Kronik Yara Çeşitleri

advertisement
12. Ulusal Geriatri Kongresi
Kronik Yaraya Güncel Bakış
Eğitim Toplantısına
Yara.Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Nihal Karaca
İ.Ü. Florence Nightingale H.Y.O
Yara Uzmanı
Paul Hartmann Türkiye
Medical Trainer
Yara.Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Yara Bakımında Güncel Tedavi Yöntemleri
Yara.Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Eğitim Akışı
I.
Kronik Hastalıklarda Deri ve yumşak doku ülserasyonları
 Cilt tanımı ve görevi
 Kronik Yara Çeşitleri
 Diyabetik Ayak, Bası Yarası, Venöz Ülseri
 Yara Bakımı Tarihçesi
II.
Kronik Yarada Anamnez ve Güncel değerlendirme kriterleri
 Yara Yönetimi
 Geleneksel ve Modern Yara Bakımı
 Yara Fazlarına uygun Örtü Seçimi
III.
Vaka çalışmaları
IV.
Soru-Cevap
V.
Workshop
Yara.Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Cilt Fonksiyonları
M
T
Cilt insan vücudunun en büyük organıdır
Doku tabakalarından oluşan bir
Örtü sistemi organıdır
Cildin Fonksiyonları:
Koruma:
- Dış etkenlerden koruyan bariyer
- Vücudun içersindeki sıvı kayıplarından korur
- Kas ve organları korur
 Vücut Isı ve sıvı dengeleyicisi
 Duyu organı: (Sıcak, soğuk, dokunma hissi, ağrı,
vs.)
 Arıtma: Ter bezleri ile toksinlerden arındırır
 Solunum yapar
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Cilt vücut alanı:
1,5–2m2
Cilt Katmanları
M
T
Vücudumuzun 1/6 ağırlığını = 1.5 – 2m² lik cildimizin teşkil ettiği alan
Dermo-Kozmetiklerin etki alanı
Cildimiz 3 katmandan ibaret:

Epidermis: Damarsız cildin dış yüzeyi;
vücudun dış dünya ile olan bariyer.
Epidermis

Dermis: Epidermisin oksijenlenmesini ve
beslenmesini sağlar. Dermis yağ bezlerini,
duyu hücrelerini ve ter bezlerini barındırır.
Dermis
Subcutis: Gevşek bağ dokusu ve yağ
hücrelerin, kas liflerine ve periyostta
bağlanması
Subcutis

Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Epidermis
M
T
Epidermis: Dış etkenlerin koruyucu kalkanı.
 Epidermis tabakasında hücreler bölünür
(canlı hücrelerin mitoz bölünmeyle çoğalması)
Lipitler ile dolu yeni yapılan hücreler yukarıya
Epidermis
taşınır.
Asit Manto
Hücreler zamanla keratenize olur (boynuz
katman) ve koruyucu kalkan oluşur. (Keratin*
Boynuzlu tabaka
hücre bölünmesini sağlar/hızlandırır)
 Lipit, nasırlaşma sırasında oluşur. Lipitler
hücreleri birbirine bağlayarak dış etkenlere
karşı fiziksel bariyeri yapılandırır. (Nasırlaşmış
cilt katmanı)
Canlı Hücreler
 Yağ ve ter; cildi yüzeyinde koruyucu asitik
bariyer oluşturur. Koruyucu asit mantosu
cildimizi bakterilerden ve mantarlardan korur.
*Keratin: Tırnak, boynuz, kıl gibi üst deri ürünü olan yapıları oluşturan proteinli madde.Tırnak ve boynuzun ana maddesi.
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Epidermis
M
Epidermis derinin en dıştaki tabakasıdır."Keratinosit” hücrelerden oluşur.
Kalınlığı vücudun bölümüne, yaşa ve cinsiyete bağlı olarak değişir
26 yaş
70 yaş
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Dermis
M
T
Dermis: Epidermisin oksijenlenmesini ve beslenmesini sağlar.
Daha alttaki deri altı dokusuna bitişik olan
asıl deri bölümü ana işlevi vücut sıcaklığı
ile kan basıncını düzenlemek olan küçük
ve orta boy damarların oluşturduğu bir ağ
yapısına da sahiptir
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Subcutis
M
T
Subcutis: Gevşek bağ dokusu ve yağ hücrelerin, kas liflerine ve periyostta bağlanması.
Yaşlanma ve ihtiyarlama ile birlikte derinin
gelişimi tersine döner. Epidermis ve dermis
incelir, melanosit yoğunluğu azalır.
Dermisteki damar ağı ve adneksler zayıflar
ve elastin fibrilleri kalınlaşır, ileri yaşlarda
kıl folikülleri, yağ bezleri, apokrin ve ekrin
bezler atrofiye uğrar. Zamanla deri
kendisini koruyucu, duysal ve iletişimsel
özelliklerini kaybeder.
İlerleyen yaşla birlikte, deri, yeterli yağ ve
su depolayamaz doğal elastikiyetini
kaybeder ve incelir.
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Cilt
M
T
65 yaş civarında cilt fonksiyonlarını kaybeder
Yaşlı ve hassas ciltlere özel bir
bakım gerekir

Sebepler:
 Dış Etkenler: Güneş, sigara, stres, v.s.
Genetik Faktörler: Tüm hücreler yaşlanmaya
programlanmışlardır
< 16
< 65
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
> 75
Yaş
Yaşlı ve hassas Cilt
Neden daha fazla bakıma ihtiyaç duyar
Genç Cilt – genç ve elastik
M
T
70+ cilt – ince ve kırılgan
1. Asit Mantosu
2. Boynuzlu tabaka
3. Canlı Hücreler
1.Ter bezlerin daha az çalışması: daha az yağ ve nem (Aminoasit)
Asit mantosunun yenilenmesi
Cilt dış etkenlere daha hassas
2. Yağ asitleri besin maddelerinden eskisi gibi filtrelenemiyor.
Cilt incelir, kurur ve kaşınır
3. Hücre metabolizması ve dolayısıyla hücre bölünmesini yavaşlar
Koruyucu boynuzlu tabaka incelir
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Cilt Bakımı
M
 Esansiyel yağ asitleri (keten tohumu yağı):
Hücreler için besin kaynağı, cildin bariyer
fonksyonunu güçlendirir ve anti enflamatuar etki
verir.
 Aminoasitler:
Cildin doğal nem tutucuları
 Badem Yağı:
Cildin hızlı ve iyi emebildiği doğal, zengin içerikli
yağ.
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Cilt Bakımı
M
T
 Kreatin:
Hücre alış verişini (Metabolizasını) uyarır.
 ÇinkoOksit:
Yeni cilt hücrelerinin oluşmasına, onarımına ve bu hücrelerin
bakımına yardımcı olur.
Antiseptik özelliği ile cilt yüzeyinde bulunan mikropları öldürürken
cildin genel görünümünü iyileştirir ve alerjik tepkiler sonucu oluşan
cilt tahrişinin azaltılmasına yardımcı olur.
Cilde bariyer sağlar.
 Üre:
Cildi yumuşatmayı sağlar. Cildin su tutma kapasitesini arttırarak
cildin nemlendirilmesine yardımcı olur.
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Kontakt Dermatit
M
Çinko Oksit+ Üre + Kreatin + Panthenol + Badem Yağı
6 Aralık 2013
26 Kasım 2013
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Kontakt Dermatit
M
Antifungual Temizleme Mendili + Koruyucu Üreli köpük
3 Günlük Tedavi
18 Ocak 14
15 Ocak 14
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Yara
M
Yara; Patolojik bir olay nedeniyle doku bütünlüğün bozulması
 Primer Yara iyileşmesi:
 Sekonder Yara iyileşmesi:
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Akut Yara – Kronik Yara
M
T
 Primer Yara iyileşmesi; belirgin kontaminasyonun olmadığı
durumlarda, yara oluşumundan sonraki birkaç saat içerisinde,
yara kenarlarının uç uca yaklaştırılarak kapatılması sonucu
olan iyileşmedir. Skar dokusu az oluşan yaralardır.
 Akut Yara: ilk 24 st Epitel dokusunun rejenerasyonu başlar
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Akut Yara – Kronik Yara
M
T
 Sekonder Yara iyileşmesi; doku kaybı bulunan büyük
yaralarda, cerrahi girişim olmadan gerçekleşen doğal iyileşme
olayıdır. Burada epitelizasyon ve kollajen depolanmasıda
olduğu halde, kontraksiyon en önemli fenomendir. Eğer
kontraksiyon olmaz ise, yüzey direnç ve esneklikten yoksun
epitel hücre tabakası ile kaplanır.
 Kronik Yara = Granülasyon dokusu daha yoğun, skar dokusu
fazladır.
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Akut Yara – Kronik Yara
 Akut Yara =
3-6 hafta süre içersinde iyileşme gösterir.
 Kesiler
 Kesici Delici Alet Yaralanmaları
 Ezilme,Yırtılma, Basınç Yaralanmaları
 Yanıklar
 Sıyrıklar
 Kopmalar
 Amputasyonlar
 Isırıklar
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
M
T
Akut Yara Çeşitleri
M
T
Kesici-Delici Alet Yaralanmaları
 Dışardan küçük giriş yarasın görünümde
 İçeriye doğru derinliğine göre bazı yapı (sinir, lif, gibi) ve/veya
organlar zarar görmüş olabilir.
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Akut Yara Çeşitleri
M
Ezilme, Yırtılma, Basınç Yaraları
 Büyük/oldukça büyük doku kayıpları mevcut
 Düzensiz yara kenarları ve yara cepleri mevcut
 Yüksek enfeksiyon riski mevcut
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Akut Yara Çeşitleri
M
Sıyrıklar
 Dermis ve/veya Epidermis yüzeyel aşınabilir
 İçinde yabancı cisim varlığı olasılığı büyük
 İz bırakabilir
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Sıyrık Yarası
M
T
Düşme sonrasında merhem tedavileriyle
10 gündür enfekte yara
1 Şubat 2014
2 Şubat 2014
4 Şubat 2014
Tedavi: Gümüş kaplı Tül + Hidrojelli Polimer Yara Örtüsü
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Akut Yara Çeşitleri
M
T
Kopmalar
 Tam yada yarı kalınlıkta olabilir
 Doku kayıpları olabilir
 Kopmanın derinliğine ve büyüklüğüne göre tedavi değişebilir;
deri nakli, v.s
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Akut Yara Çeşitleri
M
Amputasyonlar
 Kemiği içeren amputasyonlar
 Kemik yada dokuda tamamen kayıp söz konusu olabilir
 Tam yada yarım olabilir
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Akut Yara Çeşitleri
M
T
Özel Durum :Isırıklar
 Enfeksiyon oranı yüksek
 İnsan ısırığındaEstetik açıdan önemli değilse, dikiş atılmamalı
 Hayvan ısırıkları bazen dikilebilir ve primer kapatılabilir
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Akut Yara Çeşitleri
M
T
Yanık
Yanık
Dört Kategori:
3 sınıflandırma:
Termal
- Alev, Buhar
Kimyasal
- Asit yada Baz
 Elektrik
- Elektrik çarpması, şimşek
Radyasyon
- Güneş yaniği, radyasyon
yanığı
1. Derece
-Epidermis, minimal
dermiş (yüzeyel)
2. Derece
- Dermal penetrasyon,
büller (kısmi derin)
 3. Derece
- Dermisten subcutise, kas
ve/veya kemiğe kadar
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Akut Yara Çeşitleri
M
Yanık
 Hastanın yaşı, yanma şekli, yaranın derinliği, genişliği ve
derecesi tedavi süreci için önemli
 Enfeksiyon riski oldukça büyük
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Yanlış Pansuman sonucu.....
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
M
T
Yanık
M
Buhar Yanığı
2. Derece
4 Yaş
Gümüş içerikli Merhem
Antibiyotikli merhem
Sonucu
Maserasyon
27 Kasım2013
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Modern Yara Bakımı süreci:
M
Gümüş kaplı ve hidrokolloidli tül örtü kombinasyonu
27 Kasım2013
30 Kasım 2013
1 Aralık 2013
2 Aralık 2013
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Akut Yara – Kronik Yara
M
 Kronik Yara =
6 – 8 haftada tamamen iyileşmeyen ya da 4 haftada hiç
iyileşme belirtisi göstermeyen yaralardır.
 Kronik Yaraların %70’i:
 bası yaraları
 venöz/arteriyel ülserler
 Diabetik ülserler (DAS)
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Kronik Yara Çeşitleri
M
 Diabetik Yaralar = nöropati + basınç + iskemi
 Basınç Yaraları (Decübit ülser) = basınç + iskemi
 Venöz Yaralar = venöz staz + iskemi
 Arteriel Yaralar = iskemi + travma
 İyileşmeyen / kronikleşen ameliyat sonrası yaralar
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Diabet Yaralar
M
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Diabetik Yaralar
M
T
Tanımı
Diyabetli bir hastanın ayağında oluşan her türlü lezyon
’’Diabetik Ayak Sendromu’’ ilgi alanındadır.
 WHO’nun tahminleri, dünyadaki diyabetli hasta sayısının
177 milyona yakın olduğu ve
2025 yılında bu sayının 300 milyona yükseleceği yönündedir.
Ülkemizde 1999 yılında tamamlanan Dünya Saglık Örgütü destekli
Türkiye Diabet Epidemiyoloji Projesinde ( TÜRDEP) % 7,2 oranında
diabet saptanmıstır.
Aynı nitelikte olan çalışma 2010 senesinde
edilip diabet oranın % 13,7 çıktığı ve diabete
yakalanma yaşının 5 yaşa gerilediği
saptanmıştır.
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Diabetik Yaralar
M
T
.
Travma kaynaklı amputasyonlar %60 dan fazla Diabetis Mellitus
hastalarnda görülmüştür (2006). Yaklaşık 65700 DM hastalarında
amputasyon uygulanmıştır.
%15 inde hayatlarının bir döneminde diyabetik ülser gelişmekte
Bu hastaların %30’u diz üstü, %22’sinde aynı bacaktan daha
yukarıdan tekrar, %10’unda ise diğer bacağın ampute ediliyor
Amputasyonların MYB ile %80 oranında
düştüğü saptanmış
*Uzmanlık Tezi,Dr. Ayten GÜNER İstanbul – 2005
*KL‹M‹K 2007 XIII. TÜRK KL‹N‹K M‹KROB‹YOLOJ‹ VE ‹NFEKS‹YON HASTALIKLARI KONGRES‹
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Diabetik Ayak Sendromu
Amerikan Diyabet Derneği (2005);
Tip 2 DM için tanı sırasında
Tip 1 DM için tanıdan 5 yıl sonra nöropati açısından
değerlendirme yapılmasını önermekte
(Boulton ve ark. 2005) 8.
Nöropati
 Nöropati sinir hasarıdır
 Karıncalanma, ayak yanma,
uyuşma hissine neden olur
 Ayak tabanı, bazen ayak yan
kısım, ayak sıcak, Pençe
ayak, his kaybı
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
M
T
Diyabetik Ayak Sendromu
Anjiopati
Arteroskleroz, Kalp, Beyin,
Böbrek perifer damarlarında
görülür
Damarlar da ki basal
membran da
Mucopolysaccaritler birikir
Ayak parmağı, Topuk, Ön
Tibia kenarı
Cilt Soğuk, atopik cilt,
Nabız defisit, hassas ve ağrılı
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
M
T
Diabetik Yaralar
M
T
 Nöropatik ülser gelişiminde Otonomik nöropati özellikle
destrüktif deri komplikasyonlarına neden olur.
 Anormal vazomotor, artmış arteriovenöz şant ve beraberindeki
hipohidroz, zayıf perfuze olan kuru bir ayak ile beraber, kabuklu
ve çatlamış bir derinin oluşuturur.
 Abrazyonu veya laserasyonun meydana gelebilir
 Buna takiben oluşan yetersiz arterioler ve kapiller vazodilatasyon
sonucu etkisiz bir inflamatuvar cevap oluşturur.
 Yaralara karşı hassasiyet artar.
 Diabetik ayak ülserlerinde tanı koydurucu en erken belirti aşil
tendon refleksinin kaybıdır
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Diabetik Ayak Ülserlerinde Sınıflandırma
M
Wagner Sınıflandırılması:
1.,2. ve 3. evrede, etiyolojisinde nöropati ön plandadır
4. ve 5. evrede, periferik vasküler hastalık sorumlu olduğu
düşünülür
 Evre 0:Cilt lezyonu yok.
 Evre 1:Yüzeyel ülser var ve klinik olarak enfekte değil.
 Evre 2:Derin ülser var sıklıkla enfekte ancak osteomyelit yok.
 Evre 3:Derin ülser var. apse ve osteomyelit de mevcut.
 Evre 4:Ayak parmak uçları ve tabanda lokalize gangren.
 Evre 5:Bütün ayak gangreni.
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Diyabetik Ayak Risk Faktörleri
M
T
Nöropatik Ayak
Dizlipidemi
Periferik Damar Hastalığı
Temel Ayak Bakım eksikliği
Anjiopati
Hijyenik eksikliği
Ayak Derformitesi
Sigara
Enfeksiyon
Obezite
(Fungal/Bakteriyel)
65 yaş üstünde olma
Ayakta Ödem
Düzensiz glisemik kontrolü
Makrovasküler Hastalık
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Diabetik Ayak Ülserlerini Tetikleyen Nedenler M
T
Uygunsuz Ayakkabı
Travma (ayakkabı içersinde
Yeni ayakkabılarda
bulunan taş gibi)
sürtünme
Yanıklar (soba yanığı gibi)
Tedavi edilmemiş nasır
Tırnak Enfeksiyonları
Nasırların bilinçsizce hasta
Yatağa bağlı hastalarda
tarafından kesilmesi /yok
topuk sürtünmeleri
edilmesi
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Diabetik Ayak Sendromu
M
T
En iyi Tedavi Önlemleri
Erken Teşhis
Kan şekeri kontrolü
Eğitim
Ayak Bakımı
Multidisipliner yaklaşım Temel fizyopatoloji bilgisine sahip olmalı
Yara oluşumuna neden olan faktörler etyolojik olarak
incelendiğinde %11 ile yanıklar, nöropatik ülserler ve
travmalardan sonra üçüncü sırada yer almaktadır.
Altındaş ve ark. 2006
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Diabetik Ayak Sendromu
Yanık sonrası DAS
Tedavi süresi: 8 Hafta
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
M
T
Diabetik Ayak Sendromu
Travma sonrası DAS
Tedavi süresi: 44 Hafta
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
M
T
Dekübit Ülser
M
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Dekübit Ülser
M
T
Tanımı
Vücudun, özellikle kemik çıkıntılarının bulunduğu yerlerinde, uzun
süreli ya da yineleyen basılara bağlı olarak deri ve derialtı
dokularında ortaya çıkan nekroz ve ülserasyonlardır.
Tek başına basınç yada yırtılma ile basıncın bir arada sebep
olduğu, genellikle kemik çıkıntılar üzerinde ortaya çıkan lokalize
deri ve / veya deri altı doku hasarıdır.
Bası yarasının
oluşum süresi ve
derecesi maruz
kaldığı basıncın
süresi ve
yoğunluğu ile ilgili
(24 st - 48 st)
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Dekübit Ülser
M
Nasıl Adlandırılır
Bası yarası
Yatak Yarası
Dekübit Ülser
Decubitus
Basınç Yarası
Basınç Ülseri
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Dekübit Ülser
M
T
Nedeni
Vücudun kemik çıkıntıların üzerinde basınç altında kalması
Yumuşak dokuların basınç altında kalması
Kan dolaşımının bozulması
Doku hücreleri beslenemesi
Dokunun Oksijensiz kalıp doku ölümünün gerçekleşmesi
(Zytolyse)
İskemik doku kaybının gelişmesi
Basınç engellenmezse nekroz ve/veya ülserasyon oluşur
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Yatak Ülserin Oluşma Süreci
Prof. Dr. Ramazan Kahveci – 2008 Yara Bakım Kursu
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
M
T
Yatak Ülserin Oluşma Süreci
 Basınç
 Sürtünme
 Yırtılma
 Isı
 Nem
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
M
T
Risk Vakalar
M
 Geriatrik hastalar
 Retardasyonlularda
 Komadaki hastalarda
 Birden çok kırık olan olgularda
 Pediküllü uzak flep uygulananlarda
 Felçli hastalarda

His kaybı

Kuvvet kaybı

Spastisite
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Destekleyici Faktörler
M
 Beslenme bozuklukları

Protein azlığı

Anemi

Vitamin eksikliğ

Kilo kaybı
 Hijyen eksikliği

Derinin yeterli temizlenmeyerek, koruyucu pH
ın bozulması; ıslak ve pis bırakılması
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Destekleyici Faktörler
M
 Davranış hataları

Çarşaf değişim sırasında hasta
cildin hasar görmesi

Hastaya pozisyon verirken ve /veya bir başka
yere naklederken kaba davranılması
 Bakım eksikliği / hatası

Yetersiz / yanlış cilt bakım ürünleri

Yanlış masaj teknikleri
 Kas aktivitelerinin kaybı

Venöz ve Lenfatik dönüş bozulur
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Dekübit Ülser
M
T
Dekübit Sınıflandırılması
EPUAP (Eurpean Pressure Ulcer Advisory Panel, 1998)
Kızarma
derinin eritemi
Epidermisve/veya dermis
içeren cilt kaybı; bül, sıyrık
gibi
Nekroz Subkutan doku,
fasya ya kadar içerebilir
Evre 3 gibi, fakat doku
nekrozu kas,kemik ve/veya
destek dokusuna kadar
hasar vardır
Resim Kaynak: Kompendium, Wunde und Wundbehandlung
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Evrelendirilemeyen Yara
M
T
 Tam kalınlıkta doku kaybının olduğu, yara yatağının ölü doku
(sarı, gri, yeşil veya kahverengi) ve / veya kabukla (kahverengi
veya siyah) dolduğu yaralardır.
NPUAP (2009)
http://www.npuap.org
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Şüpheli Derin Doku Yaralanması
M
T
 Bütünlüğü bozulmamış ciltte mor veya koyu kızıl lokalize bir
bölge şeklinde veya alttaki dokunun basınç ve / veya
sürtünmeye bağlı hasarlanması sonucu kanlı bül şeklinde
görülebilir.
NPUAP (2009)
http://www.npuap.org
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Görünmeyeni de değerlendirmek
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
M
T
Dekübit Ülser
M
Bası .Noktaları
• Sakrum, Koksiks,
• Topuk ve Aşiltendonu,
• Oksipital kemiği, Kulaklar,
• Omurga,
• Dirsek, Kürekkemiği,
• Göğüs kemiği, Kaburgalar,
• Pelvis, Büyük trokanter (trokanter
majör),
• Omuz eklemi, iliak,
• Dış diz eklemi,
• İç Fibula, lateral malleol
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Bası Yarası - Tedavi Prensipleri
Sistematik Tedavi
 Beslenme desteği
M
Lokal Tedavi
 Basıyı ortadan kaldırmak
 Debridman
 Dolaşımın artırılması
 Kansızlığın Tedavisi
 Enfeksiyonun önleme
 Ölü boşlukların doldurulması
 Eksuda kontrolü
 Nemli yara yüzeyin oluşturma
 İyileşen yaranın korunması
 Enfeksiyon tedavisi
 Doğru Yara Bakımı (doğru yara
anamnezi=doğru yara bakım)
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Dekübit Ülser
M
Tedavi Örneği
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
M
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Venöz Ülser
M
Florides ulcus cruris venosum
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Venöz Yaralar
M
T
Tanım
Dünyada ve ülkemizde alt ekstremite yaralarının en sık karşılaşılan
sebebi, venöz patolojilerdir !
Ülkemizde 7 milyon venöz yetmezlik hastası, 150.000 venöz ülser
hastası vardır. ,
Sebebi
Venöz Hipertansiyondur
 Baldır Kas pompa fonksiyonun bozulması
Venlerin veya ven kapakcıklarının bozulması
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Venöz Yaralar
M
T
Tanı:
Sıklıkla iç malleol üzerinde ve ayak bileğinde oluşurlar
Kenarları düzensiz ve kalınlaşmıştır
Sıcak veya ılık, çevresi ödemlidir
Kırmızı granülasyon ve yer yer sarı fibrin ile kaplı kas ve tendon
görülmez.
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Bacak Ülserleri
M
T
Arterial (% 15)
Venöz (% 80)
Lemfatik (Elefantiazis)
Vaskülit sonucu ( SLE, rh artrit, skleroderma, poliarteritis nodosa)
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Venöz Ülseri
M
T
Primer Varis Sebepleri
Genetik veya yaşa bağlı ven duvarların bozulması
Menapoz, obesite, meslek (ayakta durmak), hormonal değişiklik
(hamilelik)
Venlerin dilatasyonundan dolayı ven kapakların yetersizliği
Venlerin yetersizliğinden, kan rahat dolaşabilmek için farklı yollar
arar
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Venöz Dolaşım
M
Venöz dolaşımını destekleyen Faktörler
Solunum Sistemi
Kalp kapakcıkları
Arteryel-venöz bağlantısı
Baldır Kas pompası
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Venöz Dolaşım
M
Venöz dolaşımını destekleyen Faktörler
Kas-venöz-pompası
(üst bacak kasları)
Eklem (diz) pompası
Baldır kasları
Ayak bileği
Taban ve ayak parmak kasları
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Varisler
M
T
Sekonder Varis Sebepleri
Doğuştan veya post trombotik ven dilatasyonu, kapak yetersizliği,
trans ve intra fasyal venleri de etkiler
Yeni yol oluşumu olmuyor, Reflux(kanın geriye doğru akması)
oluşur, terminal damar yatağı bozulur
Reflux:
Kan akımın yavaşlaması, trombozların
oluşması
Ödem oluşması
Venöz ülser sebebi
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Flebolojik Hastalıklar
M
Varis ödemi
Büyük toplardamar varisleri
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Venöz Dolaşım
M
Varis oluşumu
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Bacak Ülserleri
M
Ulcus cruris venosum (venöz ülseri)
Post trombotik sendrom (Tromboz
sonrası Stasis Sendromu-Venin
tıkanması)
Peri-ülser hiperpigmentasyon
(cilt renginin değişmesi-koyulaşması)
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Bacak Ülserleri
Arteriyel Ülser
M
Ulcus crurisin sebep olduğu
Bazal hücre karsinomu
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Venöz Ülser
M
Kompresyon Tedavisi
Venöz hipertansiyonu azaltır
Biriken kanı azaltır, kapillerlerden çekilir
Lenf akımını artar
Ödemi ve şikayetleri azalır
Fibrinolitik aktiviteyi azaltır
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Venöz Ülser
M
Kompresyon Tedavisi
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Kompresyon Tedavisi – Bandajlama Etkisi
M
T
Ödemi azaltır
Venöz çapı ve venöz reflüyü azaltır,
Kan dolaşımı hızlanır
Toksinlerin ve biriken ödem taşınır
Ven kapakları daha fazla kapanır
Baldır-kas pompasına katkı sağlar
Tromboz-emboli riski azalır
30-40 mmHg basınçlı kompresyon çorapları ile iyileşmiş ülserlerin
nüksü önlenmiş olur.
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Venöz Ülseri - Tedavi desteği
M
4lü Bandaj
Varis Çorapları
2li Bandaj
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Venöz Ülser
M
Ulcus cruris
venosum
Tedavi süresi:
8 Hafta
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Arteriyel Ülseri
M
Ulcus cruris arteriosum
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Arteriyel Ülser
M
Tedavi
 Risk Faktörlerin uzaklaştırılması
 Hareketliliğin dolaşımı düzenleyici şekilde artırmak
 Cerrahi girişim
 Sekonder tedavi: doğru yara bakımı
Arteriyel ülserlerde basınç tedavisi
uygulanmaz!
Mix ülserlerde hafif basınç tedavisi
uygulanabilrir!
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
M
Kronik Yaralar
Ameliyat sonrası Yaraları
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Zor iyileşen Ameliyat Sonrası Yaralar
Ameliyat Yaraların zor iyileşme Nedenleri
 Enfeksiyon, Fistül, Abse
 Dolaşım bozukluğu
 Hematom
 Süturların erken alınması
 Sütur malzemelerine karşı allerji
 İlaçlar
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
M
T
Koruyucu Simit Yaraları
Sakral simit yöntemi ile korunmuş, fakat...............
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
M
T
Yara Bakımı Tarihçesi
M
T
Fransa ve Peru’da yapılmış olan kazılarda 7000-10 000 yıl
öncesine ait iskeletlerde kafatası kemiklerinde trepenasyon
(kafa tasına açılan delik) yapıldığı belirlenmiştir.
Eski Mısır’da özellikle Ebers Tıp papirüslerinin M.Ö. 1550
yılında yazıldığı tahmin edilmektedir. Ebers Papirüsleri 700
kadar reçete ihtiva etmektedir. Bu papirüsde hint yağının
yaralar ve yanıklarda ilaç olarak dışardan kullanıldığı
belirtilmektedir.
MISIR ‘ da MÖ 1600 yılında yazılan Edwin Smith Papirüsü en
eski cerrahi dökümandır . ’İrrite ise sakinleştir, sert ise
yumuşat, sıcak ise soğut, şiş ise söndür, ağrılı ise rahatlat’
Mısırlı cerrahlar yarada küflü ekmek kullanmaktaydılar.
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Yara Bakımı Tarihçesi
M
Eski Yunan tıbbı Mitolojide
MÖ 460 yılında Kos/İstanköy Adası’nda
doğan Hippocrate tapınaklarda bulunan
zehirsiz cinsten yılanlar, hastaların
gözlerini ve yaralarını yalayarak tedaviye
yardım etmişlerdir.
Hipokrat yaralarda katran kullanmakla,
antisepsiyi ilk uygulayan hekim olmuştur.
Yarada primer ve sekonder iyileşmeyi ilk
defa Hipokrat tanımlamışve BAL kirli
yaraların temizlenmesinde kullanmış.
Yara iyileşmesi ve iltihapla ilgili bilgileri ve
belirtileri bildirmiştir.
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Yara Bakımı Tarihçesi
M
Eski Roma tıbbında Celsus (MÖ 25MS 50)
"De Medicina" isimli 8 ciltlik bir eser
bırakmıştır.
5. kitabında yara iyileşmesinden söz
edilmekte ve bu amaçla kullanılan
maddeler arasında zamk, güherçile,
safran ve susam bulunmaktadır
Celsus yara tanımı yapmış ve yeni
oluşan yaraların temizlendikten ve
yabancı cisimler çıkarıldıktan sonra
dikilebileceğini önermiştir
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Yara Bakımı Tarihçesi
M
T
Theodoric de Luca (1205-1298),
yaralarda cerahat oluşumunun
gereksiz, hatta zararlı olduğunu
söylemiş ve pansumanları Şaraba
batırdıktan sonra kullanmayı tavsiye
etmekle asepsi ve antisepsiyi işaret
etmiştir.
Fransız Cerrah Guy de Chauliac
(1300-1368) yara tedavisinde, basit bir
pansuman yerine merhem, alçı ve
dağlama gibi yöntemlerin
kullanılabileceğini ifade etmiş, yarada
bandaj kullanımı ve iyi beslenmenin
önemini vurgulamıştır.
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
GUY DE CHAULĠAC
Yara Bakımı Tarihçesi
M
1537 de II Henry’nin ordusuna Cerrah
olarak katılan Ambroise Pare;
Dokulara nazik davranmanın, yara
temizliği ve nemli kapamanın önemini
vurgulamış.
Yaralara gül yağı, yumurta sarısı
sürerek, askerleri rahatlatıp yaralarını
iyileştirmiş.
“I dressed the wound, and God healed it”
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Yara Bakımı Tarihçesi
M
Josef Lister’den(1827-1912) önce
yarada cerahatin istenilen bir durum
olmadığını savunmuş, iltihap, yara
iyilşmesi ve kan pıhtısının oynadığı
rol ile ilgili çalışmalar yapmıştır.
1827’de yaralarda karbolik asit
kullanmaya başlamıştır.
Lister’in ortamın temizlenmesi
gerektiği fikrini savunduğu yıllarla
Luis Paster’un (1822-1895)
hastalıkların mikroplarla oluştuğu
fikri aynı döneme denk gelmektedir.
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Yara Bakımı Tarihçesi
M
Bası yaraları çok eski devirlerden beri
bilinmektedir.
Fransız cerrah Pierre Joseph Desault
(1744-1795) debridman kavramından
söz etmişdir.
Yara bakımının etyolojisine ait
görüşler 19 Yüzyıl’da aittir.
1853 yılında Brown-Sequard
paraplejik hayvanlar üzerinde yaptığı
çalışmalarda basıncın önlenmesi ve
kuru tutulması ile yara açılmadığını
belirtmiştir.
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Yara Bakımı Tarihçesi
M
İbn-i Sina'nın ünlü kitabı “Kanun" uzun
yıllar çeşitli tıp okullarında ders kitabı
olarak okutulmuş, 5 ciltten oluşan
kitabın 3. cildi deri ve zührevi
hastalıkları ile ilgili yazılar bulundurur.
15. Yüzyıl’da Cerrah İbrahim Bin
Abdullah tarafından hazırlanan
“Alaim-i Cerrahin" adlı eserde bazı
bölümler yara bakımı ile ilgilidir.
1. bölüm taze yaralar ve tedavileri,
7. bölüm abse ve tedavisi,
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Yara Bakımı Tarihçesi
M
Florence Nightingale 1820 de Floransada
doğmuş Modern Hemşireliğin Kurucusudur
Kırım Savaşında (1853-1856) hasta bakımına,
hasta bakımında çevre ve yara bakımı gibi
konulara önem vermiştir.
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Yara İyileşme Fazları
M
T
Howes, Sooy ve Harwey (1929) in çalışmalarıyla yara iyileşmesinin 3
ana evresini belirledi
İnflamasyon Fazı
(Hemostaz, trombosit, granülosit ve makrofaj safhaları,
Akut yarada  3.- 4. gün)
Proliferasyon Fazı
(Fibroblast proliferasyonu, anjiogenezis, yara kontraksiyonum
Akut yarada 1. - 14. gün)
Re-modeling-reperatif Fazı (Olgunlaşma ve yeniden şekillenme,
skar maturasyonu, Akut Yarada  3./4.-21. gün)
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Modern Yara Bakımın Tarihçesi
M
T
Winter (1962) nemli yara ortamın önemi
Eaglstein (1987) en iyi iyileşme ortamın sağlanması
Cutting ve White (2002) fazla eksuda iyileşmeyi engeller
Schultz ve ark. (2003) TIME yara değerlendirme prensibi
Gray ve White (2004) eksuda yara iyileşmesinde anahtar komponent
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Yara İyileşme Fazları
M
T
Howes, Sooy ve Harwey (1929) in çalışmalarıyla yara iyileşmesinin 3
ana evresini belirledi
İnflamasyon Fazı
(Hemostaz, trombosit, granülosit ve makrofaj safhaları,
Akut yarada  3.- 4. gün)
Proliferasyon Fazı
(Fibroblast proliferasyonu, anjiogenezis, yara kontraksiyonum
Akut yarada 1. - 14. gün)
Re-modeling-reperatif Fazı (Olgunlaşma ve yeniden şekillenme,
skar maturasyonu, Akut Yarada  3./4.-21. gün)
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Yara İyileşme Fazları
İnflamasyon Fazı
Vücudun
yenileme
mekanizmasını
destekler
M
T
Proliferasyon
Fazı
Remodelizasyon
Fazı
Doku yenilemesi
ve yeni oluşan
epitelin
korunması
Hücre
yenilenmei ve
hücre
bölünmesinin
hızlanması
* http://www.jameda.de/gesundheits-lexikon/bilder/266340.jpg
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Kronik Yara Değerlendirme Kriterleri
M
T
Lokal Faktörler
Sistematik Faktörler
Yetersiz kan akımı
Obesite
Derinin aşırı gerilmesi
Sigara kullanımı
Cerrahi kapamanın yetersizliği
Beslenme bozuklukları
Yetersiz venöz drenaj
İleri yaş
Yabancı cisim varlığı
Vitamin ve eser element
Enfeksiyon odağı varlığı
eksikliği
Yara bölgesinin hareketliliği
Malin hastalıklar
İmmün sistemi baskılayıcı
ilaçlar
Steroid ve antikoagulan
kullanımı
*Güncel Yönleriyle Kronik Yara, Murat Topalan, Şamil Aktaş
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Yarayı Değerlendirirken
M
T
TIME Prensibi
T issue Management (Nekrotik doku ve çevre deri değerlendirmek)
I nfection – Inflammation (Yara da enfeksiyonu, enflamasyonu
değerlendirmek, varsa gidermek, yoksa korumak)
M oistur Balance (Nem dengesi sağlanmak, aşırı eksüduda ve
maserasyonu önlemek)
E dge (Epithelial advancement) (Epitelizasyonu engelleyen faktörleri
gidermek, epitelizasyonu hızlandırmak)
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Yarayı değerlendirirken
M
T
Yaranın değerlendirmesi, ölçüm ve kayıt
Fotoğraflı kayıt tutmak (en az haftada bir)
Multidisipliner yaklaşım ile yara tedavi yöntemini ve/veya ürünü
seçmek (örn. Debridman yöntemi)
Hastanın beslenme, ağrı ve aktivite durumunu düzenlemek (örn.
Fizik tedavi desteği, masaj, ilave mama)
Hasta ve/veya yakınlarını eğitmek
İnkontinans eğitimi (ürün seçimi, alt değiştirme yöntemleri)
Deri bakımı (Örn. Temizleme ürünleri, Bariyer krem kullanımı,
üreli ürünler)
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Yarayı Değerlendirken
Yaranın lokalizasyonu ve yara iyileşme fazı
Yaranın boyutu (en-boy-derinlik)
Tünellerin varlığı
Yara Yatağının görünümü
 Granülasyon
 Ölü doku
 Eskar
 Eksuda
 Yara kenarların durumu
Koku
Yara çevresi cildin durumu
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
M
T
Tedavi Prensipleri
M
Basıyı ortadan kaldırmak
Dolaşımı artırmak
Anemiyi tedavi etmek
Diyabetik hastalarda insülin düzeyini dengelemek
Beslenme desteği
Enfeksiyonu önlenmek/tedavi etmek
Cilt Bakımı
Doğru Yara Bakımı
.....................................
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Kronik Yara Tedavisinde Disiplinler
 Genel Cerrahi
 Radyoloji
 Plastik Cerrahi
 Sualtı Hekimliği
 Vasküler Cerrahi
 Fiyoterapi
 Ortopedi
 Beslenme
 Endokronoloji
 Farmakoloji
 Enfeksiyon Hastalıkları
 Hemşirelik
 Algoloji
 Sosyal Hizmetler
 Dermatoloji
 .............
 Nöroloji
 Koruyucu Aile Hekimliği
Yara. Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
M
T
İdeal Yara iyileşmesi
M
Yarada nekrotik doku bulunmamalı
Yaraya nemli ortam sağlanmalı
Dengeli eksuda olmalı
Yara çevresi sağlıklı olmalı
Kontaminasyon engellenmeli
Enfeksiyon giderilmeli
Doğru Evrede
Doğru yara bakım ürünü ile
Yaralar iyileşebilir
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Modern Yara Bakımı Ürünleri
M
Islak PA Pansuman
Hidrojeller
Hidrokolloidler
Poliüretan Köpükler
Aljinatlar
Gümüş iyonu emdirilmiş materyaller
Teknolojik gelişimler ile birlikte Kollajen, Büyüme faktörü,
protein gibi farklı maddeler içeren bir çok ürün piyasada
bulunmaktadır
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Yara Yönetimi
M
Yara İyileşme Fazlarına Uygun Örtü kullanımı
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Enflamasyon
M
Enflamasyon Faz
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Enflamasyon Fazı
M
T
Hakim hücre: Nötrofil ve Makrofaj
Yara İyileşmenin temel fazıdır
Yüksek vasküler permeabilite
Kan hücrelerin yara ortamına kemotaksisi
Sitokinlerin ve Growth faktörlerin serbestleşmesi
Hemostaz sağlanır
Amaç:
Bakteriyel yükü azaltmak
Enfeksiyonun kontrolünü sağlamak, enfeksiyonu önlemek
Yara duvarının ve canlı dokunun görülebilmesine olanak sağlamak
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Enflamasyon Fazı
M
T
Enflamasyon Fazında
Debridman yapılımalı (Yaraların üzeri veya kenarındaki canlılığını
kaybetmiş, kontamine dokuları ve yabancı maddelerin
kaldırmak/uzaklaştırmak)
Otolitik debridman
Mekanik debridman
Enzimatik debridman
Biyolojik debridman
Cerrahi debridman
(Schultz ve ark. 2003; Nelson ve Dilloway 2002)
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Enflamasyon Fazı
M
Negatif basınç yara tedavisi
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Enflamasyon Fazı
M
T
Enzimatik (Kimyasal) Debridman:
Enzimatik ajanın nekrotik dokuya nüfuz
ederek, nekrotik dokunun uzaklaştırılmasın
da proteolitik ve diğer eksojen enzimlerin
kullanılmasıdır
Enzimatik ajanların kullanımı dikkat gerektirir ve pahalıdır
Papain ya da kollejenaz içeren topikal ajanlar kullanılır. Kollajenaz
papaine göre daha yavaş
Enzimatik debridmanda kullanılan enzimlerin bazıları selektif
debridman grubunda yer almaktadır
Enzimlerin uygulanması sırasında enfeksiyon riskine dikkatli
olunmalı (parçalanma ürünleri bakterilerin üremesi için uygun ortam
hazırlayabilir)
Kaymakçı 2004, Black ve ark. 2001, Dowsett, 2002, Anderson 2006, Kirshen ve ark. 2006,
Ayello ve Cuddigan 2004,). 16
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Enflamasyon Fazı
M
Biyolojik Debridman (Larval Terapi):
Lucilia sericata sineğinin larvalarıyla tedavisidir
Tedavi süresince yarayı debride ve dezenfekte eder
*Türkiye Parazitoloji Dergisi, 33 (4): 307 - 315, 2009
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Enflamasyon Fazı
M
T
Biyolojik Debridman (Larva Terapi):
Dezavantaj tedavi sırasında ağrı artar
16 saatlik 400-600 maggot, 24 saatte, 10-15 gr nekroze doku
tüketebili (10 maggot/cm2)
Sağlıklı dokuya zarar vermez
 Larvalar kendilerini ağızda bulunan çengeller yardımıyla
substratlara kenetleyerek küçük partiküller ayırırlar ve yaraya
nekroze materyali eriten tükrük enzimleri salar
Sekresyonlar yara iyileşmesini hızlandıran fibroblast üretimini
uyarır
Geniş damarlara ve iç organlara yakın yerleşimi olan yaralarda
kullanılmamalı
Yumurta, soya fasulyesi ve protein alerjisi olan hastalarda
kullanılmamalıdır
*Türkiye Parazitoloji Dergisi, 33 (4): 307 - 315, 2009
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Enflamasyon Fazı
M
Cerrahi Debridman:
Canlı doku kenarlarını da kapsayacak şekilde ölü (nekrotik)
dokunun kesilerek (eksize) temizlenmesi
Yaygın enfeksiyon, kemik ve ya enfekte doku çıkarılması
Ölü dokunun uzaklaştırılmasında en hızlı ve en etkili yoldur
(Dowsett 2002,Edwards 2005, Schultz ve ark. 2003).
Ağrılı bir işlemdir
Debridman esnasında kanama olabilir
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Proliferasyon Fazı
M
Proliferasyon Fazı
*http://www.jameda.de/gesundheits-lexikon/bilder/266340.jpg
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Proliferasyon Fazı
M
T
Hakim Hücreler: fibroblast, epitel ve endotel
Fibroplazi (kollajen sentezi+anjiogenezis)
Granülasyon dokusunun oluşumu
Yara kontraksiyonu
Epitelizasyon
Amaç:
Proliferatif evrede fibroblastlar, endotel hücreleri ve monositlerden
zengin aşırı bir hücre artışı vardır.
Bu hücreler kalıcı ekstrasellüler matriksi oluşturmak üzere geçici
matriksin içine doğru ilerler.
Sonucunda yara alanında mekanik bir bütünlük sağlanır
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Re-modeling/Skar Maturasyon Fazı
Re-modeling Fazı (maturasyon)
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
M
T
Re-modeling/Skar Maturasyon Fazı
M
T
Maturasyon Fazı
Kollajen değişimi
Fibroblast, fibrin çekilmesi
Fibronektin azalması
İntermoleküler bağlantıların artması
Amaç:
Epitel tabakasının yeniden yapılanmasıdır
Ekstrasellüler matrikse doğru hücresel bir hareket başlar
Epidermis yeniden yapılanır
Granülasyon dokusu skara dönüşür
Bu süreçte kollajen lifleri normal deridekine benzer bir düzene
geçer
Ürün seçeneği fazladır : Hidrojeller, Hidrokolloidler, Merhemli
Tüller, epitel besleyici çinko oksitli kremler, üreli materyaller gibi
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Yara İyileşme Fazları
M
T
İnflamasyon Fazı
(Hemostaz, trombosit, granülosit ve makrofaj safhaları,
Akut yarada  3.- 4. gün)
Proliferasyon Fazı
(Fibroblast proliferasyonu, anjiogenezis, yara kontraksiyonum
Akut yarada 1. - 14. gün)
Re-modeling-reperatif Fazı (Olgunlaşma ve yeniden şekillenme,
skar maturasyonu, Akut Yarada  3./4.-21. gün)
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
M
T
Modern Yara
Bakımı
Poliakrilat
Yıkama
Gümüş
Hidrokolloid
Hidrojel
Geleneksel
Yara Bakımı
Poliüretan
köpük
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Aljinat
İnflamasyon Fazı (Exsudative Phase)
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
M
T
Enflamasyon Fazı
M
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Enflamasyon Fazı
M
T
Otolitik Debridman:
Makrofajlar (Lökosit çeşidi) proteini parçalayarak debridman sağlar
Nemli yara koşulları ölü dokuların atılması için gerekli olan eksuda ve
enzimlere sahip
Hücre aktivitesinin sürdürülmesi için ısı ve nemli çevre sağlar
Hidrojel
Islak Poliakrilatlı Yara Örtüsü
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Otolitik Debridman
M
Islak PA Pansumanı
24 saate bir değişim
Nekrotik dokuyu çözer, pet içinde hapseder
Bol eksudalı, iyileşme göstermeyen yaralarda yaralarda
Poliakrilat sayesinde yıkama sağlar
MO ları yaradan uzaklaştırır
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Poliakrilat içerikli Islak Yara Örtüsü
M
Ringer solüsyonu granülasyonu destekler
Yara enfeksiyonlarında hızlı, etkin Yara temizliği sağlar
Kompresiyon tedavisi ile kombine kullanılabilir
Kronik yaralarda (Bası ülseri, bacak ülserleri, diyabetik ülser gibi)
endikedir
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Poliakrilat içerikli Islak Yara Örtüsü
Emici-Durulayıcı Tanecikler
(Polyacrylat)
Yapışmayan dış Yüzey
(Polypropylen)
M
T
Ringer Solüsyonu
Taşıyıcı Zar
(Zellulose)
Poliakrilat ve SAP, Ringer Solüsyonu (Na,K,Cl,Ca) ile birlikte 24 saate kadar
yaranın nemli kalmasını, nekrotik dokuyu yumşatıp uzaklaştırır, eksudayı dengeler
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Poliakrilat içerikli Islak Yara Örtüsü
M
T
Enfekte yaralar da kullanılır
•
Yaranın aktif yıkanması
• Doku Harabiyetlerin, Eksudanın ve Mikroorganizmaların
emilimi
•
Nekrozlarda, Yara enfeksiyonlarında hızlı, etkin Yara temizliği
 fizyolojik/ otolojik debridman
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Poliakrilat içerikli Islak Yara Örtüsü
M
T
Poliakrilatlı Islak Yara Örtüsü enflamasyon evresinde kullanılır
• Fizyolojik Yara İyileşmesine MMPs (Matrix-Metalloprotease)
in aktivasyonunu baskılar
• Mikroorganizmaların Polyacryltanecikleri sayesinde emilimi
ve tutulumunu
•
Fizyolojik pH-Seviyesi sayesinde yara iyileşmesini
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Poliakrilat içerikli Islak Yara Örtüsü
M
T
Mikroorganizmaların Polyacrylat’ta tutunması
a)
b)
Kaynak: J Wound Care 2005; 9: 438-442)
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Etki Mekanisması
M
T
Kronik ve Akut Yaralar daki
MMP-Aktivasyonun kıyaslanması
İyileşme zor
İyileşme kolay
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Etki Mekanisması
M
MMP2/MMP9 Aktivasyonu (%)
Poliakrilatlı ıslak pansuman–
Efekti
Süper Emici Tedavi
Süper Emici Tedavi
ile
olmadan
Eksuda miktarı
Eksuda miktarı
Kaynak: Wundforum 03/2008
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Klinik - Tedavi Örneği
M
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Uygulama
M
2000 / 8 / 13
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Tedavi Örneği
M
2. gün
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
20. gün
T
Hidrojel ile Otolitik Debridman
Hidrojel içeriği:
 Gliserin
 Karbomer (Acrylatpolymer)
 Hidroksil-etil-selülöz
 Na- Karboksimetilselülöz (CMC)
 Ringer solüsyon (%90)
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
M
T
Enflamasyonda Enfeksiyon Yönetimi
M
T
Enflamasyon
Proliferasyon
Re-modeling
Antiseptik kullanımı FİBROBLAST lara sitotoksik olduklarından önerilmez.
Sibbald at at 2007
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Enfeksiyon Yönetimi
M
Antiseptikler
Povidon iyot
Klorheksidin
Alkol
Sirke
Hidrojen peroksit
Sodyum hipoklorit
Oktanidin dihidroklorür
Fenoksietanol
Antiseptikler kontaminasyonu azaltır
Doku da toksisite problemi görülür
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Enfeksiyonda Gümüşün Etkisi
Gümüş kaplı tül – Bakterisit etki
Yara üzerindeki Bakterilerin direk teması ile
etkileşmeye başlar
 Örtü eksuda ile birleştiğinde Gümüş iyonları (Ag+)
aktifleşir
Bakterisit etki sağlar
7 güne kadar etkili
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
M
T
Gümüş kaplı Tül
M
T
Etki Mekanizması
Hücremembranların ve
protein hücrelerin yıkımı
Enzim fonksiyonların
yıkımı
Gram-positif Bakteriler (St. aureus, MRSA ) öldürür
Gram-negatif Bakteriler (Klebsiella pneumoniae)öldürür
Mantarları öldürür
Virüsleri hapseder
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Enfeksiyon Yönetimi – Gümüş kaplı Tül
M
Endikasyonlar
Kontamine, Kolonize,
Kritik Kolonize, enfekte yaralarda
İmmünsistemi zayıf olan hastalarda
Profilaktik amaçla kullanılır
Merhem yapısı maserasyonu önler
Tüm yara iyileşme evrelerinde sekonder örtü altında kullanılabilir
Kontaminasyon
Kolonizasyon
Kritik Kolonisayon
Lokal
Enfeksiyon
Sistemik
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Laboratuvar Çalışması
M
1. Gün – 7. gün
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Gümüş kaplı Tül – Profilaktik
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
M
T
Klinik – Tedavi Örneği
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
M
T
Enflamasyon / Granülasyon
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
M
T
Kalsiyum Aljinatlı Yara Örtüsü
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
M
T
Kalsiyum Aljinatlı Yara Örtüsü
Eksuda miktarına göre 24-76 saat arası pansuman
Bol eksudalı yaralarda
Emiciliği yüksek
3.4.derece yaralarda endikedir.
Tampon ve kompres şeklinde sunulur.
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
M
T
Kalsiyum Aljinatlı Yara Örtüsü
Tampon ve kompres şeklinde sunulur.
Kimyevi madde içermez.
Otolitik debridmana yardımcı olur
Hemostatik etkili
Derin, bol eksudalı yaralarda eksudayı içinde tutar
Granülasyonu destekler
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
M
T
Kalsiyum Aljinatlı Yara Örtüsü
M
T
Ca2+)
Na+
Ca– Aljinatlar
 Sekresyon ve kan ile birleştiğinde, yarayı tamamen kaplayan,
yapışmayan hidrofillik jele dönüşür.
 Derin yaralarda, tünellerde, çepleşmelerde, kavitelerde
 Bakterileri jelin içinde hapseder
 Enfekte yaralarda da kullanılır
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Uygulama
Önce
M
Jele dönüşmüş hali
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
İyileşemeyen Ameliyat Sonrası Yaralar
M
T
Kist Dermoidektomi sonrası 6 ay iyileşemeyen yara; Doğal Kalsiyum
aljinat ile 3 hafta sonunda....
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Klinik – Tedavi Örneği
M
Tedavi süresi:
6 Hafta
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Granülasyon Fazı (Proliferative Phase)
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
M
T
Proliferasyon
M
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Granülasyon Fazı
M
Poliüretan Köpükler
Eksuda miktarına göre 1 haftaya kadar kalabilir
Orta ve bol eksudalı yaralarda
Emiciliği yüksek
Gaz geçirgen PU dış yüzey
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Granülasyon Fazı
M
Poliüretan Köpükler
Nekrozu olmayan, 2. 3. derece yaralarda
Granülasyonu destekler
Bası koruyucusu
Enfekte yaralarda Gümüş iyonulu tül ilave edilir
Tampon ve kompres şeklinde
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Poliüretan Köpüklü Yara Örtüsü
Artan Kapiller etkisiyle, Eksuda
yatay şeklinde dış yüzeyin
paralelinde toplanır.
Gözenek Boyutu
PU-Zar
PU-Matrix
Yara Yüzeyi
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
M
T
Tedavi Örneği
M
T
5 gün sonra ki
granülasyon
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Granülasyon – Epitelizasyon
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
M
T
Hydrotac
M
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Hidrojel destekli Hidropolimer Köpük
M
T
Ağ görünümlü Hidrojel tabakası:
Su içeren poliüreli/hibrit poliüretan
polimer ‘İnitial Tack’ ile kolay
uygulama
Poliüretan Köpük: orta ve hafif
sekresyonlarda; yüksek emme ve
hapsetme kapasitesi; yumşak ve
elastik
Poliüretan dış yüzey: hava ve buhar
geçirgenliği; bakterileri ve su
geçirmez
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Hidrojel destekli Hidropolimer Köpük
M
T
 Granülasyon ve Epitelizasyon Fazında
 Hafif ve orta dereceli eksudalı yaralarda
 Bilinen herhangi bir kontrendikasyonu
yoktur
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Hidrojel destekli Hidropolimer Köpük
03.06.10
10.06.10
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
M
T
02.07.10
Epitelizasyon Fazı
M
T
Hidrokolloidler
2-7 günde bir pansuman değişimi
Hafif ve orta dereceli eksudalı yaralarda
Granülasyonu hızlandırır, Epitelizasyonu destekler
Yarayı nemli tutar
Kendinden yapışkanlı
Eksudayı ve Mikroorganizmaları tutar
Deri döküntülerini yaradan uzaklaştırır
Kontamine, enfekte yaralarda tek başına kullanılması önerilmez
Doygunluğa ermeden pansuman değişimi önerilmez
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Hidrokolloid – Uygulama
Uygulama
M
Pansumanın değişim
zamanı
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Hidrokolloid – Tedavi Örneği
DM – Hidrokolloid Topuk çatlaklarında
5 ci gün
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
M
T
Epitelizasyon Fazı (Epithelisation Phase)
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
M
T
Hidrokolloid emdirilmiş Merhemli Yara ÖrtüsüM
Hidrokoloidpartikülleri:
Yara eksudanın emilimi
 nemli yara kenarları
(trigliserit içerikli jel)
Optimum yara iyileşmesi
Yapışmaz
Diğer merhemli yara
örtülerinden daha uzun
süreli kullanım
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Hydrotüll – Endikasyonlar
M
Yüzeysel akut yaralar
Yanıklar (3. derece yanıklarda hekimin orderi ile)
Granülasyon ve Epitelizasyon Fazındaki
Enfekte yaralardada kullanılabilir  Eksuda dışarıya aktığından
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
M
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Klinik – Tedavi Örneği
M
T
Hidrokolloid içerikli Merhemli tüller epitelizayonu hızlandırır yara
kenarlarını besler
DAS; Hiperkeratoz
Tedavi süresi: 7 gün
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Klinik – Tedavi Örneği
M
T
Hidrokolloid içerikli Merhemli tüller epitelizayonu hızlandırır yara
kenarlarını besler
06.05.
Venöz ülseri
Tedavi: Hidrokolloidli tül + Kompressiyon Bandajı
Tedavi süresi: 3 gün
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
09.05.
Hidrojelli Yara Örtüleri
M
Yara Örtüsü olarak Hidrojeller
 Hydrosorb/Hydrosorb comfort
Tüp içinde Hydrojel
 Hydrosorb Gel
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Hidrojel – Nedir ?
M
T
Ringer solüsyon
Emici, Besleyici Gel
Jelatin,Gliserin
Karbomer Acrylatpolymer)
Hidroksil-etil-selülöz
Karboksi-metil- selülöz (CMC)
Ringer solüsyon (% 90)
Jel (Polyurethan-Polymere)
•Yaranın etkili nemlenmesi. Nekrotik dokunun yumşaması ve çözülmesinde
• Otolotik süreçleri destekler
• Ringer solüsyonu granülasyonu destekler
•Derin yaralarda, derin kaviteli yara kesitlerini doldurmak
•Başka hidroaktif ürünler ile kombinasyon olanağı
•Enfekte yaralarda tek başına kullanılmamalıdır
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Tedavi Örneği
Hst 20 yaşında bayan
2. derece yanık
5. gün
M
Hydrosorb
kullanımı
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Tedavi süresi:
20 gün
Epitelizasyon
M
Poliüretan Film Örtüler
Eksuda yok ise kullanılır
Gaz geçişine izin verir
Buhar geçişine izin verir
Su geçirmez
Mikroorganizma geçirmez
Ciltte / yarada uzun süre kalabilir
Hipoallerjenik Poliakrilat yapıştırıcılı
Hastaya Pozisyon verilirken sürtünmeyi engeller
PU olmayan film Sprey ler de koruyucu olarak
kullanılır
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
M
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Özet
M
T
Kuru, nekrotik yaralarda = Debridman
Bol eksudalı yaralarda = Eksuda yönetimi
Kokulu, enfekte yaralarda = Enfeksiyon Yönetimi
Bası koruyucusu , kızarıklıkta, Yüzeyel, sıyrık tarzında, az akıntılı
yaralarda = Epitel doku beslenir, korunur
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Yara Yönetimi
Enflamasyon
M
Granülasyon
Epitelizasyon
Poliakrilat Islak P. Örtü
Kalsiyum Aljinat
Poliüretan
Hidrokolloid
Hidrojel
İyonize Gümüş
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Özet
M
T
Kuru, nekrotik yaralarda = poliakrilat yıkama ile Debridman
Bol eksudalı – çepleşmiş- tünelleşmiş yaralarda = Kalsiyum
Aljinat
Kokulu, enfekte yaralarda = Gümüşlü Tül
Bol eksudalı, yüzeyel, temiz yaralarda= Poliüretan Köpük
Bası koruyucusu , kızarıklıkta, Yüzeyel, sıyrık tarzında, az akıntılı
yaralarda = Hidropolimer Köpük
Nasırlı topuklarda = Hydrokolloid
Yanıklarda =
1. Bül patladıysa Hidrokolloidli merhemli tüller
2. Bül patlamadıysa = Hidrojelli petler
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
MOLA.......
M
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Vaka Çalışmaları
Enflamasyon
M
Granülasyon
Epitelizasyon
TenderWet active
Sorbalgon
PermaFoam
Hydrotac
Hydosorb Gel
Atrauman Ag
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Diabetik Ülser
M
Almanya Vaka Çalışması
İyileşme süreci 44 hafta
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
DAS
M
Topuk bölgesi
3. Derece bası yarası
8. Ağustos - 2 Ekim (7 hafta)
TenderWet
uygulama
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
DAS
M
Topuk bölgesi
3. Derece bası yarası
2 Ekim - 15 Ocak (13 hafta)
Hydrocoll
uygulama
Sorbalgon
uygulama
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Diabetik Ayak Ülseri
M
•
•
•
•
İstanbul
H.Y.
43 yaş
Diabetis Mellitus
13 Aralık 2011
İstanbul
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Diabetik Ayak Ülseri
M
T
Yapılan Tedavi:
• Cerrahi Debridman
• Negatif Basınç Tedavisi
= Komplikasyon oluşumu
6 Hafta sonra
Sonuç:
• Nekroze Kemik
8 Şubat 2012
Cerrahi Debridman
sonrası NBT
Tedavi Önerisi:
• 1 ay sonra Diz altı Amputasyon
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Diabetik Ayak Ülseri
M
Yara Yatağı
•
•
•
•
Kokulu
Kuru kara nekrotik kemik
Fibrin
Eksuda ++
Yara Kenarı
• Sağlıksız Skar oluşumu
Tedavi
8 Şubat 2012
Cerrahi Debridman
sonrası NBT
• Otolitik Debridman
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Diabetik Ayak Ülseri
M
Poliakrilat Islak Pansuman ile
Otolitik Debridman
1 hafta sonra Sonuç:
• Kemik nekrozu çözülmüş
Koku = Enfeksiyon
Tedavi:
• İyonize Gümüşle kaplı Tül
Preparatlar
16 Şubat 12
TenderWet+Hydrosorb Gel+
Atrauman Ag + Hydrotul
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Diabetik Hasta – Travma sonrası Topuk Yarası
M
2. Hafta
Sonuç:
• Fibrin azalmış
• Granülasyon dokusu
20 Şubat 2012
TenderWet+Hydrosorb Gel+
Atrauman Ag + Hydrotul
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Diabetik Ayak Ülseri
M
T
3. Hafta
Sonuç:
• Granülasyon dokusu belirginleşiyor
• Fibrin doku yok
• Koku yok
Yara Kenarı Tedavisi:
• Çinko Oksit + Kreatin
• Bariyer + Hücre yenilenmesi
• Hidrokolloidli tül
2 Mart12
TenderWet+Hydrosorb
Gel+Hydrotüll
• Besleyici , daha hızlı iyileşme
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Diabetik Ayak Ülseri
M
T
4. Hafta
Sonuç:
•
•
•
•
Granülasyon dokusu belirginleşiyor
Fibrin doku yok
Koku yok
Kemik üzeri epitel oluşum
Yara Kenarı kapanıyor
Gümüş Profilaktik kullanılmaya
devam
9 Mart 12
TenderWet+ Atrauman Ag +
Hydrosorb Gel+Hydrotüll
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Diabetik Ayak Ülseri – Ürün Uygulaması
16 Mart12
TenderWet+Hydrosorb Gel+
Atrauman Ag + Hydrotüll
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
M
T
Diabetik Ayak Ülseri
M
T
6. Hafta
Hidrojel kullanımı
• Besleyici
• Tünel ?
• Kemik + Granülasyon doku
• Dolgu maddesi
23 Mart 12
TenderWet+Hydrosorb Gel+
Atrauman Ag + Hydrotüll
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Diabetik Ayak Ülseri
M
T
6. Hafta
Hidrokolloidli Tül kullanımı
• Besleyici
• Sıhatli Skar oluşumu
• Epitelizasyon
23 Mart 12
TenderWet+Hydrosorb Gel+
Atrauman Ag + Hydrotüll
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Diabetik Ayak Ülseri
M
ÖNCESİ – SONRASI
Modern Yara Bakım ürünleri ile
Tedavi süresi = 6-7 Hafta
SONUÇ: Amputasyon edilmeden YaraTEDAVİ
süreci tamamlandı.
Hasta greftlenmek üzere Hekimine gönderildi
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Diabetik Ayak Ülseri
M
Bugün : Greftlenmiş hali
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Bası Yarası
M
Almanya Vaka çalışması
Sakral bölge
4. Derece bası yarası
TenderWet
uygulama
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Bası Yarası
M
Almanya Vaka çalışması
Sakral bölge
3. Derece bası yarası
TenderWet
uygulama
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Dekübit Ülser
M
•
•
•
•
•
•
T
İstanbul
S.A.
38 y
Yüksekten düşme sonrası Hemipleji
Enteral beslenme
Şuur kapalı
2 Temmuz 12
TenderWet
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Dekübit Ülser
M
Yara Yatağı
• Kuru kara nekrotik doku
• Eksuda Yara Kenarı
• Sağlıksız , masere
Tedavi
• Otolitik Debridman
2 Temmuz 12
TenderWet
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Dekübit Ülser
M
T
3. Gün
Yara Yatağı
• Eksuda +
• Granülasyon + Fibrin -/+
• Polliüretan Köpük
Yara Kenarı
5Temmuz 12
TenderWet
• Çinko oksit + Kreatin
• Bariyer + Epitel oluşumunu
desteklemek
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Dekübit Ülser
M
T
2. Ay
Granülasyon – Epitelizasyon
• Hidrokolloidli Tül
• Epiteli beslemek
• Poiüretan Köpük
• Eksudayı uzaklaştırmak
• Yara yatağını nemli tutmak
• Basıyı azaltmak
9 Eylül 12
Hydrotul + PermaFoam
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Dekübit Ülser
M
3. Ay
Epitelizasyon
• Çinko Oksitle koruma
• Kratin ile deriyi besleme
8 Ekim12
Menalind Çinkolu bariyer
krem
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Bası Yarası
M
İstanbul
Yara Yatağı
•
•
•
•
Kuru kara nekrotik doku
Eksuda ++
Tünel ?
Koku +
Yara Kenarı
• Sağlıklı
2 Temmuz 12
TenderWet + Hydrosorb Gel
Tedavi
• Otolitik Debridman
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Bası Yarası
M
3. Gün
Yara Yatağı
•
•
•
•
•
•
Enlamasyon Fazı
Fibrin +
Eksuda ++
Tünel = yok
Çepleşme + ; derinlik +
Koku +
Tedavi
2 Temmuz 12
PermaFoam
• Gümüşlü Tül
• Poliüretan Köpük
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Bası Yarası
M
2. Ay
Yara Yatağı
•
•
•
•
•
Granülasyon Fazı
Fibrin -/+
Eksuda ++
Çepleşme 1 cm ; derinlik +
Koku -
Tedavi
9 Eylül
Atrauman Ag + Sorbalgon
+ PermaFoam
• Gümüşlü Tül (Profilaktik)
• Kalsiyum Aljinat
• Granülasyonu destekler,
çepleşmeleri doldurur
• Poliüretan Köpük
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Bası Yarası
M
T
3. Ay
Yara Yatağı
•
•
•
•
Granülasyon Fazı
Eksuda ++
Çepleşme 0,5 cm
Koku -
Tedavi
8 Ekim
Sorbalgon + Hydrotul
+ PermaFoam
• Hidrokolloidli Tül ( Yara kenarı
besler)
• Kalsiyum Aljinat
• Granülasyonu destekler,
çepleşmeleri doldurur
• Poliüretan Köpük
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Bası Yarası
M
T
4. Ay
Yara Yatağı
•
•
•
•
Granülasyon - Epitelizasyon Fazı
Eksuda -/+
Çepleşme kapandı
Koku -
Tedavi
11 Kasım 12
Hydrotul
+ PermaFoam
• Hidrokolloidli Tül
• Epitel oluşumunu hızlandırır,
besler
• Poliüretan Köpük
• Bası koruyucu
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Bası Yarası
M
T
5. Ay
Yara Yatağı
• Epitelizasyon Fazı
• Skar oluşumu tamamlandı
Tedavi
• Kreatin ile besle ve çinko ile koru
2 Aralık 12
Menalind Çinkolu Bariyer
krem
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Bası Yarası
M
•
•
•
•
•
•
Kayseri
M.T
68 y
CVO atağı sonrası hemipleji
Enteral beslenme
Şuur kapalı
17 Mart 14
TenderWet
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Bası Yarası
M
Yara Yatağı
• Sarı - kara nekrotik doku
• Eksuda +
Yara Kenarı
• Sağlıksız , masere
Tedavi
• Otolitik Debridman
17 Mart 14
TenderWet
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Bası Yarası
M
Yara Yatağı
• Nekroz
• Fibrin
• Eksuda + +
Yara Kenarı
• Sağlıksız , masere
25 Mart 14
TenderWet
8. Gün
Tedavi
• Otolitik Debridman
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Bası Yarası
M
Yara Yatağı
• Fibrin
• Eksuda + +
Yara Kenarı
• Sağlıksız , masere
Tedavi
31 Mart 14
TenderWet
14. Gün
• Otolitik Debridman
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Bası Yarası
M
Yara Yatağı
• Fibrin
• Eksuda +
Yara Kenarı
• Sağlıklı
Tedavi
6 Nisan 14
TenderWet
20. Gün
• Otolitik Debridman
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Bası Yarası
M
Yara Yatağı
• Fibrin
• Eksuda + +
Yara Kenarı
• Sağlıklı,
• Skar Maturasyonu
12 Nisan 14
Sorbalgon
Atrauman Ag
26. Gün
Tedavi
• Granülasyon desteği
• Eksuda yönetimi
• Enfeksiyon Yönetimi
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
İyileşemeyen Ameliyat Sonrası Yaralar
Eskişehir
Kist Dermoidektomi sonrası 6 ay iyileşemeyen yara;
Sorbalgon ile 3 hafta sonunda....
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
M
T
Klinik – Tedavi Örneği
M
Almanya Vaka çalışması
Trafik kazası sonrası iyileşmeyen ameliyat sonrası yara
Sorbalgon ile iyileşme süresi: 6 Hafta
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Venöz Ülser + Lenf Ödem
•
•
•
•
•
Trabzon
M.D.
57 y
Kronik Venöz Yetmezlik
Obesite
14 Ocak 13
TenderWet + Hydrotul +
Menalind Üreli Köpük
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
M
T
Venöz Ülser
M
Yara Yatağı
•
•
•
•
Nekrotik doku
Eksuda +++
Tüm bacak sağlıksız ve kuru cilt
Koku +
Yara Kenarları
• Mantar görünümde
Tedavi
14 Ocak 13
TenderWet + Hydrotul +
Menalind Üreli Köpük
Veno 4
• Otolitik Debridman
• Kompresyon Tedavisi
• Cilt Bakımı
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Venöz Ülser
M
Yara Yatağı
•
•
•
•
Nekrotik doku
Eksuda +++
Tüm bacak sağlıksız ve kuru cilt
Koku +
Yara Kenarları
• Mantar görünümde
Tedavi
14 Ocak 13
TenderWet + Atrauman Ag +
Hydrotul +
Menalind Üreli Köpük
Veno 4
• Otolitik Debridman
• Kompresyon Tedavisi
• Cilt Bakımı
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Venöz Ülser
M
Yara Yatağı
•
•
•
•
Nekrotik doku
Eksuda +++
Tüm bacak sağlıksız ve kuru cilt
Koku +
Yara Kenarları
• Mantar görünümde
Tedavi
• Otolitik Debridman
• Kompresyon Tedavisi
• Cilt Bakımı
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Venöz Ülser
M
T
1. Ay
Yara Yatağı
• Enflamasyon
• Eksuda ++
• Koku +
Tedavi
25 Şubat 13
TenderWet + Atrauman Ag +
Hydrotul +
Menalind Üreli Köpük
Veno 4
•
•
•
•
Otolitik Dbridman
Gümüşlü Tül (Bakterisit)
Hidrokolloidli Tül ( Cildi yumşatır)
Kompresiyon Tedavisi (Venöz
yetmezliği destekler)
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Venöz Ülser
M
T
1. Ay
Yara Yatağı
• Granülasyon
• Eksuda +
• Koku +
Tedavi
25 Şubat 13
Atrauman Ag + Hydrotul +
Menalind Üreli Köpük
Veno 4
• Gümüşlü Tül (Profilaktik Bakterisit)
• Hidrokolloidli Tül ( Cildi yumşatır,
Granülasyonu destekler)
• Kompresiyon Tedavisi (Venöz
yetmezliği destekler)
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Venöz Ülser
M
T
1. Ay
Yara Yatağı
• Granülasyon
• Eksuda +
• Koku +
Tedavi
25 Şubat 13
TenderWet + Atrauman Ag +
Hydrotul +
Menalind Üreli Köpük
Veno 4
• Gümüşlü Tül (Profilaktik Bakterisit)
• Hidrokolloidli Tül ( Cildi yumşatır,
Granülasyonu destekler)
• Kompresiyon Tedavisi (Venöz
yetmezliği destekler)
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Venöz Ülser
M
T
4. Ay
Yara Yatağı
• Epitelizasyon
Tedavi
• Cilt koruyucu Üre + Keten Tohum
Yağı
• 1 ay daha Kompresiyon Bandajı
• Sonra Varis çorabı ile koruma
8 Mayıs 13
Menalind Üreli Köpük +
Menalind Sprey Yağ
Veno 4
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Venöz Ülser
M
T
4. Ay
Yara Yatağı
• Epitelizasyon
Tedavi
• Cilt koruyucu Üre + Keten Tohum
Yağı
• 1 ay daha Kompresiyon Bandajı
• Sonra Varis çorabı ile koruma
8 Mayıs 13
Menalind Üreli Köpük +
Menalind Sprey Yağ
Veno 4
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Venöz Ülser
M
T
4. Ay
Yara Yatağı
• Epitelizasyon
Tedavi
• Cilt koruyucu Üre + Keten Tohum
Yağı
• 1 ay daha Kompresiyon Bandajı
• Sonra Varis çorabı ile koruma
8 Mayıs 13
Menalind Üreli Köpük +
Menalind Sprey Yağ
Veno 4
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
Parazit sonucu cilt deformasyonu
M
24 Haziran14
Atrauman Ag + Hydrotul
30 Mayıs 14
Atrauman Ag + Hydrotul
• İzmir
• Tavuk dan bulaşan bir parazit sonucu
• 20 senedir tedavi görmeyen 92 yaşında hasta
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Parazit sonucu cilt deformasyonu
M
24 Haziran14
Atrauman Ag + Hydrotul
30 Mayıs 14
Atrauman Ag + Hydrotul
• İzmir
• Tavuk dan bulaşan bir parazit sonucu
• 20 senedir tedavi görmeyen 92 yaşında hasta
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Hydrocoll – 5 Gün Tedavi
DM – Hidrokolloid Topuk çatlaklarında
5 ci gün
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
M
T
M
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
M
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
M
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
M
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Sorularınız...
M
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
T
Yara Bakımında başarılar dilerim...
Nihal Karaca
0506 700 88 28
nihal.karaca@hartmann.info
Yara Uzm. Nihal Karaca
05067008828 - 05306125446
nihal.karaca@hartmann.info
M
T
Download