T.C. DÜZCE ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ 2014-2015 BAHAR DÖNEMİ EET 148 ELEKTRİK ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİNDE ÖLÇME LABORATUVARI DENEY FÖYÜ Öğrencinin Numarası : Öğrencinin Adı Soyadı : Deneyin Adı : Deneyin Yapıldığı Tarih: Raporun Teslim Tarihi: DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ Puanlama Değerlendirme Format ve Tertip Doğruluk Raporda İstenilenler Sonuçlar Deney Performansı %20 %25 %25 %20 %10 Toplam EET 148 Ölçme Laboratuvarı DENEY NO: 2 OHM KANUNU VE KIRCHOFF KANUNLARININ İNCELENMESİ AMAÇ: Deneysel olarak Ohm Kanunu ve Kirchoff kanunlarını doğrulama. Seri ve paralel bağlı dirençlerde gerilim ve akım dağılımlarını gözlemleme. Teorik Açıklamalar 1. Kirchoff Akım Kanunu: Bir düğüme giren akımların toplamı, çıkan akımların toplamına eşittir. Ya da bir düğüme giren ve çıkan akımların toplamı sıfırdır şeklinde ifade edilir. i2 + i3 = i1 + i4 2. Kirchoff Gerilim Kanunu: Kapalı bir göz (çevre, loop) içerisindeki toplam gerilim düşümü sıfırdır. Ya da kapalı bir çevrede harcanan gerilimlerin toplamı, gerilimlerin toplamına eşittir. V1 + V2 + V3 - V4 = 0 PT = V1*I+V2*I+V3*I 2014-2015 Öğretim Yılı | Bahar Dönemi sağlanan 2 EET 148 Ölçme Laboratuvarı 3. Ohm Kanunu: Ohm kanunu bir elektrik devresinde iki nokta arasındaki iletkenden üzerinden geçen akım potansiyel farkla (örn. voltaj veya gerilim düşümü) doğru; fakat iki nokta arasındaki dirençle ters orantılıdır. Burada, I akım (amper), V referans alınan iki nokta arasındaki potansiyel fark (volt) ve R direnç (ohm) olarak adlandırılan devre değişkeni (volt/amper) dir. Potansiyel fark gerilim olarak da bilinir ve bazen V’ nin yerine U, E veya emk (elektromotor kuvvet) sembolleri kullanılır. Bu kanun basit elektriksel devrelerdeki telden geçen akım ve gerilim miktarını açıklar. I R1 R2 I V1 V2 + I1 I2 R1 R2 V1 + V V - - a) Seri devre V2 b) Paralel devre V = V1 + V2 + ⋯ Vn V = V1 = V2 = ⋯ Vn I = I1 = I2 = ⋯ In I = I1 + I2 + ⋯ In PT = V1 ∙ I + V2 ∙ I + ⋯ Vn ∙ I PT = V1 ∙ I1 + V2 ∙ I2 + ⋯ Vn ∙ In 2014-2015 Öğretim Yılı | Bahar Dönemi 3 EET 148 Ölçme Laboratuvarı SİMÜLASYON ÇALIŞMASI I1 A R1 I2 I5 R2 + I3 I4 R5 V - R3 R4 B 1) Yukarıdaki devre için direnç değerleri R1=150Ω, R2=R5=120Ω, R3=180Ω ve R4=240Ω olarak verilmiştir. V gerilimini 6 V ve 12 V alarak her iki gerilim değeri içinde her bir direnç üzerinden geçen akım ve gerilimi bulunuz. Düğüm noktalarına giren akımların toplamının çıkan akıma eşit olduğunu ispatlayınız. 2) Yukarıdaki devre için A ve B noktaları arasındaki RAB eşdeğer direncini hesaplayınız. TEORİK SONUÇLAR SİMÜLASYON SONUÇLARI V=6V GERİLİM AKIM GÜÇ GERİLİM AKIM GÜÇ R1 R2 R3 R4 R5 TEORİK SONUÇLAR SİMÜLASYON SONUÇLARI V=12V GERİLİM AKIM GÜÇ GERİLİM AKIM R1 R2 R3 R4 R5 2014-2015 Öğretim Yılı | Bahar Dönemi GÜÇ 4 EET 148 Ölçme Laboratuvarı DENEYSEL ÇALIŞMA I1 A R1 I2 I5 R2 + I3 I4 R5 V - R3 R4 B 1. Yukarıdaki devrede R1=150 Ω, R2=R5=120Ω, R3=180Ω, R4=240Ω’dur. V gerilimini sırayla 6V ve 12V alarak her iki gerilim değeri içinde her bir direnç üzerindeki akım ve gerilimi ölçünüz. Yaptığınız deneysel çalışmayı teorik olarak çözümlediğiniz sonuçlarla karşılaştırınız. 2. Elde ettiğiniz deneysel sonuçlarla Kirchoff Akım Kanunu ve Kirchoff Gerilim Kanunu’nun geçerliliğini ispatlayınız. 3. A ve B noktaları arasındaki eşdeğer direnci (R AB) ölçünüz. TEORİK SONUÇLAR DENEYSEL SONUÇLAR V=6V GERİLİM AKIM GÜÇ GERİLİM AKIM GÜÇ R1 R2 R3 R4 R5 TEORİK SONUÇLAR DENEYSEL SONUÇLAR V=12V GERİLİM AKIM GÜÇ GERİLİM AKIM R1 R2 R3 R4 R5 2014-2015 Öğretim Yılı | Bahar Dönemi GÜÇ 5 EET 148 Ölçme Laboratuvarı Sorular 1. Yukarıdaki devrede bütün dirençler birbirine seri bağlandığında eşdeğer direnç ne olur? 2. Yukarıdaki devrede bütün dirençler birbirine paralel bağlandığında eşdeğer direnç ne olur? 3. Seri bağlı devredeki dirençlerden herhangi biri kopuk olduğunda, diğer dirençlerdeki akım ve gerilimler nasıl değişir? Açıklayınız. 4. Paralel bağlı devredeki dirençlerden herhangi biri kopuk olduğunda, diğer dirençlerdeki akım ve gerilimler nasıl değişir? Açıklayınız. 5. Seri bağlı lambalardan oluşan bir devrede, lambalardan birisinde bir gevşeklik veya kopukluk olduğunda, lambalarda ne gibi değişiklikler olur? Açıklayınız. 6. Paralel bağlı lambalardan oluşan bir devrede, lambalardan birisinde bir gevşeklik veya kopukluk olduğunda, lambalarda ne gibi değişiklikler olur? Açıklayınız. 7. Deneyden çıkardığınız sonuçları yazınız. 2014-2015 Öğretim Yılı | Bahar Dönemi 6