ATIK SU

HAZIRLAYAN-SUNAN
İSMAİL SÜRGEÇOĞLU
DANIŞMAN:DOÇ. DR. HİLMİ NAMLI
 DÜNYADA yılda 40.000 km³ tatlı su
okyanuslardan karalara transfer olmaktadır. Bu
suyun büyük bir kısmı taşkın vb. nedenlerle
kaybolurken kullanılabilir su miktarı yıllık olarak
9.000 km³ olmaktadır. Dünya nüfusunun yıllık su
gereksinimi kişi başına ortalama 350 m³
civarındadır. Ancak su kirlenmesi nedeni ile su
gereksinimi kişi başına 700 m³ değerine
ulaşmaktadır.
 Dünya nüfusunun zaman içinde artışı ve su
kaynaklarının eşit olmaması su kirliliğini önemli
bir sorun olarak karşımıza çıkartmaktadır.
ATIK SU
• KONUTLAR BAŞTA
OLMAK ÜZERE
SANAYİ,TARIM GİBİ
ALANLARDA
ZORUNLU
İHTİYAÇLAR
SONUNCUNDA
OLUŞAN SULAR ATIK
SU OLARAK İFADE
EDİLİR.
ATIK SULAR NASIL ARITILIR?
 ATIK SU ARITMA: Suların çeşitli kullanımlar
sonucunda atıksu haline dönüşerek yitirdikleri
fiziksel, kimyasal ve bakteriyolojik özelliklerinin bir
kısmını veya tamamını tekrar kazandırabilmek veya
boşaldıkları alıcı ortamın doğal fiziksel, kimyasal,
bakteriyolojik ve ekolojik özelliklerini
değiştirmeyecek hale getirebilmek için uygulanan
fiziksel, kimyasal ve biyolojik arıtma işlemlerinin
birine veya birkaçına atıksu arıtma denir.
ATIK SU ARITMA
FİZİKSEL ARITMA
KİMYASAL ARITMA
BİYOLOJİK ARITMA
FİZİKSEL ARITMA
 Atık su içerisindeki kirletici maddelerin fiziksel
işlemlerle atık sudan alınması amacı ile kullanılan
proseslerdir.
 Uygulamaları; ızgaralar, elekler, kum tutucular,
yüzdürme sistemleri, çöktürme havuzları,
dengeleme havuzlarıdır.
BİYOLOJİK ARITMA
 Biyolojik arıtma atık su içerisindeki çözünmüş
organik maddelerin bakteriyolojik faaliyetlerle
ayrıştırılarak giderilmesi işlemidir. Bakterilerin arıtma
işlemini gerçekleştirebilmeleri için pH, sıcaklık,
çözünmüş oksijen, toksik maddeler gibi
parametrelerin kontrol altında tutulması
gerekmektedir.
 Uygulamaları; aktif çamur sistemleri, biyofilm
sistemleri, stabilizasyon havuzları, havalandırmalı
lagünler ve damlatmalı filtrelerdir.
KİMYASAL ARITMA
 Kimyasal arıtma sistemleri suda çözünmüş veya
askıda bulunan maddelerin fiziksel durumunu
değiştirerek çökelmelerini sağlamak üzere
uygulanan arıtma prosesleridir. Kimyasal arıtma
işleminde, uygun pH değerinde atıksuya kimyasal
maddeler (koagülant, polielektrolit vb.) ilave
edilmesi sonucu, çöktürülmek istenen maddeler
çökeltilerek çamur halinde sudan ayrılır.
 Uygulamaları; nötralizasyon, flokülasyon ve
koagülasyondur.
KİMYASAL ARITMA UYGULAMALARI
NÖTRALİZASYON
KOAGÜLASYON
FLOKÜLASYON
NÖTRALİZASYON
 Asidik ve bazik karakterdeki atıksuların uygun pH
değerinin ayarlanması amacı ile yapılan asit veya
baz ilavesi işlemidir.
 pH ayarlamada HCl, NaOH ve kireç yaygın olarak
kullanılmaktadır.
KOAGÜLASYON
 Koagülant maddelerin uygun pH’da atık suya ilave
edilmesi ile atık suyun bünyesindeki kolloidal ve
askıda katı maddelerle birleşerek flok oluşturmaya
hazır hale gelmesi işlemidir.
 Koagülant madde olarak en yaygın kullanılanlar
FeCl3(Demir üç klorür), Al2(SO4)3 (Alüm) ve
FeSO4 (Demir sülfat)’tır.
FLOKÜLASYON
 Flokülasyon (yumaklaştırma), atık suyun uygun
hızda karıştırılması sonucunda koagülasyon işlemi
ile oluşturulmuş küçük taneciklerin, birbiriyle
birleşmesi ve kolay çökebilecek flokların
oluşturulması işlemidir.
Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği
Yayımlandığı Resmi Gazete :Tarih 31 Aralık Cuma 2004 Sayı :25687
•
Sektör: Gıda Sanayi (Süt ve Süt Ürünleri)
PARAMETRE BİRİM
KOMPOZİT
NUMUNE
KOMPOZİT
NUMUNE
2 SAATLİK
24 SAATLİK
KİMYASAL OKSİJEN
İHTİYACI (KOİ)
(mg/L)
170
160
YAĞ VE GRES
(mg/L)
60
30
6-9
6-9
pH

SEKTÖR: EVSEL NİTELİKLİ ATIK SULAR
KOMPOZİT
NUMUNE
KOMPOZİT
NUMUNE
2 SAATLİK
24 SAATLİK
(mg/L)
75
50
KİMYASAL OKSİJEN
İHTİYACI (KOİ)
(mg/L)
150
100
ASKIDA KATI
MADDE (AKM)
(mg/L)
200
150
6-9
6-9
PARAMETRE
BİYOKİMYASAL
OKSİJEN İHTİYACI
(BOİ5) (ÇÖZÜNMÜŞ)
pH
BİRİM
KİMYASAL
ANALİZLER
•pH ölçümü
•BİYOKİMYASAL
OKSİJEN İHTİYACI
•KİMYASAL OKSİJEN
İHTİYACI
•ASKIDA KATI MADDE
•YAĞ –GRES ANALİZİ
•METAL ANALİZLERİ
pHölçümü
SU KİMYASINDA EN
ÖNEMLİ VE EN
ÇOK KULLANILAN
TESTTİR.
BİYOKİMYASAL OKSİJEN İHTİYACI
 BOİ sularda mikroorganizmalar tarafından
ayrıştırılabilen organik maddelerin miktarını
belirlemekte kullanılan bir parametre olup bu
maddelerin ayrıştırılması için gerekli olan oksijen
miktarını belirtir.
 Su kaynaklarının kirlenme derecesi
 Atık suların kirlenme potansiyeli
 Arıtma sistemlerinin tasarımı ve işletilmesi gibi
konularda
 Nehir kirliliği kontrol çalışmalarında
 BOİ temel öneme sahiptir.
KİMYASAL OKSİJEN İHTİYACI
 Su ve atıksularda organik maddelerin
konsantrasyonlarındaki değişimleri incelemek
üzere kullanılır.
 KOİ deneyi toksik durumların ortaya
çıkarılmasında ve biyolojik olarak indirgenmeyen
organik maddelerin belirlenmesinde oldukça
yararlıdır.
 Organik maddelerin yanma reaksiyonudur.
 CxHy + O2
CO2 + H2O
 KOİ deneyi, bileşenleri iyi bilinen atık sularda bu
maddelerin derişimlerindeki değişimleri
incelemek üzere kullanılır. BOİ testinin çok
başarılı olmadığı endüstriyel atık sularda arıtma
tesisinin çalışmasını denetlemede çok sık KOİ
testine başvurulur.
ASKIDA KATI MADDE TAYİNİ
 Askıda katı madde miktarı atık sularda filtre
üzerinde kalan maddelerin kurutulup
soğutulmasıyla bulunur.
 Atık sularda katı madde tayini oldukça
önemlidir.Evsel atıkların kirlilik derecesi ve arıtma
tesislerinin verimini belirlemede önemli bir
parametredir.
 Katı maddeler, su ve atık su içerisinde askıda veya
çözünmüş olarak bulunmaktadır.Katı maddeler su
ve atık su kalitesini olumsuz yönde etkiler.
 Çözünmüş katı madde içeren suların lezzetleri
kötüdür ve kısa süreli tüketicide elverişsiz
fizyolojik reaksiyonlara neden olabilmektedir.
YAĞ GRES
 Fiziksel olarak benzer özellik gösteren ve organik
çözücülerde benzer çözünme gösteren maddeler
yağ ve gres olarak tanımlanır.
YAĞ-GRES İKİ ANA TEMEL
DURUM İÇERİR.
1)HAYVANSAL YAĞLI
MADDELER
2)BİTKİSEL
KAYNAKLI VE
PETROL KAYNAKLI
HİDROKARBONLAR
 YAĞ GRES analizlerinde incelenen bileşenler atık
su arıtma sistemini etkiler fazla miktarda
bulunması durumunda atık su arıtma yönteminin
etkinliğini azaltır.
 Atık suda veya arıtma suyunda bulunması
durumunda yüzeyde film tabakası oluşturur ve
çevresel bozunmalara neden olur.
METAL ANALİZLERİ
AAS
ICP-MS
EK BİLGİ
 Atıksu:
 Evsel, endüstriyel, tarımsal ve diğer kullanımlar
sonucunda kirlenmiş veya özelliklerikısmen veya
tamamen değişmiş sular ile maden ocakları ve
cevher hazırlama tesislerinden kaynaklanan sular
,yapılaşmış kaplamalı ve kaplamasız
bölgelerinden cadde, otopark ve benzeri
alanlardan yağışların yüzey veya yüzeyaltı akışa
dönüşmesi sonucunda gelen sulardır.
 Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği
 Yayımlandığı Resmi Gazete :Tarih 31 Aralık Cuma 2004 Sayı :25687

 BİRİNCİ BÖLÜM
 Amaç, Kapsam, Hukuki Dayanak ve Tanımlar

Amaç ve Kapsam

Madde 1 — Bu Yönetmeliğin amacı, Ülkenin yeraltı ve yerüstü
su kaynakları potansiyelinin korunması ve en iyi bir biçimde
kullanımının sağlanması için, su kirlenmesinin önlenmesini
sürdürülebilir kalkınma hedefleriyle uyumlu bir şekilde
gerçekleştirmek üzere gerekli olan hukuki ve teknik
esasları belirlemektir.

Bu Yönetmelik su ortamlarının kalite sınıflandırmaları ve
kullanım amaçlarını, su kalitesinin korunmasına ilişkin
planlama esasları ve yasaklarını, atıksuların boşaltım ilkelerini ve
boşaltım izni esaslarını, atıksu altyapı tesisleri ile ilgili esasları ve su
kirliliğinin önlenmesi amacıyla yapılacak izleme ve denetleme usul ve
esaslarını kapsar.
BİYOKİMYASAL OKSİJEN İHTİYACI NEDİR?
 Biyokimyasal Oksijen İhtiyacı aerobik oksidasyona
dayanır ve besin maddesi olarak kullanılan organik
maddelerin 20oC de karışık bir mikroorganizma
topluluğu tarafından tüketilen oksijen miktarının
ölçümünü içeren bir yaşam (bioassay) testi olarak
bilinir.
BİYOKİMYASAL OKSİJEN İHTİYACI VERİLERİ
NEDEN ÖNEMLİDİR?
 Biyolojik olarak ayrışabilen organik maddelerin miktarını
ölçmekte kullanılan tek test olması açısından önemlidir.
 BOİ verileri arıtma sistemlerinin; tasarımı, işletilmesi,
performansı ve alıcı ortama verdikleri atık suyun
kirliliğinin deşarj limitlerine uygunluğunun kontrol
edilmesi açısından önemlidir.
 BOİ özellikle nehir kirlenmesi kontrol çalışmalarında
nehire gelen organik kirlilik yükünü belirlemede ana
kriterdir.
BİYOKİMYASAL OKSİJEN İHTİYACI TESTİNİN
ÖLÇÜM ESASI
Biyokimyasal Oksijen İhtiyacı testinde aerobik
oksidasyon sonucu tüketilen oksijen miktarı temel
olarak aşağıdaki iki yolla belirlenebilir.
 Oksijence doygun hale getirilmiş seyreltme suyu ile
atık su karışımında çözünmüş oksijeninin azalmasının
belirlenmesi yoluyla.
 Atık su bulunan kapalı bir sistemde oksijene ait kısmi
basıcın azalmasının izlenmesiyle.
METAL ANALİZLERİ
 Genel olarak daha çok ağır metallerin analizleri
yapılmaktadır. Ağır metallerin toksik özellik
göstermesinden dolayı atık suda olması durumunda
tehlikeli bir durum oluşturabileceği için önemli bir
durumdur.
 Toksik elementler 3 grupta toplanabilir.
 1)Cd,Pb ve Hg (her derişimde toksik)
 2)As,Bi,Sb, TI ve In (düşük seviyede tutulur.)
 3)Cu,Zn,Co,Ni.V,Cr,Fe(belirli bir değerin üstünde toksik)