UST YONETIM-IS YONETIM ve ISLEVSEL STRATEJILER-8-9

Bölüm 8
Üst Yönetim Stratejileri :
Kurumsal Stratejiler
© Ülgen&Mirze 2004
Temel stratejiler, işletmelerin her yönetim düzeyinde uygulanır.
Ama değişik yönetim düzeylerinde uygulanan temel stratejilerde
amaç, alan ve bakış açıları farklı olabilir.
• Kurumsal Stratejiler (Corporate Level)
Üst Yönetim düzeyinde belirlenen ve uygulanan stratejiler
• İş Yönetim (Rekabet) Stratejileri (Business Level)
Ana iş birimleri düzeyinde belirlenen ve uygulanan stratejiler
• İşlevsel Stratejiler (Operational)
Alt yönetim düzeyinde belirlenen ve uygulanan bölümsel
stratejiler
© Ülgen&Mirze 2004
© Ülgen&Mirze 2004
Temel stratejiler,
işletmelerin her yönetim düzeyinde uygulanır.
Ancak değişik yönetim düzeylerinde uygulanan
temel stratejilerde amaç, alan ve bakış açıları farklı olacaktır.
KURUMSAL STRATEJİLER
İŞ YÖNETİM (REKABET)
STRATEJİLERİ
İŞLEVSEL STRATEJİLER
© Ülgen&Mirze 2004
Üst Düzey / Kurumsal Stratejiler
İşletmenin uzun dönemde, karşılaştırmalı üstünlüklere sahip olarak
firma değerini yükseltmek için hangi konumda bulunması,
hangi iş alanlarında faaliyet göstermesi ile ilgilidir.
KURUMSAL STRATEJİLER
İŞ YÖNETİM (REKABET)
STRATEJİLERİ
İŞLEVSEL STRATEJİLER
© Ülgen&Mirze 2004
Üst Düzey / Kurumsal Stratejiler
Üst düzey yöneticiler, stratejik çalışmalarını 3 noktaya odaklanarak yaparlar :
•
İşletmenin temel işi ve faaliyet konusu nedir ?
•
İşletme, geleceği de göz önüne alarak, mevcut iş alanlarındaki
etkinliklerini ve işlerini sürdürmeli ve artırmalı mıdır ?
•
İşletme, mevcut işlerinde rekabet edebilmek için ne tür stratejiler
geliştirmelidir ?
İlk iki madde, işletmenin geleceğine yöneliktir.
Üçüncü madde ise, işletmenin halihazırda bulunduğu pazarda
nasıl rekabet edeceği ile ilgilidir.
© Ülgen&Mirze 2004
© Ülgen&Mirze 2004
Kurumsal Yönetim Stratejileri
1) ÇEŞİTLENDİRME STRATEJİSİ :
Yeni iş alanlarına girmek ve oradaki fırsatlardan yararlanarak ortalamanın
üzerinde getiri elde etmek isteyen işletmelerde uygulanan bir stratejidir.
İşletmelerde çeşitlendirme stratejisi, farklı boyutlarda olabilir :
•
Tek işte yoğunlaşan işletmeler,
•
Esas iş ağırlıklı işletmeler,
•
Orta dereceli çeşitlendirme uygulayan işletmeler,
•
Yüksek dereceli çeşitlendirme uygulayan işletmeler.
© Ülgen&Mirze 2004
© Ülgen&Mirze 2004
Kurumsal Yönetim Stratejileri
– İlişkili Çeşitlendirme Stratejisi
İşletmenin, faaliyette bulunduğu mevcut iş alanları içinde veya benzer
konularda yeni işlere girişmesi
– İlişkisiz Çeşitlendirme Stratejisi
Büyüme arzusunda olan işletmelerin daha önce faaliyette bulunduğu alanlardan
çok farklı ve değişik alanlarda yeni işlere girmesi
– Bağımsız ve Bağımlı Çeşitlendirme Stratejileri
Uygulanan çeşitlendirme stratejisi, yabancı bir işletme desteği olmadan
uygulanıyorsa, bu durumda yürütülen bağımsız çeşitlendirme stratejisidir.
İşletme, gireceği farklı iş alanında deneyim sahibi olan başka bir işletmeyle
işbirliği yaparak uyguladığı strateji, bağımlı çeşitlendirme stratejisidir.
© Ülgen&Mirze 2004
Kurumsal Yönetim Stratejileri
2) ÇEKİLME STRATEJİSİ :
Bazı durumlarda, işletme üst düzey yöneticileri
– mevcut işlerinin bazılarından veya
– tamamından vazgeçmek,
onları geçici veya süresiz olarak terk etmek kararı verebilir.
Amaç ne olursa olsun işletme içi sayısal bir küçülme, daralma
söz konusu olduğundan bu tip stratejiler olumsuz çağrışımlar
yapan stratejilerdir.
© Ülgen&Mirze 2004
Kurumsal Yönetim Stratejileri
– Tasarruf Stratejisi
Belirli bir süre için büyüme ve gelişme faaliyetlerini azaltıp, tüm dikkat ve
uğraşları işletme içi verimliliğin yükseltilmesine yönelten stratejilerdir.
– Kısmi Tasfiye Stratejisi
Belirli bir bölüm veya faaliyetin terk edilmesi ile ilgili stratejidir.
– Tam Tasfiye Stratejisi
İşletmenin tüm faaliyetlerini durdurması ve varlıklarını sona erdirmesidir.
© Ülgen&Mirze 2004
© Ülgen&Mirze 2004
Bölüm 9
İş Yönetim Stratejileri :
Rekabet Stratejileri ve
İş Yönetim Stratejileri/Rekabet Stratejileri
İşletmenin günlük yaşamı ile ilgili olarak,
içinde bulunduğu pazarda rakiplerine karşı nasıl hareket edeceğini
ve onlarla nasıl rekabet etmesi gerektiği ile ilgili konuları inceler.
KURUMSAL STRATEJİLER
İŞ YÖNETİM (REKABET)
STRATEJİLERİ
İŞLEVSEL STRATEJİLER
© Ülgen&Mirze 2004
İş Yönetim Stratejileri/Rekabet Stratejileri
Etkileyen Unsurlar
• Pazarın yapısı
Pazardaki firma sayısı, rekabet durumu (tam rekabet/eksik
rekabet, v.b.,), pazara giriş zorluk derecesi,
• Pazar sınırlarının belirlenmesi
Ürün yapısı özelliği açısından ve coğrafi/bölgesel açıdan pazarın
sınırlarının belirlenmesi,
• Pazarın büyüme (gelişme) hızı ve Pazar hayat evresi
Faaliyette bulunulan pazarın bir önceki yıla göre ve temel alınan
bir ölçüye göre göreceli olarak değişme derecesi.
© Ülgen&Mirze 2004
© Ülgen&Mirze 2004
© Ülgen&Mirze 2004
Rekabet Stratejileri
M. Porter’a göre rekabet üstünlüğü yaratmak için :
• İşletme mal ve hizmetlerini rakiplerinden daha düşük bir
maliyetle üretecek ve bunu piyasada oluşan fiyatlarla
müşteriye sunacaktır.
• İşletme mal ve hizmetlerini, pazardaki diğer benzer mal ve
hizmetlerden farklılaştıracak ve müşterilerin bu farklılık için
ödemeyi kabul edeceği daha yüksek bir fiyattan onlara
sunacaktır.
© Ülgen&Mirze 2004
© Ülgen&Mirze 2004
Rekabet Stratejileri iki şekilde sınıflanır :
• Maliyet Liderliği Stratejisi :
İşletmenin faaliyetlerini rakiplerinden daha az maliyetle yapması ve
ürünlerini sektörde oluşan ortalama fiyatlarla satarak ortalamanın
üzerinde getiri elde etmesine yöneliktir.
Maliyet liderliği stratejisinde, mal ve hizmet fiyatlarının düşürülmesi
söz konusu olmayıp, tüm faaliyetlerde maliyetlerin düşürülmesi
esastır. Böylece sektörde oluşan fiyatlarla, maliyetler arasındaki fark
açılacak ve işletme ortalamanın üzerinde getiri elde ederek
rakiplerine üstünlük sağlayacaktır.
© Ülgen&Mirze 2004
Rekabet Stratejileri iki şekilde sınıflanır :
• Farklılaştırma Stratejisi :
İşletmenin mal ve hizmetlerini diğer benzer mal ve hizmetlerden
daha farklı bir şekilde ve daha yüksek fiyatlarla müşterilere
sunarak, yine ortalamanın üzerinde getiri elde etmesine yöneliktir.
Farklılaştırma, genelde, işletmenin mal ve hizmetlerindeki farklılaştırma
olarak düşünülmektedir. (Bu pazarlama stratejileri ile ilgili olup, bu bağlamda
bir fonksiyonel/İşlevsel stratejidir.)
İş yönetim stratejileri içinde yer alan farklılaştırma stratejisi ise,
işletmenin değer yaratan tüm faaliyetlerinde farklılaştırma yaparak
ortalamanın üzerinde getiri sağlamasına yönelik bir rekabet
stratejisidir.
© Ülgen&Mirze 2004
Odaklanmış Stratejiler
İki ana rekabet stratejisinin farklı pazar platformunda
(belirli ve dar bir yelpazede) uygulanması
İşletmeler pazar platformunu aşağıdaki şekilde daraltabilirler :
•
Pazarı coğrafi / bölgesel olarak bölümlendirebilirler,
•
Farklı ve değişik müşteri istek ve beklentilerine göre pazar daraltılabilir,
•
Farklı ve değişik özelliklere sahip mal ve hizmet üretimi ile yeni bir pazar
yaratılabilir
•
Odaklanmış Maliyet Liderliği Stratejisi :
İşletmeler belirli müşteri grubuna odaklanmış olarak,
maliyet liderliği stratejisi uygulayabilirler.
•
Odaklanmış Farklılaştırma Stratejisi :
İşletmeler farklılaştırma stratejisini belirli müşteri grubuna
odaklanmış olarak dar bir pazarda uygulayabilirler.
© Ülgen&Mirze 2004
© Ülgen&Mirze 2004
Birleşik Rekabet Stratejileri
İşletmelerin, ana rekabet stratejilerini veya odaklanmış stratejilerden
iki veya daha fazlasını
* aynı anda veya
* birbirine yakın aralıklarla
uyguladığı durumlarda söz konusu olmaktadır.
© Ülgen&Mirze 2004
Davranış Zamanlamasına Göre Rekabet Stratejileri :
•
Öncü Stratejiler
Bu stratejileri uygulayan işletmeler, kendi araştırma ve geliştirme
faaliyetlerinin bir sonucu olarak ortaya çıkan mal ve hizmetler için
yeni bir pazar oluştururlar.
•
Savunmacı stratejiler:
Yaratılan veya oluşturulan pazarın olgunlaşmasını bekleyen işletmeler,
oluşmuş pazarlarda verimlilik sağlayarak rekabet ederler.
•
Analizci stratejiler :
Öncü ve savunmacı stratejileri birlikte harmanlayarak uygulayan işletmeler,
daha önce pazarı yaratılmış ve olgunlaşmış olan mal ve hizmetlere benzer
ürünleri pazara sokarak, mevcut mal ve hizmetlerde çeşitlendirmelerle
rekabet etmeye çalışırlar.
© Ülgen&Mirze 2004
© Ülgen&Mirze 2004
Bölüm 10
İşlevsel Stratejiler
(Fonksiyonel/Bölümsel Stratejiler)
© Ülgen&Mirze 2004
İşlevsel veya Bölümsel Stratejiler
Üst yönetim/Kurumsal ve İş Yönetim/Rekabet
stratejilerine uygun olarak,
orta ve alt yönetim düzeylerinde hazırlanıp uygulanan
teknik bilgi ve uzmanlık isteyen stratejilerdir.
© Ülgen&Mirze 2004
© Ülgen&Mirze 2004
İşlevsel/Bölümsel Stratejiler
(Değer Zinciri Analizindeki bakış açısından) 6 ana grupta toplanır:
• Pazarlama, Satış ve Servis Faaliyetleri ile ilgili Stratejiler,
• Üretim Faaliyetleri ile ilgili Stratejiler,
• Tedarik ve Lojistik Faaliyetlerle ilgili Stratejiler,
• İnsan Kaynakları Yönetimi Faaliyetleri ile ilgili Stratejiler,
• Teknoloji Geliştirme/Araştırma ve Geliştirme Faaliyetleri ile
ilgili Stratejiler,
• Finansman ve Muhasebe Faaliyetleri ile ilgili Stratejiler.
© Ülgen&Mirze 2004
Pazarlama, Satış ve Servis Faaliyetleri
ile ilgili Stratejiler :
Pazarlama,
“Kişiler ve kurumlar arasında değişim yolu ile,
onların amaçları ve gereksinimlerini karşılayacak
ve tatmin edecek fikir, mal ve hizmetler ile ilgili;
düşünce geliştirme, fiyatlandırma, tutundurma ve
dağıtım süreçlerinin planlanması ve uygulanmasını
kapsayan faaliyetler dizisi”dir.
© Ülgen&Mirze 2004
© Ülgen&Mirze 2004
© Ülgen&Mirze 2004
Üretim İşlevi ile ilgili Stratejiler :
Üretim yönetimi,
Girdileri, çıktı haline dönüştürerek mal ve hizmet yaratan karar
ve faaliyetlerin bütününü kapsamaktadır.
Üretim süreci’nin, “imalat”ın ötesinde daha geniş bir anlam vardır.
Kapsam içinde, hem mal (fiziki madde), hem de hizmet (fiziki
olmayan, yarar sağlayan, değer yaratan faaliyet) bulunmaktadır.
© Ülgen&Mirze 2004
© Ülgen&Mirze 2004
Tedarik ve Lojistik Faaliyetlerle
ilgili Stratejiler :
İşletmelerde tedarik ve lojistik işlevi, girdi sağlama ve
çıktı dağıtımı ile ilgili tüm faaliyetleri kapsamaktadır.
Ürünlerin oluşumunda yer alan ve son tüketiciye
gönderilmesine kadar yapılan tüm faaliyetlere katılan
her unsurun, koordinasyonu ve verimli bir şekilde yönetimi
ile ilgili faaliyetler tedarik zinciri ve lojistik yönetimi
kapsamı içinde yer alır.
© Ülgen&Mirze 2004
© Ülgen&Mirze 2004
İnsan Kaynakları İşlevi ile ilgili Stratejiler :
İnsan kaynakları yönetimi,
İşletmelerde işgücünün seçilmesi, iş birimlerine yerleştirilmesi,
eğitimi, geliştirilmesi, etkili ve verimli olanların çalışmalarının
devamının sağlanması ile yükümlüdür.
İnsan kaynakları yönetiminin önemli işlevlerinden biri de,
işletmenin kurumsal çıkarları ile çalışanların bireysel çıkarları
arasındaki ilişkileri düzenlemek ve iki tarafın uyumlu bir şekilde
işbirliği yapabilmelerini sağlamaktır.
© Ülgen&Mirze 2004
İnsan Kaynakları İşlevi ile ilgili Stratejiler :
• İşgücü Planlaması
İşgücü talebinin planlamasında şu konular önem kazanmaktadır:
– İşletmenin ürün, pazar ve süreçleriyle ilgili olarak mal ve
hizmetlerin gelecekteki talep ve kapasite tahminleri,
– İşgücünde istifa, emeklilik veya işe son verme nedeni ile
gelecekte oluşabilecek işgücü açığının tahmini,
– Teknolojik değişimlere uygun işgücü özellik ve yetenekleri,
– İşletmenin işgücü için gerekli mali yetenek analizi
yapılmalıdır.
© Ülgen&Mirze 2004
İnsan Kaynakları İşlevi ile ilgili Stratejiler :
• Yönetici Yetiştirme ve Geliştirme
• İşgücünün Sahip Olduğu Yeteneklerin Değerlendirilmesi
• Rekabet ve Yaratıcılığa Yön Veren Kurumsal Kültürün
Geliştirilmesi
© Ülgen&Mirze 2004
Teknoloji Geliştirme/Araştırma ve
Geliştirme İşlevi ile ilgili Stratejiler
Teknoloji geliştirme, sadece teknik alanlarda değil, tüm işletme
faaliyetlerinde uygulanan tekniklerin, süreçlerin, yöntemlerin
geliştirilmesini de kapsamaktadır.
•
Agresif Ar-Ge faaliyetleri, temel araştırmalarla başlamakta ve daha
sonra
uygulamalı
araştırmalarla
işletmenin
ana
faaliyetlerinde
uygulanarak rekabet üstünlüğü elde edilmeye çalışılmaktadır.
•
Savunmacı Ar-Ge çalışmaları, lideri izleyen ve genellikle bir sorunu
çözmek için yapılan, uygulamaya dönük araştırmalardır.
© Ülgen&Mirze 2004
Finansman ve Muhasebe İşlevi
ile ilgili Stratejiler
İşletmelerde, etkili bir finansman yönetimin üç önemli amacı vardır ;
•
İşletmenin temin edilen öz ve borç sermayesi ile bunu fazlasıyla
karşılayacak değerde varlıklara sahip olmak ve bu durumu sürdürmek,
•
Vadesi gelen borçlarının uygun bir şekilde ödenmesine olanak
tanıyacak yeterli nakit akımını zamanında temin etmek,
•
İşletmenin
büyüme ve gelişmesi için yeterli ve uygun finansmanı
sağlamak
© Ülgen&Mirze 2004
© Ülgen&Mirze 2004
Finansman ve Muhasebe İşlevi
ile ilgili Stratejiler
Etkili bir finansal yönetimin ilk koşulu, iyi bir stratejik finansal plan’ın
bulunmasıdır.
Finansal planlama süreci ;
•
İşletmenin yatırım ve finansman tercihlerinin analizi,
•
Alınan stratejik yatırım kararlarının gelecekteki sonuçlarının tahmini,
•
Alternatifler arasında seçim yapılması,
•
Sonuçlar ile başlangıçta saptanmış amaçların kıyaslaması yolu ile
performansın ölçülmesi
evrelerinden oluşur.
© Ülgen&Mirze 2004
© Ülgen&Mirze 2004
Finansman ve Muhasebe İşlevi
ile ilgili Stratejiler
Finansal Stratejilerde üç unsur yer almaktadır:
•
Girdiler, işletmenin cari finansal tablolarından (bilanço, gelir tablosu,
nakit akışı tablosu) ve geleceğe ilişkin tahminlerden (satışlar, faiz
oranları vb.) oluşmaktadır.
•
Model, yöneticilerin kâr, yatırım ve finansman için geliştirdikleri
hesaplamalar ve eşitliklerin bütünüdür. Çok sık olarak kullanılan
basit bir model, satışların yüzdesi modeli’dir.
•
Çıktılar, işletmenin gelecekle ilgili tahmini (proforma) finansal tabloları
(bilanço, gelir tablosu, nakit akışı tablosu) ve bunlardan hesaplanan
finansal oranlar’dır.
© Ülgen&Mirze 2004