kuvvet ve hareket

KUVVET VE HAREKET
Cisimleri iterek ya da çekerek onlara kuvvet uygulamış oluruz. İtme ve çekmenin birer
kuvvet olduğunu 3. sınıfta öğrenmiştik.
Varlıkları hareket ettiren, durduran, şeklini değiştiren veya yönünü değiştiren itme ve çekme
etkisine kuvvet denir. Bir cismi iterek veya çekerek hareket ettirebiliriz.
--KUVVET-1-Duran cismi hareket ettirebildiğini, hareketli cisimleri hızlandırabildiğini, yavaşlatabildiğin veya
onların hareket yönlerini değiştirir.
2-Hareket hâlindeki bir cisme hareketi yönünde kuvvet uygulandığında cisim hızlanır. Örneğin
bebek arabasını iten bir anne, hareketi yönünde arabaya daha fazla kuvvet uygularsa arabayı
hızlandırır.
3-Hareketli bir cisme, hareket yönüne zıt yönde uygulanan kuvvet, cismin yavaşlamasına neden
olur.
4-Hareketli cisimlere farklı yönde bir kuvvet uygulanarak bu cisimlerin hareket yönleri
değiştirilebilir.
Kuvvet cisimlere etki ederek onların hareketini;
* Hızlandırır,
* Yavaşlatır,
* Durdurur,
* Yönünü değiştirir
* Döndürür
--KUVVETİN ETKİLERİ
1 – Hızlandırma Etkisi: Kuvvet uygulayarak hareket halindeki bir cismin hareketi
hızlandırılabilir.Bunun için cismin yönünde uygulanan kuvvet arttırılmalıdır.
Örnek : Hareket halindeki bir otomobilin gaz pedalına basınca otomobil hızlanır.
2 – Yavaşlatma Ve Durdurma Etkisi: Hareket halindeki bir cisme, hareket yönüne zıt bir kuvvet
uygulanırsa cismin yavaşlamasına, hatta durmasına neden olur.
Örnek : Sürtünme kuvveti cismin yavaşlamasına ve durmasına neden olan cismin hareketi ile zıt
yönlü kuvvettir.
3 – Yön Değiştirme Etkisi: Hareket halindeki bir cisme hareket yönünden farklı bir yönde ve
hareketine neden olan başka bir hareket uygulanırsa, hareket yönünün değişmesine neden olur.
4 – Döndürme Etkisi:
* Bisikleti sürmek için pedala basarak tekerleği hareket ettirirken
* Kapıyı açmak için kapı kolunu çevirirken
* Otomobil direksiyonunu dondurup tekerleklerin yönünü değiştirirken
* Tornavida ile vidaları sıkıştırırken kuvvetin döndürme etkisinden yararlanırız.
KUVVETİN CİSİMLERİN ŞEKLİNE ETKİSİ
Kuvvet cisimlerin şekillerinde;
*
*
*
*
Bükme
Sıkma
Germe
Vurma yoluyla değişiklik yapılabilir.
* Oyun hamuruna parmağımızla bastığımız yerde parmağımızın izi kalır, sekli değişmez.
* Bir lastiği iki ucundan çektiğimizde lastik uzar (germe)
* Plastik cetveli büktüğümüzde cetvel eğilir. (bükme)
* Süngeri avucumuzda sıkıştırdığımızda büzülür.
Bütün bunlar kuvvetin sekil değiştirmesine örnektir.
Kuvvetin etkisiyle şekil değiştiren cisimlerden bazıları, kuvvetin etkisi ortadan kalktığında
eski şekline geri döner. Böyle cisimlere esnek cisim denir. Paket lastiği, yay ve sünger bu cisimlere
örnek olarak verilebilir
Kuvvetin etkisi ortadan kalktığında bazı cisimler eski şekline dönmez. Böyle cisimlere de
esnek olmayan cisimler denir. Vurduğumuz yumurtadaki ve büktüğümüz teldeki şekil değişikliği
kalıcıdır. Çünkü bakır tel ve yumurta esnek olmayan cisimlerdir.