KONU:SÜPERNOVALARIN PATLAMA GÜCÜ KONU:ÜSTNOVALARIN PATLAMA GÜCÜ HAZIRLAYAN VE SUNAN: FARUK YAZĞAN Cevaplamaya çalışacağım sorular Cevaplamaya çalışacağım sorular • Bir üstnova patlamasından ne kadarne enerji Bir süpernova patlamasından kadar açığa çıkar? • Çıkann enerji nasıl sağlanır enerji çıkar ? Bu enerji nasıl sağlanır ? Süpernovaların patlamasından çok büyük enerji çıkmaktadır. Güneşin görsel mutlak parlaklığını +5 üstnovanın görsel mutlak parlaklığını -19 olarak alırsak pogson formülünden Mv (y)-M v (G)=-2.5logL* / L g Formülünde değerleri yerine koyarsak -19-5=-2.5logL* / L g L*=109.6Lg tir. Süpernovanın sıcaklığını T≥10000 bolometrik düzeltmesini 0.4 olarak varsayarsak maksimumdaki ışınımının Güneşinkinin 1010 katı kadar olur. Bu değer tüm gökadanın ışıtmasından 10 kat küçüktür. Buna göre gök adanın parlaklığı bir üstnovanın parlaklığından yalnızca 2 kadir daha parlaktır. L=4πR2F formülünden süpernovanın maksimumdaki ışınımı 1043-1044 arasındadır. toplam enerji çıkışı 1049-1050 erg arasındadır. Notrinoların enerji çıkışının daha fazla olduğu varsayılmaktadır. BMB süpernovasının patlamasından gözlenen notrinolar bunun desteklemektedir. Bir yıldız nükleer birlşme ile oluşan hidrojenin hepsini helyuma dönüştürse idi kütlesinin %0.7 si enerjiye dönüşür ve salınan tüplam nükleer enerji: Enük=7*10-3*c2*M olur. Burada M yıldızın hidrojen kütlesidir. Güneş için nükleer enerji: Enük☼=1.3*1052 erg dir. Bir patlamada üstnova 1M☼ kütleli bir yıldızın sahip olduğu tüm nükleer enerjiyi 10 günde salar. süpernova patlamaları yıldızların gelişiminin sonunda oluşur . Bu yüzden nükleer enerjinin çoğu kullanılmıştır. Çok fazla enerjinin salına bilmesi için başka bir enerjiye gerek vardır. Bir toz bulutunun çökmesi ile R yarı çaplı bir yıldızın oluşumu sırasında meydana gelen çekim enerjisi: E☼=GM/R Güneş için bu değer 1048 erg olup bir süpernova yetersizdir. Güneş, Güneşinkinin yarıçapının 100kat küçüğu bir beyaz cüceye çökse idi çekim enerjisi 1050 erg olacaktı. Eğer güneş yarıçapı 70 km den küçük bir notron yıldızına çökse idi toplam çekim enerjisi 1052 den büyük olacaktı. bir yıldızın nötron yıldızına çökmesi üst nova patlamasında gözlenen enerjiye eşit veya daha büyük olur. Kaynaklar: ege üniv. Fen-edebiyatyayınları yıldız astrofiziğine giriş kitabı TEŞEKKÜRLER http:/www.oyun1game.com/macera_oyunlari.php /yayıncı