İçindekiler

İçindekiler
1. Ünite
BEYLİKTEN DEVLETE (1300 - 1453)
1. Bölüm :
Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
2. Bölüm :
Balkanlarda Osmanlı Fetihleri ve İskan Siyaseti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
3. Bölüm :
Anadolu’da Siyasi Birliği Sağlama Çalışmaları. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
4. Bölüm :
Osmanlı Kültür ve Medeniyeti (1300 – 1453) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
2. Ünite
DÜNYA GÜCÜ: OSMANLI DEVLETİ
1. Bölüm :
Fatih Sultan Mehmet Dönemi (1453 - 1481) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
2. Bölüm :
Osmanlılarda Yönetim, Askeri Teşkilat ve Eğitim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
3. Bölüm :
Avrupa’daki Gelişmeler. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
4. Bölüm :
I. Selim (Yavuz) Dönemi (1512 - 1520). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
5. Bölüm :
Osmanlı Devleti’nde Ekonomik Gelişmeler ve Toplum Yapısı. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
6. Bölüm :
Kanuni Sultan Süleyman Dönemi (1520 -1566). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
7. Bölüm :
Osmanlı’da Hukuk, Bilim, Teknoloji ve Sanat Alanlarındaki Gelişmeler. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58
8. Bölüm :
Reform Hareketleri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
3. Ünite
ARAYIŞ YILLARI (XVII. YÜZYIL)
1. Bölüm :
XVII. Yüzyılda Asya ve Avrupa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
2. Bölüm :
Osmanlı - Avusturya, Osmanlı - İran İlişkileri, İç İsyanlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
3. Bölüm :
Avrupa’nın Gelişimine Seyirci Kalan Osmanlı. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
4. Bölüm :
XVII. Yüzyıl Islahatları, Avrupa’daki Gelişmeler. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78
5. Bölüm :
IV. Mehmet Dönemi (1648 - 1687) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82
4. Ünite
XVIII. YÜZYILDA DEĞİŞİM VE DİPLOMASİ
1. Bölüm :
Avrupa ve Osmanlı’nın Genel Durumu, III. Ahmet Dönemi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85
2. Bölüm :
Avrupa’da Düşünce ve Ekonomi Alanındaki Gelişmeler
Rusya’nın Genişleme Politikası ve Osmanlı - Rus İlişkileri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91
3. Bölüm :
ABD’nin Kurulması ve Fransız İhtilali . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
4. Bölüm :
III. Selim Dönemi (1789 - 1807), Osmanlı Devleti’ndeki Değişim ve Islahatlar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
5. Ünite
EN UZUN YÜZYIL
1. Bölüm :
II. Mahmut Dönemi Islahatları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
2. Bölüm :
II. Mahmut Dönemi Siyasi Olayları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106
3. Bölüm :
Tanzimattan Meşrutiyete. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113
4. Bölüm :
Osmanlı Devleti’nde Anayasal Düzene Geçiş ve Siyasi Gelişmeler. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120
5. Bölüm :
XIX. Yüzyılda Osmanlı Devleti’ndeki Kültürel Gelişmeler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128
6. Bölüm :
XX. Yüzyılda Osmanlı Devleti ve Savaşlar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131
1. Ünite
BEYLİKTEN DEVLETE (1300 - 1453)
1. Bölüm : Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu
XIV. YÜZYIL BAŞLARINDA YAKIN DOĞU VE AVRUPA
Notlarım
Bir devletin kurulup gelişmesinde kurulduğu yerin coğrafi konumu, siyasi durumu ve ekonomik faaliyetler önemli etkenlerdir. Osmanlı Devleti’nin kuruluş
ve gelişmesinin daha iyi anlaşılması için dönemin koşullarını bilmek gerekir.
XIV. Yüzyılda Yakın Doğu’da Durum
(1256 - 1336)
(1227 - 1502)
(1250 - 1517)
Cengiz Han’ın
torunu Hülagu
tarafından kurulmuş,
İran,
Irak ve Anadolu’ya egemen olmuştur. Osmanlı
Devleti kurulduğu sırada iyice
zayıflamıştı.
Cengiz Han’ın torunu
Batu Han tarafından
Karadeniz’in kuzeyinde
kurulmuştur. Rusların
Karadeniz’e inmelerini
uzun süre engellemiştir. Timur’un saldırıları ile
parçalanmış yerinde, Kırım, Kazan, Astrahan gibi hanlıklar kurulmuştur.
Eyyubi komutanlarından
Aybek tarafından Mısır’da
kurulmuştur. Hicaz, Filistin,
Lübnan, Suriye ve Güney
Anadolu’ya egemen olmuştur. Abbasi halifesini himaye ettiğinden dini ve siyasi, Baharat Yolu’na egemen
olduğundan ekonomik açıdan güç kazanmıştır.
Osmanlı Devleti’nin kurulduğu dönemde
Anadolu ve Balkanlarda siyasi durum
Osmanlı Devleti Kurulduğu Sırada Anadolu ve Balkanlarda Durum
Türkiye Selçuklu Devleti ve Anadolu Türk Beylikleri
Osman Bey 1299’da bağımsızlığını ilan ettiği tarihlerde Türkiye Selçuklu
Devleti’nin hiç bir siyasi gücü yoktu. Devletin son hükümdarı Kayseri’de
yaşıyordu. Onun 1308’de ölümü ile devletin siyasi varlığı da sona ermiştir.
Avrupa
Türkiye Selçuklu Devleti’nin zayıflaması ile Anadolu’da çok sayıda Türk
beyliği kurulmuştu. Bu beylikler arasında çatışma ve rekabet yaşanmaktaydı.
Osmanlı Devleti kurulduğu sırada
Avrupa’da
ve
Kilisesi halâ çok etkindi.
Bizans İmparatorluğu
Fransa ve İngiltere Avrupa’nın en
Osmanlı Devleti kurulduğu sırada İstanbul, Trakya, Makedonya, Mora ve
güçlü devletleriydi. İspanya, Venedik,
Kocaeli Yarımadası ile Ege adalarının bir kısmına egemen durumdaydı.
Anadolu’da Türklerin, Balkanlarda ise Sırp ve Bulgarların baskısı altındaydı. Taht kavgaları ve iç karışıklıklar yüzünden iyice zayıflamıştı.
10. Sınıf Tarih
Papa’lık, Lehistan ve Kutsal Roma
Germen İmparatorluğu diğer önemli güçlerdi.
Kolay Öğrenme Kılavuzu
5
1. Ünite
BEYLİKTEN DEVLETE
Balkanlar
Notlarım
Osmanlı Devleti kurulduğu sırada Balkanlarda siyasi birlik yoktu. Bizans,
,
,
ve Arnavut krallıkları,
ve
voyvoda-
lıkları ile Bosna ve Hersek prenslikleri bölgedeki önemli siyasi güçlerdi.
Türkistan ve İran’ı istila eden Moğolların yaptıkları yağma ve katliamlar
Siyasi nedenler ve mezhep anlaşmazlıkları yüzünden yaşanan savaşlar
halkı canından bezdirmişti. Bu durum
bölgede yaşayan Türklerin bir kısmının Anadolu’ya göç etmesine neden
olmuştur. Bu durum
KAYILARIN ANADOLU’YA GELİŞİ VE YERLEŞMESİ
Osmanlı Devleti’ni kuran
1243’te Anadolu’ya giren Moğolla-
Damgaları (sembol)
boyu, Oğuzların
ve
kolundandır.
dır.
rın Doğu ve Orta Anadolu’da yap-
Moğolların Orta Asya’yı istilası üzerine Anadolu’ya göç eden Kayılar, I.
tıkları yağma ve katlimalar Türkle-
Alâeddin Keykubat tarafından Ankara yakınlarındaki
rin bir kısmının Batı Anadolu’ya göç
yöresine yerleştirildi. Kayılar, Ertuğrul Bey zamanında
etmelerine neden olmuştur.
ü kışlık,
’i yazlık olarak kullanmaya başladılar.
Beylikten Devlete
Türkiye Selçuklu Devleti’nden sonra kurulan Türk Beylikleri Anadolu’da ortaya çıkan otorite boşluğunu doldurma mücadelesi vermişlerdir. Osmanlı Beyliği ise ilk başlarda bu mücadeleye karışmayarak Bizans’a karşı gaza
ve cihat politikası izlemiştir.
Osmanlıların izlediği bu politika;
Anadolu’da dini ve ekonomik açıdan büyük nüfuzu bulunan Ahilerin desteğininin sağlanmasında,
etkili olmuştur.
İlk Osmanlı Fetihleri
1281’de Kayı Beyi olan Osman Bey 1298’de Yarhisar ve Bilecik’i alarak beyliğin merkezini Bilecik’e taşıdı. 1299 yılında da bağımsızlığını ilan etti.
Koyunhisar Savaşı
Osman Bey’in güçlenmesinden endişelenen Bizans tekfurları Osman Bey’e
Osman Bey, Türk töresinde olan “
karşı birleştiler. Osman Bey, Bizans tekfurlarını 1302 yılında yapılan Koyunhisar Savaşı’nda yendi.
” anlayışına dayanarak elde
edilen yerleri kardeşi, oğulları ve silah
arkadaşlarına dirlik olarak vermiştir.
6
Kolay Öğrenme Kılavuzu
Bu savaş sonunda;
1. Ünite
1. Bölüm : Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu
Bursa’nın Fethi (1326)
Osman Bey, 1316’dan itibaren Bursa’yı kuşattı. 1324’ten itibaren beyliği yö-
Notlarım
netmeye başlayan Orhan Bey 1326’da Bursa’yı fethetti.
Bursa’nın alınması ile;
Önemli bir ipek üretim merkezi Osmanlılara geçti.
Maltepe (Palekanon) Savaşı (1329)
Bursa’dan sonra İznik ve İzmit üzerinde baskı kuran Osmanlıların İstanbul Boğazı’na kadar yaklaşması üzerine Bizans imparatoru harekete geçti. Ancak
Maltepe Savaşı’nda Orhan Bey’e yenildi. Bu savaştan sonra;
İznik’i fetheden Orhan Bey, isteyenlerin şehirden ayrılabileceğini, isteyenlerin de cizye (baş vergisi) ödemek şartıyla, kendi inanç, âdet ve
törelerini aynen koruyup yaşamlarını
İznik, Bizans’a karşı yapılacak seferlerde askerî üs olarak kullanmak amacıyla merkez yapıldı.
Karesi Beyliği’nin Osmanlı Devleti’ne Katılması (1345)
sürdürebileceklerini bildirdi.
Orhan Bey İznik’te ilk Osmanlı medresesini açmış, medresenin başına
yi tayin etmiştir.
Orhan Bey, iç karışıklıklar ve taht kavgaları yüzünden zor durumda bulunan
Karesioğulları Beyliği’ni 1345’te Osmanlı topraklarına katmıştır.
Karesioğulları Beyliği’nin alınması ile,
Güney Marmara kıyılarının tamamında Osmanlı egemenliği kuruldu.
Osmanlı Devleti’nin Kısa Zamanda Büyümesini Sağlayan Etkenler
Anadolu ve Balkanlarda siyasi birliğin olmaması
10. Sınıf Tarih
Kolay Öğrenme Kılavuzu
7
1. Ünite
Osmanlı Beyliği’nin kısa sürede gelişmesinde Bizans
İmparatorluğu’nun aşağıdaki durumlarından hangisinin etkili olduğu savunulamaz?
Çözüm
Örnek .. 1
Bilgimi Ölçüyorum
A) Sanatçıların din ve imparatorluk için çalışması
B) Din ve mezhep anlaşmazlıklarının sık yaşanması
C) Tekfurların kendi başlarına hareket etmesi
D) Halka ağır vergiler yüklenmesi
E) Taht kavgalarının yaşanması
Aþaðýda verilen cümlelerdeki boþluklarý uygun þekilde doldurunuz.
1. Osmanlı
Devleti’ni kuranlar Oğuzların
koluna bağlı
boyundandır.
2. Moğol
istilası sırasında Anadolu’ya gelen Kayılar,
Türkiye Selçuklu sultanı I. Alâeddin Keykubat tarafından Ankara yakınlarındaki
yöresine yerleştirilmiştir.
3.
Aþaðýda verilen bilgileri doðru (D) veya yanlýþ (Y)
olarak iþaretleyiniz.
1. Koyunhisar
Savaşı’ndan sonra Bizans’ın elin-
deki Bursa üç taraftan kuşatılmıştır.
2. Maltepe
Savaşı Osmanlılarla Bizans arasında
yapılan ilk savaştır.
Türkistan ve İran’ı istila etmesi Anadolu’nun Türkleşmesinde etkili olmuştur
3. Osmanlı Devleti kurulduğu sırada Anadolu’daki
4. Osmanlıların Anadolu Türk birliğini sağlama yolun-
4. Osmanlı Devleti kurulduğu sırada Suriye, Mısır
daki ilk adımı
sıdır.
Beyliği’nin alınma-
5. Osmanlı
Devleti kurulduğu sırada Avrupa’nın en
güçlü devletleri
ve
idi.
6. Maltepe Savaşı’nın kazanılması
’in
7.
ve
fethini kolaylaştırmıştır.
Beyliği’nin alınması, Osmanlıların Rumeli’ye geçmesini kolaylaştırmıştır.
8. Osman Bey,
da bağımsızlığını ilan ederek
Osmanlı Devleti’ni resmen kurmuştur.
Aktivite .. 3
Aktivite .. 2
Aktivite .. 1
(2011 – YGS)
en güçlü beylik Karamanoğullarıdır.
ve Hicaz İlhanlıların elindedir.
5. Maltepe
Savaşı’ndan sonra Bizans’ın Anadolu’daki topraklarını savunma gücü kalmamıştır.
6. Bursa’nın fethi I. Murat zamanında gerçekleştirilmiştir.
7. Osmanlı
Beyliği’nin kurulmasını sağlayan etkenlerden biri de güçlü bir donanmaya sahip
olmasıdır.
8. Bursa’nın fethedilmesi ile Osmanlı Devleti ekonomik açıdan önemli bir merkeze sahip olmuştur.
Aþaðýda verilen Osmanlı hükümdarları ile dönemlerindeki gelişmeleri eşleştiriniz.
Osmanlı Beyliği’nin merkezi Bilecik’e taşındı.
Osmanlı Devleti önemli bir deniz gücüne sahip oldu.
Osman Bey
Osmanlı Beyliği’nin başketi Bilecik’ten Bursa’ya taşındı.
İznik ve İzmit Osmanlı topraklarına katıldı.
Orhan Bey
Bizanslılarla ilk önemli savaş yapıldı.
Bizans’ın Anadolu topraklarının fethi büyük ölçüde tamamlandı.
8
Kolay Öğrenme Kılavuzu
2. Bölüm
1. Ünite
Balkanlarda Osmanlı
Fetihleri ve İskan Siyaseti
BALKANLARDAKİ FETİHLER
Notlarım
Çimpe Kalesi’nin Alınması (1353)
Bizans’ta imparator olmak isteyen Kantakuzen Orhan Bey’den aldığı yardımlara karşılık Gelibolu Yarımadası’nda Çimpe Kalesi’ni Osmanlılara üs olarak
verdi. Böylece Osmanlılar Rumeli’ye geçmiş oldu (1353). Bu durum Orhan
Bey’in Rumeli’ye geçmek için
göstergesidir.
Orhan Bey’’n Rumeli’deki kuvvetlerin başına tayin ettiği oğlu Süleyman Paşa, Gelibolu’dan sonra Tekirdağ ve Lüleburgaz’ı fethederek Bizans’ın Batılı devletlerle kara bağlantısını kesmeye çalıştı.
Sazlıdere Savaşı ve Edirne’nin Fethi (1363)
Savaşın Nedenleri
Savaşın sonuçları
B i z a n s l ı l a r-
Edirne, Filibe ve Gümülcine kolayca fethedil-
la Bulgarla-
di (1363).
rın birleşerek
I. Murat, devlet merkezini Bursa’dan
Osmanlıla-
Edirne’ye taşımıştır. Bu yolla Rume-
rı Rumeli’den
li’deki fetihleri hızlandırmayı amaç-
atmak
lamıştır. Edirne’nin başkent yapılması
iste-
mesi
istendiğinin göstergesidir.
Sırp Sındığı Savaşı (1364)
Savaşın Nedenleri
Savaşın sonuçları
Balkan devletlerinin papanın da kışkırtması ile
bir Haçlı ittifakı kurup Osmanlıları Balkanlardan atmak istemeleri
10. Sınıf Tarih
Kolay Öğrenme Kılavuzu
9
1. Ünite
Örnek .. 2
BEYLİKTEN DEVLETE
Çözüm
Notlarım
1363 yılında yapılan Sırpsındığı Savaşı’nın Osmanlı tarihindeki önemi
aşağıdakilerden hangisidir?
A) İzmit’in Osmanlı egemenliğine alınması
B) Edirne’nin fethine ortam hazırlaması
C) İlk Osmanlı-Haçlı savaşı olması
D) Osmanlı Devleti’nin Rumeli’ye geçişini hızlandırması
E) Bizans Devleti’nin vergiye bağlanması
(2013 - LYS - 4)
Çirmen Savaşı (1371)
Savaşın Nedenleri
Sırpların, 1364’te-
Savaşın Sonuçları
Makedonya’nın fethi kolaylaştı.
ki Sırp Sındığı Savaşı’nın intikamını
almak istemeleri
I. Kosova Savaşı (1389)
Haçlıların harekete geçtiğini öğrenen I. Murat Çandarlı Halil Hayrettin Paşa, kumandasında gönderdiği bir ordu ile
Bulgar Krallığı’nı savaş dışı bıraktı. Böylece; Haçlılar çok önemli bir müttefikten yoksun kalmışlardır.
Savaşın Nedenleri
Savaşın Sonuçları
Balkanlarda fetihler hızlanmış, Tuna Nehri’ne kadar olan Balkan topOsmanlıların Çirmen Savaşı’ndan
rakları Osmanlıların eline geçmiştir.
sonra Balkanlarda hızla ilerlemesi
I. Murat’tan sonra tahta geçen Yıldırım Bayezid ilk önce Eflak seferine çıkarak burayı Osmanlı Devleti’ne bağladı. Osmanlı akıncıları Macar kralı Sigismund’u yenilgiye uğratıldı. Karadağ ve Arnavutluk’a Osmanlı üstünlüğü kabul ettirildi.
10
Kolay Öğrenme Kılavuzu
1. Ünite
2. Bölüm : Balkanlarda Osmanlı Fetihleri ve İskan Siyaseti
İstanbul’un Kuşatılması
Yıldırım Bayezid hükümdarlığı döneminde İstanbul’u dört defa kuşatmıştır.
Notlarım
Bu kuşatmaların başlıca nedenleri şunlardı:
Bizans’ın Osmanlı Devleti’ne karşı Avrupa devletlerini kışkırtması ve ve
Haçlı saldırılarına neden olması
1391’te ki ilk kuşatma Macar saldırıları yüzünden, 1395’teki ikinci kuşatma
Niğbolu Savaşı yüzünden, 1396’daki üçüncü kuşatma Anadolu ve Rumeli’de
çıkan karışıklıklar yüzünden başarılı olmamıştır. Yıldırım Bayezid, Karadeniz’den gelebilecek yardımları önlemek için
’nı yaptırmıştır.
1400’de başlayan dördüncü kuşatma Timur’un Anadolu’ya girmesi ile kaldırılmıştır. Bu son kuşatma kaldırılırken Bizans ile Osmanlı Devleti’nin istediği şartlarda bir antlaşma yapılmıştır.
Osmanlı - Bizans Antlaşması’na göre;
İstanbul’da bir Türk mahallesi kurulacak ve bir cami yapılacaktı.
Niğbolu Savaşı (1396)
Papa’nın girişimleri ile Macar kralının önderliğinde bir Haçlı ordusu kuruldu. Orduya Balkanlı uluslar ve Macarların yanında Alman, Fransız, İngiliz
ve diğer Avrupa ülkelerinden askerler katıldı.
Savaşın Nedenleri
Savaşın Sonuçları
Abbasi halifesi Niğbolu Savaşı’nın kazanan Yıldırım Bayezid’e
Yıldırım Bayezid’in Bulgar
Bulgaristan Osmanlı toprakları-
Krallığını ortadan kaldırması
(Anadolu’nun sul-
na katıldı, Eflak ve Boğdan Os-
tanı) unvanını vermiştir. Bu durum;
manlı üstünlüğünü tanıdı.
Osmanlıların
çalışmalarını meşrulaştırmıştır.
Osmanlı Devleti’nin
artırmıştır.
10. Sınıf Tarih
Kolay Öğrenme Kılavuzu
11
1. Ünite
BEYLİKTEN DEVLETE
OSMANLI DEVLETİ’NİN BALKANLARDAKİ İSKAN SİYASETİ
Notlarım
TANIM
İskan Politikası: Osmanlı Devleti’nin kalıcı egemenlik kurmak amacıyla fethettiği yerlere Türk nüfus yerleştirme siyasetidir.
İskan siyaseti ilk olarak Orhan Bey döneminde Balıkesir dolaylarından bazı
Türkmenlerin Gelibolu bölgesine yerleştirilmesi ile başlamıştır. Uygulama iki
yüz yıl kadar devam etmiştir. İskan faaliyetlerine çeşitli tarikatlara mensup
olan şeyh, derviş, baba gibi unvan ve sıfatlarla anılan kişiler öncülük etmiştir.
İskân Siyasetinin Amaçları
İskân Siyasetinin Sonuçları
Fethedilen yerleri Türkleştirerek elde
Fetihler hızlanmış, ele geçirilen yerlerin elde tutulması ko-
tutulmasını kolaylaştırmak
laylaşmıştır.
İskân Siyasetinin Önemli Özellikleri
Göçebe Türkmenlerden bir kısmının yerleşik hayata geçirilmesi, yerleşiklerle çatışmaları azalttığından iç güvenliğin korunmasına katkı sağlamıştır.
12
Kolay Öğrenme Kılavuzu
Bilgimi Ölçüyorum
Osmanlı Devleti, Rumeli’ye geçmesiyle birlikte ele geçirdiği topraklara Anadolu’nun çeşitli yerleşim yerlerinden
önemli miktarda Türk nüfusu yerleştirmiştir.
Çözüm
Örnek .. 3
BEYLİKTEN DEVLETE
Bu durumun aşağıdakilerden hangisine neden olduğu savunulabilir?
A) Avrupalı devletlerle ilişkilerin gelişmesine
B) Osmanlı egemenliğinin Balkanlarda giderek güçlenmesine
C) Anadolu’da Celâli İsyanlarının çıkmasına
D) Osmanlı Devleti’ndeki Türk nüfusunun azalmasına
E) Balkan devletlerinin siyasi ayrıcalıklar kazanmasına
Aþaðýda verilen bilgileri doðru (D) veya yanlýþ (Y)
olarak iþaretleyiniz.
1. 1400’de yapılan Osmanlı - Bizans Antlaşması ile
Aktivite .. 5
Aktivite .. 4
(2013 – YGS)
İstanbul’da bir Türk mahallesinin kurulması ve
bir cami yapılması kararlaştırılmıştır.
Aþaðýda verilen cümlelerdeki boþluklarý uygun þekilde
doldurunuz.
1.
Savaşı Osmanlı Devleti’nin Haçlılarla yaptığı ilk savaştır.
2.
Savaşı’ndan sonra Tuna’nın güneyinde Osmanlılara karşı koyabilecek önemli bir güç
kalmamıştır.
2. I. Murat’ın Edirne’yi başkent yapması, Balkanlarda kalıcı egemenlik kurmak istediğinin göstergesidir.
3. Varna Zaferinin kazanılmasından sonra savaş alanını
gezen
edilmiştir (1389).
3. Yıldırım Bayezid 1396’da başlattığı İstanbul kuşatması sırasında Karadeniz’den gelebilecek
yardımları önlemek için Rumeli Hisarı’nı yaptırmıştır.
4. Abbasi halifesi Niğbolu Savaşı’nın kazanan Yıldırım
Bayezid’e
vermiştir.
4. İskan siyaseti ilk olarak Osman Bey döneminde
başlatılmıştır
cıyla fethettiği yerlere Türk nüfus yerleştirme uygulamasına
denilmiştir.
zans’ın Avrupa’dan yardım istemesi Niğbolu
Savaşı’na neden olmuştur.
6.
6. Yıldırım
Bayezid döneminde kazanılan ilk
önemli savaş I. Kosova Savaşı’dır.
Avrupalılar, Osmanlılara karşı bir süre
Haçlı saldırısı düzenleyememiştir.
rak parçası
Aktivite .. 7
SONUÇ
Savaşı’nın kazanılması ve Edirne’nin
fethi ile Bizans’ın, Balkanlarla kara bağlantısı kesilmiştir.
7. Osmanlı Devleti’nin Rumeli’de ele geçirdiği ilk top-
7. I. Murat Osmanlı Devleti’nin 3. padişahıdır.
Aktivite .. 6
unvanını
5. Osmanlı Devleti’nin kalıcı egemenlik kurmak ama-
5. Yıldırım Bayezid’in İstanbul’u kuşatması ve Bi-
SAVAŞ
yaralı bir Sırp tarafından şehit
dir.
Osmanlı Devleti’nin Rumeli’de uyguladığı iskan siyasetinin amaçlarından üç tanesini yazınız?
1.
Edirne, Filibe ve Gümülcine kolayca
fethedilmiştir.
2.
Bulgar kralı, Makedonya’daki Sırp
prensleri ve Bizans imparatoru Osmanlı üstünlüğünü tanımıştır.
3.
Trakya’nın fethi tamamlanmış, Edirne’nin güvenliği sağlanmıştır.
10. Sınıf Tarih
Kolay Öğrenme Kılavuzu
13
1. Ünite
Notlarım
14
Kolay Öğrenme Kılavuzu
BEYLİKTEN DEVLETE
3. Bölüm
1. Ünite
Anadolu’da Siyasi Birliği
Sağlama Çalışmaları
ANADOLU’DA SİYASİ BİRLİĞİ SAĞLAMA ÇALIŞMALARI
Notlarım
Osmanlıların Anadolu’da Türk Siyasi Birliğini Sağlamasının Nedenleri
Osmanlı Devleti Balkanlarda mücadele ederken zaman zaman Anadolu
beyliklerinin Osmanlı topraklarına saldırması
Anadolu beyliklerinin, Osmanlılara karşı Bizans ile ittifak yapmaları
Türk birliği sağlarken barışçı bir politika izlemiştir. Taht kavgalarından
Beyliği’nin alın-
yararlanma, evlilik yoluyla toprak
topraklarının bir kıs-
kazanma, miras bıraktırma ve sa-
topraklarının bir kısmı da parayla Osman-
tın alma bu yollardan bazılarıdır. Bu
Anadolu’da Türk birliğini kurma çalışmaları
masıyla başladı. I. Murat döneminde
mı çeyiz yoluyla,
Orhan Bey ve I. Murat Anadolu’da
lı Devleti’ne katıldı.
politika ile Türkmen halkın gönlünün
Yıldırım Bayezid döneminde Anadolu Türk birliği büyük ölçüde sağlandı.
kazanılması amaçlanmıştır.
Yıldırım Bayezid Anadolu beyleri-
Anadolu Beyliklerinin Osmanlı Devleti’ne Katılmasının Sonuçları
Osmanlı sınırları doğuda Fırat Nehri’ne kadar genişledi, Anadolu’da Türk
ne karşı daha sert davranmıştır. Bu
nedenle
birliği büyük ölçüde sağlandı.
Osmanlı Devleti
,
,
etkili olmuşlardır.
Devletleri ile
komşu oldu.
Osmanlı - Memlük ve Osmanlı - Timur ilişkileri bozuldu.
Ankara Savaşı (1402)
1401’de Anadolu’ya girerek Sivas ve çevresini yağmalayan Timur, 1402’de
Ankara Kalesi’ni kuşattı. Tam bu sırada Yıldırım Bayezid’de Ankara yakınlarına geldi. Çubuk Ovası’nda yapılan savaşı Timur kazandı.
Yıldırım Bayezit; Germiyan,
,
,
ve
beyliklerini Osmanlı topraklarına katmıştır. Karamanoğullarından Karaman, Niğde ve Aksaray’ı,
Savaşın Nedenleri
Savaşın Sonuçları
Dulkadiroğulları’ndan Malatya ve Elbistan’ı almıştır. Kadı Burhanettin’in ölümünden sonra Sivas dolaylarını da Os-
Topraklarını kaybeden Anadolu beylerinin Timur’a sığına-
Timur, Anadolu Türk beylerine eski top-
manlı topraklarına katmıştır.
raklarını geri verdi. Böylece Anadolu’da
Türk siyasi birliği bozuldu.
rak onu kışkırtmaları
10. Sınıf Tarih
Kolay Öğrenme Kılavuzu
15
1. Ünite
BEYLİKTEN DEVLETE
Yıldırım’ın, Timur’dan
Notlarım
kaçan Bağdat ve Karakoyunlu hükümdarlarını koruması
Timur, Osmanlı ülkesini Yıldırım’ın
oğulları arasında böldü. Bu durum Yıldırım’ın oğulları arasında 11 yıl süren
Fetret Devri’nin başlamasına yol açtı.
Fetret Devri (1402 - 1413)
Timur’un çekilmesinden sonra Yıldırımın oğulları arasında taht kavgaları
başladı. Taht kavgalarının yaşandığı ve hükümdarsız geçen 11 yıllık bu döneme Fetret Devri denilmiştir. Taht kavgaları
Fetret Devrinde Balkanlarda yaşayan
Hristiyan halkların Osmanlı Devleti’nden ayrılma yönünde ciddi bir
nin 1413’te
Edirne’de hükümdar olmasına kadar sürdü.
Fetret Devri’nin sonuçları;
Anadolu’da büyük toprak kayıpları oldu.
girişimi olmamıştır. Bu durumun en
önemli nedeni Osmanlıların;
Şeyh Bedrettin İsyanı
Osmanlı Devleti’nde Musa Çelebi’nin kazaskerliğini yapmış olan Şeyh Bedrettin, Fetret Devrinin getirdiği karışıklıklardan faydalanarak kendi düşüncelerini yaymaya başladı. Ancak düşünceleri Osmanlı Devleti’ndeki İslam anlayışına tersti. Müritlerinin
ve Manisa’da, kendisinin de
’de
başlattığı ayaklanmalar bastırıldı (1420).
Şeyh Bedreddin İsyanı; Osmanlı Devletinde çıkan
ve
nitelik-
li ilk isyan hareketidir.
Hanedan Üyelerinin Çıkardığı İsyanlar
Yıldırım’ın oğullarından Mustafa Çelebi, Timur tarafından Semerkant’a götürülmüştü. Timur’un ölümü ile serbest kalan Mustafa, Bizans’ın desteği ile Çelebi Mehmet ve II. Murat zamanında isyan etmiş ancak başarılı olamamıştır.
II. Murat’ın İstanbul’u kuşatması üzerine Bizans II. Murat’ın kardeşi küçük
Mustafa’yı ayaklandırmıştır.
16
Kolay Öğrenme Kılavuzu
1. Ünite
3. Bölüm : Anadolu’da Siyasi Birliği Sağlama Çalışmaları
BALKANLARDA OSMANLI HAKİMİYETİNİN GÜÇLENMESİ
İlk Osmanlı - Venedik Deniz Savaşı (1416)
Notlarım
Vendiklilerin Osmanlı ticaret gemilerine zarar vermesi sonucunda Gelibolu açıklarında Osmanlılarla Venedikliler arasında ilk deniz savaşı yapılmıştır (1415). Osmanlı donanması savaşı kaybetmiştir. Bu savaş;
Balkanlarda Osmanlı Üstünlüğünün Yeniden Kurulması
Çelebi Mehmet, Erdel, Macaristan, Mora ve Arnavutluk üzerine akınlar yaptırmış, Eflâk ve Bosna’da Osmanlı egemenliğini kurmuştur. II. Murat Venediklilerle uzun süren savaşlara girmiş, Macarlar üzerine seferler yapmıştır.
Böylece Ankara Savaşı’dan sonra sarsılan Balkanlarda Osmanlı üstünlüğü
büyük ölçüde yeniden sağlandı.
Edirne - Segedin Antlaşması (1444)
Osmanlı ordularının Haçlılar karşısında ard arda yenilgiler alması ve Karamanoğullarının Anadolu’dan saldırıya geçmesi üzerine II. Murat Macarlarla
Edirne - Segedin Antlaşması’nı yaptı (1444). Antlaşmaya göre;
Tuna nehri iki taraf arasında sınır olacaktı.
II. Murat, Edirne - Segedin Antlaşması’ndan sonra Karamanoğulları üzerine
bir sefer yaptı. Seferden sonra tahtı oğlu II. Mehmet’e bıraktı.
Varna Savaşı (1444)
Haçlıların yeniden saldırıya geçmesi üzere devlet büyükleri II. Murat’ın ordunun başına geçmesini istediler. Bu çağrıyı kabul eden II. Murat Haçlıları Varna Savaşı’nda mağlup etti.
Savaşın Nedenleri
Savaşın Sonuçları
Haçlıların küçük yaşta birinin Osmanlı tahtına
çıkmasından yararlanmak istemeleri
10. Sınıf Tarih
Kolay Öğrenme Kılavuzu
17
Bilgimi Ölçüyorum
1. Ünite
II. Kosova Savaşı (1448)
Varna yenilgisinin intikamını almak isteyen Haçlılar, Macarların öncülüğünde birleşerek bir kez daha saldırıya geçtiler.
Savaşın Nedenleri
Savaşın Sonuçları
Arnavutluktaki İskender Bey isyanından
Balkanlarda Osmanlı ilerleyişini engelleyecek önemli bir
Aþaðýda verilen bilgileri doðru (D) veya yanlýþ (Y)
olarak iþaretleyiniz.
1. II. Kosova Savaşı’ndan sonra Haçlılar Osman-
lılar karşısında tamamen savunmaya geçmişlerdir.
güç kalmadı.
Aktivite .. 9
Aktivite .. 8
yararlanarak Osmanlılara darbe vurmak
2. Varna
Savaşı’dan sonra Osmanlılarla Macarlar arasında Edirne - Segedin Antlaşması yapılmıştır.
Türk beylerinin Timur’a sığınarak onu Osmanlılara
karşı kışkırtmaları
na neden olmuştur.
kavgalarının yaşandığı ve hükümdarsız geçen 11
yıllık döneme
denilmiştir.
3. 1444 yılında Osmanlı Devleti ile Macar Krallığı ara-
kanlarda büyük topraklar kaybetmiştir.
sında
4. Yıldırım
Bayazıt’ın tahta geçmesi ile Fetret
Devri sona ermiştir.
yapmıştır.
5.
met’e bırakması Haçlıların Edirne - Segedin
Antlaşması’nı bozmalarına yol açmıştır.
Anadolu’da Türk siyasi birliği bozulmuştur.
Bu savaş sonunda Osmanlıların Ankara Savaşı ile Balkanlarda sarsılan
üstünlüğü yeniden sağlanmıştır.
Haçlıların Varna Savaşı’nın intikamını almak istemeleri bu savaşın en
önemli nedenidir.
Kolay Öğrenme Kılavuzu
Aktivite .. 11
I. Murat döneminde Germiyanoğullarından çeyiz yoluyla, Hamitoğullarından
parayla toprak almıştır.
SONUÇ
Osmanlı ülkesinde çıkan dinî ve siyasi nitelikli ilk isyandır.
6. II.
6. Osmanlılar,
SAVAŞ
Antlaşması yapılmıştır.
4. Osmanlı Devleti ilk önemli deniz savaşını 1416’da
5. II. Murat’ın tahtı 12 yaşında olan oğlu II. Meh-
Aktivite .. 10
1. Osmanlıların egemenliklerine son verdiği Anadolu
2. Ankara Savaşı’ndan sonra Osmanlı Devleti’nde taht
3. Osmanlı Devleti Ankara Savaşı’ndan sonra Bal-
18
Aþaðýda verilen cümlelerdeki boþluklarý uygun
þekilde doldurunuz.
Kosova Savaşı’nın en önemli nedeni Haçlıların
Savaşı’nın intikamını almak istemeleridir.
Osmanlı Devleti’nin 1444’te Macarlarla yaptığı Edirne
Segedin Antlaşması’nın maddelerini yazınız?
Tuna nehri iki taraf arasında sınır olacaktı.
4. Bölüm
1. Ünite
Osmanlı Kültür ve Medeniyeti (1300 – 1453)
OSMANLI KÜLTÜR ve MEDENİYETİ
Notlarım
OSMANLI’DA DEVLET ANLAYIŞI
Osmanlı Devleti’nde hükümdarlık anlayışının kaynağı İslam hukuku ve eski
Türk gelenekleriydi.
İslam hukukuna göre; hükümdar Allah’ın yeryüzündeki vekili olarak insanları adaletle yönetmekle görevliydi.
Türk geleneklerine göre; yönetme yetkisi Tanrı tarafından hükümdara verilirdi. Buna
denirdi.
kan yoluyla babadan oğula geçtiğin-
den hanedan üyesi bütün erkeklerin hükümdarlık hakkı vardı.
İlk kez I. Murat,
anlayışının ye-
rine
anlayışını ge-
tirmiştir. Bu yolla;
ve
amaçlanmıştır.
Hükümdar, ülkeyi
(dinî) ve
(geleneksel) kurallara göre yönetirdi.
Osmanlı hükümdarlarından Osman
ve Orhan Bey; bey ve
Padişahın başlıca görevleri şunlardı:
unvan-
larını kullanırken I. Murat ve sonra-
Ülke sınırlarını ve halkı korumak, ordunun başında sefere çıkmak
sındakiler Hüdavendigar,
,
,
gibi unvanlar kul-
lanmışlardır.
Osmanlı halkının devlete karşı görevleri şunlardı:
Kanunlara uymak ve padişahın emirlerini yerine getirmek
OSMANLI DEVLET TEŞKİLATI
Osmanlı Devleti’nin yönetim şekli
. Yasama, yürütme ve yar-
gı yetkileri hükümdara aitti. Osmanlılar yönetim, askerlik, hukuk, eğitim gibi
alanlarda kendilerinden önceki Türk ve İslam devletlerini örnek almışlardır.
Merkez Teşkilatı
Osmanlı Devleti’nin en önemli merkezî yönetim organı
tara-
fından kurulan Divanıhümayun idi. Divanıhümayun’un iki temel görevi vardı;
1.
,
,
, eğitim gibi devlet işlerini görüşüp
bir karara varmak
2.
10. Sınıf Tarih
Kolay Öğrenme Kılavuzu
19
1. Ünite
BEYLİKTEN DEVLETE
DİVANIHÜMAYUN ÜYELERİ
Notlarım
Padişah
Taşra Teşkilatı
I. Murat döneminde
Beylerbeyliği kurularak ülke yönetim birimle-
rine ayrıldı. Yıldırım Bayezid zamanında ise
Beylerbeyliği kuruldu.
Osmanlı Devleti’nde Yönetim Birimleri (Büyükten Küçüğe)
Beylerbeylik
Osmanlı Ordusu
Osmanlı Devleti’nin ilk yıllarında atlı aşiret kuvvetleri, alperenler ve gazi
akıncılar askerî gücü oluşturmaktaydı. Özellikle uzun süren kale kuşatmaları bu kuvvetlerin yetersizliğini ortaya koyduğundan devamlı savaşa hazır bir
ordunun kurulmasına karar verildi. Osmanlı Devleti’nin ilk daimi, düzenli ve
maaşlı ordusu
tarafından kurulan Yaya ve Müsellem birlikleridir.
zamanında Kapıkulu ordusunun temelleri atılmıştır.
KURULUŞ DÖNEMİNDE OSMANLI ORDUSU
Deniz Kuvvetleri
(Donanma)
Kara Kuvvetleri
Pençik Sistemi: Osmanlı Devleti’nde
asker ihtiyacının artması üzerine
1363’te Pençik Kanunu çıkarılmış-
Kapıkulu Askerleri
Eyalet Askerleri
Tımarlı Sipahiler
tır. Kanuna göre,
Kapıkulu Piyadeleri
Kapıkulu Süvarileri

Acemi Ocağı
Silahtarlar

Bunlar Kapıkulu ocaklarına alınmak



üzere yetiştirilecekti.

Devşirme Sistemi: Ankara Sava-

şı’ndan sonra fetihlerin durması ile
esir elde edilemez oldu. Bu nedenle
Devşirme Kanunu çıkarılarak
Kapıkulu Ocakları
Kapıkulu ordusunun temelleri I. Murat Dönemi’nde atılmış, piyadeler ve süvariler olarak ikiye ayrılmıştır.
kararlaştırılmıştır.
Pençik ve Devşirme sistemi ile alınanlar;
Acemi Ocağı: Kapıkulu Ocaklarına asker yetiştirmek amacıyla kurulmuştur.
Ocağın insan kaynağı önce
sistemi ile daha sonra da
sistemi ile karşılanmıştır.
için belli bir süre bir
Türk ailenin yanına verilmiştir.
20
Kapıkulu Piyadeleri
Kolay Öğrenme Kılavuzu
Kapıkulu Ocakları içinde en kalabalık ve tanınmış ocaktı. Üç ayda bir ulufe denilen maaş alırlardı. Padişahlar, Yeniçeriler sayesinde