VTYS - SABİS

Veri Tabanı Yönetim Sistemleri
Hafta 1
Temel Kavramlar
Veri
 Olguların, kavramların, veya talimatların, insan
tarafından veya otomatik yolla iletişim, yorumlama ve
işleme amacına uygun bir biçimde ifadesidir.
 Genellikle, biz veri veya veri birimleri üzerindeki
işlemlerimizi varlık hakkında her hangi bilgi elde
etmek için gerçekleştiririz.
 Veri kaydedilebilir bilinen gerçeklerdir.
 Örneğin bir kişinin ismi, adresi, telefon numarası gibi.
2
Dosyalama Sistemleri
 Geleneksel dosyalama sisteminde depolanacak veri
grupları bağımsız olarak oluşturulmak zorundadır.
Örneğin; kasa, banka, satış ve fatura verilerinin
tutulması gerektiğinde ayrı ayrı dosyalarda tutulması
gerekmektedir
 Sıralı Erişimli Dosyalar
 Doğrudan Erişimli Dosyalar
3
Dosyalama Sistemlerinin Dezavantajları
 Veri tekrarı: Aynı veri çeşitli dosyalarda birden fazla yer alabilmektedir
buda sistemin hantallaşmasına neden olur. Mesela bir stok
dosyasında stok numarası verisinin malzeme dosyasında,fatura
dosyasında ve ambar girişi dosyasında yer alması gibi.
 Verinin birkaç dosyada güncellemesi: Veri birden fazla dosyada tekrar
edilebildiği için, verinin bir dosyada güncellenip diğerlerinde
güncellenmemesi Veri Bütünlüğünün (Data Integrity) bozulmasına
neden olabilir. Buna bağlı olarak birbiri ile çelişen raporlar üretilebilir.
 Belleğin tekrarlı bilgi nedeniyle israfı: Aynı verinin birden fazla dosya
içinde bulunması nedeniyle kullanılan veri hard diskte fazla yer işgal
edecek. Yani hard disk tekrarlı veriler için kullanılmış olacaktır.
 Sadece belirli bir dilin kullanılması :Verilerin dosya sisteminde
saklandığı ortamlar için değişik programlama dillerinden bir tanesi
kullanılır. Kullanılan bu programlama dili ise SQL dili gibi esnek
değildir.
4
Veri Tabanı Kavramı
 Veri tabanı; bir amaç için toplanmış veri topluluğudur.
 Herhangi bir konuda birbirleriyle ilişkili ve düzenli veriler
topluluğudur.
 Herhangi bir şekilde gruplanmış ve düzenli bir şekilde saklanan
veri bütününe genelde veri tabanı denmektedir.
 Günlük hayatta pek çok alanda veri tabanlarına rastlarız
 Bir kurumun personeline ait bilgileri sakladığı sistemde
 Bir alışveriş sitesinin ürünlerini, müşterilerini, satışlarını takip ettiği
sistemde
 Üniversite öğrencilerinin bilgilerinin tutulduğu otomasyon
sisteminde
5
Veri Tabanı Yönetim Sistemi
 Veri tabanı Yönetim Sistemi nedir ?
 Verileri depolayan ve Veri tabanlarını organize eden
 Veriler üzerinde program tarafından gönderilen
ekleme/silme/güncelleme gibi istekleri yerine getiren
 Verilerin güvenliğini sağlayan
…..BİR YAZILIMDIR
6
VTYS ve VT iki farklı kavramdır
 VTYS bir yazılımdır, VT ise bir veri topluluğudur, yani fiziksel
olarak dosyalarda tutulan bir bilgi kümesidir
 VTYS veri tabanlarını yönetir, depolar, siler, ekler v.b. işlemleri
yapar. VT ise üzerinde işlem yapılan bir veri grubundan ibarettir
(bu işlemleri kendisi yapamaz)
 Programcı verileri depolamak için veri tabanına doğrudan
ulaşmaz, bunun yerine VTYS sistemine erişir ve ona talebini iletir
 Dolayısıyla sistemde her zaman bir VTYS bulunmak zorundadır
7
Veri Tabanı Sistemleri Türleri
 PC Veri tabanları
 Merkezi Veri tabanları
 İstemci/Sunucu Veri tabanları
 Dağıtık Veri tabanları
 Veri tabanı modelleri
8
Veri Modeli (Data Model)
 Veri modeli, verileri mantıksal düzeyde
düzenlemek için kullanılan yapılar, kavramlar ve
işlemler topluluğudur.
 Her VTYS belirli bir veri modeli kullanır.
 Veri tabanını tasarlayan kişi, veri modelinin
yapılarını ve kavramlarını kullanarak mantıksal
düzeydeki düzenlemeleri oluşturur. Daha sonra
o veri modelini kullanan bir VTYS üzerinde bu
düzenlemelere göre veri tabanı yaratılır.
 Günümüzde en çok kullanılan veri modeli
“ilişkisel veri modeli” dir.
9
VTYS Veri Modelleri
 Her VTYS belirli bir veri modeli kullanır. Günümüzde en çok;
 Hiyerarşik VTYS: Veriler alt-üst ilişkisi şeklinde tutulur. 1960 - 1970 li
yıllarda çok kullanılmıştır.
 Ağ VTYS: Veriler birbirlerine yine alt-üst ilişkisi ile bağlıdır ama her
verinin birden fazla üstü bulunabilir. 1970’li yıllarda ve 1980’li yılların
ilk yarısında kullanılmıştır.
 İlişkisel VTYS: Günümüzde en çok kullanılan VTYS türüdür. Veriler
tablolar şeklinde gruplanır ve her tablo başka tablolar ile mantıksal
olarak ilişkilendirilir. ilk kez 1969 yılında ortaya atılmış, 1970’li yılların
sonunda kullanılmaya başlanmış ve 1985 yılından sonra
yaygınlaşmış bir yaklaşımdır.
 Nesne Tabanlı VTYS: Veriler nesneler halinde tutulur. Son on yılı
aşkın süredir gündemde olan, günümüzde çok yaygın kullanılmasa
bile, kullanımı giderek yaygınlaşan bir yaklaşımdır.
10
VTYS Veri Modelleri
 Geçmişe baktığımızda, ilişkisel yaklaşımın kullanılmaya
başlanması ile sıradüzensel ve ağ yaklaşımlarının terk edildiği
görülmektedir.
 Buna karşılık nesneye-yönelik yaklaşımın kullanılmaya
başlanması ile ilişkisel yaklaşım terk edilmemiştir.
 Günümüzde hem ilişkisel hem de nesneye-yönelik yaklaşımı
birlikte kullanan VTYS'lerinin yaygınlaştığı görülmektedir
(ORDBMS).
11
Sıradüzensel (Hiyerarşik) Model
 1960’lar ve 1970’ler
 Programlama dillerindeki veri yapılarına benziyor. Bir kaydın 1
ebeveyn kaydı, 1’den çok çocuk kaydı var.
Okul
(Okul Bilgileri)
Sınıflar
Öğrenciler
Bölümler
(sınıf bilgileri)
(öğrenci bilg)
(bölüm bilgileri)
Notlar
Dersler
(not bilgileri)
(ders bilgileri)
12
Ağ Modeli
 1970’ler
 Her kaydın birçok ebeveyn ve birçok çocuk kaydı bulunabilir.
Ders 1
Ders 2
Ders 3
Öğr. El. 1
Öğr. El. 2
Öğr. El. 3
Öğr. El. 4
Öğr. El. 5
Öğrenci 1
Öğrenci 1
Öğrenci 1
Öğrenci 1
Öğrenci 1
13
İlişkisel Model
 1980’ler
 Veriler için kavramsal olarak basit bir model; veriler ve ilişkiler “tablolar”
üzerinde tanımlanır ve tüm bilgiler görülebilecek şekildedir.
Sınıf
Okul
Personel
Dersler
Bölümler
Öğrenci
14
Nesneye-Yönelik Model
 1990’lar
 Veriler nesne olarak modellenir ve yaratılır.
 Nesneye-Yönelik Programlama (OOP) da olan sınıf ve miras kavramlarına
sahiptir.
 Karmaşık veriler üzerinde işlem yaparken yüksek performans sunan bir
yaklaşımdır.
 Veri tabanlarında veri pasif durumda kalmaktadır. Nesneye dayalı veri
tabanı modelinde ise veriler sınıflar halinde toplanmıştır. Sınıflar ise bir
nesneler topluluğudur ve aynı sınıftaki diğer nesneler gibi
davranmaktadır. Sınıfların özellikleri ve davranışları veri tabanı nesne
isminin tanımında yapılır. Bu tür veri tabanlarında nesneler
kullanılarak, veri tabanı nesnelerinin yapısı ve davranışları saklanabilir
ve planlanabilir.
15
Microsoft SQL Server
Express Kurulumu
www.dreamspark.com
(localdb)\v11.0
(localdb)\v12.0
KAYNAKÇA
 Turgut ÖZSEVEN, Veritabanı Yönetim Sistemleri 1, Murathan Yayınevi,
 Prof. Dr. Yaşar Tonta, Veri Tabanı Yönetimi,
http://yunus.hacettepe.edu.tr/~tonta/
 Yrd. Doç. Dr. Altan Mesut, Veri Tabanı Yönetimi,
http://altanmesut.trakya.edu.tr/
 Öğr.Gör. Cüneyt ÖZDEMİR Veri Tabanı Yönetim Sistemleri,
www.ozdemircuneyt.com/
 Dr. Tarık KIŞLA, Veritabanı Yönetim Sistemleri, ders.egitim.ege.edu.tr/~tkisla/
27