Üriner İnkontinans (İdrar Yetmezlik) Hakkında Daha Fazla Bilgi

Üriner İnkontinans
(İdrar Yetmezlik) Hakkında
Daha Fazla Bilgi Sahibi
Olmak İsteyen İçin
Yazı: Inkontinans merkezi Västra Götaland
Foto: Kajsa Lundberg
Hazırlayan: Svensk Information
İdrarınızı tutmakta zorlanıyormusunuz ?
İdrarınızı kaçırıyormusunuz ?
Tuvalete yetişemiyormusunuz ?
İnkontinant misiniz ?
Tanımlar çok fazladır.İdrar ve dışkı inkontinansı konuşulması zor olan sorunlardır,
ancak o kadar genel ve günceldir ki, duruma halk sağlık problemi olarak bakılmalıdır.
Bu bildiri ile problemi olan herkese hitap ediyoruz, sıkıntısı olan bir tanıdığı varsa
ya da inkontinans hakkında daha fazla bilgi edinmek istiyorsanız.
3
İnkontinans nedir ?
İdrar ve dışkı inkontinansın anlamı, sızıntının çok fazla olduğu için
sorun teşkil etmesidir.
İsveçte yarım milyondan fazla kişi bir çesit inkontinans sıkıntısı
yaşamaktadır – genç ve yaşlı, kadınlar ve erkekler, çocuklar ve gençler.
Sorun yaş ilerledikçe hem kadınlarda hemde erkeklerde artıyor. Bir
kişinin bu durumdan duyduğu rahatsızlık yada azalan yaşam kalitesi
için, sızıntı miktarının yada sızıntı frekansının bir ölçüm olarak
algılanmamalıdır.
İdrar kaçırmaya bakış, kişiye göre değişir.
Bazı kişilere göre, pantolonunuza damlayan
bir kaç damla önemsizdir ama bazıları için
facia oluşturabilir.
Sızıntının bir sorun olup olmadığını
anlayabilmek için, genelde kişinin sıkıntıyı
nasıl hissetiğine göre karar verebiliyoruz.
4
Sık sık tuvalete gitme ihtiyacı
anormal bir durum olmayabilir
Bir yetişkinin idrar kesesi yaklaşık 5-7 dl idrar barındırabiliyor ve
boşaltımda itişler 2,5-3 dl gibi hissedilebilinir.
Günde 4-8 defa idrara yapmak normaldir. Bir gün içinde normal
idrar miktarı 1-2 litre gibidir ve idrarınızı sorun olmadan 3-4 saat
tutabilmelisiniz.
Gün içindeki tuvalete ziyaret sayıları, nekadar sıvı tükettiğinize
bağlı olabilir. Bazı kişiler gece tuvalete kalkmak zorunda olabiliyor,
özellikle gece geç saatlerde sıvı tükettiği zaman.
5
İnkontinansın farklı tipleri vardır
Zorlama nedeni idrar kaçırma artan karın baskısı ile oluşur
örneğin, fiziksel aktivitelerde; öksürme, hapşırma, gülme yada ağırlık
kaldırdığınızda. Genelde kadınlarda görülür, gebelik ve doğum sonrası
yada menepoz (geçiş dönemi) yaşlarında, ortaya çıkabilir.
Sızıntı genelde azdır ve leğen kemiği kas sisteminin (çatının)
zayıfladığı için, idrar kesesi ve idrar borusuna daha az destek
verebiliyor olmasındandır.
Fazla kilo, kabızlıkta ıkınma ve kronik öksürük, çatıya yüklenme
oluşturabiliyor ve bu da idrar kaçırmasını güçleştirebilir. Kalıtsal
olarak kusurlu doku ve bazı ilaçlarda idrar kaçrırmasına sebebiyet
verebiliyor.
Sünnet olan kadınlar idrar torbasını boşaltmakta zorlanabilir ve ayrıca
idrar kaçırma sorunu yaşayabiliyor.
Bazı kadınlar cinsel ilişki/orgazm sırasında kaçırabilir. Rahasız edici
hissedilebilinir ama anormal bir durum olmayabilir.
6
Aşırı aktiv torba idrar kaçırması ile ya da olmadan sıkışmalar anlamına gelir. Bu şiddetli idrar yapma ihtiyacı gibi algılanır ve her zaman
kaçırmamaya engel olamazsınız. Zamanında tuvalete yetişemezseniz,
kaçırdığınız miktar fazla olabilir.
Sıkışmaların sebebi idrar kesesinin içinde ya da dışındaki değişimlerden
olabilir örneğin, idrar yolu enfeksyonu, hormon değişimi ya da idrar
borusundaki mukozada enfeksyondan. Kaçırmanın sebebi genelde
idrar kesesindeki kasların kasılmalarından olabilir bu da boşaltım için
beyin ve omuriliğine uyarı veren sinir reflekslerindeki olabilecek bir
rahatsızlıktan dolayı kaynaklanabilir. Prostat büyümesi ve kabızlık,
kötüleşmiş idrar torbası kontrolünün genel sebepleridir. Ayrıca
psikolojik ya da gelişmiş bir davranış gibi sebepler de olabilir. İdrar
sıkışmaları/kaçırmalar kendi başına değil, bir hastalığın belirtisi de
olabilir (semptom).
Karışık inkontinans zorlamaktan idrar kaçırma ile aşırı aktiv çalışan
idrar torbası, kombinasyonudur.
Aşırı akan inkontinans idrar kesesinin idrardan ciddi bir şekilde
gerilmiş olmasından ve boşaltmakta zorlanıldığı zaman meydana gelir.
Kaçırma, kapanma kaslarının artık karşı duramama noktasına gelince
gerçekleşir.
Prostat büyümesi yada idrar yolu sıkışmaları olan erkeklerde, ayrıca
boşaltım başlama zorlukları, az sicim, sonradan damlama ve gece
kaçırmaları görünebilir.
Şeker hastaları da ”aşırı akan inkontinans” ortaya çıkabilir.
Dışkı inkontinans doğum sırasında sakatlık, kabızlık, sıkca
sıkışmalar, ishal, başka sakatlıklar ve nörolojik hastalıklardan sonra
meydana gelebilir.
7
Rahatsızlıklara karşı kendi başınıza
bir çok müdahale yapabilirsiniz
Doğal olarak ihtiyaç duyduğunuzda tuvalete gidip idrarınızı
yapabilmelisiniz.Tuvalete giderken sakin olmayı unutmayınız. Uyluk
kemiklerinize iyi bir destekle rahat oturun.Gevşediğinizde boşaltım
kendiliğinden gerçekleşir. İdrar torbasının tamamen boşaldığını
hissedene kadar oturun. Kabız olmamak için, düzenli olarak
bağırsakları da ara sıra boşaltmak önemlidir.
Ne çeşit ve ne kadar sıvı tükettiğinize dikkat ediniz. Çay, kahve ve bira
idrar getiricidir. Meyve ve sebze içinde çok sıvı mevcuttur. Gece geç
saatlerde sıvı tüketmemeye dikkat ediniz.
Eğer aşırı aktif idrar kesesinden rahatsızsanız, idrar kesesi günde sekiz
defadan fazla boşaltım yapıyordur yada tuvalete zamanında yetişemiyorsanız, kese çalışması size yardımcı olabilir.Bu da tuvalet ziyaretlerin
aralıklarını çoğaltmanız anlamına gelir.
İçtiğiniz sıvı miktarını ve ne kadar sıklıkta idrara çıktığınızı görebilmek
için, bir sıvı tüketim – ve idrar ölçme listesi yardımcı olabilir. Sonucun
kesin olması için idrar kesesini boşaltmaktan kaçınınız.
8
Hangi tedavi verilir ?
Zorlama nedeniyle oluşan kaçırmalarda en önemli tedavi yöntemi
leğen kemiği (çatı) çalışmalarıdır. Bu tipte idrar kaçırması yaşayan
kadınların çoğunluğu ya tamamı tedavi ediliyordur ya da belirgin
bir şekilde iyileşiyorlar. Çalışmanın amacı idrar kesesinin ve idrar
borusunun etrafındaki çatı kaslarını güçlendirmektir. Menepoza
girmiş kadınların, idrar borusundaki mukozayı iyileştirmek için lokal
etkili östrojene ihtiyaç duyabilir. Eğer çatı çalışması başarılı olmazsa,
ameliyat iyi sonuç verebilir.
Aşırı aktif torbada, kaçırma olsun yada olmasın, kese çalışması,
davranış terapisi, sıvı tüketim azaltılması ve ilaç tedavisi güncel olabilir.
Elekto stimule (uyarıcı dalga) ve akapunktür gibi başka tedaviler de
denenebilinir. Kadınların yaşadığı sıkışma kaçırmalarında lokal etkili
östrojen iyi bir etkisi olabilir.Tedavinin içinde çatı çalışmasıda dahil
olmalı.Bir enfeksyon ya da başka bir hastalığın belirtisi olabileceğini
hariç tutmanız önemli.
Karışık inkontinansta tedavi, ilk önce hangi belirti dominant ise yada
en fazla rahatsızlık hissi veriyorsa onunla başlanır.
Büyümüş prostatta, ameliyat, ilaç tedavisi ve mikrodalga tedavisi
güncel olabilir. Bir prostat ameliyatından sonra bazen erkeklerde
zorlamadan dolayı kaçırma oluşabilir o zaman leğen kemiği çalışması
uygulanabilinir.
Dışkı kaçırmalarında, sıkma/kasma yeteneğini ilerletmek için leğen
kemiği çalışması çok önemlidir.Bağırsak düzenleyici destekler
ve lavamang sıkıntılarınızı azaltmak için yardımcı olabilir ayrıca
beslemne değişikliği ve egzersizde destekler.
Bazı ilaçlar idrar – ve dışkı kaçırmalarını kötüleştirebilir, ayrıca idrar
kesesi ve bağırsak boşaltım problemlerini – doktorunuza danışınız.
9
Nereden yardım alabilirim ?
Sağlık merkezinizdeki,
Üroterapistinden, bölge
hemşiresinden ve ebeden ya da
belediyenin hemşiresi iyi bir ilk
irtibat olabilir.
Onlar, herhangi bir araştırma
yapılacağına ve hangi tedavi
gerekebileceğinin kararını
alabilirler.
Onlar, ayrıca sizi destek için
bir hekime yada fizyoterapistine
yönlendirebilirler.
İdrar kaçırmanın, idrar
sıkışmalarının ve de bağırsak
boşaltım ve dışkı kaçırma
sorunlarının, sebeplerini
araştırmak çok önemlidir.
10
Bir çok iyi tıbbi destekler mevcut
İdrar ve dışkı kaçırması yaşayanlar için günlük hayatlarını kolaylaştıracak
çok iyi tıbbi destekler mevcut. Bunlar araştırmanın ve tedavinin yanısıra
tamamlayıcıdırlar.
Inkontinans desteklerini öncelikle kısa bir süre için kullanılması
gerektiğini düşününüz ancak tedaviden beklenen sonuç alınmazsa,
destekleri daha uzun kullanabilirsiniz.
Bazen bir tedaviyi başlatmak için hastanın genel durumu engel
olabiliyor. Eğer bir inkontinans destek ilacı denetilip, size yazılırsa,
veren yetkilinin bunun takibini ve desteğin tatmin edici sonuçlar
verdiğini de takip etmesi çok önemlidir.
11