterilmektedir.
Athena, bilgeliðin, aklýn, medeniyetin, barýþýn, bekaretin,
ince dokumacýlýðýn tanrýsý olduðu kadar, savaþlarýn da tanrýçasýdýr. Ancak onun savaþlarý yiðit savaþçýlarý kurtarmak,
medeni þehirleri barbarlardan korumak, haklý savaþlarda ordulara yardým etmek biçimindedir. MEDICINE
91