Nefret söylemi

MEDYADA
NEFRET SÖYLEMİNİN
İZLENMESİ
Amaçlar
• Türkiye’de ırkçılık, ayrımcılık ve hoşgörüsüzlükle
mücadeleye katkı sağlamak
• Yazılı basındaki etnik ve dini kimliklere karşı ayrımcı,
cinsiyetçi ve homofobik söylem ve nefret içeren haberleri
görünür kılmak ve azalmasına katkıda bulunmak
• Ayrımcı ve ırkçı söylemle mücadele yolları ve
yöntemlerinin neler olabileceğinin tartışılmasına zemin
açmak
• Nefret söylemi kavramıyla ilgili bilgi sağlamak
Aktiviteler
Medya Taraması
• Medya takip merkezi aracılığıyla anahtar kelimeler üzerinden
ulusal ve yerel basının taranması
“Nefret Söylemi kavramı, ırkçı nefreti, yabancı düşmanlığını, Yahudi
düşmanlığını veya azınlıklara, göçmenlere ve göçmen kökenli insanlara
yönelik saldırgan ulusalcılık ve etnik merkezcilik, ayrımcılık ve düşmanlık
şeklinde ifadesini bulan, dinsel hoşgörüsüzlük dahil olmak üzere
hoşgörüsüzlüğe dayalı başka nefret biçimlerini yayan, teşvik eden, savunan
veya meşrulaştıran her tür ifade biçimini kapsayacak şekilde anlaşılacaktır”
Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi Tavsiye Kararı, 1997
• Doğrudan ve açık bir biçimde belli bir gruba karşı nefret
söylemi içeren haber ve köşe yazılarının
www.nefretsoylemi.org sitesi ve sosyal medya aracılığıyla
duyurulması
Cinsiyet kimliği
Etnik - Ulusal kimlik
Dini kimlik
LGBTİ
Kürt
Alevi
Eşcinsel
Ermeni
Hıristiyan
Homoseksüel
Rum
Müslüman
Travesti
Roman
Yezid
Kadın
Çingene
Yahudi
Feminist
Yunan
Ateist
dönme
Mülteci
türban
sapkın
Suriyeli
Musevi
sapık
kaçak göçmen
Ezidi
hain
gavur
batılı
haçlı
gerici
sıkma baş
yobaz
İslamcı terör
Aktiviteler
• Toplanan yazıların istatistiki
ve içerik analizlerini içeren
4 aylık raporlar
• Ayrımcı dil dosya konular:
• 2013:
– Ocak – Nisan: BDP ve HDK
temsilcilerinin Karadeniz Turu
– Mayıs – Ağustos: Gezi Olayları
– Eylül – Aralık: Aleviler Dosyası
• 2014:
– Ocak – Nisan: 24 Nisan Ermeni Soykırımını Anma Günü
– Mayıs – Ağustos: İsrail’in Gazze operasyonu ve basında Yahudilere
yönelik ayrımcı dil
– Eylül – Aralık: Suriyeli mülteciler / yerel ve ulusal basın karşılaştırması
Aktiviteler
•
Uluslararası paneller ve konferanslar:
2010 yılında Nefret Suçları ve Nefret
Söylemi başlıklı bir konferans ile bu
alanda uluslararası bağlamda çalışan
birçok isim Türkiye’ye geldi ve bu
konferans kitaplaştırıldı.
•
Sonraki yıllarda düzenlenen uluslararası
panellerde ise bu konuda uzman olan
Teun Van Dijk, Charles Husband,
Elisabeth Eide, Laszlo Földi ve Gavan
Titley İstanbul’da ağırlandı.
Aktiviteler
•
Türkiye’deki üniversitelerde uygulanmak
üzere bir grup akademisyenin
danışmanlığında (Esra Arsan, Feray
Salman, Mahmut Çınar, Melek Göregenli
ve Özlem Dalkıran) «Ayrımcılık, Nefret
Söylemi ve Medya» başlıklı bir taslak
müfredat oluşturuldu.
•
Ders programına kaynaklık etmesi
amacıyla çok yazarlı bir yayın hazırlandı
ve yayımlandı. Medya ve Nefret Söylemi:
Kavramlar, Mecralar, Tartışmalar
MAYIS – AĞUSTOS 2014 MEDYADA
NEFRET SÖYLEMİ RAPORU
BULGULARI
Dönemlere Göre
Nefret Söylemi İçerik Sayısı
Haber Sayısı
300
246
250
188
200
141
150
100
81
50
0
2013(2)
2013(3)
2014(1)
2014(2)
• Seçimlerin yaşandığı bir dönem olması,
• İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırısı,
• Dönemin başbakanının 23 Nisan’da
yayınladığı taziye mesajı,
Hedef Gruplara Göre
Nefret Söylemi
150
130
120
90
60
60
30
25
21
18
10
0
9
9
7
5
5
5
4
3
3
2
2
2
2
2
2
Türlere Göre
Nefret Söylemi
%22
%3
Köşe Yazısı
Haber
Diğer
%75
Kategorilere göre
Nefret Söylemi
1%
29%
Abartma/ Yükleme/ Çarpıtma
Düşmanlık/ Savaş Söylemi
Küfür/ Hakaret/ Aşağılama
52%
Simgeleştirme
18%
Diğer dezavantajlı gruplar
•
31 içerikten 9’unun genel olarak LGBTİ’lere yönelik nefret söylemi içerdiği tespit edildi. 3 içerikte trans bireylere
yönelik doğrudan nefret söylemine rastlanırken, kadına yönelik nefret söylemi de incelenen dönem ve yayınlar içinde
19 kez gözlemlendi.
LGBTİ ve Kadınlara Yönelik Nefret Söylemi
20
19
18
16
14
12
10
9
8
6
4
3
2
0
LGBTİ
Kadın
Trans
ÖRNEKLER
27.05.2014 Bugün Gazetesi, Nazlı Ilıcak
«Mağrur çocuğa
‘Peki sen niye
onlar gibi
dilenmiyorsun?’
diye soruyor.
Çocuk az evvel
‘ben Türkmen’im’
dediği kadar
emin, Antep
ağzıyla cevap
veriyor: ‘Onlar
cingan!..’»
22.05.2013
Ortadoğu
gazetesi, Şükrü
Alnıaçık
« İnsanı bezdiren evsizler ve çingeneler yok»
«Domuz yemiyorlar»
13.06.2014 Yeni Alanya Gazetesi
26.08.2014 Yeni Marmara, Harun Şekerli
TEŞEKKÜRLER...
zeyneparslan@hrantdink.org