1. İlk Yardıma Giriş 2. Solunum Yolu Tıkanmaları, Suni Solunum, CPCR - Hayata Döndürme 3. Kanama Şok ve İlk Müdahale 4. Kemikler, kırık ve çıkıklara müdahale 5. Yanıklar, donma, elektrik şoku ve zehirlenme 6. İlkyardım güvenliği ve yaralıların taşınması İLKYARDIM; Aniden hastalanan, yaralanan, kazaya uğrayan kişilere, sağlık ekibi ulaşana kadar, eldeki mevcut olanaklarla, kişilerin sağlık durumlarının daha kötüye gitmesini önlemek üzere yapılan ilaçsız girişimlere ilkyardım denir. TEMEL İLKEMİZ; “primum non nocere” önce zarar verme İLKYARDIM UYGULAMASINDA KESİNLİKLE İLAÇ KULLANILMAZ İLKYARDIMDA AMAÇ; Hasta veya yaralıyı tedavi etmek DEĞİLDİR ! Alınacak önlemlerle hasta ya da yaralının yaşamını devam ettirmektir. İSTATİSTİKLER Kaza veya yaralanmalar sonucu ölümlerin %50’den fazlasının ilk dakikalar içinde olduğunu göstermektedir. İLK YARDIM ELEMANI Soğukkanlı ve telaşsız olmalıdır. Doğru ve hızlı karar verebilmelidir. Yaratıcı ve pratik olmalıdır. Çevredeki kişileri yönlendirebilmelidir. Çevresini iyi tanımalıdır. ilk yardım; durumun değerlendirilmesi acil önlem alınması gereken durumların değerlendirilmesi ile başlar Solunum yolu tıkanmaları Suni Solunum CPCR (Cerebro Pulmoner Cardiac Resussitation) SOLUNUM YARDIMI GEREKTİREN ACİL DURUMLAR Hava yolu tıkanması Zehirlenmeler Göğüs ve Akciğer yaralanmaları Boğulmalar Elektrik çarpması Yanıklar Şok durumları KALBİN ATIŞLARI DEVAM EDERKEN SOLUNUMUN KESİLDİĞİ HER TÜRLÜ KAZA VEYA YARALANMADA YAPAY SOLUNUMA BAŞLANMALIDIR. AĞIZDAN AĞIZA YAPAY SOLUNUM SOLUK YOLUNUN AÇILMASI Kapalı solunum yolu Açık solunum yolu SUNİ SOLUNUMDA ÖZEL DURUMLAR? Mideye hava kaçması Kusma MİDEYE HAVA GİTME SEBEPLERİ Çok hızlı nefes vermek Yaralıya göğsü kalktıktan sonra da nefes vermeye devam etmek. Bunun önüne geçebilmek için; Nefesler arasında 4-5 sn. bırakın KUSMA Böyle bir durumda HASTA HIZLA YAN ÇEVRİLİR! AĞZINDAKİ KUSMUKLAR TEMİZLENİR ve yapay solunuma devam edilir. Yapay Solunum sırasında hasta kusabilir. AĞIZ BURUN SOLUNUMU SUDA BOĞULMADA İLKYARDIM Suda Boğulma sonucunda Akciğerler su ile dolar. Kalbin çalışması düzensizleşir. Kana geçen su ile kırmızı kan hücreleri parçalanır ve ÖLÜM meydana gelir. SUDA BOĞULMA TATLI SUDA Kana karışan su hücrelerin parçalanmasına sebep olur. TUZLU SUDA Kandaki su akciğerlere geçer ve kanın akıcılığı azalır. BOĞULMA TEHLİKESİ GEÇİREN KİŞİYİ SIRT ÜSTÜ YATIRINIZ GİYSİLERİNİ GEVŞETİNİZ TAKMA DİŞ VARSA ÇIKARINIZ HEMEN YAPAY SOLUNUMA BAŞLAYINIZ HER SOLUK VERİŞTE HASTANIN BAŞINI YAN ÇEVİRİNİZ BEDEN SICAKLIĞINI KORUYUNUZ SOLUNUM YOLU TIKANMASI NEDENLERİ; İyi çiğnenmemiş büyük yiyecek parçaları Alkol Ağızda bir şeyle yürümek, koşmak Hızlı yemek yemek KISMİ HAVA YOLU TIKANMASI Hava alışverişi iyi ise yani kısmen hava girip çıkıyorsa hasta şiddetle öksürür. Tıkayan maddeyi atmaya çalışır. TAM HAVA YOLU TIKANMASI Hava yolu tam tıkandığında kişi konuşamaz, nefes alamaz ve öksüremez. BİLİNCİ AÇIK HASTADA Hastanın arkasına geçilir. Kollar hastanın beline sarılır. Bir elle yumruk yapılır, diğer elle yumruk kavranır ve göbek ile göğüs kemiğinin arasında karına yukarı doğru bastırılır. BİLİNCİ KAPALI HASTADA HAVAYOLU (Airway) SOLUNUM (Breathing) DOLAŞIM (Circulation) kontrol edilir. EĞER NEFES ALMIYORSA Hava yolunu aç Burun deliklerini kapat. 2 tam nefes ver. Eğer hastaya nefes gitmiyorsa soluk yolu tıkalı demektir. Yabancı cisim varsa çıkarmaya çalış. EĞER HALEN NEFES ALMIYORSA! Yerde yatan hastanın uylukları arasına çök, bir elin ayasını göğüs kemiği ile göbek arasına gelecek şekilde yerleştir. Diğer elini tam üstüne koy ve hızlı hamlelerle hastanın karnına 6-10 kez bastır. EĞER HASTA ŞİŞMAN VEYA HAMİLE İSE! Karın hamlesi yerine göğüs hamlesi yapılır. Bir el yumruk yapılır ve diğer el yumruğu kavrayacak şekilde göğüs kemiğine hamleler yapılır. YALNIZ İSENİZ! Bir elinizi yumruk yapın, göbek ile göğüs kemiğinin ortasına yerleştirin. Diğer elinizle yumruğunuzu kavrayın ve yukarı doğru hızlı hamle yapın. Keskin kenarı olmayan bir cisim üzerine eğilerek de karnınıza basınç uygulayabilirsiniz. DOLAŞIM SİSTEMİ İLE İLGİLİ İLKYARDIM KALP DURMASI VE KALP MASAJI KALP DURMASININ BELİRTİLERİ Nabız alınmaz. Göz bebekleri genişler. Yüz sararmıştır, solunum belirtisi yoktur. Hasta uyarılara tepki göstermez. Kalbi duran kişiye kalp masajı ilk 3-5 dakika içinde yapılmalıdır. KALP MASAJININ YAPILMASI Hasta sırt üstü düz bir yere yatırılır. Bir yana diz çökülür. İlkyardımcı göğüs kemiğinin alt kısmına birkaç yumruk vurur. Boyundan nabız hissedilmeye çalışılır. KALP MASAJI Nabız alınmazsa KALP MASAJINA BAŞLANIR. İşaret ve orta parmak ile göğüs kemiğinin alt ucu hissedilir. Göğüs kemiğinin 1/3 alt kısmına elin ayası konur. (Bilek dik olacak şekilde) Diğer el bu elin üzerine, bileğe yakın kısmına yerleştirilir. Kollar dik tutulur, dirsekler bükülmez. Kollar dik vaziyette, göğse 4-5 cm.aşağı bastırılır. (Çocuklarda 1-2 cm. olmalı) Bu hareket dakikada 60 kez olmak üzere tekrarlanmalıdır. TEK KİŞİ iseniz 2 kez yapay solunum yaptıktan sonra 15 kez kalp masajı yapınız (1-2-15) İki kişi iseniz her 1 yapay solunuma karşılık 5 kalp masajı yapınız (2-1-5) 1-1.5 saat yapılan kalp masajına rağmen hayati bir değişiklik olmazsa: işleme son veriniz. ÇOCUKLARDA KALP MASAJI VE AĞIZDAN AĞIZA SOLUNUM Soluk yolunu açık tutunuz. Ağzınızı çocuğun ağız ve burnunu iyice kapatacak şekilde yerleştiriniz. 2 kez ağızdan ağıza yapay solunum yapınız. Nabız alınmıyorsa yapay solunum ile birlikte kalp masajıda yapınız. Çocuklarda 2 parmak ile göğüs kemiği ortasında kaburgalara basınç yapınız. TEK KİŞİ İLE; 3 YAŞINDAN KÜÇÜKSE: 4-5 YAPAY SOLUNUM 12-15 KALP MASAJI 3 İLE 6 YAŞ ARASI: 3-4 YAPAY SOLUNUM 12-15 KALP MASAJI 3. Kanama ve Şokta İlk Müdahale KANAMA ÇEŞİTLERİ DIŞ KANAMA a) Atardamar kanaması b) Toplardamar kanaması c) Kılcal damar kanaması İÇ KANAMA İÇ KANAMA BELİRTİLERİ Renk soluktur, deri soğuktur. Solunum hızlıdır. Nabız hızlıdır, ama zayıftır. Susuzluk hissi vardır. Hasta huzursuzdur. Hasta soluduğu havanın yeterli olmadığını söyler. Şuur azalır ve ilerde kaybolur. İÇ KANAMA ŞÜPHESİNDE İLKYARDIM Hasta sırtüstü yatırılır. Baş yana çevrilir. Vücut ısısı korunmaya çalışılır. Ağızdan hiçbir şey verilmez. Hasta en yakın sağlık kuruluşuna gönderilir. KANAMALARDA ACİL VE GEÇİCİ ÖNLEMLER Kanayan uzuv (kol, bacak ) yükseltilir. Yara üstüne temiz bir gazlı bez, yoksa temiz bir mendil, çamaşır parçası konur. Bunun üzerinden sargı yapılır. Kravat veya bulunabilecek bir bez parçası ile sıkıca sarılır. YARA İÇİNDEKİ YABANCI CİSİM, KEMİK PARÇASI vs. ÇIKARILMAMALIDIR!! BANDAJ ve BOĞUCU SARGI Kanama basınçlı pansumana rağmen devam ediyorsa bandaj veya boğucu sargı uygulanır. Bandaj kanayan yerin 5 cm. yukarı kısmına uygulanmalıdır. (Bandaj kol ve bacaklarda tek kemik üstüne uygulanırsa daha etkili olur.) BASINÇ NOKTALARI Atardamar Kanamalarında fışkıran kanı durdurmak için belli noktalara basınç yapmak gerekir. VÜCUDUN DEĞİŞİK BÖLGELERİNDEKİ KANAMALAR Burun kanaması Akciğer kanaması Mide kanaması Yanak, Dil, Dişeti kanamaları Şakak bölgesindeki kanamalar Baş ve yüzün bir tarafındaki kanamalar Kol kanamaları UZUV KOPMASI Uzuv ıslak bir gazlı bezle sarılır ve naylon bir torbaya konur ve bu torba içinde buz parçaları olan başka bir torbaya konur. ŞOK ve İLKYARDIM ŞOKTA GÖRÜLEN BELİRTİLER Yaralının yavaş yavaş çevre ile ilişkisi kesilir, şuur bulanır. Hasta soğuk soğuk terler, susuzluk hissi olur. Deri soluk ve soğuktur. Gözler göz çukuruna batmış gibidir. Hastanın solunumunda güçlük gözlenebilir. Nabız hızlanmıştır. GENELLİKLE BİR KAZA YERİNDE BİRDEN ÇOK YARALI VARSA SESSİZ, SAKİN YATAN YARALININ DURUMUNUN DAHA ÖNEMLİ OLDUĞUNU UNUTMAMALIYIZ! Şoktaki hastanın elbiseleri, kemeri ve kravatı gevşetilir. Mümkün olduğunca az hareket ettirilir. Yaralı ŞOK POZİSYONU’NA getirilir. Ayakların 30-40 cm. yükseltilmesi yeterlidir. Yatakta yatıyorsa karyolanın ayak tarafı yükseltilir. Kafa, boyun, göğüs travması geçirenlerde bu uygulama yapılmaz. Vücut sıcaklığı korunmaya çalışılır. Gerek olursa yapay solunum ve kalp masajı yapılır. Kanama varsa kanama durdurulmaya çalışılır. Kırık şüphesi varsa kırık tespit edilir. Şoktaki hastada susuzluk hissi vardır. Dudakları ıslatılır. KIRIK-ÇIKIK VE BURKULMALAR KIRIK BULGULARI Ağrı Kırık bölgede şekil bozukluğu Hareket güçlüğü Kırık bölgede şişlik Duyarlılık Anormal görünüş Diğer uzva nazaran kısalık KAPALI KIRIK AÇIK KIRIK AÇIK KIRIK’ta; Kırık uçları dışarıda ise bunları yerleştirmeye çalışmayınız. Yara üzerinde bulunan kırılmış kemik parçacıklarına dokunmayınız. Yara üzerine temiz bir gazlı bez kapatınız. KIRIKLARDA İLKYARDIM HASTA SARSILMAZ, HAREKET ETTİRİLMEZ. İLK MÜDAHALE KIRIĞIN OLDUĞU YERDE YAPILMALIDIR. KANAMA VARSA DURDURULUR. YARALI SICAK TUTULUR. KAPALI KIRIKLARDA AĞRILI BÖLGEYE BUZ TORBASI KONUR. HASTANIN GİYSİLERİNİ ÇIKARMAK GEREKİYORSA ÖNCE SAĞLAM TARAF ÇIKARILIR SONRA KIRIK TARAF ÇIKARILIR. KIRIK UÇLARINI HAREKETSİZ BIRAKMAK İÇİN KIRIK YERİNİ TESPİT EDİNİZ. TESPİT YAPILDIKTAN SONRA HASTANEYE SEVK EDİLİR. KAFATASI KIRIKLARI Bilinç kaybı olabilir. Burundan, kulaktan kan ve berrak sıvı gelebilir. Göz bebeği büyüklüklerinde farklılıklar olabilir. HASTA SIRTÜSTÜ YATIRILIR. AĞIZDAN HİÇBİR ŞEY VERİLMEZ. EN KISA SÜREDE SEVK EDİLİR. YÜZ KEMİĞİ KIRIKLARI Açık yara varsa temiz bir gazlı bezle kapatılır. Kafatası kırığı ihtimali olduğu için aynı önlemler alınır. Şekil bozukluğu varsa DÜZELTİLMEYE ÇALIŞILMAZ. KÖPRÜCÜK KEMİĞİ KIRIKLARI Omuz üzerine düşmelerde sık görülür. KIRIK TARAF OMUZ SAĞLAM TARAFA GÖRE DÜŞÜKTÜR ve SAĞLAM EL İLE KIRIK TARAFTAKİ KOL DİRSEKTEN DESTEKLENME İHTİYACI DUYAR. KOL GÖVDEYE YAKLAŞTIRILIR. BİR ÜÇGEN SARGI İLE ASKIYA ALINIR. KOL KIRIKLARI AĞRI, ŞİŞLİK, ŞEKİL BOZUKLUĞU çok kolay gözlenir. KOL GÖVDEYE SARILIR ve ÜÇGEN SARGI İLE ÖN KOL TESPİT EDİLEREK HASTANEYE GÖNDERİLİR. ALT KOL (ÖN KOL) KIRIĞI KOL KIRIĞI GİBİ TESPİTİ KOLAYDIR. ELDEKİ TAKILAR ÇIKARILIR. TAHTA PARÇASI, SERT KARTON İLE ÖNKOL SARILIR ÜÇGEN SARGI İLE ÖNKOL YÜKSELTİLİR. OMURGA KIRIKLARI Yüksekten düşme ve trafik kazası sonucu oluşur. Düşmenin şekli, omurganın o bölgesindeki ağrı, hassasiyet omur kırığı şüphesi yaratır. YARALI SERT BİR SEDYE ÜZERİNE TESPİT EDİLMİŞ OLARAK HASTANEYE SEVK EDİLMELİDİR. BOYUN OMURU KIRIĞI ŞÜPHESİ VARSA; BAŞ VE BOYUNUN HER İKİ YANINA ELBİSELERİ KATLANARAK KONUR VE ALNINDAN SEDYEYE BAĞLANIR. BACAK ve UYLUK KIRIKLARI AĞRI, KISALIK, ŞEKİL BOZUKLUĞU BACAKLAR ARASINA TESPİT TAHTASI, RULO YAPILMIŞ BEZ PARÇASI VEYA SERT BİR KARTON KONUR, BACAK VE UYLUKLAR BİRBİRİNE SARILIR . SARSMADAN SEVK EDİLİR. A B C AYAK ve AYAK BİLEĞİ KIRIKLARI Ayakta yara varsa üzerine temiz gazlı bez konur. Bir yastık ya da kalınca bir bez parçasının üzerine ayak konur ve ayak bileğini de içine alacak şekilde sarılır. ÇIKIKLAR BULGULAR Ağrı, Şişlik Eklem hareketinin tam olarak yapılamaması ve eklem çevresinde şekil bozukluğu İLKYARDIM; ÇIKIK EKLEMİ YERİNE KOYMAYA ÇALIŞMAYINIZ! EKLEM TESPİT EDİLİR. BUZ UYGULANIR. SEVK EDİLİR. BURKULMALAR BULGULAR Ağrı, Şişlik Eklem hareketinin tam olarak yapılamaması ve eklem çevresinde şekil bozukluğu İLKYARDIM; ÇIKIK EKLEMİ YERİNE KOYMAYA ÇALIŞMAYINIZ! EKLEM TESPİT EDİLİR. BUZ UYGULANIR. SEVK EDİLİR. Yanıklar, Donma, Elektrik Şoku ve Zehirlenme YANIKLAR TANIM FİZİKSEL VE KİMYASAL MADDELERE MARUZ KALMA NEDENİYLE OLUŞAN DOKU BOZULMASI YANIK YAPAN ETKENLER 1- FİZİKSEL ETKENLER A-ATEŞ, ALEV B-SICAK SU BUHARI C-GÜNEŞ IŞINLARI D-ELEKTRİK AKIMI YANIK YAPAN ETKENLER 2-KİMYASAL ETKENLER A-ASİTLER B-ALKALİLER C-KORROSİV MADDELER YANIĞIN CİDDİYETİNİ BELİRLEYEN FAKTÖRLER 1-DERİNLİK 2-YAYGINLIK 3-ENFEKSİYON RİSKİ 4-SOLUNUMLA GÖRÜLEN ZARAR 5-ÖNCEKİ HASTALIKLAR YÜZ, ELLER 6-BÖLGE AYAKLAR BOYUN GENİTAL BÖLGE 1. DERECE YANIK DERİNİN ÜST TABAKASI KIZARIK ÇOK AĞRILI EN HAFİF YANIK 2. DERECE YANIK ÜST DERİ VE KISMEN ALT DERİ KABARCIKLAR AĞRILI 3. DERECE YANIK TÜM KATLAR KASLAR, SİNİRLER, DAMARLAR AĞRISIZ YANIKLARDA İLKYARDIM ISI KAYNAĞININ ORTADAN KALDIRILMASI SOĞUTMA ÜSTÜNÜ KAPATMA YANIKLARDA İLKYARDIM KAYNAKTAN UZAKLAŞTIR ÜZERİNDEKİ ALEVLERİ SÖNDÜR GİYSİLERİ ÇIKAR SOĞUT TAKILARI ÇIKAR 3. DERECE İSE ŞOK İÇİN ÖNLEM AL DUMAN SOLUMUŞSA TEMİZ HAVA KURU, TEMİZ, STERİL, GAZLI BEZ İLE YANIKLARIN ÜZERİNİ KAPATIN YANIKLARDA İLKYARDIM BİLİNCİ AÇIKSA 1 LİTRE SU 1 KAŞIK KARBONAT 1 KAŞIK TUZ YAPILMAMASI GEREKENLER! BUZ UYGULAMAYIN! TÜTÜN, ALKOL VERMEYİN! KABARCIKLARI PATLATMAYIN! BİTİŞİK BANDAJ YAPMAYIN! YANIKLARDA İLKYARDIM ULAŞIM: EL VE AYAKLARDAYSA YÜZDE İSE BOYUNDA İSE HAVADA TUTUNUZ YARI OTURUR POZİSYON YASTIK KULLANMAYIN!! KİMYASAL YANIKLARDA İLKYARDIM MADDE İLE DERİ TEMASINI KESİNİZ BOL SU İLE YIKAYINIZ GİYSİ VE TAKILARI ÇIKARINIZ TEMİZ, STERİL, BEZ İLE KAPATARAK GÖNDERİNİZ 1.DERECE YANIK 3.DERECE YANIK 2.DERECE YANIK DONMA BELİRTİLERİ GÖRMEDE BOZUKLUK HALSİZLİK UYKU HALİ PARMAK UÇLARINDA UYUŞMA PARMAKLARDA İĞNE BATMASI DERİ KIZARIK VEYA MAVİ DONMADA İLKYARDIM SOĞUKTAN UZAKLAŞTIR GİYSİLERİ ÇIKAR BATTANİYEYE SAR ILIK BEZLE KOMPRES TAKILARI ÇIKAR BİLİNCİ AÇIKSA ILIK, ŞEKERLİ İÇECEKLER İÇİRİLEBİLİR YAPILMAMASI GEREKENLER SOBA, RADYATÖRDEN UZAK TUT OVUŞTURMA!! HAREKET ETTİRME!! MASAJ YAPMA!! TÜTÜN VE ALKOL VERME ELEKTRİK AKIMI EN ÇOK SOLUNUM VE DOLAŞIM SİSTEMİNİ ETKİLER ELEKTRİK AKIMI KALBİ DURDURABİLİR SOLUNUMU DURDURABİLİR ELEKTRİK ÇARPMASI DÜŞME VE FIRLAMAYA BAĞLI KIRIKLAR YARALANMALAR ELEKTRİK ÇARPMASI SONUCUNDA BİLİNÇ KAYBI SOLUNUM DURMASI KALP DURMASI YANIKLAR NABIZ ZAYIFLAMASI ELEKTRİK ÇARPMASINDA İLKYARDIM ÖNCE KENDİ GÜVENLİĞİNİZ DOKUNMA!! ŞALTERİ İNDİR!! SOLUNUM VE KALBİ KONTROL ET HAREKET ETTİRME!! YANIKLARI VARSA MÜDAHALE ET HASTANEYE GÖNDER ZEHİRİN BEDENE GİRİŞ YOLLARI SOLUNUM SİNDİRİM CİLT TEMASI DİREKT DOLAŞIMA KATILMASI ZEHİRLENMEDE GENEL BELİRTİLER BULANTI, KUSMA SOĞUK TERLEME GÖRMEDE BOZUKLUK ŞUURDA BOZULMA ZEHİRLENMEDE İLKYARDIMIN AMACI ZEHİRİ VÜCUT DIŞINA ATMAK ZEHİRİ VÜCUTTA ZARARSIZ HALE GETİRMEK SOLUNUM YOLU İLE ZEHİRLENME KARBON MONOKSİT OTOMOBİL EKZOSTU, SOBALAR KARBON DİOKSİT KUYU, LAĞIMLAR DUMAN, SOĞUTUCU GAZLAR, SAVAŞ GAZLARI BELİRTİLERİ BAŞ AĞRISI SOLUNUM ZORLUĞU BİLİNÇ KAYBI DUDAKLARIN MORARMASI SOLUNUM YOLUYLA ZEHİRLENMEDE İLKYARDIM ÖNCE KENDİ GÜVENLİĞİNİZ KİŞİYİ TEMİZ HAVAYA ÇIKAR SOLUNUM, DOLAŞIMI KONTROL ET ZEHİR DANIŞMA MERKEZİNİ ARA EN YAKIN SAĞLIK BİRİMİNE GÖNDER 0800 314 7900 ANKARA’DA ZEHİR DANIŞMA MERKEZİ 24 SAAT ÜCRETSİZ DANIŞMANLIK HİZMETİ VERMEKTEDİR DANIŞMA -114- CİLT TEMASI İLE ZEHİRLENMELERDE İLKYARDIM ORTAMDAN UZAKLAŞTIR ÜZERİNDEKİLERİ ÇIKAR BOL SU İLE YIKA SOLUNUM, DOLAŞIMI KONTROL ET ŞOKA KARŞI ÖNLEM AL İlk yardım güvenliği ve yaralıların taşınması TAŞIMA İYİ BİR İLKYARDIMIN EN ÖNEMLİ UNSURUDUR. Yanlış taşıma sonucu, omurilik zedelenmesi olan bir hasta ömür boyu felçli kalabilir ! onu neden taşıyoruz? Herhangi bir yangın, patlama, zehirlenme riski olmadığı sürece yaralının yerini değiştirmeyin! GENEL TAŞIMA KURALLARI Önce GÜVENLİĞİNİ SAĞLA! Muayene etmeden kesinlikle YERDEN KALDIRMA! Ağır yaralanmalarda yaralıyı mutlaka SEDYE İLE TAŞI! Sedyenin giremediği DAR yerlerde yaralıyı 2-3 KİŞİ yardımı ile taşı! Taşıma esnasında yaralıyı SARSMA! Hasta ya da yaralının vücudunu baş ve ayaklarından çekerek ve yan taraflarından iki kişi ile kaldırarak SEDYE ÜZERİNE KOY! Taşımada bir LİDER olmalı.Yürürken adımlar eşit olmalı. Her şeyi KOMUTLA YAP! HASTA yada YARALININ YERİNDEN KALDIRILMASI EN AZ 3 KİŞİ GEREKLİDİR. UYGUNSA İKİ KİŞİ BİR TARAFA, ÜÇÜNCÜ KİŞİ DİĞER TARAFA GEÇER. BİR DİZ YERE, BİRİ ÖNE KOYULUR. BİRİ AVUÇLARINI HASTANIN BAŞ VE OMUZLARI ALTINA, İKİNCİSİ KARIN VE KALÇALARIN ALTINA, ÜÇÜNCÜSÜ UYLUK VE BACAKLARIN ALTINA KOYAR. SEDYENİN TAŞINMASI HASTA VEYA YARALI SEDYE İLE TAŞINIRKEN MUTLAKA SEDYEYE BAĞLANMASI GEREKİR. HASTA SEDYEDE BACAKLARI ÖNDE OLARAK TAŞINIR. ANCAK AMBULANSA YERLEŞTİRİLİRKEN BAŞ ÖNDE OLARAK YAPILIR. Pratik olarak kullanılabilecek 2 yöntem vardır Kaşık tekniği: Duvar kenarındaki bir yaralı için kullanılabilir. En az 3 kişi, baştaki komut verir. Köprü tekniği: İki taraflı ulaşımda. 3 kişi yaralıyı kaldırır, 1 kişi sedyeyi sürer. BİR KİŞİ İLE TAŞIMA A)Oturduğu yerden yeri iterek taşıma B) Oturduğu yerde geriye kayarak taşıma ALTIN BEŞİK TAŞIMASI İKİ KİŞİNİN KUCAĞINDA TAŞIMA SANDALYE İLE TAŞIMA ELBİSEDEN ÇEKEREK TAŞIMA Rentek manevrası:Kaza geçirmiş yaralı bir kişiyi omuriliğine zarar vermeden otomobilden çıkarmaya yarar Ayaklarının pedallar arasına sıkışmadığından emin ol! Emniyet kemerini çöz! Bir elinle yaralının kolunu diğer elinle de çenesini kavra! Baş-boyun-gövde birlikte kuralını uygulayarak yaralıyı araçtan dışarı hafifçe çekerek hareket ettir! Bir kerede onu dışarı aldıktan sonra yavaşça yere koy! İtfaiyeci yöntemi Koltuk altından tutarak, dizlerine kadar kaldır! Sol kolunu, sol uyluktan geçir; gövdenin ağırlığını sırtına ver! Ayağa kalk, kolunu kavra; ağırlığı dengele!