Nasıl takip edilmeli? - Prof.Dr. Ali Fuat Kalyoncu

advertisement
Pazar
Sağlık
Pazar, 6 EYLÜL 2015
Tıp Fakültesi
Hacettepe Üniversitesi
a Bilim Dalı
Göğüs Hastalıkları An
Hastalıklar
ik
Alerji ve İmmünoloj
Üyesi
tim
re
Bilim Dalı Öğ
Prof. Dr. Ali
Fuat Kalyoncu
Siz sorun, uzmanlar yanıtlasın...
2
saglik@sozcum.com
Y AŞAM R EÇETELERİ
H
emen hemen bütün organlarda zaman zaman nodül saptanabilir. Bazı insanlardaki
nodüller, cildimizdeki benler gibidir. Tiroid, akciğer, karaciğer, meme, beyin gibi organlarımızda, yapılan sağlık konrollerinde sıklıkla bulunur. Hacettepe Üniversitesi Tip Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Alerji ve İmmünolojik Hastalıklar Biim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. A. Fuat Kalyoncu,
nodüllerle ilgili bilinmesi gerekenleri şöyle anlattı:
Ameliyatla
alınmalı mı?
NODÜLLERE benzeyen bir diğer
yapılar da , kistlerdir... Kadınların
neredeyse yarısının meme ya da
yumurtalıklarında (overler) kistler vardır. Böbreklerimizde, kemiklerimizde, karaciğerimizde de
yaygın olarak bulunurlar. O organın içinde ve o organın normal
yapısından farklı olarak, pirinç,
nohut, fındık ya da daha büyük
olabilen, lokal anormal doku farklılıklarıdır. Akciğer ve tiroid nodüllerİ neredeyse insanların yarıya yakınında bulunur. Her bulunan nodül kanser anlamına gelmez. Bu nedenle her nodül hemen ameliyat edilmez. Bazı nodüller kistlerle, bazı nodüller kireçlenme ile beraberdir. Bazı nodüllerin sınırları net iken, bazılarının net sınırı çizilemez. Her organın nodülü için, ayrı tetkikler yapmak gerekir. İnsanlarda yaşla beraber nodüllerin bulunma ve kanserleşme oranı artmaktadır.
Bazı organ nodüllerinde genetik
önemlidir ve aile üyelerinde de benzer
yapılar vardır. Nodülün milimetrik olması, 1 cm’den küçük olması, içinde kireçlenme olması gibi durumlarda izlenmesi yeterlidir. Çocuk ve
gençlerde olması. Antibiyotik tedavisi gibi
bir tedavi ile küçülmesi. Sınırlarının net olması. Yapılan bazı radyolojik ve nükleer tıp tetkiklerinden normal sonuç alınması. Biyopsiden selim
sonuç alınması. İzlemdeki tetkiklerde
ilerleme olmaması, hatta gerilemesi.
İyi huylu
nodüllerin
özellikleri
nelerdir?
R
i
B
!
H
A
V
EY
A
D
M
I
N
A
G
OR
R
A
V
L
U
D
NONasıl takip edilmeli?
Nodül, vücudun
herhangi bir yeri
ya da organında
saptanan, iyi ya da
kötü olduğu net
bilinemeyen şişlik
ve kitlelerdir...
Ancak izlenmesi ile
ya da bazı tetkikler
yapıldıktan sonra,
kötü-kanser
(malign) veya selim
iyi huylu (benign)
oldukları anlaşılır...
CMYK
TİROİD gibi hemen cilt altında
olan bir organımızın tetkik ve biyopsisi nispeten daha kolayken, akciğer
gibi derinde bulunan bir organın tetkik ve gerekirse biyopsisi biraz daha
zordur. Radyoloji bilimindeki ilerlemeler sayesinde, bugün
hemen her organımız
rahatlıkla görüntülenmekte ve biyopsi
yapılabilmektedir. Ultrasonografi ve bilgisayarlı tomografi, biyopsi esnasında çok yardımcı yöntemlerdir. Bugün bu tetkikler yardımıyla yapılan biyopsiler sayesinde, eskiden yapılan birçok gereksiz ameliyat önlenmiştir. Ancak,
doktora ulaşımın artması ve kolaylaşması sayesinde bulunan nodül
sayısı çok artmış ve genel toplamda
ameliyatlar artmıştır. Biyopsileri kli-
nisyen doktorlar da yapabildiği gibi,
artık günümüzde daha çok radyologlar yapmaktadır.
Bulunan bir nodülün beraat etmesi için, her organa özgü olmak
üzere, farklı sürelerde izlenmesi
ve stabil bir görünüm çizdiğinden emin olunması gerekir. Bu
süre genelde iki
yıl kadardır.
Kişinin risk analizine göre, radyolojik
tetkikler ve/veya biyopsi 3-6 ayda bir
tekrarlanacaktır.
Meslek, sigara içimi, ailede kanser öyküsü, ek hastalıkların olması, bazı ilaçların zorunlu kullanımı gibi durumlar,
hastaların ne kadar zamanda bir
kontrol olması gerektiğini belirler.
Mutlaka biyopsi gerekir mi?
Bulunan bütün nodüller kötü değildir. Araştırılmaya ve belki bir süre izlenmeye gerek olabilir, doktorunuz
uygun bulursa biyopsi yapabilir. Çıkan sonuca göre de zaten gereken
yapılacaktır. Alternatif tedavilerin
net olarak yeri yoktur. Yarar gördüğünü zannedenlerin hastalığı zaten
ya ciddi değildir kendiliğinden düzelmiştir ya da olay eski bir düzelmiş hastalığın, aynı eski bir yara izi
gibi olan görünümünden ibarettir.
GENELLİKLE ailede sık kanser
öyküsünün olması, orta yaş ve
yaşlılıkta görülmesi. Nodülün
en az bir cm veya daha büyük
olması. Basit tedavilerle küçülmemesi. Yapılan bazı tetkilerde
(örneğin PET) tutulum olması.
KÖTÜ HUYLU
NODÜLLERiN
ÖZELLiKLERi
NELERDiR?
Sınırlarının net görülememesi.
Biyopsi sonucunun kötü karakterli gelmesi. İzlemde, nodülün
büyümesi. Bazı alışkanlıklar da
önemlidir. Sigara içenlerin akciğer nodüllerinin kanserleşme
oranı daha yüksektir.
İyi huylu nodüllerin sebepleri nelerdir?
BAŞTA geçirilmiş enfeksiyonlar, iltihabi hastalıklar gelir. Basit kıl dönmesi gibi bir iltihap olabileceği gibi, bilinmeden geçirilen bir tüberküloz da
olabilir. Bağışıklık sistemi kuvvetli kişiler, bazen tüberkülozu
ayakta grip gibi geçirebilir,
hastalık düzelir ama yerinde
bir nodül bırakabilir. Romatizmal ve otoimmün hastalıklar
da, birçok organda nodül oluşturabilir. Damar tıkanıklığına
bağlı emboli ve doğumsal
bazı doku kalıntıları da, nodül
görünümü verebilir.
Download