Çek Cumhuriyeti ülke bülteni

advertisement
ÇEK CUMHURİYETİ ÜLKE BÜLTENİ 2011
2009
ÜLKE BİLGİLERİ
Resmi Adı
Yönetim Şekli
Cumhurbaşkanı
Başbakan
Yüzölçümü
Sınır Komşuları
Nüfus
Etnik Gruplar
Başkent
Önemli Şehirler
Para Birimi
: Çek Cumhuriyeti
: Parlamenter Cumhuriyet
: Vaclav Klaus (Şubat 2003- görevde)
: Mirek Topolanek (Eylül 2006-Mart 2009 itibariyle hükümet düştü)
: 78,866 km2 (%54’ü tarımsal, %33’ü ormanlık alan)
: Almanya, Polonya, Avusturya, Slovakya
: 10,2 milyon
: Çek (%90,4), Moravyalı (%3,7), Slovak (%1,9), Diğer (%4)
: Prag
: Brno, Ostrava, Plzen
: Çek Kronu (CZK) 1 CZK=0.041 Avro, 1 Avro= 24.18 CZK
1 CZK= 0.059 ABD $, 1 ABD $= 16.85 CZK
(Kaynak: Çek Merkez Bankası, haziran 2011)
1
EKONOMİK
GÖSTERGELER
GSYİH
(Milyar Dolar)
Kişi Başı GSYİH
(Dolar)
GSYİH Büyüme Hızı
(%)
TÜFE
(Ortalama, %)
İhracat (fob)
(Milyar Dolar)
İthalat (fob)
(Milyar Dolar)
Cari Denge
(Milyar Dolar)
Toplam Dış Borç
(Milyar Dolar)
Döviz Rezervleri
(Milyar Dolar)
Dolar Kuru (ortalama)
2008
2009
2010
2011*
2012*
216,4
190.2
192.2
210.6
213.3
25,521
24,076
24,807
25,668
27,108
3,5
-4.1
2.3
2.0
2.9
6,3
1.0
1.5
2.2
2.5
145,3
107,5
126,4
152,1
174,0
139,8
103,3
123,5
149,2
171,2
6,8
4,2
2,8
2,9
2,8
83,9
82,1
75,5
86,3
95,9
36,6
41,2
42,1
49,5
54,0
17.07a
19.48
18.56
*EIU Beklentileri
SİYASİ GÖRÜNÜM
Çeklerin tarihi yaklaşık 5.yy.’a ve bölgesel olarak Karadeniz ve Karpat kıyılarına
dayanmaktadır. Takriben 8.yy.’da Orta Avrupa’ya göç etmişlerdir. Avrupa’nın
merkezinde yer alarak, kıtanın sanatsal, kültürel ve bilimsel gelişmesine büyük
katkılarda bulunmuşlardır. 16.yy. itibaren Habsburgların yönetimine girmiş, sırasıyla
Kutsal Roma İmparatorluğu, Avusturya İmparatorluğu ve Avusturya-Macaristan
İmparatorluğu’nun bir parçası olarak yer almışlardır.
I.Dünya Savaşı ile Avusturya Macaristan İmparatorluğu ortadan kalkınca, Orta
Avrupa’nın Slovakya, Bohemya, Morava, Silezya ve Karpat Rutenya bölgeleri
birleşerek Çekoslovakya’yı oluşturmuştur. Bu bölgesel birliktelik Slovakya’nın II.
Dünya Savaşı’nda Nazi Almanya’sını desteklemesi ile sonlanmıştır. Alman işgalinin
Amerikan birlikleri ile sonlandırılmasıyla Çekler ve Slovaklar bir kez daha
Çekoslovakya’yı oluşturmuştur. Çekoslovakya bu kez de batı dünyasından
uzaklaşarak, siyasi ve ekonomik olarak komünist doğu bloğu ülkelerine katılmıştır.
Sovyet Rusya’nın etkisinde geçen 41 yıldan sonra, Çekoslovakya yeni bir dönemin
kapılarını ‘Kadife Devrim’ ile aralamıştır. 1989 yılında gerçekleşen değişim ile
Çekoslovakya artık batı dünyasının yanında yer alacağını göstermiştir. Geçmişte
sıkça yaşanan Çek ve Slovak ayrılığı bir kez daha 1 Ocak 1993 tarihinde
gerçekleşmiş ve iki bölge de Çek Cumhuriyeti ve Slovakya Cumhuriyeti olarak
ayrılmıştır. 1969’dan itibaren görevde olan Slovak Gustav Husak’ın yerine, devrimin
mimarı toplumsal oluşum Yurttaşlık Forumu’nun lideri, aynı zamanda dünya çapında
tanınmış bir tiyatro yazarı olan Vaclav Havel 1993–2003 yılları arasında on yıllık bir
dönem süresince Cumhurbaşkanlığı görevini yürütmüştür.
2
Çek Cumhuriyeti siyasi olarak 1 Ocak 1993’de kurulmuş olsa da, köklü siyasi
geleneklere ve devlet yapısına sahiptir. 12 Mart 1999’da NATO’da, 1 Mayıs 2004’te
ise Avrupa Birliği’nde yer alarak, Orta Avrupa’nın siyasi olarak etkin önemli bir
Avrupa ülkesi konumuna gelmiştir.
2006 yılı Eylül ayındaki seçimler sonucunda Çek Yurttaşlık Partisi hükümeti
oluşturmuş ve Başbakan Mirek Topolanek olmuştur.
Çek Cumhuriyeti geçiş döneminde oluşturduğu güçler ayrılığı ilkesine dayalı devlet
kurumları ülkede politik sistemin düzenli işleyişini sağlamaktadır.
Çek Cumhuriyeti 1 Ocak 2009 itibariyle, altı ay süreyle AB Dönem Başkanlığı’nı
yürütmeye başlamıştır. Dünyanın enerji ihtiyacının arttığı ve krizin dünya piyasalarını
sarstığı bir dönemde göreve gelen Çek Cumhuriyeti’nin en büyük önceliği enerji
bağımlılığını azaltmak ve AB’de enerji politikaları konusunda uyum sağlayabilmektir.
Özellikle Rusya ve Ukrayna arasında yaşanan enerji krizinin boyutları, AB’nin enerji
konusundaki bağımlılığını yeniden gündeme taşımaktadır.
2009 yılı Mart ayı itibariyle, Sivil Demokrasi Partisi ve merkez sol parti; Çek Sosyal
Demokrat Partisi CSSD’nin aralarındaki fark kapanmakta, CSSD ülkedeki
popülerliğini artırmaktadır.
24 Mart 2009 tarihinde gerçekleşen güven oylamasında Başbakan Mirek Topolanek
başkanlığındaki hükümet düştü.
Çek Cumhuriyeti anayasasına göre güven oylamasıyla düşürülen hükümetin derhal
istifasını sunması gerekiyor. Anayasa, Cumhurbaşkanı yeni hükümeti kurma görevini
bir başkasına verinceye kadar eski hükümetin görevde kalmasını da öngörüyor.
Başbakan Topolanek başkanlığında ortanın sağı partilerden kurulan hükümet, 200
üyeli parlamentoda 96 sandalyeye sahipti. Parlamentoda muhalefetin 97,
bağımsızların ise 7 sandalyesi bulunuyor.
Çek Cumhuriyeti’nde iki siyasi parti 5 Nisan 2009 Pazar günü sonbaharda yapılacak
olan genel seçimlere kadar bir geçiş hükümeti kurmayı kabul etti. 24 Mart 2009’da
güvenoyunu kaybeden hükümetin Başbakanı Mirek Topolanek, geçici hükümeti
kurma görevinin halen Çek İstatistlik Dairesi Başkanlığı yapan Jan Fischer’a
verilmesinin beklendiğini söyledi. Fischer 9 Mayıs 2009’da geçici hükümetin başkanı
olacak ve Avrupa Birliği Çek Cumhuriyeti dönem Başkanlığı’nı da yürütecek.
Topolanek, mevcut hükümetin, Çek Cumhuriyeti Dönem Başkanlığı’ndan, yeni yıl
bütçesinin oluşturulması, ekonomik krizle ve devlet mekanizması kontrolünden
sorumlu olacaklarını belirtti. Topolanek erken seçimlerin 9-10 Ekim 2009 tarihine
çekilebileceğini söyledi.
EurActiv Strateji uzmanları uzun süre tartışmalara neden olan Lizbon Antlaşması’nın
Çek Cumhuriyeti tarafından kabul edilmesi olasılığının, hükümetin düşmesi ile büyük
oranda azaldığını belirtmektedir.
Ekim 2010’da gerçekleşen seçimlerde muhalefetteki Çek Sosyal Demokrat Partisi,
Üst Meclis’te çoğunluğa ulaşmış olsa da Hükümet’in Parlemento’daki stabilitesine bir
3
tehdit
oluşturamamaktadır.
gerçekleştirilecektir.
2012
senesinde
ülkede
genel
seçimler
EKONOMİK YAPI
Çek Cumhuriyeti, Orta ve Doğu Avrupa’nın en gelişmiş ekonomilerinden birine
sahiptir. Komünist dönem sonrası değişim yaşayan geçiş ekonomileri arasında da
küresel ekonomi ile uyum sürecinde en başarılı performans gösteren ülkelerdendir.
Fakat Eylül 2008 tarihinde ABD eksenli ortaya çıkan ekonomik kriz, etkisini Çek
Cumhuriyeti’nde de hissettirmiştir. 20.yy. başından itibaren sanayileşmede büyük
adımlar atmış, dünya piyasaları ile bütünleşmiş olan Çek Cumhuriyeti’nin son yıllarda
ekonomi grafiği olumlu yönde gelişmiş, ancak küresel kriz nedeniyle Eylül 2008–Mart
2009 arası durağan bir döneme geçmiştir. 2010 yılında büyüme değerlerinin artıya
dönmesiyle birlikte ülke ekonomisi toparlanma sürecine girmiştir. Tahminler, Çek
Cumhuriyeti’nin 2011 yılında da 2010 yılında yaşanan toparlanmayı izleyeceği
yönündedir.
Ekonomik Büyüme
%
GDP Özel
Tüketim
2010a 2.3
0.4
2011b 2.0
0.9
2012 b 2.9
2.4
2013 b 3.0
3.0
2014b 2.9
3.1
2015b 3.1
3.0
a=Gerçek Değerler
b=EIU Tahminleri
İhracat
İthalat
Tarım
Sanayi
Hizmet
18.0
9.9
8.0
7.3
7.2
7.1
18.0
9.2
7.5
7.1
7.2
6.9
5.4
3.5
2.6
2.2
1.4
1.0
7.3
6.0
5.0
3.5
4.5
3.0
1.0
-1.1
1.2
2.6
1.7
3.2
Çek Cumhuriyeti’nin ekonomik kalkınmasında 1950 ve 60’lı yıllardaki ağır sanayi
hamlelerinin payı oldukça büyüktür. Çek Cumhuriyeti kazandığı bu ivme ile 1980’li
yıllarda daha çok kimya-ilaç sektörüne yatırımlar yapmıştır. Bu yatırımların geri
dönüşü sonucunda kişi başına düşen milli gelir yaklaşık 25,207 $ ‘a kadar
yükselmiştir.
2009 yılı itibariyle GSYİH 191
milyar ve GSYİH artış oranı -2,3
olarak beklenmektedir. Kişi başına
milli gelir yaklaşık 25 bin ABD
dolarıdır.
GSYİH-Sektörel Dağılım
Tarım ve
Balıkçılık 3%
Üretici fiyatlarında 2008 Aralık ayı
itibariyle sanayi de %-0,2, inşaat
sektöründe
%4
ve
hizmet
sektöründe %4,0 ve tarım alanında
Sanayi ve
İnşaatı 38%
Hizmet
Sektörü 59%
4
% -23 oranında bir değişim olmuştur.
2008 yılının son çeyreği itibariyle, toplam istihdam 66,2 bin kişi ile artış göstermiştir.
Verilere göre çalışan sayısındaki artış geçen yıllara göre daha azdır. Buna rağmen
toplam işsiz sayısı ise 22,1 bin azalmıştır.
.
Pl ea se se e g ra p hi c b el ow
2006a 2007a 2008a 2009a 2010 a 2011b 2012b
GDP
Nominal GDP (US$ milyar) 142.6
174.2
216.1
190.2
192.2
210.6
213.3
Nominal GDP (Kc bn)
3,222
3,535 3,689
3,626
3,670
3,750 3,936
Reel GDP büyüme (%)
6.8
6.1
2.5
-4.1
2.3
2.0
2.9
Expenditure on GDP (% real change)
Özel Tüketim
5.0
4.9
3.6
-0.3
0.4
0.9
2.4
Hükümet Harcamaları
1.2
0.5
1.1
2.6
0.3
-1.0
0.5
Gayrisafi Yatırım
6.0
10.8
-1.5
-7.9
-4.6
30
4.5
İhracat
15.8
15.0
6.0 -10.8 18.0
9.9
8.0
İthalat
14.3
14.3
4.7
-10.6 18.0
9.2
7.5
Nüfus ve Gelir
Nüfus (m)
10.3
10.4 10.5
10.5
10.5
10.5 10.5
Kişibaşı Gelir (US$)
22,223 24,059 24,983 24,076 24,807 25,668 27,108
İşsizlik (%)
8.1
6.6
5.4
8.1
9.0
9.0
8.3
Bütçe (US$ m)
Ticaret Dengesi
2,843 5,909 6,333
4,232
2,813
2,884 2,779
İhracat
95,147 122,697 146,232 107,536 126,354 152,109 173,996
İthalat
-92,304 -116,788 -139,900 -103,304 -123,541 -149,225 -171,217
Denge
-3,558 -5,747 -1,255 -6,201
-7,188 -6,651 -6,978
Kaynak: Economist Intelligence Unit, Country Report of Czech Rep., March 2009-03-09
a
Güncel. b Economist Intelligence Unit finansal tahmini.
5
DIŞ TİCARET
En çok ihracat yapılan 10 ülke :
Sıra No Ülke
1
Almanya
2
Slovakya
3
Polonya
4
Fransa
5
İngiltere
6
Avusturya
7
İtalya
8
Hollanda
9
Macaristan
10
Rusya F.
Liste Toplamı
21
Türkiye
Genel Toplam
Çek Cumhuriyeti en önemli ihracatını üç
sınır ülkesine yapmaktadır; Almanya,
Slovakya ve Polonya. Bu üç ülkeye
yapılan
ihracatın
toplamı,
toplam
ihracatın
yaklaşık
%50’sini
oluşturmaktadır. Türkiye %0,6 ile , Çek
Cumhuriyeti’nin ihracat sıralamasında 21.
sırada yer almaktadır.
Pay
%32.6
%9.8
%6.8
%5.7
%5.1
%5.0
%4.9
%4.0
%3.0
%2.9
%79.8
%0.6
%100.0
Kaynak : The Economist Intelligence Unit March 2009; Çek Milli Bankası, DTM, Mart 2009
Tütün perakendecilerinden Imperial Tobacco CR karını 2008 yılında elde ettiği 9.149
milyar CZK ile kar oranını %23.5 artırdı. (EMIS)
2009 yılı itibariyle, Bölgesel gaz distribütörü Vychodoceska Plynarenska (VCP) net
karında bir yıl içerisinde 11.7 milyon Avro ile %29 oranında düşüş yaşadı. (EMIS)
2009 yılı itibariyle, Heineken, ünlü Çek bira markası Staropramen’i satın almayı
planlamaktadır. Satışın gerçekleşmesi durumunda, Çek Cumhuriyeti’nin 2. ve 3. en
büyük bira üreticileri aynı çatı altında toplanmış olacaktır. Ülkede Heineken bira
pazarının %14’üne, Staropramen ise %17’sine sahiptir.
En çok ithalat yapılan 10 ülke :
Sıra No
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Ülke
Almanya
Çin H.C.
Rusya Federasyonu
Polonya
Slovakya
İtalya
Fransa
Avusturya
Japonya
Hollanda
Pay
%26.9
%8.7
%6.4
%5.9
%5.6
%4.5
%4.1
%3.7
%3.3
%3.1
6
Çek Cumhuriyeti, ithalatının %26,9’unu
yine komşusu Almanya ile yaparken, Çin
Halk
Cumhuriyeti
de
ithalat
sıralamasında ikinci sırada gelmektedir.
Son yıllarda Çin ürünleri Avrupa pazarında geniş çapta yer bulmaktadır. Türkiye
ithalat sıralamasında 0,7 ile 23.sırada yer almaktadır.
Liste Toplamı
23
Türkiye
Genel Toplam
%72.3
%0.7
%100.0
Kaynak : The Economist Intelligence Unit March 2009; Çek Milli Bankası, DTM, Mart 2009
YABANCI SERMAYE
Bugün gerçekleşen üretimin yaklaşık yarısından fazlası yabancı yatırımcılar
tarafından gerçekleştirilmektedir. Coğrafi konumu, AB ile uyumlu yasal
düzenlemeleri, Çek Cumhuriyeti’ni seçen yatırımcıların sayısını artırmaktadır.
2007 yılı itibariyle Çek Cumhuriyeti’nde kişi başına düşen yabancı sermaye tutarı
5,719 Euro’ya ulaşmıştır. Bu rakam, Orta ve Doğu Avrupa ülkeleri arasında
Macaristan’dan sonra kişi başına düşen en yüksek tutardır. Önde gelen yatırımcılar
arasında Siemens, Panasonic, Mercedes Benz Engineering, ABB/ALSTOM,
Bosch, Coca-Cola, Royal Dutch Shell, LG Philips, SAB Miller, Toyota Motor,
Daewoo, Volkswagen, Daimler-Chrysler sayılabilinir. Otomotiv ve yan sanayinde
dünya sıralamasında yer alan ilk 100 firmadan yaklaşık 40’ının Çek Cumhuriyeti’nde
imalat veya montaj yatırımı bulunmaktadır.
Avrupa Birliği ülkelerinden gelen sermaye dikkate değerdir. Almanya, Hollanda,
Avusturya ve Fransa toplam yatırımın %64’ünü teşkil etmektedir. ABD ise %7’lik bir
payla 5. büyük yatırımcı konumunda bulunmaktadır.
Doğrudan yatırımlar Çek Cumhuriyeti’nin finansal yapısında önemli paya sahiptir..
Doğrudan yabancı yatırımlar sadece cari işlemler açığının dengelenmesi açısından
değil, ekonomik büyümenin de temel taşlarından birisidir. Kümülatif toplam yabancı
sermaye 2007 yılı sonunda ise 75,8 milyar ABD Dolarına ulaşmıştır. 2005-2007 yılları
arasında 25 milyar $ sermaye girişi gerçekleşecek, 2007 yıl sonu itibariyle, yabancı
sermaye yatırımları tutarı 75,8 milyar dolara ulaşmıştır.
Çek Cumhuriyeti’nde Yabancı Sermaye Ülkeler İtibariyle Dağılımı (milyon $)
Çek Cumhuriyeti’nde yerleşik toplam 1,954 yabancı sermayeli firma, ülkedeki işgücü
istihdamının %42’sini, yurtiçi satışın %59’unu ve toplam ihracatın %68’ini
gerçekleştirmektedir.
Doğrudan yabancı sermaye Çek Cumhuriyeti’ne know-how ve teknoloji aktarımını
sağlamıştır. Özellikle elektrik donanımı, elektronik, makine ve otomotiv sektöründe
teknolojik gelişim hızlıdır. Ayrıca gelen yabancı sermaye rekabeti arttırarak özel
7
sektörün gelişimini teşvik etmiştir. Avrupa Birliği üyeliği ve AB Dönem Başkanlığı da
yabancı sermayeyi ülkeye çeken önemli bir faktör olmuştur.
Bankacılık sektöründeki özelleştirme uygulamaları sonucunda finansal hizmetler
sektörüne yoğun bir yabancı sermaye girişi olmuştur. Başarılı bilim-mühendislik
mezunları oranının Çek Cumhuriyeti’nde yüksek olması nedeniyle Honeywell,
Panasonic, Simens, Hewlett-Packard gibi önde gelen teknoloji firmaları ARGE,
dizayn ve tasarım çalışmalarını bu ülkede gerçekleştirmektedirler.
Çoğunluk Hissesi Yabancı Yatırımcılarına Ait
Bankalar
1
Bawag Bank CZ a.s.
2
Citibank a.s
3
Česká spořitelna, a.
4
Československá obchodní banka, a.s
5
eBanka, a.s.
6
GE Money Bank, a.s
7
HVB Bank Czech Republic a.s
8
IC Banka, a.s.
9
Komerční banka, a. s
10 PPF banka a.s.
Kaynak:T.C Prag Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği, Rapor 2008
İŞ KURMA ESASLARI
Ülke mevzuatı, yabancıların Çek girişimcilerle aynı koşullarda ticari faaliyette
bulunmasına imkân tanımaktadır. Yabancı yatırımcılar bir şirketin kurucusu, kurucu
ortağı olabilir ya da mevcut bir Çek firmasıyla ortaklık tesis edebilirler. Yabancı
sermaye için bir sınırlama veya yatırım yapmak için özel bir izne ihtiyaç
bulunmamaktadır.
Ticaret Kanunu’na göre, “genel ticari ortaklık, limited şirket, anonim şirket, kooperatif
ve şube” şeklindeki oluşumlar tüzel kişilik olarak kabul edilmektedir. Limited şirket
genellikle tercih edilmektedir. Limited şirket için asgari sermaye miktarı 200,000 kron
(6,700 Euro)’dur. Kayıtlı sermaye tutarının en az % 30’unun şirketin ticari kaydı
sırasında ödenmesi gerekmektedir.
Vergi Oranları
Kurumlar vergisi
Gelir vergisi
Katma değer vergisi (KDV)
Özel tüketim vergisi
Yol vergisi
Emlak vergisi
Emlak devir vergisi
Miras ve intikal vergisi
%24
%15-32
% 5 (gıda, ilaç, sağlık hizmetleri, kitap)
% 19 (birçok mal ve hizmetler)
Petrol, sigara ve alkollü içeceklerden alınmaktadır.
1,200-4,200 kron (yolcu taşıtları)
1,800-44,100 kron (ağır vasıtalar)
Yer ve kullanım amacına göre değişmektedir.
%3
% 7- % 40
Sosyal Güvenlik ve Sağlık Sigorta Primleri alanında 2004 yılı itibari ile, AB üyeliği
nedeniyle değişiklik yapılmıştır. Buna göre :
8
Sağlık
sigortası
katkısı
Emeklilik
sigorta katkısı
İşsizlik fonuna
katkı
Sağlık ve diğer
katkılar
Toplam yapılan
ödeme
İşveren tarafından
yapılması gereken
ödemeler
%9
Çalışan tarafından
yapılması gereken
ödemeler
% 4.5
% 21.5
% 6.5
% 1.2
% 0.4
% 3.3
% 1.1
%35
%12.5
YATIRIM TEŞVİKLERİ
Çek Cumhuriyeti, jeo-politik stratejik konumu sebebiyle Avrupa’da etkinliği olan,
ekonomik olarak yabancı yatırımcıların dikkatini çekmiş bir Orta Avrupa ülkesidir. Çek
Cumhuriyeti’nde yabancı yatırım ve mal ve emlak alımında herhangi bir sınırlama
yoktur.
Stratejik konumu sebebiyle, yabancı yatırımcılara Orta Avrupa’da birçok farklı pazara
açılma imkânı tanımaktadır. Ülkenin yine en büyük avantajlarından biri “knowledge
pipeline” adi verilen uzman bilgi akışının rahatlıkla sağlanabilmesi ve yabancı
yatırımcıların bu bilgi akısından faydalanabilmesidir. Çek Cumhuriyeti, donanımlı iş
gücü, yabancı yatırımcıların çalışan ihtiyacını karşılamaya hazırdır.
2004 yılında gerçekleşen AB üyeliği kapsamında devlet yardımları AB mevzuatı ile
uyumlu hale getirilmiştir.
Yerli ve yabancı yatırımcılara sağlanan teşvikler CZECHINVEST tarafından
yönlendirilmektedir. Devlet yardımlarından yararlanmak isteyen yatırımcı, projesini
veya proje taslağını anılan kuruma sunmakta, bu kurum da yatırımcıya devlet
yardımları ve proje detayları (yer tahsisi vs.) konusunda bir nevi danışmanlık görevi
yapmaktadır. Yatırımcılar için kurum, özel finansal yardım ve profesyonel
danışmanlık hizmetleri sağlamaktadır. Ayrıca yatırım süreci boyunca kendisine
ücretsiz bir danışman da tahsis edilmektedir.
Kurum, endüstriyel faaliyetlere uygun olan ulusal emlak portföyünü, özellikle hükümet
tarafından belirlenen 103 özel alan yatırımcı ile buluşturmaktadır. Anılan kurum,
yabancı yatırımcıyı, güvenilir, endüstriyel bölge izni olan, teknik alt yapılarının
tamamlanmış olduğu bölgeler ile buluşturmaktadır.
Başvuru koşullarını yerine getiren yatırımcılar, yatırım teşvikleri alabilir, vergi
indiriminden, istihdam yaratma hibesinden ve daha farklı yardımlardan
faydalanabilirler. Bunun yanında endüstriyel yatırımlar için AB Yapısal Fonları’ndan
da yararlanılabilir
9
Son yıllarda yüksek kaliteli ofis, yasam alanları, endüstriyel alanlar talep edilmektedir.
Özellikle yaşam alanları ve endüstriyel alanlar konusunda uzmanlarla temasa
geçmek için Yabancı Yatırım Birliği’ne (www.afi.cz) başvurulabilir.
Yatırım Teşvikleri Sistemi
Üretim
Çek sanayinin rekabet gücünün artırılması amacıyla, Çek Hükümeti 1998 yılından bu
yana yerli ve yabancı yatırımcı ayırımı yapmaksızın aşağıdaki teşvikleri sunmaktadır.





Kurumlar vergisi muafiyeti
Uygun fiyatla arazi tahsisi
İstihdam Artırma Desteği
Eğitim Desteği
Arazi imar değişikliği
(Tarım arazisinden sanayi bölgesine gibi)
Kurumlar vergisi muafiyeti 10 yıl sürelidir.
İşsizlik oranı, Çek Cumhuriyeti ortalamasının en az % 50 üzerinde olan bölgelerde
istihdam yaratan her yeni işletme için 200.000 Çek Kronu’na kadar, ayrıca engelli
kişileri istihdam eden ya da teşvikten yararlanacak kişi 6 aydan daha uzun süreden
beri iş başvurusunda bulunmuş ise 50.000 Çek Kronuna kadar;
İşsizlik oranı, Çek Cumhuriyeti ortalamasının en az % 25 üzerinde olan bölgelerde
istihdam yaratan her yeni işletme için 100.000 Çek Kronu’na kadar, ayrıca engelli
kişileri istihdam eden ya da teşvikten yararlanacak kişi 3 aydan daha uzun süreden
beri iş başvurusunda bulunmuş ise 25.000 Çek Kronu’na kadar destek
alabilmektedir.
Eğitim desteğinde ise, işsizlik oranı, Çek Cumhuriyeti ortalamasından daha yüksek
ya da bu orana eşit olan bölgelerde, çalışanların kalitesini yükseltmek için yapılan
eğitim amaçlı harcamaların toplamının % 35’ine kadar teşvik sağlanmaktadır.
Çek Cumhuriyeti’nde teşviklerden yararlanabilmek için bu ülkede kayıtlı olunması
şarttır. Ayrıca, işletmenin yeni kurulmuş, mevcut ise üretim hattında esaslı bir
değişiklik öngörülmüş olması gerekmektedir. Teşviklerden yararlanabilmek için diğer
hususlar aşağıda belirtilmiştir.

İşletmenin, en az % 50’si öz kaynaklarından karşılanmış olması
şartıyla en az 200 milyon Çek Kronu sermaye ile kurulmuş
olması,

Toplam yatırımın en az % 40’ının makine alımında kullanılmış
olması,
Projenin çevre dostu olması
İşletmenin en az 5 yıl süreyle varlılığını sürdürebilmesi


Kurumlar vergisi muafiyetinden ülkenin neresinde olursa olsun yararlanılabilmekte
iken, diğer teşvikler işsizlik oranının nispeten daha yüksek olduğu bölgeler için
10
geçerlidir. İşsizlik oranının daha yüksek olduğu bölgelerde yatırımı teşvik etmek
amacıyla minimum sermaye oranı bazı bölgeler için 150 milyon Çek Kronu’na bazı
bölgelerde ise 100 milyon Çek Kronu’na indirilmiştir.
Teknoloji Merkezleri ve Stratejik Hizmetler Merkezleri
Çek Cumhuriyeti’ni Orta Avrupa’nın bilgi-iletişim (IT) merkezi olmasını sağlamak
amacıyla Çek Hükümeti tarafından 10 Aralık 2003 tarihinde çıkarılan 1238/2003
sayılı Bakanlar Kurulu Kararı’yla bir teşvik programı hazırlamıştır. 17 Şubat 2004
tarihinde yürürlüğe konulan söz konusu program ile IT alanında yatırım yapan
firmalara aşağıda belirtilen destekler sağlanmaktadır.
1. İlk 5 yıl içinde satın alınan mülkün en fazla % 50’sine kadar
(KOBİ’ler için % 65) mali destek,
2. İlk 3 yıl içinde çalışanlara ödenen toplam brüt ücretin an fazla %
50’sine kadar mali destek,
3. Çalışanlara yönelik özel eğitim programları için yapılan
harcamaların en fazla % 35’i (Prag için % 30), genel eğitim
harcamaları için % 60 (Prag için % 55)’ine kadar mali destek,
yaratılan istihdama bağlı olarak 3 ila 5 yıl geçerli olmak kaydıyla.
Diğer taraftan, yaratılan istihdama bağlı olarak eğitim desteği her bir çalışan için en
fazla 100.000 ila 150,000 Çek Kronu’na kadar sınırlandırılmıştır.
Adı geçen teşviklerden yararlanabilmek için aşağıda belirtilen şartları yerine getirmek
gerekmektedir.

Stratejik Hizmetler Merkezi’nin (Müşteri Hizmetleri Merkezi, Yüksek
Teknoloji Onarım Merkezleri) en az % 50’si öz kaynaklarından
karşılanmış olması şartıyla en az 30 milyon Çek Kronu sermaye ile
kurulmuş olması,


3 yıldan fazla süre ile en az 50 kişi için istihdam yaratması,
Teknoloji Merkezi, yazılım geliştirme merkezi, uzman çözüm
merkezi ve uluslararası firmaların bölge merkezleri için ise yine en
az % 50’si öz kaynaklarından karşılanmış olması şartıyla 15 milyon
Çek Kronu sermaye,

3 yıldan fazla süre ile en az 15 kişi için istihdam yaratması.
İşsizlikten en çok etkilenen bölgeler için istihdam yaratma desteği
İşsizlikten en çok etkilenen bölgelerde iş imkânı yaratabilmek ve daha küçük ölçekli
firmaların teşvik sisteminden yararlanabilmesini sağlamak amacıyla 2 Haziran 2004
tarihinden itibaren geçerli olmak kaydıyla “işsizlikten en çok etkilenen bölgeler için
istihdam yaratma desteği” adı altında yeni bir teşvik programı uygulamaya
konulmuştur.
Teşvik programı kapsamında iki yıldan beri işsizlik oranının % 14’ten fazla olduğu
bölgelerde; % 50’sini öz kaynaklardan karşılanması kaydıyla en az 10 milyon Çek
11
Kronu sermayeli ve iki yıl süreyle en az 10 kişi için iş imkânı yaratan firmalar aşağıda
belirtilen imkanlardan yararlanmaktadır;
1. Her yeni istihdam için 200.000 Çek Kronu’na kadar mali destek,
2. İki yıl süreyle, toplam 30.000 Çek Kronu’nu aşmamak kaydıyla, her bir çalışan
için yapılan eğitim harcamalarının % 35’ine kadar eğitim desteği
SEKTÖREL BAKIŞ
Tarım : Ülke arazisinin % 33’ü orman, % 54’ü tarım arazisidir. Seller ülkedeki en
büyük doğal afet olup büyük zarara yol açmaktadır. Sovyetler Birliği döneminde tarım
konusunda kendi kendine yetebilen Çek Cumhuriyeti, o dönemde 1749 kooperatif ve
257 devlet çiftliği ile yaklaşık 650 bin kişinin istihdamını sağlamaktaydı. AB Tarım
politikasına uyum kapsamında tarıma sağlanan devlet sübvansiyonlarının kesilmesi
ve rekabetin artışı ile tarımın GSYİH’daki oranı %10 düşmüştür. Diğer taraftan tarım
alanında özel şirketler artmış, kooperatifler kurulmuştur.
2007 yılında tahıl üretiminde verim 4,48 ton/hektar olarak gerçekleşirken, aynı yıl
patates üretiminde ise verim 25,72 ton/hektar olmuştur. 2006 yılında 57.800 ha
alanda 31,6 bin ton haşhaş üretilirken, 2007 yılında 70.000 ha alanda 33,1 bin ton
haşhaş üretilmiştir. Ayrıca, organik tarım son yıllarda hızla gelişmekte olup organik
tarım alanları 27.000 ha bulmuştur.
Baklagiller ve köklü sebzelerin tarımdaki önemi azalırken ayçiçeği, kolza tohumu gibi
sanayi bitkilerinin önemi artmıştır. Çek Cumhuriyeti tarım politikasının AB Ortak
Tarım Politikası ile uyumlu hale getirilme çalışmaları sürmektedir. Ormancılık ise ağır
sanayi nedeniyle ciddi derecede çevre sorunları ile karşı karşıyadır.
Balıkçılık: Çek Cumhuriyeti denize kıyısı olmayan bir ülke olmasına bağlı olarak,
sadece tatlı su balığı, özellikle sazan ve alabalık üretmektedir. Sazan Çeklerin
geleneksel noel yemeğidir. Deniz balığı ve diğer deniz ürünleri ithal edilmektedir.
Çeklerin sağlıklı beslenmeye ağırlık vermelerine paralel olarak balıkçılık ürünleri
ithalatı da her geçen gün artmaktadır.
Ulaştırma ve İletişim: Çek Cumhuriyeti’ndeki iletişim teknolojisi ve ulaştırma Orta ve
Doğu Avrupa bölgesinin en gelişmişlerindendir. Hizmet kalitesi artmakla beraber yine
de halen Batı Avrupa standartlarının altındadır.
Cesky Telecom, ülkenin GSM operatörlerinden Eurotel Praha’nın da % 51 hissesine
sahiptir. Eurotel Praha ise ülkedeki üç GSM şirketinin en büyüğü ve cep telefonu
pazarının lideri konumundadır.
Enerji: Kömür ülkedeki enerji kaynaklarının başında gelmektedir. Kömür üretimi iç
talebi karşılamakta, fazlası ihraç edilmektedir. Başlıca ihraç ülkeleri Slovakya,
Almanya ve Avusturya’dır. Çek Cumhuriyeti’nde petrol ve doğal gaz rezervleri çok
sınırlı olduğundan ülke bu kaynaklarda dışa bağımlıdır. Uzun yıllar Rusya ülkeye
petrol ve doğal gaz sağlayan tek ülke olmuştur. Ancak, Almanya ile yeni bir petrol
boru hattı inşasının kararlaştırılması ve Norveç ile yapılan doğal gaz anlaşması, Çek
Cumhuriyeti’nin enerji tedarikçilerini arttırıp Rusya’ya bağımlılığı azaltmak için yaptığı
12
girişimlerdendir. Çek Cumhuriyeti, nükleer enerji ve doğal gaz kaynaklarını arttırarak
ülke enerji kaynaklarını çeşitlendirmeye çalışmaktadır.
Elektrik enerjisi tüketiminin yaklaşık üçte biri sanayi sektöründe, tüketimin yaklaşık
beşte biri konutlarda gerçekleşmektedir.
İmalat: İmalat sektöründe düşüş yaşanmaktadır. Zira COMECON ittifakının ve
Sovyetler Birliği’nin çöküşü ile geleneksel pazar kapanmış, Çek ürünleri yabancı
ürünlerle rekabet edememiştir. Bu nedenle yeni pazar arayışı içine girilmiştir. AB,
imalat sektöründe Çek Cumhuriyeti’nin en büyük ihraç pazarıdır. 1999 ve sonrası
yoğunlaşan doğrudan yabancı yatırımlar sayesinde imalat sektörü tekrardan
canlanmıştır. Özellikle Alman ve Japon yatırımcıların elektrikli ekipmanlardaki
yatırımları dikkate değerdir. Amerikan tütün firması Philip Morris Çek üreticisi Tabak
firmasını satın alarak tesislerini yenilemiştir. Şu anda Çek pazarını kontrol etmekte
olup genişleyerek eski Sovyet ülkelerine ihraçta Çek Cumhuriyeti’ni kendisine üs
yapmayı planlamaktadır. Doğrudan yabancı yatırımlar sayesinde, gıda sektörü de
diğerlerine göre daha iyi konumdadır.
GSYİH’nın yaklaşık 1/3’ünü tek başına üreten Çek imalat sanayi, toplam işgücünün
de yaklaşık % 30’unu istihdam etmektedir.
Otomotiv: İmalat sanayi içerisinde otomotiv önemli bir yere sahiptir. Avrupalı birçok
otomotiv firmasının Çek Cumhuriyeti’nde yatırımı bulunmaktadır. Çek Cumhuriyeti,
dünyanın en eski üç otomobil firmasına ev sahipliği yapmakta olup Orta Avrupa’nın
ilk otomobil üreticisidir. Yılda ortalama 450,000 araba üretilmektedir. Otomotiv
sektörü, imalat sektörünün toplam üretimine ortalama % 20 oranında katkıda
bulunmakta ve ülkenin toplam ihracatının da % 17,2’sini gerçekleştirmektedir.
1992 yılında Çek Skoda Auto’nun %70 hissesini alarak pazara giren Volkswagen
ülkedeki en başarılı yabancı yatırımcıdır. Skoda, Çek sektör ihracatının % 10-12’sini
kapsamaktadır. Japon Toyota ve Fransız PSA Peugeot-Citroen Kolin ülkede yeni bir
tesis yapmaktadır.
Toyota ve PSA’nın ortak projesi TPCA (Toyota Peugeot-Citroen Automobile Czech),
toplam 1,5 milyar Avro değerinde yatırım sermayesi ile bölgedeki büyük yatırımlar ve
otomotiv üretimini büyük oranda arttırmıştır.
Otomotiv üretiminin yanısıra parça üretimi ve yan sanayi de gelişmekte ve pazardaki
payı büyümektedir. Johnson Controls, Siemens, Faurecia, Visteon ve Peguform
Globak gibi global yan sanayi tedarikçileri Çek Cumhuriyeti’nde merkez kurmuştur.
Son dönemlerde TPCA projesi katma değeri yüksek artış kaydetmiştir.
DaimlerChrysler’in mühendislik merkezi gibi.
Çek otomotiv sektörüne yatırım yapmış 120’ye yakın çok uluslu şirketlerden
başlıcalar şunlardır: Autopal, Volkswagen (Skoda Auto a.s.), Denso, Continental
AG, Ford (Visteon), Siemens, Johnson Controls, Cooper Tire & Rubber, Robert
Bosch AG, Saint Gobain, Delphi, Dura, Federal Mogul, Hella, Showa, HayesLemmerz, Mannesmann, TRW, Valeo, Lucas Varity, Peguform ve Toyoda Gosei.
Elektronik: Ülkede yaklaşık 400,000 firma faaliyet göstermekte olup bunların
yaklaşık % 60’ı yabancı yatırımcıların kontrolündedir.
13
Telekom, ulaşım, otomotiv ve bilgi teknolojisi alanlarında yapılan yatırımlar, elektrik
ve elektronik parça ithalatı ve üretimini desteklemiştir. Bu alanda ithalat, ihracattan
fazladır.
Sektörde faaliyet gösteren başlıca yabancı yatırımcılar arasında ABB, Alps,
Amphenol-Tuchel, Asconn, Bebro, Bosh, Celestica, Conec, Connektel, Cherry,
Draka, Dura-Line, Electrolux, Eltodo, Epcos, Energizer, Felten & Guilleaume,
Fest, FIC, Foxconn, Goldcard, Hakel, Honeywell, Infineon, Kyocera/AVX,
Lexmark, Linet, Lucent, Magneton, Marconi, Matsushita, Narex, Océ, ON
Semiconductor/ Motorola, Onamba, Optrex, Osram, Philips, Preciosa-Crytur,
Sagem/Celestica, Schiedel, Schneider, Schurter, Schott, Tesla, Tyco/AMP, Y.S.
Corp, Varta ve Vishay sayılabilir.
İnşaat: Sektör büyümesinin en başında doğrudan yabancı sermaye yatırımları
gelmektedir.
Yeni imalat sanayi yatırımları, iş merkezlerinin inşası, kamu finansmanlı altyapı
projeleri sektörde büyümeyi ön plana çıkaran başlıca nedenleridir. Karayolları ağının
genişletilmesi, demiryolu ve karayolunun modernizasyonu, Prag Havalimanı’na yeni
terminal eklenmesi başlıca altyapı projelerindendir. Söz konusu projelerde büyük
şirketlerin yanında KOBİ’ler de yer almaktadır.
Finansal Hizmetler ve Bankacılık: Çek finans sektörü hızla büyümüş, 1990’da
banka sayısı 5 iken, 1995’te bu sayı 55’e yükselmiştir. Ancak bankacılık sektöründeki
ihtiyatsız borçlanma, hile ve müdahaleler nedeniyle 2006 yılında Çek Milli Bankası
lisanslı banka sayısını 37’ye indirmiştir. Bunların 29’u ise ya tamamen ya da kısmi
olarak yabancı sermayelidir. Bankacılık alanındaki özelleştirme büyük çoğunlukla
tamamlanmıştır. Yabancı bankalar özellikle kurumsal bankacılık alanında hâkimdir ve
sektörde uluslararası standartların yerleşmesine, risk ve maliyet analizi konularında
yapısal değişimlerin gerçekleşmesine katkı sağlamışlardır. Ülkedeki ilk yabancı
bankalardan olan Citibank önemli bir paya sahiptir. Diğer önemli yabancı bankalar
HypoVereinsbank, Creditanstalt, ING Barings, AMB Amro Bank ve Credit
Lyonnais’tir.
Bu hizmetler başında yatırım fonları gelmektedir. Ayrıca kredi kurumları,
uzmanlaşmış bankalar, sigorta firmaları da üst seviyede hizmet vermektedir.
Özel emeklilik sistemi 1994’ten beri uygulamada olmasına rağmen sektördeki rolü
fazla gelişmemiştir. Bunun en önemli sebebi de devletin yürütmekte olduğu “pay-asyou-go” sistemi olarak tabir edilen politikadır. Bu sistem ile devlet göreceli olarak
daha fazla emekli maaşı vermektedir.
Çek Cumhuriyeti’nde, finans ve bankacılık sektöründeki en önemli sorun denetim ve
danışmanlık hizmetlerinin eksikliği olarak göze çarpmaktadır.
Perakendecilik: Çek Cumhuriyeti’nde hızlı bir gelişme kaydeden bir diğer sektör de
perakendeciliktir. Perakende satışın % 55’i büyük alışveriş merkezleri tarafından
gerçekleştirilmektedir. Belçikalı Delhaize, Alman Metro, Fransız Carrefour ve İngiliz
Tesco Çek pazarında yerlerini almışlardır. Perakende zincirinde çeşitlilik
görülmektedir. Küçük fabrika satış mağazalarından (outlet) büyük mağazalara kadar
değişik yapılar mevcuttur. Dünyanın en büyük 15 perakendecisinden 9’u Çek
14
Cumhuriyeti’nde faaliyette bulunmaktadır. Hipermarket ve alış-veriş merkezi sayısı
da hızla artmaktadır.
Turizm:
Ülke yüzölçümünün % 16,2’si tarihi sit alanı uygulaması kapsamında
koruma alanıdır. Prag kültürel mirası ile turistleri en çok çeken şehirdir. Şehir dışına
turlar düzenleyerek ülkenin başka yerlerinde de turizm canlandırılmaya çalışılsa da
turistik altyapı yetersizdir. Ünlü uluslararası otel zincirleri Çek pazarında yer
almaktadır.
Çek Cumhuriyeti’ne yılda yaklaşık 100 milyon civarında yabancı giriş yapmaktadır.
Bunların yaklaşık % 95’i kara ve demir yolu ile çoğunluğu komşu ülkelerden yapılan
girişler ve transit geçişlerden oluşmaktadır.
Çek Cumhuriyeti’ne giriş yapan yabancıların yaklaşık % 75’i dört sınır komşusunun
vatandaşlarıdır. Ülkeye giriş yapan yabancıların %1’inden daha azı vizeye tabi
ülkelerden gelmektedir. Ülkeye girişlerin %50’si Almanya’dan yapılmaktadır.
Turizm sektörü, 7.500’ü aşkın tesisin faaliyet gösterdiği ve sadece otel ve
restaurantlar itibariyle toplam işgücünün yaklaşık % 4’ünün istihdam edildiği, Çek
ekonomisi için son derece önemli bir sektördür. Bununla birlikte, 5 yıldızlı oteller 442
bini bulan yatak kapasitesinin sadece % 2,3’ünü oluşturmaktadır. Ayrıca, yatak
kapasitesi itibariyle tesislerin % 16’sı Prag’da, % 11’i ünlü kaplıca merkezi Karlovy
Vary’de bulunmaktadır.
Çek Cumhuriyeti’ne gelen turistlerin % 58’i Prag’ı tercih etmektedir. Karlovy Vary ise
% 7,5 ile en cazip ikinci bölgedir.
TÜRKİYE – ÇEK CUMHURİYETİ
TİCARİ VE EKONOMİK İLİŞKİLERİ
Çek Cumhuriyeti-Türkiye Dış Ticarteti (1.000 $)
Yıllar
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011*
Türkiye’nin
İhracatı
94.042
110.713
172.377
235.262
327.021
417.741
533.434
583.385
791.950
969.459
489.003
694.307
758.993
Türkiye’nin
İthalatı
66.527
158.573
128.381
275.477
329.246
537.137
521.777
544.372
731.225
802.295
1.028.600
1.327.677
1.437.249
*Ocak-Ekim Dönemi
Kaynak: TUİK, Çek İstatistik Ofisi
15
Denge
27.515
-47.860
43.996
-40.215
-2.225
-119.396
11.657
39.013
60.725
167.164
-539.597
-633.370
-678.256
Hacim
160.569
269.286
300.758
510.739
656.267
954.878
1.055.211
1.127.757
1.523.175
1.771.754
1.517.603
2.021.984
2.196.242
Türkiye’de 23 Çek firması bulunmakla birlikte, Prag Büyükelçiliği Ticaret
Müsteşarlığı’nın bilgilerine göre, Çek Cumhuriyeti’nde 70’den fazla Türk firması
faaliyet halindedir. Sözkonusu firmalar genelde ticaret ve hizmet sektöründe faaliyet
göstermektedir. Türk firmalarının Çek Cumhuriyeti’ndeki yatırımları 20 milyon Avro’yu
bulmaktadır. Türk firmalarının çoğu küçük ölçekli olup tekstil ve hediyelik eşya,
kuyumculuk, turizm sektörlerinde faaliyet göstermektedir. Kuyumculuk alanında
faaliyet gösteren LAPİS ve G&S toptancılık da yapmaktadır.
Çek Cumhuriyeti’nin Türkiye’ye İhraç Ettiği Başlıca Maddeler
(1.000 $)
Ürünler
Makina,kazan,nükleer reaktörler
2009
170,702
135821
Uçak,uzay gemisi ve parçaları
150,993
255
Elektronik Ekipmanlar
124,425
133789
Karayolu Taşıtları(Tren,Tramvay hariç)
121,892
154722
Plastik ve Mamülleri
44,394
34141
Demir, Çelik
31,517
52190
Kauçuk ve Mamülleri
29,080
29924
Yün,hayvan kılı ve Mamülleri
19,455
24452
Koton
18,169
17154
Demir,Çelik ve Mamülleri
16,705
13455
Çek Cumhuriyeti’nin Türkiye’den İthal Ettiği Başlıca Ürünler
2010*
(1.000 $)
Ürünler
Karayolu Taşıtları(Tren,Tramvay hariç)
2009
158,712
2010*
50621
Giyim ürünleri ve aksesuvarları(Triko hariç)
118,339
74998
Elektronik Ekipmanlar
64,709
36723
Giyim ürünleri ve aksesuvarları(Triko)
58,966
12331
Makina,kazan,nükleer reaktörler
45,016
30851
Kauçuk ve Mamülleri
24,906
18950
Plastik ve Mamülleri
23,039
19961
Meyve,narenciye ve yemişler
21,181
9743
Demir,Çelik ve Mamülleri
19,757
15579
Diğer tekstil ürünleri
18,565
10447
YATIRIM İLİŞKİLERİ
Türkiye’deki Çek Yatırımları
Türkiye ile Çek Cumhuriyeti arasında uzun vadeli ekonomik işbirliğinin tesisi karşılıklı
yatırımların artırılması ile mümkündür. 2010 Haziran ayı itibariyle ülkemizde 31 adet
16
Çek Cumhuriyeti menşeli firma faaliyette bulunmaktadır. Söz konusu firmaların
toplam sermaye tutarı 1,6 milyar dolar düzeyindedir.
Akkök Şirketler Grubu ile Orta ve Doğu Avrupa’nın lider enerji Çek şirketi CEZ
arasında, Akenerji’nin yüzde 75′lik hissesi üzerinde yüzde 50-50 ortaklığı dayalı
stratejik ortaklık anlaşması uyarınca hisse devri tamamlanmıştır. CEZ, Akenerji’nin
yüzde 37,36’sını temsil eden 24.4 milyon TL nominal değere sahip hisseyi 14 Mayıs
2009 tarihiyle devralmıştır. “AKCEZ OGG” isimli Akenerji-CEZ ortaklığının ilk yatırımı,
Sakarya, Kocaeli, Bolu ve Düzce bölgelerinin elektrik dağıtımı kapsayan Sakarya
Elektrik Dağıtım A.Ş. (SEDAŞ) ihalesinin 600 milyon tutarındaki teklif karşılığında
Özelleştirme İdaresi’nden devralınması ile gerçekleştirilmiştir. Ek bir bilgi olarak,
Afşin-Elbistan (B)'nin yenilenme ve genişletilme projesi ile Afşin-Elbistan (C)
projesine talip olan CEZ ayrıca, nükleer santraller de dahil olmak üzere, Türk enerji
pazarında her türlü projeye ilgi duymaktadır.
Öte yandan, NABUCCO Projesi dışında kalmak istemeyen Çek Hükümeti‘nin, yine
"AkCEZ OGG" ile projede yer alması beklenebilir. Öte yandan, Skoda Power, BoluGöynük termik santrali için 2x120 MW buhar türbini temin etmek üzere AKSA ile
Ekim 2009 başında ca. 40 milyon €’luk bir Sözleşme imzalamıştır. Türkiye’de imalat
sanayi alanında “BTL Tıbbi Cihazlar San. A.Ş.” ve “Korado Radyatör San. A.Ş.”,
hizmet sektöründe ise “Çek Havayolları” faaliyet gösteren diğer Çek Cumhuriyeti
menşeli firmalardır.
Çek Cumhuriyeti’ndeki Türk Yatırımları
Prag Ticaret Müşavirliğimizden alınan bilgilere göre, Çek Cumhuriyeti’nde 80
civarında Türk firması faaliyette bulunmaktadır. Bu firmalar arasında en önemli
yatırımcılar Saran Grubu ile Arslanlı Grubudur.
Türk firmalarının çoğu tekstil ve hediyelik eşya sektörlerinde faaliyet göstermektedir.
Bir Alman firması olmakla birlikte sahipleri Türk olan ASKO, ülkenin en büyük
mobilya zincir mağazalarından biri ve IKEA’nın bu pazardaki en önemli rakibidir.
Hava Ulaşımı: Türkiye ile Çek Cumhuriyeti arasında 15 Nisan 1996 tarihinde
imzalanmış olan ikili Hava Ulaştırma Anlaşması kapsamında iki ülke milli havayolları
tarafından İstanbul ve Prag arasında her gün düzenli seferler yapılmaktadır.
İŞBİRLİĞİ OLANAKLARI
Türkiye ile Çek Cumhuriyeti arasında sanayi alanında işbirliği I.Dünya Savaşı
sonrasına dayanmaktadır. Türkiye’nin sanayi altyapısının tesisinde örneğin şeker
sanayi, otomotiv sanayi ve elektrik enerjisi üretim santrallerinin kurulmasında Çek
sanayisinin önemli katkıları olmuştur.
Gelişmiş bir sanayi altyapısına sahip olan Çek Cumhuriyeti’nde, ortak teknoloji
geliştirmesinin yanı sıra altyapı projeleri, tekstil, gıda, turizm, demir-çelik, mühendislik
ürünleri, makine-ekipmanlar, otomotiv ve yan sanayi, enerji-taahhüt projeleri,
denizcilik (sondaj, sismik teknoloji kullanımı, gemi parçaları vs.) alanında işbirliği
imkânları mevcuttur. Çek mamul ve yarı mamulleri diğer Avrupa ülkeleri ile
kıyaslandığında kalite ve fiyat avantajı nedeniyle Türk sanayisine cazip işbirliği
imkânları sunmaktadır.
17
Çek Cumhuriyeti ve firmaları özellikle Türkiye’nin coğrafi konumu dolayısıyla Orta
Asya ve Kafkaslar bölgesini Avrupa’ya bağlayacak gerekli altyapı projeleri, demiryolu
ağları, bölge enerji kaynaklarının taşınması ve aktarımı için boru hatlarının yapımı
konularında işbirliği olanakları ile ilgilenmektedirler. Yine, Türkiye’deki enerji
tesislerinin, santrallerinin inşası ve modernizasyonu, metro, otobüs, tramvay gibi
ulaşım ekipmanlarının temini, gıda ve tekstil makinelerinin temini alanlarında ileri Çek
teknolojisi ve mühendisliğinden yararlanılabilir. Bu ileri Çek mühendisliği Türk
firmaları ile ortak faaliyetlerle bölgedeki ülkelere yayılabilir. Çek Cumhuriyeti ile
beraber üçüncü ülkelerde ortak projelere girilmesi mümkündür.
Türkiye, altyapı ve çevre gibi çeşitli alanlarda gelişimi sağlamaya yönelik Avrupa
Birliği Çerçeve Programları fonlarından yararlanabilmektedir. Bu program fonlarından
yararlanmak için de Türk firmaları, Çek firmaları ile ortaklaşa proje sunabilir, böylece
projelerde Çek teknolojisinden yararlanmanın yanısıra Çek firmalarının AB
tecrübesinden de faydalanılabilir.
Çek Cumhuriyeti’nde sanayi bölgelerinin gelişimi devlet teşvikleri ile
desteklenmektedir. Bohemya ve Moravya bölgelerindeki sanayi bölgelerinin sunduğu
cazip fırsatlar ve hizmetler Türk firmaları tarafından yatırım açısından
değerlendirilebilir.
ÇEK CUMHURİYETİ’NDE ŞİRKET KURMA KOŞULLARI
Çek Cumhuriyeti’nde şirket kurmak, ülkede yatırımda bulunmak isteyen girişimcilerin
18 veya üzeri yaşta olması ve sabıkalarının olmaması gereklidir. İş kurma
girişimlerine başlandığında, vergi borcunun olmadığını gösterir belge ve kamu
istihdam katkı payı borcu (yerel sosyal güvenlik ofislerinden temin edilebilir)
olmadığını gösterir bir belgenin ilgili kuruma sunulması gerekmektedir. Tüm
belgelerin üç aydan eski olmaması ve başvurunun içeriğine göre talep edilecek olan
diğer belgelerin de asıllarının ilgili birime sunulması gereklidir.
Müracaat esnasında, sunulan tüm destek imkânlarından faydalanabilmek için belli bir
bankada 200 bin Çek Kronu bloke etmek gereklidir. Bu meblağ sadece müracaat
sonrası kullanılabilir.
Türkiye’den alınan savcılık belgesi de 3 aydan daha eski olmamalı ve aynı temiz sicil
belgesinin Çek Cumhuriyeti ilgili makamlarından da alınması gerekmektedir. Ayrıca
işletmenin faaliyetlerini ve yazışmalarını sürdürebileceği bir adres belirtilmesi
zorunludur.
Tüm bu hazırlıklar esnasında Çek Cumhuriyeti, ilgili girişimcilere gereken kolaylığı
sunmakta ve çeşitli destekler sağlamaktadır. Çek Cumhuriyeti’ndeki ticari
faaliyetleriniz için bir avukata başvurmanız önerilir. Avukatlık ücretleri yaklaşık 20 bin
Çek Kronu’dur.
Çek Cumhuriyeti’nin 2004 yılı itibariyle AB üyesi olması sebebiyle, Çek
Cumhuriyetine ihracat yapabilmek için Türkiye-AB Gümrük Birliği hükümleri
çerçevesinde hareket etmek gerekmektedir. Tarımsal ürün ihracatı, Türkiye-AB
arasında imzalanan Ankara Anlaşması’na bağlı olarak yapılan Katma Protokol
hükümlerinin Tarımsal Ürünler bölümü hükümlerine göre yapılmaktadır.
18
Çek Cumhuriyetinde ithalat sırasında KDV tahsil edilmemekte, ithalatçı ithal ettiği
malı devrettikten sonra beyanname ile ödeme yapmaktadır.
YATIRIM VE TİCARİ İLİŞKİLERDE
DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR
Düşük verimlilik seviyesi, kötü marka yönetimi, zayıf yönetim (idare) kapasitesi ve
dağıtım sistemindeki ulaşım eksikliği (dağıtım ağlarının zayıflığı) Çek pazarının belli
başlı özellikleridir. Buna bağlı olarak Çek Cumhuriyeti ile ticari ilişkilerini geliştirmeyi
amaçlayan firmalarımızın bu hususları dikkate alıp, ürünlerinde “düşük fiyat, iyi kalite”
politikası yürütmeleri ve öncelikle perakende sektöründe yatırım veya ortak yatırım
yoluyla dağıtım sistemini kontrol altında bulundurmaları tavsiye edilmektedir.
Özellikle tekstil ve gıda alanında, Çek Cumhuriyeti’ndeki perakende zincirleri hedef
alınmalıdır. Hipermarket ve süpermarketlere fason üretim söz konusu olabilir. Refah
seviyesi hızla yükselen Çek Cumhuriyeti’ne markalı Türk tekstil-konfeksiyon ve deri
ürünlerinin ihracat şansı yüksektir.
Gelişmiş sanayi sektörünün yanı sıra, ileri düzeydeki ve modern otoyol ve demiryolu
ağı, Çek Cumhuriyeti’nin tüm Avrupa ile bağını güçlendirmektedir. Hızlı ve kolay
erişim, Çek Cumhuriyeti ile ticarette dikkate alınması gereken önemli bir faktördür.
Çek Cumhuriyeti’ne özellikle yüksek teknoloji (hi-tech) alanında yatırım yapmak
avantajlıdır. Hizmet sektörlerinde (su, gaz, elektrik tedariki) özelleştirme devam
etmektedir.
Çek Cumhuriyeti, müşteri ilişkileri, AR-GE, tasarım, bilgi teknolojisi, uzman çözüm ve
yazılım-bilişim merkezlerini ülkeye çekerek bölgede lider olmayı hedeflemektedir. Bu
da gerek hizmetler konusunda gerekse inşaat sektöründe ülkeye yatırımı teşvik
etmektedir. Ayrıca yüksek kalitede emlak talebindeki artış da inşaat sektörünü, Türk
firmaları için cazip hale getirmektedir. Ülkede ulaşım altyapı çalışmaları devam
ettiğinden Türk firmaları bu alanda da yer alabilirler.
Ancak 2008 tarihi itibariyle de Çek Cumhuriyeti’nin Schengen vize alanına dahil
olması Türk işadamları açısından büyük avantaj sağlamıştır.
SORUNLAR
İki ülke arasında muhabir bankacılık ilişkilerinin geliştirilmesi gerekmektedir.
T.C. Prag Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği’nin verilerine göre, özellikle vadeli
satışlarda firmalar arasında borç-alacak ilişkisi problemleri yaşanmaktadır.
İhracatçıların yapacakları satış anlaşmalarında bu hususa dikkat etmeleri
önerilmektedir.
İki ülke arasındaki karayolu taşımacılığında ücretsiz geçiş belge sayısının yeterli
olmamasından dolayı uluslararası taşımacılık alanında sıkıntı yaşanmaktadır.
19
ANLAŞMALAR








Ticaret Anlaşması (Ağustos 1975)
Uzun Vadeli Ekonomik, Teknik, Sınaî ve Bilimsel İşbirliği Anlaşması (Mart 1976)
Soma-B Özel Hesabının Tesisine İlişkin Protokol ( Şubat 1981)
Turizm İşbirliği Anlaşması (Haziran 1981)
Uluslararası Karayolu Taşımacılığı Anlaşması (Mart 1982)
İkili Hava Ulaştırması Anlaşması (Nisan 1996)
Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması (Haziran 1997)
Serbest Ticaret Anlaşması (Eylül 1998- 1 Mayıs 2004 tarihi itibariyle Çek
Cumhuriyeti’nin AB üyeliği ile feshedilmiştir.
 Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması (Kasım 1999 imzalanmış, Ocak
2004 yürürlüğe girmiştir.)
TÜRK-ÇEK İŞ KONSEYİ
A. KÜNYE
Kuruluş Yılı
Muhatap Kuruluş
Türk Tarafı Başkanı
Karşı Kanat Başkanı
: 1991
: Çek Cumhuriyeti Ekonomi Odası
: Nazmi Akıman, Yönetim Kurulu Başkan Yard.
Yüce Auto Motorlu Araçlar A.Ş.
: Frantisek Vladar, CEO, CKD Energy
B. KURULMA NEDENİ
Türk-Çekoslovak, İş Konseyi Eylül 1991’de DEİK ile Çekoslovak Ticaret ve Sanayi
Ticaret Odası tarafından imzalanan İş Konseyi Anlaşması ile kurulmuş, ve ilk toplantı
1992 yılında düzenlenmiştir. 1993 yılında, Çekoslovakya’nın Çek Cumhuriyeti ve
Slovakya olarak ikiye bölünmesi ile Türk-Çek İş Konseyi çalışmalarını Çek Ekonomi
Odası ile işbirliği içinde yürütmektedir.
Orta Avrupa çatısı altında faaliyet gösteren İş Konseyi, Türkiye ile Çek Cumhuriyeti
arasında ticari ve ekonomik ilişkilerin geliştirilmesi, iki ülke iş dünyası arasındaki
işbirliğinin kuvvetlendirilmesi ve yeni alanlara taşınması amacıyla kurulmuştur.
Konsey, iş çevreleri arasında diyalog ve temasları geliştirmeyi hedeflemekte ve bilgi
değişimini sağlamaktadır.
Karşılıklı olarak her iki ülke düzenli gerçekleştirilen İş Konseyi Ortak Toplantılarına ek
olarak çeşitli sektörel heyet ziyaretleri ve toplantılar, üst düzey resmi ziyaretlere
katılım gerçekleşmiş ve fuar-sergi organizasyonlarına destek sağlanmıştır.
2000 yılı sonrasında AB üyelik çalışmaları ve integrasyonu kapsamında Çek iş
dünyası AB ülkeleri iş örgütleri ve firmaları ile ilişkileri geliştirmeye öncelik vermişler,
ancak Türkiye’deki projeleri de takip etmişlerdir. Türkiye ve Türkiye üzerinden bölge
pazarlara erişim avantajını değerlendirmeye çalışmaktadırlar.
İş Konseyi etkinlikleri kapsamında çeşitli vesilelerle Çek Cumhuriyeti Maliye
Bakanlığı, İhracatı Geliştirme Ajansı (Czechexport) ve Yatırım Ajansı (Czechinvest),
Sanayi Konfederasyonu, bölgesel Sanayi ve Ticaret Odaları (Brno) ile işbirliği
yapılmıştır.
Çek Cumhuriyeti Liberec Teknik Üniversitesi’nden Prof. David Lukas ve beraberinde
ELMARCO ve RNM Ltd. firmaları temsilcilerinin Türkiye ziyaretleri kapsamında,
20
DEİK/Türk-Çek İş Konseyi evsahipliğinde Çek Cumhuriyeti İstanbul Başkonsolosluğu
işbirliği ile 7 Aralık 2010 Salı günü TOBB Plaza İstanbul’da bir toplantı
gerçekleştirilmiştir.
TATEF Fuarı vesilesiyle İstanbul’a bir ziyaret gerçekleştiren Çek Cumhuriyeti
İşadamları heyeti ile 19 Ekim 2010 tarihinde TOBB Plaza / İstanbul’da bir toplantı
gerçekleştirildi. Toplantıya Çek Cumhuriyeti İstanbul Başkonsolosu Irena Krasnicka,
Ticaret Müşaviri Ales Uchytil ve Türk-Çek İş Konseyi Başkanı Nazmi Akıman’ın yanı
sıra Makina İmalatçıları Birliği ve Kocaeli Sanayi Odası’ndan temsilciler ile Türk firma
temsilcileri de katıldılar.
Çek Cumhuriyeti Büyükelçiliği tarafından DEİK ve TOBB’un katkılarıyla 12 Ekim 2010
tarihinde Ankara Sheraton Otel’de Çek Ekonomi Kongresi Türkiye 2010 düzenlenmiş
ve İş Konseyi Başkan Yardımcısı Halil Kulluk kongreye katılarak bir açılış konuşması
gerçekleştirmiştir.
Çek Cumhuriyeti’nin AB Dönem Başkanlığı kapsamında, 29-30 Nisan 2009 tarihleri
arasında Sayın Cumhurbaşkanı A. Gül’ün Çek Cumhuriyeti’ne resmi ziyareti
vesilesiyle Çek Ekonomi Odası ile işbirliği içinde “Türk-Çek İş Forumu”
düzenlenmiştir.
İstanbul’daki IMF-Dünya Bankası toplantıları kapsamında, 7 Ekim 2009 tarihinde
Türk-Çek İş Konseyi tarafından düzenlenen kısıtlı katılımlı çalışma yemeğini Çek
Cumhuriyeti Maliye Bakanı Eduard Janota ve T.C. Maliye Bakanı Sayın Mehmet
Şimşek onurlandırmıştır.
DEİK/Türk-Çek İş Konseyi, Çek Cumhuriyeti Maliye Bakanlığı ve EBRD işbirliği ile 1011 Aralık 2009 tarihinde Prag’da gerçekleştirilen toplantıda, Türkiye ve bölge
ülkelerindeki EBRD projeleri ve Türk-Çek işbirliği imkanları ele alınmıştır. Türkiye ve
3. pazarlarda uluslararası finansman modelleri ile enerji (yenilenebilir enerji) ve çevre
teknolojileri alanlarında Türk-Çek ortak proje fırsatlarının 2010 ilkbahar döneminde
İstanbul’da gerçekleştirilecek bir seminer kapsamında ele alınması planlanmaktadır.
Tarih- Yer
Etkinlik
7 Aralık 2010, İstanbul
Çek Cumhuriyeti Nanoteknoloji
İşbirliği Fırsatları Toplantısı
19 Ekim 2010, İstanbul
Çek İşadamları Heyeti ile Toplantı
12 Ekim 2010, İstanbul
Çek Ekonomi Kongresi Türkiye 2010
10-11 Aralık 2009, Prag
3 Aralık 2009, İstanbul
7 Ekim 2009, İstanbul
29-30 Nisan 2009, Prag
12 Mart 2009, Prag
Uygulamaları
ve
Çek Cumhuriyeti Maliye Bakanlığı-DEİK-EBRD işbirliği
ile “Türkiye ve 3. Pazarlarda İşbirliği Fırsatları “
Toplantısı
Çek Cumhuriyeti Senatosu Parlamenterler Heyeti le
çalışma yemeği
Çek Cumhuriyeti Maliye Bakanı E. Janota ve T.C.
Maliye Bakanı M. Şimşek ile kısıtlı katılımlı çalışma
yemeği
Cumhurbaşkanı Sayın A. Gül’ün Çek Cumhuriyeti’ne
resmi ziyareti vesilesiyle Türk İşadamları Heyeti ziyareti
ve Türk-Çek İş Forumu
Başmüzakereci ve Devlet Bakanı Egemen Bağış’ın
Prag ziyareti vesilesiyle, Türk-Çek İş Konseyi Çalışma
Kahvaltısı
21
14 Ekim 2008, İstanbul
9 Ekim 2008, İstanbul
17 Nisan 2008, Prag
Türk-Çek İş Forumu
Çek Cumhuriyeti Başbakanı’nın Türkiye Ziyareti
vesilesiyle İş Konseyi Toplantısı
“Genişleyen Avrupa’da Yeni Ortak : Türkiye” başlıklı
Konferansa Katılım
28 Kasım 2007, İstanbul
Çek “Exporter” Dergisi Editörü ile Toplantı
15-16 Kasım 2007, Prag
Başbakan R.T. Erdoğan’in Çek Cumhuriyeti’ne resmi
ziyareti vesilesiyle İş Konseyi Ortak Toplantısı
T.C. Prag Büyükelçisi Koray Targay ile Tanışma
Toplantısı
Çek Cumhurbaşkanı V. Klaus ve beraberindeki
İşadamları Heyeti’nin Türkiye ziyareti vesilesiyle İş
Konseyi Ortak Toplantısı
Çek Cumhuriyeti Ankara Büyükelçisi ile Çalışma
Yemeği
8 Şubat 2007, İstanbul
20 Nisan 2006, İzmir
28 Mart 2006, İstanbul
18 Şubat 2006, İstanbul
Çek Dışişleri Bakanı ile Çalışma Yemeği
29 Eylül 2005, İstanbul
Çek Başbakan Yard ile Çalışma Yemeği
13 Eylül 2005, İzmir
Türk-Çek İşadamları Toplantısı ve İkili Görüşmeler
3 Ağustos 2005, İstanbul
4 Mayıs 2005, İstanbul
15 Nisan 2005, İstanbul
26 Mayıs 2004, İstanbul
6-8 Nisan 2004, Prag
11 Mart 2004, İstanbul
30 Nisan 2003, Ankara
3 Ekim 2003, İstanbul
7 Mart 2002, Prag
25-26 Haziran 2001,
Prag
12 Ekim 2000, İstanbul
Çek Cumhuriyeti Başkonsolosu Martin Jankovec’e
Veda Yemeği
Çek Cumhurbaşkanı Sn. Vaclav Klaus onuruna verilen
yemek
Task of Prague Festival kapsamında düzenlenen öğle
yemeği
Çek Parlamenter Heyeti ile Çalışma Yemeği
Başbakan Yardımcısı Abdüllatif Şener'in katılımıyla
Türk-Çek İş Konseyi Ortak Toplantısı ve Türkiye-Çek
Cumhuriyeti KEK III. Dönem Toplantısına Katılım
Yeni göreve atanan Çek Cumhuriyeti İstanbul
Başkonsolosu Dr. Martin Jankovec ile Çalışma Yemeği
Çek Cumhuriyeti’nin Ankara Büyükelçiliği’ni Ziyaret
Çek Cumhuriyeti Başbakanı V. Spidla ve beraberindeki
İşadamları Heyeti’nin Türkiye Ziyareti vesilesiyle, TürkÇek İş Konseyi Toplantısı
T.C. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer’in Çek
Cumhuriyeti’ne resmi ziyareti vesilesiyle, Türk-Çek İş
Konseyi Ortak Toplantısı
VI. Ortak Toplantı dolayısıyla Türk İşadamları
Heyeti’nin Çek Cumhuriyeti Ziyareti ve Çek
Cumhuriyeti’nin en gelişmiş 2. sanayi şehri olan
Brno’da Türk-Çek İş Konseyi Toplantısı
Çek Cumhurbaşkanı V. Havel’in Türkiye ziyareti
vesilesiyle, Türk-Çek İş Konseyi Toplantısı
22
C. SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
Türk bankacılık sistemi ile Çek bankaları arasında, muhabir bankacılık ilişkisinin
gelişmemiş olması nedeniyle kısmi sorunlar yaşanmaktadır.
Türkiye-Çek Cumhuriyeti ikili ticaret hacmi 2009 yılı sonu itibariyle 1.5 milyar doları
aşmıştır. Sözkonusu artışa rağmen iki ülke arasında bahse konu malların taşınması
konusunda büyük sıkıntılar yaşanmaktadır. Bu sıkıntının en büyük sebebi ise Çek
Cumhuriyeti’nin geçiş belgesi kotasındaki katı politikasıdır. Artan ikili ve bölgesel
ticaret hacmine rağmen Çek Cumhuriyeti’nin Türk taşımacılara tahsis ettiği ikili/transit
ücretsiz geçiş belgesi sayısı yetersiz kalmaktadır.
D. DEĞERLENDİRME
Gelişmiş bir sanayi altyapısına (öncelikle ağır sanayi) sahip olan Çek
Cumhuriyeti’nde, ortak teknoloji geliştirmesinin yanısıra tekstil, turizm, demir-çelik,
mühendislik ürünleri, makina-ekipmanlar, enerji-taahhüt projeleri alanında işbirliği
imkanları mevcuttur. Çek mamül ve yarı mamülleri diğer Avrupa ülkeleri ile
kıyaslandığında kalite ve fiyat avantajı nedeniyle Türk sanayisine cazip işbirliği
imkanları sunmaktadır.
Türkiye ile Çek Cumhuriyeti arasında uzun vadeli ekonomik işbirliğinin tesisi karşılıklı
yatırımların artırılması ile mümkündür. İş Konseyi çalışmaları kapsamında Türk ve
Çek iş dünyası nezdinde gerçekleştirilen anket çalışması sonucunda karşılıklı talep
ve beklentilerin eşleştirilerek ortak projeler ile hayata geçirilmesi hedeflenmektedir.
Dünya turizm liginde önemli potansiyel arz eden Türkiye ile Çek Cumhuriyeti arasında
turizm alanında işbirliğinin geliştirilmesi önem taşımaktadır.
F. İŞ KONSEYİ YÜRTME KURULU LİSTESİ
ADI SOYADI
FİRMA ADI
Nazmi
Akıman Yüce Auto Motorlu
(Başkan)
Araç.A.Ş.
Halil
Kulluk İntekno A.Ş.
(Başkan Yrd.)
Mustafa Taşdelen
Galip İlter
Serkan Kaptan
ADRES
Fil
Yokuşu
No:24
81540 Maltepe-İstanbul
Halaskargazi Cad. No:
366 D/7 34360 Şişli İstanbul
Polyteks Tekstil A.Ş. Demirtaş
Organize
Sanayi Bölgesi Göl
Sok. 16369 Demirtaş Bursa
UDT Demir Dış Tic.
TAV Tepe Akfen
Yatırım İnşaat
23
TEL NO
FAX NO
216.383 80 80 216 383
30
212.231 77 27 212 231
63
224.261 02 70 224 261
76
FAYDALI ADRESLER
24
Çek İstatislik Ofisi
Çek Milli Bankası
Çek Ticaret Tedarikçi Arama Servisi
Çek Cumhuriyeti Ekonomi Odası
Çek
Cumhuriyeti
Fuar
ve
Sergi
Organizatörleri Derneği
Doing Business (İş Yapma)
Çek Cumhuriyeti Ankara Büyükelçiliği
Çek Cumhuriyeti İstanbul
Başkonsolosluğu
T.C. Prag Büyükelçiliği
www.czso.cz
www.cnb.cz
www.supplier.cz
www.komora.cz
www.czechfairs.cz
www.doingbusiness.cz/r/
Adres: Uğur Mumcu Cd.No:100/3
Tel : +90-312 405 61 39
Faks: +90-312 447 73 95
Adres: Abdi Ipekci Cad. 71
Maçka, 80212 İstanbul,
Tel : +90-212 232 90 46, 230 95 97
Faks: +90-212 2319493
E-posta: istanbul@embassy.mzv.cz
Adres: Stresovice , Pevnostni 3, 162
Prag 616
Tel : +420- 224 311 402;
224 311 403
Faks: +420- 224 311 279
E-posta: prag.be@worldonline.cz
turkembprague@ms.easynet.cz
Adres: Stresovice , Pevnostni 3, 162
Prag 616
Tel : +420- 224 311 402;224 311 403
Faks: +420- 224 311 279
E-posta: prag.be@worldonline.cz
turkembprague@ms.easynet.cz
Adres: Freyova 27 , 110 00 Praha 1
Tel : +420- 296 641 111
Faks : +420- 296 646 221
İnternet sitesi: www.komora.cz
Adres: Stepanska 15, Praha 2
120 00, Çek Cumhuriyet
Tel : +420- 296 342 500
Faks: +420- 296 342 502
İnternet Sitesi: www.czechinvest.org
Adres: Stepanska 15, Praha 2
120 00, Çek Cumhuriyet
Tel : +420- 296 342 500
Faks: +420- 296 342 502
İnternet Sitesi: www.czechinvest.org
Adres: Abdi İpekçi Cad. 71 İstanbul
Yetkili Kişi: Miroslav Kelnar
Tel : +90- 212 2199 847
Faks: +90- 212 2911 516
E-Posta: istanbul@czechtrade.cz
T.C. Prag Ticaret Müşavirliği
Çek Cumhuriyeti Ekonomi Odası
Czech Trade
(Çek Ticaret Geliştirme Ajansı
Czech Invest
(Çek Yatırım ve İş Geliştirme Ajansı)
Czech Trade İstanbul Ofisi
Kaynakça:
 European Intelligence Unit Country Report February 2009
 European Intelligence Unit Country Profile 2008
 Çek Milli Bankası Yayınları, 2009
25
 Çek İstatistik Ofisi Yayınları, 2009
 Investment Climate in the Czech Republic, Czechinvest
 Czech Automotive Sector, Czechinvest
 T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı
 T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü
 Marek Romancov, The Prague Tribune, 1 November 2004
 Paul Cahpman, Eastern European Logistics : Opportunities for Logistics Providers,
http://logistics.about.com/cs/globallogistics/a/uc080303.htm
 Energy Information Administration, www.eia.doe.gov/emeu/cabs/contents.html
 Prag Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği
26
Download