Turkce Soru Bankasi.indb

ÖABT
2015
Soruları yakalayan
komisyon tarafından
hazırlanmıştır.
ÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ TESTİ
ÖABT
TÜRKÇE
SORU BANKASI
Tamamı Çözümlü
Komisyon
ÖABT TÜRKÇE ÖĞRETMENLİĞİ TAMAMI ÇÖZÜMLÜ SORU BANKASI
ISBN 978-605-318-058-6
Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir.
© 2015, Pegem Akademi
Bu kitabın basım, yayın ve satış hakları
Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti.ne aittir.
Anılan kurulusun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri,
kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt
ya da baska yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz.
Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır.
Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında
yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları
satın almamasını diliyoruz.
5. Baskı: Nisan 2015, Ankara
Yayın-Proje Yönetmeni: Demet Tamer
Dizgi-Grafik Tasarım: Hilal Sultan Coşkun
Kapak Tasarımı: Gürsel Avcı
Baskı: Ayrıntı Basım, Yayın ve Matbaacılık Ltd. Şti.
İvedik Organize Sanayi 28. Cadde 770. Sokak No: 105/A
Yenimahalle/ANKARA
(0312-394 55 90)
Yayıncı Sertifika No: 14749
Matbaa Sertifika No: 13987
İletişim
Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARA
Yayınevi 0312 430 67 50 - 430 67 51
Yayınevi Belgeç: 0312 435 44 60
Dağıtım: 0312 434 54 24 - 434 54 08
Dağıtım Belgeç: 0312 431 37 38
Hazırlık Kursları: 0312 419 05 60
İnternet: www.pegem.net
E-ileti: pegem@pegem.net
ÖN SÖZ
Sevgili Öğretmen Adayları,
Bu kitap, Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) Türkçe Öğretmenliği Alan Bilgisi Testi (ÖABT-Türkçe)
kapsamındaki soruları çözmek için gerekli bilgi, beceri ve teknikleri edinmeniz ve soruları kolaylıkla
çözebilmeniz amacıyla farklı soru çeşitleri ile kendinizi geliştirmeniz sürecinde siz değerli öğretmen
adaylarımıza kılavuzluk etmek için hazırlanmıştır.
Kitabın hazırlık aşamasında, sınav kapsamındaki temel alanlarda kapsamlı alanyazın taraması yapılmış, bu
kitabın gerek ÖABT’de gerekse gelecekteki meslek hayatınızda ihtiyacınızı maksimum derecede karşılayacak
şekilde ve ÖABT'de çıkan ve çıkacak sorularla paralel sorular içerecek nitelikte olması hedeflenmiştir.
Dört ana bölümden oluşan kitabımızda, her biri ayrı konu başlıklarından oluşan toplamda 1612 soru içeren
testler bulunmaktadır. Detaylı, güncel ve anlaşılır bir dilde yazılan çözümlü anlatımları ve açıklamaları ile bu
özgün sorular, ÖABT'de çıkacak sorularla konu ve tarz itibariyle birebir örtüşmektedir. Ayrıca kitabımızda,
testlerin karışık değil de konu başlıklarıyla ayrı ayrı verilmiş olması, hangi konuda eksikliğiniz olduğunu
görmenizi ve konu anlatımlı kitabımıza başvurarak bu eksiklilerinizi tamamlamanızı sağlayacak ve size yol
gösterecektir.
Yoğun bir araştırma ve çalışma süreci ile hazırlanmış olan bu kitapla ilgili görüşlerinizi ve önerilerinizi
bizimle pegem@pegem.net aracılığı ile paylaşabilirsiniz.
Geleceğimizi güvenle emanet ettiğimiz siz değerli öğretmenlerimizin hizmet öncesi ve hizmet içi eğitimlerinde
katkıda bulunabilmek ümidiyle...
İçindekiler
ANLAMA VE ANLATMA TEKNİKLERİ
DİNLEME BECERİSİ - I .................................................................................................................................................................................................................... 3
ÇÖZÜMLER............................................................................................................................................................................................................................................................ 6
DİNLEME BECERİSİ - II .................................................................................................................................................................................................................. 8
ÇÖZÜMLER.........................................................................................................................................................................................................................................................11
DİNLEME BECERİSİ - III ............................................................................................................................................................................................................13
ÇÖZÜMLER.........................................................................................................................................................................................................................................................16
DİNLEME BECERİSİ - IV ..........................................................................................................................................................................................................18
ÇÖZÜMLER.........................................................................................................................................................................................................................................................21
KONUŞMA BECERİSİ - I................................................................................................................................................................................................................23
ÇÖZÜMLER.........................................................................................................................................................................................................................................................26
KONUŞMA BECERİSİ - II .............................................................................................................................................................................................................28
ÇÖZÜMLER.........................................................................................................................................................................................................................................................31
KONUŞMA BECERİSİ - III ...........................................................................................................................................................................................................32
ÇÖZÜMLER.........................................................................................................................................................................................................................................................35
KONUŞMA BECERİSİ - IV ...........................................................................................................................................................................................................37
ÇÖZÜMLER.........................................................................................................................................................................................................................................................40
KONUŞMA BECERİSİ - V .............................................................................................................................................................................................................42
ÇÖZÜMLER.........................................................................................................................................................................................................................................................46
OKUMA BECERİSİ - I .........................................................................................................................................................................................................................48
ÇÖZÜMLER.........................................................................................................................................................................................................................................................51
OKUMA BECERİSİ - II .......................................................................................................................................................................................................................54
ÇÖZÜMLER.........................................................................................................................................................................................................................................................58
OKUMA BECERİSİ - III.....................................................................................................................................................................................................................60
ÇÖZÜMLER.........................................................................................................................................................................................................................................................63
OKUMA BECERİSİ - IV.....................................................................................................................................................................................................................65
ÇÖZÜMLER.........................................................................................................................................................................................................................................................69
OKUMA BECERİSİ - V .......................................................................................................................................................................................................................71
ÇÖZÜMLER.........................................................................................................................................................................................................................................................75
OKUMA EĞİTİMİ - I ...............................................................................................................................................................................................................................77
ÇÖZÜMLER.........................................................................................................................................................................................................................................................80
vi
YAZMA BECERİSİ - I..........................................................................................................................................................................................................................81
ÇÖZÜMLER.........................................................................................................................................................................................................................................................85
YAZMA BECERİSİ - II .......................................................................................................................................................................................................................86
ÇÖZÜMLER.........................................................................................................................................................................................................................................................90
YAZMA BECERİSİ - III .....................................................................................................................................................................................................................91
ÇÖZÜMLER.........................................................................................................................................................................................................................................................95
YAZMA BECERİSİ - IV .....................................................................................................................................................................................................................97
ÇÖZÜMLER.....................................................................................................................................................................................................................................................100
YAZMA BECERİSİ - V ...................................................................................................................................................................................................................102
ÇÖZÜMLER.....................................................................................................................................................................................................................................................105
ALAN EĞİTİMİ - I .................................................................................................................................................................................................................................107
ÇÖZÜMLER.....................................................................................................................................................................................................................................................111
ALAN EĞİTİMİ - II...............................................................................................................................................................................................................................113
ÇÖZÜMLER.....................................................................................................................................................................................................................................................117
ALAN EĞİTİMİ - III ............................................................................................................................................................................................................................119
ÇÖZÜMLER.....................................................................................................................................................................................................................................................123
TÜRKİYE TÜRKÇESİ DİL BİLGİSİ
SES BİLGİSİ (FONETİK) - I...................................................................................................................................................................................................127
ÇÖZÜMLER.....................................................................................................................................................................................................................................................131
SES BİLGİSİ (FONETİK) -II ..................................................................................................................................................................................................133
ÇÖZÜMLER.....................................................................................................................................................................................................................................................137
YAPI BİLGİSİ (MORFOLOJİ) ............................................................................................................................................................................................139
ÇÖZÜMLER.....................................................................................................................................................................................................................................................143
İSİMLER (ADLAR) ..........................................................................................................................................................................................................................145
ÇÖZÜMLER.....................................................................................................................................................................................................................................................149
ZAMİRLER (ADILLAR).............................................................................................................................................................................................................151
ÇÖZÜMLER.....................................................................................................................................................................................................................................................155
SIFATLAR (ÖN ADLAR)...........................................................................................................................................................................................................157
ÇÖZÜMLER.....................................................................................................................................................................................................................................................161
ZARFLAR (BELİRTEÇLER) .............................................................................................................................................................................................163
ÇÖZÜMLER.....................................................................................................................................................................................................................................................166
EDATLAR VE BAĞLAÇLAR .............................................................................................................................................................................................168
ÇÖZÜMLER.....................................................................................................................................................................................................................................................171
vii
KARMA TEST - I ....................................................................................................................................................................................................................................173
ÇÖZÜMLER.....................................................................................................................................................................................................................................................177
FİİLLER (EYLEMLER) - I .....................................................................................................................................................................................................179
ÇÖZÜMLER.....................................................................................................................................................................................................................................................182
FİİLLER (EYLEMLER) - II .................................................................................................................................................................................................184
ÇÖZÜMLER.....................................................................................................................................................................................................................................................187
CÜMLENİN ÖGELERİ ...................................................................................................................................................................................................................189
ÇÖZÜMLER.....................................................................................................................................................................................................................................................193
CÜMLE BİLGİSİ ......................................................................................................................................................................................................................................195
ÇÖZÜMLER.....................................................................................................................................................................................................................................................199
KARMA TEST - II ...............................................................................................................................................................................................................................201
ÇÖZÜMLER.....................................................................................................................................................................................................................................................204
KARMA TEST - III .............................................................................................................................................................................................................................206
ÇÖZÜMLER.....................................................................................................................................................................................................................................................210
DİLBİLİMİ
DİLBİLİMİ - I ...............................................................................................................................................................................................................................................215
ÇÖZÜMLER.....................................................................................................................................................................................................................................................218
DİLBİLİMİ - II .............................................................................................................................................................................................................................................220
ÇÖZÜMLER.....................................................................................................................................................................................................................................................223
DİLBİLİMİ - III...........................................................................................................................................................................................................................................225
ÇÖZÜMLER.....................................................................................................................................................................................................................................................228
DİLBİLİMİ - IV...........................................................................................................................................................................................................................................230
ÇÖZÜMLER.....................................................................................................................................................................................................................................................233
TÜRK HALK EDEBİYATI
HALKBİLİM .....................................................................................................................................................................................................................................................237
ÇÖZÜMLER.......................................................................................................................................................................................................................................................241
ANONİM HALK EDEBİYATI - I ......................................................................................................................................................................................243
ÇÖZÜMLER.....................................................................................................................................................................................................................................................247
ANONİM HALK EDEBİYATI - I ......................................................................................................................................................................................249
ÇÖZÜMLER.....................................................................................................................................................................................................................................................253
ÂŞIK EDEBİYATI - I............................................................................................................................................................................................................................255
ÇÖZÜMLER.....................................................................................................................................................................................................................................................259
viii
ÂŞIK EDEBİYATI - II .........................................................................................................................................................................................................................261
ÇÖZÜMLER.......................................................................................................................................................................................................................................................265
TEKKE-TASAVVUF EDEBİYATI - I...........................................................................................................................................................................267
ÇÖZÜMLER.......................................................................................................................................................................................................................................................271
TEKKE-TASAVVUF EDEBİYATI - II ........................................................................................................................................................................273
ÇÖZÜMLER.......................................................................................................................................................................................................................................................277
ESKİ TÜRK EDEBİYATI
ARUZ VEZNİ ....................................................................................................................................................................................................................................................281
ÇÖZÜMLER.......................................................................................................................................................................................................................................................285
NAZIM ŞEKİL VE TÜRLERİ .................................................................................................................................................................................................288
ÇÖZÜMLER.......................................................................................................................................................................................................................................................292
EDEBÎ SANATLAR - I .....................................................................................................................................................................................................................294
ÇÖZÜMLER.......................................................................................................................................................................................................................................................297
EDEBÎ SANATLAR - II...................................................................................................................................................................................................................299
ÇÖZÜMLER.......................................................................................................................................................................................................................................................302
DİVAN ŞİİRLERİNİN YORUMLANMASI ..........................................................................................................................................................304
ÇÖZÜMLER.......................................................................................................................................................................................................................................................307
DİVAN EDEBİYATI ŞAİRLERİ - I ................................................................................................................................................................................309
ÇÖZÜMLER.......................................................................................................................................................................................................................................................312
DİVAN EDEBİYATI ŞAİRLERİ - II ..............................................................................................................................................................................314
ÇÖZÜMLER.......................................................................................................................................................................................................................................................317
DİVAN NESİRİ ..............................................................................................................................................................................................................................................319
ÇÖZÜMLER.......................................................................................................................................................................................................................................................326
YENİ TÜRK EDEBİYATI
METİN TÜRLERİ ....................................................................................................................................................................................................................................331
ÇÖZÜMLER.......................................................................................................................................................................................................................................................334
EDEBİYAT AKIMLARI ..................................................................................................................................................................................................................336
ÇÖZÜMLER.......................................................................................................................................................................................................................................................341
TANZİMAT EDEBİYATI - I......................................................................................................................................................................................................343
ÇÖZÜMLER.......................................................................................................................................................................................................................................................347
ix
TANZİMAT EDEBİYATI - II ...................................................................................................................................................................................................349
ÇÖZÜMLER.......................................................................................................................................................................................................................................................353
SERVETİFÜNUN - FECRİÂTİ - I.....................................................................................................................................................................................355
ÇÖZÜMLER.......................................................................................................................................................................................................................................................359
SERVETİFÜNUN - FECRİÂTİ - II ..................................................................................................................................................................................361
ÇÖZÜMLER.......................................................................................................................................................................................................................................................364
MİLLÎ EDEBİYAT DÖNEMİ - I..........................................................................................................................................................................................365
ÇÖZÜMLER.......................................................................................................................................................................................................................................................369
MİLLÎ EDEBİYAT DÖNEMİ - II .......................................................................................................................................................................................371
ÇÖZÜMLER.......................................................................................................................................................................................................................................................375
CUMHURİYET DÖNEMİ - ŞİİR - I .................................................................................................................................................................................377
ÇÖZÜMLER.......................................................................................................................................................................................................................................................382
CUMHURİYET DÖNEMİ - ŞİİR - II...............................................................................................................................................................................384
ÇÖZÜMLER.......................................................................................................................................................................................................................................................388
CUMHURİYET DÖNEMİ - ŞİİR - III ............................................................................................................................................................................390
ÇÖZÜMLER.......................................................................................................................................................................................................................................................394
CUMHURİYET DÖNEMİ - ROMAN ve HİKÂYE - I .............................................................................................................................396
ÇÖZÜMLER.......................................................................................................................................................................................................................................................401
CUMHURİYET DÖNEMİ - ROMAN ve HİKÂYE - II ...........................................................................................................................403
ÇÖZÜMLER.......................................................................................................................................................................................................................................................407
CUMHURİYET DÖNEMİ - ROMAN ve HİKÂYE - III.........................................................................................................................409
ÇÖZÜMLER.......................................................................................................................................................................................................................................................413
CUMHURİYET DÖNEMİ - ROMAN ve HİKÂYE - IV.........................................................................................................................415
ÇÖZÜMLER.......................................................................................................................................................................................................................................................419
CUMHURİYET DÖNEMİ - TİYATRO.........................................................................................................................................................................421
ÇÖZÜMLER.......................................................................................................................................................................................................................................................425
CUMHURİYET DÖNEMİ - ÖĞRETİCİ METİNLER ............................................................................................................................427
ÇÖZÜMLER.......................................................................................................................................................................................................................................................430
CUMHURİYET DÖNEMİ - KARMA.............................................................................................................................................................................431
ÇÖZÜMLER.......................................................................................................................................................................................................................................................435
x
ÇOCUK EDEBİYATI
ÇOCUK EDEBİYATI - I.....................................................................................................................................................................................................................439
ÇÖZÜMLER.......................................................................................................................................................................................................................................................442
ÇOCUK EDEBİYATI - II ..................................................................................................................................................................................................................443
ÇÖZÜMLER.......................................................................................................................................................................................................................................................446
ÇOCUK EDEBİYATI - III ................................................................................................................................................................................................................448
ÇÖZÜMLER.......................................................................................................................................................................................................................................................451
ÇOCUK EDEBİYATI - IV ................................................................................................................................................................................................................453
ÇÖZÜMLER.......................................................................................................................................................................................................................................................457
CEVAP ANAHTARI ..............................................................................................................................................................................................................................459
ANLAMA
ESKİ TÜRK
VE ANLATMA
DİLİ
TEKNİKLERİ
3
DİNLEME BECERİSİ - I
1. Aşağıdakilerden hangisi dinleme tekniklerinden
biri değildir?
5. Aşağıdakilerden hangisi dinleme süreci içerisinde yer almaz?
A) Katılımlı
A) Odaklanma
B) Katılımsız
B) İşitme
C) Seçici
C) Kavrama
D) Not alarak
E) Ayrıştırıcı
D) Sentez
E) Değerlendirme
2. Aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) İlk defa 1968 İlkokul Müfredat Programı’nda
dinleme eğitiminden doğrudan söz edilmiştir.
B) 1981 Temel Eğitim Okulları Türkçe Eğitimi
Programı’nda dinleme, anlama becerilerinin
içinde yer almıştır.
C) 2006 Türkçe Öğretim Programı’nda dinleme/izleme
becerisine ait 5 amaç, 42 kazanım bulunmaktadır.
D) 2006 Türkçe Öğretim Programı’nda dinlenecek/ izlenecek materyallerin özelliklerine yer
verilmiştir.
E) Dinleme eğitimi en geniş hâlini 1981 Temel
Eğitim Okulları Programı ile almıştır.
3. Aşağıdakilerden hangisi 2006 Türkçe Öğretim
Programı’nda yer alan dinleme/izleme amaçlarından değildir?
A) Dinleme/izleme yöntem ve tekniklerini kullanma
6. Dinleme süreciyle ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
A) Dinleme sürecinin ilk aşaması işitmedir.
B) Dinlemede, dinleyici açısından seçicilik söz
konusudur.
C) Dinleme sürecinin son basamağı ilişki kurmadır.
D) Kavrama, dinleyicinin aldığı mesajı çözümleme
sürecidir.
E) Dinleyicinin, dinleme sürecinin öneminin farkında olması gereklidir.
7. Aşağıdakilerden hangisi dinleme kusurlarından
biri değildir?
B) Dinlenileni/izlenileni anlama ve çözümleme
A) Konuyla ilgilenmeme
C) Dinlediklerini/izlediklerini değerlendirme
B) Birden fazla yöntem/teknik kullanma
D) Söz varlığını zenginleştirme
C) Kendi söyleyeceklerini tasarlama
E) Etkili dinleme/izleme alışkanlığı kazanma
D) Ayrıntılara odaklanma
E) Her şeyi not almaya çalışma
4. Aşağıdakilerden hangisi dinlenecek/izlenecek
materyallerde bulunması gereken özelliklerden
biri değildir?
A) Süreye uygun olmak
B) Millî, kültürel ve ahlaki değerlere uygun olmak
C) Toplumdaki ideolojik görüşleri yansıtır nitelikte
olmak
D) Öğrencilerin seviyesine uygun olmak
E) Öğrencilerin dil zevkini geliştirecek nitelikte
olmak
8. Aşağıdakilerden hangisi dinleme öncesinde
yapılabilecek uygulamalardan biri değildir?
A) Sınıfta sessizliği sağlama
B) Motivasyonu sağlama
C) Öğrencilere gereken açıklamaları yapma
D) Önemli kısımları not alma
E) Dinleme için sağlıklı bir işitme ortamı sağlama
4
9. Aşağıdakilerden hangisi Türkçe Öğretim Programı'ndaki dinleme yöntem ve tekniklerinden biri
değildir?
13. İletişim süreci içerisinde en fazla kullanılan dil
becerisi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Dinleme
A) Estetik dinleme
B) Konuşma
B) Seçici dinleme
C) Okuma
C) Eleştirel dinleme
D) Yazma
D) Yaratıcı dinleme
E) Beden dili
E) Empati kurarak dinleme
10. Aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
A) 1924 İlk Mekteplerin Müfredat Programları’nda
dinleme becerisine yer verilmemiştir.
B) 1968 İlkokul Programı’nda dinleme dil etkinlikleri
arasında sayılmaktadır.
C) 1981 Temel Eğitim Okulları Türkçe Eğitim
Programı’nda dinleme becerisinin kazandırılması genel amaç seviyesinde kalmaktadır.
D) 1981 Temel Eğitim Okulları Türkçe Eğitim
Programı’nda dinleme bağımsız bir beceri olarak
ele alınmıştır.
E) 2006 Türkçe Öğretim Programı dinlemeyi ayrı
bir öğrenme alanı olarak alan tek programdır.
14. Aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Her temada en az bir dinleme/izleme metni
bulunmalıdır.
B) Dinleme/ izleme metinleri ders kitabında ve
öğretmen kılavuz kitabında yer almalıdır.
C) Dinleme/ izleme metni okuma metinlerinde ele
alınan alt temalardan biriyle bağlantılı olabilir.
D) Dinleme/izleme metinleri amaç ve kazanımlara
uygun olmalıdır.
11. Aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Dinleme metinlerinde metnin özünü ve anlam
bütünlüğünü bozmamak kaydıyla kısaltma ya da
düzeltme yapılabilir.
E) Dinleme metinlerinde metnin özünü ve anlam
bütünlüğünü bozmamak kaydıyla kısaltma ya da
düzeltme yapılabilir.
B) Aynı temada birden fazla dinleme/izleme metnine yer verilecekse bunların türleri farklı olmalıdır.
C) Dinleme metinleri estetik duyarlılık kazandıracak
nitelikte olmalıdır.
D) Dinleme metinleri millî, kültürel, ahlaki değerlere
uygun olmalıdır.
E) Her temada en az iki dinleme/izleme metni yer
almalıdır.
15. “Önceden hazırlanmış sorular dağıtılarak öğrencilerden bunların cevaplarını bulmaya yönelik olarak
dinlemeleri/ izlemeleri istenir.”
12. Aşağıdakilerden hangisi dinlemede kavramayı
desteklemez?
A) Dinlenilen konunun bir kısmına odaklanma
B) Dinleme amacını belirleme
C) Önceki bilgileri harekete geçirme
D) Dinleme süreciyle ilgili değerlendirme yapma
E) Uygun dinleme tekniklerini kullanma
Yukarıda verilen uygulama hangi dinleme/izleme
yöntem ve tekniğine aittir?
A) Eleştirel
B) Katılımlı
C) Yaratıcı
D) Seçici
E) Katılımsız
5
16. “Sunulan bilginin konuşmacının kişisel duygu ve
düşüncelerini mi yansıttığı, yoksa bilimsel verilere
ve gözlemlere mi dayandığı analiz edilir.”
Yukarıda verilen uygulama hangi dinleme/izleme
yöntem ve tekniğine aittir?
A) Eleştirel
B) Katılımlı
C) Yaratıcı
D) Seçici
E) Katılımsız
19. “Dinlenen/izlenen metinde belirlenen bir sorun, çizilen bir balık kılçığı şeklinin başına yazılır. Her bir alt
sorun balığın bir kılçığıymış gibi yerleştirilir. Böylece
ana sorunun ortaya çıkmasına sebep olan alt sorunlar belirlenerek çözüm önerilerinde bulunulur.”
Yukarıda verilen etkinlik hangi kazanıma yöneliktir?
A) Kendisini şahıs ve varlık kadrosunun yerine
koyarak olayları, duygu, düşünce ve hayalleri
yorumlar.
B) Dinlediklerinde/izlediklerinde ortaya konan
sorunlara farklı çözümler üretir.
C) İpuçlarından hareketle dinlediklerine/izlediklerine
yönelik tahminlerde bulunur.
D) Dinlediklerinin/izlediklerinin öncesi ve/veya sonrasına ait kurgular yapar.
E) Dinlediklerinin/izlediklerinin başlığı/adı ile içeriği
arasındaki ilişkiyi ortaya koyar.
17. Aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Dinleme ilk kazanılan dil becerisidir.
B) Dinleme süreci değerlendirme ile başlar.
C) Dinleme isteğe bağlı bir süreç değildir.
D) Dinleme becerisine ilk defa 2006 Türkçe Öğretim Programı’nda yer verilmiştir.
E) 2006 Türkçe Öğretim Programı’nda dinleme;
anlama becerileri altında yer alır.
18. “Öğrencilere ‘sandal, gemi, feribot, sal’ gibi aynı
kavram alanına giren kelimeler verilir. Onlardan bu
kelimelerin ortak ve birbirinden farklı yönlerini belirleyerek kelimeleri tanımlamaları istenir.”
Yukarıda verilen etkinlik hangi kazanıma yöneliktir?
A) Kelimeler arasındaki anlam ilişkilerini kavrayarak
birbiriyle anlamca ilişkili kelimelere örnek verir.
B) Aynı kavram alanına giren kelimeleri, anlam
farklılıklarını dikkate alarak kullanır.
20. Sağlıklı dinlemenin basamakları, aşağıdakilerden hangisinde doğru bir sırayla verilmiştir?
A) İşitme, kaydetme, duyma
B) Mesajın gönderilmesi, işitilmesi, anlamlandırılması
C) Şiir, türkü, şarkı türlerinde metinler ezberler.
C) Mesajın kodlanması, dönüt verilmesi, saklanması
D) Dinlediklerinde/izlediklerinde geçen kelime,
deyim ve atasözlerini cümle içinde kullanır.
D) Konuşmanın gerçekleşmesi, anlamanın oluşması, kodlama
E) Dinlediklerinden/izlediklerinden hareketle yeni
öğrendiği kelimelerden sözlük oluşturur.
E) Mesajın kodlanması, ön bilgilerle birleşme,
dönüt.
6
ÇÖZÜMLER
1. Ayrıştırıcı dinleme, iletişimsel dinleme, estetik dinleme,
bilgi için dinleme ve eleştirel dinleme birer dinleme türüdür. Katılımlı dinleme, katılımsız dinleme, eleştirel dinleme, seçici dinleme, not alarak dinleme, kendini konuşanın yerine koyarak dinleme, yaratıcı dinleme ise birer
tekniktir.
Cevap E
•
Aynı temada birden fazla dinleme/izleme materyaline yer verilecekse bunların türleri farklı olmalıdır.
•
Öğrencilerin dil zevkini ve bilincini geliştirecek, hayal dünyalarını zenginleştirecek nitelikte olmalıdır.
•
Öğrencinin kişisel gelişimine katkıda bulunacak ve
onlara estetik bir duyarlılık kazandıracak nitelikte
olmalıdır.
Cevap C
2. İlk defa 1968 İlkokul Müfredat Programı'nda yer verilen
dinleme becerisi, en geniş hâlini 2006 Türkçe Öğretim
Programı ile almıştır.
Cevap E
5. Dinleme/izleme süreci işitme, dikkat/odaklanma, kavrama, değerlendirme, tepki basamaklarından oluşur. Sentez, dinleme sonrası süreçle ilgilidir.
3. Dinleme/izleme yöntem ve tekniklerini kullanma bir
Cevap D
amaç değil kazanımdır. Programda yer verilen dinleme/
izleme amaçları şu şekildedir:
•
Dinleme/izleme kurallarını uygulama
•
Dinleneni/izleneni anlama ve çözümleme
•
Dinlediklerini/izlediklerini değerlendirme
değerlendirme, tepki basamaklarından oluşur. Dinleme
sürecinin son basamağı tepki/karşılıktır.
•
Söz varlığını zenginleştirme
Cevap C
•
Etkili dinleme/izleme alışkanlığı kazanma
6. Dinleme/izleme süreci ilgi, işitme, kavrama, dinleme,
Cevap A
7. Birden fazla yöntem/teknik kullanma, dinleme kusuru
değildir.
4. Dinleme/izleme metinlerinde ideolojik unsurlar yer al-
Cevap B
mamalıdır. Dinlenecek/izlenecek materyallerin içeriğinde bulunması gereken özellikler şu şekildedir:
•
Türk Millî Eğitiminin genel amaçlarına ve temel ilkelerine uygun olmalıdır.
•
Millî, kültürel ve ahlaki değerlere, milletimizin bölünmez bütünlüğüne aykırı unsurlar yer almamalıdır.
•
Siyasi kutuplaşmalara ve ayrımcılığa yol açacak
bölücü, yıkıcı ve ideolojik ifadeler yer almamalıdır.
•
Öğrencilerin sosyal, zihinsel, psikolojik gelişimini
olumsuz yönde etkileyebilecek cinsellik, karamsarlık, şiddet vb. ögeler yer almamalıdır.
•
İnsan hak ve özgürlüklerine, insani değerlere aykırı
ögeler yer almamalıdır.
•
Dersin amaçları ile kazanımlarını gerçekleştirecek
nitelikte olmalıdır.
•
Öğrencilerin ilgi alanlarına ve seviyesine uygun olmalıdır.
•
İşlenecek süreye uygun uzunlukta olmalıdır.
•
Türkçenin anlatım zenginliklerini ve güzelliklerini
yansıtmalıdır.
•
Dinleme metinlerinde, metnin özünü ve anlam bütünlüğünü bozmamak kaydıyla kısaltma ya da düzenlemeye gidilebilir. Düzenleme sırasında metne
cümle ya da paragraf düzeyinde ekleme yapılamaz.
8. Önemli kısımları not almak dinleme sırasında yapılacak
bir çalışmadır. Sınıfta sessizliği ve motivasyonu sağlama, öğrencilere gereken açıklamaları yapma, dinleme
için sağlıklı bir işitme ortamı sağlama dinleme öncesi
yapılabilecek çalışmalardır.
Cevap D
9. Ayrıştırıcı dinleme, iletişimsel dinleme, estetik dinleme,
bilgi için dinleme ve eleştirel dinleme birer dinleme türüdür. Katılımlı dinleme, katılımsız dinleme, eleştirel dinleme, seçici dinleme, not alarak dinleme, kendini konuşanın yerine koyarak dinleme, yaratıcı dinleme ise, birer
dinleme yöntem ve tekniğidir.
Cevap A
10. 1981 Temel Eğitim Okulları Türkçe Eğitimi Programı’nda
dinleme, anlama becerilerinin içinde yer almıştır. Dinleme becerisi 2006 Türkçe Öğretim Programı’nda bağımsız bir beceri alanı olarak yer almaktadır.
Cevap D
7
11. Her temada en az bir dinleme/izleme metni yer almalıdır.
16. Eleştirel dinlemede amaç öğrencilere dinledikleri/izledik-
Dinleme metinlerinde metnin özünü ve anlam bütünlüğünü bozmamak kaydıyla kısaltma ya da düzeltme yapılabilir. Aynı temada birden fazla dinleme/ izleme metnine
yer verilecekse bunların türleri farklı olmalıdır. Dinleme
metinleri estetik duyarlılık kazandıracak nitelikte olmalıdır. Dinleme metinleri millî, kültürel, ahlaki değerlere
uygun olmalıdır.
leri hakkında soru sorma alışkanlığı kazandırarak konu
hakkında düşünmelerini; konuyu olumlu ve olumsuz
yanlarıyla, tarafsız bir bakış açısıyla değerlendirmelerini sağlayarak kendi doğrularını buldurmaktır. Sunulan
bilginin konuşmacının kişisel duygu ve düşüncelerini
mi yansıttığı, yoksa bilimsel verilere ve gözlemlere mi
dayandığı hızlı bir şekilde analiz edilmelidir. Bunun için
öğrencilerin konuya yönelik olarak aşağıdaki soruları
sorma becerisini kazanmış olmaları gerekmektedir.
Cevap E
12. Dinlenilen konunun bir kısmına odaklanma, dinlemede
anlamı kavramayı engeller.
1.
Konuşmacının amacı nedir?
2.
Konuşmacı konuyla ilgili yeterli bilgi ve birikime
sahip mi?
3.
Verilen bilgiler güncel ve geçerli midir?
4.
Konu tarafsız bir bakış açısıyla mı ele alınıyor?
Eleştiriler doğru mu?
5.
Alternatif çözüm önerileri sunuluyor mu?
6.
Çözüm önerileri bilimsel mi?
Cevap A
Cevap A
13. İletişim süreci içerisinde en fazla kullanılan dil becerisi
dinlemedir.
Cevap A
17. Dinleme ilgi ile başlayan, isteğe bağlı bir süreçtir. Dinleme
14. Dinleme/izleme metinleri sadece öğretmen kılavuz kitabında yer almalıdır. Her temada en az bir dinleme/izleme metni bulunmalıdır. Dinleme/izleme metni okuma
metinlerinde ele alınan alt temalardan biriyle bağlantılı
olabilir. Dinleme/izleme metinleri amaç ve kazanımlara
uygun olmalıdır. Dinleme metinlerinde metnin özünü ve
anlam bütünlüğünü bozmamak kaydıyla kısaltma ya da
düzeltme yapılabilir.
Cevap B
becerisine ilk defa 1968 İlkokul Müfredat Programı’nda
yer verilmiştir. 2006 Türkçe Öğretim Programı’nda dinleme becerisi ayrı bir öğrenme alanı olarak ele alınmıştır.
Dinleme ilk kazanılan dil becerisidir.
Cevap A
18. Verilen etkinlik aynı kavram alanına giren kelimeleri,
anlam farklılıklarını dikkate alarak kullanma kazanımına
yönelik uygulamalar içermektedir.
Cevap B
15. Seçici dinleme, dinlenenlerin/izlenenlerin içinden ilgi ve
ihtiyaca yönelik olanların seçilerek dinlenmesi/izlenmesidir. Seçici dinleme/izleme aşağıdaki şekillerde uygulanabilir:
1.
Önceden hazırlanmış sorular dağıtılarak öğrencilerden bunların cevaplarını bulmaya yönelik olarak
dinlemeleri/izlemeleri istenir.
2.
Dinleme/izleme amacına veya ilgi alanına yönelik
olarak dinlenenlerden/izlenenlerden bir veya birkaç
bölüm/ konu seçilerek yalnızca bu kısımlar dikkatle
dinlenir/izlenir.
19. Verilen etkinlik dinlediklerinde/izlediklerinde ortaya konan sorunlara farklı çözümler üretme kazanımına yönelik uygulamalar içermektedir.
Cevap B
20. İşitme ve duyma aynıdır, kaydetme ise sıra olarak yan-
Örneğin; hazırlanan bir karşılıklı konuşmada (öğretmenöğrenci, doktor-hasta, satıcı-müşteri vb.) tarafların birbirlerinin konuşmalarından seçme yapmaları ve bunları
sınıfta değerlendirmeleri istenir.
lıştır. Anlamanın gerçekleşmesinde dönüt şart değildir.
Bu sebeple C ve E şıkları yanlıştır. Kodlama, anlamadan
öncedir. Dinlemede mesaj gönderilir, işitilir ve anlamlandırılır.
Cevap D
Cevap B
8
DİNLEME BECERİSİ - II
1. Dinlenilenin anlamlandırılmasını sağlayan pek çok
faktör vardır. Bunlardan biri de beden dili ve özellikle
göz iletişimidir.
5. Aşağıdakilerden hangisi dinlediğini anlamada dinleyiciden kaynaklanan etkenlerden biri
değildir?
Aşağıdakilerden hangisi, dinlediğini anlamada
göz iletişiminin sağladığı yararlardan değildir?
A) Motivasyon
A) Dönüt sağlama
C) Dikkat
B) Beden dilini yorumlama
D) Algıda seçicilik
C) Sözsüz ipuçlarını fark etme
E) Gürültü
B) İlgi ve ihtiyaç
D) İletişimi sürdürme
E) Kodlamayı sağlama
2. Dinlenilenden anlam çıkarma, zihinsel bir süreçle
gerçekleşir.
Dinlediğini zihinde anlamlandırmada en önemli
etken aşağıdakilerden hangisidir?
6. Dinleme süresi, anlamayı etkileyen ve dikkatli dinlemeyi sağlayan temel unsurdur.
Hangi Türkçe programında dinleme süreleri sınıflar düzeyinde dakikalar belirtilerek verilmiştir?
A) 1981
A) Dikkat
B) 1968
D) 1924
C) 2005
E) 1949
B) Dinleme süresi
C) Konuşmacı
D) Ortam
E) Dinleme amacı
3. Dinlediğini anlamada aşağıdakilerden hangisi
ortamdan kaynaklanan etkenlerden biri değildir?
A) Fiziksel durum
B) Algı
C) Oturma düzeni
D) Sıcaklık
E) Konuşmacının konumu
7. Ana dili edinim sürecinde dinleme ve konuşma iki
temel bileşendir. Konuşmayı edinmenin temelinde
dinleme vardır.
Aşağıdaki hangi konuşma unsuru, dinlemeyle
kazanılmaz?
A) Dilin gramerini edinme
B) Vurgu
C) Tonlama
D) Durak
E) Beden dili
4. Dinleme becerisini geliştirmede kullanılan yöntemlerden biri olup ilgi çekme, dinleme, canlandırma, geliştirme ve kodlama basamaklarını
içeren yöntemin adı nedir?
8. Aşağıdaki seçeneklerin hangisi, 2006 Türkçe
Programı’nda belirtilen amaçlardan değildir?
A) Bloom taksonomisi
A) Dinleme kurallarını uygulama
B) ELVES
B) Dinledikleriyle ilgili ön bilgilerini kullanma
C) Birleştirilmiş öğretim süreci
C) Söz varlığını zenginleştirme
D) Sürece dayalı dinleme
D) Etkili dinleme alışkanlığı kazanma
E) Tam öğrenme
E) Dinlediklerini değerlendirme
9
9. Dinlemeyle ilgili verilen aşağıdaki yargılardan
hangisi yanlıştır?
A) Dil becerilerinin temelini dinleme oluşturur.
B) İşitmeyenler konuşamazlar.
C) Dinleme anne karnında başlar.
D) Dinleme en çok kullanılan dil becerisidir.
E) Dinleme olmadan okuma öğrenilemez.
12. İletişimsel dinlemede dikkatin dağılmamasının
en önemli sebebi nedir?
A) Karşılıklı olmasından dolayı dönüt verilmesi
dikkatin toparlanmasını sağlar.
B) Dikkatin dağılmaması için önlem alma imkânı
vardır.
C) İletişim karşılıklı olduğundan süre önemli değildir.
D) Değerlendirme boyutu olmadığından zihin yorulmaz, dikkat dağılmaz.
E) Motivasyon, iletişim kurulan kişilerle en üst
düzeydedir.
10. Dinleme stratejileriyle ilgili verilen bilgilerden
hangisi yanlıştır?
A) Kişiye özgü farklı stratejiler kullanılır.
B) Dinleme öncesi, sırası ve sonrasında farklı
stratejiler vardır.
13. Dinlediğini anlamada süre önemli bir faktördür.
Uzun süreli dinlemede, dinlemeyi etkileyen en
önemli unsur aşağıdakilerden hangisidir?
A) Dikkatin dağılması
C) Stratejiler, daha iyi anlamayı sağlar.
B) Konuşmacının süreye dikkat etmemesi
D) Anlama becerilerindeki stratejiler aynı olmalıdır.
C) Uzun konuşmaların motivasyonu olumsuz
etkilemesi
E) Not alma ve tahminde bulunma anlama stratejileridir.
D) Fiziksel ihtiyaçların olması
E) Ortamda gürültünün artması
11. Dinlenilenlerin doğru olup olmadığını kontrol
etmeyi, farklı açılardan değerlendirme yapmayı
ifade eden, bütün dinleme unsurlarını kapsayan
dinleme türüne ne denir?
14. Dinlediğini anlamlandırma, zihnin bilgiyi dikkatli
dinlemesiyle gerçekleşir. Dikkate ve anlamlandırmaya en az ihtiyaç duyulan dinleme türü
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Estetik dinleme
A) Estetik dinleme
B) Etkin dinleme
B) Etkin dinleme
C) Ayrıştırıcı dinleme
C) Katılımlı dinleme
D) İletişimsel dinleme
D) Ayırt edici dinleme
E) Eleştirel dinleme
E) Eleştirel dinleme
10
15. Aşağıdaki seçeneklerden hangisi işitmenin fiziksel yönüyle ilgili değildir?
A) Hertz
18. Okul öncesi dönemde yapılan dinleme etkinliklerinin temel amacı aşağıdakilerden hangisi
olmalıdır?
B) Üzengi
A) Çocuğun kültürünü tanıtmak
C) Örs
B) Çocuğun çevreye uyumunu sağlamak
D) Ses
C) Yaşamı çocuk için kolaylaştırmak
E) Vurgu
D) Çocuğa müzik zevki kazandırmak
E) Çocuğun ses hafızasını geliştirmek
19. Algılama sürecinde insanın daha önceki yaşantıları
ve deneyimleri önemli yer tutar. Deneyimlerin hafızada depolanması bir süreci de beraberinde getirir.
I.
16. İnsan kulağının işitebileceği en düşük ses şiddetine ne denir?
A) desibel
B) tonlama
Bilgileri karşılaştırma
II. Dikkat
III. Öğrenme
IV. Sesleri ayrıştırma
C) vurgu
Yukarıda karışık olarak verilen bu sürecin, doğru
sıralaması aşağıdakilerden hangisidir?
D) gürültü
A) II-I-IV-III
E) ses hızı
B) II-III-I-IV
C) III-II-IV-I
D) III-II-I-IV
E) II-IV-I-III
17. Ali Bey, şehrin en işlek caddesi üzerinde bulunan
bir okulda Türkçe öğretmenliği yapmaktadır. Ali Bey,
penceresi açık olan derslikte 5. sınıf öğrencilerine
bir metin okumuş ve ardından öğrencilere okuduğunu anlama testi uygulamıştır. Test sonuçlarını inceleyen Ali Bey, özellikle pencere kenarında oturan
öğrencilerin normalden düşük puan aldıklarını tespit
etmiştir.
Bu durum Ali Bey’in, dinleme sürecinde öncelikle aşağıdakilerden hangisini göz ardı etmesinin
bir sonucudur?
A) Konuşandan kaynaklı
B) Dinleyenden kaynaklı
C) Çevresel faktörler
D) Hedef kitlenin özelliği
E) Olgunlaşma
20. Öğrencilerinin iyi birer dinleyici olmasını isteyen
Türkçe öğretmeni Ruhsar Hanım’ın, öğrencilerine bulunacağı tavsiyeler arasında aşağıdakilerden hangisi yer alamaz?
A) Nezaket kuralları gereği konuşan kişiyi dikkatlice
dinlemelisiniz.
B) Karşınızda konuşan kişi ile göz teması kurmaktan özenle kaçınınız.
C) Yönlendirmelerin dikkatle takip edilmemesi,
işlemlerin tekrarlanmasına yol açacağından
zaman kaybına neden olur.
D) Konuşan kişiyi dikkatle dinlemezseniz, konuşma
sonundaki tartışmaya aktif bir şekilde katılamazsınız.
E) İyi dinleme alışkanlığınızın gelişmesiyle birlikte
öğrenmeniz de gelişir.
11
ÇÖZÜMLER
1. Göz iletişimi; dönüt verir, beden dilinden anlam çıkarıl-
6. Dinleme süreleri 1981 programında dakika olarak veril-
masını sağlar, diğer sözsüz ipuçlarını çözümler ve iletişimin devamlılığını sağlar. Kodlamayı sağlama; öğrenme
biçimi teknikleri ile ilgili olduğundan göz teması, iletişimi
kodlamayı etkilemez.
miştir. Bu programda dinleme süresi 1. sınıfta 3-5 dakika, 2. sınıfta 5-8 dakika ….. 7. sınıfta 30-35 dakika ve 8.
sınıfta 35-40 dakika olarak gösterilmiştir.
Cevap A
Cevap E
7. Ana dili edinim süreci denilen kritik dönemde dilin gra2. Dinlediğini anlamada seçeneklerdeki etkenlerin hepsinin etkisi vardır. Ancak dikkat olmadan anlamanın gerçekleşmesi mümkün değildir.
Cevap A
meri bilinçaltına yerleşir. Vurgulu konuşma, tonlamayla konuşma, cümle bitince durak yapma gibi konuşma
unsurları dil edinim sürecinde dinlemeyle gerçekleşir.
Beden dili dinlemeden daha çok çevresindekileri gözlemleme ile ilgilidir.
Cevap E
3. Dinlediğini anlamayı ortam etkilemektedir. Fiziksel konum, oturma düzeninde konuşmacıya uzaklık veya
konuşmacıyı görememe, ortamın sıcak veya soğuk olması, konuşmacıyla dinleyicilerin etkileşime müsait olup
olmaması ortamla ilgili unsurlardır. Algı ise dinleyicinin
zihinsel durumuyla ilgilidir.
Cevap B
8. 2006 Türkçe Eğitim Programı’nda ön bilgilerini kullanma
amacı yer almamaktadır. Dinleme kurallarını uygulama,
söz varlığını zenginleştirme, etkili dinleme alışkanlığı
kazanma ve dinlediklerini değerlendirme amaçları bu
programda yer almaktadır.
Cevap B
4. ELVES; ilgi çekme, dinleme, canlandırma, geliştirme ve
kodlama basamaklarından oluşan, dinleme becerisini
geliştirmede kullanılan yöntemlerden biridir.
Cevap B
9. Dinleme anne karnında başlayıp dil ediniminin temelini oluşturur. İşitmeyenler konuşamazlar. Yapılan araştırmalar, dil becerisi içinde en çok kullanılanın dinleme
olduğunu göstermektedir. Okuma görsel bir beceri olduğundan dinleme olmadan da öğrenilebilir.
Cevap E
5. Motive olan dinleyicinin dikkati artar, dinleyicinin ilgi ve
ihtiyacı dinlediğini anlamayı etkiler, dinleyici algısına
giren konuşmayı daha iyi dinler. Gürültü ise anlamayı
etkileyen ortamla, dış etkenle ilgilidir, dinleyiciyle ilgili
değildir.
Cevap E
10. Okuma, dinleme ve görsel okumada pek çok strateji aynı
ise de her biri için kullanılan farklı stratejiler de vardır.
Cevap D
12
11. Dinlenilenlerin doğru olup olmadığını kontrol etmeyi,
farklı açılardan değerlendirme yapmayı ve bütün dinleme unsurlarını kapsayan dinleme türü eleştirel dinlemelidir.
16. İnsan kulağının işitebileceği ses şiddetine desibel denir.
Cevap A
Cevap E
12. İletişimde her zaman başarılı olunup önlem alma imkânı
17. Çevresel faktörlerden veya dinleyenden kaynaklanan
yoktur. İletişim karşılıklı da olsa konuşulacaklar ilgi çekmezse süre azalır. Zaman zaman değerlendirme yapmak da gerekir. İstenilmeyen iletişimlerde uzun süre motivasyonu korumak olası değildir. İletişimsel dinlemede
dönüt verme, karşılıklı konuşma olduğundan zihin ve
dikkat dağılmaz.
kusurlar dinleme sürecini olumsuz etkilemektedir. Konuşmacı aynı zamanda hitap ettiği hedef kitlenin özelliklerini de göz önünde bulundurmalıdır. Şehrin en işlek
caddesindeki okulun, penceresi açık olan dersliğinde
elbette gürültüden dolayı pencere kenarındaki öğrenciler öğretmenlerinin ne okuduğunu, ne söylediğini tam
olarak anlayamamışlardır. Dolayısıyla düşük puan almışlardır. Bu duruma öncelikle çevresel faktörler neden
olmuştur.
Cevap A
Cevap C
13. Uzun süreli dinlemede dikkat dağılacaktır. Dikkatin dağılması da anlamayı etkileyecektir.
Cevap A
18. Okul öncesi dönemde dinleme ve konuşma yetenekleri
biçimlendirilmeye çok uygundur. Okul öncesi dönemde
dinleme etkinlikleri öncelikle duyusal algılama gücü ile
ses hafızasını geliştirmek için yapılmalıdır.
Cevap E
14. Etkin dinlemede öğrenme gerçekleşeceğinden dikkat olmalıdır. Katılımlı dinlemede katkı sunmak için iyi dinleyip
değerlendirme yapmak gereklidir. Ayırt edici dinlemede
ayırt etmeyi sağlamak için ve eleştirel dinlemede değerlendirme yapmak için dikkatle dinlemek gerekir. Diğer
dinlemelere göre estetik dinlemede dikkat ve anlamlandırma dinleyicinin bilişsel ve duyuşsal gelişimine göre
değişebilir, dikkat edilse bile anlamlandırma gerçekleşmeyebilir.
Cevap A
19. Deneyimlerin hafızada toplanma süreci şu şekilde gerçekleşir:
a.
Dikkat/dinleme
b.
Sesleri ayrıştırma
c.
Bilgileri karşılaştırma
d.
Öğrenme/tanımlama
Cevap E
15. Hertz, sesin şiddeti ile ilgilidir ve ses fiziksel bir olgu olup
titreşimlerden meydana gelir. Üzengi ve örs kulakta bulunan ve işitmeyi sağlayan kemiklerdir. Vurgu konuşmada anlamı hissettirmek için kullanılan konuşma kuralları
ile ilgili bir durumdur.
Cevap E
20. Dinleyici ile konuşan kişi arasında mutlaka göz tema- sı
kurulmalıdır. Bu nedenle öğretmenin öğrencilerine tavsiye etmemesi gereken seçenek B’dir.
Cevap B
13
DİNLEME BECERİSİ - III
1. Ahmet Öğretmen, öğrencilerin dinleme becerilerini
ve alışkanlıklarını geliştirmek için sınıfta bir etkinlik
yapmaktadır. Ahmet Öğretmen, etkinlik sırasında
öğrencilerden gelen soruların bir kısmını yanıtlamış,
bir kısmını ise kendisi yanıtlamak yerine sınıftaki
diğer öğrencilere yanıtlatmıştır.
Ahmet Öğretmen bu davranışı ile öğrencilerine
öncelikli olarak aşağıdakilerden hangisini kazandırmak istemiştir?
4. Aşağıdakilerden hangisi dinleme/izleme etkinliklerinde kullanılacak materyallerin özellikleri
arasında yer almaz?
A) İşlenecek süreye uygun uzunlukta hazırlanmalıdır.
B) Öğrencilerin ilgi alanlarına ve seviyelerine uygun
olmalıdır.
C) İnsani değerlere aykırı ögeler yer almamalıdır.
A) Öğrencilerden öğretmenlerine saygı göstermelerini beklemek
D) Aynı temada benzer materyal türlerine yer
verilmelidir.
B) Farklı konuların tartışılabildiği bir ortam oluşturmak
E) Metinlerde kısaltma ya da düzenleme yapılabilir.
C) Sorularını görmezden geldiği öğrencileri cezalandırmak istemek
D) Öğrencilerin yanlış dinleme alışkanlıklarının
farkına varmalarını sağlamak
E) Öğrencilerin hoşgörü anlayışlarını üst noktaya
taşımak
5. Ayrıştırıcı dinlemenin temel amacı sesler arasındaki
farklılıkları ayırt edebilmektir. Ayrıştırıcı dinlemenin
bir diğer amacı da sözsüz iletişimde hassasiyet
geliştirmektir.
7. sınıf öğrencilerinin ayrıştırıcı dinleme becerilerini geliştirmek isteyen Murat Öğretmen, aşağıdaki stratejilerden hangisini uygulamamalıdır?
A) Sınıfta örnek okuma yaparken vurgu ve tonlamalara dikkat etmek
2. Bir dinleme eğitimi çalışmasında; dinleme öncesindeki, dinleme sırasındaki ve dinleme sonrasındaki
çalışmalar olmak üzere üç süreç bulunur.
I.
Not tutma
II. Özetleme
B) Bir şiiri önce düz yazı gibi okuyup ardından ses
özelliklerine uyarak tekrar okumak
C) Bir öğrenci okurken diğerlerinden kendilerini
onun yerine koymalarını istemek
III. Soru sorma
D) Aynı kelimeyi farklı tonlama ve vurgularla okumak
Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri dinleme
sırasındaki çalışmalar arasında yer almaz?
E) Beden dili ve sesin iyi kullanıldığı bir filmi öğrencilerle seyredip üzerinde tartışma yapmak
A) Yalnız I
B) Yalnız III
D) II ve III
C) I ve II
E) Yalnız II
3. Aşağıdakilerden hangisi öğrencilerde görülen
dinleme kusurlarından biri değildir?
A) Farklı ortamda ve durumda, farklı dinleme türlerinden yararlanma
6. Ebru Öğretmen, sınıfta sık sık sesli okuma etkinliği
yaptırmakta, öğrencilerinden öyküleyici metinlerdeki kişilerin karakterlerini analiz etmelerini ya da
bilgilendirici metinlerdeki düşünceleri değerlendirmelerini istemektedir.
Ebru Öğretmen yaptırdığı bu etkinlikle öğrencilerinin hangi dinleme stratejisini geliştirmek
istemektedir?
B) Konuşmacının anlattığı her şeyi not almaya
çalışma
A) Eleştirel dinleme
C) Bazı önyargıların etkisinden kurtulamama
C) Bilgi için dinleme
D) Konuşmacının anlattıklarıyla değil de dış görünüşüyle ilgilenme
D) Estetik dinleme
E) Konuşmacıya veya konuya ilgisiz olma
B) İletişimsel dinleme
E) Ayrıştırıcı dinleme
14
7. Burak Öğretmen, derste işleyeceği metni öğrencileriyle belirlemiş ve metinden çıkaracakları bilgilere
uygun olarak, “kim, ne, nerede, ne zaman, nasıl?”
gibi sorulara kendi kendilerine cevap bulmaları için
öğrencilerini yönlendirmiştir.
Burak öğretmenin uygulamak istediği dinleme/
izleme yöntemi aşağıdakilerden hangisidir?
11. Dinlemenin ilk aşaması işitmektir. Buna rağmen
dinleme işitmeyle aynı şey değildir.
Aşağıdakilerden hangisi dinlemeyi işitmeden
ayıran özelliklerden biri değildir?
A) Dinleme kişinin kendi tercihidir.
B) Kişi dinleme sırasında istediğini seçer.
A) Katılımlı dinleme/izleme
C) Dinlemede birey isteyerek sesleri algılar.
B) Estetik dinleme/izleme
D) Dinlemede birey sesleri anlamlandırır.
C) Yaratıcı dinleme/izleme
E) Dinleme dikkat gerektirmeyen bir süreçtir.
D) Katılımsız dinleme/izleme
E) Empati kurarak dinleme/izleme
8. Ali Öğretmen, sınıfta işlediği dinleme metninde
geçen yeni kelimeleri kullanarak öğrencilerin bir bulmaca oluşturmalarını ve diğer sınıflardaki arkadaşlarına çözdürmelerini istemiştir.
Ali Öğretmen'in yaptığı bu etkinlik dinleme/izleme becerisinin hangi amacını gerçekleştirmeye
yöneliktir?
A) Söz varlığını zenginleştirme
12. Birey kulağa gelen her sesi dinlememektedir. İnsan,
dinleme sürecinde ardışık işlem basamaklarını
işletir. Bunlar:
I.
Duyma
II. Yorumlama
III. Anlamlandırma
IV. Değerlendirme
V. Tepki
D) Dinleneni/izleneni anlama ve çözümleme
Yukarıda verilen işlem basamaklarının hangisi veya hangilerinde “Dinleyicinin sahip olduğu
geçmiş deneyimler ve kelime hazinesi” daha çok
etkilidir?
E) Dinleme/izleme kurallarını uygulama
A) Yalnız I
B) Etkili dinleme/izleme alışkanlığı kazanma
C) Dinlediklerini/izlediklerini değerlendirme
B) I ve II
D) Yalnız IV
9. “Dinlediklerinde/izlediklerinde ortaya konan sorunlara farklı çözümler üretir.” kazanımını öğrencilere
aktarabilecek en uygun etkinlik aşağıdakilerden
hangisidir?
C) II ve III
E) I ve III
13. Dinleme ve işitme ile ilgili olarak aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) İşitme pasif, dinleme aktif bir süreçtir.
A) Diyalog tamamlama
B) İşitme biyolojik, dinleme ise bilişsel bir etkinliği
kapsar.
B) Balık kılçığı
C) Dinleme esnasında gelen bilgi yorumlanır.
C) Eşleştirme
D) Dinleme sonunda düşünme vardır.
D) Derleme
E) İşitme anında bir mesaj alımı vardır.
E) Tahmin etme
10. Aşağıdakilerden hangisi dinlemeyi doğrudan
etkileyen faktörlerden değildir?
14. Aşağıda verilen dinlemeyi etkileyen faktörlerden
hangisi bireyin kendisinden kaynaklı değildir?
A) Ortam
A) Okulun yanından her yarım saatte bir trenin
geçmesi
B) İçerik
B) Dinlenilen sesleri tanımlamakta zorlanma
C) Beden dili
C) Türkçe dersinde matematik problemi çözme
D) Dinleme süresi
D) Konuya yönelik dinleyicinin ön yargısı
E) Zekâ
E) Anlatılan konuda dinleyicinin bilgi eksikliği
15
15. Aşağıdakilerden hangisi dinlemenin amaçlarından değildir?
A) Sosyal iletişimde bulunmak
B) Bilgi alışverişinde bulunmak
C) İletişim kurmayı öğrenmek
D) Duyguları anlamayı öğrenmek
E) Etkili konuşmayı öğrenmek
18. Türkçe Öğretim Programı'nda öğrenme alanları
günü- müz dil eğitim anlayışının ve dil becerilerinin
gereği olarak dinleme, konuşma, yazma, görsel okuma ve görsel sunu başlıkları altında ele alınmıştır.
Verilenlere göre, bu dil becerileriyle ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Görsel okuma ve görsel sunu ayrı bir öğrenme
alanı olarak ele alınmalıdır.
B) Her sınıf düzeyine uygun metin işlenmeli,
etkinlik örnekleri verilmeli ve bu süreçte dinleme
okuma, konuşma, yazma, görsel okuma ve
görsel sunu etkinlikleri ayrı ele alınmalıdır.
C) Anlama becerilerinin geliştirmesi amacıyla
sıralama, sınıflama, eleştirme, tahmin etme,
ilişki kurma, özetleme, analiz-sentez yapma ve
değerlendirme gibi etkinliklere yer verilmelidir.
16. Dinleme etkileşimsel bir süreçtir. Bu süreçte dinleme
eylemi belli bir sırayı izler:
I.
Anlamlandırılan mesajı hatırlama
II. İşitilen mesajın kodunu çözme
D) İlk okuma-yazma öğretimi, dinleme ve konuşma
alanlarından kopuk, sadece okuma ve yazma
becerilerine yönelik olmalıdır.
E) Dil bilgisi ayrı bir öğrenme alanı olarak ele
alınmamalı, diğer öğrenme alanlarıyla iç içe
verilmelidir.
III. Konuşmacının mesajını işitme
IV. Mesajla ilgili eleştirel düşünme
V. İşitilen mesajla ilgili hüküm verme
VI. Konuşmacıya tepki verme
Yukarıda verilenlere göre, dinleme eylemi basamaklarının doğru sıralanışı aşağıdakilerden
hangisinde verilmiştir?
A) II-I-IV-V-III-VI
19. Türkçe öğretim programlarının amaç ve kazanımlarına bakıldığında aşağıdakilerden hangisi
söz varlığını zenginleştirmeye yönelik bir etkinlik
örneği olabilir?
B) I-III-IV-II-V-VI
A) Grup tartışması
C) V-II-I-III-VI-IV
B) Balık kılçığı oluşturma
D) III-II-I-IV-V-VI
C) Diyalog tamamlama
E) I-II-IV-III-V-VI
D) Canlandırma
E) Sözlük oluşturma
17. Dinleyicinin bilgi edinmek için önemli noktalar
üzerinde yoğunlaşarak yaptığı dinleme türü
aşağıdakilerden hangisidir?
20. Aktif dinlemeden farklı olarak dinleme öncesinde ve dinleme anında kişinin tahminlerde
bulunarak konunun gidişi hakkında fikir yürüttüğü ya da dinlediklerinde asıl anlatılmak isteneni
bulmaya çalıştığı dinleme türü aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Amaçlı dinleme
A) Stratejik dinleme
B) Pasif dinleme
B) Pasif dinleme
C) Stratejik dinleme
C) Not alarak dinleme
D) Diyalog ya da sunuya dayalı dinleme
D) Estetik dinleme
E) Empatik dinleme
E) Empatik dinleme
16
ÇÖZÜMLER
1. Dinleme sürecinde mesajla ilgili olarak öğretmen, öğrencilerin dinleme becerilerini geliştirmek için sınıfta yaptığı
etkinliklerde öğrencilerden gelen soruların bir kısmını
yanıtlayıp bir kısmını ise yanıtlamak yerine bazı soruları
sınıftaki diğer öğrencilere yanıtlatmaktadır. Bu tip durumlar, konuşma ve dinleme çalışmaları için iyi birer fırsat olarak görülmelidir. Bu gibi uygulamalar, öğrencilerin
pek çoğunun farkında olmadan yaptığı yanlış dinleme
alışkanlıklarının farkına varmalarını sağlayacaktır.
6. Ebru Öğretmen yaptırdığı bu etkinlikle öğrencilerinin
eleştirel dinleme becerilerini geliştirmek istemektedir.
Cevap A
Cevap D
7. Burak Öğretmen'in uyguladığı yöntemin adı “katılımsız
dinleme/izleme” veya “seçici dinleme/izleme”dir. Seçenekler arasında bunlardan biri olmalıdır.
Cevap D
2. Bir dinleme eğitimi çalışmasında; dinleme öncesinde
sınıfta sessizliğin sağlanması, tüm öğrencilerin işitebileceği şekilde sınıfta oturulması, sınıf sıcaklığının ayarlanması, sınıf dışından gelebilecek seslere karşı önlem
alınması, öğrenciye konuyla ilgili sorular sormak, resim
ve fotoğraf göstermek, bazı açıklamalarda bulunmak;
dinleme sırasında: ilgi çekici bölümü not almak; dinleme
sonrasında soruları cevaplandırma, metni özetleme, değerlendirme yapmak gerekir.
Cevap D
8. Sorudaki etkinlik dinleme/izleme becerisinin “Söz varlığını zenginleştirme” amacını gerçekleştirmeye yöneliktir.
Cevap A
3. A seçeneğinde yer alan “farklı ortamda farklı dinleme
türü kullanma” bir kusur değil başarıdır.
Cevap A
9. Belirlenen bir sorun, çizilen bir balık kılçığı şeklinin başına yazılır. Her bir alt sorun balığın bir kılçığıymış gibi yerleştirilir. Böylece ana sorunun ortaya çıkmasına sebep
olan alt sorunlar belirlenerek soruna çözüm önerilerinde
bulunulur.
Cevap B
4. Aynı temada birden fazla dinleme/izleme materyaline
yer verilecekse bunların türleri farklı olmalıdır.
Cevap D
5. C seçeneğinde “empati kurma”nın tanımı yer almaktadır.
Empati kurma, iletişimsel dinleme stratejileri içinde yer
almaktadır.
Cevap C
10. Ortam, içerik, dinleme süresi ve zekâ dinlemeyi doğrudan etkilerken beden dili iletiyi destekleyen dolaylı faktörlerden biridir.
Cevap C
17
11. Kişi işitmek istediğini seçemez ama dinlemek istediğini
16. Dinleme eylemi; konuşmacının mesajını işitme, işitilen
seçer. Bundan dolayıdır ki dinleme sırasında birey isteyerek sesleri algılar ve anlamlandırır. Fakat dinleme
dikkat ve çaba ile meydana gelen fizyolojik bir süreçtir.
mesajın kodunu çözme, anlamlandırılan mesajı hatırlama, mesajla ilgili eleştirel düşünme, işitilen mesajla ilgili
hüküm verme, konuşmacıya tepki verme şeklinde bir
sıra izler.
Cevap E
Cevap D
12. Dinleyicinin yorumlama ve anlamlandırma basamaklarında geçmiş deneyimleri ve kelime hazinesi öncelikli
etkiye sahiptir.
Cevap C
17. Dinleyicinin bilgi edinmek için önemli noktalar üzerinde
yoğunlaşarak yaptığı dinleme türüne amaçlı dinleme
denir.
Cevap A
13. İşitme anında bir mesaj alımı yoktur. Sadece sesler duyulur.
Cevap E
18. İlk okuma-yazma öğretimi, dinleme ve konuşma alanlarından kopuk, sadece okuma ve yazma becerilerine
yönelik olmamalı, bir bütün hâlinde iç içe ele alınmalıdır.
Cevap D
19. İlköğretim Türkçe dersi öğretim programları göz önüne
14. Dinlemeyi etkileyen faktörler:
3. Konuşmanın/dersin içeriği
alındığında grup tartışması dinleme/izleme kurallarını
uygulamada, balık kılçığı oluşturma ve diyalog tamamlama etkinlikleri dinleneni/izleneni anlama ve çözümlemede, canlandırma etkinliği ise daha çok konuşma
becerisine yönelik çalışmalarda kullanılabilecek etkinliklerdir. Fakat sözlük oluşturma etkinliği söz varlığını
zenginleştirmeye yönelik amaç ve kazanımların kazandırılmasına yönelik bir etkinliktir.
4. Ortam
Cevap E
1. Dinleyiciye bağlı nedenler: a. Zekâ, b. İşitme, c. Dinlemenin öneminin farkında olma, ç. Konuya ilgi duyma, d. Dikkat, e. Dinleme amacı, f. Dil özelliklerinin
bilinmesi
2. Öğretmene/konuşmacıya bağlı nedenler
5. Dinleme-anlama hızı
6. Dinleme süresi
“A” şıkkı dışındaki tüm şıklar dinleyiciye bağlı nedenlerdir. “Okulun yanından her yarım saatte bir trenin geçmesi” dinlemeyi etkileyen dışsal faktördür.
Cevap A
20. Aktif dinlemede dinleyici pasif değildir. Dinleyici dinle-
değildir. Konuşmanın amaçlarındandır.
diklerinden hareketle hem düşünce üretmekte hem de
düşüncelerini sözel ve sözel olmayan yollarla söyleyebilmektedir. Stratejik dinlemede de bu durum mevcuttur
fakat aktif dinlemeden farklı olarak dinleme öncesinde
ve dinleme anında da yapılan, kişinin tahminlerde bulunarak konunun gidişi hakkında fikir yürüttüğü ya da
dinlediklerinde asıl anlatılmak isteneni bulmaya çalıştığı
dinleme türüdür. Seçerek, amaçlı dinleme stratejik dinlemenin türevleridir.
Cevap E
Cevap A
15. Etkili konuşmayı öğrenmek, dinlemenin amaçlarından