toplum ve sosyal kurumlar
advertisement
TOPLUM VE SOSYAL KURUMLAR Yrd. Doç .Dr. İhsan Sarı TOPLUM Toplumsal boyutları ile sporu açıklarken, üzerinde durmamız gereken en önemli kavramların başında «toplum» gelmektedir. Sosyolojinin temel inceleme alanı sosyal hayattır. Erich Fromm: Özgürlükten Kaçma Teorisi: Çocuk büyüdükçe ana babasının, diğer üyesi olduğu kümelerin denetiminden kurtularak kendi özgürlüğüne kavuşur; fakat özgürlüğüne kavuşan birey başkalarından kopmakla yalnızlığın içine gömülür; bu acıya dayanamayan birey, özgürlükten kaçarak yeniden başka insanların ya da örgütlenmiş kümelerin yeni ve doyurucu güvenini arar. Güven > Özgürlük TOPLUM Toplumlar, bireylerin bir araya gelmesi ile oluşan karışık örgütlenmelerdir. Ancak toplum ile ilgileniyorsak bireyleri değil, bireylerin sosyal yaşantıları içinde kurdukları ilişkiler, giriştikleri eylemler yani davranışlar ele alınmalıdır. TOPLUM Toplum kendisini meydana getiren bireylerin bir aritmetik toplamı değildir. Birey, toplumun bir üyesi olduğunda nitelik değiştirir. Sosyal bir grubun üyesi olduğu zaman grubun standartlarının etkisi altına girer -Asansör Deneyi ve Ash Deneyi TOPLUM Toplum insanı insan yapan, inandığı değerleri belirleyen, davranış ve düşüncelerini etkileyen bir gerçektir. Sınırları belli bir mekanda yaşayan, sosyal varlıkların kurduğu bir düzendir. Toplum içinde otoriteyi, yardımlaşmayı sağlayan, grupları oluşturan, insanların davranış ve özgürlüklerini denetleyen bir kurallar bütünüdür TOPLUM Toplum, sosyal ve işlevsel olarak farklılaşmış kişiler arasında, koordineli eylemlerin yer aldığı bir örgüt biçimidir. Toplum, insan davranışlarını düzenleyen sosyal kurumların meydana getirdiği bir sistemdir. Toplum, belirli bir coğrafi bölge üzerinde temel ihtiyaçlarını karşılamak için örgütlenmiş, aralarındaki etkileşim ve iletişimi düzenleyen kuralları ve kurumsal ilişkileri olan, benzerlerinden görecede olsa farklı özellikler taşıyan, hem biyolojik hem de kültürel olarak kendisini yeniden üretecek mekanizmalara sahip, büyük insan topluluğudur. Toplumun Temel Özellik ve Fonksiyonları Toplumdaki kişiler demografik bir birim oluştururlar. Toplum ortak bir coğrafi mekanda var olur. Toplum işlevsel olarak farklılaşmış temel kurumlardan oluşur. Bunlar; aile, din, ekonomi, siyaset ve eğitimdir. Toplum kültürel olarak benzer grupların toplamıdır. Toplum baştan aşağı işlevsel bir birimdir. Örgütlenmiş nüfus, çoğul ve koordine edilmiş eylemlerin dinamik sürekliliğini sergiler. İş birliği yaygındır. Toplum sosyal bir sitemdir. Toplumun genel fonksiyonları yanında özel fonksiyonları Toplum, topluma üye sağlamak için düzenli ve etkili bir takım yollara sahiptir. Evlilik, aile ve akrabalık yoluyla topluma sistemli olarak onaylanmış yeni insanların girmesini sağlar. Eğitim sistemi yoluyla üyelerinin, sosyalize edilmesi ve eğitilmesini sağlar. Çeşitli ekonomik gruplar aracılığı ile bireylerin hayatlarını sürdürmeleri için ihtiyaç duydukları maddi ve fiziki mal ve hizmetleri üretir, dağıtır. Siyasal yönetim ve çeşitli sivil gruplar yoluyla, insanların temel ihtiyaçlarından olan dış güvenliği ve düzeni sağlar. Örgütlenmiş çeşitli dini formları aracılığı ile bireylerin dini ve ruhi ihtiyaçlarını karşılar. Sosyal gruplar ve sistematik düzen aracılığı ile üyelerinin dinlenmesine ve boş zamanlarını değerlendirmesine imkan sağlar. Toplumdaki işleyiş, ilişkiler, bütünleşme ve ahengi sağlayan kurum devlettir. Her millet kendine yetecek, kendini yönetecek birtakım kurumlar geliştirir. Bu kurumlar sosyal kontrolü sağlar ve bütünlüğü pekiştirir. SOSYAL KURUM Birbirleriyle sosyal ilişki ve etkileşim halinde bir arada bulunan insanların, toplum içinde nasıl davranmaları gerektiğini ve bu davranışların kurallarını belirleyen, kişilere belli şekillerde davranışlarda bulunması için zorlayıcı etkide bulunan, aralarında birlik ve bütünlük olan, uyumlu ve örgütlü bütünlerdir. Aile, eğitim, din, hukuk, ekonomi, yönetim, devlet kurumları. SOSYAL KURUM Sosyal kurum; toplumun üyelerinin temel sosyal ihtiyaçlarını karşılamak amacı ile toplum üyeleri tarafından kabul edilmiş ve onaylanmış, oldukça sürekli sosyal örüntü, rol ve ilişki yapıtıdır. SOSYAL KURUMUN ÖZELLİKLERİ Belli ihtiyaçları karşılarlar Kurumlar oldukça süreklidir. Bir kültürdeki kişilerin gerçekleştirdiği davranışlar, roller ve ilişkiler bir süre sonra gelenekleşir. Kurumları oluşturan parçalar birbirleri ile etkileşim ve iletişim halinde kurumların bütününü meydana getirirler ve birbirleri üzerinde baskıda bulunurlar. Her kurum başlı başına bir yapıdır. He kurum zorunlu olarak değer yüklüdür. Her kurum tek biçimli davranışların tekrarı ile davranışın normatif kotları haline gelmiştir. SOSYAL KURUMUN FONKSİYONLARI Bütünleşme, iş birliği ve dayanışma sağlarlar. Sosyal davranışları kolaylaştırırlar. Bireylere hazır sosyal rol ve ilişki formları temin ederler. Bireyler kendilerinden bekleneni bilirler. Kurumlar kültürün istikrarını ve koordinasyonunu sağlarlar. Sosyal kontrolü sağlarlar. Sorumluluğu yagınlaştırırlar. Böylece bireylerin sorumluluğu azalır. Sosyal problemlere karşı hayatı yaşanılır hale getirir. TEMEL SOSYAL KURUMLAR Bütün toplumlarda sosyal kurumların özellikleri; fertlerin davranışlarının düzenleyicisi olması, fertleri topluma hazırlayıcı olması, fertler ve kurumlar arası geleneksel ilişkileri tayin etmesidir. TEMEL SOSYAL KURUMLAR AİLE* (Sosyal Öğrenme Kuramı gözlem yoluyla öğrenmeyi vurgulamaktadır) Ayrıca: Erikson'nun psikososyal gelişim dönemleri Temel güvene karşı güvensizlik duygusu 0-1 yaş Özerkliğe karşı kuşku ve utanç duygusu 1-3 yaş Girişkenliğe karşı suçluluk duygusu 3-6 yaş Çalışkanlığa karşı aşağılık duygusu 6-12 yaş Kimliğe karşı rol karışıklığı duygusu 12-18 yaş Yakınlığa karşı yalnızlık duygusu 18-25 yaş Üretkenlere karşı durgunluk duygusu 25-40 yaş Bütünlüğe karşı umutsuzluk duygusu 40-üstü yaş YANİ UFAK YAŞLARDA BİREYLERİN ÇOK ÖNEMLİ ÖZELLİKLERİ ŞEKİLLENİR. AİLE ÖN PLANA ÇIKMAKTADIR. EĞİTİM DİN
