Pneumococcal disease and vaccine

KONJUGE PNÖMOKOK AŞISI
BİLGİ NOTU
S.B. Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü
Bulaşıcı Hastalıklar ve Salgın Kontrolü Daire Başkanlığı
S. pneumoniae
•
İlk kez Pasteur tarafından 1881’de
izole edilmiştir.
•
•
Gram (+) bakteri.
•
Polisakkarit kapsül önemli virulans
faktörü,
•
Tipe özgü antikor koruyucudur.
Bilinen 90’dan fazla serotipi ve 46
serogrubu vardır.
Pnömokokkal Hastalık
• Pnömokoklar bir çok enfeksiyon hastalığının en sık
rastlanan etkenidir.
•
Pnömokokların neden olduğu enfeksiyonlar; ciddi pnömoni,
sepsis ve menenjit gibi invazif enfeksiyonlar yanında otitis
media, sinüzit ve hafif bakteriyemidir.
•
Kaynak genellikle taşıyıcı insanlardır. Solunum yoluyla
bulaşır, genellikle kış aylarında ve ilkbahar başında ortaya
çıkar.
Klinik tablonun ağırlığında artış
Pnömokokal Hastalık
Ölümler
İnvaziv Hastalık
Menenjit, sepsis, ciddi pnömoni
Yaygın ve hafif seyreden hastalık
pnömoni, otitis media,
sinuzit, hafif bakteriyemi
En yaygın ve
ekonomik yük
getiren biçim
Hastalık Yükü
• Yılda yaklaşık 1,6 milyon kişinin pnömokokal hastalık
nedeniyle öldüğü tahmin edilmektedir (DSÖ, 2005).
•
Bu ölümlerin 0,7–1 milyonunu, çoğunluğu gelişmekte olan
ülkelerdeki 5 yaş altı çocuklar oluşturmaktadır.
• Gelişmiş ülkelerde ise; hastalık yükünün büyük bölümünü 2
yaş altı çocuklar ve yaşlılar oluşturmaktadır.
•
Avrupa ve ABD’de erişkinlerde, S.pnömonia toplumda
edinilmiş bakteriyel pnömoninin en sık nedenidir. Bu
bölgelerde yıllık invaziv pnömokokal hastalık insidansı 10–
100/100.000 değişmektedir.
Bağışıklama Danışma Kurulu
(3 Eylül 2008)
Gündem:
• 7 Bileşenli Konjuge
Pnömokok Aşısının
(KPA) uygulanma
takvimi belirlenmiştir.
• GBP Daimi
Genelgesi
Etkinlik
•
•
KPA iyi tolere edilmekte olup güvenlik profili de iyi
düzeydedir.
Bu aşı ile gözlenen toplumsal bağışıklık etkisi, daha çok
toplumda azalmış taşıyıcılığın sonucudur. Toplumsal
bağışıklık için gereken kapsayıcılık %68 olarak tahmin
edilmektedir.
•
Bebeklik çağında primer bağışıklamayı takiben invaziv
hastalığa karşı oluşan korumanın süresi şu ana kadar 2–3
yıl olarak gösterilmiştir. Ancak daha uzun sürmesi
beklenmektedir.
•
KPA tüm yaş gruplarında yüksek immünojeniktir. Ancak şu
anda 12 ay altındaki bebekleri de kapsayacak şekilde
sadece 5 yaş altı çocuklarda kullanım lisansı almıştır.
KPA-Etkililik
Aşının içerdiği serotiplerle oluşan;
– İnvaziv pnömokokal hastalığa invaziv pnömoni,
menenjit, sepsis) karşı % 97 etkili,
– Pnömoniye karşı % 73 etkilidir;
– Akut otitis media’da % 6 azalmaya neden olur.
KPA
• Her bir 0,5 ml KPA, 2 µg 4, 9V, 14, 19F ve 23 F serotiplerine
•
ait kapsüler polisakkarit, 2 µg 18C serotipine ait oligosakkarit
ve 4 µg 6B serotipine ait polisakkarit içermektedir.
Bu serotiplerin her biri non-toksik difteri CRM 197 proteinine
konjuge edilmiş ve antikor cevabını sağlamak üzere
aluminyum fosfata adsorbe edilmiştir.
•
Koruyucu olarak thiomersal kullanılmamıştır.
(Bu slayt hekim eğitimlerinde ek olarak kullanılabilir).
Kontrendikasyonlar
•
Genel aşı kontrendikasyonları Konjuge Pnömokok Aşısı
için de geçerlidir:
Aşı uygulamasında aşıların yapılmaması gereken genel
kontendikasyonlar:
–Bir aşıya karşı gelişen anaflaktik reaksiyon, o aşının sonraki
dozları için kesin kontrendikasyon oluşturur.
–Bir aşı bileşenine karşı gelişen anaflaktik reaksiyon, bu
maddeyi içeren aşılar için kesin kontrendikasyon oluşturur.
–Ateşli veya ateşsiz ciddi hastalık durumunda izleyen hekimine
danışılmadan aşı uygulanmaz.
Konjuge Pnömokok Aşısı:
•
•
Genel kontrendikasyonlar dışında kontrendikasyonu yoktur.
Önlem alınarak aşı yapılacak durumlar yoktur.
Aşı Sonrası İstenmeyen Etkiler
• Lokal Reaksiyon: %10-20 (ağrı, şişlik, kızarıklık)
•
38 ºC ’yi Geçen Ateş: %10-20
(Ateş sıklığı, prematürelerde ve düşük doğum ağırlıklı
bebeklerde zamanında doğan bebeklere göre daha fazla olup
çoğu zaman 39 ºC ve üzerindedir).
•
Huzursuzluk, Kırgınlık ve Sistemik Belirtiler: % 10-20
•
Nadir Görülen, Ciddi Yan Etkiler: Nadir (0-72 saat içinde
konvulsiyon).
KPA’nın Uygulanması
•
KPA 10’luk paketler halinde tek dozluk kullanıma hazır enjektörler içinde sunulmaktadır. İlk
sevkiyatta bir sefere mahsus olmak üzere tek dozlu paketler halinde illere gönderilmiştir.
•
•
Sıvı formda bulunan aşı kendi enjektörü ile uygulanmalıdır.
12 aya kadar bebeklerde, deltoid kası radial sinirin yüzeysel yerleşimi ve kasın aşıyı uygun
şekilde absorbe edecek kadar gelişmiş olmaması nedeniyle güvenli intramusküler (IM)
uygulama için uygun değildir. Dolayısıyla bebeklerde IM uygulama için uyluğun orta veya üst
1/3 kısmında, vastus lateralis kasının ön yan bölümü kullanılır.
•
12. aydan sonra, kolun üst kısmına deltoid kas içine yapılır. Kol dirsekten, bacak dizden 45°
içe bükülür ve enjektör 90° dik açıyla cilde girerek, kas içine (intramusküler) uygulanır.
•
•
•
KPA 0.5 ml uygulanır.
KPA, diğer aşılarla karıştırılmamalıdır.
Pnömokok, Hep B ve beşli karmanın birlikte uygulandığı durumlarda; beşli karmada daha
fazla lokal reaksiyon beklendiğini dikkate alınarak Pnömokok ve Hep B'nin aynı ektremiteden
en az 2 cm arayla uygulanması, beşli karmanın ise mutlaka farklı bir ektremiteden
uygulanması yaklaşımı benimsendiğinde; ASİE riski daha az, tanısı ve takibi daha kolay
olacaktır.
KPA’nın Saklanması
•
İl deposunda: Aşı flakonları (+2)-(+8)ºC’de saklanmalıdır,
kesinlikle dondurulmamalıdır.
•
Sağlık Kurumunda: KPA üstten soğutmalı buzdolabının alt
rafında saklanmalıdır, kesinlikle dondurulmamalıdır.
•
Aşı depolama kapasitesi ihtiyacındaki artış dikkate alınarak
mevcut alt yapı İl Aşı Sorumlusu ve İl Soğuk Zincir
Sorumlusu tarafından yerinde değerlendirilmeli ve ihtiyaç
olan kurumlarda geniş kapasiteli buzdolapları acilen temin
edilmelidir.
Konjuge Pnömokok Aşısı Uygulama Takvimi
•
KPA’nın uygulanmaya başladığı tarihte 2. ayını doldurmuş olan
bebekler rutin aşı şeması içinde KPA da dahil olmak üzere
aşılanmaya başlanacaktır.
•
Uygulama şekli 2.ay (8 hafta), 4. ay (16 hafta), 6. (24 hafta) ay
ve 12. ay (52 hafta) olmak üzere toplam 4 dozdur.
Çocukluk Dönemi Aşılama Takvimi, Kasım 2008
Hep B
Doğumda
1.ayın
sonu
I
II
2.ayın
sonu
4.ayın
sonu
6.ayın
sonu
I
DaBT-İPA-Hib
I
II
III
KPA
I
II
III
KKK
Td
18–24 ay
İlköğretim
1.sınıf
İlköğretim
8.sınıf
III
BCG
OPA
12. ay
R
R
I

R




Hep B: Hepatit B Aşısı
BCG: Bacille Calmette-Guerin Aşısı
DaBT-İPA-Hib: Difteri, aselüler Boğmaca, Tetanoz, İnaktif Polio, Hemofilus influenza tip b Aşısı (Beşli Karma aşı)
KKK: Kızamık, Kızamıkçık, Kabakulak Aşısı
OPA: Oral Polio Aşısı
Td: Erişkin Tipi Difteri-Tetanoz Aşısı
KPA: 7 Bileşenli Konjuge Pnömokok Aşısı
R: Rapel (Pekiştirme)
Konjuge Pnömokok Aşısı Yakalama Takvimi
• KPA’nın uygulanmaya başladığı tarihte 3 – 6 ay arasında olan bebekler için
de yine toplam 4 doz uygulanacaktır. Ancak bu uygulama, halen başlamış
olan rutin aşılama şemasına uyarlanmalı, ek ziyaretler azaltılmalıdır. Ayrıca
dozlar arasında bırakılacak en az aralıklara da dikkat edilmelidir.
• KPA’nın 1. dozu ile 2. dozu ve 2. dozu ile 3. dozu arasında en az dört hafta,
3. doz ile rapel doz arasında en az 4 ay süre bırakılmalıdır (Rapel doz 12.
aydan önce yapılmamalıdır).
• 3 aylık bebekler için örnek aşı takvimi: 3. ayda ilk doz, 4. ayda ikinci doz, 6.
ayda üçüncü doz ve 12. ayda rapel.
• 4 aylık bebekler için örnek aşı takvimi: 4. ayda ilk doz, 6. ayda ikinci doz, 7
veya 8. ayda üçüncü doz ve 12. ayda rapel.
• 5 aylık bebekler için örnek aşı takvimi: 5. ayda ilk doz, 6. ayda ikinci doz, 7
veya 8. ayda üçüncü doz ve 12. ayda rapel.
• 6 aylık bebekler için örnek aşı takvimi: 6. ayda ilk doz, 7. ayda ikinci doz, 8.
ayda üçüncü doz ve 12. ayda rapel.
3-6 Aylık Çocuklarda KPA Yakalama Şeması
Doğum Tarihi 2. ay 3. ay
Eylül 2008
doğumlular
Ağustos 2008
doğumlular
Temmuz 2008
doğumlular
Haziran 2008
doğumlular
Mayıs 2008
doğumlular
I
I
4. ay
5. ay
6.ay
7. ay
8.ay
9. ay
10.ay
11. ay
12. ay
II
III
R
II
III
R
I
II
III
R
II
III
R
I
I
II
III
R
Kayıt-Bildirim
Yeni GBP Daimi Genelgesi ve ASİE Genelgesi yenilenerek en kısa
sürede illere gönderilecektir.
•
Aşı kartından başlamak üzere tüm kayıt-bildirim formları yeni aşı
takvimine göre yenilenecektir.
•
Ayrıca TSİM ve AHBS kayıt-bildirim sistemi yeni duruma göre
uyarlanacaktır.
•
Aşı kartları dahil olmak üzere tüm formlar Genelge’de yayınlanacak
standartlara uygun olarak il imkanları ile basılarak kurumlara
dağıtılacaktır.
• Yeni formlar en kısa zamanda illere ulaştırılacaktır.
İlde Yapılacaklar
•
Gönderilen bilgi notu, görevli ilgili tüm sağlık personeline imza
karşılığı tebliğ edilecektir.
• KPA hakkında öncelikle aşı uygulayanlardan başlamak üzere
tüm sağlık personeline hizmet içi eğitimler düzenlenecektir.
•
Başlangıçta düzenlenecek olan yakalama kampanyasına ilişkin
hazırlıklar ve planlamalar; öncelikle, kışın ulaşımında güçlük
çekilen yerlerden başlamak üzere tüm yerleşim birimlerine
ulaşacak şekilde bir an önce tamamlanacaktır.
Bildirimi Zorunlu ASİE’ler
Lokal reaksiyonlar
Ciddi Lokal Reaksiyon
Enjeksiyon yerinde apse
Lenfadenit
Diğer İstenmeyen Etkiler
Anaflaksi
Toksik Şok Sendromu
Akut allerjik reaksiyonlar
Hipotonik-hiporesponsif atak
Sepsis
Sinir Sistemi ile İlgili
Paralitik poliomiyelit
Konvülsiyon
Ensefalopati/Ensefalit
Brakial Nevrit
Diğer paraliziler
Aseptik menenjit
Artrit
Trombositopeni
Yaygın BCG enfeksiyonu
BCG Osteiti
Sağlık personeli ya da toplum tarafından,
aşılamayla ilgisi olduğu düşünülen;
a) ölüm
b) hastaneye yatış gerektiren ciddi tıbbi olaylar,
c) kümelenme,
d) toplumda ciddi kaygı ya da olumsuz propaganda
nedeni olan durumlar