1 - 7 NİSAN DÜNYA KANSER HAFTASI KANSER HAKKINDA BİLMEK İSTEDİKLERİNİZ KANSER NEDİR? Kanser kontrolsüz hücre büyümesi ve yayılım özelliğini gösteren hastalıklar grubudur. KANSER NE SIKLIKLA GÖRÜLEN BİR HASTALIKTIR? Ülkemizde her yıl 150 000 kişinin kansere yakalandığı tahmin edilmekte, 2020 yılında bu rakamın 300.000 olacağı öngörülmektedir. KANSERLEŞMEDE BİLİNEN ETKENLER %80 ÇEVRESEL Kimyasal karsinogenler *Hidrokarbonlar -kömür tozları -sigara dumanı *Endüstriel etkenler -asbestoz *İlaçlar -hormonlar -sitotoksik ilaçlar *Diyet -şişmanlık -alkolizm *Radyasyon -UV ışığı -İyonize radyasyon(x-ray) %20 GENETİK(KALITSAL) Virüsler -Herpes grubu org. -Hepatit KANSERİN 7 BELİRTİSİ iyileşmeyen yaralar anormal kanama veya akıntı inatçı öksürük ya da ses kısıklığı hazımsızlık ya da yutma güçlüğü barsak ve mesane boşaltım düzeninde değişiklik siğil ve benlerde değişme uzun süren iştahsızlık, kilo kaybı KANSERDE ERKEN TANI Tedavi şansını artırır Tedaviyi kolaylaştırır Tedavi giderlerini azaltır Doku ve organ kaybını önler Sakatlık bırakmaz HAYAT KURTARIR! AKCİĞER KANSERİ BELİRTİLERİ Uzun süre devam eden öksürük Öksürürken kan gelmesi Nefes darlığı PASİF İÇİCİLİK Sigara içmeyen akciğerkanserli hastaların 3 de 1i sigara içen bir kişi ile yaşamaktadır. KALIN BARSAK KANSERİNİN BELİRTİLERİ Makattan gelen kanama ve dışkılama alışkanlıklarının değişmesi (uzun süren ishal veya kabızlık atakları) Dışkılama sonrası tam boşalamama hissi Dışkının incelmesi Karın ağrısı Karında kitle Kilo kaybı KALIN BARSAK KANSERLERİNDE ERKEN TANI VE KORUNMA 50 yaşından sonra dışkıda gizli kan testi, belirli aralıklarla sigmoidoskopi, kolonoskopi ve barsak filmi çekilebilir Sağlıklı ve dengeli beslenmeye dikkat edin. Az yağlı, bol lifli (sebze, meyve, kepekli unla yapılmış yiyecekler) besinleri tercih edin. MEME KANSERİNİN BELİRTİLERİ -Ele gelen kitle ve sertlik, kızarıklık ve şişme, - Meme başında şekil ve duruş değişikliği, -Meme başında geçmeyen kaşıntılı kabuklanma, -Meme başında kanlı akıntı, -Meme derisinin portakal kabuğu görünümü alması, -Meme derisinde iyileşmeyen yara, kızarıklık ve şişme, -Meme ağrısı (meme kanseri genellikle ağrısızdır) -Koltukaltı bezlerinde büyüme, RAHİM AĞZI (SERVİKS) KANSERİNİN BELİRTİLERİ - Ağrılı cinsel ilişki, -Cinsel ilişki sonrası kanama, -Ara kanaması, -Sulu ve kötü kokulu akıntı, -Cinsel organda ufak siğiller, -Bel ve kasık ağrıları. RAHİM AĞZI KANSERİNDE ERKEN TANI Cinsel olarak aktif ve 18 yaşın üzerinde olanlar yılda bir kez PAP testi (rahimağzı kanser testi ) ve pelvik muayene yaptırmalıdır. Ardışık üç muayene normalse daha seyrek yapılabilir. DERİ KANSERİ BELİRTİLERİ İyileşmeyen yara Ben ve siğillerde şekil, renk değişikliği Ani oluşan ben ve siğiller DERİ KANSERİNDE KORUNMA Tehlikeli saatlerde (11.00-14.00) güneşlenmeyin, mutlaka yüksek koruma faktörlü güneş kremleri kullanın. KANSER NASIL TEDAVİ EDİLİR? Cerrahi, radyoterapi, kemoterapi, hormonoterapi, immünoterapi başlıca tedavi yöntemleridir. KANSERDEN KORUNMADA BESLENME ÖNERİLERİ Yiyeceklerinizi hazırlarken kızartma, kavurma veya tütsüleme yerine ızgara,fırında pişirme veya haşlama gibi yöntemleri kullanınız. Günde 5 porsiyon taze sebze ve meyve tüketiniz.Antioksidant vitamin ve minerallerin kaynağı olan ıspanak, karnabahar, lahana, brocolli, brüksel lahanası, havuç, domates, kırmızı-yeşil biber ve turunçgilleri bol miktarda tüketiniz KANSERDEN KORUNMADA BESLENME ÖNERİLERİ Taze sebze ve meyvelerden oluşan bir beslenme, akciğer, prostat, mesane, yemek borusu ve mide kanseri riskini azaltıyor. Bağırsak sistemi tarafından emilmeyen tahıl, bakliyat gibi yüksek fiber içeren besin maddeleri ile yağ oranı düşük gıdalar da önemli yer tutuyor. KANSERDEN KORUNMADA BESLENME ÖNERİLERİ İdeal vücut ağırlığınızı koruyunuz Diyetinizle aldığınız hayvansal kaynaklı yağı ve proteini azaltınız.Et yemeklerini hazırlarken yağsız sığır,dana ve kuzu etini tercih edin ve görünür yağı temizleyin; tavuk ve hindiyi derisiz tüketin; az yağlı et ürünlerini kullanın; balık ve kabuklu deniz ürünlerini daha sık tüketiniz. KANSERDEN KORUNMADA BESLENME ÖNERİLERİ Kuru baklagilleri ve yağlı tohumları daha sık tüketiniz. Yemekleriniz hazırlarken sarımsak, soğan, arpacık soğanı,nane,maydanoz gibi besinleri eklemeyi ihmal etmeyin. Süt ve süt ürünlerini satın alırken daha düşük yağlı ürünleri tercih ediniz; yoğurt tercihinizi probiyotik yoğurt olan LC1'den yana kullanırsanız kolon kanseri riskini azaltmış olursunuz. KANSERİ ÖNLEMEDE İPUÇLARI -Sigara içmeyin ya da ne olursa olsun tütün kullanmayın -Alkolden mümkünse uzak durun -Çalışma ortamında sağlık ve güvenlik kurallarını bilin -Gereksiz X-RAY almayın -Östrojen gibi hormonal ilaçları hekim tavsiyesi dışında kullanmayın -Güneş ışınlarından özellikle 11-15 saatleri arasında korunun -Bol posalı ve az yağlı bir diyetle(sebze-meyve) beslenin -Stresten uzak durun.