Çocukluk çağı solunum yolu enfeksiyonlarında etken virüslerin

Özgün Araştırma / Original Article
Çocukluk çağı solunum yolu enfeksiyonlarında
etken virüslerin mevsimsel dağılımının 10 yıllık
geriye dönük değerlendirmesi
Ten year retrospective evaluation of the seasonal distribution of agent viruses in
childhood respiratory tract infections
Figen Gülen1, Başak Yıldız2, Candan Çiçek3, Esen Demir1, Remziye Tanaç1
Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Çocuk Allerji ve Göğüs Hastalıkları Bilim Dalı, İzmir, Türkiye
Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı, İzmir, Türkiye
3
Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı, İzmir, Türkiye
1
2
Özet
Abstract
Amaç: Solunum virüslerinin yaptıkları enfeksiyonlar bazen epidemi ve
pandemiler şeklinde olmaktadır ve tüm dünyada önemli bir halk sağlığı
sorunudur. Bu viral etkenler özellikle küçük çocuk ve yaşlılarda ağır solunum hastalıklarına yol açabilmektedir. Bu çalışmanın amacı, bölgemizde
çocukluk çağında solunum yolu enfeksiyonlarında etken olan virüslerin
mevsimsel dağılımlarını belirlemektir.
Aim: Infections caused by respiratory viruses sometimes occur as epidemias or pandemias and are an important public health problem in the
whole world. These viral agents may lead to severe respiratory diseases
especially in young children and in the elderly. The aim of this study
was to determine the seasonal distribution of agent viruses in childhood
respiratory infections in our region.
Gereç ve Yöntemler: Bu çalışmada, 2002-2012 yılları arasında Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Hastanesi’ne başvuran viral solunum yolu
enfeksiyonu olduğu düşünülen 1 326 hastadan nazofaringeal sürüntü
örneği alındı. Örneklerde, influenza virüs tip A ve B, respiratuar sinsisyal
virüs, adenovirüs ve parainfluenza virüs tip 1-3, “shell-vial” hücre kültürü
yöntemi ve doğrudan floresan antikor testi ve/veya mültipleks PCR testi
ile, parainfluenza virüs tip 4, “human metapneumovirus”, rinovirüs, koronavirüs, human bocavirus multipleks PCR testi ile araştırıldı. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Klinik Viroloji
Laboratuvarı’ndan elde edilen sonuçlara göre virüslerin mevsimsel dağılımları saptandı. Etik kurul onayı Ege Üniversitesi Klinik Araştırmalar
Etik Kurulu’ndan, (12.02.2013, sayı: 13-1/46) alındı.
Material and Methods: In this study, nasopharyngeal swab sample was
obtained from 1 326 patients who presented to Ege University, Medical
Faculty Children’s Hospital between 2002 and 2012 and who were thought
to have respiratory tract infection. Influenza virus type A and B, respiratory
syncytial virus, adenovirus and parainfluenza virus type 1-3 were investigated using shell-vial cell culture method and direct fluorescent antibody
test and/or multiplex PCR test. Parainfluenza virus type 4, human metapneumovirus, rhinovirus, coronavirus, human bocavirus were investigated
using multiplex PCR test. The seasonal distributions of the viruses were
determined according to the results obtained from Ege University Medical
Faculty, Department of Medical Microbiology Clinical Virology Laboratory.
Approval was obtained from the ethics committee (Ege University Clinical
Researches Ethics Committee, 12.02.2013, number: 13-1/46).
Bulgular: Başvuran hastaların büyük çoğunluğu ayaktan (n=888, %67),
geri kalanı da yatan hasta (%33, n=438) idi. Nazofaringeal sürüntü örneklerinin 503’ünde (%38) solunum virüsleri saptandı. Parainfluenza ve
respiratuar sinsisyal virüs en sık Aralık-Şubat (sırasıyla %58 ve %59) aylarında, influenza virüsleri Kasım-Aralık (%72) aylarında ve adenovirüsler
Mayıs-Eylül (%56) aylarında saptandı.
Çıkarımlar: Viral enfeksiyonlarda çoğunlukla sadece destek tedavi uygulamaları yapılıyor olsa da virüs araştırmaları genel bir veri tabanı oluşturulmasının yanı sıra, sebebin belirlenerek alınacak önlemlerin belirlenmesi açısından da önemlidir. Bu araştırmaların diğer bir faydası da
hastalara klinik yaklaşımı güçlendirmesi ve gereksiz antibiyotik kullanımının azaltılması olacaktır. (Türk Ped Arş 2014; 49: 42-6)
Anahtar Kelimeler: Çocuk, mevsimsel dağılım, solunum sistemi virüsleri
Results: The majority of the patients who presented were outpatients
(n:888, 67%) and the remainder were hospitalized patients (33%, n:438).
Respiratory viruses were found in 503 of the nasopharyngeal swab samples (38%). Parainfluenza and respiratory syncytial virus were found most
frequently in december-february (58% and 59%, respectively, influenza
viruses were found most frequently in november-december (72%) and
adenoviruses were found most frequently in may-september (56%).
Conclusion: Although only supportive therapies are administered generally in viral infections, viral investigations are important in terms of determining the measures to be taken by determining the causes as well as
in terms of establishing a general database. Another benefit of this study
would be strengthening clinical approach to patients and decreasing unnecessary antibiotic use. (Türk Ped Arş 2014; 49: 42-6)
Key words: Child, seasonal distribution, respiratory tract viruses
Yazışma Adresi / Address for Correspondence: Figen Gülen, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Çocuk Allerji ve
Göğüs Hastalıkları Bilim Dalı, İzmir, Türkiye. E-posta / E-mail: figen.gulen@ege.edu.tr
42
Geliş Tarihi / Received: 04.04.2013 Kabul Tarihi / Accepted: 18.07.2013
©Telif Hakkı 2014 Türk Pediatri Kurumu Derneği - Makale metnine www.turkpediatriarsivi.com web adresinden ulaşılabilir.
©Copyright 2014 by Turkish Pediatric Association - Available online at www.turkpediatriarsivi.com
DOI:10.5152/tpa.2014.1121
Türk Ped Arş 2014; 49: 42-6
Giriş
Virüsler, çocukluk çağı solunum yolu hastalıklarına en sık yol
açan enfeksiyon etkenleridirler. Bakteriler daha nadir olarak
görülmektedir. Bu patojenler, yaş, mevsim, konağın bağışıklık
durumu ve özellikle de alt veya üst havayolları yerleşimi gibi etmenlere bağlı olarak bulaşıcı olmaktadırlar.
Solunum yolu viral enfeksiyonları; yaygınlığı, toplumda çok kolay
salgın yapabilmesi ve sıklıkla hastalık ve ölüm nedeni olmasından
dolayı önemli bir halk sağlığı sorunu olarak karşımıza çıkmaktadır. Virüslerin çoğu damlacık yoluyla bulaşmakta ve öncelikle
solunum yolu epitelinde enfeksiyona neden olmaktadırlar. Basit
üst solunum yolu enfeksiyonlarından, bronşiyolit, pnömoni, kronik akciğer hastalığı gibi daha ağır hastalık tablolarına ve akut astım atağının tetiklenmesine neden olarak özellikle çocukluk yaş
grubunda solunum yetersizliği tablosuna da neden olabilmektedirler. Bu etkenlerden influenza, parainfluenza virüs (PIV) ve respiratuar sinsisyal virüs (RSV) genellikle epidemilere yol açarken,
adenovirüs, koronavirüs ve rinovirüsler endemik enfeksiyonların
nedeni olarak karşımıza çıkmaktadırlar. Bilinen etkenlerin yanı
sıra son yıllarda akut solunum yetersizliği tablosuna yol açan yeni
nesil solunum virüslerinin de (insan metapnömovirüs [human
metapneumovirus, hMPV], koronavirüs, bokavirüs vb.) tanımlanması ile viral enfeksiyon etkenleri ve epidemiyolojik özellikleri
üzerine çok sayıda çalışma yapılmaktadır (1).
Bu çalışmanın amacı, bölgemizde çocukluk çağında solunum
yolu enfeksiyonlarında etken olan virüslerin mevsimsel dağılımlarını belirlemektir.
Gülen ve ark. Çocuk solunum yolu enfeksiyonlarında virüsler
2005-2009 yılları arasında 88 örnekte aynı virüsler için ayrıca
multipleks PCR testi kullanıldı. İki bin on ve 2012 yılları arasında 148 örnekte influenza A ve B, RSV, adenovirüs ve PIV tip 1-3
Shell vial hücre kültürü yöntemi ile ve ayrıca PIV tip 4, hMPV,
rinovirüs, koronavirüs, bokavirüs multipleks PCR testi ile araştırıldı. Etik kurul onayı Ege Üniversitesi Klinik Araştırmalar Etik
Kurulu’ndan, (12.02.2013, sayı: 13-1/46) alındı.
Bulgular
Ege Üniversitesi Çocuk Hastanesinde, Ocak 2002 ile Ocak 2012
arasında solunum yolu enfeksiyonu olan 1 326 çocuk hasta çalışmaya alınmıştır. Çalışma grubunun yaş ortalaması 26,2±16,1
ay (1-144 ay) idi. Hastaların çoğunluğu (%67, n=888) poliklinikte
görülen, geri kalanlar (%33, n=438) ise yatan hasta idi.
Çocuklar epidemi sırasında solunum yolu enfeksiyonu bulguları ile veya yüksek ateş yakınması ile hastaneye başvurmuşlardı.
Olguların temel muayene bulguları bronşiyolit, pnömoni, bronkospazm veya hışıltı, bronşit ve larenjit tablosu ile uyumluydu.
Muayene ve tetkikleri sonrası kesin tanıları ise %42 üst solunum
yolu enfeksiyonu, %32 pnömoni ve %22 bronşiyolit şeklindeydi.
İki hasta ise, sadece yüksek ateş yakınmasıyla hastaneye başvurmuştu. Üç hastada ateş ve ishal yakınması ve önceden kronik
idiyopatik trombositopenik purpurası olduğu bilinen iki hasta ise
yüksek ateş ve trombositopeni birlikteliği ile başvurmuştu. Bir
hasta epidemi sırasında yüksek ateş, bacak ağrısı, yüksek kreatin
kinaz enzim düzeyi varlığı ile miyozit tanısı almıştı.
Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Hastanesi’ne 2002-2012
yılları arasında başvuran ve viral solunum yolu enfeksiyonu olabileceği düşünülerek nazofaringeal sürüntü örneği alınan 0-18
yaş arası, 1 326 çocuğun test sonuçları geriye dönük olarak değerlendirildi. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji
Anabilim Dalı Klinik Viroloji Laboratuvarı’nın sonuçları tarandı.
Son 10 yıllık süreçte gönderilen örneklerde, influenza A ve B,
RSV, adenovirüs ve PIV tip 1-3 virüsleri 2002-2009 yılları arasındaki dönemde 1 178 örnekte Shell vial hücre kültürü yöntemi
ve doğrudan floresan antikor testi (DFA) kullanılırken ek olarak
Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim
Dalı, Klinik Viroloji Laboratuvarı test sonuçlarının taranması
ile solunum yolu hastalığı bulguları olan 1 326 çocuk hastada
toplamda 503 (%38) örnekte solunum sistemi virüslerinin pozitif olduğu görüldü. İki bin iki-2009 arasında örnek çalışması
yapılabilen virüslerin dağılımları şu şekildeydi; influenza A %36
(n=130), influenza B %1 (n=4), PIV %37 (n=131) (PIV tip1: 10, tip
2: 3, tip 3: 118), RSV %15 (n=52), adenovirüs %11 (n=38) (Şekil 1).
Sonraki yıllarda bu virüslere ek olarak PIV tip 4, hMPV, rinovirüs,
koronavirüs ve bokavirüslerin de multipleks PCR ile araştırılabilir
olması ile 2010-2012 arasındaki etken virüs dağılımları: influenza A %20, influenza B %4, PIV %14 (PIV tip 1: %6, tip 2: %1, tip
3: %4, tip 4: %3), RSV %32, adenovirüs %8, hMPV %3, rinovirüs
%13, koronavirüs %5 ve bokavirüs %1 olarak bulundu (Şekil 2).
Şekil 1. 2002-2009 yılları arasında çocukluk çağı solunum yolu
enfeksiyonlarında etken virüslerin dağılımları
PIV: parainfluenza virüs, RSV: res­piratuar sinsisyal virüs
Şekil 2. 2010-2012 yılları arasında çocukluk çağı solunum yolu
enfeksiyonlarında etken virüslerin dağılımları
PIV: parainfluenza virüs, hMPV: insan metapnömovirüs
Gereç ve Yöntemler
43
Gülen ve ark. Çocuk solunum yolu enfeksiyonlarında virüsler
Şekil 3. Çocukluk çağı solunum yolu enfeksiyonlarında etken
virüslerin yıllara göre dağılımları
PIV: parainfluenza virüs, RSV: res­piratuar sinsisyal virüs, hMPV: insan
metapnömovirüs
Parainfluenza virüsler ve RSV en sık olarak aralık-şubat arasında
gözlendi (sırasıyla %58 ve %59). İnfluenza virüslerinin genellikle kasım ve aralık aylarında (%72), Adenovirüslerin ise sıklıkla
mayıs ve eylül ayları arasında (%56) en sık enfeksiyon yaptıkları
gözlendi. Virüslerin yıllara ve mevsimlere göre dağılımları Şekil
3 ve 4’de verilmektedir.
Respiratuar sinsisyal virüs, PIV tip 3 ve influenza virüsler, en sık
yaşamın ilk iki yılında etken olarak gösterilirken, adenovirüslerin
genellikle iki-beş yaşlarında etken oldukları saptandı.
Tartışma
Solunum yolu enfeksiyonlarında virüsler tüm dünyada ve tüm
yaş gruplarında önemli yer tutmaktadır. Özellikle epidemi ve
pandemilere yol açmaları nedeniyle toplum sağlığı açısından
tehdit oluşturmaktadır (2, 3). Yapmış oldukları enfeksiyonlar
küçük yaş gruplarında ve özellikle süt çocuğu döneminde uzun
süreli hastane yatışlarını gerektirebilmektedir (4). Tüm dünyada,
özellikle mevsimsel özellik gösteren virüslerin tanımlanması, aşı
çalışmaları ve aşı uygulanma süreçleri açısından önem taşımaktadır (5-7).
Solunum yolu enfeksiyonları özellikle çocuk topluluklarında
önemli oranda hastalık ve ölüm sebebidir. Bir solunum yolu hastalığının klinik bulguları kolaylıkla tanımlanabilmesine karşın,
etken sıklıkla saptanamamaktadır. Toplum kökenli pnömonileri
araştıran bir çalışmada balgam, seroloji ve alt havayolu salgısı,
plevral sıvılarının incelenmesi ile olguların yalnızca %46’sında
etkenin saptanabildiği bildirilmiştir (8). Alt solunum yolu enfeksiyonlarının çoğunluğunun viral olduğu düşünülmektedir (9-12).
Bizim çalışmamızda da olguların %38’inde etken gösterilebilmiştir. Çocuklarda bronşiyolit ve alt solunum yolu enfeksiyonlarının
en önemli etkenlerinin RSV, parainfluenza ve influenza virüslerinin olduğu bilinmektedir. Bununla birlikte bu enfeksiyonların
neredeyse 1/3’ünde etken tanımlanamamaktadır (13-15).
Solunum yolu enfeksiyonlarında mikrobiyolojik etkenler altta
yatan hastalık, yaş grubu, mevsim ve üst-alt havayolu tutulumları gibi özelliklere bağlı olarak değişkenlik gösterebilmektedir.
44
Türk Ped Arş 2014; 49: 42-6
Şekil 4.
Çocukluk çağı solunum yolu enfeksiyonlarında etken
virüslerin mevsimlere göre dağılımları
PIV: parainfluenza virüs, RSV: res­piratuar sinsisyal virüs, hMPV: insan
metapnömovirüs
Bununla birlikte her yaş grubu için virüslerden RSV, influenza,
PIV tip 3, adenovirüs, bakterilerden S. pneumoniae, H. influenzae,
N. meningitidis ve bağışıklığı baskılanmış hastalarda özellikle
mantarların (Aspergillus, Candida gibi) etken olabildikleri bilinmektedir (1). Virüsler özellikle çocuk yaş grubunda solunum
yetersizliğine yol açarak hastanede yatış ve hatta yoğun bakım
tedavisi gerektirebilirler. İnfluenza, parainfluenza, hMPV ve
RSV epidemik enfeksiyon yaparken adenovirüs, koronavirüs ve
rinovirüsler daha çok endemik enfeksiyonlara yol açmaktadır.
Su çiçeği, herpes virüsler ve sitomegalovirüs daha çok bağışıklığı baskılanmış hastalarda alt solunum yolu enfeksiyonlarına yol
açmaktadır (16, 17).
Solunum yolu viral enfeksiyonları sıklıkla mevsimsel dağılım
özelliği göstermektedir. Özellikle ılıman iklim koşullarında yıldan yıla değişiklik gösterebilen epidemiler yapmaktadırlar. Respiratuar sinsisyal virüs ve influenzanın her ikisi de en sık kış
aylarında enfeksiyon yapmaktadır (16, 18). Bizim çalışmamızda
da RSV en sık olarak aralık-şubat arasında saptanmıştır (%59).
İnfluenza da sıklıkla kasım ve aralık aylarında (%72) gözlenmiştir. Ancak farklı bölgelerde değişik sıklıklarda yaygınlık oranları
bildirilebilmektedir; örneğin Brezilya’nın kuzeydoğusunda tropikal bir şehir olan Salvador’da RSV enfeksiyonunun nisan-haziran aylarında zirve yaptığı bildirilmiştir (19). Epidemiyolojik
çalışmalar RSV enfeksiyonunun süt çocuğu ve çocuklarda bronşiyolit ve pnömoni gibi ciddi alt solunum yolu enfeksiyonlarının
en önemli tek nedeni olabildiğini göstermiştir. Ayrıca immün
yetersizliği olanlarda da ağır pnömoni ve ölümlere yol açabilir
(16). Ülkemizde yakın zamanda Biçer ve ark. (20) solunum yolu
enfeksiyonu nedeniyle hastaneye yatan çocukların nazofaringeal
sıvılarında mültipleks PCR ile %66,5’inde viral etkenleri gösterebildikleri çalışmalarında RSV %32 ile en sık etken olmuştur.
Bunu %26,2 ile adenovirüs, %19,4 ile PIV, %18,4 ile rinovirüs,
%12,6 ile influenza A/B ve %12,6 ile hMPV izlemiştir. Koronavirüs %2,9 ve bokavirüs %0,9 gibi düşük oranlarda saptanmıştır.
Çalışmamızda ise RSV’nin, parainfluenza ve influenza virüsünden sonra en sık enfeksiyöz ajan olduğu ve önceki çalışmalarda
bildirildiği gibi en sık kış aylarında enfeksiyon yaptığı saptanmıştır. Burada RSV’nin üçüncü sıklıkta etken olarak saptanması-
Türk Ped Arş 2014; 49: 42-6
nın nedeni, bölgemizde 2005’de görülen PIV tip 3 (21) ve 2009’da
görülen influenza A salgınları nedeniyle RSV’nin oranının azalmasıdır. Bu gibi salgınların olmadığı yıllarda RSV’nin en sık etken olduğu Şekil 3’te açıkça görülmektedir.
Parainfluenza virüs tip 3 sıklıkla kış aylarında etken iken, tip 1 ve
tip 2 daha çok sonbahar ve erken kış aylarında enfeksiyon yapmaktadır (16, 21). Ilıman iklimli ülkelerde yapılan çalışmalarda
da sonbahar-kış aylarında tepe yaptığı bildirilmektedir (22). Çalışmamızda da parainfluenza virüslerin çoğunluğu (%94) tip 3 ve
tip 1 idi ve aralık-şubat arasında kış ikliminin en yoğun yaşandığı
aylarda en sık enfeksiyon yaptıkları gözlenmiştir. Bu virüsler çoğunlukla çocukluk çağı hastalık etkenidirler. Soğuk algınlığı ve
krup tablosunun en sık sebebi olmaları dışında RSV enfeksiyonundan sonra solunum hastalıkları nedeniyle hastaneye başvuruların da ikinci en sık nedeni olduğu bildirilmiştir (2).
Adenovirüs tip 1, 2, 3, 5 ve 7 üst ve alt solunum yolu enfeksiyonlarının önemli etkenleridirler. Oldukça dengeli bir virüs olması nedeniyle çevreye bulaşı kolay olup, tek tük ve epidemik enfeksiyon yapabilirler (16). Adenovirüslerin yıl içinde enfeksiyon
yaptıkları bildirilse de çalışmamızda sıklıkla mayıs ve eylül ayları
arasında enfeksiyon etkeni oldukları (%56) gözlenmiştir.
Rinovirüsler 100’den fazla alt gruba sahiptir. Önemsiz üst havayolu
hastalığı olarak bilinen soğuk algınlığının en sık etkenidir (16). Çalışmamızda da görüldüğü gibi (Şekil 4) eylül ve şubat ayları arasındaki dönemde en sık enfeksiyon tablosuna yol açmaktadır.
Koronavirüslerin kış ve bahar aylarında tek tük enfeksiyon yaptıkları ve soğuk algınlığı-otitis mediya tarzında seyreden üst solunum yolu enfeksiyonlarında %10-15 etken olduğu bildirilse
de çalışmamızda koronavirüs son iki yıldaki örneklerde çalışılabilmiş ve sıklığı %5 olarak saptanmıştır. Biçer ve ark. (20) çalışmasında da %2,9 gibi düşük oranda saptanmıştır. Benzer şekilde
bokavirüs de oldukça düşük oranlarda (%1) gösterilebilmiştir.
İnsan metapnömovirüs enfeksiyonu genellikle çocuk solunum
yolu enfeksiyonlarında %6 sıklığında bildirilen yeni bir virüsdür
(23). Çalışmamızda koronavirüsler gibi düşük oranda gösterilebilmiştir (%3). Biçer ve ark. (20) çalışmasındaki %12,6’lık sıklığa
oranla oldukça düşük kalmaktadır. Viral solunum yolu hastalıklarında belirti ve bulgular özgül olmadığından etiolojik ajanın
saptanması için laboratuvar gerekli olmaktadır. Solunum yolu
virüslerinde öncelik etkin tedavi ajanlarının ve influenza virüs
haricinde koruyucu aşıların geliştirilmesi temel önceliktir (16).
Geriye dönük bir çalışma olması en önemli yönüdür.
Sonuç olarak, her ne kadar viral enfeksiyonlarda öncelikle destekleyici tedaviler uygulanıyor olsa da, sürüntü örnekleriyle etken virüslerin yıllık ve mevsimsel dağılımının saptanması, bu
hastalıklara karşı erken dönemde önlem alınmasını ve bu konuda toplumsal bir veri tabanının oluşmasını sağlayacaktır. Mevsimsel ve yıllık salgınlar yaptığı bilinen solunum virüslerinin
saptanması, toplumda sık görülen benzer klinik tablodaki hastalara yaklaşımı kolaylaştıracak ve gereksiz antibiyotik kullanımını
engelleyecektir.
Gülen ve ark. Çocuk solunum yolu enfeksiyonlarında virüsler
Etik Komite Onayı: Bu çalışma için etik komite onayı Ege Üniversitesi
Klinik Araştırmalar Etik Kurulu’ndan alınmıştır.
Hasta Onamı: Geriye dönük bir çalışma olması nedeniyle hasta onamı
alınmamıştır.
Hakem değerlendirmesi: Dış bağımsız.
Yazar Katkıları: Fikir - F.G.; Tasarım - F.G., B.Y.; Denetleme - F.G., C.Ç.,
E.D., R.T.; Kaynaklar - F.G.; Malzemeler - C.Ç.; Veri toplanması ve/veya
işlemesi - F.G., B.Y., C.Ç.; Analiz ve/veya yorum - F.G., C.Ç., E.D., R.T.;
Literatür taraması - F.G.; Yazıyı yazan - F.G., B.Y., C.Ç.; Eleştirel İnceleme
- C.Ç., E.D., R.T.
Çıkar Çatışması: Yazarlar çıkar çatışması bildirmemişlerdir.
Finansal Destek: Yazarlar bu çalışma için finansal destek almadıklarını
beyan etmişlerdir.
Ethics Committee Approval: Ethics committee approval was received for
this study from the ethics committee of Ege University Clinical Researches Ethics Committee.
Informed Consent: Because this study was conducted as a retrospective
study, informed consent was not taken.
Peer-review: Externally peer-reviewed.
Author Contributions: Concept - F.G.; Design - F.G., B.Y.; Supervision F.G., C.Ç., E.D., R.T.; Funding - F.G.; Materials - C.Ç.; Data Collection and/
or Processing - F.G., B.Y., C.Ç.; Analysis and/or Interpretation - F.G., C.Ç.,
E.D., R.T.; Literature Review - F.G.; Writer - F.G., B.Y., C.Ç.; Critical Review
- C.Ç., E.D., R.T.
Conflict of Interest: No conflict of interest was declared by the authors.
Financial Disclosure: The authors declared that this study has received
no financial support.
Kaynaklar
1.
Kesson AM. Respiratory virus infections. Paediatr Respir Rev 2007;
8: 240-8. [CrossRef ]
2. Carman WF, Mahony JB. The pathogens. J Clin Virol 2007; 40: 5-10.
[CrossRef ]
3. Şenel F. Kendi küçük gücü büyük tehdit: Virüsler. Bilim ve Teknik
2009: 86-7.
4. Nascimento-Carvalho CM, Cardosa MR. Seasonal pattern of viral
and bacterial infections among children hospitalized with community-acquired pneumonia in a tropical region. Scand J Infect Dis
2010; 42: 839-44. [CrossRef ]
5. Mizuta K, Abiko C, Aoki Y, et al. Analysis of monthly isolation of
respiratory viruses from children by cell culture using a microplate
method: a two-year study from 2004 to 2005 in yamagata, Japan. Jpn
J Infect Dis 2008; 61: 196-201.
6. Khor CS, Sam IC, Hooi PS, Quek KF, Chan YF. Epidemiology and
seasonality of respiratory viral infections in hospitalized children
in Kuala Lumpur, Malaysia: a retrospective study of 27 years. BMC
Pediatr 2012; 20: 12-32.
7. Nair H, Brooks WA, Katz M. Global burden of respiratory infections
due to seasonal influenza in young children: a systematic review
and meta-analysis. Lancet 2011; 378: 1917-30. [CrossRef ]
8. Ruiz M, Ewig S, Marcos MA, et al. Etiology of community-acquired
pneumonia: impact of age, comorbidity, and severity. Am J Respir
Crit Care Med 1999; 160: 397-405. [CrossRef ]
9. File TM. Community-acquired pneumonia. Lancet 2003; 362: 1991-2001.
[CrossRef ]
10. Kusel MM, de Klerk NH, Holt PG, Kebadze T, Johnston SL, Sly PD.
Role of respiratory viruses in acute upper and lower respiratory tract
45
Gülen ve ark. Çocuk solunum yolu enfeksiyonlarında virüsler
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
46
illness in the first year of life: a birth cohort study. Pediatr Infect Dis
J 2006; 25: 680-6. [CrossRef ]
Mäkelä MJ, Puhakka T, Ruuskanen O, et al. Viruses and bacteria in
the etiology of the common cold. J Clin Microbiol 1998; 36: 539-42.
Louie JK, Hacker JK, Gonzales R, et al. Characterization of viral
agents causing acute respiratory infection in a San Francisco University Medical Center Clinic during the influenza season. Clin Infect Dis 2005; 41: 822-8. [CrossRef ]
Davies HD, Matlow A, Petric M, Glazier R, Wang EE. Prospective
comparative study of viral, bacterial and atypical organisms identified in pneumonia and bronchiolitis in hospitalized Canadian infants. Pediatr Infect Dis J 1996; 15: 371-5. [CrossRef ]
Wright AL, Taussig LM, Ray CG, Harrison HR, Holberg CJ. The Tucson Children’s Respiratory Study. II. Lower respiratory tract illness
in the first year of life. Am J Epidemiol 1989; 129: 1232-46.
Kahn JS. Newly discovered respiratory viruses: significance and
implications. Curr Opin Pharmacol 2007; 7: 478-83. [CrossRef ]
Kesson AM. Respiratory virus infections Ped Resp Rev 2007; 8: 240-8.
Özkaya Parlakay A, Kara A. Yeni solunum yolu virüsleri. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 2010; 53: 59-65.
Türk Ped Arş 2014; 49: 42-6
18. Panozzo CA, Fowlkes AL, Anderson LJ. Variation in timing of respiratory syncytial virus outbreaks: lessons from national surveillance.
Pediatr Infect Dis J 2007; 26: 41-5. [CrossRef ]
19. Nascimento-Carvalho CM, Cardoso MR, Barral A, et al. Seasonal
patterns of viral and bacterial infections among children hospitalized with community-acquired pneumonia in a tropical region. Scan
J Infect Dis 2010; 42: 839-44. [CrossRef ]
20. Biçer S, Giray T, Çöl D, et al. Virological and clinical characterizations of respiratory infections in hospitalized children. Ital J Pediatr
2013; 27: 39-22.
21. Gülen F, Cicek C, Kurugol Z, et al. Parainfluenza type 3 outbreaks in
Izmir children, Turkey. Trop Doct 2007; 37: 252-4. [CrossRef ]
22. McIntosh K. Pathogenesis of severe acute respiratory infections in
the developing world: respiratory syncytial virus and parainfluenza
viruses. Rev Infect Dis 1991; 13: 492-500. [CrossRef ]
23. Edwards KM, Zhu Y, Griffin MR, et al. Burden of human metapneumovirus infection in young children. N Engl J Med 2013; 14; 368:
633-43. [CrossRef ]